Reglement van Orde berhorend bij de referendumverordening voor de Provincie Noord-Holland

Ondertekening

Toelichting

Met dit Reglement van Orde wordt voldaan aan het vereiste van artikel 7, lid 1, van de Referendumverordening voor de provincie Noord-Holland. In dit artikellid staat immers vermeld dat een referendum wordt gehouden volgens een door gedeputeerde staten vast te stellen procedureregeling. In het reglement wordt met name voorzien in een praktische uitwerking van de verordening. Zo worden er regels gesteld ten aanzien van de in te zamelen handtekeningen en wordt de procedure van de stemming zelf kort beschreven. Voor de bepaling van de inhoud van het reglement is onder meer aansluiting gezocht bij vergelijkbare referendumverordeningen van gemeenten - met name die van Amsterdam - die gedetailleerder zijn uitgewerkt dan de onze. Verder is aansluiting gezocht bij hetgeen over het reglement is opgemerkt in de voordracht voor de verordening.

Bovendien zijn enkele bepalingen opgenomen naar aanleiding van de ervaringen van de gemeente Amsterdam met hun referendumverordening. Wat er in deze verordening met name werd gemist, was een regeling voor ongeldig uitgebrachte stemmen. Onderstaand volgt een artikelgewijze toelichting op die bepalingen van het reglement die toelichting behoeven.

Artikel 2

Het verdient aanbeveling dat voor wat betreft de ambtelijke begeleiding van het referendum een werkgroep wordt ingesteld. Verder kan de werkgroep klachten van burgers of organisaties in behandeling nemen. Voor de samenstelling van de werkgroep valt te denken aan een afgevaardigde van de afdeling Toezicht en Bestuur, twee afgevaardigden van de afdeling Bestuuurszaken te weten een van bureau Juridische zaken en een van bureau Communicatie, en een ambtenaar afkomstig van de desbetreffende vakinhoudelijke dienst. De werkgroep zou ingesteld kunnen worden na inwerkingtreding van het reglement van orde maar pas actief worden op het moment dat een referendum concreet in zicht komt. De werkgroep leidt dus een 'slapend' bestaan totdat de procedure tot het houden van een referendum in werking wordt gezet door een ingediende kennisgeving of indien op andere wijze blijkt dat een referendum op handen zou kunnen zijn.

Artikel 3

De vormvoorschriften verbonden aan de kennisgeving en beide verzoeken zijn opgenomen om er voor te zorgen dat duidelijk is op welk besluit de kennisgeving of de verzoeken betrekking hebben en om vast te kunnen stellen of deze tijdig zijn ingediend.

Artikel 4

Om te voorkomen dat handtekeningen worden ingediend die al eens zijn ingezameld voor een ander doel, is in dit artikel opgenomen dat de handtekeningen slechts kunnen worden ingezameld op door de provincie uit te geven lijsten, waarop het besluit staat vermeld.

Door het nummeren van de lijsten kan eenvoudig gecontroleerd worden of bepaalde lijsten dubbel zijn ingekomen en kan een overzicht bijgehouden worden van de uitgegeven lijsten en de retour ontvangen lijsten.

De in lid 4 vermelde gegevens zijn van belang om in het bevolkingsregister na te kunnen gaan of de handtekeningen afkomstig zijn van kiesgerechtigde Noordhollanders.

Artikel 5

De handtekeningen voor de kennisgeving tellen niet mee voor het aantal handtekeningen van het inleidend en definitieve verzoek, omdat deze handtekeningen zijn ingezameld voordat het besluit is genomen. Een referendum kan immers slechts aangevraagd worden over een besluit. De toetsing van de handtekeningen - benodigd is een aantal van ca 460 - kan geschieden door de werkgroep, bedoeld in de toelichting op artikel 2. De toetsing van de handtekeningen voor het inleidend en het definitieve verzoek wordt opgedragen aan een onafhankelijke organisatie. Deze organisatie dient door middel van een representatieve steekproef vast te stellen of is voldaan aan het vereiste aantal handtekeningen van kiesgerechtigde Noordhollanders. Het inschakelen van een onafhankelijke organisatie waarborgt bovendien de objectiviteit. Bij de keuze voor een onafhankelijke organisatie kan gedacht worden aan een organisatie als het Amsterdams bureau voor Onderzoek en Statistiek, dat ook de handtekeningen voor het Amsterdamse referendum heeft gecontroleerd.

Artikel 6

Voor wat betreft de bekendmaking van de beslissing op het inleidend en het definitieve verzoek wordt aansluiting gezocht bij artikel 3:42 van de Algemene wet bestuursrecht. Volgens dit artikel geschiedt bekendmaking door kennisgeving in een van overheidswege uitgegeven blad of een dag-, nieuws- of huis-aan-huisblad, dan wel op een andere geschikte wijze.

De beslissing van provinciale staten als bedoeld in artikel 4, lid 3, van de verordening, de afwijzing van het inleidend verzoek door gedeputeerde staten en de afwijzing van het definitieve verzoek door provinciale staten zijn aan te merken als een voor bezwaar vatbare beslissing, waarop de bepalingen van de Algemene wet bestuursrecht van toepassing zijn. Na de bezwaarprocedure staat beroep open bij de sector bestuursrecht van de rechtbank. Ook tegen het niet nemen van een besluit staan rechtsmiddelen open. Indien bezwaar is gemaakt kan bovendien een voorlopige voorziening worden gevraagd bij de president van de bevoegde rechtbank.

Artikel 7 tot en met 11

In deze artikelen wordt kort de procedure beschreven, die zoveel mogelijk aansluit bij de procedure van de Kieswet. De leden 4, 5 en 6 van artikel 8 regelen het instellen van een adviescommissie voor de vraagstelling van het referendum. In het pre-advies van gedeputeerde staten over het aangepaste initiatiefvoorstel inzake de referendumverordening wordt er al op gewezen dat een duidelijke vraag aan de kiezers moet worden voorgelegd. Verder wordt in dit pre-advies aangekondigd dat hier in de nadere vormvoorschriften aandacht aan besteed zal worden. Een onafhankelijke commissie zal ertoe kunnen bijdragen dat een duidelijke vraag wordt voorgelegd. Deze commissie zou bijvoorbeeld kunnen bestaan uit een journalist, een communicatiedeskundige, een lid van een actiecomité en een deskundige op het gebied van het staats- en bestuursrecht.

Voor het stemmen met volmacht of in een ander stemlokaal dan waarin men is opgeroepen (artikel 7, lid 3) is een regeling getroffen in de Kieswet. Deze regeling kan analoog worden toegepast.

Artikel 9, lid 3 bepaalt dat ongeldig uitgebrachte stemmen meetellen voor het totaal aantal uitgebrachte stemmen. Dit betekent dat deze meetellen voor de opkomstdrempel. Een ongeldig uitgebrachte stem is immers ook een uitgebrachte stem. In de verordening is niet de restrictie opgenomen dat de opkomst wordt vastgesteld aan de hand van het aantal geldig uitgebrachte stemmen.

Voor wat betreft de bekendmaking van de uitslag van het referendum wordt aansluiting gezocht bij artikel 3:42 van de Algemene wet bestuursrecht. Volgens dit artikel vindt bekendmaking plaats door kennisgeving in een van overheidswege uitgegeven blad of een dag-, nieuws- of huis-aan-huisblad, dan wel op andere geschikte wijze.