Omgevingsvisie gemeente Enschede

Sponsstad

Wij maken water en bodem sturend en versterken de sponswerkingvan onze ondergrond. We sturen op basis van de geografische situatie van de ondergrond op de ruimte die nodig is om de sponstad verder te ontwikkelen. We zoeken naar een passende verhouding tussen de ruimte die nodig is voor groenblauwe functies en stedelijke functies zoals wonen of bedrijvigheid. Voor beheer en ontwikkelen binnen dit gebied moeten we nader verkennen of aanvullende maatregelen nodig zijn of in het geval van meer ongunstige factoren of we extra uitgebreide onderzoeken moeten gaan doen om de mogelijkheden voor bouwen te verkennen.

Beekdalen

Beekdalenzijn op basis van bodem en water onlogische plekken om te bouwen. We kijken voor de stedelijke ontwikkeling eerst naar gebieden die vanuit de ondergrond geschikt zijn. Mochten we op deze locatie toch gaan bouwen dan zetten we stevig in op in stand houding of herstel van het natuurlijke systeem.

Versterken en ontwikkelen groenblauwe structuur landelijk gebied

Beken in het buitengebied

Grote delen van de groenblauwe structuur in Enschede behoort tot het Natuurnetwerk Nederland (NNN). De kern van de groenblauwe structuur bestaat uit natuurgebied. Daar staat de natuurfunctie voorop. Maar dat is niet voldoende. Het agrarische cultuurlandschap moet met een fijnmazige groene dooradering met beken en houtwallen ook bijdragen aan de biodiversiteit. Net als recreatieterrein, bermen en slootkanten. We streven naar een robuuste groenblauwe structuur die verweven is met ander gebruik.

Versterken en ontwikkelen groenblauwe structuur stedelijk gebied

Groen-blauwe structuur

Het groenblauwe netwerk is de nieuwe structuurdrager die terugkomt in de inrichting van de stad. We passen de inrichting van de stad zo goed mogelijk aan om maximaal ruimte te bieden aan een optimaal verloop van dat groenblauwe netwerk. En we gebruiken de kansen die dit biedt voor de opgaven Verstedelijken en Vergroenen.

Van boven aan de stuwwal naar lagergelegen delen van de stad vormen wadi's en stadsbeken maar ook ondergrondse schoonwaterriolen en bergingsbassins aaneengesloten blauwe structuren die aansluiten op bestaande beken en watergangen in de stadsranden en het landelijk gebied. Zo brengen we de bergende en afvoerende functie van de oorspronkelijke beekstructuren terug waarmee de stad hevige regenval beter kan verwerken en droogte en wateroverlast minder voorkomt.

Natuurnetwerk Nederland (NNN)

Het Natuurnetwerk Nederland (NNN) is het Nederlands netwerk van bestaande en nieuw aan te leggen natuurgebieden. Het netwerk moet natuurgebieden beter verbinden met elkaar en met het omringende agrarisch gebied. De provincie heeft deze gebieden aangewezen. In deze ecozones onderzoeken we de mogelijkheden voor versterking en verbreding. Daarbij willen we het groen beter gebruiken en zorgen voor meer zichtbaarheid van groen.

Natura2000

Natura 2000 gebieden zijn Europese, wettelijk beschermde natuurgebieden. In de gemeente Enschede zijn dit het Lonnekermeer en het Aamsveen.

Rondje Enschede

Op de grens van bebouwing en buitengebied vind je het RondjeEnschede, een fiets- en wandelroute van in totaal 52 kilometer. Je slingert door een gevarieerd landschap en komt langs aantrekkelijke en verrassende pleisterplaatsen. We willen de routing van het rondje en de functies van de pleisterplaatsen verder versterken, als ruggengraat van recreatief Enschede. We maken meer toegankelijke verbindingen tussen stad en landelijk gebied voor wandelaars en fietsers.

Levensaders

Levensaderszijn de belangrijkste groenblauwe verbindingen door de stad. Door de vergroende wijkstraten verminderen we hittestress. En komt er schaduw op de belangrijkste groene looproutes in de wijken. De wijkstraten zijn vaak belangrijke wandel- en fietsroutes in de wijken en tussen stad en landelijk gebied voor wandelaars en fietsers. Deze doorgaande routes bieden ruimte voor ontmoeten. Door groene aankleding ontstaan klimaatadaptieve straten. Die zorgen voor een fijn gevoel en dragen bij aan de klimaatdoelstellingen. Daarnaast zetten we in op meer stedelijkheid door verdichting. Ruimte voor deze doelen vinden we door autoparkeren op straat te verminderen.

Groene wig

Rondom de stad wisselen het boslandschap, oude hoevenlandschap en jonge ontginningen elkaar af. Het landschap dringt op meerdere plekken tot diep in het stedelijk weefsel door. Hierdoor heeft de stad een lange stadsrandzone: de grens tussen stedelijk gebied en buitengebied. We respecteren deze heldere grens tussen het stedelijk gebied en het landelijk gebied en versterken deze waar wenselijk.

De plek waar het landelijk gebied tot diep in de stad reikt noemen we een wig. Door de Wiggenis het landelijk gebied voor inwoners van de stad altijd dichtbij: binnen 15 minuten fietsen kan iedereen in het buitengebied zijn. De wiggen hebben een functie voor landbouw en natuur en herbergen verschillende landgoederen. Daarnaast bieden de wiggen ruimte voor recreatief gebruik (wandelen en fietsen), sportparken, volkstuinen, kinderboerderijen en brengen ze de natuur tot in de stadsparken in de stad. Hoe dichter bij de stadsrand hoe groter het recreatieve (mede)gebruik in de wig.

We beschermen, verzorgen en investeren in de groene waarden van de kenmerkende Wiggen. Dat zijn:

• De Hengelose wig in het noordwesten

• De Oldenzaalse wig in het noordoosten

• De Eschmarke wig in het zuidoosten

We ontwikkelen de Usselerwigin het zuidwesten verder als volwaardige groene wig richting Kop Westerval.

De groene wiggen zijn onderling verbonden door de Parkzone.

Parkzone

Een Parkzoneis een verzameling van grotere vlakken groen waar je zowel doorheen kan bewegen als in kan verblijven. De parkzones hebben voor het groen een verbindende rol: ze verbinden stad en ommeland, verbinden parken onderling met elkaar en verbinden parken in de stad met de wiggen. Ze zijn essentieel voor het ontwikkelen van een robuust groen netwerk in de stad ofwel: binnen de groenstructuur van de stad zijn de parkzones de belangrijkste schakels. Mensen kunnen er ontspannen, bewegen en ontmoeten in een aantrekkelijke en verkoelende omgeving. Naast de gebruikswaarde voor de mens hebben de grotere, aaneengesloten groene zones grote ecologische waarden voor met name plant en dier. De parkzones kennen geen harde begrenzing en de breedte varieert. In een parkzone kan ook bebouwing staan en het groen bestaat uit een grote variatie van bomen, struiklaag en een kruidlaag. Wanneer gebouwd wordt in een parkzone is dit altijd natuur inclusief met groene gevels en/of groendaken.

We onderscheiden 7 parkzones:

• De spoorparkzone: langs de spoorlijn (tussen grens met Hengelo t/m de grens Duitsland) + 1 tak langs de Westerval richting Usselerwig

• De parkzone rondom de A35 tussen de Usselerwig en de Eschmarkewig

• De noordelijke parkzone centrumgebied: van spoorparkzone tot Hengelose wig (met o.a. Schuttersveld, van Heekpark en Ledeboerpark)

• De zuidelijke parkzone centrumgebied van Volkspark tot Eschmarkewig (met o.a. het van Heekplein, Blijdensteinpark en Wooldrikspark)

• Westelijke parkzone Enschede-Zuid: tussen Helmerhoek en Wesselerbrink

• Oostelijke parkzone Enschede-Zuid: tussen Wesselerbrink en Stroinkslanden

• Parkzone langs Lonnekerspoorlaan van spoorparkzone tot Oldenzaalsewig.

Radialen

De herkenbaarheid van deze Radialen versterken we door vergroenen. Door de groene aankleding ontstaan klimaatadaptieve straten, die zorgen voor een fijn gevoel en dragen bij aan de klimaatdoelstellingen.

Radialen zijn de lange lijnen in de stad in de vorm van wegen waarbij de groenstructuur vanuit het omringende landschap tot in het hart van het centrum loopt. Ze hebben vaak een omvangrijke geschiedenis, zijn organisch ontstaan en verbinden de (binnen)stad met de omliggende steden, dorpen en het omliggende landschap. De radialen doorsnijden de verschillende historische schillen van de stad. De radialen zijn van belang voor de oriëntatie binnen de stad en voor de groene verbinding om de grotere groengebieden met elkaar te vervlechten. Ze zijn een belangrijke schakel in het netwerk van water en groen als ook in vliegroutes voor bijvoorbeeld vleermuizen en insecten.

Waar de singel een groene middenberm met bomen heeft, hebben de radialen groene bermen met bomen aan weerskanten van de weg in de stad. De radialen in het landschap(buitengebied ) volgen de groenstructuur van het landelijk gebied.

We onderscheiden de volgende radialen:

• Hengelosestraat

• Deurningerstraat

• Oldenzaalsestraat

• Gronausestraat

• Boulevard 1945

• Kuipersdijk

• Zuiderval

• Haaksbergerstraat

• Westerval

• Parkweg

Ontmoetingsplekken

Ontmoetingsplekken

Bij de ontmoetingsplekken in onze gemeente (grote voorzieningenclusters en winkelcentra) geven we meer ruimte aan groen en voetgangers. Tegelijkertijd proberen we (zorg)voorzieningen hier verder te clusteren. En versterken we de woonfunctie door (kleinschalige) ontwikkelingen die passen bij de ontmoetingsplek. Tussen de Bronpunten Deppenbroek en Wesselerbrink en de ontmoetingsplekken onderling ontwikkelen we een Radialen. Bij inwonergroei ontwikkelen we de beschikbaarheid van cultuur, ontmoetingsplekken, (sport- en spel)voorzieningen evenredig mee. Hierbij houden we onder andere rekening met normen voor geluidsoverlast en luchtkwaliteit.

Stadsparken

Stadsparkenzijn grote parken die, anders dan wijkparken, een functie hebben voor de gehele stad. De stadsparken liggen ingebed in de stad en vervullen een grote functie voor zowel verblijven, bewegen als het elkaar ontmoeten. Daarnaast bieden stadsparken ruimte voor festivals, voor vrije/niet georganiseerde sport en hebben meer aaneengesloten groen dan de wijkparken. De stadsparken liggen veelal in de parkzone en of groene wig en zijn daarmee ook een belangrijke schakel in de groene verbindingen. Veel stadsparken in Enschede zijn onlosmakelijk verbonden met het textielverleden van de stad en zijn daarmee belangrijk voor de identiteit en cultuurhistorie van Enschede.

We onderscheiden 6 stadsparken:

• Volkspark

• Van Heekpark

• Lochemsbleekpark

• Ledeboerpark

• Blijdensteinpark

• Wooldrikspark

• Wesselerbrinkpark

Singel

We investeren in de herkenbaarheid van de Singel.

De singel is een herkenbare, slingerende groene hoofdstructuur die rond loopt en stadsdelen met elkaar verbind. De karakteristiek van het groen van de singel is het hebben van een brede groene middenberm met 2 rijen bomen. De singel in het centrum is een 9 kilometer lange en 28 meter brede weg die rondom het centrum ligt. Naast de singel in het centrum is er ook een singel door Enschede-Zuid binnen het stedelijk gebied.

We onderscheiden de volgende singels:

Singel (centrum) bestaande uit

• Tubantiasingel,

• Boddenkampsingel,

• Lasondersingel,

• Laaressingel,

• Oliemolensingel,

• Hogelandsingel,

• Varviksingel,

• Getfertsingel,

• Pathmossingel,

• Volksparksingel en Parkweg.

Singel Enschede-zuid bestaande uit de Broekheurnering`singel zuidelijke ringweg

Bossen en landgoederen

Het landelijke gebied van de gemeente Enschede is gevarieerd en rijk aan natuur. Het gebied heeft houtwallen, houtsingels, bossen en beken. Allemaal voorbeelden van bouwstenen van het landschap. In het Natuur- en Landschapsplan noemen we deze bouwstenen de landschapselementen. Deze elementen bepalen in het buitengebied van Enschede het karakter van het landelijke gebied. En ze zijn van groot belang voor planten en dieren. De landschapselementen zijn belangrijke leefgebieden voor planten en dieren, en ze zorgen voor de verbinding tussen leefgebieden. Voor alle inwoners van Enschede is het buitengebied dichtbij en is voor velen een belangrijk gebied om in te verblijven en te recreëren.

We investeren in Bossen en landgoederen. In het landelijk gebied werken we aan de bossenstrategie. Dat doen we door het ontwikkelen van bos- en landschapselementen.

Vergroenen binnensingelgebied

Vergroenen binnensingelgebied

De ruimte die autoparkeren inneemt in de openbare ruimte rond het centrum is onhoudbaar. Om een leefbare, aantrekkelijke en bereikbare stad te zijn, willen we autoparkeren zoveel mogelijk aan de randen van de stad of in de gebouwde voorzieningen in de stad concentreren. De ruimte die daardoor vrijkomt, gebruiken we om groen en water de ruimte te geven.

Verdichten rond ov-punten

We gaan verdichten door mensen en activiteiten te concentreren. Dat vergroot onze aantrekkelijkheid. Daarom gaan we verstedelijken rond OV-knooppunten en op buurtniveau bij Ontmoetingsplekken. Bij inwonergroei ontwikkelen we de beschikbaarheid van cultuur, ontmoetingsplekken, (sport- en spel) voorzieningen evenredig mee. Hierbij houden we onder andere rekening met normen voor geluidsoverlast en luchtkwaliteit. Zo ontwikkelen we Enschede’s sterke kanten en kunnen we onze (nieuwe) inwoners goede voorzieningen bieden. En hoeven we minder nieuwe infrastructuur of voorzieningen aan te leggen bij het ontwikkelen van projecten.

Een hogere dichtheid en nabijheid binnen een geconcentreerd gebied van mensen, kennis, kapitaal en koopkracht en menging van functies heeft verschillende voordelen

• concentratie biedt kansen voor een meer divers en aantrekkelijker voorzieningenaanbod;

• concentratie van mensen, kennis en kapitaal leidt tot innovaties en nieuwe ideeën;

• er profiteren meer mensen van verbeteringen in infrastructuur.

We maken daarbij gebruik van de principes van de Metromix van het college van Rijksadviseurs. Die geeft aan hoe je het best verschillende functies kunt mengen in een stad. Binnen een loopafstand van 500m liggen de meeste kansen voor verstedelijking en mengen van functies.

We verbinden Topwerklocatie Technology Base en Topwerklocatie Kennispark Twente door openbaar vervoer.

Radialen

Binnenstad

We maken de Binnenstad aantrekkelijker met meer groen, meer diverse horeca en winkels, ruimte voor creatieve broedplaatsen, zichtbaarheid van technologie, innovatie en creativiteit. Waar door bevolkingsgroei tekorten zijn aan zorgvoorzieningen en persoonlijke dienstverleningen, voegen we dat toe.

Topwerklocatie Kennispark Twente

De campus van de Universiteit Twente (UT) en het Business & Sciencepark (B&S Park) versmelten we tot het Kennispark Twente. Dit is een internationaal toonaangevend innovatiedistrict. We zetten de koers uit de bestaande plannen voor Kennispark voort en bouwen aan een continu in beweging zijnde Kennispark Twente.

• a.

  We beschermen en koesteren de unieke (cultuurhistorische) kwaliteiten van de Universiteit Twente bij de verdere ontwikkeling van deze universiteitscampus.

• b.

  We vergroten het Innovatiedistrict en maken plek voor innoveren, bedrijfsleven, wonen, voorzieningen en verblijven.

We verbinden Kennispark met Topwerklocatie Technology Base met openbaar vervoer.

Topwerklocatie Stadscampus Binnenstad

Rondom hogeschool Saxion ontwikkelen we onze stadscampus Connect-U Twente tot een samenhangend gebied met een eigen ruimtelijk profiel. Op de Stadscampusworden innovaties en nieuwe kennis praktisch toegepast. Dat doen studenten en onderzoekers van Saxion Hogeschool en ROC in samenwerking met ondernemers en bedrijven. Het MST is een belangrijke partner voor medische toepassingen en medisch onderzoek. De gevestigde specialisaties zoals medische technologie en chiptechnologie bouwen we verder uit tot internationaal toonaangevende clusters binnen Europa. Direct rond het station concentreren we de (nieuwe) kantoren.

Topwerklocatie Technology Base

Technology base biedt ondernemers de ruimte en de faciliteiten voor de ontwikkeling van innovaties, proefproductie en industrieel onderzoek. De aanwezigheid van de luchthaven met landingsbaan is een unieke en waardevolle asset voor de stad en regio.

We verbinden Technology Base met Topwerklocatie Kennispark Twente door openbaar vervoer.

Havengebied

Het Havengebiedkoesteren we met haar mogelijkheden voor circulaire economie. Circulaire economie is duurzame economie waarin we bijna geen afval maken doordat we grondstoffen opnieuw gebruiken. Ook koesteren we de watergebonden bedrijvigheid en bijbehorende milieuruimte van het Havengebied. We willen deze ruimte en de specifieke kwaliteiten gebruiken voor de transitie naar een circulaire economie. De groeiende vraag naar bedrijfsruimte die in het Havengebied speelt, gaan we op twee manieren oplossen:

• we maken beter gebruik van de huidige ruimte;

• we bieden alternatieve locaties aan voor bedrijven die minder passen in het profiel van het Havengebied.

We onderzoeken hoe we de Kop van het Havengebied beter kunnen koppelen aan de stedelijke en levendige wijken die in de Spoorzone Hengelo - Enschede (SHE) ontstaan.

CeeCee

De Creatieve Campus (CeeCee) in Roombeek gaat zich verder ontwikkelen tot een grote speler op het gebied van ICT en online dienstverlening. Dit is de plek waar de creatieve (online) industrie floreert.

't Roessingh

Voor de groei van het medisch technische cluster in Enschede is nabijheid van en verbinding met partners een grote meerwaarde. Net als in het MST maakt 't Roessingh gebruik van innovaties die op het Kennispark ontwikkeld worden. Daarnaast heeft zij eigen onderzoeksprogramma's voor revalidatie.

Inleiding

Bij keuzes voor verdeling van de openbare ruimte kiezen we voor STOMP: eerst stappen, trappen, dan openbaar vervoer, mobiliteitsdiensten en uiteindelijk personenauto’s. De S voor lopen en de T voor fietsen zijn als richtinggevende uitspraken opgenomen in LAND-GOED ENSCHEDE - GROEN IS ALTIJD DICHTBIJ. In Innovatief Enschede gaan we in op het openbaar vervoer, mobiliteitsdiensten en autoverkeer.

We zetten blijvend in op uitbreiding van schoon- en emissieloos vervoer. Waterstof gaat een rol spelen als energiedrager voor bepaalde soorten industrie en bij zwaar transport.

Reduceren doorgaand verkeer Binnensingelgebied

De N35 wordt de sleutel voor het reduceren van het autoverkeer in het Binnensingelgebied. Wij gaan investeren in het Sluiten van de zuidelijke ringweg, door de Broekheurne-ring aan te sluiten op de N35. We laten dit nieuwe deel ongelijkvloers aansluiten op de Oostweg en de N35.

We verbeteren hiermee de leefbaarheid door o.a. de ruimte te gebruiken voor Vergroenen binnensingelgebied Ook willen we de doorstroming op de N35 in het oosten van onze stad verbeteren.

Spoorlijn Zwolle - Münster

We gaan de aanleg van de spoorlijn Zwolle-Münster doortrekken en versnellen de treinverbinding met Arnhem.

Met het Rijk investeren we in een nieuwe publieke parkeergarage bij station Enschede.

Deze grote ingrepen zijn aanleiding om met de verstedelijking van het hele Stationskwartier aan de slag te gaan.

Hoogwaardige OV-verbinding Hengelo - Enschede

Samen met Hengelo gaan we een snellere, vaker rijdende en comfortabelere OV-verbinding in de spoorzone tussen onze steden ontwikkelen. Dit is de drager van de mobiliteitstransitie in de SHE stedelijk gebied. Later onderzoeken we of we deze verbinding kunnen doortrekken, naar het (zuid)oosten.

Langs deze lijn verstedelijken we door te verdichten en verschillende functies (denk aan wonen-werken) te mengen. Daar waar mensen, kennis, kapitaal en koopkracht samenkomen ontstaat ontwikkeling en ruimte voor innovatie. Dat versterkt onze agglomeratiekracht.

P&R- & mobipunten

We houden de bereikbaarheid voor auto’s waar nodig op peil. En zetten in op P en R locaties (P&R) om goed bereikbaar te blijven voor auto’s vanuit de hele EUREGIO. We stimuleren STOMP met als instrumenten P&R locaties en mobipunten. Dit zijn plekken waar verschillende vervoersopties samenkomen. Hier stap je over van het ene naar het andere vervoersmiddel. Je parkeert bijvoorbeeld je auto en gaat met een elektrische fiets verder de stad in.

We willen een dekkend netwerk en gaan investeren in buurt- en Wijkhubs in de hele stad. Belangrijk hierbij zijn invalswegen en stations, het spoor en de verbindingen tussen de bronpunten. Waar mogelijk koppelen we hier ook logistieke hubs voor last mile logistics aan. Dat zijn de laatste kilometers die goederen afleggen naar de eindgebruiker. We benutten hiervoor een bestaande locatie of zoeken een nieuwe P&R of mobihub plek.

Regionale fietsroutes

We blijven investeren in onze snelle Fietsroutesen schoner verkeer. We laten ons fietsnetwerk meegroeien met de stad en de gemeenten rondom ons.

Hoge- en middenspanningsstations

Hoog en middenspanningsstations

We hebben te maken met netcongestie. Dat betekent dat we meer energie opwekken dan het elektriciteitsnet kan verwerken. Dat maakt het moeilijker om overal wind- en zonne-energie op te wekken. Netwerkbedrijven proberen zo snel mogelijk extra ruimte te realiseren, maar kunnen de ontwikkeling van wind- en zonneparken niet bijhouden.

Als gemeente blijven we in gesprek met de netbeheerder, zodat we onze afspraken over duurzame opwek na kunnen komen. We faciliteren de uitbreiding van het energienetwerk en de spanningsstations. En we stellen integrale gebiedsplannen op voor de totale energieopgave. Hierbij zorgen we voor een goede combinatie van alle opgaven in het gebied. Daarnaast zetten we fors in op energiebesparing bij woningen, bedrijven en maatschappelijke voorzieningen.

We voorkomen netcongestie door opwek en verbruik op elkaar af te stemmen (qua ruimte en tijd). Bij grootschalige opwek houden we rekening met wat het bestaande netwerk kan. Daar kijken we naar bij het realiseren van nieuwe woonwijken en bedrijventerreinen. Ook zetten we in op het realiseren van energiehubs. We plaatsen batterijen en realiseren lokale energiehubs om lokaal opgewekte stroom ook lokaal te benutten. Deze hubs realiseren we in verschillende wijken, op bedrijventerreinen en andere gemeenschappelijke locaties.

Zoekgebieden windenergie

Wij respecteren voorlopig de zoeklocaties voor windenergie. Daarom houden we deze vooralsnog vrij van belemmerende ontwikkelingen. Al deze Zoeklocaties windenergie liggen binnen het door de provincie aangewezen voorkeursgebied en/of hebben de mogelijkheid minimaal vier turbines te plaatsen. Een zoekgebied in deze omgevingsvisie betekent een gebied waar windturbines technisch mogelijk zijn.

Inleiding

Enschede groeit en blijft groeien. Om onze stad toekomstbestendig te ontwikkelen, werken we met leefmilieus. Die leefmilieus bieden een basis voor ruimtelijke afwegingen. Ze helpen bij het beantwoorden van vragen als 'waar kunnen we dit het beste doen?' en 'hoe kunnen we dit het beste doen?'.

Voor we de huidige leefmilieus ontwikkelden, waren er al groeigebieden in de stad. Hier lees je over in Gebiedsontwikkeling groei Centrumstad.

Uitwerking leefmilieus en landschapstypes

Leefmilieus

Enschede als compacte stad met diverse leefmilieus blijft ons uitgangspunt. Door te kiezen voor inbreiden voor binnenstedelijke projecten en uitbreiden waar mogelijk aan de randen van de stad, behouden we compactheid. Er is niet alleen een rol weggelegd voor de hotspots. Ook in veel bestaande wijken van Enschede voegen we woningen toe en worden wijken stedelijker. Dat betekent dat we op zoek gaan naar een mix van functies in wijken.

In de leefmilieus operationaliseren we onze ambitie op een tastbaar schaalniveau. Leefmilieus betekent letterlijk: de omgeving waarin we leven. Deze omgeving ziet er overal anders uit. Als we kijken naar de hoofdlijnen van de ruimtelijke opzet van elke plek, dan zijn er in Enschede acht leefmilieus te onderscheiden. Deze manier van kijken gebruiken we al voor de programmering van de woningbouwopgave op lokaal en regionaal niveau.

Elk leefmilieu is opgebouwd uit de volgende onderdelen:

Beschrijving: huidige identiteit en ruimtelijke opbouw

Ambitie: de opgaven en het gewenste toekomstbeeld

Ontwikkelrichting: zo geven we de ambities ruimtelijk vorm

De ambities zijn per leefmilieu geformuleerd.

• Gezonde leefomgeving (wij stellen mens en landschap centraal): De huidige inwoners zijn het belangrijkste onderdeel van de leefmilieus van de toekomst. We zorgen dat bestaande leefmilieus bij de tijd blijven om de stad gezond te houden. Dat vinden we net zo belangrijk als nieuwbouw. We richten de openbare ruimte zo in dat we voorbereid zijn op de klimaatveranderingen.

• Ruimte voor verdichting (wij kiezen voor zuinig ruimtegebruik): We beschermen en koesteren ons buitengebied en kiezen voor duurzaam omgaan met ruimte en voorraden. We willen uitbreiding van de stad in het buitengebied zoveel mogelijk voorkomen. Daarom bouwen we aan een compacte stad in het groen. Dat doen we door vooral in de stad te verdichten. Juist waar mensen en functies samenkomen, is de dynamiek te vinden. We ontwikkelen op kleinere schaal nieuwe woningen en benutten de ruimte beter.

• Mengen van functies (wij houden onze sociale voorzieningen, bereikbaarheid, het aantal arbeidsplaatsen, werken en wonen in balans) We houden wonen, voorzieningen en werken in balans, want dat is een voorwaarde voor kwalitatieve groei. Het aantal banen stijgt evenredig met het aantal inwoners. We vergroten de diversiteit aan functies (veilige woon- en werkplekken) in de stad. We ontwikkelen meer stedelijkheid en dynamiek. Dat doen we ook voor de huidige inwoners. Daarom vinden we het belangrijk om de goede basis die er in de wijken is, op orde te houden. We koesteren bedrijfsruimte in de bestaande stad om de afstand tussen wonen en werken klein te houden. Ook willen we de juiste bedrijven op de juiste plek krijgen om scheefwerken te verminderen. Daarom bieden we bedrijven die daar passen ruimte in gemengde woon-werkgebieden en buurten (wijkeconomie). Onze focus hierbij ligt op praktisch opgeleide Enschedeërs en startende ondernemers. Zo maken we werk zichtbaarder en blijft de stad inclusief.

Barcode

Alle ambities hebben ruimte nodig. We kiezen voor zuinig ruimtegebruik en wij houden onze sociale voorzieningen, bereikbaarheid, het aantal arbeidsplaatsen, werken en wonen in balans met ons inwoneraantal.

Om richting te geven aan de uitwerking hiervan willen we beter weten hoe de ruimte gebruikt wordt in Enschede. Hoe veel ruimte neemt bebouwing in beslag? Wat is het aandeel particuliere bezit (bebouwing en erf) in een leefmilieu. Wat is openbaar? Hoe groot is eigenlijk de openbare ruimte? En vinden we daar ruimte voor onze ambities?

Om meer inzichten te krijgen in de kansen, opgaven en de complexiteit van ruimtelijke opgaven werken we met onze eigen barcode. De Enschedese barcode geeft inzicht hoe de ruimte gemiddeld verdeeld is en wat de programmatische mix is. De barcode helpt ons bij het maken van de ruimtelijke keuzes die nodig zijn om onze ambities en doelen te realiseren.

Wat zie je op bovenstaande afbeelding?
De balk geeft weer hoe de ruimte in een leefmilieu wordt gebruikt. Je ziet de footprint van alle gebouwen, het particuliere onbebouwde terrein (erf), de openbare infrastructuur bestaande uit rijbaan, fietspad, voetpad en parkeren plus de onbebouwde openbare groen- en waterruimte. De bebouwing en het erf samen zijn het particulier terrein. Voor de bebouwing is meer zichtbaar dan het grondgebruik. Je ziet de verdeling tussen wonen – werken – voorzieningen (MXI). En binnen wonen zie je de verdeling in grondgebonden woningen en gestapelde woningen en appartementen.

MXI: De MXI (Mixed Use Index) is de verhouding van het vloeroppervlak voor wonen ten opzichte van het totale vloeroppervlak. Een MXI van 1,0 staat gelijk aan 100% wonen in een gebied.

Spacemate

Welke ruimte zit er in de bestaande stad? Om die vraag te beantwoorden hebben we meer informatie nodig dan alleen het ruimtegebruik. In het sturen op het behouden en versterken van de leefkwaliteit in de milieus, maken we gebruik van meer databronnen. De indicatoren komen samen in een mooi werkend overzicht van Herman van den Bosch dat we voor de verbeelding gebruiken: de spacemate.

De afbeelding laat zien hoe de verhouding is tussen intensiteit van bebouwing (FSI), de footprint (GSI) en de gemiddelde hoogte (L). De OSR geeft aan hoe veel mensen er gebruik maken van dezelfde ruimte. In een gebied met veel hoge bebouwing en weinig onbebouwde ruimte maken relatief veel meer mensen gebruik van dezelfde ruimte. Dat beleven we als stedelijkheid. Het kenmerk van de stad is het grote aantal mensen en functies op een klein oppervlakte: de stedelijke dichtheid. Deze dichtheid is op verschillende manieren te bereiken. Bijvoorbeeld wanneer er veel mensen in de ruimte bewegen of verblijven. Hoogbouw is geen synoniem voor stedelijke dichtheid (hoewel veel mensen dat denken).

Intensiteit FSI, de Floor Space Index, is de dichtheidsmaat waarbij we het totale vloeroppervlak van alle verdiepingen van alle gebouwen binnen het leefmilieu delen door het oppervlak van het bijbehorende terrein, zie ook de barcode.

L, is de gemiddelde bouwhoogte.

Voor de leefmilieus in Enschede zijn de indicatoren van de spacemate uitgerekend. De Enschedese spacemate laat zien hoe dicht alle leefmilieus gemiddeld bij elkaar zitten. Binnen de milieus zitten wel wat uitschieters. Toch maakt dit beeld duidelijk waarom we als ambitie hebben opgeschreven: Enschede mag wat meer stedelijkheid hebben om meer onderscheidend te kunnen zijn als Centrumstad in de Euregio. De spacemate helpt ons om de ontwikkelrichting qua stedelijkheid te duiden en te verbeelden.

Om de dichtheden te bepalen kun je gebruik maken van verschillende schaalniveaus, van kavel tot wijk. Wij maken gebruik van het bruto bouwblok.

Landelijk gebied

Het landelijke gebied van Enschede is een gevarieerd landschap met een rijke natuur. Maar de natuur en het landschap staan onder druk. De nood om te werken aan het behoud en de versterking ervan is hoog. We hebben daarom het landschap van het buitengebied van Enschede beschreven en gewaardeerd. Deze landschapswaardering vormde één van de bouwstenen van de Visie landelijk gebied. De landschapswaardering maakt geen keuze voor de functie, maar geeft aan wat landschappelijk gezien mogelijk is in dit type gebied.

Het beleid voor de landschapstypen volgt op de landschapswaardering en -strategieën. De eerste strategie 'inpassen' heeft betrekking op landschappen met een zeer hoge kwaliteit en gaat uit van het behoud van het veelal gave landschap. Elk initiatief moet zorgvuldig worden ingepast in aansluiting op de gebiedskenmerken.

De tweede strategie ‘aanpassen’ hoort bij een landschap met een hoge waardering. Dit landschap vraagt om herstel en het weer herkenbaar maken van structuren en lijnen die het landschapstype versterken. Bij landschap met een basiskwaliteit geldt een ontwerpopgave voor het maken van een nieuw landschap met een eigen identiteit en samenhang. De oude landschappelijke identiteit is hier geen uitgangspunt. In de gebieden met basiskwaliteit liggen de meeste mogelijkheden voor grootschalige ontwikkelingen van verschillende aard.

Centrum-stedelijk

Centrum-stedelijk

Beschrijving

Het centrum-stedelijk leefmilieu heeft zijn oorsprong in het hart van de stad Enschede. Vanuit dit hart is de stad verder gegroeid. Roombeek, een gebied buiten de binnenstad, heeft ook een centrum-stedelijk leefmilieu.

Dit leefmilieu bevat diverse gebouwen met een hoge cultuurhistorische waarde. Vooral in de historische binnenstad gaat dit samen met hoog-stedelijke functies. Denk aan voorzieningen voor boodschappen, kantoren, recreatie en horeca met daarbij een woonfunctie.

Het centrum-stedelijk leefmilieu bevat de meest diverse mix van functies in de stad (MXI 0,55). De uitdaging is om deze mix van functies in balans te houden met wonen. Er zijn verschillende plekken met veel activiteit en levendige begane grondfuncties. Dat draagt bij aan de dynamiek van het gebied: reuring. Naast reuring zijn er ook plekken waar de woonfunctie iets dominanter is: rust. Rust is een belangrijk element voor de leefkwaliteit in centrum-stedelijke leefmilieus. Naast reuring en rust heeft een stad ook ruis nodig. Plekken waar ruimte is voor geluid, geur en functies (zoals parkeren, laden & lossen).

In dit leefmilieu hebben voetganger en fietser voorrang voor gemotoriseerd verkeer. De straten rondom het centrum-stedelijke leefmilieu zijn nog toegankelijk voor auto's zonder ontheffing. In dit leefmilieu zijn er relatief veel parkeerplaatsen op straatniveau. Dat draagt bij aan hittestress in het gebied vanwege de grote verharde oppervlakken en daardoor het gebrek aan groen.

Dit leefmilieu heeft in haar bodem een grote ruimtevraag. Er ligt veel in de grond en eigenlijk moet er nog meer bij. De beschikbare ruimte is echter beperkt. Bovengrondse technische netwerkvoorzieningen zoals trafo’s plaatsen we vaak buiten gebouwen, waardoor we die ruimte niet optimaal benutten.

De historische binnenstad kenmerkt zich door zeer compacte, gesloten bouwblokken. Vaak staan die op privaat terrein en zijn ze bijna volledig bebouwd. De openbare ruimte heeft een aantal pleinruimtes die wederom verhard zijn. Er is dus een hoge druk op de openbare ruimte.

De blokken in de schil rondom de oude binnenstad hebben in één blok veel verschillende typen bebouwing. De binnenzijde van zo’n blok is soms (semi)openbaar en de parkeerdruk is er hoog. De bijhorende openbare ruimte wordt door erg veel mensen gebruikt. Over het algemeen heeft zo’n blok een wat afwisselende korrelgrootte. Dat betekent dat lange en korte, brede en smallere gebouwen elkaar afwisselen. Binnen een blok zijn er vaak veel verschillende eigenaren.

Barcode huidige centrum-stedelijk leefmilieu – gemeente Enschede

Ambities

Vergroening: In dit leefmilieu zetten we ons maximaal in om te vergroenen. We creëren goed verspreide groene ontmoetingsplekken en we verminderen verharde oppervlakken om hittestress aan te pakken en de omgeving meer klimaatadaptief in te richten.

Verdichting van het leefmilieu: De ambitie is om het centrum-stedelijke leefmilieu verder te ontwikkelen met een hogere stedelijke dichtheid. Door het slopen van gebouwen zonder cultuurhistorische waarde kunnen we nieuwbouw toevoegen met meer ruimte voor wonen, werken en voorzieningen. We zien kansen voor het anders inrichten van het bestaande bouwblok, met meer aandacht voor de kwaliteit van de openbare ruimte en de toevoeging van groen. Bestaande bouw kan soms worden gesplitst of opgehoogd om extra woonlagen toe te voegen. Dat biedt ook de mogelijkheid om parkeerdruk inpandig op te lossen.

Balans tussen functies: Het in balans houden van de juiste functiemix (MXI van 0,5) is een belangrijke ambitie. We streven naar een hogere mate van levendigheid en dynamiek door meer plekken met activiteit toe te voegen aan het gehele leefmilieu. Denk aan kantoorconcepten en vrijetijdsfuncties in de begane grondlaag. Dit komt de levendigheid op straat ten goede.

• Reuring biedt stedelijke levendigheid langs de belangrijke lijnen en plekken. Daar passen woonvormen bij die een hoog voorzieningenniveau en bijkomende reuring op prijs stellen.

• We willen voorkomen dat belangrijke looproutes en plekken door woonfuncties worden gedomineerd. We ontwikkelen rustzones in de nabijheid van de reuring, zodat er te midden van al deze dynamiek ook heerlijk in stilte gewoond (of gewerkt) kan worden.

• We organiseren de ruiszone aan de rand van het leefmilieu en geven op geschikte plekken meer ruimte voor geluid en geur. We voorkomen dat ruis de reuring en rust verstoord. Hierbij zoeken we naar passende functies en woonvormen.

Bundeling van infrastructuur: Voorzieningen ten behoeve van de ondergrondse infrastructuur plaatsen we zoveel mogelijk inpandig of in semiopenbare ruimten. Zo benutten we de beschikbare ruimte beter.

Ontwikkelrichting

Spacemate ontwikkelrichting centrum-stedelijk leefmilieu – gemeente Enschede

Hogere stedelijkheid: We verhogen de stedelijke dichtheid en dynamiek met als streefbeeld een FSI bandbreedte tussen 1,5 en 3,0. De gemiddelde bouwhoogte in het centrum-stedelijk leefmilieu kan naar vier tot zes lagen (gemiddeld L=5). Waarbij we de bebouwing in het Ei koesteren en beschermen.

Nieuwe bebouwing en vergroening: Het centrum-stedelijk leefmilieu kan in Enschede compacter. We kunnen onbebouwde openbare delen en randen van bebouwing bebouwen als we ook het openbaar gebied weten uit te breiden. Dat kan door particulier terrein (erf) naar openbaar gebied te transformeren. Mits we tegelijkertijd kwalitatief openbaar groen toevoegen. We gaan in dit leefmilieu geen vormen van nieuw particulier terrein toevoegen maar juist verminderen.

Verwijderen van verharding en vergroenen van binnenterreinen: Het omvormen van verharde (particuliere) binnenterreinen van bouwblokken naar (openbaar) groen stimuleren we. Dit draagt bij aan een klimaatbestendige en leefbare omgeving.

Autoparkeren en vergroening: In de toekomst wordt maaiveld parkeren niet meer toegepast. We zetten in op parkeren in gebouwen en op afstand. Dit draagt bij aan efficiënter ruimtegebruik en biedt kansen voor ontmoeting.

Barcode gewenst centrum stedelijk leefmilieu – gemeente Enschede

Stedelijk compact

Stedelijk compact

Beschrijving

Het stedelijk compact leefmilieu in Enschede bevindt zich in wijken net buiten het centrum. Deze gebieden kenmerken zich door tuindorpen, voor- en naoorlogse nieuwbouwwijken, en recentere bouwprojecten. Typische wijken zijn onder andere Stadsveld, delen van Roombeek, en delen van Glanerbrug. Grote delen van dit leefmilieu zijn als samenhangende ensembles ontworpen en hebben deze samenhang nog steeds. Andere delen zijn meer historisch gegroeid met een grote diversiteit aan bebouwing.

In dit leefmilieu vind je compacte bouwblokken met vooral grondgebonden woningen en tuinen. De particuliere grond neemt veel ruimte in maar de gemiddelde dichtheid is aan de lage kant (FSI 0,59). Dat komt mede door de relatief lage bouwhoogte (L) van gemiddeld 2,1. Recentere nieuwbouw in stedelijk compacte vorm heeft een hogere dichtheid en gaat efficiënter met de schaarse ruimte om in de stad. De bebouwing is compacter, de eigen tuin veel minder en de gebouwen zijn gemiddeld hoger, 3-4 bouwlagen.

Het aandeel particulier terrein (tuinen) is vrij hoog en vaak zijn de tuinen sterk verhard. De parkeerdruk is hoog. Er is weinig parkeerruimte op eigen terrein beschikbaar in de vaak vooroorlogse stedenbouwkundige opzet. In verhouding is het aandeel openbaar groen beperkt en draagt weinig bij aan biodiversiteit.

Functiemenging (zoals wonen, werken en recreëren) was ooit sterker, maar is tegenwoordig afgenomen (MXI 0,84). In dit type leefmilieu waren de verschillende functies van de stad geclusterd en nabij de gebruikers. Dit zorgde voor een levendige en dynamische omgeving waar bewoners gemakkelijk toegang hadden tot voorzieningen en diensten. Er zijn relatief veel grondgebonden eengezinswoningen (ruim 65%), wat de doorstroming binnen de wijk belemmert.

Barcode huidige stedelijk compact leefmilieu – gemeente Enschede

Ambities

Behoud samenhang in wijken en beperkte verstedelijking: De stedelijk compacte woonbuurten zijn overwegend hooggewaarde leefomgevingen, waar de uitdaging vooral in het openbaar gebied liggen. De vaak planmatig en in samenhang ontworpen buurten willen we koesteren. We willen beperkt ruimte bieden voor nieuwbouw en verdichting.

Vergroenen vraagt om bredere aanpak: het aandeel groen is in deze gebieden te laag. We willen zowel de kwantiteit als de kwaliteit van het openbaar groen vergroten. We stimuleren de vergroening en herstructurering van particuliere binnenterreinen, voortuinen en overige particuliere grond. We zetten in op minder particuliere grond ten behoeve van meer openbaar groen bij nieuwbouw. Tegelijkertijd moet de kwaliteit van het groen worden verbeterd om bij te dragen aan de biodiversiteit.

Behouden en herstellen stedelijke mix: Het doel is om functies die de dynamiek vergroten zoals werken, winkelen en recreëren binnen dit leefmilieu te koesteren en te versterken. Kleine buurtwinkels, horeca en bedrijvigheid stimuleren we om daarmee meer levendigheid te creëren. Dat doen we met extra aandacht voor strategische locaties zoals hoeken en oude linten. We sturen op het toevoegen van nieuwe woonvormen om de doorstroming in de wijk te bevorderen. Het behouden van het rauwe, karakteristieke randje (overwegend richting werklocaties) van sommige wijken wordt gezien als essentieel. Deze randjes vragen juist om ruimte voor experimenten en creatieve broedplaatsen.

Ontwikkelrichting

Spacemate ontwikkelrichting stedelijk compact leefmilieu – gemeente Enschede

Stedelijkheid: De stedelijke dichtheid kunnen we licht verhogen door middel van nieuwbouw, zonder dat dit ten koste gaat van groene ruimtes. De nieuwbouw kan compacter, met een hogere FSI en met een gemiddelde hoogte van 3 bouwlagen. Het aandeel eigen grond in nieuwe stedelijk compacte milieus verminderen we ten behoeve van meer groen.

Aandeel groen verhogen: Bij ontwikkelingen zetten we in op het verminderen van het erf. Dit kan vooral door voortuinen te betrekken bij opgaven in de openbare ruimte en door verharde binnenterreinen te vergroenen en (semi)openbaar te maken.

Behoud en versterken infrastructuur: Parkeren is in dit type leefmilieu een grote uitdaging. Vergroenen en herinrichten van de openbare ruimte mag niet ten koste gaan van de schaarse parkeerruimte. Parkeren moet in balans blijven met groenblauwe ontwikkelingen. Dat kan door parkeren op, onder of in gebouwen, op binnenterreinen of op eigen achtererf.

Barcode gewenst stedelijk compact leefmilieu – gemeente Enschede

Groenstedelijk

Groenstedelijk

Beschrijving

In dit leefmilieu zitten de grote kansen en uitdagingen. In dit type gebieden is veel ruimte voor verdichten en klimaatdoelen. Tegelijkertijd moet ook de leefbaarheid worden verbeterd. Het gaat om de wijken Twekkelerveld (langs het spoor), Deppenbroek, Stadsveld, Boswinkel, Wesselerbrink en Stroinkslanden.

In het leefmilieu groenstedelijk is veel ruimte tussen grote volumes woonblokken (L 3). Die open ruimte zorgt voor een groene uitstraling. De dichtheid is vrij laag (FSI 0,53). In dit milieu zit veel onderbenutte ruimte met potentie voor verstedelijking. De uitgestrekte gazons ogen weliswaar verzorgd en groen, maar ze dragen niet bij aan het verminderen van hittestress en bieden weinig belevingskwaliteit. Ook ondersteunen ze de biodiversiteit nauwelijks. Dit biedt ruimte voor wegen, parkeervoorzieningen en groenvoorzieningen. De plinten van de woongebouwen worden nauwelijks gebruikt en dat resulteert in een onaantrekkelijke uitstraling.

Meestal is er een wijkcentrum aanwezig, maar het aanbod van voorzieningen en de nabijheid daarvan voor alle doelgroepen is beperkt. Dat maakt de toegankelijkheid niet optimaal. De openbare ruimte in deze wijken is vaak niet ingericht voor ontmoeting en sport. Dit biedt kansen om sociale cohesie en fysieke activiteit te bevorderen.

In dit leefmilieu wonen veel mensen op een klein oppervlak, vaak in hoogbouw. Het aandeel appartementen is vrij hoog. De woningen zijn weinig gedifferentieerd en dat belemmert doorstroming. Veel wijken hebben al ingrijpende vernieuwingen ondergaan, zoals de Wesselerbrink.

Barcode huidige groenstedelijke leefmilieu – gemeente Enschede

Ambities

Meer kwalitatief groen: De huidige grasvelden willen we omgzetten in kwalitatief hoogwaardig en bruikbaar groen dat de biodiversiteit en belevingskwaliteit ondersteunt. Hierbij is niet de kwantiteit, maar de kwaliteit van groen belangrijk. De openbare ruimte moet worden heringericht met een focus op ontmoeting en sport om sociale interactie en fysieke activiteit te bevorderen. Dit stimuleert bewoners om meer tijd buiten door te brengen.

Nieuwe groenstedelijkheid: Dit milieu biedt veel ruimte voor verdichting mits de mobiliteitsvraagstukken en vooral het parkeren mee aangepakt worden. Het optoppen van bestaande gebouwen, bij bouwen, onbenutte randen bebouwen of herstructuren zijn allemaal kansen. Alle mogelijkheden hebben het doel om de ruimtelijke kwaliteit en leefbaarheid van dit milieu te versterken. Dit doen we door duidelijk begrensde stedelijke ruimtes met goede plinten en oriëntatie op de straat, met duidelijke voorkanten. Het bebouwen van groene ruimte is in dit milieu ook een optie mits de kwaliteit van het groen mee ontwikkeld wordt.

Mengen en toevoegen van functies: Meer aandacht voor de plinten van flats door levensloopbestendige woningen, voorzieningen of kleinschalige bedrijvigheid toe te voegen. Dit draagt bij aan een levendigere en aantrekkelijkere woonomgeving. Kleinschalige differentiatie in woningtypen maakt doorstroming binnen de wijk mogelijk. Het aanbod van voorzieningen willen we uitbreiden en dichter bij de bewoners brengen, om de toegankelijkheid te verbeteren voor alle doelgroepen.

Ontwikkelrichting

Spacemate ontwikkelrichting groenstedelijk leefmilieu – gemeente Enschede

Hogere mate van stedelijkheid en betere ruimtelijke kwaliteit: We verhogen de stedelijke dichtheid met als streefbeeld een FSI bandbreedte tussen 1,0 en 2,5. Ook gaan we compacter bouwen, minder vrijstaande woonblokken in het groen, meer stedelijke bouwblokken met een gevarieerde rand. De bouwhoogte is hoger nabij voorzieningen en wordt lager richting de randen (gemiddeld L=4,5).

Openbare ruimte beter inrichten: We kunnen de grote hoeveelheid infrastructuur verminderen of efficiënter inzetten. Dit vraagt anders kijken naar mobiliteit. Door parkeren in hub’s of clusters ontstaat extra ruimte voor groen en dus ook voor bebouwing en verdichting. Nieuwe type woongebouwen met meer verbinding naar de openbare ruimte stimuleren ontmoeting, verminderen eenzaamheid en bevorderen bewegen. Met deze koers kunnen we investeringen in de leefbaarheid in deze gebieden mogelijk maken.

Barcode gewenst groenstedelijk leefmilieu – gemeente Enschede

Suburbaan

Suburbaan

Beschrijving

Het leefmilieu suburbaan functioneert als een overgangszone tussen stad en buitengebied. Hoewel het deel uitmaakt van de stedelijke omgeving, bevat het meer groene aspecten dan andere stedelijke leefmilieus. Het is ontworpen met moderne inzichten en biedt ruimte voor groene omgevingen en biodiversiteit, maar is sterk autogericht. Parkeren is vaak centraal geregeld of gebeurt op eigen terrein.

Dit leefmilieu kenmerkt zich door een grote verscheidenheid aan woningtypologieën, van villawijken met grote percelen tot gemengde buurten met vrijstaande huizen, twee-onder-een-kapwoningen en rijtjeswoningen op compactere kavels. De dichtheid is vrij laag (FSI 0,43) en past bij de identiteit. Er is weinig functiemenging (MXI 0,9). Het biedt rust, ruimte en groen, maar heeft beperkte mogelijkheden voor doorstroming. Er zijn weinig geschikte woningen voor één- of tweepersoonshuishoudens en senioren.

De voorzieningen in dit leefmilieu zijn beperkt. Hoewel er soms een klein winkelcentrum aanwezig is, ligt het leefmilieu ver van het stadscentrum. Daardoor zijn de meeste bewoners afhankelijk van de auto voor hun dagelijkse boodschappen.

Barcode huidige suburbaan leefmilieu – gemeente Enschede

Ambities

De ambities zijn gericht op behoud van de leefkwaliteit en niet op groei of verdere ontwikkelingen.

Toevoegen van geschikte woningen voor senioren en zorgbehoevenden: Het leefmilieu suburbaan wonen moet zich verder ontwikkelen om aantrekkelijk te zijn voor alle generaties. Dit betekent het creëren van nieuwe woonvormen zoals nultredenwoningen, in combinatie met woonzorgclusters of ontmoetingsplekken.

Verdichten rond winkelcentra (ontmoetingsplekken): Hier kan de bebouwing worden verhoogd en kunnen werk- en woonruimtes worden toegevoegd. Dat draagt bij aan een levendige omgeving zonder de groene ruimte aan te tasten.

Behouden en versterken van het groen: Het behouden en versterken van de bestaande rust, ruimte en groenvoorzieningen is belangrijk. Actief gemeentelijk groenbeheer en prikkels voor bewoners moeten verstening tegengaan en de groene ruimte behouden. Dit draagt bij aan de biodiversiteit en de kwaliteit van de leefomgeving.

Beperkte ingrepen in particuliere woningen: Kavels kunnen worden gesplitst en onbebouwde delen of randen van het gebied kunnen worden bebouwd om nieuwe voorkanten naar de openbare ruimte te creëren. Grootschalige ingrepen zijn niet wenselijk en moeten per geval worden beoordeeld.

Ontwikkelrichting

Spacemate ontwikkelrichting suburbaan leefmilieu – gemeente Enschede

In het suburbane leefmilieu zien we weinig ontwikkelruimte behalve rondom de winkelcentra (ontmoetingsplekken).

Barcode gewenst suburbaan leefmilieu – gemeente Enschede

Dorps

Centrum dorps

Centrum dorps

Beschrijving

Het leefmilieu dorps biedt een unieke mix van landelijke charme en kleinstedelijke voorzieningen. Het gaat om de dorpskernen Lonneker, Boekelo en Usselo. Hoewel deze dorpen zelfstandig zijn, liggen ze dicht genoeg bij het stedelijke gebied om toegang te hebben tot essentiële diensten en voorzieningen. Dit maakt het gebied vooral aantrekkelijk voor ouderen en gezinnen, vanwege de basisvoorzieningen zoals winkels, zorgfaciliteiten en ontmoetingsplekken (MXI 0,84).

Het dorpse milieu is in zijn ruimtelijke stedelijkheid (FSI 0,39) vergelijkbaar met een suburbane leefomgeving en bestaat grotendeels uit grondgebonden woningen met tuin. Het dorpse leven speelt zich hier -meer dan in de andere leefmilieus- af op de eigen grond. Het toevoegen van eentonige woonwijken zou het dorpse karakter bedreigen. Vooral omdat moderne woonwijken kleinere kavels hebben en meer op het suburbane leefmilieu lijken. Daardoor sluiten ze niet aan op de dorpse kwaliteit. Het ontbreken van geschikte woonvormen in gestapelde bouw belemmert de doorstroming in dit leefmilieu.

De dorpscentra bevatten een mix van historische en moderne gebouwen, met kleinschalige lokale bedrijven en ambachtelijke winkels. Het openbaar vervoer is beperkt en bevindt zich aan de rand van de dorpen. Dat beïnvloedt de bereikbaarheid.

Barcode huidige dorps leefmilieu – gemeente Enschede

Ambities

De ambitie is om het leefmilieu aantrekkelijk en functioneel te houden voor alle generaties (koesteren), met mogelijkheden voor een wooncarrière en sociale interactie. Dit bereiken we door het versterken van voorzieningen zoals zorg, winkels en ontmoetingsplekken, die voorzien in de behoefte van bewoners in verschillende levensfasen.

Het behoud van het dorpse karakter is essentieel, wat betekent dat er zorgvuldig met nieuwe woonwijken moet worden omgegaan om eentonigheid te voorkomen. Er wordt gestreefd naar een leefomgeving waar de nabijheid van voorzieningen centraal staat en waarin functiemenging en werkgelegenheid in het dorp worden gestimuleerd.

Behoud en versterking van voorzieningen: Verbeteren van lokale winkels, zorgvoorzieningen en ontmoetingsruimten om bewoners van alle leeftijden te ondersteunen.

Functiemenging en werkgelegenheid : Stimuleren van kleine bedrijven en toerisme, en behoud van lokale werkgelegenheid door functiemenging in het dorpscentrum te ondersteunen.

Vermijden van eentonigheid: Ontwikkeling van gemengde woonwijken die dorps van karakter blijven, met verdichting langs belangrijke infrastructuurassen om woonruimte toe te voegen zonder het authentieke dorpskarakter te verliezen.

Verbetering van bereikbaarheid: Plaatsing van openbaar vervoer aan de rand van de dorpen langs doorgaande wegen om de bereikbaarheid van het gebied te vergroten.

Sociale samenhang en ontmoetingsplekken: Creëren van centrale ontmoetingsplekken en dorpscentra die fungeren als het hart van de gemeenschap, waar sociale interactie en lokale activiteiten plaatsvinden.

Ontwikkelrichting

Spacemate ontwikkelrichting dorps leefmilieu – gemeente Enschede

In het dorpse leefmilieu zien we weinig ontwikkelruimte. Nieuwe woonvormen moeten rondom de dorpskernen (ontmoetingsplekken) zorgen voor meer doorstroming. Rondom de dorpskernen en ontmoetingsplekken in het dorp kan de dichtheid licht hoger blijven (FSI 0,5) met behoud van het dorpse karakter, de nieuwe dorpelijkheid.

Barcode gewenst dorps leefmilieu – gemeente Enschede

Campus

Campus

Beschrijving

Het leefmilieu campus omvat niet alleen onderwijsinstellingen zoals de Universiteit Twente, maar ook gespecialiseerde bedrijven en instellingen voor onderzoek, sport, zorg en ondernemen. Denk bijvoorbeeld aan het Roessingh en de Stadscampus.

Dit leefmilieu bevat woonfuncties, voornamelijk gericht op studenten en werknemers. En het biedt voorzieningen zoals sportfaciliteiten, horeca, cultuur, detailhandel, zorg, en ontmoetingsplekken voor haar bewoners. Via OV, fiets- en wandelpaden en autowegen is dit leefmilieu goed bereikbaar. De parkeerinfrastructuur ligt verspreiden dat zorgt voor inefficiënt ruimtegebruik.

Campus kenmerkt zich door hoogwaardige groene of bosrijke gebieden. Dit leefmilieu heeft beperkte interactie met omliggende leefmilieus. Het functioneert soms als een eiland binnen de stad. De ruimtelijke structuur van campus heeft een ideale opbouw, die we niet optimaal en volledig benutten. De dichtheid is vrij laag (FSI 0,47) en biedt ruimte.

Het kloppend hart van dit leefmilieu zijn de centrale hoofdgebouwen en voorzieningen. Hier vindt veel activiteit en interactie plaats. De pleinen en open ruimte zijn voor ontmoeting. Ze bieden een plek voor evenementen, sociale bijeenkomsten, of gewoon om te ontspannen. Er zijn groenvoorzieningen, sportfaciliteiten en er is recreatie. We willen dat de aangrenzende buurten en wijken daar meer gebruik van kunnen maken.

Campus heeft een aantal clusters van gebouwen die gemiddeld vrij laag (L 2,09) zijn. Deels heeft wonen er een plaats (MXI 0,53). Looproutes en doorgangen verbinden de verschillende gebouwen met elkaar. Gespecialiseerde onderzoekscentra en hightech laboratoria bevinden zich in meer afgelegen of specifiek aangewezen gebieden van de campus. Campus fungeert ook als experimenteerlocatie voor innovatieve ideeën. Het is zo ontworpen dat ze functionaliteit en esthetiek combineert. De UT campus combineert historische elementen met moderne bouwstijlen om zowel traditie als vooruitgang uit te stralen.

Barcode huidige campus leefmilieu – gemeente Enschede

Ambities

Versterken groene kwaliteiten: Een campus leefmilieu moet haar groene en bosrijke omgeving koesteren. Hier liggen veel kansen voor een gezonde stedelijke leefomgeving. We maken ruimte vrij voor groen, bewegen en recreatie door het ontwikkelen van autovrije gebieden en het clusteren auto's in hubs aan de rand van een campus.

Verbinden groene kwaliteiten: We willen de verbinding van het campus leefmilieu met de stad versterken. Dat doen we door het gebruik van groene ruimtes te stimuleren en te faciliteren. Bijvoorbeeld door samenwerking met onderwijsinstellingen en sportparken. Ook voor de klimaatopgaven biedt dit milieu veel kansen en ruimte.

Mengen en toevoegen van functies: Functies en voorzieningen mengen we, waarbij er doelgroep specifieke woonvormen komen. Met als doel de sociale interactie stimuleren en de verbinding met de omliggende wijken versterken. We willen in dit leefmilieu veel meer functiemenging. Nu hebben sommige delen van dit leefmilieu een MXI van 0 (0% wonen) of 1 (100% wonen) en dat is geen goede balans voor een toekomstbestendig en inclusief milieu.

Kansen voor verdichting: Verdichting van bebouwing door optoppen (L gemiddeld verhogen) in bestaande clusters. Bijvoorbeeld door het aanvullen van clusters en het bebouwen van onbebouwde delen of randen (hogere gebouwen) aan clusters. Dat doen we zonder de landschappelijke kernkwaliteiten aan te tasten. We bouwen hoger in plaats van meer grondgebonden ruimte in te nemen.

Ontwikkelrichting

Spacemate ontwikkelrichting campus leefmilieu – gemeente Enschede

Hogere stedelijkheid en intensiveren van functies: We verhogen de stedelijke dichtheid op plekken met dynamiek met als streefbeeld een FSI bandbreedte tussen 1,0 en 2,0. De gemiddelde bouwhoogte in het campus leefmilieu kan omhoog. We zoeken naar mogelijkheden en bebouwing die meer de hoogte in gaat dan de gemiddelde 2 bouwlagen.

Verminderen en vergroenen (particulier) erf: Het relatief grote ruimtebeslag van particulier terrein willen we verminderen.

Clusteren van parkeren: Verdichten en vergroenen faciliteren we samen met het reduceren van maaiveld parkeren op een campus.

Barcode gewenst campus leefmilieu – gemeente Enschede

Werklocaties

Werklocaties

Beschrijving

Het leefmilieu werklocaties omvat formele werklocaties die variëren van zware industrie tot kantooromgevingen. Bedrijven zijn geclusterd om overlast te beperken en om ruimte te geven voor hun activiteiten.

De werklocaties verschillen soms sterk van elkaar. De overeenkomst zit in de functiemix, ze zijn vrijwel overal vooral gericht op werken. De functies binnen dit leefmilieu zijn sterk gescheiden, met een beperkte functiemenging (MXI 0,05) en weinig voorzieningen zoals winkels, recreatie of ambachtelijke bedrijven. Werknemers worden nu niet verleid in hun pauze naar buiten te gaan. Ook bewoners van omliggende buurten gaan nu niet naar een werklocatie.

Wonen is meestal niet mogelijk, behalve in bedrijfswoningen, en er zijn weinig creatieve of innovatieve werkruimtes. Voor bedrijven die niet in gemengde gebieden passen, hebben we bedrijventerreinen waar bedrijven met hogere milieucategorieën kunnen landen.

Onze werklocaties hebben doorgaans een lage bebouwingsdichtheid (FSI 0,42), ook de kantoorlocaties. De beperkte hoogte (L 1,6) maakt het gebruik van de grond vrij inefficiënt. De verhouding tussen bebouwing en kavel is vrij laag. Vaak vinden opslag, parkeren en andere functies buiten de gebouwen plaats. Met functionele restruimtes rondom bedrijfsgebouwen zorgt dit voor rommelig en inefficient ruimtegebruik.

In dit leefmilieu is er weinig ruimte voor groen. De functionele infrastructuur is dominant aanwezig. Ruimtes voor ontmoeting, ontspanning of een mooie route om te wandelen in de pauze ontbreken meestal. In de gebieden ontbreekt vaak een voetgangersvriendelijke infrastructuur. Hoewel het gebied goed bereikbaar is via grote infrastructuren zoals snelwegen, is de toegankelijkheid via openbaar vervoer beperkt. Voor veel werknemers ontbreekt een alternatief dus komen ze voornamelijk met de auto.

Barcode huidig werklocaties leefmilieu – gemeente Enschede

Ambities

Ruimte-efficiëntie en verdichting van de werklocaties: We zien veel kansen en mogelijkheden om dit leefmilieu in de toekomst efficienter in te richten, door een hogere bebouwingsdichtheid. De vergroting van de bebouwingshoogte gecombineerd met een passende uitbreiding van de footprint zal de ruimte-intensiteit verbeteren.

Door de het intensiveren van de bebouwing wordt het mogelijk om energiehubs te creëren (waar bedrijven energie onderling kunnen uitwisselen) en netcongestie aan te pakken.

We blijven zorgvuldig omgaan met de beperkt beschikbare ruimte voor bedrijvigheid die een hoge milieuzonering nodig heeft. Deze bedrijven zijn namelijk essentieel voor het verdienvermogen van Enschede. Ook is deze ruimte nodig om effectief in te zetten op de transitie naar een circulaire economie.

Verblijfskwaliteit en gezonde werkomgeving ontwikkelen: De verduurzaming van bestaande werklocaties heeft een hoge prioriteit. Bedrijventerreinen spelen een belangrijke rol in de energieopwek, –opslag en -besparing. Dit leefmilieu draagt namelijk bij aan de CO2-reductie en energie- en warmtetransitie van de stad. We willen een aantrekkelijkere (werk)omgeving met meer groenvoorzieningen. Functiemenging en secundaire functies We streven naar een hogere mix aan functies (MXI verhogen) op daarvoor geschikte werklocaties om de verblijfskwaliteit en het vestigingsklimaat te versterken. Dit draagt ook bij aan het reduceren van verkeersbewegingen.

Waar dit qua milieunormen en profiel kan combineren we bedrijven met kantoren, ambachtelijke en creatieve bedrijven, en recreatieve voorzieningen. Dit maakt het gebied aantrekkelijker voor een breder scala aan bedrijven en werknemers. Het biedt kansen voor creatieve broedplaatsen en evenementen.

0ntwikkelrichting

Spacemate ontwikkelrichting werklocaties leefmilieu – gemeente Enschede

In het leefmilieu werklocatie zit nog veel ruimte voor de opgaven.

Verdichting en hoogteaccenten: Het intensiveren van bebouwing op de bedrijventerreinen (FSI tussen 0,5 en 1,0) door het stapelen (L 2 of hoger) van bedrijfsruimten en opslag. Dat doen we met extra aandacht voor het toevoegen van hoogteaccenten op representatieve plekken.

Kavels efficienter gebruiken: Naast het stapelen van functies moeten we deze functies ook meer integreren in de bebouwing. Dan gebruiken we de kavels beter en efficienter. Centraal parkeren en andere oplossingen voor parkeren in combinatie met hubs zijn ook een middel om ruimte te besparen. Veel restruimte op kavels wordt niet ingezet voor vergroening, hier ligt een makkelijke kans.

Herstructuren: Op oudere bedrijventerreinen biedt herstructering een kans om structureel ruimte te ontwikkelen voor groen, klimaatopgaven en verblijfskwaliteit. We zorgen voor efficiënter gebruik van de bestaande bedrijventerreinen. Dat geven we prioriteit boven het ontwikkelen van nieuwe terreinen. Wel vergroten we de ruimte voor bedrijven met circa 30 hectare. Hiervoor realiseren we conform Raadsbesluit onder andere een nieuw bedrijventerrein in het landelijk gebied. In het Havengebied sturen we scherper op het gezoneerde bedrijventerrein.

Barcode gewenst werklocaties leefmilieu – gemeente Enschede

Productiewijk

Productiewijk

Beschrijving

Een productiewijk is een leefmilieu dat we in Enschede maar op één plek kennen, de locatie rondom de Performance Factory en Polaroid. Het is een gebied dat is getransformeerd van een monofunctioneel economisch gebied naar een dynamisch gemengd gebied waar wonen, werken, en recreatie op natuurlijke wijze samenkomen. In deze wijk blijven economische functies zoals productie en creatieve industrieën dominant. We willen wonen integreren op een evenwichtige manier.

De wijk trekt kleinere bedrijven, makers en creatieven aan en biedt ruimte voor meer voorzieningen, retail en leisure. Dat draagt bij aan een 18-uurs levendigheid. Dit leefmilieu is een belangrijke bijdrager aan de principes van de omgevingsvisie: zuinig omgaan met de ruimte en alle functies in balans. Het milieu biedt de agglomeratie voordelen van een stedelijke omgeving door het samengaan van wonen, werken en voorzieningen.

De kracht van de wijk ligt in de diversiteit van bedrijven die elkaar versterken en de synergie tussen werk- en woonfuncties. De openbare ruimte, met ecologisch groen op ongewone plekken, en ruigere, industriële kenmerken vormen de basis voor een aantrekkelijke woon- en werkomgeving.

Barcode huidige leefmilieu productiewijk – gemeente Enschede

Ambities

Ruimtelijke inrichting en typologie: Het ontwikkelen van een mix van oude industriële complexen met nieuwe bouw, met een gemiddelde bouwhoogte van 3-6 lagen. Optoppen en herstructureren van minder toekomstbestendige gebouwen biedt kansen voor verdichting en stedelijke groei.

Leefbare omgeving: Invoegen van ecologisch groen op ongewone plekken en het omvormen van grote verharde oppervlakken, zoals parkeerterreinen, naar natuurinclusieve daken en pleinen.

Gemengde functies: Een naadloze integratie van werk, wonen en recreatie, waarbij wonen op een manier wordt toegevoegd die de bestaande werkfunctie ondersteunt (MXI 0,35-0,5).

Duurzame ontwikkeling : De wijk moet een voorbeeld zijn van duurzaamheid, met aandacht voor ecologische waarden, circulaire economie, en slimme productietechnieken.

Ruimte voor kleinere en creatieve bedrijven : Het stimuleren van de komst van meer kleine bedrijven, creatieve makers, co-working spaces en high-tech industrieën die bijdragen aan de dynamiek van de wijk.

Sociale en culturele integratie: Een diverse, talentgerichte gemeenschap bevorderen, ondersteund door broedplaatsen met een rauw karakter en ruimtes voor culturele en sociale activiteiten. We zetten in op behoud van ruige plekken, niet alles hoeft opgeknapt. Hergebruik van gebouwen staat centraal voor betaalbare werkruimtes.

Toekomstbestendige mobiliteit : Een wijk die toegankelijk is via alle modaliteiten, met aandacht voor nieuwe vormen van collectieve en gedeelde mobiliteit.

Ontwikkelrichting

Spacemate ontwikkelrichting productiewijk leefmilieu – gemeente Enschede

Verdichting en hogere stedelijkheid: We verhogen de stedelijke dichtheid richting een FSI van 1,0-1,5 met gemiddeld bouwhoogte tussen 3-6 lagen. In dit milieu zien we nadrukkelijk kansen voor hogere gebouwen om het silhouet van dit grootschalige milieu te verrijken.

Compact bouwen: We realiseren stedelijkheid door compacte en grotere gebouwen en bouwblokken in een industrieel landschap. We zetten in op openbare en semiopenbare (collectieve) ruimtes. Het aandeel particuliere grond gaan we sterk beperken, ook voor bedrijven. Dat vraagt om inpandige oplossingen in ons economische programma dat bij andere werklocaties op de kavel opgelost wordt.

Industrieel landschap: We reduceren de verkeersruimte tot een minimum wat om duurzame en nieuwe mobiliteitsoplossingen vraagt. We ontwikkelen groene plekken, pocketparks en andere vormen van stedelijk groen met een hoge waarde voor mens, plant en dier.

Barcode gewenst productiewijk leefmilieu – gemeente Enschede

Veldontginning

Veldontginning met een basiswaarde

We helpen de natuur in een veldontginning met een basis waarde, door nieuwe landschapselementen aan te leggen. In hoofdstuk 3 van het Natuur- en Landschapsplan lees je alles over de landschapselementen in een veldontginning.

Jonge ontginningsgronden basis waarde dit betekent dat strategie transformeren van toepassing is. Bij het landschap met basiskwaliteit is de oude landschappelijke identiteit geen uitgangspunt bij de vormgeving van nieuwe ontwikkelingen. Hier geldt een ontwerpopgave voor het maken van een nieuw landschap met een eigen identiteit en samenhang.

Veldontginningen zijn met name heidegebieden die omgevormd zijn tot landbouwgrond. Je herkent ze aan rechte wegen. Langs die rechte wegen staan laanbomen of soms ook houtsingels. De veldontginningen bestaan uit grote rechthoekige agrarische percelen. Ook kun je hier bossen en bosjes aantreffen. Deze bossen zijn blokvormig met strakke randen. Er is maar weinig bebouwing in het in de veldontginning.

Veldontginning met een hoge waarde

We helpen de natuur in een veldontginning met een hoge waarde, door voor de bestaande landschapselemententen te zorgen. Dat doen we door die landschapselementen te onderhouden en waar nodig te herstellen. Maar we leggen ook nieuwe landschapselementen aan. In hoofdstuk 3 van het Natuur- en Landschapsplan lees je alles over de landschapselementen in een veldontginning.

Jonge ontginningsgronden hoge waarde betekent dat strategie 'aanpassen' van toepassing is. Dit landschap vraagt om herstel en het weer herkenbaar maken van structuren en lijnen die het landschapstype versterken.

Veldontginningen zijn met name heidegebieden die omgevormd zijn tot landbouwgrond. Je herkent ze aan rechte wegen. Langs die rechte wegen staan laanbomen of soms ook houtsingels. De veldontginningen bestaan uit grote rechthoekige agrarische percelen. Ook kun je hier bossen en bosjes aantreffen. Deze bossen zijn blokvormig met strakke randen. Er is maar weinig bebouwing in het in de veldontginning.

Veldontginning met een zeer hoge waarde

We helpen de natuur in een veldontginning met een zeer hoge waarde, door goed te zorgen voor de bestaande landschapselementen. Dat doen we door die landschapselementen te onderhouden en waar nodig te herstellen. Als we nieuwe landschapselementen aanlegget, brengen we vooral verdwenen elementen terug. In hoofdstuk 3 van het Natuur- en Landschapsplan lees je alles over de landschapselementen in een veldontginning.

Jonge ontginningsgronden zeer hoge waarde betekent dat strategie inpassen van toepassing is. Dit gaat uitvan het behoud van het veelal gave landschap. Elk initiatief moet zorgvuldig worden ingepast in aansluiting op de gebiedskenmerken.

Veldontginningen zijn met name heidegebieden die omgevormd zijn tot landbouwgrond. Je herkent ze aan rechte wegen. Langs die rechte wegen staan laanbomen of soms ook houtsingels. De veldontginningen bestaan uit grote rechthoekige agrarische percelen. Ook kun je hier bossen en bosjes aantreffen. Deze bossen zijn blokvormig met strakke randen. Er is maar weinig bebouwing in het in de veldontginning.

Het oude hoevenlandschap

Het oude hoevenlandschap met een basiswaarde

We helpen de natuur in een oud hoevenlandschap met een basis waarde, door vooral nieuwe landschapselementen aan te leggen. In hoofdstuk 3 van het Natuur- en Landschapsplan lees je alles over de landschapselementen in het oude hoevenlandschap.

Oude hoevenlandschap basis waarde dit betekent dat strategie transformeren van toepassing is. Bij het landschap met basiskwaliteit is de oude landschappelijke identiteit geen uitgangspunt bij de vormgeving van nieuwe ontwikkelingen. Hier geldt een ontwerpopgave voor het maken van een nieuw landschap met een eigen identiteit en samenhang.

De oude hoevelandschappen zijn de historische boerenerven en akkerbouwcomplexen uit de (late) middeleeuwen. Dit landschap bestaat uit kleinschalige grillige velden met houtwallen rondom open en bolle essen.

Het oude hoevenlandschap met een hoge waarde

We helpen de natuur in een oud hoevenlandschap met een hoge waarde, door voor de bestaande landschapselementen te zorgen. Dat doen we door die landschapselementen te onderhouden en waar nodig te herstellen. Maar we leggen ook nieuwe landschapselementen aan. In hoofdstuk 3 van het Natuur- en Landschapsplan lees je alles over de landschapselementen in het oude hoevenlandschap.

Oude hoevenlandschap hoge waarde betekent dat strategie 'aanpassen' van toepassing is. Dit landschap vraagt om herstel en het weer herkenbaar maken van structuren en lijnen die het landschapstype versterken.

De oude hoevelandschappen zijn de historische boerenerven en akkerbouwcomplexen uit de (late) middeleeuwen. Dit landschap bestaat uit kleinschalige grillige velden met houtwallen rondom open en bolle essen.

Het oude hoevenlandschap met een zeer hoge waarde

We helpen de natuur in een oud hoevenlandschap met een zeer hoge waarde, door goed voor de bestaande landschapselementen te zorgen. Dat doen we door die landschapselementen te onderhouden en waar nodig te herstellen. Als we nieuwe landschapselementen aanleggen, brengen we vooral verdwenen elementen terug. In hoofdstuk 3 van het Natuur- en Landschapsplan lees je alles over de landschapselementen in het oude hoevenlandschap.

Oude hoevenlandschap zeer hoge waarde betekent dat strategie inpassen van toepassing is. Dit gaat uitvan het behoud van het veelal gave landschap. Elk initiatief moet zorgvuldig worden ingepast in aansluiting op de gebiedskenmerken.

De oude hoevelandschappen zijn de historische boerenerven en akkerbouwcomplexen uit de (late) middeleeuwen.Dit landschap bestaat uit kleinschalige grillige velden met houtwallen rondom open en bolle essen.

Boslandschap

Boslandschap met een zeer hoge waarde

We helpen de natuur in een boslandschap met een zeer hoge waarde, door goed voor de bestaande landschapselementen te zorgen. Dat doen we door die landschapselementen te onderhouden en waar nodig te herstellen. Als we nieuwe landschapselementen aanleggen, brengen we vooral verdwenen elementen terug. In hoofdstuk 3 van het Natuur- en Landschapsplan lees je alles over de landschapselementen in het boslandschap.

Boslandschap zeer hoge waarde betekent dat strategie inpassen van toepassing is. Dit gaat uitvan het behoud van het veelal gave landschap. Elk initiatief moet zorgvuldig worden ingepast in aansluiting op de gebiedskenmerken.

De bosgebieden zijn vaak aangelegd voor de bosbouw of als jachtbos voor landgoedeigenaren op de voormalige woeste/heide gronden. Bosgebieden bestaan natuurlijk uit bos, maar vaak liggen in die bossen ook velden.

Landbouw

Binnen alle landschapstypen zijn gebieden met Landbouw aanwezig. We zien ook in de toekomst een belangrijke rol voor de grondgebonden landbouw in het buitengebied. Daarbij hebben we een voorkeur voor landbouw op basis van onderstaande uitgangspunten.

Een duurzame bedrijfsvoering met kringlooplandbouw als uitgangspunt. De productie van veevoer en de afzet van mest vindt in lokale samenwerking plaats. De melkveehouderijbedrijven gebruiken de omvangrijke schil aan kleinere nevenbedrijven in Enschede.

Een verbrede bedrijfsvoering die -naast de agrarische productie- bijdraagt aan bijvoorbeeld waterbeheer, ecologie (natuurinclusieve landbouw) , landschap, recreatie, educatie en energieproductie.

Een meer op de stad betrokken bedrijfsvoering. Met meer directe afzet van lokale en regionale kwaliteitsproducten aan de stedelijke bevolking. Korte transportafstanden zijn duurzaam. Een korte keten maakt hogere opbrengsten voor de producent mogelijk en versterkt de onderlinge betrokkenheid van stad en land. De stedeling krijgt ook meer kennis en begrip voor de agrarische sector. De verkorting van deze ketens vraagt om samenwerking tussen de agrarische bedrijven. Het is echter een keuze die de agrarische ondernemer zelf maakt.

Spoorzone Hengelo - Enschede (SHE)

In de SHE stedelijk gebied maken we het innovatieve karakter van Enschede meer zichtbaar voor talent, bedrijven en bezoekers. Dat doen we door uitvoering te geven aan de gebiedsstrategie van het Kennispark. En door langs en op knooppunten in de SHE ruimte te plannen voor nieuwe bedrijven, startups en creatieve broedplaatsen. Wij ontwikkelen nieuwe en onderscheidende stedelijke woon- en werkgebieden. Hierin mengen we wonen en werken in hoge(ere) dichtheden. Dat betekent meer woningen en werkplekken in de bestaande stad. Een nieuwe vorm van stedelijkheid die we in Enschede minder kennen maar wel al veel zien in andere universiteitssteden. We beschermen de unieke erfgoedwaarden van de universiteitscampus en faciliteren de groei ervan voor de toekomst.

Door het bieden van extra woon- en werkruimte in de stad sparen we ons landschap. Ook voorkomen we dat reisafstanden groot worden. We ontwikkelen leefconcepten waarin we woonwensen van mensen en ontwikkelingsvragen van bedrijven zoveel mogelijk in stedelijke leefmilieus mogelijk maken. We investeren in de aantrekkelijkheid van de stad voor jong talent. Dat doen we door voorzieningen te realiseren via woningbouw, cultuur, evenementen, vrijetijd, city marketing en sport.

Bijna 22% (35.000 inwoners) van onze bevolking is student. Enschede studentenstad moet overal in de SHE voelbaar zijn. Daarom gaan we functies voor studenten zoals werkplekken, horeca en wonen mengen. Dat doen we op logische plekken om zo het gevoel van een studentenstad te vergroten.

Bronpunten Deppenbroek en Wesselerbrink

Om een deel van de groei van de stad op te kunnen vangen, gaan we twee delen van de stad intensiveren tot een meer centrum-stedelijk leefmilieu: Bronpunten Deppenbroek en Wesselerbrink. Bij bronpunt Deppenbroek behouden we de stedenbouwkundige identiteit. We onderzoeken hoe we in de wijk kunnen inbreiden. Bronpunt Wesselerbrink wordt kerngebied van heel Enschede Zuid. Hier onderzoeken we hoe we kunnen verstedelijken rondom winkelcentrum Zuid.

Nieuwe woongebieden

We ontwikkelen Nieuwe woongebieden om een deel van de groei van de stad te kunnen opvangen. We ontwikkelen Cromhoff en we breiden onze stad uit bij Glanerbrug-Noord, Horstmanpark en De Kwinkel in Boekelo. Eschmarkerveld is al in ontwikkeling.

Schuttersveld

In Schuttersveld willen we sociale en ruimtelijke verbeteringen realiseren. Daardoor kan het gebied zich ontwikkelen tot een levendige, gemengde wijk die een brug slaat tussen Centrumkwadraat en Rigtersbleek/Kop Westerval. In de toekomst kan dit een Productiewijk worden.

Rigtersbleek/Kop Westerval

In Rigtersbleek willen we sociale en ruimtelijke verbeteringen realiseren, waardoor productiewijk Rigtersbleek ontstaat. We beschermen het textielkarakter van het huidige bedrijventerrein Rigtersbleek en we ontwikkelen een spannende stadswijk met volop ruimte voor cultuur, wonen en werken. in de toekomst kan dit een Productiewijk worden. Voor de Kop Westerval gaan we ook de mogelijke sociale en ruimtelijke verbeteringen onderzoeken.

Nieuw Twekkelerveld

In Nieuw Twekkelerveld realiseren we sociale en ruimtelijke verbeteringen, waarbij we de bestaande gemeenschap respecteren en een nieuwe impuls geven. Dat doen we door nieuwe woonplekken en door plekken met kansen voor ontplooiing te ontwikkelen.