Bodemenergieplan Buikslotermeerplein

1.1 Kader

Het Buikslotermeerplein wordt de komende jaren ontwikkeld tot een prettige woonomgeving met oog voor de Amsterdammer. Het projectgebied bestaat uit de deelgebieden Centrumplein, Winkel-centrum en het Olof Palmeplein. In Figuur 1.1 is het projectgebied weergegeven.

Figuur 1.1 | Projectgebied Buikslotermeerplein

1.2 Probleemstelling

Bij grootschalige toepassing van bodemenergie neemt de drukte in de ondergrond sterk toe. Voorkomen moet worden dat bij een toename van het aantal bodemenergiesystemen negatieve interferentie tussen bodemenergiesystemen onderling of nadelige beïnvloeding van andere ondergrondse functies optreedt (Figuur 1.2).

Regie is gewenst om een optimaal en duurzaam gebruik van de ondergrond te borgen, zodat zoveel mogelijk partijen die zich vestigen in Buikslotermeerplein gebruik kunnen maken van duurzame bodemenergie. Regie zorgt ervoor dat ongewenste interferentie (negatieve interactie) tussen bodemenergiesystemen onderling of met andere ondergrondse functies wordt voorkomen. Zonder regie is het waarschijnlijk dat toekomstige partijen die zich gaan vestigen in Buikslotermeerplein op een gegeven moment geen gebruik meer kunnen maken van bodemenergie.

Figuur 1.2 | Overzicht ondergrondse functies

1.3 Doel van een bodemenergieplan

Een bodemenergieplan geeft de gemeente de mogelijkheid om de ondergrondse inrichting van Buikslotermeerplein met betrekking tot bodemenergiesystemen te regisseren met als doel optimaal gebruik te maken van de ondergrond voor bodemenergie. De gemeente zet hierbij in op de toepassing van (collectieve) open bodemenergiesystemen omdat dit enerzijds het beste aansluit bij de bestaande concessieafspraken en anderzijds bij de fasering en de warmte-/koudevraag van de gebiedsontwikkeling.

Uitwerking van het bodemenergieplan vindt plaats door inventarisatie van de voornaamste (inrichting bepalende) randvoorwaarden:

• -

  bovengrondse inrichting projectgebied (beschikbare ruimte voor bronpositionering);

• -

  energievraag bouwontwikkelingen;

• -

  bestaande en toekomstige overige ondergrondse functies/belangen;

• -

  bodemopbouw en capaciteit.

Afweging van deze randvoorwaarden leidt tot een bodemenergieplan waarbij het bodempotentieel optimaal gebruikt kan worden en negatieve interactie tussen verschillende gebruikers wordt geminimaliseerd.

Onderstaande beleidsregels 1 stellen de voorwaarden voor toepassing van de verschillende vormen van bodemenergie binnen Buikslotermeerplein in Amsterdam. De beleidsregels gelden binnen het gebied zoals weergegeven op de plankaart (zie Figuur 2.1 en Bijlage 1). De beleidsregels zijn aanvullend op de wettelijke regels die worden gesteld aan bodemenergie.

Figuur 2.1 | Plankaart

Ontwikkelende partijen die in het gebied een bodemenergiesysteem willen realiseren, dienen zich te allen tijde te houden aan de wettelijke kaders voor bodemenergie. In paragraaf 3.4 is een samenvatting van de algemene wettelijke kaders voor bodemenergie opgenomen. Daarnaast dienen bodemenergiesystemen binnen de hieronder beschreven beleidsregels te worden ontworpen, gerealiseerd en geëxploiteerd. Nadere toelichting op de onderstaande beleidsregels staat beschreven in hoofdstuk 5. In de beleidsregels wordt onderscheidt gemaakt tussen het plangebied en het projectgebied. Het projectgebied bevat het gebied waarbinnen ordening is opgenomen ten aanzien van de voorziene ontwikkelingen. Het plangebied omvat het projectgebied en de bufferzone rondom het projectgebied. Het plangebied zal aangewezen worden als interferentiegebied.

2.1 Beleidsregels bodemenergiesystemen

Voor het realiseren en het in werking hebben van een bodemenergiesysteem binnen de grenzen van het plangebied gelden de volgende locatie specifieke regels:

• 1.

  Gesloten bodemenergiesystemen mogen tot een diepte van maximaal 60 m-mv gerealiseerd worden.

• 2.

  Nieuwe open bodemenergiesystemen in de bufferzone dienen aan te sluiten op het strokenpatroon uit het bodemenergieplan. Aangetoond dient te worden dat een nieuw bodemenergiesysteem geen nadelige invloed heeft op aanwezige of toekomstige bodemenergiesystemen in het projectgebied.

Voor het realiseren en het in werking hebben van een bodemenergiesysteem binnen de grenzen van het projectgebied gelden aanvullend de volgende locatie specifieke regels:

• 3.

  Het open bodemenergiesysteem moet worden uitgevoerd als een doublet- of monobronsysteem.

• 4.

  Open bodemenergiesystemen uitgevoerd als recirculatiesystemen zijn niet toegestaan.

• 5.

  De warme en koude bron(nen) van een doubletsysteem moeten respectievelijk binnen de aangegeven warme (rode) en koude (blauwe) zones worden gepositioneerd.

• 6.

  De bronfilters van een doubletsysteem moeten in het dieptetraject van 120 – 170 m-mv gerealiseerd worden. Bij de aanwezigheid van kleilagen rond 90 – 100 m-mv kunnen de bronfilters vanaf circa 100 m-mv gerealiseerd worden.

• 7.

  Voor een doubletsysteem moet zoveel als mogelijk bronfilter geplaatst worden met een minimum van 40 m.

• 8.

  Monobronnen moeten binnen de aangegeven groene zone worden gepositioneerd.

• 9.

  Het bovenste bronfilter van een monobron moet in het dieptetraject van 120 – 150 m-mv gerealiseerd worden. Bij de aanwezigheid van kleilagen rond 90 – 100 m-mv kan het bovenste bronfilter vanaf minimaal 100 m-mv gerealiseerd worden. Het onderste bronfilter moet gerealiseerd worden vanaf een diepte van 180 m-mv. Het warme bronfilter moet boven het koude bronfilter gerealiseerd worden.

• 10.

  In de overgangszone mogen open bodemenergiesystemen gerealiseerd worden mits rekening gehouden is met naastgelegen zoekgebieden en dit is afgestemd met de gemeente. Een onderbouwing dat het systeem de invulling van de zoekgebieden van het bodemenergieplan niet schaadt moet, samen met een schriftelijke goedkeuring van de gemeente, bij de aanvraag van de omgevingsvergunning voor het open bodemenergiesysteem gevoegd worden en ter goedkeuring aan de provincie worden voorgelegd.

• 11.

  Het bodemenergiesysteem bereikt uiterlijk vijf jaar na de datum van ingebruikname een moment waarop de hoeveelheid koude die door het systeem aan de bodem is toegevoegd 100% bedraagt ten opzichte van de hoeveelheid warmte, die vanaf die datum door het systeem aan de bodem is toegevoegd. Het systeem herhaalt dit telkens uiterlijk vijf jaar na het laatste moment waarop die situatie werd bereikt.

• 12.

  De bronnen of bodemlussen en het leidingwerk moeten gerealiseerd worden op eigen terrein, gedeeld terrein of, indien niet anders mogelijk, terrein van derden mits de betreffende grondeigenaren hiervoor schriftelijk toestemming hebben gegeven.

• 13.

  Een initiatiefnemer van een bodemenergiesysteem moet zijn voornemen voorafgaand aan de vergunningaanvraag Omgevingswet voor het bodemenergiesysteem aantoonbaar afgestemd hebben met de gemeente Amsterdam (projectorganisatie Buikslotermeerplein).

• 14.

  Indien het redelijkerwijs voor een gesloten dan wel open bodemenergiesysteem niet mogelijk is om aan alle beleidsregels te voldoen, kan afgeweken worden van de beleidsregels. Een onderbouwing van de afwijking moet, samen met een schriftelijke goedkeuring van de gemeente, bij de vergunningaanvraag Omgevingswet voor het open bodemenergiesysteem gevoegd worden en ter goedkeuring aan de provincie worden voorgelegd.

3.1 Principe bodemenergie

Bodemenergiesystemen maken gebruik van de bodem om warmte en/of koude op te slaan in het aanwezig grondwater. Deze warmte en/of koude wordt gebruikt voor de klimatisering van gebouwen of processen. Hiermee worden aanzienlijke energiebesparingen ten opzichte van conventionele verwarmings- en koelinstallaties gerealiseerd. Figuur 3.1 presenteert de verschillende typen bodemenergiesystemen.

Figuur 3.1 | Overzicht bodemenergiesystemen

Hieronder worden de verschillende typen bodemenergiesystemen nader toegelicht.

3.2 Bodemeigenschappen

Het technisch functioneren van een bodemenergiesysteem is afhankelijk van een aantal bodemeigenschappen. De belangrijkste voorwaarde voor open bodemenergiesystemen is dat in de bodem een geschikte watervoerende zandlaag aanwezig is die voldoende capaciteit biedt voor de opslag van koude en warmte.

Een ander aspect dat een rol speelt is grondwaterstroming. Voor open bodemenergiesystemen zijn de snelheid en de richting van de grondwaterstroming van belang bij het positioneren van de bronnen. Bij een hoge grondwaterstroming kan thermische interactie tussen de warme en koude bellen optreden, of kan de opgeslagen energie sneller afstromen. Dit dient in verband met rendementsverlies te worden voorkomen.

Tenslotte is voor open bodemenergiesystemen de grondwaterkwaliteit van belang. De chemische samenstelling en de temperatuur van het grondwater zijn van belang voor het goed functioneren van een open systeem. Daarnaast mag een open systeem geen verzilting veroorzaken, dus moet ook gekeken worden naar de invloed op het zoet-/brak-/zoutgrensvlak.

Bovengenoemde aspecten worden verder in dit hoofdstuk behandeld. Daarbij wordt aangegeven in hoeverre ze de haalbaarheid van open bodemenergiesystemen in Buikslotermeerplein kunnen beïnvloeden. Elke initiatiefnemer van bodemenergie binnen het projectgebied dient zelf de benodigde onderzoeken uit te voeren om de haalbaarheid van het beoogde bodemenergiesysteem te toetsen. Onderstaande informatie is daarom ter indicatie weergegeven. Hieraan kunnen geen rechten worden ontleend.

3.3 Bodembelangen

In Tabel 3.3 zijn de relevante belangen opgenomen die van invloed kunnen zijn op de werking van een open bodemenergiesysteem in Buikslotermeerplein. Het gaat om zowel technische als juridische aspecten.

Tabel 3.3 | Technische en juridische aspecten bodemenergiesysteem

Bodemenergiesystemen

Op circa 200 m ten westen van het projectgebied ligt het open bodemenergiesysteem van ROC Amsterdam. Dit systeem heeft een vergunning voor het onttrekken en infiltreren van maximaal 330.000 m³ per jaar met twee monobronnen. Gezien de afstand tussen het projectgebied en dit open bodemenergiesysteem vormt deze geen direct aandachtspunt voor de inpassing binnen het projectgebied.

3.4 Wettelijke kaders

De aanleg en bedrijfsvoering van bodemenergiesystemen raakt aan diverse belangen, zoals milieu, drinkwater, bodemkwaliteit, etc. Voor de aanleg ervan is daarom altijd een melding of een omgevingsvergunning vereist in het kader van de Omgevingswet (zie Bijlage 2). Ook gelden specifieke procedures. In Bijlage 3 volgt een beknopte beschrijving van de te volgen procedures en vergunningsplichten bij de aanleg van een open en een gesloten bodemenergiesysteem. Daarna volgt ook een kort overzicht van de regels die gelden voor lozingsactiviteiten. Steeds is hierbij ook aangegeven welk orgaan het bevoegd gezag is.

4.1 Ontwikkelingen

Het te onderzoeken gebied betreft Buikslotermeerplein in Amsterdam. De gemeente Amsterdam heeft de informatie met betrekking tot de omvang van de toekomstige ontwikkelingen aangeleverd. In Figuur 4.1 zijn de verschillende deelgebieden en ontwikkelingen weergegeven.

Figuur 4.1 | Deelgebieden en ontwikkelingen binnen de Buikslotermeerplein in Amsterdam

4.2 Warmte- en koudevraag

Op basis van de ontwikkelvelden zijn de gebouwzijdige energievraag en benodigde vermogens per blok bepaald. Op basis van deze energievraag en vermogens is met behulp van kentallen, energetische uitgangspunten en de jaarlijkse verdeling van vermogens de bodemzijdige vraag bepaald. In Figuur 4.2 is de verwachte bodemzijdige warmtevraag weergegeven per ontwikkelveld. In Tabel 4.1

zijn beknopt de resultaten van de voorgaande berekeningen weergeven. De gebruikte kentallen, energetische uitgangspunten, jaarlijkse verdeling van de vermogens en het gebruikte bouwprogramma zijn ter informatie opgenomen in Bijlage 4.

Figuur 4.2 | Bodemzijdige warmtevraag per ontwikkeling

Tabel 4.1 | Gebouw- en bodemzijdige energievraag en vermogens in Buikslotermeerplein

De bodemzijdige warmtevraag is groter dan de koudevraag. Om optimaal gebruik te kunnen maken van het bodempotentieel wordt uitgegaan van een bodemzijdige energiebalans. Dit betekent dat of middels regeneratie extra warmte in de bodem kan worden geladen of dat het bodemenergiesysteem uitgelegd wordt op de koudevraag en de resterende warmte op een alternatieve manier geleverd wordt. In dit bodemenergieplan is de warmtevraag leidend genomen, waarmee er vanuit gegaan wordt dat middels regeneratie een bodemzijdige energiebalans gecreëerd wordt. Dit resulteert in een maximale grondwaterverplaatsing en debiet.

De bepaalde bodemzijdige warmte- en koudevraag zijn vertaald naar de jaarlijkse grondwaterverplaatsing en benodigde grondwaterdebieten, die weergegeven zijn in Tabel 4.2.

Tabel 4.2 | Benodigde waterverplaatsing en debiet in Buikslotermeerplein

Binnen het Centrumplein en Olof Palmeplein wordt de toepassing van een collectief doubletsysteem verwacht. Op basis van de verwachte broncapaciteit voor een doublet van 250 m³/uur, zijn hiervoor voor het Centrumplein drie en voor het Olof Palmeplein één doublet nodig. In het deelgebied Winkelcentrum zijn meerdere gebouwclusters die bestaan uit kleine ontwikkelingen. Hiervoor wordt de toepassing van monobronsystemen verwacht. Uitgaande van een broncapaciteit van 60 m³/uur voor een monobron, zijn er in dit deelgebied vijftien monobronnen nodig. Aangezien het losse ontwikkelingen betreft, zal het werkelijke aantal monobronnen eerder afhankelijk zijn van het aantal ontwikkelingen. Wanneer binnen Centrumplein en Olof Palmeplein geen collectief (of individueel) doubletsysteem wordt toegepast, kan ook gebruik gemaakt worden van het toepassen van monobronsystemen. Dit is in afwijking van het bodemenergieplan en kan alleen als de initiatiefnemer aan kan tonen dat dit geen invloed heeft op de werking van het bodemenergieplan, doordat binnen het betreffende deelgebied door deze initiatiefnemer en mogelijk andere initiatiefnemers monobronnen toegepast zullen worden of dat de monobron naast een eventueel nog aan te leggen doubletsysteem kan bestaan.

4.3 Match vraag/aanbod

Uit de inventarisatie (paragraaf 4.2) volgt een totale bodemzijdige warmtevraag van circa 13.600 MWh en een koudevraag van circa 9.700 MWh. Uitgaande van een open bodemenergiesysteem uitgelegd op de warmtevraag, zal in combinatie met een regeneratievoorziening circa 13.600 MWh aan warmte en 13.600 MWh aan koude aan de bodem onttrokken worden.

Het bodemzijdige aanbod kan berekend worden op basis van de verwachte dikte waarin de warmte en koude opgeslagen wordt (circa 60 m), een gemiddelde delta T van 5°C tussen onttrekking en infiltratie en het oppervlakte van het projectgebied (ruim 20 hectare). Hieruit volgt dat in potentie circa 17.000 MWh aan warmte en 17.000 MWh aan koude geleverd kan worden uit het gecombineerde tweede en derde watervoerende pakket. Hiermee overstijgt het aanbod vanuit de bodem de bodemzijdige vraag vanuit de gebouwen.

Opgemerkt wordt dat het werkelijke potentieel in de praktijk lager kan uitvallen vanwege fysieke obstakels (zoals gebouwen, wegen, kabels en leidingen, groen, waterpartijen en dergelijke) ten aanzien van de inpassing van bronnen. Het bodemzijdige aanbod overstijgt beperkt de vraag, waardoor ordening van belang is om het aanwezige potentieel optimaal te benutten voor alle ontwikkelingen.

In hoofdstuk 2 zijn de beleidsregels voor open en gesloten bodemenergiesystemen opgenomen. In dit hoofdstuk wordt per beleidsregel een onderbouwing gegeven waarom een bepaalde beleidsregel is opgenomen.

5.1 Beleidsregels bodemenergiesystemen binnen het plangebied

1. Gesloten bodemenergiesystemen mogen tot een diepte van maximaal 60 m-mv gerealiseerd worden.

Om zowel de gesloten als de open bodemenergiesystemen in Buikslotermeerplein optimaal te benutten is de bodem verticaal opgedeeld in zones. Gesloten bodemenergiesystemen mogen geplaatst worden tot maximaal 60 meter beneden maaiveld en open bodemenergiesystemen in het gecombineerde tweede en derde watervoerende pakket vanaf 70 m-mv. Hiermee wordt een duidelijk kader geschetst en kunnen de twee type systemen fysiek gezien zeer dicht bij elkaar gepositioneerd worden zonder dat ze thermisch met elkaar interfereren.

2. Nieuwe open bodemenergiesystemen in de bufferzone dienen aan te sluiten op het strokenpatroon uit het bodemenergieplan. Aangetoond dient te worden dat een nieuw bodemenergiesysteem geen nadelige invloed heeft op aanwezige of toekomstige bodemenergiesystemen in het projectgebied.

Het opnemen van een bufferzone zorgt ervoor dat bodemenergiesystemen die buiten het projectgebied gerealiseerd worden, geen inbreuk maken op het strokenpatroon in het projectgebied. Hierdoor wordt de maximale ondergrondse capaciteit binnen het plangebied gewaarborgd. Bij de vergunningaanvraag voor bodemenergiesystemen in de bufferzone moet aangetoond worden dat er geen negatieve interferentie is met de vastgestelde zones.

De bufferzone betreft een strook met een breedte van 75 m (gebaseerd op de thermische invloed van een open bodemenergiesysteem) waarbinnen andere initiatieven aan moeten sluiten op de zoekgebieden voor (mono)bronnen.

5.2 Beleidsregels bodemenergiesystemen binnen het projectgebied

3. Het open bodemenergiesysteem moet worden uitgevoerd als een doublet- of monobronsysteem.

De energievraag van de gebouwen sluit het beste aan op de toepassing van een open bodemenergiesysteem. Voor het optimaal gebruik van het beschikbare bodempotentieel moet het open bodemenergiesysteem uitgevoerd worden als een opslagsysteem in de vorm van een doublet- of monobronsysteem.

4. Open bodemenergiesystemen uitgevoerd als recirculatiesystemen zijn niet toegestaan.

Het gebruik van recirculatiesystemen is niet toegestaan, omdat deze systemen de opgeslagen warmte en koude niet gebruiken en het rendement van deze systemen lager is dan bij een opslagsysteem. Hierdoor wordt het beschikbare bodempotentieel niet optimaal benut met een recirculatiesysteem.

5. De warme en koude bron( nen ) van een doubletsysteem moeten respectievelijk binnen de aangegeven warme (rode) en koude (blauwe) zones worden gepositioneerd.

De ruimtelijke ordening van warme en koude bronnen van doubletsystemen in het gecombineerde tweede en derde watervoerende pakket vindt plaats op basis van een oriëntatie-patroon in zones. Deze zones zijn uitgewerkt in een kaart die is opgenomen in Bijlage 1. Het gaat om de zonering van bronnen binnen de deelgebieden Centrumplein en Olof Palmeplein. Zonering van de bronnen biedt zowel sturing alsmede een stuk flexibiliteit wat betreft inpassing. Het is sturend in de ruimtelijke ondergrondse ordening door het regisseren van het specifiek opslaan van warmte of koude in een bepaalde zone. Dit zodat de opslag van warmte en koude niet gaat interfereren en daarmee het behalen van het totale potentieel niet verhinderd wordt. Het biedt vrijheid in de praktische ruimtelijke inpassing in het terrein. Door het definiëren van een zone en geen vaste bronposities, blijft het mogelijk de ruimtelijke inpassing af te wegen met andere ordeningsbehoeftes voor gebouwen, inrichting openbare ruimte en aanwezige en toekomstige infrastructuur.

De afstanden tussen de stroken en de oriëntatie van de stroken zijn bepaald op basis van de te verwachten waterverplaatsingen binnen de deelgebieden. Binnen het warme zoekgebied in het deelgebied Olof Palmeplein wordt een busplatform gerealiseerd. De exacte ligging hiervan is nog niet bekend. Mogelijk dat een deel van het zoekgebied hierdoor niet geschikt zal zijn voor het plaatsen van bronnen. Omdat in dit zoekgebied, bij een collectief systeem voor dit deelgebied, maar één warme bron gerealiseerd hoeft te worden, is de verwachting dat er binnen het zoekgebied, ook wanneer een deel wegvalt, mogelijkheden blijven om een bron te plaatsen.

6. De bronfilters van een doubletsysteem moeten in het dieptetraject van 120 – 170 m-mv gerealiseerd worden. Bij de aanwezigheid van kleilagen rond 90 – 100 m-mv kunnen de bronfilters vanaf circa 100 m-mv gerealiseerd worden.

In verband met het risico op mening van verschillende waterkwaliteiten wordt geadviseerd de bronfilters vanaf 120 m-mv te realiseren. Wanneer er kleilagen aanwezig zijn rond 90 - 100 m-mv is het ook mogelijk om de bronfilters ondieper te plaatsen, vanaf circa 100 m-mv. Daarom is opgenomen dat de bronfilters vanaf 100 m-mv gerealiseerd moeten worden. Bij het ontbreken van duidelijke kleilagen is de verplichting opgenomen om de bronfilters vanaf 120 m-mv te realiseren, omdat verstoppingsproblemen bij een enkele bodemenergiesysteem ook een risico vormt op verstoppingsproblemen bij bestaande en toekomstige omliggende open bodemenergiesystemen.

Om thermische interferentie tussen de doubletten en monobronnen te voorkomen is een verticale scheiding nodig tussen bronfilters van verschillende soorten (warm en koud). Dit is in dit plan opgenomen door een beperking op te nemen ten aanzien van de maximale diepte voor het plaatsen van bronfilters voor doubletten (170 m-mv) en ook voor de monobronnen uit te gaan van bepaalde dieptetrajecten voor het plaatsen van bronfilters (zie beleidsregel 7).

7. Monobronnen moeten binnen de aangegeven groene zone worden gepositioneerd.

In het deelgebied Winkelcentrum wordt de toepassing van monobronnen verwacht. Dit hele deelgebied is grotendeels aangewezen als een zone voor het plaatsen van monobronnen. Waar monobronnen exact geplaatst kunnen worden is afhankelijk van de beschikbare ruimte. Er is een zone tussen het zoekgebied voor monobronnen en koude en warme bronnen aangehouden van 75 m waarbinnen geen monobronnen gerealiseerd mogen worden, zodat er (naast een verticale scheiding (zie beleidsregel 8)) een horizontale scheiding aanwezig is om thermische interferentie tussen monobronnen en doubletten te beperken.

8. Voor een doubletsysteem moet zoveel als mogelijk bronfilter geplaatst worden met een minimum van 40 m.

Om het aanwezige bodempotentieel zo optimaal mogelijk in te zetten moet zoveel mogelijk bronfilter geplaatst worden. Hierbij is een minimum van 40 m gesteld aan het te plaatsen filterlengte. Vanwege de ingeschatte capaciteiten van de ontwikkelingen is een minimale filterlengte van 40 m haalbaar en toepasbaar. Een minimale filterlengte voor een monobron is niet nodig, omdat er twee bronfilters onder elkaar geplaatst moeten worden en de mogelijkheden voor maximalisering van de filterlengte beperkt zijn.

9. Het bovenste bronfilter van een monobron moet in het dieptetraject van 120 – 170 m-mv gerealiseerd worden. Bij de aanwezigheid van kleilagen rond 90 – 100 m-mv kan het bovenste bronfilter vanaf minimaal 100 m-mv gerealiseerd worden. Het onderste bronfilter moet gerealiseerd worden vanaf een diepte van 180 m-mv. Het warme bronfilter moet boven het koude bronfilter gerealiseerd worden.

Het bovenste bronfilter van een monobron moet in hetzelfde dieptetraject als de bronfilters van doubletsystemen gerealiseerd worden. Ook hier geldt dat wanneer er kleilagen rond circa 90 – 100 m-mv aangetroffen worden het bovenste bronfilter vanaf 100 m-mv gerealiseerd kan worden. Het onderste bronfilter dient verticaal gescheiden te worden van de bronnen van doubletsystemen en moet daarom vanaf 180 m-mv gerealiseerd worden. De beschikbare ruimte voor het plaatsen van bronfilter is beperkt, waardoor ook de haalbare grootte van de verticale scheiding beperkt is. Daarom is er een zone tussen het zoekgebied voor monobronnen en warme en koude bronnen aangehouden om ook een horizontale scheiding te creëren. Vanwege de beperkte beschikbare informatie over de bodemopbouw vanaf circa 180 m-mv bestaat er onzekerheid over de hoeveelheid bronfilter dat vanaf 180 m-mv geplaatst kan worden en daarmee de haalbare broncapaciteit van een monobron.

10. In de overgangszone mogen open bodemenergiesystemen gerealiseerd worden mits rekening gehouden is met naastgelegen zoekgebieden en dit is afgestemd met de gemeente. Een onderbouwing dat het systeem de invulling van de zoekgebieden van het bodemenergieplan niet schaadt moet, samen met een schriftelijke goedkeuring van de gemeente, bij de aanvraag van de omgevingsvergunning voor het open bodemenergiesysteem gevoegd worden en ter goedkeuring aan de provincie worden voorgelegd.

Om duidelijkheid te geven welke mogelijkheden voor het toepassen van een open bodemenergiesysteem een initiatiefnemer heeft buiten de zoekgebieden, is de overgangszone weergegeven. Een initiatiefnemer kan in deze zone bronnen realiseren als rekening gehouden is met de naastgelegen zoekgebieden en dit is afgestemd met de gemeente. De bronnen in de overgangszone mogen geen negatieve invloed hebben op de bestaande en mogelijk toekomstige bodemenergiesystemen binnen de zoekgebieden van het plangebied.

Indien een open bodemenergiesysteem in de overgangszone gewenst is, moet in eerste instantie in overleg met de gemeente Amsterdam bepaald worden of dit is toegestaan. Pas nadat de gemeente een schriftelijke toestemming heeft gegeven kan de initiatiefnemer deze toestemming met een onderbouwing van de invloed op de zoekgebieden bij de aanvraag van de omgevingsvergunning voor het open bodemenergiesysteem toevoegen. Daarmee wordt het initiatief ter goedkeuring aan de Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied voorgelegd.

11. Het bodemenergiesysteem bereikt uiterlijk vijf jaar na de datum van ingebruikname een moment waarop de hoeveelheid koude die door het systeem aan de bodem is toegevoegd 100% bedraagt ten opzichte van de hoeveelheid warmte, die vanaf die datum door het systeem aan de bodem is toegevoegd. Het systeem herhaalt dit telkens uiterlijk vijf jaar na het laatste moment waarop die situatie werd bereikt.

Het vraagprofiel van de meeste gebouwen binnen Buikslotermeerplein tonen een grotere warmte- dan koudebehoefte. Dit impliceert dat voor de meerderheid van de systemen, vanuit het behalen van economisch voordeel, een koudeoverschot wenselijk is. Een accumulatie van systemen met een koudeoverschot staat echter het optimaal gebruik van de ondergrond in de weg. Daarom is opgenomen dat systemen bodemzijdig energetisch in balans moeten zijn. Hiermee wordt het optimaal gebruik van het beschikbare bodempotentieel gestimuleerd. Om ervoor te zorgen dat er ruimte blijft om tijdens opstart en wanneer het extreem koud of warm is, tijdelijk wel met een energieonbalans te functioneren is opgenomen dat de balanssituatie eens per vijf jaar gehaald moet worden.

12. De bronnen of bodemlussen en het leidingwerk moeten gerealiseerd worden op eigen terrein, gedeeld terrein of, indien niet anders mogelijk, terrein van derden mits de betreffende grondeigenaren hiervoor schriftelijk toestemming hebben gegeven.

De openbare ruimte in Buikslotermeerplein zit vol met kabels en leidingen en daarnaast is er groen aanwezig. Het is daarom niet wenselijk om de openbare ruimte (meer) te belasten met bronnen en leidingwerk. Daarom moeten de bronnen en het leidingwerk in basis op eigen terrein, gedeeld terrein of terrein van derden niet zijnde de gemeente geplaatst worden. Wanneer er redelijkerwijs geen mogelijkheden zijn voor plaatsing op deze terreinen, kan in samenspraak met de gemeente gezocht worden naar geschikte bronposities in de openbare ruimte. Deze openbare ruimte kan gezien worden als terrein van derden (zijnde de gemeente). De gemeente moet schriftelijk toestemming geven voor de beoogde bronposities en leidingtracés. Dit kan alleen als er voldoende openbare ruimte beschikbaar is en dit de aanleg en uitbreiding van andere kabels en leidingen en het onderhoud van bestaande voorzieningen niet belemmerd.

13. Een initiatiefnemer van een bodemenergiesysteem moet zijn voornemen voorafgaand aan de vergunningaanvraag Omgevingswet voor het bodemenergiesysteem aantoonbaar afgestemd hebben met de gemeente Amsterdam (projectorganisatie Buikslotermeerplein ).

De inpassing van een bodemenergiesysteem kan invloed hebben op de inpassing van een volgend systeem. Om de bodempotentie zo optimaal te kunnen benutten, moet het initiatief besproken worden met de projectorganisatie Buikslotermeerplein van de gemeente Amsterdam. In deze bespreking kan gekeken worden of de bronlocaties op de meest optimale locaties liggen, of het type systeem aansluit op bestaande en toekomstige systemen of dat er mogelijkheden zijn voor een collectief systeem met andere ontwikkelingen/ontwikkelaars binnen (of buiten) het deelgebied. Een initiatiefnemer moet aantoonbaar kunnen maken dat deze afstemming heeft plaats gevonden.

14. Indien het redelijkerwijs voor een gesloten dan wel open bodemenergiesysteem niet mogelijk is om aan alle beleidsregels te voldoen, kan afgeweken worden van de beleidsregels. Een onderbouwing van de afwijking moet, samen met een schriftelijke goedkeuring van de gemeente, bij de vergunningaanvraag Omgevingswet voor het open bodemenergiesysteem gevoegd worden en ter goedkeuring aan de provincie worden voorgelegd.

Om ruimte te bieden voor uitzonderlijke situaties, kan afgeweken worden van de gestelde regels. Dit kan bijvoorbeeld betrekking hebben op het dieptetraject van de bronfilters van een bodemenergiesysteem, omdat hier onzekerheid is in verband met het mengen van verschillende waterkwaliteiten en opbouw van de bodem vanaf 180 m-mv. Als hier meer inzicht in is als gevolg van beschikbare nieuwe boringen en waterkwaliteitsmetingen, kan een mogelijke afwijking beter onderbouwd en toegestaan worden.

Een andere mogelijkheid kan zijn dat wanneer bronnen beoogd, vergund en/of gerealiseerd zijn binnen de zoekgebieden op basis van de werkelijke bronposities ruimte ontstaat voor het inpassen van een bron(nen) buiten de zoekgebieden. In dat geval moet aangetoond worden dat deze afwijking geen invloed heeft op de bestaande en mogelijk toekomstige bodemenergiesystemen binnen het plangebied. Hetzelfde geldt wanneer bronnen buiten de zoekgebieden beoogd zijn. Ook dan moet aangetoond worden dat deze afwijking geen invloed heeft op de bestaande en beoogde open bodemenergiesystemen en de werking van het bodemenergieplan.

Afwijken kan echter alleen indien het redelijkerwijs niet mogelijk is om aan alle beleidsregels te voldoen. In dat geval moet in eerste instantie in overleg met de gemeente Amsterdam bepaald worden of de afwijking is toegestaan. Pas nadat de gemeente een schriftelijke toestemming heeft gegeven kan de initiatiefnemer deze toestemming met een onderbouwing van de afwijking bij de vergunningaanvraag Omgevingswet voor het open bodemenergiesysteem toevoegen. Daarmee wordt de afwijking ter goedkeuring aan de Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied, gemandateerd door de provincie Noord-Holland voor het verlenen van een vergunning Omgevingswet, voorgelegd.