Omgevingsvisie gemeente Oss

1.1 Inleiding

Het jaar 2040 lijkt ver weg. Toch is het dichterbij dan het lijkt. Want nú bedenken we samen hoe onze leefomgeving er dán uitziet. Oss met een hoogstedelijk centrum met regionale functie, als onderdeel van de Brabantse stedenrij. Een verbindende schakel tussen Brabant en Gelderland. Gelegen in een groen buitengebied waar landbouw, recreatie en toerisme en prettig wonen een plek vinden. Hoe we willen dat onze leefomgeving er dan uitziet, welke keuzes we daartoe maken en hoe we hier met elkaar aan willen werken, staat in deze omgevingsvisie. 

De omgevingsvisie is een uitnodiging aan onze inwoners en ondernemers, initiatiefnemers en samenwerkingspartners in de gemeente om samen met ons te werken aan onze toekomstige leefomgeving. Dat gaat enerzijds over het beschermen van belangrijke kwaliteiten die wij als gemeente Oss hebben, maar ook over samen het initiatief nemen om in te spelen op alle ontwikkelingen die effect hebben op onze leefomgeving. We bouwen met veel energie voort op wat we de afgelopen jaren al hebben gerealiseerd. De visie geeft richting aan toekomstige ontwikkelingen, initiatieven en beleid van onze gemeente voor de komende jaren. Daarnaast beschrijven we hoe we daar op hoofdlijnen uitvoering aan willen geven. We willen hiermee uitnodigen, inspireren en tegelijkertijd duidelijke ruimtelijke kaders stellen. 

1.2 Grote opgaven vragen om een integrale visie op de leefomgeving

De gemeente Oss is voor mensen een goede plek om te wonen, werken en recreëren. Daar zijn we trots op en dat willen we in de toekomst graag zo houden. Dit is niet vanzelfsprekend, want de complexiteit van verschillende opgaven vraagt om een meer integrale en samenhangende blik op de toekomstige leefomgeving. Ontwikkelingen op de woningmarkt en veranderingen in de bevolkingssamenstelling vragen om voldoende en passende woningen, met name voor jongeren en ouderen. Voor de grotere en kleinere kernen zoeken we naar manieren om voorzieningen zo goed mogelijk bereikbaar te houden. Het buitengebied is volop in beweging. De agrarische sector is een belangrijke sector, zij werken aan een omslag naar duurzame landbouw. Aan de andere kant vragen klimaatopgaven hier meer ruimte. Ook zitten we in een omslag naar energiesystemen op basis van duurzame, hernieuwbare opgewekte energie. Onze bedrijven- en industrieterreinen hebben hier ook een belangrijke positie in. De bedrijvigheid in en rondom Oss is een belangrijk onderdeel van de identiteit van de stad, maar de gezondheid van onze inwoners staat voorop. 

Als gemeente Oss willen we zo goed mogelijk inspelen op de uitdagingen en kansen benutten. We werken hier als gemeente samen met onze inwoners en andere partners al jaren hard aan. Er is al veel sectoraal beleid ontwikkeld. Ook hebben we met de drie gebiedsvisies: stedelijk gebied Oss-Berghem, stadjes en kernen en het buitengebied al goed nagedacht over de toekomstige leefomgeving van Oss. Toch vragen de complexe opgaven om een integrale blik die de opgaven meer in samenhang bekijkt voor de hele gemeente. Met deze omgevingsvisie hebben we een belangrijke vertaalslag gemaakt: we hebben ons actuele beleid voor de fysieke leefomgeving, inclusief eventueel benodigde aanscherpingen en aanvullingen samengebracht tot één integraal, overkoepelend en samenhangend toekomstverhaal. Dit is een stip op de horizon waar we met elkaar naartoe werken. We zoeken hierbij naar slimme koppelkansen, meervoudig gebruik van de ruimte en het versterken van de omgevingskwaliteit.

In samenwerking met onze inwoners, maatschappelijke organisaties, (keten)partners en de politiek hebben we deze visie opgesteld. Daarbij hebben we ook nadrukkelijk rekening gehouden met de regionale, provinciale en nationale context. Enerzijds overstijgen de complexe opgaven de gemeentegrenzen. Anderzijds bepalen bovenlokale richtlijnen, beleid en wetgeving de bewegingsruimte waarbinnen de omgevingsvisie van Oss vorm kan krijgen. 

Met de horizon op 2040 kijkt deze omgevingsvisie ver vooruit. Tegelijkertijd is de omgevingsvisie tot stand gekomen in de context van nu, terwijl de opgaven die op ons af komen nog volop in beweging zijn. De toekomst is onzeker en we kunnen niet voorspellen hoe de wereld er over vijftien jaar uitziet. Dit vraagt om flexibiliteit. De omgevingsvisie is daarom geen blauwdruk, maar een dynamisch instrument. Als het nodig is kunnen we de komende jaren, samen met de samenleving en onze partners, doel en ambities bijstellen. 

1.3 Wat is een omgevingsvisie?

Gemeente Oss/RUIMTEVOLK

De omgevingsvisie is een beleidsinstrument voor gemeenten en komt voort uit de Omgevingswet. Deze wet is per 1 januari 2024 in werking getreden. Het is een nieuw stelsel met landelijke regels over onderwerpen zoals ruimte, wonen, verkeer en vervoer, milieu, landschap, natuur en water. Dit stelsel integreert zo’n 26 wetten en ruim honderd regelingen over de fysieke leefomgeving tot één wettelijk stelsel. Maar veel belangrijker nog: de wet biedt lokale overheden meer afwegingsruimte in regels en beleid. En dus meer mogelijkheden om in overleg te gaan over plannen en initiatieven. 

De Omgevingswet verplicht elke gemeente één omgevingsvisie op te stellen voor het gehele eigen grondgebied. Een belangrijk verschil met de structuurvisie, de voorganger van de omgevingsvisie, is de integraliteit en de breedte; zo gaat de omgevingsvisie bijvoorbeeld ook in op het thema gezondheid en zijn sociale en economische ontwikkelingen duidelijk in de visie geïntegreerd. Daarnaast is de omgevingsvisie een dynamisch instrument. Dit maakt het mogelijk om de omgevingsvisie bij te stellen als dit nodig is, terwijl de structuurvisie iedere 10 jaar werd herzien. 

Als gemeente Oss worden we uitgedaagd om grondig na te denken over onze toekomst en de vormgeving van het gemeentelijk omgevingsbeleid. En over hoe we willen (samen) werken met initiatiefnemers, inwoners, partners, bestuur, politiek en onze eigen organisatie. In het verlengde daarvan denken we na over onze rol als beleidsmaker, vergunningverlener, toezichthouder en procesbegeleider. Nu er meer afwegingsruimte komt in regelgeving en beleid, wordt het steeds belangrijker om de juiste ambities en doelstellingen te formuleren, kaders te stellen en het overleg daarover goed te organiseren. De belangrijkste verandering die de Omgevingswet beoogt, is dan ook een andere werkwijze en een nieuwe mentaliteit: van een ‘nee-tenzij’-houding naar een ‘ja-mits’-houding.

Met deze omgevingsvisie willen we inwoners, ondernemers, maatschappelijke organisaties én de gemeentelijke organisatie houvast bieden bij het ontwikkelen en uitvoeren van plannen voor wonen, werken en leven in de gemeente Oss. De omgevingsvisie geeft antwoord op lokale opgaven, terwijl we tegelijkertijd aandacht hebben voor een goede borging van ontwikkelingen en richtlijnen op hogere schaalniveaus. We moeten dus ook buiten onze gemeentegrenzen kijken naar de regionale, provinciale en nationale context: wat speelt er en op welke manier raakt dit de Osse leefomgeving? De keuzes die we maken moeten aansluiten bij de ontwikkelingen, ambities en beslissingen op hoger schaalniveau (nationaal, provinciaal en regionaal). Wet- en regelgeving, beleid en richtlijnen bepalen de bewegingsruimte waarbinnen de omgevingsvisie voor de gemeente Oss vorm krijgt.

De afgelopen jaren hebben we met inwoners en partners hard gewerkt aan het formuleren van ambities in visiedocumenten die aansluiten bij de lokale opgaven. Deze vormen het vertrekpunt voor het integrale toekomstbeeld dat deze omgevingsvisie presenteert. 

Global Goals
Oss heeft zich verbonden met de Global Goals van de Verenigde Naties (VN), de duurzame ontwikkelingsdoelen voor 2016-2030. In Oss brengen we de Global Goals ‘van veilig ver weg naar concreet dichtbij’. Op haar eigen lokale manier draagt Oss bij aan de 17 wereldwijde doelen. We vertalen de Global Goals ook nadrukkelijk door in onze omgevingsvisie, het gaat o.a. om de doelstellingen: goede gezondheid en welzijn, schoon water en sanitair, betaalbare en duurzame energie, eerlijk werk en economische groei, industrie, innovatie en infrastructuur, duurzame steden en gemeenschappen, verantwoorde consumptie en productie, klimaatactie, leven op het land en partnerschap om doelstellingen te bereiken. 

1.4 Hoe en met wie maakten we deze omgevingsvisie?

Deze omgevingsvisie is van ons allemaal. Juist daarom hebben we gedurende het ontwikkelen van de omgevingsvisie met inwoners, ondernemers, maatschappelijke organisaties, ambtelijke afdelingen, de politiek, regio en provincie nagedacht en samengewerkt. Dat deden we in de vorm van werkateliers, consultatierondes en (digitale) gesprekken. 

De omgevingsvisie is in vier fasen tot stand gekomen: ontwikkelen drie gebiedsvisies (1), gemeentebrede ambitienota opstellen (2), koers bepalen via ontwikkelsporen in een Koersdocument (3) en het opstellen van de ontwerp-omgevingsvisie (4).

Gebiedsvisies en ambitienota
De gemeente Oss is gestart met het uitwerken van drie gebiedsvisies: stedelijk gebied Oss-Berghem, de stadjes en kernen en het buitengebied van Oss. In deze gebiedsvisies is een uitvoerige analyse van de gebieden gemaakt, zijn de ontwikkelingen die op de gebieden afkomen geschetst en worden de belangrijkste opgaven uiteengezet. Volgend op deze analyse is de koers uitgezet voor de drie deelgebieden van de gemeente Oss. Deze koers is per gebied op detailniveau uitgezet en vormt een waardevolle basis voor de omgevingsvisie. Daarnaast is er een gemeentebrede ambitienota opgesteld, waar de uitgangspunten voor de koers voor de gemeente als geheel zijn beschreven. Deze vier documenten vormen, naast ander bestaand gemeentelijk beleid, de basis voor de omgevingsvisie. 

Koers bepalen 
Op basis van de hoofdlijnen van de drie gebiedsvisies en de gemeentebrede ambitienota zijn we de koers voor Oss in 2040 verder gaan onderzoeken. Ontwikkelingen en nieuw beleid volgen elkaar in snel tempo op, dus waar nodig zijn opgaven of ambities aangescherpt of bijgesteld. Vervolgens hebben we aan de hand van ontwikkelsporen het gesprek gevoerd over de gewenste ontwikkelrichting voor onze stad en kernen, de werklocaties en het buitengebied. We spraken daarover met de samenleving, (maatschappelijke) partners, de politiek en de ambtelijke afdelingen. De ontwikkelsporen gaven een verbeelding en beschrijving van drie verschillende toekomsten voor Oss. De ontwikkelsporen waren: (1) Oss groeit, (2) Oss op eigen kracht en (3) Natuurlijk Oss. Met de ontwikkelsporen op tafel hebben we besproken wat men als voorstelbare en wenselijke ontwikkelingen zag voor de gemeente Oss, maar ook hebben we geduid welke elementen hier niet bij passen. Met de opbrengsten van deze gesprekken en de resultaten van een online enquête hebben we de koers richting 2040 vastgelegd in het Koersdocument: een toekomstverhaal en vier kernambities uitgewerkt met strategische keuzes om tot deze toekomst te komen. 

Ontwikkelen omgevingsvisie
In de vierde fase hebben we de omgevingsvisie opgesteld, inclusief een integrale visiekaart. Hierin zijn de ambities en keuzes vertaald naar verschillende deelgebieden in Oss, in lijn met de eerder opgestelde gebiedsvisies. In een consultatieronde met de ambtelijke afdelingen, maatschappelijke organisaties, ketenpartners en het gemeentebestuur hebben we de koers geverifieerd en samen de gemaakte keuzes aangescherpt. 

PARTICIPATIE
De omgevingsvisie daagt de gemeente, inwoners en organisaties uit om samen te werken aan de leefomgeving van de toekomst. Het streven is om te komen tot een gedeelde en breed gedragen visie. In de totstandkoming van deze omgevingsvisie hebben we daarom op verschillende momenten inzichten, perspectieven en verhalen met elkaar gedeeld. 

Met verschillende participatievormen hebben we ingezet op het betrekken van een brede groep aan inwoners en organisaties. We hebben zorgvuldig aandacht besteed aan het betrekken van specifieke doelgroepen, zoals jongeren. 

De resultaten van het participatieproject bij het opstellen van deze omgevingsvisie zijn te vinden in de Nota van participatie.

1.5 Milieueffectrapportage

Voor deze omgevingsvisie is gedurende het proces een milieueffectrapportage opgesteld door ingenieursbureau TAUW. De verschillende ambities, bijvoorbeeld op het gebied van klimaat, energietransitie, duurzame landbouw, biodiversiteit, wonen, werken en mobiliteit, leggen allemaal druk op de beperkt beschikbare ruimte in Oss. Een milieueffectrapportage brengt de gevolgen van de keuzes op het milieu en de omgeving in Oss beeld. Zo kan het bestuur en de politiek de belangrijkste achtergrondinformatie en effecten meenemen in afwegingen, keuzes en besluitvorming van de omgevingsvisie. 

We hebben ervoor gekozen om het proces van de omgevingsvisie en milieueffectrapportage tegelijkertijd te laten lopen. Op deze manier konden keuzes en ambities in de concept-omgevingsvisie al worden beoordeeld op hun effecten en is de uiteindelijke omgevingsvisie op onderdelen aangescherpt om ongewenste effecten op het milieu en de omgeving van Oss zoveel mogelijk te beperken. 

Milieueffecten
De omgevingsvisie is beoordeeld op verschillende effecten. De plannen in de omgevingsvisie zijn vergeleken met de huidige situatie met een autonome ontwikkeling (zoals maatschappelijke trends). We vergelijken dus de wereld waarin de plannen in de omgevingsvisie uitgevoerd zijn met een wereld waarin deze niet is opgesteld en uitgevoerd. De beoordelingen worden verder uitgelegd in het MER-rapport dat bij deze omgevingsvisie hoort. 

Uit de beoordeling van deze milieueffecten blijkt dat de omgevingsvisie op slechts een paar indicatoren een negatieve invloed heeft. Bijvoorbeeld in het geval van ‘externe veiligheid’ omdat we in de omgevingsvisie meer woningen en andere gevoelige functies voorzien langs het spoor, waar ook gevaarlijke stoffen over worden vervoerd. In de uiteindelijke bouwplannen kunnen we rekening houden met deze risico’s en bijvoorbeeld geen kinderopvang mogelijk maken vlak naast het spoor. Omdat we dat uitgangspunt niet noemen op dit detailniveau in de omgevingsvisie, wordt dit ook niet meegenomen in de beoordeling van de MER. 

Op de meeste indicatoren heeft de omgevingsvisie zowel positieve als negatieve effecten. Bijvoorbeeld in het geval van ‘verkeersveiligheid’ heeft de omgevingsvisie zowel een licht negatieve invloed, omdat we van plan zijn met meer mensen te gaan wonen op hetzelfde oppervlak (verstedelijken). Dat brengt risico’s in het verkeer met zich mee. Maar de omgevingsvisie zegt ook iets over hoe we die ruimte willen inrichten op een veilige manier, waarbij we bijvoorbeeld de auto in het centrum van Oss wat minder ruimte geven, en de fiets en de voetganger juist meer. Daardoor neemt de verkeersveiligheid juist weer toe. 

Er zijn ook enkele indicatoren die alleen positieve invloed laten zien. Bijvoorbeeld in het geval van ‘hernieuwbare energie’, omdat de omgevingsvisie op verschillende manieren in het opwekken van hernieuwbare energie voorziet. 

Doelbereik
De omgevingsvisie is ook beoordeeld op de mate van doelbereik. Dat houdt in dat is beoordeeld of de vier kernambities en onderliggende ambities gehaald kunnen worden met de beschreven plannen. Daarbij is gekeken naar wat er letterlijk in de omgevingsvisie staat, maar ook naar maatschappelijke trends. En naar in hoeverre de gemeente Oss zelf invloed heeft op het halen van de ambities. De onzekerheid daarover wordt bijvoorbeeld groter als de gemeente afhankelijk is van andere partijen. Denk bijvoorbeeld aan de rijksoverheid, het waterschap, projectontwikkelaars, woningcorporaties en particuliere woningeigenaren. Het doelbereik wordt verder uitgelegd in het MER-rapport dat bij deze omgevingsvisie hoort. 

De beoordeling van het doelbereik laat zien dat het best aannemelijk is dat de kernambities in de omgevingsvisie gehaald worden. Voor sommige ambities is dit meer het geval dan voor andere. Voor de ambitie voor een circulaire economie in 2050 wordt bijvoorbeeld beoordeeld dat er nog weinig concreet genoemd is in de omgevingsvisie om te zorgen dat we dit gaan halen. Er is bovendien nog veel onduidelijkheid over vanuit de Rijksoverheid, die deze ambitie voorschrijft. Voor andere ambities is de kans op doelbereik hoger, zoals voor het bouwen van voldoende nieuwe woningen. Hiervoor zijn veel concrete plannen al in voorbereiding. Toch zien we bij alle ambities dat er een onzekerheidsmarge is. Voor het bereiken van onze ambities hebben we altijd te maken met onzekerheden, zoals stijgende bouwkosten en inflatie, maar bijvoorbeeld ook afhankelijkheden van andere partijen zoals bedrijven die zomaar kunnen vertrekken uit Oss of de provincie en NS/ProRail als het gaat om bereikbaarheid van onze gemeente via het openbaar vervoer. 

2.1 Inleiding

De bestaande kwaliteiten van de gemeente Oss zijn een belangrijke onderlegger voor het gesprek over de toekomst. Dit hoofdstuk beschrijft de belangrijkste ruimtelijke en maatschappelijke kwaliteiten van onze gemeente, die de basis vormen voor deze omgevingsvisie. 

De geschiedenis van Oss kenmerkt zich door daadkracht en het vermogen onszelf steeds weer opnieuw uit te vinden, vernieuwen en ontwikkelen. Na eeuwen van landbouw op de vruchtbare klei tussen de slingerende Maasoevers en de stad op het zand maakte Oss eind 19e eeuw een grote sprong van de melkveehouderij naar een bloeiende vlees- en (kunst)bo­terindustrie. Door alle bedrijvigheid en innovatie ontwikkelde Oss zich op den duur tot een echte industriestad. Met de Pharma en Life Science die hieruit voortgekomen is mag Oss zich een speler van wereldformaat noemen. 

De cultuurhistorische elementen die de gemeente rijk is, zoals de industriële gebouwen in de stad, zijn medebepalend voor de identiteit van de ge­meente Oss en dragen bij aan de kwaliteit van de leefomgeving. Deze koesteren we en geven we nieuwe betekenis door ze te verbinden met het verhaal van de toekomst, zoals cultuurpodium de Groene Engel, de bakenbomen­structuur in het project Meanderende Maas en het Vorsten­graf/Paalgraven bij de geplande verbreding van de snelweg A50.

2.2 Kenschets van de gemeente Oss

De gemeente Oss is een omvangrijke gemeente met een grote diversiteit aan landschappen en kernen binnen de gemeentegrenzen: een “mini-provincie” van 170 km². De Maasoever slingert ruim 40 kilometer langs de noordoostrand van de gemeente en verschillende landschappen met natuur en landbouw wisselen elkaar af. Naast de stad Oss kent de gemeente 23 kernen en historische stadjes, allen met hun eigen karakter. De stad Oss vormt met haar stedelijke voorzieningen het bruisend middelpunt voor de hele gemeente en inwoners uit de regio. De grotere stadjes en kernen zijn met hun voorzieningen van groot belang voor de omliggende kleinere dorpse en landelijke kernen.

Het landschap en de ondergrond
De ondergrond van de hele gemeente Oss bestaat uit een aantal landschapstypen. Het noorden is een karakteristiek rivierengebied met zijn uiterwaarden, oeverwallen en komgebied. Het zuiden bestaat uit het hoger gelegen dekzandgebied, met de dekzandrug en -rand. Het dekzandgebied is in de laatste ijstijd ontstaan. Tijdens deze periode werd zand door de wind over grote delen van Noord-Brabant verspreid. Het stedelijke gebied Oss-Berghem ligt met name op de dekzandrand. In het zuiden liggen de hogere, drogere delen. Op de overgang van zand naar klei ligt de Naad van Brabant. Naar het noorden toe wordt het lager en natter. Vroeger kon dit gebied alleen in de zomer gebruikt worden, anders was het te drassig en soms stond het onder water. De omgeving van Oss heeft al duizenden jaren lang een grote aantrekkingskracht op de mens. Al vanaf de jonge steentijd (5300 voor Christus) zijn restanten van bewoning gevonden, vooral op de oeverwal, de dekzandrand en dekzandrug.

De verscheidenheid in landschappen is typerend voor onze gemeente. Het noorden van de gemeente wordt gekenmerkt door de Maas met haar oeverwallen en historische stadjes en kernen. In het midden van de gemeente liggen de lager gelegen Osse polders, waar de agrarische activiteiten het uitgestrekte landschap karakteriseren. De gemeente Oss kent een groot landbouwareaal en een sterke agrarische sector. In de gemeente zijn veel grondgebonden agrarische bedrijven gevestigd, met name melkvee en een kleiner deel akkerbouw. Dit bepaalt de beleving van het landelijk gebied in met name de polders in het midden van de gemeente. Daarnaast is er een beperkt aandeel niet grondgebonden zoals varkenshouderijen en pluimveehouders. In de Osse polders zijn ook natuurwaarden te vinden, waar in grote getale weidevogels op afkomen. Het gebied ten zuiden van Oss en Geffen bestaat onder andere uit recreatie- en natuurgebieden de Geffense plas en Herperduin. De dekzandrug is een belangrijk gebied voor natuur, recreatie en toerisme binnen de gemeente Oss. Deze verschillende zones tekenen het Osse landschap en het grote buitengebied biedt de rust en ruimte die inwoners van de gemeente en gasten van verder koesteren. 

Ondernemend en veelzijdig Oss 
Het stedelijk gebied Oss–Berghem vormt een compleet en veelzijdig stedelijk hart van de regio. Als middelgrote gemeente, centraal gelegen tussen grootstedelijke centra Nijmegen, ‘s-Hertogenbosch en Eindhoven. Met de stad Oss als centrum van de gemeente en het ommeland. Een stedelijk gebied met een compleet pakket aan stedelijke voorzieningen (winkels, sport, zorg, cultuur) en met een grote diversiteit aan aantrekkelijke woonmilieus en werkgebieden.

De ontwikkeling van de stad Oss hangt onmiskenbaar samen met de industriële ontwikkeling in en rondom de stad en heeft voor een groot deel haar karakter bepaald. De aanleg van het spoor vormde een impuls voor de ontwikkeling van bedrijvigheid en de uitbreiding van de stad in oost-westelijke richting. De stad groeide verder met de ontwikkeling van de industrie. Bedrijven zoals Zwanenberg, Unox en Organon ontwikkelden zich tot sterke merknamen in Agrifood en Life Science. Uitvindingen leidden tot de industriële productie van o.a. insuline, anticonceptiepillen en vaccins. Dit zijn voorbeelden van Osse bedrijvigheid en innovatiekracht die Oss tot een stad hebben gemaakt waar de mouwen worden opgestroopt en hard wordt gewerkt. Nog steeds vormen de bedrijvigheid en zeker ook de vele familiebedrijven een belangrijk onderdeel van het DNA van de stad Oss en de Ossenaren. 

De gemeente Oss kent een diverse economische structuur met meer dan 47.000 banen in ruim 10.000 bedrijfsvestigingen (2023). Het aantal banen en bedrijven neemt de laatste jaren flink toe. Vooral in de snelst groeiende sectoren zoals de dienstensector. Het zwaartepunt van de Osse economie ligt in het stedelijke gebied Oss-Berghem. Als multimodaal ontsloten netwerkstad met meerdere treinstations, een volwaardige haven en directe aansluiting op de A59/A50 biedt het een aantrekkelijk vestigingsklimaat voor bedrijven en inwoners. Belangrijke sectoren zijn Pharma en Life Science, Agrofood, logistiek en de maakindustrie. Het grootste deel van de bedrijven is gevestigd op bedrijventerreinen rondom de stad Oss. 

De kleinere kernen zijn door de jaren heen minder sterk gegroeid en veranderd, zo kennen de landelijke kernen nog grotendeels een kleinschalig karakter. 

Bijzondere erfgoedgemeente
Onze gemeente kent een rijk cultuurhistorisch verleden en dat is nog goed zichtbaar. Van het Vorstengraf en de archeologische vondsten rond de Lithse Ham tot de Zuiderwaterlinie, van de atoomschuilkelder tot het voormalige klooster Huize Nazareth, van de molens tot de Lithse paden, van de eendenkooien tot de Peelrandbreuk, van de Beerse Overlaat tot Museum Jan Cunen, van de kerken tot de voormalige industriële gebouwen in Oss die een tweede leven krijgen.

De cultuurhistorische en landschappelijke kwaliteiten maken het buitengebied van Oss een aantrekkelijk gebied voor toerisme en recreatie. Een belangrijke kwaliteit is de zichtbaarheid van de lange historie van de gemeente in het landschap, met bijvoorbeeld de uiterwaarden, wielen en hoger gelegen kernen langs de Maas, de Beerse Overlaat en de Zuiderwaterlinie; de oudste, langste en meest gebruikte waterlinie van Nederland. De vestingstadjes Megen en Ravenstein herinneren nog altijd aan deze geschiedenis en zijn een belangrijke identiteitsdrager langs de Maasoever. De gehele Maaszone heeft een belangrijke recreatieve en toeristische waarde. De dijken zijn aantrekkelijk voor fietsers en de vestingstadjes worden graag bezocht. Ook in de natuurgebieden in het zuiden van de gemeente zoals Herperduin en rondom de Geffense Plas wordt veel gerecreëerd. 

2.3 Oss in de regio en daarbuiten

Als gemeente Oss kijken we niet alleen naar onszelf, maar hebben we de ogen ook naar buiten gericht. De Maasoevers en natuurgebieden in het zuiden van de gemeente verbinden natuur en recreatie over de gemeentegrenzen heen. Het complete en veelzijdige stadscentrum is een aantrekkelijke plek voor vele inwoners uit de regio om elkaar te ontmoeten en te verblijven. De goede bereikbaarheid van de gemeente Oss, over de weg, het spoor en het water, maakt de stad sinds de industriële revolutie een aantrekkelijke vestigingsplaats voor bedrijvigheid. De bedrijvigheid in en rondom de stad Oss is vanaf deze periode sterk gegroeid en Oss wordt nu gekenmerkt door de Pharma en Life Science, agrofood, maakindustrie en logistieke sector. Oss is in de Pharma en Life Science een speler van formaat, met (inter)nationale bekendheid. 

Voorontwerp Nota Ruimte 2024

Brabantse Stedenrij
Oss maakt deel uit van de Brabantse stedenrij. Deze wordt gevormd door de zeven grootste Noord-Brabantse steden: Roosendaal, Breda, Tilburg, Eindhoven, Helmond, Den Bosch en Oss. Deze steden leveren een grote bijdrage aan de Brabantse maar zeker ook de Nederlandse economie. Oss vormt over de weg en het spoor de verbindende schakel tussen Brabant en Gelderland. Als onderdeel van de Brabantse Stedenrij is Oss een aantrekkelijke woonplek voor werknemers uit omliggende steden. 

Samen werken aan een sterke regio
Het belang van regionaal denken is ook terug te zien in de verschillende samenwerkingsverbanden die de gemeente kent op verschillende schaalniveaus. Ten eerste worden we omringd door verschillende buurgemeenten: Land van Maas en Waal, West Maas en Waal, Druten, Wijchen, Land van Cuijk, Maashorst, Bernheze en ‘s-Hertogenbosch. Met deze gemeenten werken we op verschillende thema’s bilateraal samen. Daarnaast is Oss onderdeel van regio Noordoost-Brabant, een structurele samenwerking van elf gemeenten en twee waterschappen. Dit samenwerkingsverband werkt aan een regio waar het goed leven, wonen en werken is door de grote maatschappelijke en economische uitdagingen gezamenlijk op te pakken. Ook zijn er verschillende Gemeenschappelijke Regelingen in de regio gericht op gezondheid (GGD), veiligheid, ambulancevoorziening en belastingsamenwerking. De Omgevingsdienst Brabant Noord voert op het terrein van omgevingsrecht de vergunningverlening, toezicht en handhaving op het gebied van milieu en bodem uit voor de gemeente Oss. 

Het belang van samenwerking binnen de regio wordt steeds groter. Grensoverstijgende uitdagingen waar we voor staan, van de energietransitie, klimaatadaptatie tot mobiliteit, vragen om een goede samenwerking tussen verschillende gemeenten in onze regio. 

2.4 Opgaven en ontwikkelingen

Verstedelijkingsopgave Oss voor de gemeente en omliggende regio
De woningmarkt staat in heel Nederland onder druk. Het is lastig om een huis te kopen of een geschikte huurwoning te vinden, zeker als (alleenstaande) starter. In de gemeente Oss is ruimte om te bouwen en een aanzienlijke bijdrage te leveren aan de nationale woningbouwopgave. Oss biedt een gemengd, groen, ontspannen en betaalbaar woonmilieu met stedelijke allure en is multimodaal verbonden met Nijmegen en Den Bosch. Hierdoor is Oss een aantrekkelijke plek om te wonen.

De gemeente Oss staat voor een schaalsprong met betrekking tot verstedelijking. Het ontwikkelperspectief voor de Spoorzone in Oss zet in op transformatie van dit gebied naar een hoogstedelijk woon- werkmilieu dat daarnaast bijdraagt aan de mobiliteitsopgave in de stad. Hier liggen kansen de ruimte in de spoorzone (het stedelijk gebied rondom het spoor) en het centrum anders te benutten: met meer ruimte voor fietsers en voetgangers in groene, hoogwaardige openbare ruimte en een aantrekkelijk woon- en verblijfsklimaat. Door de ontwikkeling van de Spoorzone in Oss komt er een aantrekkelijk stedelijk woonmilieu in de stad bij om in te wonen en een toekomstbestendige ontwikkeling van het stadshart en stationsgebied met oog voor gezondheid. Oss vormt zo een aantrekkelijke stedelijke hub tussen Den Bosch en Nijmegen.

Verandering in demografie
Het aantal inwoners van Oss neemt toe, maar ook de samenstelling van de bevolking verandert. De bevolking vergrijst, de zorgbehoefte neemt toe en gezinnen worden kleiner. Hierdoor stijgt de behoefte aan kleinere woningen bij zowel ouderen als jongeren en verandert de behoefte aan voorzieningen. Dit heeft invloed op de economische ontwikkeling, invulling van de werkgelegenheid en heeft toename van arbeidsmigratie tot gevolg. Daarnaast trekt Oss met haar brede woningaanbod ook woningzoekenden uit de regio. Dit alles heeft ook effect op de woonbehoeften van inwoners van Oss en vraagt om aandacht voor het bieden van passende voorzieningen en het behouden en versterken van sociale netwerken en gemeenschapsvorming. 

Het voorzieningenniveau en de afstand tot voorzieningen verschillen sterk binnen de gemeente. Daarnaast staan veel voorzieningen onder druk. Het leefbaar en aantrekkelijk houden van de kleinere kernen is een belangrijke opgave voor de toekomst, net als het op peil houden en de bereikbaarheid van voorzieningen voor jong en oud. 

Mobiliteit
De gemeente Oss is goed verbonden via het spoor en de weg. De toename van het aantal inwoners in de spoorzone en de regiofunctie die het stedelijk gebied van Oss vervult, vraagt om passende mobiliteitsoplossingen. Blijvende inzet op de spooragenda, met onder andere verdubbeling van de spoorbrug bij Ravenstein, het opwaarderen van station Oss tot regionale mobiliteitshub, de verbreding van de A50 en aanpak van de knooppunten Paalgraven en Bankhoef spelen hier een belangrijke rol in. Ten behoeve van de leefbaarheid en gezondheid legt de gemeente Oss meer nadruk op actieve mobiliteit en andere duurzame vervoersmogelijkheden.

Op het hoofdwegennet binnen de gemeente staat de doorstroming op enkele punten onder druk. Het verminderen van de barrièrewerking van het spoor, verkeersveiligheid en de bereikbaarheid van de woonwijken en kernen in het buitengebied vragen hierbij om aandacht. Ook kan de leefbaarheid bij de centrale ontmoetingspunten in de woonwijken, de dorpskernen en in het stadshart verbeterd worden door de verkeershinder terug te dringen.

Transitie van het buitengebied 
Het buitengebied van de gemeente Oss wordt gekenmerkt door een sterke agrarische sector die het landschap mede vormgeeft en voor belangrijke voedselproductie zorgt. De sector bevindt zich midden in een transitie richting duurzaam en toekomstbestendig agrarisch gebruik, waarin aandacht is voor kortere kringlopen, economische verdienmodellen, bodemgezondheid en waterhuishouding. Door de toenemende vraag naar ruimte voor functies als recreatie en toerisme, natuurontwikkeling, klimaatadaptatie en energieopwekking ontstaat er een nieuw evenwicht tussen het buitengebied als productiegebied en leefgebied. Deze ontwikkeling biedt kansen om de landbouw te versterken, in combinatie met ecologische groenblauwe verbindingen die soorten kunnen ondersteunen en een bijdrage leveren aan de biodiversiteit en landschapskwaliteit van de regio. Daarnaast wordt gewerkt aan projecten als de Meanderende Maas waarmee het gebied mooier, veiliger en economisch sterker wordt.

Duurzaamheid en energie 
Op het gebied van duurzaamheid en energie staan we voor grote opgaven. Klimaatdoelen vragen ons om te werken aan een klimaatbestendige, energieneutrale en circulaire gemeente. De opwek van duurzame energie en warmte zal dichter bij huis plaatsvinden, gebouwen en infrastructuur moeten aangepast worden en, zowel binnenstedelijk als in het buitengebied, zichtbaarder worden in de leefomgeving. Daarnaast vragen ook de andere opgaven om ruimte, zorgvuldige inpassing en samenwerking, denk bijvoorbeeld aan waterberging en ruimte voor de circulaire economie. 

Het huidige elektriciteitsverbruik neemt de komende jaren fors toe als gevolg van elektrificatie van de warmte- en mobiliteitsvraag en de vraag naar koeling. De Osse elektriciteitsopgave wordt deels ingevuld met de windmolens op industrieterrein Elzenburg - De Geer en zon-op(bedrijfs)dak projecten en door middel van clustering van windmolens in de Duurzame Polder (Lithse en Geffense polder). Voor onze wettelijke taken hebben we ook nog een opgave na 2030. Hiervoor moet nog worden verkend hoe (energiemix), waar (locaties) en wanneer (i.v.m. gevolgen voor klimaat) we die opgave gaan invullen. 

De toenemende elektriciteitsvraag vraagt om verzwaring van het elektriciteitsnet en inpassing van deze hoog-, midden- en laagspanning zowel boven- als ondergronds in samenwerking met de netbeheerders. Daarnaast vragen ook het voorkomen van netcongestie en (lokale) energieopslag aandacht en ruimte. Bij de toekomstige verstedelijkingsopgave vraagt drukte in de ondergrond om extra aandacht.

Biodiversiteitsherstel 
We zien dat het aantal soorten dieren en planten in de laatste decennia is afgenomen, wat slecht is voor de kwaliteit van onze natuur en de ecosysteemdiensten die de natuur ons levert. Daarom is het belangrijk om te werken aan biodiversiteitsherstel, zowel binnenstedelijk als in het buitengebied. Het toevoegen van hoogwaardig groen in de hele gemeente en de groenstructuren beter met elkaar verbinden spelen hierbij een belangrijke rol. In vrijwel alle woonwijken is de groenstructuur een belangrijke drager in de opzet van de wijk. Dit biedt een basis voor het klimaatadaptief maken van de woonwijken en aanzet voor talloze verbindingen met het omliggende landschap. En draagt tegelijkertijd ook bij aan een uitnodigende omgeving die aanzet tot bewegen en ontmoeten.

Klimaatverandering
De gevolgen van klimaatverandering zullen naar de toekomst toe steeds meer merkbaar zijn. Langdurige droogte, hitte, (grond)wateroverlast en piekbuien zullen vaker voorkomen. Om de negatieve gevolgen van weersextremen zo goed mogelijk op te vangen is het noodzakelijk om onze leefomgeving hierop in te richten. 

Het groene netwerk van parken, bermen, sloten, tuinen en ander groen draagt bij aan de identiteit van de gemeente Oss. Om bestand te zijn tegen de gevolgen van klimaatverandering vraagt het uitbreiden en opwaarderen en de functiewijziging van dit groen in de stad en de kernen om aandacht om een prettig leefklimaat te kunnen garanderen voor ontmoeting, bewegen, spelen en verkoeling in de stad. 

Bedrijventerreinen
De (uitgifte)capaciteit van de bedrijventerreinen in de gemeente Oss heeft zijn grenzen bereikt, maar de vraag naar bedrijfsruimte blijft. Daarnaast is de haven van Oss trimodaal bereikbaar (over weg, spoor en water over de Maas), maar hier wordt momenteel beperkt gebruik van gemaakt. Met name havengerelateerde bedrijvigheid is beperkt, dit biedt kansen voor de toekomst. Samen met de regio zoeken we, in het kader van de regionale bedrijventerreinprogrammering, naar mogelijkheden voor een eventueel nieuw (regionaal) bedrijventerrein. We kijken binnen Oss vooral naar fysieke uitbreidingsmogelijkheden van onze bestaande bedrijventerreinen.

Bedrijvigheid en daarmee ook werkgelegenheid, draagt bij aan een vitale leefomgeving in de kernen. Het kan echter ook overlast geven en een negatieve invloed hebben op gezondheid en leefbaarheid. In de kernen hebben veel lokale ondernemers een bedrijfje of beroep aan huis. Als bedrijven groter worden en niet meer passen binnen de lokale woonomgeving ontstaat de noodzaak om te verhuizen naar een van de bedrijventerreinen. 

Op de bedrijventerreinen ligt naast efficiënter ruimtegebruik een opgave voor klimaatadaptatie, verduurzaming en vergroening. De economie van Oss is en blijft heel belangrijk voor de werkgelegenheid binnen de gemeente. Heldere profilering vanuit Oss, clustering van bedrijven en samenwerking met onderwijs- en onderzoeksinstellingen biedt kansen voor het versterken van de onderlinge samenwerking en het benutten van de innovatiekracht die Oss van oudsher kenmerkt. 

4.1 De kernambities samengevat

Het toekomstbeeld voor de gemeente Oss in 2040 vertaalt zich in vier kernambities, die de basis van de omgevingsvisie vormen. Deze kernambities voor de toekomst zijn nauw aan elkaar verbonden en wederkerig afhankelijk. Samen vormen ze op hoofdlijnen de inzet van de gemeente Oss en onze inwoners en ondernemers om te werken aan de gewenste ontwikkeling van de gemeente.

4.2 Kernambitie 1: Toekomstbestendige verstedelijking en vitale kernen

ONZE AMBITIES RICHTING 2040

Groei van de gemeente
We zetten in op groei van de gemeente richting 2040, met circa 8.500 woningen t.o.v. 2024. Deze schaalsprong is gebaseerd op de autonome groei van de gemeente Oss. Deze groei bestaat voornamelijk uit migratie, waardoor de samenstelling van de bevolking verandert en diverser wordt. We gebruiken de bestaande kwaliteiten en verschillen in onze gemeente als vertrekpunt. Daarmee blijft Oss een aantrekkelijke gemeente om te wonen, werken en recreëren. Met het toevoegen van nieuwe woningen groeit ook het aantal inwoners van de gemeente Oss en daarmee de vraag naar, en draagvlak voor, (maatschappelijke) voorzieningen voor onder andere onderwijs, sport, recreatie en toerisme en ontmoeten.

• Het stedelijk gebied rondom de spoorzone transformeert naar een woon-werkgebied met een hoogstedelijk karakter. De nabijheid van voorzieningen en station Oss maakt deze gebieden zeer aantrekkelijk voor zowel wonen als werken in een stedelijk milieu. We ontwikkelen gevarieerde programma’s van stedelijk wonen, voor verschillende type huishoudens en variatie in bedrijfsvastgoed, met een aantrekkelijk, groen verblijfsklimaat op maaiveldniveau. Daartoe is de gemeente Oss voornemens om een visie op hoogbouw op te stellen.

• Bij de stedelijke ontwikkeling van de spoorzone en het stadscentrum speelt aandacht voor de menselijke maat, gezondheid en het versterken van de ruimtelijke (verblijfs)kwaliteit een belangrijke rol. Inpassing van klimaatadaptieve maatregelen, vergroten van de biodiversiteit en toegang tot duurzame energie worden integraal meegenomen in de planvorming. Onze aandacht gaat bijvoorbeeld specifiek uit naar de kwaliteit van bodem, water en lucht. Vlakbij het spoor is de invloed van de trein qua geluid, trillingen en veiligheidsaspecten groot, dus wegen we af hoe we overlast zo veel mogelijk kunnen beperken.

• We werken aan een toekomstbestendig, compact en divers stadscentrum van Oss. Een centrale ontmoetingsplek in de gemeente voor alle Ossenaren en inwoners van dorpen in de regio. Een stadshart met een aantrekkelijke mix aan stedelijke voorzieningen. Hiervoor zetten we – samen met ondernemers en vastgoedeigenaren - in op verbreding van stedelijke functies, waaronder cultuur, ruimte voor evenementen, diensten, ambacht, maatschappelijke en commerciële voorzieningen, meer wonen en een aantrekkelijke, groene openbare ruimte, die uitnodigt om te verblijven. 

• We zetten in op het vergroten van het woningaanbod, met aandacht voor betaalbare woningen voor starters, senioren en kwetsbare doelgroepen, zodat lokaal doorstromen naar een passende woning mogelijk wordt. We bieden ruimte aan innovatieve woonzorgconcepten voor een toekomstbestendige gemeente. 

• We ontwikkelen stapsgewijs en houden hierbij de demografische ontwikkeling in de gaten, zodat het woningaanbod aansluit bij de vraag en woonbehoefte. Zo zorgen we voor een passende, toekomstbestendige woningvoorraad.

• In de kernen blijft het karakter behouden en is er ruimte voor kleinschalige ontwikkelingen die op het gebied van voorzieningenniveau en verzorgingsgebied passen bij de schaal van de kern en de lokale behoefte. 

• De verstedelijking heeft een brede meerwaarde, ze geeft een impuls aan de kwaliteit van het openbare gebied en draagt bij aan de leefbaarheid van de kernen en indirect de hele gemeente.

• We houden vast aan het principe: verdichting heeft de voorkeur voor uitbreiding. In tweede instantie is besloten hierop een uitzondering te maken met de grotere, reeds geplande projecten rondom het spoor, zoals Amsteleind en de uitbreiding van Geffen en Ravenstein. 

• Bij transformatie en revitalisering van bestaande wijken is er veel aandacht voor de inrichting van de openbare ruimte: groen voor de deur, meer ruimte voor wandelen, fietsen, bewegen, spelen en ontmoeten, de energietransitie en passende, goed bereikbare voorzieningen. Ook is het streven dat Osse wijken divers en gevarieerd zijn qua woningtypen en voorzieningenniveau. Diversiteit en het bevorderen van ontmoeting is van belang voor de sociale cohesie in wijken. 

Sterke gemeenschappen en voorzieningen nabij
De voorzieningen in de gemeente groeien mee met het aantal inwoners en hun behoefte. Hiertoe versterken we het samenspel in aanbod en spreiding van voorzieningen tussen de grotere en kleinere kernen in de gemeente. In de gemeente Oss staan we voor elkaar klaar. We kiezen voor een leefomgeving die bijdraagt aan een sterke sociale basis voor alle inwoners.

• In de hoofdkernen (Oss, Berghem, Geffen, Herpen, Megen, Lith en Ravenstein) is een breed voorzieningenaanbod te vinden. Naast maatschappelijke voorzieningen en commerciële voorzieningen passend bij de behoeften, streven we hier minimaal naar een huisarts, een apotheek, supermarkt, basisonderwijs en kinderopvang. We zetten hier in op een slimme clustering van voorzieningen, een aantrekkelijk verblijfsklimaat en optimale bereikbaarheid, ook vanuit de kleinere kernen.

• De hoofdkernen en wijken in de stad Oss beschikken over een kloppend hart. Deze centrale, toegankelijke plek in een wijk of kern nodigt uit tot ontmoeten en verblijven. Bij het kloppend hart kunnen ook voorzieningen gevestigd zijn en zetten we in op meervoudig ruimtegebruik. Deze voorzieningen dragen zo extra bij aan de leefbaarheid, draagkracht en saamhorigheid in de buurt. In de buurt van deze ‘kloppende harten’ geven we ruimte voor passende innovatieve woonzorgconcepten en geclusterde woonvoorzieningen als antwoord op een groeiende vraag naar laagdrempelige zorg, ontmoeten en samenredzaamheid.

• De gemeente faciliteert inwoners bij het creëren van een ontmoetingspunt in iedere kern/wijk waar inwoners elkaar informeel kunnen ontmoeten. Het ontmoetingspunt sluit aan op de lokale behoefte, is laagdrempelig te bezoeken en toegankelijk voor iedereen. Deze ontmoetingsfunctie kan gevestigd zijn in een dorpshuis, maar kan bijvoorbeeld ook een groene omgeving zijn waar inwoners elkaar laagdrempelig ontmoeten of een link hebben met een maatschappelijke voorziening. Daarnaast kunnen deze plekken ook de mogelijkheid tot laagdrempelige zorg bieden, door bijvoorbeeld huisartsen die wekelijks spreekuur houden in een kleinere kern. Daarbij besteedt de gemeente passende aandacht aan buurten of kernen waar het zelforganiserend vermogen laag ligt.

• We zetten in op de mogelijkheden voor gebruik van aanwezige historische bebouwing voor ontmoeting,  gemeenschapsvorming en het behoud en versterken van de lokale identiteit.

• We vinden het belangrijk dat jong en oud gezond en actief kunnen meedoen aan de samenleving. De inrichting van de openbare ruimte faciliteert en stimuleert inwoners om te bewegen, elkaar te ontmoeten en deel te nemen aan de samenleving. De inrichting van de omgeving om ons heen kan mensen helpen om gezonde keuzes te maken. Bij de ontwikkeling van de leefomgeving richten we daarom op het bijdragen aan alle aspecten van positieve gezondheid. 

Stichting Institute for Positive Health

 

• We zien gezondheid als het vermogen van mensen om zich aan te passen en zelf regie te voeren, in het licht van de sociale, fysieke en emotionele uitdagingen van het leven. We hebben hierbij aandacht voor inclusiviteit, waardoor we voor inwoners het meedoen aan de samenleving mogelijk willen maken. We zetten in op een sociale basis voor iedereen, waarbij gemeenschapsvorming, ontmoeten en voorzieningen centraal staan. We zorgen daarbij voor een goede afstemming en duurzame organisatie van het cultuur-, ontmoet- en beweegaanbod in zowel de openbare ruimte als voorzieningen.

• We zetten in op een diversiteit aan uitnodigende en goed bereikbare culturele- en sportverenigingen, die binnen de gemeente een belangrijke bijdrage leveren op het gebied van positieve gezondheid, sociale verbondenheid en netwerkvorming. Uitgangspunt is dat het aanbod en de differentiatie van cultuur en sportvoorzieningen aansluit op de vraag en draagvlak in de kernen, met oog voor slimme clustering waar nodig. 

• We stimuleren talentontwikkeling en vinden het belangrijk dat inwoners worden uitgenodigd om kennis en vaardigheden op te doen. Daarbij gaat het bijvoorbeeld om mensen die moeite hebben met lezen en schrijven, financiën en digitale vaardigheden. Maar ook om het ontwikkelen van talenten door middel van kunst, cultuur, sport of onderwijs.
  

Goed en gezond bereikbaar
We vergroten de bereikbaarheid van de hele gemeente en zetten in op meer dan enkel automobiliteit. Daartoe zetten we in op de mobiliteitstransitie naar meer duurzame vormen van vervoer: meer ruimte voor fietsen en lopen en we stellen duurzame en slimme mobiliteit centraal. De ruimtelijke inrichting nodigt uit tot gezond gedrag en we zetten groen en aantrekkelijke fiets- en wandelpaden in om bewegen te stimuleren. Zo dragen we bij aan de gezondheid van inwoners.                                                                                                                                                                                 

• Station Oss wordt opgewaardeerd en vormt een centraal mobiliteitsknooppunt in de regio waar mensen gemakkelijk kunnen overstappen naar andere vormen van vervoer zoals trein, Bus Rapid Transit (BRT), bus, fiets en deelvervoer. Dit vraagt om een reconstructie van station en omgeving, waaronder het verplaatsen van het busstation naar de zuidzijde van het station. Met het opwaarderen van de stationsomgeving wordt station Oss een aangename verblijfsomgeving en een vervoersknooppunt voor de gemeente en bredere regio. We ontwikkelen de spooragenda in lijn met de stedelijke ontwikkeling en zetten in op duurzame bereikbaarheid. Daarom zetten we, naast het opwaarderen van de stationsomgeving van Oss en Ravenstein, ook in op het realiseren van een station in Berghem en Geffen op termijn.

• We zetten in samenwerking met de regio Arnhem-Nijmegen en de provincies Noord-Brabant en Gelderland in op de verdubbeling van de spoorbrug bij Ravenstein. Met meer treinen op de IJssellijn wordt de gemeente Oss nog beter verbonden met de steden langs de IJssellijn, zoals Arnhem, Nijmegen en 's-Hertogenbosch. En via 's-Hertogenbosch ook beter verbonden met Eindhoven en de Randstad. 

• We willen ook de regio goed ontsluiten. Daarom kijken we niet alleen naar de goede OV-bereikbaarheid van eigen stedelijk gebied, maar ook naar het aanleggen van hoogwaardig openbaar vervoer (HOV) om Bernheze, Meierijstad en Maashorst te ontsluiten. Dit maakt deel uit van de grotere verbinding BRT Eindhoven - Nijmegen. We blijven ons inzetten om een HOV-bushalte bij Vorstengrafdonk te realiseren.

• We verminderen de barrièrewerking van het spoor, ten behoeve van doorstroming,veiligheid en samenhang van de stad. Door het realiseren van ongelijkvloerse kruisingen met het spoor wordt ook het stedelijk gebied ten noorden en zuiden van de spoorlijn beter met elkaar verbonden.

• We maken het stadshart van Oss verkeersluw. We bieden meer ruimte voor langzaam verkeer, groen en verblijven. 

• Met een aantrekkelijk wandel- en fietsnetwerk stimuleren we bewegen en ontmoeten in de openbare ruimte en het groen, nabij de woonomgeving en maatschappelijke voorzieningen, wat bijdraagt aan de gezondheid en het welzijn van jong tot oud. We zetten hierbij in op het versterken van het bestaande netwerk door het ontwikkelen van meer groenblauwe noord-zuid- en stad-landverbindingen. Hierbij hebben we nadrukkelijk aandacht voor de verbindingen over de Maas, die volledig van de veerpont afhankelijk zijn.

• Met een veiligere en meer toegankelijke inrichting van de openbare buitenruimte zetten we in op het bevorderen van de deelname aan de samenleving van mensen die minder mobiel zijn of een beperking hebben.

• We houden bij het bouwen van nieuwe woning(complex)en voor senioren in de kernen en de stad rekening met: nabijheid van voorzieningen, ov en ontmoetingsmogelijkheden. Aandacht voor de rolstoeltoegankelijkheid van de woningen en omgeving maakt de leefomgeving toegankelijk en bereikbaar voor senioren. 

• In het stedelijk gebied zien we deelmobiliteit als kansrijk alternatief voor privévoertuig-gebruik, waardoor de druk op verkeer en parkeerfaciliteiten kan verminderen, het OV bereikt kan worden  en de stedelijke mobiliteit efficiënter en flexibeler wordt. In het landelijk gebied kan deelmobiliteit de bereikbaarheid en toegankelijkheid van voorzieningen verbeteren door bewoners als aanvulling op de bestaande vervoermiddelen zoals het OV en de (elektrische) fiets.

• We zetten in op een robuuste hoofdwegenstructuur waar de doorstroming van autoverkeer prioriteit heeft. De woonwijken en de binnenstad kunnen hierdoor meer verkeersluw worden, waardoor de verkeersveiligheid verbetert en de verkeershinder wordt teruggedrongen. 

• Door de verbreding van de A50 en de verbetering van knooppunten Bankhoef en Paalgraven verbetert de bereikbaarheid van Oss. Dit is van belang voor een goede bereikbaarheid in de regio en een goede aansluiting op het landelijke hoofdwegennet.

4.3 Kernambitie 2: Een gezonde, veilige en groene leefomgeving

ONZE AMBITIES RICHTING 2040

Landschappelijke waarden en cultuurhistorie als dragers 
Richting 2040 blijven cultuurhistorie en de unieke verscheidenheid aan landschappen, zoals de Maasoevers, Herperduin, Beerse Overlaat, Naad van Brabant en de Hertogwetering de dragers voor ontwikkelingen in de gemeente. 

• Het behoud van het kenmerkende groene, weidse karakter van het buitengebied als tegenhanger van het stedelijk gebied is een belangrijk onderdeel van de verstedelijkingsstrategie. Dit gaat gepaard met een kwaliteitsverbetering op het gebied van natuur, landschap, recreatie en toerisme, water en erfgoed. De verbinding tussen stad en land is een belangrijke ontwikkelpotentie.

• De Hertogwetering ontwikkelt zich als robuust ecologisch en waterrijk lint in het landschap van Oss voor natuurontwikkeling. 

• Oss is rijk aan archeologie en erfgoed, zowel in het stedelijk gebied als buitengebied. Het behouden en beschermen van de archeologische en cultuurhistorische waarden vormt altijd het uitgangspunt bij ontwikkelingen. We zetten in op het vroegtijdig rekening houden met deze waarden in het planproces om grondverstorende activiteiten te voorkomen.

• We zetten in op zorgvuldige inpassing van bestaande groenstructuren en omgang met cultuurhistorie bij ontwikkelingen en besteden hier extra aandacht aan in de planuitwerking. Zo kunnen bijvoorbeeld cultuurhistorische waarden als de Naad van Brabant, Peelrandbreuk, Zuiderwaterlinie en eendenkooien richtinggevend zijn voor planvorming en tegelijkertijd inspireren om de omgevingskwaliteit en lokale identiteit te versterken.

• Oss profileert zich als gemeente met een belangrijke rol op het gebied van archeologie. Dit wordt ook boven de grond zichtbaar gemaakt, door middel van reconstructies, kunstwerken en verwijzingen. In de stad Oss hebben we aandacht voor de industriële erfenis van Oss en zetten we ons in voor het beter zichtbaar en beleefbaar maken van het verhaal van de maak- en voedingsmiddelenindustrie en arbeidersstad Oss. Ook in de stadjes en kernen vertolkt het gebouwd erfgoed, zoals religieus erfgoed, een belangrijke rol in het uitdragen van het cultuurhistorisch verhaal. Aandacht voor dit gebouwde erfgoed en haar context vormt de basis bij ontwikkelingen voor behoud en versterken van de lokale identiteit.

Buitengebied in balans
In het Osse buitengebied zijn verschillende functies zoals landbouw, wonen, bedrijvigheid, natuur, energieopwek en recreatie en toerisme in balans. Dit bereiken we door een zonering in gebruiksmogelijkheden in het buitengebied aan te brengen, gebaseerd op de nabijheid van kernen. We zien op basis van het bodem- en watersysteem een duidelijk verschil tussen de hogere zandgronden in het zuiden en de polders in het noordelijk deel van de gemeente.

• Water en bodem zijn sturend bij ontwikkelingen in het buitengebied. (Agrarisch) Grondgebruik is daarmee volgend aan de condities van het bodem- en watersysteem. Hierop is ook de ruimte voor invulling van agrarische activiteiten gebaseerd. 

• We houden water zo veel mogelijk vast waar het valt.

• In de Osse Polders ligt de nadruk op de bescherming van goede landbouwgrond ten behoeve van hoogproductieve kringlooplandbouw gericht op voedselproductie. We denken graag mee met agrariërs die ideeën hebben die bijdragen aan een toekomstbestendig en leefbaar buitengebied, denk bijvoorbeeld aan meervoudige verdienmodellen, innovatie en experimenten om hun bedrijfsmodel te verduurzamen, kringlopen te verkorten of sluiten, te extensiveren of te verbreden, passend bij het gebied.

• We zien agrariërs als belangrijke landschapsbeheerders en willen samen met hen en andere partners (zoals Brabant Water, Natuurmonumenten, Staatsbosbeheer, IVN) inzetten op duurzaam natuur-, bodem- en waterbeheer en een betere groene-blauwe dooradering van het buitengebied. Deze groenblauwe dooradering in het agrarische buitengebied biedt een structuur die de biodiversiteit versterkt en de agrarische productieomgeving ondersteunen en ecologische kwaliteiten versterken, waardoor een evenwichtige en veerkrachtige leefomgeving ontstaat.

• We zijn zuinig op ons buitengebied, waardevolle landbouwgrond wordt zo veel mogelijk behouden. Voor de productie van duurzame energie in het buitengebied is alleen ruimte als er sprake is van meervoudig ruimtegebruik met behoud of versterking van agrarische productiefunctie of de landschappelijke kwaliteiten.

• We zetten in op een gezonde en veilige leefomgeving door de kwaliteit van lucht, (KRW-oppervlakte)water en bodem binnen onze gemeente te bewaken en hinderaspecten als geur en geluid af te wegen bij ontwikkelingen.

Groen altijd dichtbij
Rondom alle kernen zetten we in op een goede overgang van de kern naar het (agrarisch) buitengebied. We zorgen dat het buitengebied goed beleefbaar en toegankelijk is, waarmee het positief bijdraagt aan de leefkwaliteit, het welzijn en de gezondheid van inwoners van de gemeente.                                                                                                                                                                                       

• We creëren een groen uitloopgebied rondom de stad Oss en rondom de kernen. Deze kernrandzone biedt recreatieve functies en dient als ecologische buffer en verbindingszone tussen de woonomgeving en het (agrarisch) buitengebied.

• We zetten in op aantrekkelijke nieuwe verbindingen in het wandel- en fietsroutenetwerk vanuit de kernen naar het buitengebied. Hiermee creëren we aantrekkelijke ommetjes voor inwoners en bezoekers van het buitengebied. 

• Om de leefbaarheid in de verdichte stadskern Oss te vergroten, zijn de parken opgewaardeerd en verbonden door middel van groene/blauwe corridors. Hierdoor verbetert de biodiversiteit en het leefklimaat, waarmee de stad Oss zich inzet voor een robuuster stedelijk ecosysteem.

• Bij verstedelijking en verdichting is aandacht voor voldoende kwalitatief groen in het stadscentrum, de wijken en buurten. 

• We borgen dat de plekken in de openbare ruimte (speeltuinen, parken, straten, pleintjes en sportveldjes) prettig zijn om in te verblijven. Dit doen we o.a. door schaduwrijke plekken toe te voegen en te werken aan betere bereikbaarheid voor mindervaliden. We zetten daarnaast in op het verbinden van de openbare ruimte met de levendigheid op de begane grond van gebouwen bij nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen en in de spoorzone van Oss. 

• De landschappelijke zone aan de zuidrand van het stedelijk gebied van Oss wordt versterkt door de verschillende natuurgebieden beter met elkaar en de regio te verbinden. Hier ontwikkelen we een robuuste landschapsstructuur met ruimte voor groen, agrarisch gebruik, recreatie en toerisme en passende mate van bebouwing.

• Tussen de natuur- en recreatiegebieden langs de Maas en het zuiden van de gemeente realiseren we een ecologische verbindingszone, waardoor de gemeente een betere groene dooradering krijgt. We zetten hierbij in op aansluiting van bestaande en nieuwe woon- en werkgebieden op het (stedelijke) natuurnetwerk zodat hier ook een directe verbinding ontstaat tussen wonen en groen.

• We werken aan het versterken van de stad-land relatie. Denk hierbij aan het bieden van ruimte vanuit de stedelijke opgaven zoals voedselproductie, recreatie en toerisme en waterberging.
  

4.4 Kernambitie 3: Energieneutraal, circulair en klimaatbestendig Oss in 2050

ONZE AMBITIES RICHTING 2040

Stad en land als spons
Richting 2040 zetten we in op het klimaatrobuust en duurzaam maken van de gemeente. Hiertoe willen we de sponswerking van de buitenruimte vergroten en herstellen. Uitgangspunt is dat ontwikkelingen natuurinclusief zijn en bijdragen aan een klimaatrobuust Oss. 

• We zetten maximaal in op het vasthouden, benutten en bergen van water door middel van natuurlijke oplossingen, voordat wordt overgegaan tot het afvoeren van water.

• We stimuleren de agrarische sector en industrie om eigen maatregelen te nemen tegen droogte, extreme neerslag en piekbuien en zo bij te dragen aan een robuust watersysteem. Hiermee borgen we zo veel mogelijk voldoende water voor economische activiteiten en zijn we minder afhankelijk van de toevoer uit de Maas en voorkomen we onnodige grondwateronttrekkingen.

• We ontwikkelen waterretentiegebieden op logische plekken rondom het stedelijk gebied en in het stedelijk gebied als we gaan herinrichten. Bij extreme regenval kan het water naar deze plekken geleid worden. Daarnaast wordt de koppeling met natuurontwikkeling op deze plekken gemaakt. 

• We stellen regels op om eigenaren uit te nodigen klimaatadaptief te bouwen en richten de buitenruimte groen en biodivers in. Het stedelijk gebied en de kernen werken hierdoor als spons bij regenbuien en houden het water zo lang mogelijk vast, zodat we beter tegen droge periodes kunnen en wateroverlast het hoofd kunnen bieden. Hiermee houden we ook vast aan het groene karakter van onze kernen. Bij verdichtingsopgaven, zoals in de stad Oss en andere kernen, hebben we expliciete aandacht voor klimaatadaptatie, door het toevoegen van waterberging, schaduw en hoogwaardig groen ter bevordering van de biodiversiteit en beleving. 

• Bij verdichting in de stad is klimaatadaptatie een randvoorwaarde (waterberging, schaduw, ecologisch waardevol groen), die we borgen met een Osse vertaling van de landelijke maatlat groene, klimaatadaptieve gebouwde omgeving, om zo een robuust en biodivers stedelijk landschap te creëren. 

• In het agrarische gebied komt meer ruimte voor agrarische natuur en zullen de negatieve effecten van stikstof en bestrijdingsmiddelen aanzienlijk worden teruggebracht op basis van nationale maatregelen. Het natuurnetwerk in het buitengebied blijven we versterken door kwaliteitsverbetering, uitbreiding en het maken van verbindingszones. Hierdoor wordt de natuur robuuster en beter bestand tegen externe druk.
  

Ruimte voor duurzame energie
We werken toe naar een CO2-uitstoot vrije en aardgasvrije gebouwde omgeving in 2050, door een combinatie van energiebesparing, opwek van hernieuwbare warmte en hernieuwbare elektriciteit. De opwek van hernieuwbare elektriciteit tot 2030 in kader van de RES-doelstelling en na 2030 ten behoeve van de energievraag in de gebouwde omgeving.

• We werken aan een toekomstbestendige en duurzame lokale energievoorziening. Onderdeel daarvan is dat de benodigde duurzame energieopwek in onze gemeente afhankelijk is van de energievraag, energie zo efficiënt mogelijk gebruikt wordt, het energiesysteem in balans is, energieopwek en -verbruik zo dicht mogelijk bij elkaar gebracht worden, netcongestie zo veel mogelijk beperkt wordt en dat er aandacht is voor opslag en conversie van energie. Daarnaast verlenen we onze medewerking aan uitbreiding en verzwaring van het elektriciteitsnetwerk door de netbeheerders.

• Energie wordt zo efficiënt mogelijk gebruikt. We zetten in op de reductie van de energievraag door verduurzaming van bedrijfs- en woongebouwen te stimuleren. Het beter isoleren van woningen en gebouwen en het plaatsen van zonnepanelen op daken draagt substantieel bij aan energiebesparing en is een eerste stap richting een aardgasvrije gebouwde omgeving. We hebben hierbij oog voor zowel de technisch-financiële als sociaal-maatschappelijke aspecten.

• Voor de warmtevraag maken we zo veel mogelijk gebruik van duurzame warmtebronnen om zo efficiënt mogelijk om te gaan met het energiesysteem. We onderzoeken welke vorm van lokale opslag het meest geschikt is voor het energiesysteem. We stellen een warmteprogramma met concrete projecten op dat we iedere vijf jaar actualiseren.

• We onderzoeken op welke manier en op welke plekken en vormen van energieopwek (warmte en elektriciteit) geschikt zijn om de ambitie van minimaal 4,126 PJ richting 2050 te halen. Dat is de totale energievraag die we verwachten voor de gebouwde omgeving van de gemeente Oss.

• De clustering van windmolens in de Duurzame Polder (Lithse en Geffense polder) en bij bedrijventerrein Elzenburg - De Geer dragen in belangrijke mate bij aan de duurzame energieopwekking. Daarnaast bieden we ruimte voor de opwek van wind- en zonne-energie op daken, bedrijventerreinen en passende plekken in het buitengebied. We bieden ruimte voor zonnevelden op reststroken en gemengde gronden, zoals langs infrastructuur en in randen rondom de dorpskernen en bedrijventerreinen. Op korte termijn brengt de gemeente in beeld welke mogelijke alternatieve warmtebronnen – zoals aquathermie en geothermie – gebouwen zouden kunnen voorzien van duurzame warmte. Eventuele nieuwe en kansrijke ontwikkelingen zullen we volgen.

• Als gemeente gaan we proactief in gesprek met het bedrijfsleven om hen te stimuleren collectief energie op te wekken en de grote bedrijventerreinen (Vorstengrafdonk, Elzenburg - De Geer en Moleneind/Pivotpark) in te zetten als energiehubs. Door vraag en aanbod slim te combineren in deze energiehubs, kunnen zowel de industrie als de inwoners van Oss hier gebruik van maken. Om netcongestie zo veel mogelijk te beperken, zetten we in op het faciliteren van de koppeling tussen opwek en verbruik van duurzame energie. Op nieuw te ontwikkelen bedrijventerreinen, zoals de mogelijke, nog nader te onderzoeken opties voor uitbreiding van huidige bedrijventerreinen als Elzenburg - De Geer en de Bulk nemen we de mogelijkheden voor een energiehub mee in de ontwikkeling. We verkennen de mogelijkheden voor een energiepark rondom Elzenburg - De Geer nadat het nabijgelegen windpark gerealiseerd is. 

• Bij nieuwe stedelijke ontwikkelingen en transformatieopgaven krijgen de energieaansluiting en -voorziening nadrukkelijk de aandacht om mogelijkheden voor een collectief systeem en inpassing in de ondergrond te borgen.

• De toenemende elektriciteitsvraag vraagt om ruimte voor inpassing onder- en bovengronds. Denk hierbij aan kabels, leidingen en verdeelstations voor zowel hoogspanning als midden- en laagspanning. Maar ook om ruimte voor bijvoorbeeld windmolenprojecten en Pocket Wijchen. Wij zetten in op een vroegtijdig afstemmingsproces met de netbeheerders gericht op zorgvuldige inpassing in de onder- en bovengrond. Hierbij besteden we in het bijzonder aandacht aan het inpassen van de laagspanningskasten in de wijken, om een integrale aanpak van de diverse ruimteclaims voor energie, groen, klimaat, mobiliteit om de kwaliteit van de openbare ruimte te borgen. 

Circulair denken en doen

• In 2050 zijn wij een circulaire gemeente. Als doelstelling hebben we om in 2040 meer herbruikbare materialen te gebruiken en onze afvalproductie te reduceren. Grondstoffen zetten we zoveel mogelijk weer terug in de keten. We zetten in op schone afvalstromen zodat materialen goed recyclebaar zijn. We slaan gebruikte materialen op in een hub om deze later weer te kunnen gebruiken. Ook zetten we in op biobased materiaalgebruik.

• Als gemeente nemen we een voorbeeldfunctie en werken we samen met inwoners en lokale bedrijven om circulair in te kopen en te functioneren. 

• We stimuleren en faciliteren lokale bedrijven om duurzaam en circulair te ondernemen. We zetten pilots in om bedrijven te helpen om producten anders te ontwerpen, hun materiaalstromen anders in te zetten en meer de onderlinge samenwerking op te zoeken. 

• Op bedrijventerrein Elzenburg - De Geer wordt de trimodaliteit (goede bereikbaarheid over water, spoor en weg) optimaal benut voor de duurzame aan- en afvoer van goederen voor de circulaire maakindustrie en wordt ruimte gereserveerd voor de circulaire economie en watergebonden bedrijvigheid. 

• We geven ruimte aan de circulaire economie. Op bedrijventerreinen reserveren we meer ruimte voor circulaire bedrijven. Daarnaast bieden we plaats aan reparatiebedrijven aan de rand van de stad en de grootste kernen. Ons duurzaamheidsplein geven we ook de ruimte en is het toonbeeld van circulariteit: recycling, demontage, een circulair ambachtscentrum, weggeefcentrum van herbruikbare producten, bouwmarkt voor tweedehands materialen en een kringloopwinkel.

• Nieuwbouw is circulair, natuur- en klimaatinclusief en energieneutraal in 2050.

4.5 Kernambitie 4: Ondernemend en uitnodigend Oss

ONZE AMBITIES RICHTING 2040

Sterk en onderscheidend in Pharma en Life Sciences
Oss is een aantrekkelijke gemeente voor inwoners en ondernemers en dat willen we blijven. Daartoe zetten we in op waar we al goed in zijn. Dat scherpt ook ons profiel naar buiten toe verder aan.

• Oss zet in op de profilering van de Pharma en Life Science als toonaangevende speler in binnen- en buitenland, ook naar de toekomst toe.

• We zetten in op het versterken van de samenwerking in de Pharma door middel van de Pharma Delta, een samenwerkingsverband met o.a. Nijmegen en bouwen aan een sterk ecosysteem van Pharma (gerelateerde) bedrijven op de verschillende bedrijventerreinen in Oss. 

• We zien Pivot Park en de omliggende farmaceutische en Life Science bedrijven als een toonaangevend onderdeel van de stad. We zetten in op uitbreiding van de activiteiten in dit gebied, in eerste instantie vooral richting Moleneind, en benutten we de kans om de samenhang tussen het Moleneind, Pivot Park en station Oss te versterken. Hiermee bestendigen we de positie van campus Pivot Park en trekken we potentiële nieuwe bedrijven en werknemers naar onze gemeente.
  

Leren, ontwikkelen en innoveren
Een belangrijke basisvoorwaarde voor de welvaart en het welzijn van onze inwoners is werk en inkomen. We werken in Oss actief aan een leer- en ontwikkelcultuur in Oss voor onze inwoners, samen met onderwijs, ondernemers, maatschappelijke organisaties en Ossenaren. Op deze manier bieden we alle inwoners kansen om zich te (blijven) ontwikkelen en passend werk te vinden op de arbeidsmarkt van Oss en omgeving. 

• We zetten in op de ontwikkeling van de Talentencampus als locatie waar onderwijs, bedrijfsleven, sport en ontspanning samenkomen om de verbinding met talent uit de regio te versterken. De nog beschikbare ruimte en een eventuele herontwikkeling bieden mogelijk ook kansen voor nieuwe stedelijke functies op deze bijzondere, centraal in Oss gelegen plek.

• We zetten in op het versterken van de positie van het MBO in Oss en onderzoeken mogelijkheden voor de samenwerking met HBO-opleidingen, gekoppeld aan Pivot Park, in de gemeente. Met onze goede bereikbaarheid via het spoor en onze ondernemersgeest hebben we immers een aantrekkelijk profiel.

• We stimuleren versterking van de samenwerking tussen onderwijs/onderzoeks programma’s van hogescholen en universiteiten in Nederland, de R&D-afdelingen van het bedrijfsleven in Oss en creëren hiermee ook kansen voor innovatie en vernieuwing van het bedrijfsleven (Pharma, maakindustrie en circulaire economie) en de agrarische sector.

Een vitale en gezonde economie
We benutten de sterke economische positie van de gemeente Oss, gaan slim met onze ruimte om en hebben tegelijkertijd oog voor een gezonde leefomgeving voor onze inwoners. Daarnaast vraagt de krappe arbeidsmarkt om voldoende woningen en voorzieningen voor jonge gezinnen en jongeren. Ook zal rekening gehouden moeten worden met blijvende afhankelijkheid van arbeidsmigratie op diverse niveaus (ook kenniswerkers).

• Herstructurering, revitaliseren, intensiveren en/of verduurzamen van bestaande bedrijventerreinen zorgt ervoor dat de juiste bedrijven op de juiste plek binnen de gemeente gevestigd zijn, zoals watergebonden bedrijvigheid aan de haven van Elzenburg - De Geer. Hiermee zetten we in op het versterken van het organiserend vermogen, samenwerking en innovatie van de bedrijven die van groot belang zijn voor de werkgelegenheid van Oss. Bedrijven met zwaardere milieucategorieën bevinden zich op plaatsen, liefst aan de randen van het stedelijk gebied, waar de negatieve invloed op omwonenden zo minimaal mogelijk is. In Moleneind zijn wel zwaardere milieucategorieën toegestaan, zolang ze onderdeel uitmaken van het ecosysteem van de Pharma en Life Science. 

• Op de bedrijventerreinen zelf zetten we in op het verkennen van kansen voor slimmer gebruik van de beschikbare ruimte, door concentreren en intensiveren van de bedrijventerreinen. Zo weten we groeiende bedrijven blijvend aan ons te verbinden, op passende locaties. Nieuwe en binnen de gemeente verplaatsende bedrijven vestigen zich zoveel mogelijk op bestaande bedrijventerreinen, bijvoorbeeld door verdichting en multifunctioneel ruimtegebruik. Dit gaat gepaard met het verduurzamen en klimaatadaptief maken van de bedrijventerreinen. We zetten in op samenwerking tussen bedrijven op het gebied van circulaire bedrijfsvoering en het gezamenlijk benutten van materiaal/ reststromen, met aandacht voor het ruimtebeslag van circulaire bedrijfsvoering. 

• We zetten in op goede bereikbaarheid van de bedrijventerreinen via de weg, het spoor en het water (Elzenburg - De Geer) voor de aan- en afvoer van goederen. Daarnaast is er aandacht voor passende en actieve bereikbaarheid van de bedrijventerreinen voor werknemers met de auto, openbaar vervoer en fiets. 

• Op de Osse bedrijventerreinen is geen ruimte voor nieuwvestiging van footloose logistieke bedrijven, die geen of een beperkt onderdeel uitmaken van een bedrijfsketen van andere bedrijven uit de regio. We bieden wel ruimte voor programmering van logistieke bedrijven die onderdeel uitmaken van een bedrijfsketen van andere bedrijven uit de regio/gemeente, zoals het ecosysteem van de agrifoodketen, Life Sciences, farmaceutische industrie en de maakindustrie. 

• De regio maakt XXL Logistiek enkel mogelijk op speciaal daarvoor aangewezen bedrijventerreinen in de regio. Binding met, en waarde toevoegen aan de regionale economie en structuur zijn belangrijke vestigingsvoorwaarden. Op de overige bedrijventerreinen ontmoedigen we als samenwerkende gemeenten in de regio - waar mogelijk - XXL Logistiek.

• We bieden agrariërs in het buitengebied ruimte voor een gezond verdienmodel en mogelijkheden voor transformatie en verbreding. We stimuleren de samenwerking tussen de agrarische sector en bedrijfsleven voor innovatie en experiment; met inzet op de korte keten-economie waarbij we o.a. denken aan de eiwittransitie en biobased-keten in de maakindustrie. We verwachten daarbij dat agrariërs bij het doorontwikkelen van hun bedrijf maatregelen treffen om te verduurzamen. 
  

Recreatie en toerisme als kans voor lokale economie en leefkwaliteit
De landschappelijke kwaliteit van het buitengebied en de stadjes van Oss maakt het een aantrekkelijk gebied om te recreëren. De ontwikkeling van de Meanderende Maas geeft de Maasoevers een kwaliteitsimpuls. Deze intrinsieke kwaliteiten willen we primair benutten voor de leefkwaliteit van onze inwoners. Daarnaast benutten we de ruimte om ze in te zetten ten behoeve van recreatie en toerisme.                                                                                                                                                                                                                                                                                                                    

• We zetten in op een beleefbaar landschap met haar bijzondere erfgoedwaarden en natuur, waarbij we streven naar een evenwicht tussen gebruik en behoud.

• We zien recreatie en toerisme en passende bedrijvigheid als kans om bij te dragen aan de levendigheid van de dorpskernen in het buitengebied. We zetten in op recreatie dichtbij huis met aandacht voor de bereikbaarheid, spreiding en diversiteit aan mogelijkheden binnen de gemeente. 

• Als gemeente Oss houden we de regie op toerisme en recreatie binnen de gemeente. We zetten in op het spreiden van de recreatieve druk over hotspots als de Geffense Plas, Herperduin, de Maasoevers en de Lithse Ham. Hierdoor blijft het buitengebied van Oss aantrekkelijk voor zowel inwoners als bezoekers. Door het verbeteren van recreatieve routes worden de toeristische hotspots langs de noord- en zuidrand van de gemeente beter verbonden met elkaar en de regio. Met de buurgemeenten werken we samen aan de aansluiting van ecologische en recreatieve verbindingen, waarbij bijvoorbeeld ook de Maasveren een rol spelen. 

• Het levendige stadshart van Oss biedt zowel aan inwoners als bezoekers een gevarieerd aanbod van horeca, stedelijke voorzieningen en evenementen en is goed bereikbaar via het spoor, fietsnetwerk en te voet.

• In Oss bieden we ruimte aan evenementen voor een bruisende en gezellige gemeente en stad, voor en door Oss. We kiezen voor evenementen die passen bij de plek, die bijdragen aan het uitnodigend karakter van de gemeente en de sociale samenhang van lokale gemeenschappen. Denk bijvoorbeeld aan muziekfestivals, braderieën en hardloopwedstrijden. We kiezen voor spreiding over de gemeente, zowel in tijd als locatie: in de stad, de kernen en het buitengebied. 

5.1 Inleiding

5.2 Stedelijk gebied Oss - Berghem

5.3 Stadjes en Kernen

5.4 Buitengebied

6.1 Rollen gemeente

De gemeente heeft verschillende rollen bij het uitvoeren van de omgevingsvisie. Welke rol we kiezen, hangt af van verschillende factoren. Er zijn vier benaderingen van sturing. In elk van de vier benaderingen formuleert de overheid doelen en probeert die te realiseren in interactie met de omgeving. De aanduidingen in de kwadranten geven accenten aan in de rolopvatting en geen scheidingen. Zo wil de ‘Netwerkende Overheid’ óók prestaties leveren en zorgvuldig en duidelijk de kaders stellen net als de ‘Rechtmatige Overheid’. We hebben de ambitie om als netwerkende of responsieve overheid te werken. Er zullen echter ook altijd situaties zijn waarin van ons gevraagd wordt om de rechtmatige of de presterende overheid te zijn.

Ministerie van Algemene Zaken, z.d.

We werken als gemeente Oss - zoals we gewend zijn - samen met inwoners, organisaties, bedrijven en andere overheden aan onze fysieke leefomgeving. We vinden het belangrijk om ruimte te bieden aan initiatief van onderop, om zo ook betrokkenheid van onze inwoners en medeverantwoordelijkheid voor onze leefomgeving te stimuleren. Dat betekent ook dat we als gemeente Oss zaken soms wat meer zullen loslaten en meer in een faciliterende rol komen. Maar als bestuursorgaan ontlenen wij altijd ons bestaansrecht aan het democratisch proces. Dit blijft voor ons een vaste kernwaarde. We hebben de verantwoordelijkheid om te sturen op het algemeen belang. Dit doen we in ons eigen handelen, maar ook wanneer maatschappelijke partijen niet in staat blijken een oplossing te vinden voor opgaven. Dit betekent ook dat we partijen bijstaan wanneer onze kennis gevraagd of nodig is. De gemeente Oss is dan naast samenwerkingspartner of aanjager soms ook regisseur (en uitvoerder), omdat op sommige onderwerpen een meer sturende of soms dwingende rol van de gemeente noodzakelijk is. Denk hierbij bijvoorbeeld aan grote opgaven als klimaatadaptatie, de verstedelijkingsopgave in de spoorzone, de gezonde en inclusieve samenleving en de energietransitie.

6.2 Samenwerking

Blijven samenwerken met de samenleving
Onze gemeente kenmerkt zich door betrokkenheid en saamhorigheid. Inwoners, ondernemers, maatschappelijke organisaties en wij als gemeente zetten er samen de schouders onder om iedereen in de gemeente Oss in staat te stellen te participeren in de samenleving. In onze gemeente zijn er voorbeelden te over waar we als gemeente projecten samen oppakken met inwoners en andere partners, of voorbeelden van inwoners die zelf initiatieven ontplooien. Denk aan de initiatieven voor het Noorderpark, het Bos van Oss, het aardgasvrij maken van de wijk Schadewijk en de zonnepanelen op de geluidswal van Herpen.

Bij deze samenleving past een overheid die gericht is op (gelijkwaardige) samenwerking met partijen in het veld. Dat betekent dat we als gemeente het zelforganiserend vermogen in de samenleving ruimte en vertrouwen geven, om initiatieven te ontplooien. Als gemeente zijn we oprecht geïnteresseerd in hetgeen inwoners naar voren brengen en laten dat merken in woord en daad; in terugkoppeling en de uiteindelijke beslissing. We vinden het belangrijk om als gemeente een betrouwbare partner te zijn. Maar we zien dit als een tweezijdige verplichting: van inwoners mag een constructieve bijdrage worden verwacht.

Dit alles betekent niet dat we als samenwerkende gemeente nooit sturen, handhaven of grenzen stellen. Als gemeente houden we - ook onder de Omgevingswet - een belangrijke en regisserende rol bij het beheer en de ontwikkeling van de fysieke leefomgeving. Voor alle initiatieven geldt dat deze visie een afwegingskader vormt. Dit kan betekenen dat we kritisch zijn op initiatieven die weinig of nauwelijks bijdragen aan de gestelde doelen, maar ook dat we initiatieven die goed passen binnen onze visie extra kracht bij willen zetten. Hierbij zullen we als gemeente denken en handelen vanuit mogelijkheden, vertrouwen en verbinding en kiezen we voor een houding vanuit het uitgangspunt ‘ja, mits’ in plaats van ‘nee, tenzij’.

Samenwerken in de regio en daarbuiten 
Veel van de maatschappelijke opgaven houden zich niet aan de gemeentegrenzen, waardoor samenwerking met andere partners van groot belang is. In Oss zijn we al jaren gewend om in nauwe afstemming te werken met de buurgemeenten en andere regionale partners, zoals de GGD, het waterschap en Omgevingsdienst Brabant Noord. Zo is de gemeente Oss onderdeel van de regio Noordoost-Brabant, een samenwerking van elf gemeenten en twee waterschappen met de gezamenlijke ambitie de regio te versterken. Daarnaast maken we deel uit van onder andere de samenwerkingsverbanden als B7/Brabantstad, NOVEX Stedelijk Brabant, G40, de stedelijke regio 's Hertogenbosch-Oss en de A50-as. Per opgave bekijken we welk samenwerkingsverband op welk schaalniveau het best passend is. De omgevingsvisie vormt daarbij onze agenda. We sturen zelf actief mee en zijn een gelijkwaardige samenwerkingspartner. 

In de toekomst zal deze samenwerking naar verwachting verder toenemen, bijvoorbeeld in de doorvertaling van regionale visies en programma’s. Ook zal de gemeente samen met andere gemeenten in de provincie, de B7 en de regio Noordoost-Brabant actief deelnemen aan processen rondom de verstedelijking en het landelijk gebied. Denk hierbij aan de ontwikkelstrategie voor verstedelijking van de Brabantse stedenrij en de plannen die de provincie maakt voor het landelijk gebied. Tot slot is de samenwerking en continue dialoog met onze partners en hogere overheden van groot belang voor de realisatie van de ambities die we stellen in deze omgevingsvisie. Denk bijvoorbeeld aan de uitvoering van ambities op het gebied van openbaar vervoer, woningbouw, water en energie. De gemeente zal actief de belangen van haar bedrijven, inwoners en maatschappelijk organisaties inbrengen in deze processen, met als doel de doorontwikkeling naar een dynamisch stedelijk gebied en een leefbaar platteland, waar het prettig wonen en werken is. 

Samenwerking met Rijk en Provincie
De invoering van de Omgevingswet zal er in de praktijk toe leiden dat de samenwerking tussen gemeenten en provincies intensiveert. Bijvoorbeeld omdat het instrumentarium verandert, waardoor van beide overheden een actieve opstelling verwacht wordt. We vinden het van groot belang om als gemeente Oss bij de totstandkoming van beleid en regelgeving van andere overheden vroegtijdig mee te denken. Dit met als doel om problemen bij lokale toepassing van hogere regelgeving te voorkomen. Bij conflicterende visies van andere overheden wordt vroegtijdig het gesprek aangegaan. Anderzijds kunnen we als gemeente bijdragen aan ontwikkelingen ‘van bovenaf’ en daar een lokale invulling aan geven. Afstemming en samenwerking met verschillende overheden dragen bij aan slimmere oplossingen, vooral als het gaat om complexe opgaven en gebiedsoverstijgende belangen, zoals het geval is voor verstedelijking, klimaat en duurzaamheid. 

6.3 Instrumenten voor uitvoering

Maatschappelijke ontwikkelingen volgen elkaar in hoog tempo op en we weten niet hoe de wereld er over vijf of tien jaar uitziet. Deze omgevingsvisie zien wij als gemeente daarom als een dynamisch document. We kiezen ervoor om de visie periodiek te actualiseren. We evalueren de omgevingsvisie in ieder geval elke vier jaar, in het jaar volgend op de gemeenteraadsverkiezingen. Hiermee starten we in 2028. Daarnaast is het mogelijk om de visie van een herijking te voorzien wanneer (maatschappelijke) opgaven in de fysieke leefomgeving daar aanleiding toe geven. 

Deze omgevingsvisie is de start van de beleidscyclus van de Omgevingswet. Deze cyclus biedt structuur om de instrumenten van de Omgevingswet te ordenen volgens een logisch proces: beleidsontwikkeling, beleidsdoorwerking, uitvoering en terugkoppeling. De Omgevingswet biedt voor onze gemeente drie andere relevante instrumenten: het omgevingsprogramma, het omgevingsplan en de omgevingsvergunning.

Informatiepunt Leefomgeving

Omgevingsprogramma
Het omgevingsprogramma is de uitwerking van één of meerdere ambities en ruimtelijke keuzes uit onze omgevingsvisie. Het programma is het instrument van het college van burgemeester en wethouders, waarin zij de globale beleidslijnen uit de omgevingsvisie verder uitwerken. Een programma bevat maatregelen voor bescherming, beheer, gebruik en ontwikkeling van de fysieke leefomgeving. In een programma worden de ambities uitgewerkt in concrete maatregelen. Ook wordt aangegeven welke middelen nodig zijn om het doel te behalen. Denk daarbij naast financiering aan ruimtelijke en juridische instrumenten.

Bij de invulling en uitwerking van deze omgevingsprogramma’s zullen (op onderdelen) inwoners en andere betrokken partijen nauw betrokken zijn. Want we kunnen dit als gemeente niet alleen. Heldere communicatie en gedeelde verantwoordelijkheid zijn hierbij onze uitgangspunten. Het realiseren van het hoge ambitieniveau in deze omgevingsvisie staat of valt met tijdige en transparante communicatie tussen gemeente, inwoners en andere partijen. We staan dan ook voor een samenwerking waarbij ieders rol duidelijk is en we elkaar serieus nemen. We gaan hierbij uit van een gedeelde verantwoordelijkheid, het leren van en respect voor elkaar en bereidwilligheid tot het sluiten van compromissen. Met deze intentie werken we als gemeente al jaren en zo zullen we ook de processen rondom de omgevingsprogramma’s inrichten.

Er zijn in feite twee soorten omgevingswetprogramma’s: verplichte en onverplichte (vrijwillige) programma’s. De verplichte omgevingswetprogramma’s onderscheiden zich in:

• verplichte Europese programma’s (bijvoorbeeld een natuurbeheerplan voor n2000 gebieden),

• verplichte programma’s bij overschrijding van een omgevingswaarde (bijvoorbeeld wettelijke geluidsnormen), en

• programma’s in het kader van een programmatische aanpak (bijvoorbeeld het nationaal programma luchtkwaliteit).
  

De gemeente Oss kent op dit moment (nog) geen wettelijk verplichte omgevingswetprogramma’s. Dit zal de komende jaren wel aan de orde zijn, bijvoorbeeld in de vorm van een volkshuisvestingsprogramma in het kader van de Wet versterking regie volkshuisvesting en een warmteprogramma in het kader van de Wet gemeentelijke instrumenten warmtetransitie.

Vrijwillige omgevingswetprogramma’s zijn programma’s gericht op de nadere uitwerking en uitvoering van de omgevingsvisie. Die kunnen themagericht zijn (bijvoorbeeld gericht op mobiliteit, wonen of omgevingsveiligheid) of gebiedsgericht (bijvoorbeeld voor de ontwikkeling van een nieuwe woonwijk of de herstructurering van een bedrijventerrein). Momenteel wordt er concreet aan een omgevingswetprogramma gewerkt in het kader van de Duurzame polder. Of en hoe we de komende tijd omgaan met het gebruik van het instrument Omgevingswetprogramma leggen we nu nog niet vast. Die keuze maken we op het moment dat we met de uitwerking van de visie aan de slag gaan of een nieuwe gebiedsontwikkeling gaan oppakken.

Het college van B&W stelt de omgevingsprogramma’s vast. Dit heeft de wetgever zo expliciet vastgelegd om de gemeenteraden te ontlasten en ze te helpen om op hoofdlijnen te sturen. Voorafgaand aan het opstellen van een programma betrekt het college van burgemeesters en wethouders de gemeenteraad, voor het meegeven van duidelijke kaders voor het programma, waarbinnen het college met de uitwerking aan de slag kan. Daarna komt zij jaarlijks via de programmabegroting en verantwoording terug bij de gemeenteraad voor een update. Ook moet een programma opgenomen worden in het Digitaal Stelsel Omgevingwet en kan er in sommige gevallen sprake zijn van een MER plicht. Dat zijn zaken waar we bij de keuze voor een programma rekening mee moeten houden.

Al deze programma’s worden na vaststelling van de omgevingsvisie opgesteld als, opgenomen in, of omgevormd tot programma’s onder de Omgevingswet. Daarnaast verkennen we of het huidige beleid bij aanpassing al dan niet wordt gepositioneerd als programma onder de omgevingsvisie.

Omgevingsplan
Het omgevingsplan - de opvolger van de gemeentelijke bestemmingsplannen en verordeningen over de fysieke leefomgeving - bevat regels over de fysieke leefomgeving die de gemeente stelt binnen haar grondgebied. Het omgevingsplan geeft invulling aan de maatschappelijke opgaven uit de gemeentelijke omgevingsvisie, binnen de kaders van de Omgevingswet. Het omgevingsplan regelt de balans tussen de functies van locaties in een gebied en stelt regels aan activiteiten. Naast het werken met (algemene) regels voor activiteiten, kan de gemeente gaan werken met (kwalitatieve en kwantitatieve) omgevingsnormen. Zo kunnen in een gebied bijvoorbeeld strengere eisen op het gebied van milieu worden gesteld dan de normen die zijn opgenomen in Rijksbeleid.

Tijdens de transitiefase (2024 - 2032) zetten we onze huidige verordeningen voor de fysieke leefomgeving en het tijdelijke deel van ons omgevingsplan (de voormalige bestemmingsplannen) stap voor stap om in een nieuw omgevingsplan. In de nieuwe regels vertalen we nieuw beleid, waaronder deze omgevingsvisie, door. Waar gewenst schrappen, vereenvoudigen of harmoniseren we regels. Daar waar regels goed functioneren, zetten we ze ongewijzigd om in een nieuwe omgevingsplanregel.

In tegenstelling tot de gemeentelijke omgevingsvisie is het omgevingsplan bindend voor inwoners, ondernemers en initiatiefnemers. De gemeenteraad stelt het omgevingsplan vast. De gemeenteraad kan ervoor kiezen om vooral te sturen via het stellen van kaders in haar omgevingsvisie en het wijzigen van het omgevingsplan als uitwerking daarvan te delegeren aan het college van burgemeester en wethouders. De raad van de gemeente Oss heeft ervoor gekozen om in een aantal gevallen haar bevoegdheid te delegeren.

Omgevingsvergunning
Het verlenen van een omgevingsvergunning maakt het mogelijk voor initiatiefnemers om aan de slag te gaan met de leefomgeving. Sommige activiteiten in de fysieke leefomgeving zijn vergunningplichtig. In de periode direct na inwerkingtreding van de Omgevingswet zijn de meeste vergunningplichten hetzelfde als voor inwerkingtreding van deze wet. Tijdens de transitiefase (2024 -2032) wegen we, vanuit de (nieuwe) beleidskaders uit de omgevingsvisie en vanuit onze kennis en ervaring in de uitvoering, voor de bestaande vergunningplichten af of we deze behouden of omzetten in bijvoorbeeld een algemene regel of een meldingsplicht. Op deze manier geeft de gemeente Oss invulling aan de bestuurlijke afwegingsruimte die de Omgevingswet aan gemeenten biedt.

6.4 Monitoring en evaluatie

Onze omgevingsvisie is nu klaar, maar in feite nooit af. We kijken regelmatig of we nog op de juiste weg zitten. Nieuwe inzichten en opgaven vragen ons steeds opnieuw te kijken naar de relevantie van ons beleid en de rol die we spelen als gemeente. Om onszelf snel aan te kunnen passen vormen monitoring en evaluatie een belangrijke pijler. Zo kunnen we controleren of we onze ambities nog steeds kunnen halen of dat we ze moeten aanpassen. We gebruiken hiervoor een beleidscyclus. Op deze manier zorgen we ervoor dat onze visie blijft aansluiten bij de behoeften en ontwikkelingen in onze gemeente.

Monitoring op programmaniveau
Op programmaniveau zal monitoring van de doelen van de omgevingsvisie plaatsvinden. In de programma’s worden de doelen, de realisatie met tijdspad en de monitoring concreter uitgewerkt. Getracht wordt om zoveel mogelijk de monitoring van de omgevingsvisie te laten voeden door de monitoring die in het kader van een programma wordt uitgevoerd. Doelstellingen worden zoveel mogelijk vertaald naar concrete beleidsindicatoren.

Bijstellen van de visie
Wanneer het doel- en of effectbereik van de omgevingsvisie onvoldoende is, gaan we over tot bijstelling. Zo kan het zijn dat doelen niet of nauwelijks worden gerealiseerd of de doelen onvoldoende te handhaven zijn. Ook wordt er de komende periode nieuw nationaal, provinciaal en lokaal beleid ontwikkeld dat om bijstelling van de visie kan vragen. Daarnaast kunnen zich nieuwe maatschappelijke uitdagingen voordoen of kan het gebeuren dat de omgevingsvisie en -programma’s onvoldoende antwoord geven op de vragen en verwachtingen uit de samenleving. Bij het bijstellen van de omgevingsvisie wordt de samenleving actief betrokken. De wijze waarop wordt vooraf met de gemeenteraad van Oss afgestemd. De gemeenteraad stelt uiteindelijk een (herijkte) omgevingsvisie vast. Bij het vaststellen van een omgevingsvisie wordt aangegeven hoe inwoners, bedrijven, maatschappelijke organisaties en bestuursorganen bij de voorbereiding zijn betrokken en wat de resultaten daarvan zijn.

Toezicht en handhaving
Tot slot hebben toezicht en handhaving een belangrijke functie binnen het omgevingsbeleid. Dit zijn de middelen om activiteiten en de staat van de fysieke leefomgeving te volgen en waar nodig te waarborgen. In de praktijk komt het erop neer dat wij toezicht zullen uitoefenen op de vergunningen die verleend worden op grond van het omgevingsplan. Ook zullen wij toezien op naleving van de algemene regels die zijn opgenomen in het omgevingsplan en in onze programma’s.

6.5 Bekostiging

Welke kosten en investeringen de gemeente moet verhalen ligt vast in artikel 13.11 van de Omgevingswet en staat hieronder verder toegelicht. De gemeente mag ook financiële bijdragen vragen voor bepaalde publieke investeringen. De wettelijke kaders worden hieronder ook toegelicht. In de nota kostenverhaal staat welke kosten de gemeente verhaalt bij ruimtelijke ontwikkelingen en hoe de hoogte van de bijdrage wordt bepaald. Dit maakt het voor initiatiefnemers duidelijk welke kosten ze kunnen verwachten. De nota kostenverhaal vormt de basis voor het vragen van financiële bijdragen. De gemeente gaat de nota kostenverhaal actualiseren naar een programma kostenverhaal en financiële bijdragen. Tot dit programma gereed is bepalen we de kosten en bijdragen voorlopig op de manier zoals is vastgelegd in de nota kostenverhaal.

De Omgevingswet verplicht overheden om de kosten voor werken en maatregelen die bij een ontwikkeling horen, proportioneel te verhalen op de initiatiefnemers die profiteren van de aanleg van openbare voorzieningen. Ten behoeve van het verhalen van deze kosten geeft de gemeente de voorkeur aan een overeenkomst tussen de initiatiefnemer en de gemeente. Denk bij ontwikkelingen aan woningbouwprojecten, bedrijventerreinen, kantoren en maatschappelijke voorzieningen.

Naast de kosten voor het opstellen van het omgevingsplan en de gemeentelijke organisatiekosten, verhaalt de gemeente Oss ook een bijdrage voor bovenwijkse (netwerk)voorzieningen wanneer dat nodig en mogelijk is.

Naast het verplichte kostenverhaal biedt de Omgevingswet ook de mogelijkheid om financiële bijdragen te vragen voor gebiedsontwikkeling. Deze bijdragen kunnen worden vastgelegd in een overeenkomst (artikel 13.22 Ow) of in het Omgevingsplan (artikel 13.23 Ow). In de nota kostenverhaal (en artikel 8.13 en 8.20 van het Omgevingsbesluit) staan de activiteiten waarvoor een financiële bijdrage kan worden gevraagd. De gemeente zal financiële bijdragen vragen voor investeringen die gericht zijn op het versterken of in stand houden van belangrijke functies en de leefbaarheid, zoals voorzieningen, natuur, recreatie, waterberging en infrastructuur.

In de Nota Kostenverhaal staat welke kosten de gemeente verhaalt bij ruimtelijke ontwikkelingen en hoe de hoogte van de bijdrage wordt bepaald. Dit maakt het voor initiatiefnemers duidelijk welke kosten ze kunnen verwachten. De Nota Kostenverhaal vormt de basis voor het vragen van financiële bijdragen.

bestaande wijken Oss - Berghem

/join/id/regdata/gm0828/2025/139fc27e4af74fb8bcc5813d2d21d03a/nld@2025‑06‑20;06401458

Buitengebied

/join/id/regdata/gm0828/2024/a639621db8214be5a3e9d9fb19a69ae6/nld@2025‑06‑20;06401458

dekzandgebied

/join/id/regdata/gm0828/2024/91508a3276ea4f24be7ba914ea85e5a0/nld@2025‑06‑20;06401458

dorpse kernen

/join/id/regdata/gm0828/2024/937c5a79267840c795b84b84e18000f2/nld@2025‑06‑20;06401458

Elzenburg - De Geer

/join/id/regdata/gm0828/2024/72a08125320b4fe984c053d709c7c7c3/nld@2025‑06‑20;06401458

hoofdkernen

/join/id/regdata/gm0828/2024/2bdeb24aac9d47e3882dcd31a06ac0e5/nld@2025‑06‑20;06401458

landelijke kernen

/join/id/regdata/gm0828/2024/785f1e5a30dc4ec9822c50e228e8815d/nld@2025‑06‑20;06401458

maasoevergebied

/join/id/regdata/gm0828/2024/0516715b99ca4469b1a2d0ec3fb74f46/nld@2025‑06‑20;06401458

Moleneind - Landweer - Danenhoef

/join/id/regdata/gm0828/2024/4683711df69e4ab3b2d16b40aaa4b3db/nld@2025‑06‑20;06401458

oostelijke polder

/join/id/regdata/gm0828/2024/bdcc8f34f2e24039ade8bebc0b552ea7/nld@2025‑06‑20;06401458

Ruwaard

/join/id/regdata/gm0828/2024/9fd82d3ebb574a278b1e41a518ebdc22/nld@2025‑06‑20;06401458

Schadewijk

/join/id/regdata/gm0828/2024/cef10ac7e01345348ff5f5fcebd8b3f1/nld@2025‑06‑20;06401458

Spoorzone

/join/id/regdata/gm0828/2024/0470cbc717274645830ea44a3275dfa8/nld@2025‑06‑20;06401458

Stadjes en kernen

/join/id/regdata/gm0828/2024/840423c565e24f5297199645f9296ed8/nld@2025‑06‑20;06401458

Stadscentrum

/join/id/regdata/gm0828/2024/711848e6f30146ec8fc06867902253e2/nld@2025‑06‑20;06401458

Stedelijk gebied Oss - Berghem

/join/id/regdata/gm0828/2024/7882e9ebc5aa4e06bc2c4f5549bcb6d3/nld@2025‑06‑20;06401458

Vorstengrafdonk

/join/id/regdata/gm0828/2025/8a78c25f4bdd4481a0cfcdbfe7299580/nld@2025‑06‑20;06401458

Werklocaties stadjes en kernen

/join/id/regdata/gm0828/2024/aac236fa8526486bbe943f091f3c0fbe/nld@2025‑06‑20;06401458

Werklocaties stedelijk gebied Oss - Berghem

/join/id/regdata/gm0828/2024/e0698ae7a88241508311fe611617bff5/nld@2025‑06‑20;06401458

westelijke polder

/join/id/regdata/gm0828/2024/01577a646f1444459f93cace6aee83d3/nld@2025‑06‑20;06401458