Accommodatiebeleid en Tarifering maatschappelijk vastgoed gemeente Maashorst

1.1 Aanleiding en doelstelling

De aanleiding voor het ontwikkelen van een nieuw accommodatiebeleid voor het maatschappelijk vastgoed is om de grote diversiteit qua voorzieningen, beheer en exploitatie én tarieven voor de accommodaties binnen de gemeente Maashorst op te lossen.

Het doel van het accommodatiebeleid is tweeledig. Allereerst dat voor alle inwoners van de gemeente Maashorst een eenduidig beleid geldt ten aanzien van de maatschappelijke accommodaties. En ten tweede is er de ambitie om het accommodatiebeleid te optimaliseren en naadloos te laten aansluiten op de ambities uit het Bestuursakkoord, het beleid binnen het sociaal domein en het (strategisch) vastgoedbeleid.

1.2 Afbakening

Het accommodatiebeleid richt zich op het maatschappelijk vastgoed dat:

1. Ondersteunend is aan het beleid vanuit het domein Sociaal.

2. In eigendom is van de gemeente en wordt verhuurd/in gebruik wordt gegeven aan een vereniging of stichting. Accommodaties die niet in eigendom zijn van de gemeente vallen buiten het accommodatiebeleid.

Het buitensportaccommodatiebeleid is losgeknipt van het accommodatiebeleid en wordt apart aangeboden aan de raad in Q2 2025.

1.3 Samenhang gemeentelijk beleid

Het accommodatiebeleid heeft betrekking heeft op het beleidsondersteunend (maatschappelijk) vastgoed. Er ligt een sterk verband met het inhoudelijk beleid binnen domein Sociaal (beleid ‘Sterke sociale basis’, sport- en beweegbeleid en cultuurbeleid). Daarom is het accommodatiebeleid uitgewerkt in samenhang met het inhoudelijke beleid op de genoemde beleidsvelden binnen het sociaal domein.

1.4 Inhoud en opbouw accommodatiebeleid

Het accommodatiebeleid van de gemeente Maashorst richt zich op drie hoofdonderdelen:

• 1.

  Niveau van voorzieningen: Dit onderdeel gaat in op het gewenste niveau en de spreiding van accommodaties binnen de gemeente. Het gaat om het bepalen welke soorten voorzieningen nodig zijn en waar deze geplaatst moeten worden om aan de behoeften van de inwoners en de beleidsdoelstellingen te voldoen.

• 2.

  Beheer en exploitatie: In dit onderdeel wordt aandacht besteed aan hoe de maatschappelijke accommodaties beheerd en geëxploiteerd worden. Dit omvat het dagelijks beheer, het onderhoud van de faciliteiten en het zorgen voor een efficiënte en effectieve exploitatie.

• 3.

  Tarieven: Het beleid bepaalt de prijsstelling voor het gebruik van gemeentelijke maatschappelijke accommodaties. Dit onderdeel zorgt ervoor dat de tarieven eerlijk en toegankelijk zijn, en reflecteert de kosten en waarde van de voorzieningen. Het tarievenbeleid is essentieel voor het waarborgen van de toegankelijkheid en financiële duurzaamheid van de accommodaties.

De verschillende typen accommodaties vertonen belangrijke verschillen, voortkomend uit de unieke kenmerken van elk type accommodatie. Deze variatie in karakteristieken zorgt ervoor dat elk type accommodatie een specifieke benadering vereist, zowel in termen van gebruik als beheer en exploitatie. Vanwege deze specifieke kenmerken is gekozen voor een gescheiden behandeling in de beleidsnota, waarbij - naast een aantal algemene beleidsuitgangspunten - de volgende onderdelen apart worden behandeld:

• •

  Wijkaccommodaties

• •

  Binnensport

• •

  Cultuuraccommodaties

• •

  Overige accommodaties zoals dierenparken en jeugdaccommodaties

Dit zorgt voor een duidelijk, op maat gemaakt beleid dat recht doet aan de unieke behoeften en functies van elk type accommodatie en haar gebruikers.

1.5 Participatie

Zoals in de visie van gemeente Maashorst staat aangegeven, vinden wij inwonersparticipatie zeer belangrijk. Om de inwonersparticipatie goed vorm te kunnen geven, heeft de participatie rondom het accommodatiebeleid plaatsgevonden volgens de participatieladder van de gemeente Maashorst.

Binnen de gemeente Maashorst maken meer dan 184 verenigingen gebruik van de maatschappelijke accommodaties van de gemeente Maashorst. Om de participatie met al deze verenigingen goed vorm te geven, is in het proces de dialoog gevoerd met en advies gevraagd aan diverse groepen, waaronder besturen en beheerders van (wijk) accommodaties en vertegenwoordigers van gebruikersgroepen. Dit daar zij de verenigingen en vrijwilligers vertegenwoordigen die op haar accommodaties actief zijn.

Om alle verenigingen en gebruikers te informeren, heeft de gemeente informatiebijeenkomsten georganiseerd per wijkaccommodatie, daar waar de tarieven wijzigen. Deze informatiebijeenkomsten waren voor de betrokken verenigingen en vrijwilligers. Hier ontvingen verenigingen informatie over het nieuwe beleid en werden de verenigingen in de gelegenheid gesteld om vragen te stellen. Met de verenigingen waarbij de tariefswijziging grote impact had zijn één op één gesprekken gevoerd.

Gezien de complexe materie betreffende het onderwerp, is er een externe projectleider met relevante kennis en ervaring, betrokken geweest bij de projectgroep. Daarnaast zijn de omliggende gemeentes bevraagd en geraadpleegd.

1.6 Hardheidsclausule

Het college van B&W handelt overeenkomstig deze beleidsnota, tenzij dat voor één of meer belanghebbenden gevolgen heeft die wegens bijzondere omstandigheden onevenredig zijn in verhouding tot de met de beleidsnota te dienen doelen.

1.7 Leeswijzer

In hoofdstuk 1 is een Inleiding opgenomen met daarin, naast de aanleiding en de gehanteerde werkwijze, ook de reikwijdte en de afbakening van het accommodatiebeleid.

In hoofdstuk 2 Kaders en uitgangspunten worden de beleidsmatige kaders en algemene richtlijnen die van invloed zijn op het accommodatiebeleid behandeld zoals het Bestuursakkoord, strategisch beleidskader sociaal domein, en specifiek beleid voor sport, cultuur en maatschappelijke voorzieningen.

Hoofdstuk 3 Algemene zaken betreffende accommodatiebeleid beschrijft de algemene aspecten van het beleid, zoals eigenaars- en gebruikersverplichtingen en uitgangspunten voor tarifering. Dit deel is van toepassing op alle typen maatschappelijk vastgoed.

De hoofdstukken 4, 5 en 6 behandelen het accommodatiebeleid voor de specifieke sectoren van maatschappelijk vastgoed, zoals wijkaccommodaties, binnensport, cultuur- en jeugdaccommodaties, met elk hun eigen beleid en benaderingen.

In dit hoofdstuk wordt in paragraaf 2.1 en 2.2 uiteengezet welke beleidsmatige en algemene kaders belangrijk zijn geweest voor de totstandkoming van het accommodatiebeleid. Denk hierbij aan het Bestuursakkoord, het beleid Sterke sociale basis en beleid voor sport, cultuur en andere voorzieningen. In paragraaf 2.3 staan de kaders en uitgangspunten voor het accommodatiebeleid zelf opgenoemd.

2.1 Beleidsmatige kaders

2.2 Algemene kaders

2.3 Kaders en uitgangspunten voor het accommodatiebeleid

Op basis van de in de in paragrafen 2.1 en 2.2 beschreven kaders gelden voor het accommodatiebeleid de volgende kaders en uitgangspunten:

• 1.

  Efficiënt ruimtegebruik

  De gemeente streeft naar concentratie van voorzieningen en activiteiten waar mogelijk. Dit bevordert ontmoeting en samenwerking en zorgt voor een efficiëntere inzet van middelen, waardoor het gewenste kwaliteitsniveau op de langere termijn betaalbaar blijft.

• 2.

  Ontmoetingsplek in elke kern/buurt

  Om betrokken bij en in contact met elkaar te blijven, zijn ontmoetingsplekken dichtbij nodig, evenals verenigingen en vrijwilligers. Behoud (en waar nodig ontwikkeling) van ontmoetingsplekken in elk gebied is dan ook het uitgangspunt. Dit kan een wijkaccommodatie zijn maar ook een andere voorziening. Het ontmoeten staat centraal.

• 3.

  Laagdrempelige beschikbaarheid

  Accommodaties zijn laagdrempelig beschikbaar, waardoor ze toegankelijk zijn voor alle inwoners van de gemeente Maashorst.

• 4.

  Bestuur en Beheer

  • •

    Het bestuur van accommodaties heeft bij voorkeur sterke lokale wortels in de betreffende kern of buurt, wat zorgt voor een goede kennis van en aansluiting bij lokale omstandigheden.

  • •

    Door de lokale verbondenheid is de betrokkenheid van de buurt bij een accommodatie hoog, wat bijdraagt aan de inzet van vrijwilligers.

  • •

    Het beheer van de voorzieningen is herkenbaar en professioneel. Toegang tot accommodaties wordt laagdrempelig als de voorzieningen goed en professioneel beheerd worden en de mensen herkenbaar zijn. Als bezoekers, vrijwilligers, bedrijfsleider en personeel elkaar leren kennen, worden hulpvragen eerder gezien of gesteld.

  • •

    De gemeente biedt specifieke ondersteuning op gebieden waar vrijwilligers met complexe zaken te maken krijgen, zoals juridische aspecten, personeelszaken of het aanvragen van subsidies.

  • •

    Er is een georganiseerd overleg tussen de gemeente en het bestuur van een accommodatie. De gemeente en besturen gaan periodiek met elkaar in gesprek over bijvoorbeeld de inhoudelijke doelstellingen van een accommodatie of activiteit, de financiële gang van zaken of gewenste ondersteuning. Uitgangspunt is immers samenwerking. Door deze dialoog kan indien nodig ook tijdig naar oplossingen gezocht worden als zaken anders lopen dan gepland.

• 5.

  Tarieven

  • •

    De tarieven zijn afgestemd op betaalbaarheid voor alle gebruikers.

  • •

    Voor vrijwilligersorganisaties, verenigingen en individuele inwoners gelden maatschappelijke tarieven.

  • •

    Voor specifieke groepen of initiatieven die ook het maatschappelijk tarief aantoonbaar niet kunnen opbrengen, kan het college van B&W anders beslissen op grond van de hardheidsclausule.

  • •

    Voor commerciële activiteiten worden commerciële tarieven gehanteerd.

  • •

    De tarievenstructuur is eenvoudig, overzichtelijk en eenduidig.

• 6.

  Inzicht in de werkelijke kosten

  De kostprijs van accommodaties is de basis voor te maken keuzes. Door uit te gaan van de kostprijs zijn bij voorliggende besluiten de werkelijke kosten in beeld en kan weloverwogen een beslissing genomen worden over investeringen, verdeling van kosten en subsidies.

• 7.

  Paracommercie en commerciële verhuur

  Activiteiten en accommodaties die (deels) gesubsidieerd worden, mogen geen oneerlijke concurrentie vormen voor ondernemers.

  Verhuur aan commerciële activiteiten (binnen wettelijke kaders) is mogelijk zolang deze maatschappelijke activiteiten niet verdringen.

3.1 Inleiding

In deze hoofdstuk worden de algemene aspecten van het beleid uiteengezet die gelden voor alle soorten maatschappelijk vastgoed. In de volgende hoofdstukken wordt ingaan op de specifieke sectoren, zoals wijkaccommodaties, sportfaciliteiten en cultuuraccommodaties, om de unieke kenmerken en behoeften van elk type accommodatie goed in het beleid te vertalen. Deze hoofdstukken bevatten beleid dat specifiek voor de betreffende sector van toepassing is.

3.2 Demarcatie eigenaars- en gebruikersverplichtingen

De verdeling van verantwoordelijkheden tussen eigenaar en gebruiker van vastgoed wordt vastgelegd in duidelijke lijsten (demarcatielijsten). Deze lijsten zijn gebaseerd op de Algemene Bepalingen van de Raad voor Onroerende Zaken (ROZ). Deze methode wordt vaak gebruikt, ook voor gebouwen met een maatschappelijke functie.

De gemeente, als eigenaar, zorgt voor groot onderhoud en verbeteringen aan de gebouwen. Dit betekent dat de gemeente verantwoordelijk is voor bijvoorbeeld het onderhoud van de buitenkant van het gebouw en het vervangen van installaties. Deze werkzaamheden worden opgenomen in een Meerjaren OnderhoudsPlan (MJOP). Het geld hiervoor is al geregeld in de begroting van de gemeente.

De gebruikers van het gebouw, zoals verenigingen of huurders, zijn verantwoordelijk voor het dagelijks beheer, klein onderhoud en het gebruik van het gebouw. Dit houdt in:

• •

  Schoonmaken van de ruimtes.

• •

  Kleine reparaties doen.

• •

  Onderhoud van de binnenkant van het gebouw.

• •

  Zaken regelen zoals personeel en inkoop/verkoop

3.3 Systeem voor het bepalen van de huurtarieven

Verhuur en onderverhuur van vastgoed

De gemeente maakt onderscheid tussen twee soorten verhuur:

• •

  Verhuur aan exploitanten. De gemeente verhuurt een gebouw aan een stichting of vereniging die het gebouw beheert en eventueel verder verhuurt aan gebruikers. Bijvoorbeeld een wijkaccommodatie die verhuurd wordt aan een beheerstichting of gebouwen voor cultuur- en jeugdorganisaties.

• •

  Onderverhuur of zalenverhuur. De exploitant van een gebouw verhuurt ruimtes aan gebruikers, zoals verenigingen die een sporthal huren. In sommige gevallen beheert de gemeente het gebouw zelf, bijvoorbeeld bepaalde wijkaccommodaties of sporthallen.

De regels in deze paragraaf gelden voor de verhuur door de gemeente aan exploitanten. Voor beleid en tarieven die betrekking hebben op de onderverhuur/zalenverhuur door de exploitant, wordt verwezen naar paragrafen 4.3 en 5.3.

Verhuur maatschappelijk vastgoed

Bij de verhuur van maatschappelijk vastgoed aan exploitanten door de gemeente worden de volgende principes gebruikt:

• •

  Kostprijsdekkende huur. De huurprijs is gebaseerd op de werkelijke kosten van het gebouw, zoals onderhoud en investeringen. Dit zorgt voor financiële duidelijkheid en duurzaamheid. De kostprijsdekkende huur omvat alle kosten die samenhangen met het eigendom en het beheer van het vastgoed, waaronder onderhoud, beheer en eventuele investeringen. Er wordt een afslag van 80% toegepast op de kostprijs van de accommodatie om de maatschappelijke huurprijs voor de exploitant (zelfbeheerstichting) te bepalen.

• •

  Onderverhuur van ruimten. Indien een stichting of vereniging (die vastgoed huurt van de gemeente) de ruimten onderverhuurt, zoals bijvoorbeeld bij de wijkaccommodaties en sommige cultuurinstellingen het geval is, dienen zij het tarievenbeleid van de gemeente Maashorst te hanteren. Dit voorkomt concurrentie tussen gebouwen.

3.4 Indexering

Alle tarieven (zowel voor huur als consumpties) en subsidies worden elk jaar aangepast aan de LPO-index (LPO = Loon Prijs Ontwikkeling). Dit zorgt ervoor dat tarieven en subsidies in lijn blijven met de werkelijke kosten.

3.5 Duurzaamheid

In het Bestuursakkoord is met betrekking tot duurzaamheid opgenomen dat:

• •

  De gemeente ernaar streeft om op termijn energieneutraal te zijn.

• •

  Voor de gebouwde omgeving ingezet wordt op zowel energiebesparing (onder andere door gerichte isolatie en kierdichting) als op de warmtetransitie (zoveel mogelijk eigen energieopwekking en -opslag bij ons uiteindelijk energieneutraal gemeentelijk vastgoed).

Deze ambities zijn nader uitgewerkt in een Uitvoeringsplan dat in de zomer van 2023 door het College is vastgesteld. Actielijn 12 uit dit uitvoeringsplan gaat over het gemeentelijk (maatschappelijk) vastgoed, waarbij de gemeente in 2030 55% minder CO2 wil uitstoten en in 2050 alle gebouwen aardgaslos dienen te zijn.

Momenteel wordt dit verder uitgewerkt in een uitvoeringsplan verduurzaming gemeentelijk vastgoed 2026 - 2050. Hierin wordt per accommodatie een routekaart opgesteld zodat inzichtelijk is welke maatregelen genomen moeten worden, inclusief de financiële consequenties, om de doelstellingen te kunnen halen. De verduurzaming van het gemeentelijk maatschappelijk vastgoed is geborgd in dit traject. Daarom is in het accommodatiebeleid geen apart beleid op het vlak van duurzaamheid opgenomen.

Het accommodatiebeleid betreffende wijkaccommodaties is opgedeeld in drie pijlers:

4.1 Voorzieningen

Het accommodatiebeleid voor wijkaccommodaties is gericht op het creëren van ontmoetingsplekken die laagdrempelig en multifunctioneel zijn en kent de volgende kernpunten:

• 1.

  Voor alle inwoners een ontmoetingsplek dichtbij: Dit willen we realiseren in de vorm van een wijkaccommodatie of andere voorziening zoals multifunctioneel gebruik van een sportkantine/school;

• 2.

  Elke wijk of kern is uniek: Iedere wijk of kern heeft een eigen samenstelling en specifieke doelgroepen. Wij willen met onze wijkaccommodaties aansluiten op de behoeften en wensen van deze doelgroepen.

• 3.

  Laagdrempeligheid en toegankelijkheid: Door in wijkaccommodaties vrije inloopmomenten te organiseren met gratis koffie/ thee/ ranja en voorspelbare openingstijden, zorgen we ervoor dat de wijkaccommodaties laagdrempelig en toegankelijk beschikbaar zijn;

• 4.

  Optimalisatie van bezetting: Er wordt gestreefd naar een hogere bezettingsgraad van wijkaccommodaties, maar een minimumbezettingsgraad wordt niet vastgesteld.

Een analyse van de bezettingsgraden van de wijkaccommodaties laat zien dat de bezetting in lijn ligt met de benchmarkgegevens voor buurthuizen in vergelijkbare (kleine kernen) gemeenten. Het maximaliseren van de bezetting blijft echter wel het streven omdat dit een bijdrage kan leveren aan het ook op lange termijn betaalbaar houden van de accommodaties. Optimalisatie van bezetting is ook bevorderlijk voor ontmoeting, samenwerking tussen verschillende partners en efficiëntere inzet van middelen.

Activiteiten en accommodaties die (deels) gesubsidieerd worden mogen geen oneerlijke concurrentie vormen voor ondernemers. Verhuur aan commerciële activiteiten (binnen wettelijke kaders) is mogelijk zolang deze maatschappelijke activiteiten niet verdringen.

4.2 Beheer en exploitatie

Bestuur door vrijwilligers

Er wordt gestreefd naar bestuur van de wijkaccommodaties door zelfbeheerstichtingen vanwege:

• •

  Het bestuur is hiermee goed geworteld in de buurt of kern. Hierdoor weet het bestuur wat er speelt en op welke manier de accommodatie maximaal kan bijdragen aan de doelstellingen in een wijk/kern.

• •

  Het bestuur kent verenigingen, inwoners, (professionele) partners en is in staat om verbanden te leggen, activiteiten aan te jagen en vrijwilligers te activeren.

Indien bestuur door vrijwilligers in een buurt of kern niet lukt, biedt de gemeente een vangnet in de zin dat de gemeente ervoor zorgt dat een basis ontmoetingsfunctie in de wijk geborgd is. Dit hoeft geen wijkaccommodatie te zijn, maar kan ook een school, zorgplein etc. zijn.

Rolverdeling bestuur en gemeente

Voor het maatschappelijk vastgoed, waaronder de wijkaccommodaties, is de verdeling van rollen en verantwoordelijkheden op hoofdlijnen:

• 1.

  De gemeente is verantwoordelijk voor de kwaliteit en de instandhouding van het maatschappelijk vastgoed in gemeentelijk eigendom

• 2.

  Het bestuur is verantwoordelijk voor het mogelijk maken van de activiteiten en het optimaliseren hiervan in relatie tot de voor de wijk/kern benoemde doelstellingen.

• 3.

  Het bestuur is verantwoordelijk voor het dagelijks beheer en de exploitatie, gericht op de activiteiten.

Prestatieafspraken tussen gemeente en bestuur

Om ervoor te zorgen dat de doelen welke belangrijk zijn voor een betreffende wijk/kern, in het kader van dit accommodatiebeleid, ook behaald worden, maken het bestuur en de gemeente samen (prestatie) afspraken. Bij deze afspraken wordt gekeken naar wat de wijk nodig heeft en welke rol de wijkaccommodatie hierin kan spelen. Voor elke wijk of kern wordt een plan op maat gemaakt.

Om deze afspraken goed te maken, werkt het bestuur in lijn met het beleid ‘sterke sociale basis’ samen met verenigingen, gebruikers en andere partners, zoals zorg- en maatschappelijke organisaties. Samen maken zij een plan (convenant) waarin staat hoe ze samenwerken en wat ieders rol is. Iedereen krijgt de kans om te doen waar ze goed in zijn.

De gemeente bepaalt de hoogte van de te verstrekken exploitatiesubsidie die het bestuur krijgt op basis van deze afspraken. Daarnaast hebben de gemeente en het bestuur regelmatig overleg. Ze bespreken daarbij ook afspraken die de stichting maakt met gebruikers van andere gebouwen, zodat de regels overal gelijk zijn.

Bij complexe zaken zoals juridische vraagstukken, personeelszaken en fondsenwerving kunnen vrijwilligersbesturen ondersteuning vragen aan de gemeente Maashorst.

4.3 Tarieven

Tarieven zaalhuur

Bij het opstellen van het accommodatiebeleid is het van belang dat er eenduidigheid heerst rondom de huurtarieven van wijkaccommodaties. Hierbij zijn de volgende zaken van belang:

• •

  De huurtarieven zijn afgestemd op betaalbaarheid voor alle gebruikers en zijn vergelijkbaar met tarieven van vergelijkbare gemeenten. De accommodaties en het gebruik ervan moeten ook in de toekomst duurzaam betaalbaar blijven voor de gemeente Maashorst.

• •

  De huurtarievenstructuur is eenvoudig, overzichtelijk en eenduidig;

• •

  De vrijwilligersbesturen zijn vrij om de tarieven te bepalen binnen de bandbreedte, zoals in dit accommodatiebeleid staat. Dit zorgt voor voldoende eenduidigheid in de tarieven en geeft de besturen tegelijkertijd voldoende ruimte om aan te kunnen sluiten bij de lokale situatie.

• •

  Voor vrijwilligersorganisaties, verenigingen en inwoners van de gemeente Maashorst gelden maatschappelijke tarieven;

• •

  Voor commerciële activiteiten en verenigingen van buiten de gemeente Maashorst geldt een commercieel tarief.

• •

  Voor grote evenementen, waarbij de ruimte voorafgaand en na afloop van het evenement bezet is voor de opbouw en het afbreken, worden aparte afspraken gemaakt voor het aantal uren dat in rekening gebracht wordt.

• •

  Tijdens momenten dat de wijkaccommodatie open is, is de ontmoetingsruimte gratis te gebruiken mits andere activiteiten hier geen hinder van ondervinden, de activiteit vrij voor iedereen toegankelijk is en er geen afgesloten ruimte nodig is.

• •

  Er is geen 0-tarief. Voor specifieke groepen of initiatieven die het maatschappelijk tarief aantoonbaar niet op kunnen brengen, kan het college van B&W anders beslissen op grond van de hardheidsclausule.

• •

  Voor alle maatschappelijke tarieven geldt een ingroeitermijn/overgangsregeling van 4 jaar.

In de voormalige gemeenten Uden en Landerd waren de huurtarieven verschillend. De gemeente Uden hanteerde een maatschappelijk huurtarief van maximaal €0,12 per m2 per uur en de gemeente Landerd hanteerde een bandbreedte van €0,16 - €0,18 cent per m2 per uur. Daar de tarieven van de gemeenten verschillend zijn, is gekozen om een benchmark onderzoek te doen naar landelijke benchmark gegevens van vergelijkbare gemeenten en naar de tarieven van onze buurgemeenten.

Uit de opgehaalde input uit participatiebijeenkomsten is gebleken dat veel verenigingen in de gemeente Maashorst worstelen met gestegen kosten en een teruggelopen ledenaantal na Corona. Om de verenigingen te ondersteunen is ervoor gekozen om de huurtarieven niet aan te passen naar het gemiddelde van de benchmark, maar om de tarieven zo min mogelijk te laten stijgen, rekening houdend met de betaalbaarheid van het vastgoed voor de gemeente op de lange termijn en het financiële kader. Dit heeft ertoe geleid dat het nieuwe huurtarief voor maatschappelijk vastgoed vastgesteld is met een bandbreedte van €0,16-€0,18 cent per m2 per uur.

Met deze nieuwe tarieven blijft er een groep verenigingen die er op achteruit gaan en waarbij de huurkosten zullen stijgen. Om de verenigingen de kans te geven deze kostenstijging op te vangen, hanteren we een ingroeitermijn van 4 jaar. Daarnaast bieden we verenigingen de mogelijkheid om extra inkomsten te genereren door inzet van samenwerkzaamheid. Bijvoorbeeld door het overnemen van bardiensten, waar inkomsten voor de vereniging tegenover staan.

Tarieven consumpties

Kijkende naar de tarieven voor de consumpties is het belangrijk om deze tarieven aan te laten sluiten bij de gangbare commerciële tarieven. Dit om oneerlijke concurrentie met de commerciële horeca te voorkomen. Voor de wijkaccommodaties waar dit nog niet van toepassing is zal dit een verhoging van de tarieven betekenen. Er wordt een ingroeiregeling van 3 jaar gehanteerd.

Om ontmoeting en het gebruik van de wijkaccommodaties te stimuleren is koffie, thee en ranja tijdens een aantal inloopmomenten gratis in de ontmoetingsruimte. Hierbij gelden de volgende uitgangspunten:

• •

  Het doel is laagdrempelige ontmoeting.

• •

  Het bestuur (en in de overgangssituatie naar het nieuwe beleid ook de bedrijfsleiders van de door de gemeente beheerde wijkaccommodaties) bepalen wanneer er behoefte is aan extra openstelling.

• •

  De inloopmomenten zijn er gedurende 3 dagdelen per week (3 uur per dagdeel).

• •

  De inloopmomenten worden zoveel mogelijk gepland op momenten dat de accommodatie al open is en er personeel aanwezig is. Dit helpt om onnodige kosten te voorkomen, omdat personeel de grootste kostenpost is.

Alle wijkaccommodaties, behalve de Nieuwe Pit, zijn doordeweeks al op de meeste dagdelen open. Dit biedt voldoende ruimte voor het bestuur of de bedrijfsleider om de inloopmomenten zelf in te richten.

Samenwerkzaamheid vanuit verenigingen

Onze verenigingen spelen een belangrijke rol in onze wijkgebouwen. Samenwerkzaamheid kan in de vorm van bardiensten, schoonmaak of anderszins in overleg met de bedrijfsleider worden uitgewerkt. Wanneer er voor deze samenwerkzaamheid minder betaald personeel ingezet wordt krijgt de vereniging hiervoor een vergoeding met een maximum van de totale jaarlijkse huur. De vergoeding is bepaald met als referentie het bruto uurloon uit de CAO van schoonmaak/horecamedewerkers in onze wijkaccommodaties, zegge €13,- per uur prijspeil 2023/2024. Vrijwilligersbesturen bepalen voor haar accommodaties zelf het uurtarief, het advies is om aan te sluiten bij het tarief van de gemeente Maashorst. De vergoeding voor samenwerkzaamheid is lager dan loonkosten voor in te huren personeel. Voor zowel de verenigingen als de gemeente en vrijwilligersbesturen is dit financieel aantrekkelijk.

Richtlijnen samenwerkzaamheid:

• •

  Enkel voor verenigingen om (een deel) van de huur terug te verdienen;

• •

  Maximale vergoeding is de jaarhuurprijs;

• •

  Een vergoeding voor barwerkzaamheden is enkel van toepassing tijdens openingstijden van de accommodatie ter vervanging van een horecamedewerker en bij vrije openstelling van de wijkaccommodatie.

• •

  Een samenwerkzaamheidsvergoeding voor schoonmaakwerkzaamheden is enkel van toepassing als het ter vervanging van (een deel van) het reguliere schoonmaakcontract is.

• •

  Andere vormen van samenwerkzaamheid kunnen bestaan uit websitebeheer, organiseren van activiteiten voor de wijk of anderszins in overleg met de beheerder.

Vrijwilligersvergoeding

Naast samenwerkzaamheid voor verenigingen zijn er ook individuele vrijwilligers.

Besturen kunnen daarnaast aan individuele vrijwilligers een onkostenvergoeding uitkeren, dit bedrag is wettelijk vastgelegd op een maximum van €5,60 per uur (prijspeil 2025). Met een maximum van €210,- per maand en €2.100 per jaar.

Het accommodatiebeleid betreffende binnensport is opgedeeld in drie pijlers:

5.1 Voorzieningen

Aanbod van sportaccommodaties

De gemeente Maashorst voorziet in een aanbod van gymzalen en sporthallen dat is afgestemd op de vraag. Vanuit het oogpunt van efficiënt en multifunctioneel gebruik alsmede de doelstellingen vanuit de Sport- en beweegvisie gelden de volgende uitgangspunten:

• •

  De huidige spreiding en aanbod van voorzieningen is voldoende om de vraag te faciliteren.

• •

  Als meerdere verenigingen dezelfde huuraanvraag doen voor een bepaalde locatie, wordt doorverwezen naar een andere accommodatie. Dit gebeurt volgens de volgende prioritering:

  • -

    Voor jeugd en niet/minder zelfredzame volwassenen is het realiseren van een nabij aanbod het uitgangspunt.

  • -

    Voor zelfredzame volwassenen geldt dat doorverwezen kan worden als de voorkeursaccommodatie vol is.

  • -

    Competitie heeft voorrang op trainingen.

  • -

    Lokale sportinitiatieven hebben voorrang op verenigingen met een regionale functie en commerciële initiatieven.

• •

  Pas als met doorverwijzen (optimaliseren bezetting van accommodaties) geen oplossing gevonden kan worden, is het uitbreiden van het voorzieningenniveau aan de orde.

Horecavoorzieningen

Het aanbieden van een horecavoorziening in sporthallen vraagt om een specifieke benadering. De keuze om horeca wel of niet aan te bieden, is mede afhankelijk van voorzieningen in de directe omgeving. De mogelijkheid om elkaar voor en na het sporten te ontmoeten vindt de gemeente belangrijk, maar dat kan ook in horecavoorzieningen in de directe omgeving van een sporthal.

Uitrusting van binnensportaccommodaties

• •

  In alle zalen en hallen is de uitrusting aanwezig die minimaal nodig is voor bewegingsonderwijs.

• •

  Overige vaste inrichting, zoals vloerpotten, palen en netten, is afgestemd op het gebruik van de betreffende zaal of hal. Overal een maximale inrichting voor alle sporten faciliteren biedt wel flexibiliteit maar de kosten wegen niet op tegen het relatief geringe voordeel dat hiermee behaald wordt.

• •

  De inrichting is eigendom van de gemeente en gebruik hiervan is opgenomen in de huur.

• •

  Losse sport- en spelmaterialen voor zover niet aanwezig vanuit de inrichting voor bewegingsonderwijs (zoals ballen) zijn eigendom van de betreffende vereniging.

5.2 Beheer en exploitatie

Sportaccommodatie

Bij de binnensport is in de regel sprake van medegebruik van de accommodatie. Meerdere verenigingen maken gebruik van dezelfde accommodatie. Gebruikers komen vaker niet uit de buurt waar de accommodatie ligt. De relatie tussen de maatschappelijke doelstellingen in een wijk/kern en (het aanjagen van) het gebruik van de accommodatie is hierdoor vaak niet te leggen of in ieder geval veel minder dan bij wijkaccommodaties. Het bestuur en beheer van de accommodatie heeft hierdoor een ander karakter dan bij de wijkaccommodaties. Het heeft meer de kenmerken van ‘zalenverhuur’.

Tegen deze achtergrond ligt voor de binnensport het bestuur en de verantwoordelijkheid voor beheer en exploitatie van de accommodatie bij de gemeente en daarmee in beginsel niet bij de verenigingen of een vrijwilligersbestuur. De gemeente is voor de binnensport verantwoordelijk voor de kwaliteit en instandhouding (onderhoud) van de accommodatie alsmede voor beheer en exploitatie. Om die reden voorziet de gemeente in vaste ambulant beheerders als aanspreekpunt voor de gebruikers, voor het openen/sluiten, kwaliteit etc. De aanwezigheid van een vaste poule van ambulant beheerders draagt bij aan een goede relatie met de verenigingen en de kwaliteit van de accommodatie.

In specifieke situaties, zoals bijvoorbeeld bij Sport & Spel Reek, kan het beheer van een binnensportaccommodatie bij een vrijwilligersbestuur worden gelegd als dat in de totale opgave meerwaarde heeft.

Horecavoorziening

Het beheer en de exploitatie van de aanwezige horecavoorzieningen ligt bij de gemeente. Om de kosten beheersbaar te houden, is het beleid:

• •

  Openstelling van de horecavoorziening alleen als de behoefte door de gebruikers wordt aangegeven (bij de reservering van de hal).

• •

  Verenigingen kunnen werkzaamheden (bardiensten of schoonmaak) overnemen van de gemeente. Zij zullen hiervoor een vergoeding krijgen (zie paragraaf 4.3). Dit is in lijn met de ‘samenwerkzaamheid’ die ook bij buitensport gehanteerd wordt. De vergoeding voor samenwerkzaamheid is lager dan de uurtarieven voor in te huren personeel. Voor zowel de verenigingen als de gemeente is dit financieel aantrekkelijk.

• •

  Op de langere termijn is de ambitie om de horecavoorzieningen in zelfbeheer bij de verenigingen te brengen. Op dit moment is onvoldoende draagvlak voor deze grote verandering. De komende periode wordt gemonitord of de invoering van samenwerkzaamheid door de verenigingen gaat zorgen voor meer draagvlak voor een verdergaande rol van de verenigingen in het beheer van de horecavoorzieningen.

5.3 Tarieven

Tarieven zaalhuur

Bij het uitwerken van de nieuwe tarievenstructuur voor de binnensport zijn de volgende uitgangspunten gehanteerd:

• •

  Vereenvoudigen van de tarieven. Het onderscheid in tarieven voor jeugd en volwassenen, zoals dat momenteel in Uden wordt gehanteerd, vervalt. Vanuit het sport- en beweegbeleid is jeugd geen aparte doelgroep. Het stimuleren van bewegen onder volwassenen en ouderen is even belangrijk als het stimuleren van bewegen door jeugd.

• •

  Het maatschappelijk tarief geldt voor verenigingen binnen de gemeente.

• •

  Het commercieel tarief geldt voor overige activiteiten. Dit kunnen commerciële activiteiten zijn, maar ook verenigingen van buiten de gemeente.

Daar de tarieven van de gemeenten verschillend zijn is gekozen om een benchmark onderzoek te doen naar landelijke benchmark gegevens van vergelijkbare gemeenten en naar de tarieven van onze buurgemeenten.

Uit de opgehaalde input uit participatiebijeenkomsten is gebleken dat veel verenigingen in de gemeente Maashorst worstelen met gestegen kosten en een teruggelopen ledenaantal na Corona. Om de verenigingen te ondersteunen is ervoor gekozen om de huurtarieven niet aan te passen naar het gemiddelde van de benchmark, maar om de tarieven zo min mogelijk te laten stijgen, rekening houdend met de betaalbaarheid van het vastgoed voor de gemeente op de lange termijn en het financieel kader. Dit heeft ertoe geleid dat het nieuwe tarief binnensport €36,24 per uur, per sporthal (3 zaaldelen) is. Dit tarief is zowel voor de jeugd als de volwassen.

De nieuwe tarievenstructuur zorgt voor de meeste verenigingen niet voor grote verschillen op verenigingsniveau. Als verenigingen meer gaan betalen, wordt dit veroorzaakt door het vervallen van het jeugdtarief in de voormalige gemeente Uden.

Om de verenigingen de kans te geven deze kostenstijging op de vangen hanteren we een ingroeitermijn van 4 jaar. Daarnaast bieden we verenigingen de mogelijkheid om extra inkomsten te genereren door inzet van samenwerkzaamheid. Bijvoorbeeld door het overnemen van bardiensten waar inkomsten voor de vereniging tegenover staan.

Tarieven consumpties

Voor de consumptietarieven gelden dezelfde minimale tarieven en ingroeiregeling zoals deze worden vastgesteld voor de wijkaccommodaties. Zie paragraaf 4.3.

6.1 Cultuur- en jeugdaccommodaties (waaronder bibliotheken)

6.2 Dierenparken

Dit accommodatiebeleid, vastgesteld door de gemeenteraad op 3 april 2025, treedt in werking op 1 januari 2026.