Omgevingsprogramma Duurzame Leefomgeving

2.2.1 Inleiding

Natuur verbetert het milieu, zorgt voor een rijke biodiversiteit, vermindert luchtvervuiling, zorgt voor waterberging, dempt geluidshinder en verkoelt in warme periodes. Daarnaast is er een aangetoond positief effect op de gezondheid en sociale verbindingen van mensen die in een groene omgeving wonen, werken en verblijven. De aanwezigheid van groen vermindert stress, versnelt het herstel na ziekte, vermindert overgewicht en medicijngebruik onder kinderen¹.

Voor planten en dieren (biodiversiteit) is het nodig dat zij zich kunnen verspreiden. Zo vindt uitwisseling van genen plaats en ontstaat een sterk ecosysteem met voldoende variatie. Een sterk ecosysteem is bestand tegen ziekten en kan zichzelf aanpassen aan een veranderend klimaat. 
We richten ons op het verbinden van natuurgebieden, parken, stadsgroen, bermen, watergangen en oevers zodat er een groen/blauw netwerk ontstaat waarbinnen planten en dieren zich kunnen verstoppen, voeden, verplaatsen en voortplanten.

Ecologische verbindingen kunnen samengaan met recreatieve verbindingen zoals wandel- en fietspaden. Een verbinding tussen het Bentwoud en het Gouwebos sluit aan bij de ambitie om Waddinxveen te omringen met een “groene schil”. Naast het Bentwoud en het Gouwebos omvat dit ook natuurgebieden zoals de Voorofsche Polder, polder Bloemendaal, ’t Weegje en de Vredenburghzone. Samen vormen deze gebieden een netwerk van natuur en recreatie, met volop mogelijkheden voor wandelen, fietsen en genieten van het buitenleven. Hoe we de ecologische verbindingen kunnen realiseren wordt beschreven in dit hoofdstuk. Het onderdeel recreatie is te vinden in hoofdstuk 2.3.

Daadwerkelijke realisatie van verbindingen wordt beschreven in andere documenten zoals het Uitvoeringsprogramma Bentwoud en projectplannen m.b.t. de aanleg van de Bentwoudlaan.

¹RIVM (2022). Kennisbundeling Groen en Gezondheid. https://www.rivm.nl/documenten/kennisbundeling-groen-en-gezondheid 

2.2.2 Ecologische verbindingszones

Een ecologische verbindingszone (EVZ) is een verbinding tussen natuurgebieden. Een EVZ kan op allerlei wijzen gerealiseerd worden. Denk bijvoorbeeld aan bloemrijke grasranden langs wegen, bomenrijen, greppels of faunapassages. In figuur 4 is weergegeven welke ecologische verbindingszones in Waddinxveen gerealiseerd kunnen worden. 
Dit is gebaseerd op ecologisch onderzoek: Adviesrapport Ecologische Verbindingszones Waddinxveen (zie bijlage 2). 

Kaart online bekijken? Klik dan op de volgende link

Hieronder staat een korte beschrijving van elk type EVZ. Voor het volledige beeld verwijzen we naar het Adviesrapport Ecologische Verbindingszones Waddinxveen.

Droge EVZ

De droge EVZ is het hooggelegen gebied nabij de spoorlijn en loopt dwars door de bebouwde omgeving. Via deze zone kunnen soorten zich verspreiden tussen natuurgebieden ten noorden en zuiden van Waddinxveen en richting het groen in de wijken. Dit is de leefomgeving van de icoonsoorten: egel, weidehommel, bunzing (marter) en bruin blauwtje (vlinder). Deze zone is 2 tot 20 meter breed en heeft zo min mogelijk onderbrekingen en obstakels. Passende natuurlijke elementen zijn bomen, struiken, bloemen, vaste planten, ruig gras, houtwallen en composthopen. Voor de ontwikkeling en verbetering van dit gebied is samenwerking met ProRail nodig omdat de gemeente geen grondeigenaar is.

Vochtige EVZ

De vochtige EVZ is het bestaande veenweidegebied (nabij) Polder Bloemendaal en de Voorofsche Polder. Dit is de leefomgeving van de icoonsoorten: grutto: rietorchis (plant), platte schijfhoren (waterslak) en moerassprinkhaan. Ook is het een jaaggebied voor meervleermuis. 
Deze soorten hebben open, vochtige, ecologisch beheerde kruidenrijke graslanden nodig met vrij zicht en helder water. Vooral de grutto is erg gevoelig voor verstoring en heeft een groot leefgebied nodig van minimaal 200 hectare. Momenteel is ongeveer 190 hectare geschikt dus uitbreiding is wenselijk. Rustige vormen van recreatie zijn mogelijk in deze zone zolang er geen verstoring optreedt voor weidevogels. Voor de ontwikkeling en verbetering van dit gebied is samenwerking met Stichting Weids Bloemendaal nodig omdat de gemeente geen grondeigenaar is.

Natte EVZ

De natte EVZ bevindt zich in het westelijke buitengebied en strekt van 't Weegje naar het Bentwoud en heeft een verbinding via de Voorofsche polder naar de Gouwe via een otterpassage. De natte EVZ is een (grotendeels nog niet bestaande) watergang zonder onderbrekingen of menselijke verstoring van tenminste 2 meter breed en met aan weerszijden een natuurvriendelijke oever van 2 tot 15 meter breed. De oever heeft brede rietkragen en struiken. 
Dit is de leefomgeving van de volgende icoonsoorten: kleine karekiet (rietvogel), kleine watersalamander en otter. Nabij de natte EVZ (Vredenburghzone/ polder Achterof) is het leefgebied van steenuil en rugstreeppad. Deze soorten kunnen grote afstanden overbruggen en gaan goed samen met kleinschalige bebouwing en biologische agrarische activiteiten. Passende natuurlijke elementen in dit gebied zijn knotwilgenrijen, ruig gras en poelen. Om deze EVZ te realiseren en aan te sluiten op Natuur Netwerk Nederland is samenwerking met de Provincie nodig.

Stedelijk groen

Als stedelijk groen een omvang heeft van ten minste 5.000 m² en wanneer de afstand tussen die gebieden niet meer dan 1.000 meter is dan is stedelijk groen aan te merken als stapsteen in een EVZ. Stapstenen zijn locaties waartussen icoonsoorten kunnen bewegen binnen de bebouwde kom. Stedelijk groen kan een stapsteen zijn voor de icoonsoorten merel en huismus. Stedelijk groen heeft veel bomen, bloemen met zaden en (groenblijvende) struiken met bessen nodig. Als stedelijk groen verbonden wordt met tuinen via ecologisch beheerde bermen en oevers dan kan het dienen als stapsteen voor de icoonsoort egel. Voor een optimale migratie van egels is het belangrijk om tuinen toegankelijk te maken en onderbrekingen mogen maximaal 20 meter zijn. Op dit moment heeft Waddinxveen 4 losstaande gebieden met stedelijk groen (Zuiveringspad, Petteplas, Kanaaldijk en Park Triangel) en dit zijn daarom geen stapstenen binnen een netwerk. Dit is te verbeteren door in te zetten op ecologisch beheer van bermen en oevers, vergroening van tuinen en het omvormen van kale plekken naar stedelijk groen. 

Van iedere EVZ zijn twee varianten uitgewerkt: de basis en de plus variant. De basisvariant richt zich op het behouden van bestaande natuurwaarden en de minimale afmetingen e.d. die nodig zijn om een verbinding te behouden/ realiseren. Uit de plus variant spreekt een grotere ambitie waarbij we streven naar het verbeteren van de biodiversiteit en de ideale afmetingen die een EVZ moet hebben. Alleen in de plus variant kunnen verdwenen soorten zoals de otter terugkeren naar Waddinxveen. 
Het uitgangspunt is, op basis van de uitkomsten van het participatietraject (zie participatieverslag, bijlage III), dat we kiezen we voor de plus variant in gebieden waar dit nog mogelijk is naast de huidige bebouwing. 
De basis variant wordt aangehouden op plaatsen waar nu al te veel bebouwing is om voor de plus variant te kunnen kiezen. We verlenen medewerking aan nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen als ze passen bij de plus variant. 

In een EVZ zijn woningen en industrie niet gewenst. Wel kunnen niet-natuurlijke elementen voorkomen zoals een fietspad of een bankje en er zijn activiteiten mogelijk zoals wandelen, suppen, spelen en kleinschalige agrarische activiteiten zoals herenboeren of een plukbos. Welke elementen goed passen binnen de EVZ en welke niet staan in onderstaande inrichtingsmatrix (zie figuur 9). 

Ontwerpprincipes EVZ

• Ga uit van de plus variant: Bij de realisatie van een EVZ streven we naar de plus variant. Alleen als door huidige bebouwing de plus variant niet (overal) is te realiseren, volstaat de basisvariant. Raadpleeg de inrichtingsmatrix (figuur 9) indien er een wens bestaat om de EVZ een gemengde functie te geven. Ook hierin gaan we uit van de plus variant, de basis variant is toegevoegd indien de plus variant niet kan worden uitgevoerd;

• We stimuleren passende plannen: De gemeente verleent medewerking aan nieuwe ruimtelijke plannen die passen bij de plus variant;

• Onderbouw door middel van een ecologisch adviesrapport: Nieuwe ruimtelijke plannen binnen een straal van 100 meter van een natte of vochtige EVZ worden bij voorkeur onderbouwd met een ecologisch adviesrapport. 

Beheerprincipe EVZ

• Beheer ecologisch: Beheer van de EVZ is altijd ecologisch

2.2.3 Openbaar groen

 Ontwerpprincipes openbaar groen:

• 40% groen: We streven naar 40% groen per buurt of project.

Dit realiseren we door een groennorm van 40% te hanteren voor nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen. Met groen wordt bedoeld bomen + laag groen. Raadpleeg eventueel de Monitor Openbaar Groen om de voortgang van openbaar groen in Waddinxveen in te zien.

Op onderstaande afbeelding is op CBS buurtniveau te zien in hoeverre openbaar groen voldoet aan de groennorm van 40%.

 

• 1 boom per huishouden: De richtlijn is minimaal 1 boom per huishouden. Bij voorkeur van de 1^e grootte (hoger dan 12 meter). Bomen leveren meerdere ecosysteemdiensten en zijn daardoor van grote waarde in de leefomgeving. Raadpleeg eventueel de Monitor Motie Bomen om de voortgang van bomentoename in Waddinxveen in te zien. Op de afbeelding hieronder zijn alle ecosysteemdiensten van een boom te zien:

 

 

• 75 m² groen per huishouden: De richtlijn is 75 m² (openbaar) groen per huishouden;

• Gebruik zo min mogelijk verharding: Ruimtelijke plannen bevatten zo min mogelijk onnodige verharding. Dit betreft verstening door tegels, constructies of overige bestrating;

• Verbind het groen: Openbaar groen wordt waar mogelijk met elkaar verbonden. Bermen verbinden het groen binnen Waddinxveen en tussen omliggende gebieden;

• Leg oevers natuurvriendelijk aan: Nieuwe oevers worden natuurvriendelijk aangelegd. Deze regel wordt toegepast bij nieuwe omgevingsplannen, gebiedsontwikkelingen en bij het verlenen van omgevingsvergunningen. Dit levert een bijdrage aan de verbetering van de biodiversiteit en het zorgt voor een groter waterbergend vermogen dan beschoeide oevers;

• Vervang beschoeide oevers voor natuurvriendelijke: Bij gebiedsreconstructies worden beschoeide oevers waar mogelijk vervangen door natuurvriendelijke oevers. Natuurvriendelijke oevers lopen geleidelijk over van water naar land. De oever wordt verdeeld in verschillende zones, waarbij iedere zone zijn eigen kenmerken heeft. Daardoor komen in elke zone verschillende planten, bloemen en dieren voor. Welke soorten zich ontwikkelen hangt af van de bodemsoort, watertype, voedselrijkheid, chloridegehalte en de reeds aanwezige planten. Hoe meer zones van de natuurlijke oever aanwezig zijn, hoe natuurvriendelijker de oever is;

• Zorg voor een juiste afweging tussen inheemse -en uitheemse vegetatie: Vegetatie die een bijdrage levert aan het herstel van biodiversiteit is in de regel inheems omdat inheemse bomen, planten, struiken en bloemen het beste aansluiten bij de behoeften van dieren die hier van nature voorkomen. Ook past inheemse vegetatie goed bij de grondsoort die hier van nature is. Robuust groen betekent dat het bestand is tegen het veranderende klimaat. Gevarieerd inheems groen is dit vaak al omdat het zich in de loop der jaren heeft aangepast. Maar soms kan uitheemse vegetatie een waardevolle aanvulling zijn. Bijvoorbeeld door te zorgen voor extra voedsel voor vogels of om schaduw te bieden op een plein. Op een verhard plein groeien mediterrane bomen beter, en bieden daardoor meer schaduw dan inheemse bomen;

• Plaats indien nodig fauna trappen: Waar geen natuurvriendelijke oever mogelijk is kunnen fauna trappen worden geplaatst zodat dieren de watergang in en uit kunnen komen;

• Houd rekening met icoonsoorten: We kijken bij de inrichting van de leefomgeving naar de specifieke doelen en mogelijkheden in een gebied. We passen een mix toe van zo veel mogelijk verschillende inheemse planten en vullen indien nodig aan met uitheemse planten. Nieuwe aanplant levert altijd een bijdrage aan de verbetering van de leefomgeving voor icoonsoorten, zie ook natuurinclusief ontwikkelen;

• Raadpleeg de soortentabel: Om te bepalen welke bomen geschikt zijn wordt de Soortentabel WUR gebruikt;

• Raadpleeg Biodiversiteit in de stad: Geschikte heesters en vaste planten staan in het overzicht Biodiversiteit in de stad;

• Creëer groene buffers tussen bedrijven en woningen: Gebieden rondom bedrijventerreinen worden bij (her)ontwikkeling zoveel mogelijk ingericht als groene bufferzone. Hierdoor vermindert geluidsoverlast en luchtvervuiling;

• We steunen lokale of persoonlijke groeninitiatieven: Losse groenelementen, zoals bloempotten en moestuinbakken mogen door bewoners, winkeliers en bedrijven in de openbare ruimte op de stoep geplaatst worden. Dit is gewenst mits er 1,20 meter voetpad overblijft en het geheel goed wordt onderhouden.
  Een openbare moestuin(bak) valt onder de ‘stadslandbouw’, een moderne variant op de traditionele volkstuin. Doelstellingen zijn vaak gezond eten en bijdragen aan duurzaamheid en de sociale cohesie. Initiatieven voor moestuinen worden afgestemd met een collectief; een groep van bewoners.  Inwoners die interesse hebben informeren zelf omwonenden over hun plan en verwerven zo draagvlak voor hun ideeën. Ook wordt het wijkplatform betrokken. 
  Het groen behoudt zijn openbare karakter. De tuin wordt aangelegd en onderhouden door vrijwilligers. Eventueel is het mogelijk om enkele voorzieningen aan te brengen, bijvoorbeeld om gereedschap op te bergen of water te tappen.

 

Beheerprincipes openbaar groen

• Beheer ecologisch: Groenstroken, bosplantsoenen, bermen, watergangen en oevers worden ecologisch beheerd. Bermen, watergangen en oevers zijn belangrijke onderdelen in een groenblauw netwerk. Als ze op de juiste manier worden beheerd (ecologisch) wordt het ecosysteem aanzienlijk versterkt. Andersom is het ook zo dat door intensief te maaien de natuur ernstig beschadigd wordt. In het Uitvoeringprogramma ecologisch beheer van bermen, watergangen en oevers 2024 is beschreven wat ecologisch beheer precies is en hoe het uitgevoerd wordt door de gemeente aan de hand van de vijf kernprincipes.
  1. Maai zo min mogelijk
  2. Laat bij iedere maaibeurt een deel staan
  3. Voer maaisel af
  4. Gebruik licht materiaal
  5. Zet gecertificeerde beheerders in;

• Vorm gazons om tot groenstroken: Waar mogelijk worden gazons ongevormd tot ecologisch beheerde groenstroken. Gazons zoals speelveldjes worden in het groeiseizoen wekelijks gemaaid. Dit is passend bij de gebruiksfunctie. Door vaak te maaien is er weinig ruimte voor natuurontwikkeling.

• Pas gazonbeheer alleen toe als het noodzakelijk is: Gazonbeheer wordt alleen toegepast als dit noodzakelijk is voor de gebruiksfunctie, zie speelruimteplan voor de noodzakelijke locaties. Waddinxveen heeft nog veel groenstroken langs wegen en bedrijventerreinen die niet als berm zijn aangemerkt maar als gazon. Deze stroken hebben geen gebruiksfunctie maar worden toch als een gazon intensief gemaaid. Hierin ligt een kans tot omvorming van gazon naar ecologisch beheerd grasland en bosplantsoen;

• Zaai gazons kruidenrijk in: Gazons worden ingezaaid met een mix van gras/klaver/ madelief/ zodat het gazon bestand is tegen hitte. De maaihoogte wordt hierop afgestemd;

• Vermijd maaien rondom bomen: Vermijd maaien rondom bomen indien mogelijk;

• Bepaal de juiste groeiplaats voor bomen: Voor het bepalen van de juiste afmetingen van de groeiplaats en voor het werken met en rond bomen wordt in Waddinxveen Handboek Bomen van het Norminstituut Bomen gehanteerd. Alleen met de juiste standplaats kunnen bomen gezond en groot groeien. Wij zorgen ervoor dat wortels zich wijd kunnen verspreiden en dat wortels worden beschermd tegen verdroging en te natte omstandigheden. Op onderstaande afbeelding is te zien hoe breed boomwortels groeien in de Waddinxveense bodem:

 

 

Niet alleen de afmeting van de boomspiegel (de groenruimte om een boom) is van belang maar ook de samenstelling van het oppervlak. Hoe bomen beschermd kunnen worden tegen droogte door het aanbrengen van het juiste materiaal in de boomspiegel is beschreven in de Handreiking droogtebestendig openbaar groen Waddinxveen. Hierin is o.a. beschreven dat het maaien rondom bomen (bijmaaien) schadelijk is en daarom zo min mogelijk plaatsvindt;

• We borgen de veiligheid: We borgen de gemeentelijke verantwoordelijkheid met betrekking tot de veiligheid en aansprakelijkheid door middel van structurele en periodieke inspecties op de boomveiligheid;

• Plant een boom terug na de kap: Voor iedere gekapte boom in de openbare ruimte komt een nieuwe boom terug, waar mogelijk in dezelfde CBS buurt. Raadpleeg de Monitor Compensatie Boommassa om inzicht te krijgen in de reeds gecompenseerde bomen0;

• Kap niet zonder aangewezen reden: Bomen worden niet zonder reden gekapt. Voor het kappen worden de regels gevolgd conform de APV over het kappen van bomen. Sommige inwoners ervaren overlast vanwege bomen. Bij de beoordeling van verzoeken van bewoners is behoud van bestaande bomen het uitgangspunt. Er worden geen bomen gekapt vanwege bladval, schaduwwerking, bloesem, pollen of zaailingen. We hanteren een afwegingskader om verzoeken met betrekking tot overlast te toetsen (zie bijlage V). Om te beoordelen of bomen nog veilig zijn, hanteren we de VTA-methode (Visual Tree Assessment). Elk jaar wordt 1/3 van de hoeveelheid bomen gecontroleerd. Hoe het kappen wordt uitgevoerd is beschreven in Handboek Bomen van het Norminstituut Bomen. Onderstaande bomen hebben een verhoogde beschermingsstatus. Dit betekent dat kap alleen mogelijk is als een onafhankelijk onderzoek aantoont dat de boom onveilig is of onherstelbaar ziek:
  * Bomen die zich bevinden in of binnen een straal van 100 meter van een EVZ;
  * Bomen in stedelijke stapstenen;
  * Cultuurhistorische bomenrijen (zoals Wilgenlaantje en Lindenlaantje) en andere monumentale bomen die op de “Waardevolle Bomenlijst” staan. Dit kunnen ook bomen van particulieren zijn (actualisatie is in 2025);

• Onderhoud rotondes met hoge kwaliteit: Accentplekken als rotondes kunnen worden uitgegeven aan professionele partijen, zoals hoveniersbedrijven die een hoge kwaliteit van het groen kunnen waarborgen. Reclame-uitingen worden in beperkte mate toegestaan, de richtlijn is maximaal 5% van het oppervlak;

• Houd natuurlijke nestplaatsen in stand: Natuurlijke nestplaatsen (zoals composthopen en takkenrillen) worden in stand gehouden en natuurlijke materialen (zoals afgevallen blad, afgegraven grond en dood hout) blijven zoveel mogelijk in het gebied;

• Onderhoud niet-natuurlijke elementen: Niet-natuurlijke elementen zoals vleermuiskasten worden onderhouden;

• Plant geen bomen van de zwarte lijst: Bomen die op de 'Zwarte lijst’ staan worden niet aangeplant door de gemeente. Dit zijn bomen die schadelijk kunnen zijn voor de natuur en in sommige gevallen verboden zijn door de Europese Unie;

• Bestrijd invasieve soorten: Planten die op de ‘lijst van invasieve exoten’ staan, zoals berenklauw en duizendknoop, worden door groenbeheerders van de gemeente bestreden als ze worden aangetroffen tijdens onderhoudswerkzaamheden. Het bestrijden van dieren die op de lijst van invasieve exoten staan zoals de rivierkreeft, Nijlgans en de Aziatische hoornaar is formeel de verantwoordelijkheid van de Provincie en Hoogheemraadschappen. Aan de gemeente kan worden gevraagd om te helpen bij het bestrijden. 
  In Waddinxveen doen wij dit ongevraagd omdat de gevolgschade van invasieve exoten wel voor onze rekening komt en deze vervolgschade voorkomen we door actieve bestrijding;

• Snippergroen wordt in beginsel niet verkocht: Onder snippergroen en restkavels wordt verstaan: kavels, onbebouwde gemeentegrond (waaronder water), deel uitmakend van de openbare ruimte en met een maximale grootte van 150 m². Snippergroen en restkavels worden bij voorkeur niet verkocht. 
  Gezien de uitdagingen op het gebied van klimaatadaptie en biodiversiteit en de toenemende druk op zowel de boven- als ondergrondse infrastructuur zijn we zeer terughoudend met de uitgifte van snippergroen en restkavels. Verkoop is alleen mogelijk aan de eigenaar van een direct aanliggend perceel én als is aangetoond dat verkoop strategische, tactische of planologische voordelen heeft voor de gemeente;

• Adoptie van groen is gewenst: De gemeente ondersteunt en stimuleert ‘adoptie’ van openbaar groen door bewoners. Onder adoptiegroen verstaan we een stukje openbaar groen of een boomspiegel dat buurtbewoners in overleg met de gemeente opknappen en waarvan ze het onderhoud overnemen. Hiervoor wordt een overeenkomst gesloten. Ook verenigingen, scholen, bedrijven etc. kunnen groen adopteren. Inwoners die groen adopteren krijgen van de gemeente een overzicht met planten die geschikt zijn om te planten;

• Raadpleeg het IBOR voor het beheerniveau: Bij het schoon en veilig onderhouden van de openbare ruimte worden verschillende beheerniveau 's gehanteerd op basis van de Kwaliteitscatalogus Openbare Ruimte van het Kennisplatform CROW. 
  Het beheerniveau per gebied wordt iedere 5 jaar vastgesteld in het Integraal Beheerplan Openbare Ruimte (IBOR) op basis van de beheerprincipes uit dit Omgevingsprogramma duurzame leefomgeving. In het IBOR wordt beschreven hoe het beheer zowel operationeel als financieel wordt uitgevoerd.
  Het gaat hierbij om het opruimen van zaken die niet in de openbare ruimte thuishoren en het netjes en veilig houden van bankjes, afvalbakken, verkeersborden e.d. Ook gaat het om het verwijderen van planten die tussen de tegels van het trottoir groeien en andere verharde delen waar de primaire functie wandelen of rijden is.
  De beheerniveaus zijn niet van toepassing op het netjes houden van groen in bermen, groenstroken, groenvakken, plantenbakken, gazons, speeltuinen, parken etc. Daarvoor geldt dat er in alle gebieden van Waddinxveen groen wordt aangeplant en onderhouden dat een positieve bijdrage levert aan biodiversiteit en/of klimaatadaptatie. Dat betekent dat planten die van nature voorkomen zoals madeliefjes en paardebloemen niet worden weggemaaid rondom bomen, lantarenpalen of in gazons.
  Het doel van groen is niet om netjes te zijn maar waardevol.

2.2.4 Natuurinclusief ontwikkelen

Ontwerpprincipes natuurinclusief ontwikkelen:

• Zorg voor een habitatverbetering voor icoonsoorten: Ruimtelijke plannen bevatten een uitwerking van de habitatverbetering t.b.v. icoonsoorten uit de biomatrix (zie figuur 13). In samenwerking met ecologen zijn icoonsoorten benoemd, die samen de verschillende leefgebieden in Waddinxveen vertegenwoordigen. Als het leefgebied voor deze planten en dieren op orde is, liften andere soorten hierop mee en kan een gezonde natuur bestaan die in balans is. In de biomatrix staan de icoonsoorten voor Waddinxveen en de habitat (leefomgeving) die zij nodig hebben. Daarom wordt van alle inwoners, bedrijven, initiatiefnemers, ontwikkelaars en gemeentelijke beheerders en projectleiders verwacht dat zij in hun plannen rekening houden met de icoonsoorten.

 

 

• Raadpleeg de Kansenkaart Biodiversiteit: De keuze voor icoonsoorten en de daarbij passende inrichting kan worden onderbouwd met de Kansenkaart Biodiversiteit. Gemeenten in de regio midden Holland hebben gezamenlijk een kansenkaart biodiversiteit opgesteld zodat samengewerkt kan worden over gemeentegrenzen heen om de leefomgeving van icoonsoorten te verbeteren. De kansenkaart is door iedereen te benaderen via de website van de ODMH. Op adresniveau is te zien voor welke icoonsoort het gebied geschikt moet zijn en hoe dat is te realiseren. In Waddinxveen wordt de kansenkaart gebruik als onderbouwing voor de icoonsoortkeuze en voor communicatie doeleinden richting inwoners. Zie figuur 14 voor een overzicht van de op Waddinxveen van toepassend zijnde kaarten;

 

 

• Zorg voor een habitatverbetering voor gebouwbewonende diersoorten: Ruimtelijke plannen bevatten een uitwerking van de habitatverbetering die gerealiseerd wordt voor vleermuis, huismus, gierzwaluw en spreeuw;

• Onderbouw plannen in de EVZ: Nieuwe ruimtelijke plannen binnen een straal van 100 meter van een natte of vochtige EVZ worden bij voorkeur onderbouwd met een ecologisch adviesrapport waaruit blijkt dat de ontwikkeling geen bedreiging vormt voor de EVZ;

• Pas Adviesrapport Ecologische Verbindingszones toe: Nieuwe ruimtelijke plannen binnen een straal van 100 meter van een EVZ baseren het groenontwerp zoveel mogelijk op het ecologische adviesrapport. Voor de inrichting kan worden gekeken naar de gestelde voorkeuren per zone. Raadpleeg voor de zonekaart figuur 4. De uitkomsten van het adviesrapport staan in bijlage 2;

• Zorg voor nestruimte: De buitenruimte is geschikt voor dieren om te nestelen. Waar mogelijk worden natuurlijke nestplaatsen geboden zoals een takkenril, zand of composthoop. Als aanvulling kunnen technische oplossingen zoals vogelhuisjes en bijenhotels worden geplaatst;

• Ga voor ecologische oplossingen: Ecologische oplossingen hebben de voorkeur boven technische oplossingen als het gaat om waterberging. Greppels, wadi’s en infiltratiestroken hebben naast een waterbergende functie ecologische waarde;

• Vergroen tuinen: De verhouding tussen groen en steen in privé-tuinen voldoet zoveel mogelijk aan de Steenbreek norm. In groene tuinen vinden dieren voedsel en veiligheid. Ook helpen groene tuinen bij het bestrijden van hittestress en wateroverlast. Om dieren te helpen kunnen inwoners van Waddinxveen inheemse (lokale) en bes-dragende beplanting toepassen. Het bijvoeren van egels en vogels in de winter helpt ook. Om ervoor te zorgen dat dieren zich kunnen verplaatsen tussen tuinen worden barrières zoveel mogelijk weggenomen. Door hagen toe te passen in plaats van schuttingen kunnen dieren de tuin bereiken en ze kunnen er nesten opbouwen. Als tuinen ecologisch worden beheerd kunnen dieren zich er ook voortplanten. Ecologisch beheer van tuinen houdt het volgende in:
  - afgevallen blad, dood hout en uitgebloeide bloemen blijven liggen. Hierin overwinteren dieren en het voorkomt uitdroging van de bodem.
  - een deel van het gras wordt niet gemaaid.
  - er wordt zo min mogelijk gespit en geschoffeld zodat het bodemleven niet wordt gestoord.
  - inheemse vegetatie zoals paardenbloemen, klaver en madeliefjes wordt niet bestreden.
  - er worden geen bestrijdingsmiddelen en kunstmest toegepast.
  - snoeien gebeurt buiten het broedseizoen van vogels. Dus tussen oktober en maart.
  De gemeente zet zich actief in om tuinen te vergroenen doormiddel van het Groene tuinen project. Er wordt informatie gegeven door tuincoaches over beplanting, tegels worden gratis opgehaald en er worden acties georganiseerd waarbij in sommige gevallen planten en bomen worden verstrekt. Ook stimuleert de gemeente de aanleg van geveltuinen. De APV is hierop aangepast.
  Stichting Steenbreek hanteert een richtlijn waarbij uitgegaan wordt van 15m² aan verhard oppervlak dat nodig is voor praktische functies zoals een terras, containers en fiets. Van de overige grond wordt bij voorkeur 80% groen ingericht worden en mag 20% verhard worden voor bijvoorbeeld een pad. In Waddinxveen is deze richtlijn overgenomen en aangevuld met de landelijke regel dat 50% vergunningsvrij gebouwd mag worden met een maximum van 50m². Deze regel wordt toegepast bij nieuwe omgevingsplannen en bij het verlenen van omgevingsvergunningen. Tevens wordt er in de ontwerpfase gestuurd op het groen invullen van de tuinen.

 

 

• Gebruik hagen als erfafscheiding: In nieuwe ontwerpen worden bij voorkeur hagen toegepast als erfafscheiding. Gemengde hagen die de biodiversiteit bevorderen hebben hierin de voorkeur;

• Ontwerp voor gebouwbewonende soorten: Nieuwe gebouwen worden zoveel mogelijk ontworpen met (geïntegreerde) nestruimte voor vleermuis, huismus, gierzwaluw en spreeuw. Neststenen voor insecten zijn optioneel.
  Stadsvogels en vleermuizen delen al honderden jaren hun woonruimte met mensen. Maar deze dieren hebben het moeilijk gekregen door klimaatverandering, verdichting van de gebouwde omgeving en een andere manier van bouwen met meer isolatie en een betere afdichting van gaten en kieren. Bij natuurinclusief bouwen worden gebouwen zo ontworpen, dat zonder verlies van veiligheid of comfort voor mensen ook diersoorten en planten weer een plek krijgen. Het kan zowel gaan om technische voorzieningen in de gevel zoals neststenen als om begroeiing aan het gebouw zoals groene daken en gevels. Met name gebouw-bewonende soorten, zoals huismus, gierzwaluw, huiszwaluw, spreeuw en vleermuizen, kunnen hiervan profiteren. Natuurinclusief bouwen is vereist voor nieuwbouw en grote verbouwingen.

• Raadpleeg de NDFF: Voordat een ontwikkeling start, wordt de Nationale Database Flora en Fauna (NDFF) geraadpleegd op huidige soorten (voorheen natuurwaardenkaart). Bij de bouw wordt rekening gehouden met de aanwezige soorten doormiddel van mitigerende en compenserende maatregelen.

 

Voorbeeld van een inclusief ontwerp van de Gouwehal :

 

2.3.1 Inleiding

Recreatie heeft een positieve invloed op het welzijn van mensen doordat het stress vermindert en bijdraagt aan zowel fysieke als mentale gezondheid. Vrijetijdsactiviteiten zoals recreatie zorgen voor gevoelens van geluk en verbondenheid². Daarnaast suggereren studies dat regelmatige deelname aan recreatie helpt om werk-gerelateerde vermoeidheid tegen te gaan en persoonlijke veerkracht te bevorderen³. Vooral activiteiten in de natuur hebben een significant kalmerend effect op mensen. Deze bevindingen benadrukken dat recreatie een essentieel onderdeel is van een gezonde levensstijl⁴.
In dit hoofdstuk wordt recreatie in natuurgebieden beschreven en recreatieve verbindingen. 
Andere vormen van recreatie zoals bewegen, sporten, spelen, gezonde voorzieningen, evenementen worden behandeld in hoofdstuk 4 Gezondheid. Welke vormen van recreatie mogelijk zijn in een EVZ, zijn opgenomen in de Inrichtingsmatrix (figuur 9).

²Iwasaki, Y., & Mannell, R. C. (2018). Leisure, stress, and health. 
³Sonnentag, S. (2012). Psychological detachment from work during leisure time. 
⁴Kaplan, R., & Kaplan, S. (1989). The Experience of Nature: A Psychological Perspective.

2.3.2 Recreatie in natuurgebieden

In en om Waddinxveen zijn meerdere natuur- en recreatiegebieden, namelijk het Bentwoud, het Gouwebos, 't Weegje, de Voorofsche Polder en Polder Bloemendaal. Met de Vredenburghzone in ontwikkeling krijgt Waddinxveen er een zesde natuur- en recreatiegebied bij. Dit zorgt voor een veelzijdig aanbod van recreatie binnen een kleine straal. De bestaande natuurgebieden zijn niet in eigendom of beheer van de gemeente. Op figuur 17 is dat te zien.

 

Gemeentelijke ambities voor natuurgebieden of een visie op natuurgebieden realiseert de gemeente niet zelf (met uitzondering van Vredenburghzone). De wethouder is vertegenwoordigd in de besturen en kan hierdoor een bijdrage leveren aan de ontwikkeling van de gebieden. Waddinxveen draagt jaarlijks financieel bij aan het Bentwoud en de Groenalliantie (Gouwebos en 't Weegje) voor het beheer en onderhoud van de gebieden. Budgetten voor recreatieontwikkeling heeft de gemeente niet, maar komen vaak voort uit provinciale subsidies.
De eigenaren van de natuur en recreatiegebieden hebben de afgelopen jaren visies opgesteld die aangeven welke invulling er voor ogen is. De gemeente is nauw betrokken bij deze organisaties en geeft waar mogelijk input voor de visies. Er wordt gezamenlijk invulling gegeven aan de recreatiebehoefte. Hieronder is per natuur- en recreatiegebied een samenvatting van de visies beschreven:

Bentwoud
In het jaar 2000 is gestart met de eerste werkzaamheden in het Bentwoud. Sindsdien zijn er zo’n 2,5 miljoen bomen en struiken geplant en 80 kilometer aan wandel- en fietspaden aangelegd. De basisinrichting was in 2016 afgerond. In het ruim 800 hectare grote gebied is veel ruimte voor natuur en recreatie, maar het is geen officieel natuurgebied. 

In 2022 is het Ontwikkelperspectief Bentwoud opgesteld: In 2040 is het Bentwoud uitgegroeid tot een volwassen bos met een divers ecosysteem van bomen, struiken, graslanden en waterpartijen met natuurvriendelijke oevers. Bezoekers kunnen dan genieten van een uitgebreid netwerk van wandel-, fiets- en ruiterpaden, met opties voor zowel ontspannende als uitdagende tochten, binnen een rijke, natuurlijke omgeving die het oude verkavelingspatroon respecteert maar waarin de natuur zich verder heeft ontwikkeld.

Dit is uitgewerkt in een Uitvoeringsprogramma (vastgesteld november 2024). Het programma zet in op de volgende punten:

• Verbeteren van de toegankelijkheid en aantrekkelijkheid van de entrees;

• Creëren van veilige oversteekplaatsen voor fietsers en wandelaars. Wandelaars en fietsers worden zoveel mogelijk gescheiden. Daarnaast wordt er onderscheid gemaakt tussen lange, doorgaande routes en kortere recreatieve wandelroutes. 

• De voorzieningen worden geconcentreerd rond de toegangspoorten.

• De inrichting is afhankelijk van de zonering in het gebied zodat een goede balans ontstaat tussen recreatieve en natuurbelevingsvoorzieningen. Alleen middelgrote en kleine evenementen zijn toegestaan.

• Variatie van open en gesloten beplanting wordt behouden. 

• Verbetering van het watersysteem, wat gunstig is voor de aanwezige flora en fauna. 

• Aanleg van groene verbindingen, ofwel "groene vingers," naar nabijgelegen woonwijken in Waddinxveen en het Gouwebos om de natuur toegankelijker te maken.

 

 

Gouwebos 
Het Gouwebos is een stadspark met de allure van een natuurgebied. Er zijn wandelpaden, gazons, waterpartijen, speelplaatsen, openbare sportfaciliteiten en zitgelegenheden. Het gebied ligt tussen de bebouwing van Boskoop en Waddinxveen en wordt in tweeën gedeeld door de spoorlijn Gouda - Alphen aan den Rijn

In het Ontwikkelplan Groenalliantie 2030 wordt de visie op het Gouwebos toegelicht. Groenalliantie wil de verbinding tussen het Gouwebos en Voorofsche Polder / Gouwe  verbeteren, omdat beide gebieden momenteel grotendeels los van elkaar functioneren, met slechts één verbinding onder het spoor bij Boskoop. Ook de recreatieve relatie met het Bentwoud kan worden versterkt. Het doel is om van het Gouwebos een groen en natuurlijk bos te maken, met een grotere ecologische waarde en betere verbindingen met de omgeving. Hierbij is er speciale aandacht voor het vergroten van de toegankelijkheid voor ouderen en mensen met een handicap. Verder is het plan om nog meer kleinschalige voorzieningen aan te leggen voor sport, ontspanning en hondenrecreatie. 
Projecten op de investeringsagenda zijn: 

• Versterking natuurwaarden en biodiversiteit;

• Uitbreiden fietsenstalling;

• Route en voorzieningen voor mensen met een beperking.

 

't Weegje
Net zoals voor het Gouwebos heeft Groenalliantie een visie opgesteld voor 't Weegje. 
’t Weegje is een klein, besloten natuurgebied met veel water, waarin de centrale plas een belangrijk onderdeel vormt. 't Weegje wordt intensief gebruikt door fietsers, wandelaars, hondeneigenaars, vissers en roeiers. De mogelijkheden om het te verbinden zijn beperkt. Samen met omliggende gebieden de spoorzone en de Oostpolder zou 't Weegje één geheel voor natuur en recreatie kunnen vormen. De visie richt zich daarom op het versterken van dat gebied. Het project kijkt verder naar het versterken van de natuur door het ontwikkelen van leefgebieden, zoals moeraszones, poelen en oevergebieden. Verder is het uitvoeren van ecologisch beheer een belangrijk agendapunt. 

Daarnaast zullen er wandelroutes worden aangelegd, waaronder:

• Een natuurroute voor kinderen,

• Thematische routes, zoals een amfibieënroute en een hondenroute,

• Routes aangepast voor mensen met een rollator of rolstoel.

 

Voorofsche Polder 
De Voorofsche Polder is een veenweidegebied aan de Gouwe, in eigendom van het Zuid-Hollands Landschap. Het gebied staat bekend om een hoge dichtheid van broedende weidevogels. De laatste jaren is het aantal broedvogels echter sterk afgenomen. Om het broedsucces voor o.a. grutto's te verbeteren investeert Zuid-Hollands Landschap in het project "Code Rood voor Weidevogels." 
Er zijn nieuwe sloten gegraven en dammetjes en stuwen aangelegd langs de randen van het gebied. Er wordt een klein molentje geplaatst waarmee in het voorjaar water het gebied in kan worden gepompt. Dit zorgt voor nattere, minder snelgroeiende graslanden, waardoor kruiden meer ruimte krijgen. Ook zijn er plannen, in samenwerking met de Provincie Zuid Holland om de otter een plaats te geven in dit gebied. Vanwege de gevoelige natuur is dit gebied niet toegankelijk voor recreanten.

Polder Bloemendaal
Stichting Weids Bloemendaal (SWB) streeft ernaar om polder Bloemendaal en de Winterdijk te behouden en te herstellen in de oorspronkelijke natuurlijke en culturele staat. Het doel van SWB is om door middel van natuurvriendelijk weide-, landschap- en waterbeheer het aantal weidevogels te laten toenemen en het traditionele slagenlandschap (strokenverkaveling) te behouden. Om dat te realiseren wordt het volgende gedaan:

• Aankoop grond;

• Faciliteren van watercompensatie;

• Natuurinclusieve landbouwprojecten en experimenteren met natte teelt;

• Aanleg en beheer van natuurvriendelijke oevers;

• Aanleg en beheer van natuurvriendelijke oevers;

• Versterking van het educatiecentrum en informatiecentrum aan de Otweg;

• Integratie van een volkstuinencomplex in het landschap.

 

Daarnaast wil SWB het wandelroutenetwerk optimaliseren en daarmee recreatie ondersteunen.
Aanvullende wandelroutes zijn gewenst door SWB maar nog niet nader uitgewerkt, op de volgende plaatsen:

• wandelpad in noord – zuid richting

• wandelpad Henegouwerweg – Middelburgseweg

• 2e wandelpad tussen Winterdijk en Bloemendaalse weg

• aansluiting wandelpaden op de Brugweg

 

Polder Achterof 
Voor de volledigheid wordt deze polder opgenomen in dit overzicht maar eigenlijk is het geen natuurgebied. Polder Achterof is het agrarische buitengebied van Waddinxveen. De polder heeft een open landschap met weids uitzicht. Er liggen meerdere ruimteclaims op dit gebied die we allemaal willen realiseren:

• Behoud huidige agrarische functie;

• Omvorming naar kleinschalige biologische agrarische activiteiten zoals herenboeren/ plukbos

• Natuurontwikkeling ter versterking van het Bentwoud;

• Aanleg verlengde Bentwoudlaan;

• Uitbreiding van de recreatiemogelijkheden;

• Een aantal agrariërs is bezig met een project om het leefgebied van de patrijs te versterken;

• Aanleg ecologische verbindingszone, zie figuur 4.

 

Alle ruimtelijke ontwikkelingen worden in dit gebied in overleg met de grondeigenaren en de Provincie Zuid Holland uitgevoerd.

Ontwerpprincipes recreatie in natuurgebieden

• De gemeente stemt af met de organisaties: De gemeente zorgt in overleg met de desbetreffende natuurorganisaties voor de invulling van de recreatiebehoefte. Dit gebeurt door de visies en programma's vanuit de organisaties af te stemmen met het gemeentelijk beleid;

• Raadpleeg de matrix: De gemeente verleent bij voorkeur medewerking aan ruimtelijke/ recreatieve plannen in natuurgebieden als ze passend zijn volgens de inrichtingsmatrix (zie figuur 9);

• Stimuleer fiets- en wandelpaden: Nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen die tussen de natuur- en recreatiegebieden liggen, belemmeren de (mogelijke) fiets- en wandelpaden niet en dragen waar mogelijk bij aan de realisatie van fiets- en wandelpaden;

• Hondenuitlaatplaatsen: Voor de inrichting en het gebruik van hondenuitlaatplaatsen wordt het beleidsdocument 'Thuis in Waddinxveen 2012' geraadpleegd.

• Bekijk de Visie op de Vredenburghzone: Voor ontwikkelingen binnen de Vredenburghzone wordt de Visie op de Vredenburghzone gehanteerd;

 

 

Beheerprincipes recreatie in natuurgebieden

• Bekijk de beheerprincipes bij natuur: De beheerprincipes vanuit het onderwerp Natuur zijn ook gewenst binnen de natuurgebieden. Het is de rol van de gemeente om deze principes onder de aandacht te brengen bij de desbetreffende natuurorganisaties.

2.3.3 Recreatieve verbindingen

We werken aan een doorlopend netwerk van aantrekkelijke (groene) routes. Dit houdt in dat woonwijken en belangrijke voorzieningen en natuurgebieden op een veilige en uitnodigende manier met elkaar worden verbonden. De hoofdvoetgangersroute en de doorfietsroute spelen hierbij een centrale rol en vormen de ‘ruggengraat’ van Waddinxveen. Deze herkenbare routes zorgen voor een goede verbinding binnen Waddinxveen en met omliggende plaatsen zoals Boskoop en Gouda. Om het netwerk voor voetgangers en fietsers te optimaliseren zijn maatregelen uitgewerkt in het Omgevingsprogramma Mobiliteit en Verkeer (OPMV). In onderstaande afbeeldingen zijn de wensbeelden voor wandelen en fietsen te zien uit het OPMV. Hierop is aangegeven hoe de (recreatieve) verbindingen tot stand kunnen worden gebracht tussen het Bentwoud en het Gouwebos, tussen de Vredenburghzone en het bebouwde gebied en tussen t’ Weegje en het Gouwebos.

 

 

 

Paden binnen een natuurgebied zijn geen onderdeel van het OPMV. Omdat de gemeente in veel gevallen geen eigenaar is van de grond van een natuurgebied kan er ook geen plan worden opgesteld door de gemeente over de aanleg van paden. Wel kan de gemeente medewerking verlenen aan ruimtelijke plannen die recreatieve mogelijkheden verbeteren en de gemeente kan helpen bij het opstellen van uitvoeringsprogramma’s zoals het Uitvoeringsprogramma Bentwoud. 

Ontwerpprincipes Recreatieve verbindingen

• Borg toegankelijkheid en inclusiviteit: Nieuwe wandel- en fietsverbindingen in en naar recreatiegebieden zijn toegankelijk voor iedereen en inclusief. Dit betekent dat ze zoveel mogelijk toegankelijk zijn voor rolstoelen. De richtlijn is dat er na iedere 300 meter zitgelegenheid is;

• Zorg voor bereikbaarheid: Wandel- en fietspaden tussen natuurgebieden zijn bereikbaar vanuit de bebouwde kom. Nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen die tussen de natuur- en recreatiegebieden liggen, belemmeren de (mogelijke) fiets- en wandelpaden niet en dragen waar mogelijk bij aan de realisatie van fiets- en wandelpaden;

• Koppel functies aan elkaar: Zitgelegenheid wordt waar mogelijk gekoppeld aan andere functies zoals spelen, natuur en afvalinzameling;

• Bescherm natuur, ecologische en cultuurhistorische waarden: Bij het aanleggen van nieuwe paden wordt bestaande natuur met ecologische of cultuurhistorische waarde niet aangetast (bijv. het Wilgenlaantje en het Lindenlaantje);

• Paden passen bij het ecologische ontwikkelperspectief: De gemeente kan toestemming geven voor de aanleg van nieuwe paden in natuurgebieden indien de plannen passen bij het ecologische ontwikkelperspectief van het betreffende gebied. Hiervoor wordt de inrichtingsmatrix (figuur 9) geraadpleegd;

• Zorg voor een landschappelijke aansluiting: Projecten aangrenzend aan de natuurgebieden (zie figuur 17) zorgen binnen het stedenbouwkundig ontwerp voor een landschappelijke aansluiting. Dit kan bijvoorbeeld middels groen of water. Indien het project binnen 100 meter van een EVZ ligt is het groenontwerp zoveel mogelijk gebaseerd op het Adviesrapport Ecologische Verbindingszones (zie bijlage 2).

 

4.3.1 Inleiding

Milieuaspecten zoals luchtkwaliteit, waterkwaliteit, bodemkwaliteit en geluidshinder hebben een directe impact op de buitenruimte, die op haar beurt de leefbaarheid, biodiversiteit en gezondheid van bewoners beïnvloedt. Voor de volgende onderwerpen zijn er ontwerpprincipes vastgesteld:
1. Luchtkwaliteit is cruciaal voor de gezondheid van mens en ecosysteem, omdat stoffen als stikstofoxiden en fijnstof ademhalingsproblemen en aantasting van planten veroorzaken⁶;
2. Waterkwaliteit is essentieel voor zowel ecologie als menselijke gezondheid, omdat vervuild water schadelijk kan zijn⁷;
3. Bodemkwaliteit beïnvloedt vegetatiegroei en ecosysteemstabiliteit en hangt samen met lucht- en waterkwaliteit⁸;
4. Geluidshinder kan stress, slaapstoornissen en hartproblemen veroorzaken bij mensen en verstoort dieren in communicatie en voortplanting⁹;
5. Geur- en lichthinder verminderen de waardering van de buitenruimte en komen vaak door industriële of agrarische activiteiten¹⁰;

⁶RIVM (2021). Luchtkwaliteit en gezondheid: https://www.rivm.nl/lucht 

⁷Waterschap Nederland (2020). Waterkwaliteit en ecologie: https://www.waterschappen.nl/waterkwaliteit 

⁸PBL (2019). Bodemverontreiniging en landgebruik: https://www.pbl.nl/rapporten

⁹WHO (2022). Compendium of WHO and other UN guidance on health and environment: Chapter 11. Environmental noise: https://cdn.who.int/media/docs/default-source/who-compendium-on-health-and-environment/who_compendium_noise_01042022.pdf?sfvrsn=bc371498_3

¹⁰RIVM (2013). Tijdschrift Milieu, november 2013: https://www.rivm.nl/sites/default/files/2018-11/ThemaLicht.pdf 

4.3.2 Luchtkwaliteit 

Ontwerpprincipes 

• Houd je aan de MVI-criteria: MVI- criteria gaat over maatschappelijk verantwoord inkopen. Nieuwe ontwikkelingen in de buitenruimte houden zich zoveel mogelijk aan de MVI-criteria. 
  Er worden concrete regels opgenomen in het moederbestek. Op deze manier wordt luchtkwaliteit beschermd binnen de planvorming;

• Stel extra eisen bij bouwen: Bij nieuwe ontwikkelingen, reconstructies en groot onderhoud worden extra eisen gesteld voor luchtkwaliteit. Houd voldoende afstand tot woningen in relatie tot wegen. Dit geldt ook voor scholen, kinderopvangen en zorginstellingen;

• Voorkom vervuiling: Een ontwikkeling minimaliseert de hoeveelheid luchtvervuiling. Projecten met een MER-plicht zijn CO₂ neutraal.Wanneer het aankomt op uitstoot van stikstofdioxide en fijnstof is deze terugdringing van essentieel belang;

• Ontmoedig houtstook: Bij nieuwe ontwikkelingen is het toepassen van houtstook niet wenselijk.

4.3.3 Waterkwaliteit

Ontwerpprincipes 

• Vervuiling voorkomen: Nieuwe ontwikkelingen in de buitenruimte veroorzaken geen vervuiling van water. Het heeft de voorkeur dat een ontwikkeling zelfs voor een verbetering van de waterkwaliteit zorgt;

• Beperk lozingen: Nieuwe ontwikkelingen beperken lozingen in bodem of oppervlaktewater en moeten zoveel mogelijk een gesloten watersysteem hebben;

• Raadpleeg de Kaderrichtlijn Water: Oppervlakte- en grondwater rondom nieuwe ontwikkelingen voldoet zoveel mogelijk aan de Kaderrichtlijn Water. Verder is de hoeveelheid stikstof, fosfor en gewasbeschermingsmiddelen in het water zover mogelijk teruggedrongen tot de wettelijke norm;

• Voorkom afvalwater in het leefmilieu: Er wordt voorkomen dat afvalwater in het leefmilieu van Waddinxveen terecht komt.

4.3.4 Bodemkwaliteit 

Ontwerpprincipes 

• Extra aandacht voor de bodem: We gaan bij ontwikkelingen die effect hebben op de bodem uit van de volgende opgaven: 

1. Ken de bodem
2. Duurzaam ondergrondgebruik
3. Werken vanuit de driedimensionale benadering
4. Zorgen voor ondergrond coördinatie 
5. Extra aandacht voor de prioritaire aandachtspunten;

• Beperk bodemverdichting: Probeer bodemverdichting zoveel mogelijk tegen te gaan door bodemverdichting te centreren en niet te verspreiden over het gehele plangebied. Door de bodem niet te verdichten kan de bodem zijn waterhuishouding reguleren en kan er leven en is wortelgroei in de bodem mogelijk. Als een bodem eenmaal is verdicht, dan kan het niet meer terugkeren naar een luchtige bodem;

• Behoud landschappelijke- en ecologische diversiteit: Bij ontwikkelingen wordt ingezet op het behouden en indien mogelijk verbeteren van de landschappelijke- en ecologische diversiteit;

• Bekijk lokaal loodniveau: Houd bij nieuwe projecten rekening met de loodniveaus in de bodem. Indien er lood in de bodem aanwezig is wordt er een beheerplan opgesteld. Dit is een beheerplan waarin grondverplaatsing wordt beperkt en het onderhoud van veilige zones (bijvoorbeeld afdeklagen) wordt gewaarborgd;

• Werk water- en bodembeherend: Stem water- en bodembeheer af op de specifieke kenmerken van het plangebied;

• Werk water- en bodemsturend: Houdt bij ontwikkelingen en reconstructies rekening met het principe “water en bodem sturend”

4.3.5 Geluidhinder

 

Ontwerpprincipes 

• Positioneer strategisch: Zorg voor een strategische positionering van locaties waar mensen verblijven of overnachten. Voorzieningen zoals scholen en kinderdagverblijven worden zo ingericht dat geluidsoverlast beperkt wordt. Bij woningen wordt de oriëntatie en indeling van een pand zo ingericht dat mensen geen disproportionele geluidshinder ervaren, zeker niet 's nachts. Voor mogelijke maatregelen kan het IPLO worden geraadpleegd. Het IPLO is het Informatiepunt Leefomgeving, dit is het platform waar alles over RO is te vinden m.b.t. de Omgevingswet.;

 

 

• Gebruik andere maatregelen: Kijk bij locaties met een slechte geluidkwaliteit naar geluidsreducerende maatregelen. Denk hierbij aan geluidswallen, ander type asfalt, groen en het anders oriënteren van bebouwing. 

4.3.6 Overige omgevingsfactoren

Ontwerpprincipes 

• Vermijd (zeer) kwetsbare gebouwen op/in de buurt van risicovolle activiteiten: Zorg voor voldoende afstand tussen risicovolle activiteiten (bijlage VII Besluit kwaliteit leefomgeving) en kwetsbare gebouwen en locaties. De gemeente heeft ook beleid rondom externe veiligheid. Hier wordt zoveel mogelijk bij aangesloten. Om te zien waar risicovolle activiteiten (met aandachtsgebieden) al aanwezig zijn kan de kaart van de Atlas voor de Leefomgeving worden geraadpleegd. De ruimtelijke plannen worden getoetst door de Omgevingsdienst Midden-Holland op mogelijke gevaarlijke situaties;

• Laat plannen toetsen door de ODMH: Ruimtelijke plannen worden door de Omgevingsdienst Midden-Holland getoetst, ook onder andere, op het minimaliseren van geurhinder. Denk hierbij aan vrijkomende geuren vanuit milieubelastende activiteiten, waaronder de bereiding van voedsel en afvalverwerking;

• Zorg voor voldoende afstand tot lichthinder: Een nieuwe ontwikkeling heeft indien mogelijk voldoende afstand tot bronnen van lichthinder. Wanneer dit niet mogelijk is worden er maatregelen getroffen om lichthinder tegen te gaan. Dit geldt voor ontwikkelingen waarbij er menselijke beweging in de donkere uren aanwezig is. Op deze manier worden mogelijke fysieke- en mentale klachten tegengegaan.

 

4.4.1 Inleiding

Toegankelijke buitenruimtes dragen bij aan sport en beweging voor een brede doelgroep. Onderzoek wijst uit dat elementen zoals parken, sporttoestellen, sportvelden en wandelpaden het sporten laagdrempeliger maken, vooral omdat ze gratis en toegankelijk zijn¹¹. Voor mensen met een beperking kunnen brede paden en aangepaste sportfaciliteiten bewegen haalbaar en aantrekkelijk maken¹². Verder stimuleren goed ontworpen speelomgevingen sociale interactie, creativiteit en fysieke activiteit voor iedereen¹³.

¹¹Giles-Corti, B., Broomhall, M. H., et al. (2005). Increasing walking: How important is distance to, attractiveness, and size of public open space? American Journal of Preventive Medicine, 28(2), 169-176.

¹²Rimmer, J. H., & Rowland, J. L. (2008). Physical activity for youth with disabilities: A critical need in an underserved population. Developmental Neurorehabilitation, 11(2), 141-148.

¹³Jansson, M. (2010). Public space for children: Designing the outdoors for play.

4.4.2 Bereikbaarheid & toegankelijkheid

Ontwerpprincipes 

• Leg gebieden toegankelijk aan: De openbare ruimte die nieuw wordt aangelegd of wordt gerenoveerd is toegankelijk voor iedereen. Met toegankelijkheid wordt bedoeld dat iedereen zich zonder problemen kan verplaatsen in de buitenruimte. Dit stimuleert inclusie en zorgt voor een verbetering van menselijk welzijn en gezondheid;

• Gebruik geen onnodige obstakels: Er worden in de ontwerpfase geen onnodige obstakels op het trottoir ingetekend. Dit wordt met de betrokken stedenbouwkundige en projectleider afgestemd. Vrijgekomen ruimte kan toegankelijker worden ingericht;

• Maak trappen zichtbaar en toegankelijk: Trappen zijn duidelijk zichtbaar voor slechtzienden. Gebruik leuningen, graveringen en/of kleurcontrasten. Bij voorkeur wordt er bij belangrijke verbindingen gebruik gemaakt van hellingbanen voor rolstoelen. Indien dit niet mogelijk is moet het plan in goed overleg met belanghebbenden worden afgestemd.

 

 

• Ontwerp voor slechtziende en slechthorende inwoners: De openbare ruimte wordt zo goed mogelijk ingericht om slechtziende en slechthorende mensen te voorzien in hun behoefte. Denk hierbij aan meer braillemarkering rondom wegen en trappen en geluidssignalen bij stoplichten. Houd symbolen simpel en zorg voor overzichtelijkheid.

 

Maak informatie zichtbaar: Zorg ervoor dat bij plaatsing van informatie- en educatieborden rekening is gehouden met mensen van verschillende lengtes. Zorg ervoor dat borden op ooghoogte worden geplaatst. Maak deze borden zoveel mogelijk leesbaar voor laaggeletterde mensen;

4.4.3 Sporten en bewegen

Ontwerpprincipes sporten

• Zorg voor zichtbaarheid: Een sportlocatie in de buitenruimte is goed zichtbaar en verlicht;

 

• Stimuleer ruimte voor sporten: Waddinxveen biedt ruimte aan ongeorganiseerde en niet clubgebonden sportvoorzieningen in de buurten. Denk hierbij aan de herontwikkeling van De Sniep;

• Centreer sportlocaties: Openbare sporttoestellen worden geplaatst op een centrale locatie binnen een buurt en worden niet verdrongen naar het buitengebied. Let hier op bereikbaarheid, zichtbaarheid en de doelgroep;

• Voorkom te veel piekbelasting: Voorkom piekbelasting bij gebruik van sporttoestellen door het verspreiden van de locaties over de gehele gebouwde omgeving. Piekbelasting wordt veroorzaakt wanneer een grote groep mensen op hetzelfde moment gebruik maakt van de sportlocatie. Wanneer deze locaties worden verspreid over Waddinxveen zal de piekbelasting afnemen;

• Maak (hard)looprondjes mogelijk: Ontwikkelingen die tussen parken en andere centrale groenvoorzieningen liggen (zie figuur 50), worden zoveel mogelijk ingericht en gemarkeerd dat (hard)looprondjes mogelijk zijn. Zorg bij toepassing ervoor dat deze routes veilig zijn en voldoende bewegwijzering bevatten. 

 

 

4.4.4 Spelen

Ontwerpprincipes spelen

• Kies voor een natuurrijke inrichting: Speellocaties worden met voorkeur natuurrijk ingericht, waterrijk is een optie. Onnatuurlijke ondergronden worden alleen indien noodzakelijk toegepast. Natuurlijke ondergronden zorgen ze voor betere infiltratie van water, meer verkoeling en stimuleren de gezondheid van de gebruikers. Verder zijn groene randen die gewenst. Bekijk in hoeverre een groene invulling samengaat met het waarborgen van veiligheid; 

• Stimuleer spelen: Bij toekomstige gebiedsontwikkelingen wordt spelen in de buitenruimte gestimuleerd. Het liefst is dit op een autovrije locatie. Deze vorm van spelen zorgt voor een betere toegankelijkheid, veiligheid en het zorgt voor meer sociale cohesie in de buurt. Tevens gebruikt bijna de helft van de kinderen deze locaties om te spelen;

• Zorg voor zichtbaarheid: Een speellocatie in de buitenruimte is goed verlicht en voldoende zichtbaar. De paden zijn goed verlicht om veiligheid en toegankelijk te stimuleren;

 

 

• Raadpleeg het Speelruimteplan: Voor het plaatsen van speelruimtes wordt het Speelruimteplan geraadpleegd. Deze wordt verwacht rond het einde van 2025;

• Combineer meerdere doelstellingen: Toekomstige schoolpleinen bieden een mix van spelen, sporten en natuur. Het liefst zijn schoolpleinen ook in daluren bruikbaar. Voor schoolpleinen gelden dezelfde normen voor vergroening en schaduw zoals vastgesteld onder het thema Natuur & Recreatie en Klimaatadaptatie;

4.5.1 Inleiding

Goed ontworpen openbare ruimtes kunnen niet alleen de lichamelijke activiteit bevorderen, maar ook sociale interactie stimuleren¹⁴. Deze interactie is essentieel voor het welzijn van personen en gemeenschappen, aangezien sociale verbindingen bijdragen aan mentale gezondheid en een gevoel van saamhorigheid¹⁵. Waddinxveen investeert in een gezonde leefomgeving waarin het makkelijker wordt om gezonde keuzes te maken. Dit omvat het creëren van rookvrije en autovrije zones rondom kwetsbare locaties zoals scholen, en het realiseren van toegankelijke en inclusieve voorzieningen in de buitenruimte om sociale cohesie en gezondheid te bevorderen. 

¹⁴Gehl, J. (2010). Cities for People. Island Press.

¹⁵Barton, H., & Grant, M. (2006). A health map for the localities. The Town Planning Review.

4.5.2 Ruimte voor voorzieningen

Ontwerpprincipes gezonde voorzieningen

• Kijk naar de behoefte: Voorzieningen in de buitenruimte worden alleen gerealiseerd indien er een duidelijk vraag is naar deze voorziening. Ingeleverde natuur wordt zoveel mogelijk op een andere locatie in de gemeente teruggewonnen. Het liefst is dit in dezelfde buurt als de nieuwe voorziening. Hanteer hiervoor de ontwerpprincipes vanuit Natuur;

• Voorzieningen stimuleren de sociale cohesie: Een voorziening in de buitenruimte heeft een sociale functie, stimuleert een gezonde leefstijl en vormt de basis voor inclusiviteit. Bij voorkeur biedt een voorziening de basis voor meer beweging, interactie en een gezonde voedselomgeving. Verder is een voorziening een schone en veilige omgeving; 

• Zorg voor rookvrije plekken: Vooral rondom schoolpleinen, sport- en speellocaties en het zwembad is het belangrijk om roken/ vapen te weren. Dit stimuleert de algemene gezondheid en zorgt voor een rookvrije kindomgeving zoals in het Nationaal Preventieakkoord is vastgesteld. 

4.5.3 Gezonde voedselomgeving

Ontwerpprincipes gezonde voorzieningen

• Stimuleer gezonde voedselkeuzes: Het voedselaanbod in de buitenruimte nodigt uit tot het maken van gezonde keuzes. Dit wordt uitgevoerd door een evenwichtig aanbod aan voorzieningen op te bouwen. Nieuw ongezond voedselaanbod heeft niet de voorkeur in locaties rondom scholen, sportverenigingen en in buurten waar het aandeel ongezonde voedselaanbieders hoger is dan gezonde; 
  

• Zorg voor bescherming tijdens warme perioden: Bij nieuwe grootschalige sport- en speelvoorziening met een centrale ligging in de buitenruimte wordt indien mogelijk een watertappunt en een zonnebrandpaal bijgeplaatst. Dit geldt ook voor nieuwe (school)pleinen. Hiermee stimuleert de buitenruimte tot het drinken van water en nodigt het uit voor langduriger en veiliger gebruik van de buitenruimte tijdens warmere perioden.

4.5.4 Cultuur & evenementen

Ontwerpprincipes 

• Stimuleer inclusiviteit: Cultuur- en evenementlocaties in de buitenruimte stimuleren inclusiviteit binnen de gemeente. Een locatie is bij voorkeur voor iedereen toegankelijk;

• Zorg voor een mix van leefbaarheid en rust: Cultuur- en evenementlocaties in de buitenruimte bieden een gezonde mix tussen leefbaarheid en rust. Meer activiteiten en voorzieningen in de buitenruimte zijn gewenst, maar ze mogen niet het dorpse karakter verstoren;

• Zorg voor een mix van leefbaarheid en rust: Cultuur- en evenementlocaties in de buitenruimte bieden een gezonde mix tussen leefbaarheid en rust. Meer activiteiten en voorzieningen in de buitenruimte zijn gewenst, maar ze mogen niet het dorpse karakter verstoren;

5.2.1 Inleiding

Naarmate de vraag naar duurzame energieoplossingen groeit, hoe meer ruimte er nodig is voor opweklocaties. Daarnaast ontstaat er een toename van bovengrondse en ondergrondse infrastructuren die het landschap visueel en functioneel veranderen¹⁸. Daarnaast leidt de transitie naar een slim energienetwerk tot nieuwe uitdagingen voor steden en dorpen, waar meer ruimte nodig is voor elementen zoals laadpalen en energieopslagfaciliteiten, die de druk op de beschikbare publieke ruimte verder verhogen¹⁹.

¹⁸Van Loon, A., & Poortinga, W. (2020). Energie-infrastructuur en leefomgeving: Een sociale en ruimtelijke impactanalyse. Utrecht University Press.

¹⁹Boekema, F., & Geertman, S. (2019). De impact van het slimme energienetwerk op stedelijke ontwikkeling. Amsterdam University Press.

5.2.2 Opwek

Ontwerpprincipes 

• Gebruik de Trias Energetica: Ga bij projecten zoveel mogelijk uit van de Trias Energetica. Hierin is de volgorde van energieverbruik: besparen, duurzaam opwekken en efficiënt gebruiken energie;

• Benut dakoppervlakken: Integreer zon-energie op grote dakoppervlakken die zich hiervoor lenen. Voornamelijk op publieke- en commerciële gebouwen is vaak voldoende ruimte om dit te realiseren;

• Ga uit van zon op gebouwen: Zon op gebouwen heeft ten alle tijden de voorkeur boven zon op veld. Er is veel potentie op daken en zon op veld is niet in alle situaties gewenst. Zeker met betrekking tot ecologische ontwikkelingen;

• Beperk zon op veld in de EVZ: Zon op veld is niet gewenst binnen de Ecologische Verbindingszone (EVZ). De ligging van de EVZ is te zien in figuur 4;

• Ga voor verdichting in plaats van uitbreiding: Benut opwekplekken in de huidige stedelijke omgeving. Voorbeelden zijn parkeerplaatsen, daken of geluidswallen;

• Stimuleer kleinschalige windopwek: Het integreren van kleine windturbines in industrieterreinen en landbouwterrein is gewenst. Op deze plekken is vaak veel ruimte en wordt er minder overlast ervaren door slagschaduw en geluid. Voor windturbines met een rotordiameter van meer dan 2 meter gelden veiligheidsafstanden tot kwetsbare gebouwen en locaties in de omgeving. Bedrijfsgebouwen zijn ook (beperkt) kwetsbare gebouwen. Zorg ervoor dat bij plaatsing overleg plaatsvindt met de ODMH.

 

Ga uit van 50% lokaal eigendom: De gemeente streeft naar 50% lokaal eigendom per project. Lokaal eigendom betekent niet enkel dat omwonenden mede-eigenaar zijn van een energieproject. Dit kan ook ingevuld worden via aanvullende financiële participatie of andere vormen van toegevoegde waarde voor de omwonenden. Denk bijvoorbeeld aan een gebiedsfonds waarmee maatschappelijke projecten kunnen worden uitgevoerd of een investering in een stuk natuur, ondernemers collectief die (gedeeltelijk) eigenaar zijn en zeggenschap hebben over (de ontwikkeling van) het project, inclusief (een deel van) de opbrengsten;

Bescherm lokale flora en fauna: Bij de aanleg van nieuwe opweklocaties zoals zonnevelden en windturbines wordt de situatie van de lokale flora en fauna bij voorkeur verbeterd. Een ontwerp bevat zoveel mogelijk specifieke elementen die aantonen dat de meest optimale situatie voor planten en dieren wordt gerealiseerd;

Ga voor een collectieve aanpak van duurzame warmtebronnen: Projecten voor lokale duurzame warmtebronnen dienen bij voorkeur collectief te worden ingezet. Denk hierbij aan geothermie, aquathermie en WKO. Deze projecten houden rekening met het beschermen van de grondwaterkwaliteit en het ondergronds ruimtebeslag.

5.2.3 Infrastructuur

Ontwerpprincipes 

 

• Gebruik open verharding: Nieuwe infrastructuur wordt bij voorkeur aangelegd onder een open verharding. Indien kabels en leidingen worden aangelegd in groenstroken is dit in principe alleen toegestaan in gazons of eventueel in groenstroken met niet-diep-wortelende beplanting. Bomen worden bij voorkeur niet verwijderd of verplaatst, tenzij bomen door ziekte niet meer functioneren;

• Gebruik open verharding: Nieuwe infrastructuur wordt bij voorkeur aangelegd onder een open verharding. Indien kabels en leidingen worden aangelegd in groenstroken is dit in principe alleen toegestaan in gazons of eventueel in groenstroken met niet-diep-wortelende beplanting. Bomen worden bij voorkeur niet verwijderd of verplaatst, tenzij bomen door ziekte niet meer functioneren;

• Toon energiegebruik aan: Binnen het project wordt de hoeveelheid te verwachten energiegebruik aangetoond. Op deze manier krijgt de gemeente inzicht op de toekomstige druk op energie-infrastructuur;

• Bescherm lokale flora en fauna: Bij de aanleg van nieuwe energiesystemen wordt de lokale flora en fauna zo min mogelijk verstoord. Wanneer dit wel gebeurt wordt de verstoorde flora en fauna ten minste gelijkwaardig gecompenseerd. Indien mogelijk wordt er gekeken of nestruimte kan worden gecombineerd met energie infrastructuur. 

5.2.4 Opslag

Ontwerpprincipes

• Ontwerp lokale en geclusterde opslag: Ga uit van lokale- en geclusterde energieopslag. Op deze manier wordt een wildgroei aan opslagvoorzieningen voorkomen en blijft de buitenruimte leefbaar;

• Combineer initiatieven: Combineer indien mogelijk opslaglocaties met andere initiatieven. Op deze manier nodigt de buitenruimte meer uit tot gebruik en kan de lokale energietransitie worden gecombineerd met cultuur, groen en klimaatadaptatie. Verder hebben de objecten een rustige en ingetogen vormgeving op bouwkundig gebied;

 

 

 

• Houd de afstand tussen opwek en opslag klein: Zorg voor een zo dichtbij mogelijke situering van energieopslagfaciliteiten bij opweklocaties. Op deze manier worden pieken en dalen in het stroomgebruik beter gereguleerd;

• Houd de afstand tussen opwek en opslag klein: Zorg voor een zo dichtbij mogelijke situering van energieopslagfaciliteiten bij opweklocaties. Op deze manier worden pieken en dalen in het stroomgebruik beter gereguleerd;

6.2.1 Inleiding

Een goed ontworpen buitenruimte op het gebied van afval- en grondstoffeninzameling kan de circulaire economie bevorderen door waardevolle grondstoffen terug te winnen en verspilling te minimaliseren²³. De strategische plaatsing van afvalpunten en recyclestations in de buitenruimte stimuleert inwoners om bewuster om te gaan met afval, wat leidt tot een schonere en meer functionele openbare ruimte¹⁴. Door deze circulaire maatregelen kan afvalbeheer een zichtbare en functionele rol spelen in de buitenruimte, wat bijdraagt aan een duurzamere toekomst²⁴.

²³Ellen MacArthur Foundation. (2013). Towards the Circular Economy. 

¹⁴Gehl, J. (2010). Cities for People. 

²⁴van der Schoor, T., & Scholtens, B. (2015). Power to the people: Local community initiatives and the transition to sustainable energy.

6.2.2 Inleverpunten

Ontwerpprincipes 

• Kies voor een strategische locatie: Nieuwe inleverpunten voor elektrische apparaten (zoals Blipverts) worden bij voorkeur op een strategische plek worden geplaatst binnen het gebied. Dit houdt in op een centrale plek langs gebiedsontsluitingswegen bij afvalinzamelingspunten, winkels, pakketpunten en/of voorzieningen. Het combineren van pakketpunten, ondergrondse containers en inleverpunten voor elektrische apparaten op één locatie is gewenst;

 

 

• Kies voor een punt op buurtniveau: Het streven is dat elke buurt een inleverpunt heeft. Indien er een nieuw inleverpunt wordt geplaatst dient de evenredige verspreiding beoordeeld te zijn;

• Combineer inleverpunten met andere opgaven: Nieuwe inleverpunten worden bij voorkeur gecombineerd met het inleveren van medicatie. Deze inleverpunten worden veilig en gesloten ingericht. Medicatie dat over de datum is kan giftig zijn en voor problemen zorgen in het afval en voor de waterkwaliteit. 

6.2.3 Afval

Ontwerpprincipes 

• Bekijk of lokale compostverwerking mogelijk is: Bij nieuwe ontwikkelingen wordt indien mogelijk GFE/GFT en swill afval lokaal verwerkt tot compost. Dit is natuurlijk afval, zoals groente, fruit, etensresten en tuinafval. Dit zorgt voor minder afvalstromen en stimuleert projecten zoals groene tuinen, moestuinen of groene openbare ruimte. Hiermee wordt de leefomgeving groener, gezonder en stijgt de sociale cohesie;

• Ga uit van volledig omgekeerd inzamelen: Bij nieuwe ontwikkelingen (behalve in het buitengebied) wordt uitgegaan van volledig omgekeerd inzamelen. Dit betekent dat er voor restafval niet meer wordt gewerkt met kliko's, maar met ondergrondse containers. We hanteren de richtlijn van een maximale loopafstand van 250 meter naar een ondergrondse container;

 

 

• Beperk zwerfafval: Nieuwe ondergrondse containers worden mogelijk ingericht om afval op straat tegen te gaan en de beeldkwaliteit te optimaliseren. Dit wordt gericht om bijplaatsing naast de container tegen te gaan. 

7.3.1 Inleiding

Een evenredige verspreiding van parkeerplaatsen kan bijdragen aan een efficiënter gebruik van de ruimte en behoud van groen, terwijl slechte planning kan leiden tot hogere verharding en minder biodiversiteit. Strikte parkeernormen, zoals beschreven door CROW, kunnen helpen overbelasting van openbare ruimten te voorkomen door te zorgen voor voldoende parkeerplaatsen op eigen terrein of in private voorzieningen. Tegelijkertijd kunnen verschillende normen per zones inspelen op veranderende mobiliteitsbehoeften, bijvoorbeeld door gebruik van deelmobiliteit en openbaar vervoer te stimuleren²⁸. 

²⁸CROW. (2018). Parkeren en buitenruimte: richtlijnen en aanbevelingen. https://www.crow.nl 

7.3.2 Situering parkeervakken 

Ontwerpprincipes

• Houd rekening met maximale loopafstanden: Voor het situeren van parkeervakken wordt er rekening gehouden met maximale loopafstanden. Deze maximale loopafstanden worden gekoppeld aan woningen, werklocaties en voorzieningen. We hanteren hiervoor de meest actuele CROW-richtlijn voor maximale loopafstanden;

• Cluster parkeerruimte: Parkeerruimte in de buitenruimte wordt zoveel mogelijk geclusterd. Het liefst zijn de parkeervakken geclusterd waardoor er minder auto's over de buitenruimte zijn verspreid. Parkeren achter panden heeft hierin de voorkeur. Het clusteren van parkeerruimte achter panden zorgt voor een leefbare en veilige straat;

• Verdeel clusters evenredig: Parkeerclusters worden bij voorkeur in gelijke verhouding door de wijk verdeeld. Ga bij het stedenbouwkundig ontwerp uit van de richtlijn voor de maximale loopafstand. Dit bedraagt een maximale afstand van 2 minuten wandelen van een woning tot een openbare parkeerplaats;

• Ga uit van inpandig parkeren: Bij nieuwe ontwikkelingen wordt er zoveel mogelijk inpandig geparkeerd. Dit zorgt voor een veiliger gebruik van de buitenruimte. Dit andere gebruik kan worden ingevuld met meer ruimte voor groen, water of voorzieningen die gezondheid stimuleren; 

• Ga anders uit van parkeren op eigen terrein: Indien inpandig parkeren geen optie is wordt er gekeken naar parkeren op eigen terrein. Deze vorm van parkeren is alleen gewenst indien er meer buitenruimte vrijkomt voor groen, water of voorzieningen.Indien de situatie hiervan verslechtert als gevolg van parkeren op eigen terrein is de ontwikkeling ongewenst;

• Parkeer op eigen terrein in het buitengebied: Voor het buitengebied geldt dat parkeren op eigen terrein het uitgangspunt is; 

• Ontwerp voor meervoudig ruimtegebruik: Bij grotere parkeerstroken of parkeerpleinen is meervoudig ruimtegebruik gewenst. Meervoudig ruimtegebruik houdt in dat parkeerplaatsen buiten de piekuren voor andere doeleinden kunnen worden gebruikt;

 

 

• Houd invalidenplaatsen dichtbij: Er is bij voorkeur binnen een straal van 100 meter van een woning minstens 1 gehandicaptenplaats beschikbaar in de buitenruimte. Deze richtlijn is gericht op bewoners die niet op eigen terrein kunnen parkeren.

7.3.3 Parkeernorm

Ontwerpprincipes 

• Hanteer de middennorm van het CROW: De parkeerrichtlijn van het CROW is leidend. De gemeente streeft bij projecten naar de middennorm. Afwijkingen zijn onderbouwd mogelijk binnen de bandbreedte. Indien er geen richtlijnen vanuit het CROW zijn opgesteld er maatwerk wordt toegepast;

• Waddinxveen is sterk stedelijk: Er wordt uitgegaan van sterk stedelijk als stedelijkheidsgraad bij het bepalen van de parkeernorm;

• Hanteer de zones: De parkeerrichtlijn vanuit de meest actuele CROW-publicatie verschilt per zone. De zones zijn centrum, schil centrum, rest bebouwde kom en buitengebied. De zoneverdeling van Waddinxveen is inzichtelijk in figuur 72;

 

Kaart online bekijken? Klik dan op de volgende link

• Reken garages en opritten niet mee: Garages en opritten op eigen erf worden bij voorkeur niet als volwaardige parkeerplek meegenomen in de parkeerberekening. In de praktijk worden de garages en opritten niet altijd als parkeerplaats gebruikt, dit terwijl ze wel zijn meegenomen in de berekening;

• Los problematiek infrastructureel op: Parkeerproblematiek in bestaande wijken wordt in eerste instantie infrastructureel opgelost. Indien dit niet mogelijk is wordt er gekeken naar regulerende maatregelen;

• Ga uit van de meest actuele richtlijn: In bestaande wijken wordt tijdens herontwikkeling bij voorkeur de meest actuele CROW-richtlijn gehanteerd en niet de oude vanuit het voormalige bestemmingsplan. Daar kan gemotiveerd van worden afgeweken. Hiermee maken we maatwerk mogelijk.