VTH-Jaarverslag 2024 Gemeente Cranendonck

Voor u ligt het VTH-Jaarverslag 2024 van de gemeente Cranendonck (hierna: jaarverslag).

Op grond van artikel 13.11 Omgevingsbesluit is het verplicht een jaarverslag op te stellen. In het jaarverslag wordt gerapporteerd over de mate waarin uitvoering van het uitvoeringsprogramma heeft plaatsgevonden en de mate waarin deze uitvoering heeft bijgedragen aan het bereiken van de doelen van de in het Vergunningen, Toezicht en Handhaving Uitvoeringsprogramma 2024 van de gemeente Cranendonck (afgekort en hierna: VTH-Uitvoeringsprogramma 2024). De invulling hiervan is gebaseerd op de keuzes en prioriteiten zoals vastgesteld in het vergunningen-, toezichts- en handhavingsbeleid 2024-2027 van de gemeente Cranendonck (hierna: VTH-Beleidsplan).

Het VTH-Beleidsplan is op 12 december 2023 door het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Cranendonck (hierna: het college) vastgesteld. De gemeenteraad van de gemeente Cranendonck heeft op 19 december 2023 kennisgenomen van het VTH-Beleidsplanbeleid. Op 19 december 2023 is het beleid aangeboden aan Gedeputeerde Staten van de provincie Noord-Brabant. Het VTH-Beleidsplan omvat het kader voor de invullingen van de gemeentelijke taken op het gebied van Vergunningen, Toezicht en Handhaving (hierna: VTH) in brede zin.

Het Omgevingsbesluit regelt dat het college ieder jaar bepaalt op welke wijze uitvoering wordt gegeven aan dit beleid. Het VTH-Uitvoeringsprogramma 2024 is op 23 januari 2024 vastgesteld en is gebaseerd op het VTH-Beleidsplan. Het VTH-Uitvoeringsprogramma 2024 omvat onder andere de prioriteringen (en daarmee de werkzaamheden), de middelen en de formatie voor VTH.

Dit jaarverslag geeft weer op welke wijze de gemeente Cranendonck in 2024 uitvoering heeft gegeven aan het VTH-Uitvoeringsprogramma 2024 (met inachtneming van het VTH-Beleidsplan. In dit jaarverslag is opgenomen wat de resultaten zijn van de vergunningverlening en de uitgevoerde toezichts- en handhavingsacties in 2024.

Kortom, welke taken hebben de medewerkers VTH in 2024 uitgevoerd en in welke omvang hebben zij dat gedaan. Volgens de wettelijk voorgeschreven wijze wordt dit jaarverslag aangeboden aan de gemeenteraad.

In hoofdstuk 2 van dit jaarverslag leest u de beschikbaarheid van zowel de capaciteit als de financiële middelen voor VTH. Hoofdstuk 3 betreft de kwaliteitscriteria. In hoofdstuk 4 zijn de gegevens van de monitoring van de VTH-taken in 2024 evenals een toelichting op het gerealiseerd niveau te vinden. In hoofdstuk 5 wordt afgesloten met een conclusie.

Voor de uitvoering van de taken worden middelen ingezet in de vorm van personeel en financiën. Door prioritering worden de beschikbare middelen op een slimme manier ingezet. Taken met een hoge prioriteit worden uitgebreid behandeld, taken met een lage prioriteit worden op lager niveau uitgevoerd. In dit hoofdstuk wordt inzichtelijk gemaakt welke middelen beschikbaar waren voor VTH in 2024.

2.1 Personele middelen

In het VTH-Uitvoeringsprogramma 2024 is in hoofdstuk 3 inzichtelijk gemaakt welke capaciteit de Gemeente Cranendonck beschikbaar heeft gesteld voor VTH in 2024. In onderstaande tabel is dit weergegeven.

• *

  Het betreft capaciteit c.q. formatie. Daadwerkelijke inzetbaarheid kan anders zijn (door bijv. ziekte).

• **

  Vanwege zwangerschapsverlof van halverwege juli tot en met december 2024 is 1 Fte vervanging door middel van inhuur.

Naast de bovenstaande FTE in de tabellen worden ook taken uitgevoerd door de Omgevingsdienst Zuidoost-Brabant (hierna: Odzob) en de Veiligheidsregio Brabant-Zuidoost (hierna: VRBZO).

Het betreft een flexibele inzet die wordt ingezet afhankelijk van het aantal meldingen, klachten en aanvragen.

2.2 Financiële middelen

In het VTH-Uitvoeringsprogramma 2024 wordt in paragraaf 2.6 uitgebreid stilgestaan bij de financiële middelen. Voor de uitvoering van de reguliere taken die in het VTH-Uitvoeringsprogramma 2024 zijn opgenomen, zijn de financiële middelen geborgd.

In de begroting van 2024 zijn financiële middelen opgenomen voor de uitvoering van het VTH-Uitvoeringsprogramma 2024. Deze middelen worden onder andere gebruikt om specialismen in te huren.

De wettelijke basistaken op het gebied van milieu zijn verplicht uitbesteed aan de Odzob. Naast basistaken voert de Odzob ook verzoektaken uit op het gebied van VTH, bijvoorbeeld het beoordelen van en handhaven naar aanleiding van meldingen. Met deze taken is in de begroting rekening gehouden.

Taken op het gebied van de brandveiligheid worden verricht door de VRBZO.

Daarnaast zijn er taken uitbesteed, omdat de daarmee gepaard gaande werkvoorraad voor de gemeente Cranendonck te klein is om hiervoor specialisten in vaste dienst te nemen. Hieronder vallen bijvoorbeeld de constructeur en de bodemadviseur.

De hiervoor benodigde financiële middelen zijn opgenomen in de gemeentelijke begroting 2024 en de verantwoording vindt plaats middels de jaarrekening.

In 2024 speelde de overlast(beleving) gerelateerd aan de opvanglocatie van het COA in Budel een belangrijke rol voor Toezicht (en Handhaving). In totaliteit hadden we vier boa’s in dienst, waarvan twee gefinancierd door SPUK gelden en twee tijdelijke inhuurkrachten die zich specifiek bezighouden met de aanpak van overlast gerelateerd aan deze opvanglocatie.

In 2015 kwamen de Vereniging van Nederlandse Gemeenten en het Interprovinciaal Overleg met een uniforme modelverordening kwaliteit vergunningverlening, toezicht en handhaving omgevingsrecht. Deze uniforme modelverordening werd opgesteld omdat gemeenten, provincies en de gemeenschappelijke diensten zich voor een gezamenlijke opgave gesteld zagen. De opgave was om in landelijk verband de kwaliteit van de uitvoering en handhaving te bevorderen, te borgen en te beoordelen bij de gedeelde zorg voor een gezonde en veilige fysieke leefomgeving.

De grondslag van deze verordening werd destijds opgenomen in de artikelen 5.4 en 5.5 van de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (hierna: Wabo). Sindsdien zijn de kwaliteitscriteria 2.1, en later per 15 april 2022, kwaliteitscriteria 2.3, voor de uitvoering van de Wabo ontwikkeld en beschikbaar gesteld in brede samenwerking tussen bevoegde gezagen. Het uitgangspunt voor de kwaliteitsbevordering is de in landelijke samenwerking opgestelde kwaliteitscriteria 2.3, die op basis van technische en maatschappelijke ontwikkelingen met betrokken partijen in landelijke afstemming zijn aangepast.

Met de inwerkingtreding van de Omgevingswet is de Wabo als grondslag voor de verordening vervallen. Hierdoor moest er een nieuwe verordening worden vastgesteld (met de artikelen 18.20 en 18.23 van de Omgevingswet als grondslag).

Hiertoe is de ‘Verordening uitvoering en handhaving omgevingsrecht gemeente Cranendonck 2023’ vastgesteld, welke per 1 januari 2024 in werking is getreden.

In dit hoofdstuk wordt aangegeven hoe de gemeente Cranendonck aan de kwaliteitscriteria uit haar verordening voldoet.

3.1. Doel kwaliteitscriteria

De kwaliteitscriteria zijn opgesteld om de uitvoering van vergunningverlening, toezicht en handhaving (VTH-taken) binnen het Omgevingsrecht door gemeenten, provincies en omgevingsdiensten verder te professionaliseren en de kwaliteit binnen deze organisaties te waarborgen. Ze hebben betrekking op het proces, de inhoud en de kritieke massa. Door te voldoen aan deze criteria kan het bevoegd gezag de gewenste kwaliteit en continuïteit in de uitvoering van de VTH-taken garanderen. De criteria maken duidelijk welk kwaliteitsniveau burgers, bedrijven, instellingen én overheden – zowel als samenwerkingspartners als opdrachtgevers – mogen verwachten. Ze zijn op verschillende niveaus uitgewerkt: deels richten ze zich op de organisatie als geheel, deels op de individuele medewerkers.

3.2. Criteria kritieke massa en invulling

Het leveren van een zo goed mogelijk product vormt de basis van kwaliteit. Dit vraagt in de eerste plaats om vakmanschap. De kwaliteitscriteria voor kritieke massa richten zich op dit vakmanschap, uitgedrukt in termen van voldoende opleiding, ervaring, kennis en het structureel onderhouden en borgen daarvan. Organisaties en medewerkers die aan deze criteria voldoen, moeten in staat zijn om producten van de gewenste kwaliteit te leveren.

De criteria voor kritieke massa bieden daarmee handvatten om te beoordelen of een organisatie en haar medewerkers in principe toegerust zijn om de taken en bijbehorende operationele werkzaamheden uit te voeren, op basis van de minimaal vereiste deskundigheid én de borging van continuïteit in de uitvoering.

Vanwege de omvang van de gemeente Cranendonck is het niet altijd mogelijk zelfstandig aan de eisen te voldoen. Op het gebied van vergunningverlening, toezicht en handhaving en juridische aspecten met betrekking tot bouwen en ruimtelijke ontwikkeling, wordt samengewerkt met de gemeenten Heeze-Leende en Valkenswaard (Gemeenschappelijke Regeling Samenwerking A2-gemeenten).

Deze samenwerking vindt plaats op verschillende manieren. Zo is er onderling overleg over casussen en worden de werkprocessen waar mogelijk op elkaar afgestemd. Daarnaast is er iedere twee weken een Key-user overleg voor de vakapplicatie Powerbrowser. Daarnaast wordt geleerd van de werkwijzen waarop bij de andere gemeenten wordt gewerkt. Mede door de samenwerking met de A2-gemeenten voldoet de gemeente Cranendonck aan de kwaliteitscriteria.

3.3. Deskundigheidsgebieden kwaliteitscriteria: uitbesteden of niet

Bepaalde activiteiten binnen de verschillende deskundigheidsgebieden kunnen in sommige gevallen worden uitbesteed, terwijl andere juist binnen de overheid moeten worden uitgevoerd.

De mogelijkheid tot uitbesteden is dus per activiteit binnen elk deskundigheidsgebied gespecificeerd. Wanneer de benodigde deskundigheid voor een activiteit redelijkerwijs alleen te vinden is bij gespecialiseerde bureaus, bestaat de mogelijkheid om deze werkzaamheden extern onder te brengen. Tegelijkertijd geldt dat bepaalde activiteiten of deskundigheden binnen de eigen organisatie van de overheid belegd moeten zijn.

In totaal zijn er 28 deskundigheidsgebieden.

De kwaliteitscriteria beschrijven per deskundigheidsgebied:

• •

  Welke taken het betreft;

• •

  Of de taak door de overheid moet worden uitgevoerd (incl. Gemeenschappelijke regelingen) en welke eisen worden gesteld aan het uitbesteden;

• •

  De vereiste basisopleiding en aanvullende opleiding van de medewerkers die de taken uitvoeren;

• •

  De vereiste werkervaring van de medewerkers die de taken uitvoeren;

• •

  De aanvullende kennis waarover de medewerkers moeten beschikken;

• •

  De tijdsbesteding van de medewerkers aan de betreffende taken (frequentie);

• •

  De eis aan de organisatie dat er minimaal twee medewerkers per deskundigheidsgebied moeten zijn.

In de tabel hieronder (afbeelding 1) is bij de beschrijving van de deskundigheden per activiteit aangegeven of deze intern moet worden uitgevoerd of eventueel kan worden uitbesteed aan marktpartijen.

Afbeelding 1: deskundigheidsgebieden kwaliteitscriteria

3.4. Voldoen aan deskundigheidsgebieden kwaliteitscriteria

Hierna volgt, met inachtneming van alle deskundigheidsgebieden, hoe we als gemeente voldoen.

Deskundigheidsgebieden waaraan wij voldoen

Vanwege de omvang van de gemeente Cranendonck, wordt op een beperkt aantal deskundigheidsgebieden individueel voldaan. De werkvoorraad is niet groot genoeg om op ieder deskundigheidsgebied twee medewerkers in dienst te hebben die voldoen aan het frequentiecriterium/; tijdsbesteding aan de betreffende taken. De gemeente voldoet individueel aan de kwaliteitscriteria op de volgende deskundigheidsgebieden:

• 1.

  Casemanager

• 2.

  Vergunningverlening Omgevingswet (voorheen bouw en RO)

• 9.

  Behandelen juridische aspecten handhaving

• 10.

  Behandelen juridische aspecten BOPA (voorheen RO)

• 28.

  Energiebesparing en duurzaamheid

Deskundigheidsgebieden waaraan wij voldoen met de A2-gemeenten

Op de volgende deskundigheidsgebieden voldoen wij niet individueel, maar voldoen wij samen met de gemeenten Valkenswaard en Heeze-Leende. Dit betreffen de volgende deskundigheidsgebieden:

• 4.

  Toezicht en handhaving Omgevingswet (voorheen bouwen en RO)

• 8.

  Behandelen juridische aspecten vergunningverlening

De samenwerking met de A2-gemeenten is een ‘low profile’ samenwerking die niet is ingebracht in de gemeenschappelijke regeling. Overeenkomstig de uitgangspunten van de kwaliteitscriteria is de samenwerking gericht op:

• •

  Het delen van kennis en daardoor verhogen van de kwaliteit van het werk. Hiervoor wisselen de medewerkers van de drie gemeenten periodiek kennis en ervaring uit;

• •

  Het verlagen van de kwetsbaarheid. De gemeenten behouden in beginsel ieder hun eigen werkvoorraad maar hebben afspraken gemaakt over het tijdelijk en incidenteel overnemen van werk in noodgevallen. Om te borgen dat medewerkers elkaars werk kunnen overnemen in geval van nood, wordt er periodiek samengewerkt om elkaars processen te beheersen. Dit wordt gecombineerd met de kennisuitwisseling zoals hierboven genoemd. In 2018 is ook gestart met het fysiek werken op de verschillende locaties om zo ook de plaatselijke (werk)omstandigheden te kennen.

Deskundigheidsgebieden die gedeeltelijk zijn belegd bij marktpartijen

Voor een aantal deskundigheidsgebieden is het toegestaan om deze te beleggen bij één of meerdere marktpartijen die voldoen aan de kwaliteitscriteria. De gemeente Cranendonck heeft de volgende deskundigheidsgebieden geheel of gedeeltelijk bij een dergelijke marktpartij belegd:

• 13.

  Bouwfysica

• 15.

  Constructieve veiligheid *

• 25.

  Stedenbouw en inrichting openbare ruimte **

• 26.

  Kostenverhaal en planeconomie

• *

  Het uitbesteden aan een marktpartij van deze taken is toegestaan, mits de gemeente voldoet aan de criteria bij deskundigheidsgebied 2 en 4 (waaraan wordt voldaan in Cranendonck).

• **

  Deze taken worden slechts bij een marktpartij belegd voor zover dat volgens de kwaliteitscriteria is toegestaan. Voor de overige taken voldoet de gemeente Cranendonck zelf.

Deskundigheidsgebieden waaraan wij voldoen met de Odzob /VRBZO/ODBN

Een aantal taken hebben wij geheel of gedeeltelijk bij de Odzob, VRBZO of ODBN (omgevingsdienst Brabant Noord) belegd. We zijn verplicht om zogenaamde basistaken bij de Odzob en ODBN te beleggen. Deze partijen voldoen aan de kwaliteitscriteria die gelden voor de deskundigheidsgebieden die zij voor de deelnemende gemeenten uitvoeren.

De volgende deskundigheidsgebieden zijn bij de Odzob belegd:

• 3.

  Vergunningverlening milieu (Bal en Omgevingsplan)

• 5.

  Toezicht en handhaving milieu

• 6.

  Toezicht en handhaving bodem

• 11.

  Ketentoezicht

• 12.

  Buitengewone opsporing natuur, milieu en fysieke leefomgeving

• 16.

  Bouwakoestiek*

• 17.

  Sloop en asbest (voor zover geen basistaak betreft) **

• 18.

  Afvalwater

• 19.

  Bodem, bouwstof en water

• 20.

  Externe veiligheid

• 21.

  Geluid en trillingen

• 22.

  Groen en ecologie (als onderdeel beoordeling initiatieven)

• 24.

  Luchtkwaliteit en geur

• 27.

  Cultuurhistorie***

• *

  Werkzaamheden op het gebied van bouwakoestiek worden doorgaans door de vergunningverleners bouwen en RO getoetst en kunnen in complexere gevallen aan de Odzob worden voorgelegd.

• **

  Toezicht op asbestverwijdering bij bedrijven is een basistaak die wij verplicht bij de Odzob moeten beleggen.

• ***

  Sinds 1 oktober 2023 is een medewerker binnen de gemeente het eerste contactpersoon. Deze stemt vervolgens met de Odzob af wie wat doet.

De volgende deskundigheidsgebieden zijn bij de ODBN belegd:

• 7.

  Toezicht en handhaving groene wetten

• 23.

  Groen en ecologie (vergunningverlening)

Het volgende deskundigheidsgebied is bij de VRBZO belegd:

• 14.

  Brandveiligheid

In de monitoring is een splitsing gemaakt werkzaamheden uitgevoerd binnen onze gemeentelijke organisatie én werkzaamheden uitgevoerd door onze samenwerkingspartners. Bij de werkzaamheden uitgevoerd door de gemeentelijke organisatie is een splitsing gemaakt tussen twee kolommen: "Verwachte werkzaamheden" en "Gerealiseerd 2024". De kolom 'Verwachte werkzaamheden' komt uit het VTH-Uitvoeringsprogramma 2024 en geeft een schatting van het aantal taken of controles dat in 2024 kunnen worden uitgevoerd,. De kolom 'Gerealiseerd 2024' toont het daadwerkelijke aantal uitgevoerde taken in dat jaar. In de toelichting worden de daadwerkelijk uitgevoerde werkzaamheden in 2024 toegelicht, al dan niet in vergelijking met de geplande werkzaamheden uit het VTH-Uitvoeringsprogramma 2024.

De door de samenwerkingspartners uitgevoerde werkzaamheden (‘Gerealiseerd 2024’ ) worden voorgegaan door de eerdere planning voor 2024, zodat hierin ook een vergelijk mogelijk is. Daarnaast is in bijlage 1 de jaarrapportage van de Odzob opgenomen. Een overzicht van de uitgevoerde werkzaamheden van de VRBZO is opgenomen in bijlage 2.

Alle cijfers worden gepresenteerd in termen van het aantal producten of controles die zijn uitgevoerd.

In lijn met een eerdere aanbeveling wordt dit hoofdstuk afgesloten met een separate toelichting ten aanzien van cultureel erfgoed.

4.1. Gemeentelijke organisatie

Toezicht Bouwen

Toezicht Openbare Ruimte

• *

  Deelgenomen aan drie actiedagen waarbij meerdere adressen zijn bezocht. Bij een actieweek zijn tientallen garageboxen bezocht.

Toezicht Alcoholwet

Toezicht gezamenlijke vreemdelingenlocatie GVL en GVL-gerelateerd

Handhaving industrieterreinen

Handhaving

• *

  Categorie is niet opgenomen in het VTH-Uitvoeringsprogramma 2024.

• **

  Gesprekken die worden gevoerd met inwoners, telefoongesprekken, informatieverzoeken, beslissingen op bezwaar, administratieve werkzaamheden, aanwijzingsbesluiten, noodverordeningen etc. worden niet opgenomen in dit overzicht, maar nemen wel de nodige uren in beslag. In het vervolg worden voornoemde categorieën zowel opgenomen in het VTH-Uitvoeringsprogramma 2024 als in het jaarverslag om dit meer duiding te geven. Nu deze zaken voornamelijk administratief van aard zijn, is dit geen reden tot aanpassing van het VTH-Uitvoeringsprogramma 2024.

Adrescontroles

Vergunningverlening

• *

  dit zijn ook vergunningen die zijn ingediend onder de Wabo .

• **

  waarvan 19 meldingen.

• ***

  in 2024 is geen gebruik gemaakt van deze activiteiten.

Juridische capaciteit vergunningen

4.2. Samenwerkingspartners

Brandveiligheid (VRBZO)

Vuurwerkopslag (Odzob)

• *

  Binnen de gemeente Cranendonck is geen verkooppunt voor vuurwerk. Daardoor hebben er geen controles plaatsgevonden met betrekking tot vuurwerkopslag in 2024.

Milieu – Bedrijven (Odzob)

Slopen (Odzob)

Bodem (Odzob)

Buurtbemiddeling (Lumens)

Cultuurhistorie en cultureel erfgoed

Bij vergunningen was eind 2023 een grote stijging zichtbaar in het aantal vergunningaanvragen onder regime van de Wabo, gelet op de inwerkingtreding van de Omgevingswet in 2024. Vanaf ongeveer het tweede kwartaal van 2024 is een onderverdeling gemaakt voor de vergunningaanvragen onder de Wabo en de Omgevingswet. Hoewel de boeggolf van eind 2023 merkbaar was in 2024 is een groot gedeelte van deze boeggolf weggewerkt. Wel heeft dit enkele maanden tijd gekost waardoor veel vergunningaanvragen met vertraging behandeld zijn. We hebben daarentegen gemerkt dat de doorlooptijd van de vergunningaanvragen onder de Omgevingswet geen vertraging hebben gehad door de boeggolf. Daarnaast zijn er nog geen grote Bopa's behandeld in 2024.

Ondanks vele aanvragen en besluiten is weinig gebruikgemaakt van rechtsbescherming. Wel constateren we dat procedures omvangrijker worden (gemaakt) en langer voortduren.

Ten aanzien toezicht zijn veel zaken gelijk gebleven ten opzichte van andere jaren. Wel heeft de GVL-locatie in Budel (AZC) meer capaciteit gekost dan voorzien, hetgeen voorkomt uit het feit dat in 2024 door verschillende ketenpartners verzocht is om extra toezicht. Hier is gehoor aan gegeven.

Ten aanzien van WKB is gebleken dat, ondanks de hoge verwachtingen, er nog geen meldingen zijn gedaan en daarmee toezicht ook uitbleef.

Door handhaving zijn verschillende juridische procedures behandeld in navolging van ingekomen handhavingsverzoeken en meldingen. Niet alle handhavingstrajecten zijn afgerond in 2024; dit betekent dat deze trajecten worden voortgezet in 2025.

Vanuit de samenwerkingspartners zijn in 2024 geen bijzonderheden geconstateerd.

Voor de uitvoering van de werkzaamheden in 2024 is gebruik gemaakt van de gemeentelijke VTH-formatie en daar waar nodig is capaciteit ingehuurd. Daarnaast zijn taken uitgevoerd door de Odzob en de VRBZO.