Beleidsregel pré-mantelzorgwoningen gemeente Hulst

Wat is pré-mantelzorg en hoe wilt de gemeente hier mee omgaan?

Pré-mantelzorg

Onder pré-mantelzorg verstaan we het in de zorgvraag kunnen voorzien voordat er een concrete mantelzorgsituatie ontstaat. Dit vanuit het maatschappelijk belang dat iemand zo lang mogelijk zelfstandig kan blijven wonen.

Om in aanmerking te komen voor pré-mantelzorg moet er sprake zijn van een bestaande sociale relatie, die de gebruikelijke hulp van huisgenoten voor elkaar overstijgt.

Pré-mantelzorg is gericht op personen boven de AOW-leeftijd om, vooruitlopend op mantelzorg, in een te verwachten zorgbehoefte te kunnen voorzien. Het moet aannemelijk zijn dat de pré-mantelzorgsituatie overgaat in een mantelzorgsituatie en daarom hanteren we als een leeftijdsgrens voor de beoogde mantelzorgontvanger de pensioengerechtigde leeftijd.

Er kunnen ook gevallen zijn waarin de AOW-leeftijd nog niet is bereikt, maar dat langdurige intensieve zorg in de nabije toekomst wel te verwachten is. Bijvoorbeeld als er sprake is van een progressieve ziekte. In die gevallen is deze regeling ook van toepassing.

Pré-mantelzorgwoning

Een pré-mantelzorgwoning is een tijdelijke zelfstandige woning. Dit kan in de bestaande woning, in een aan- of uitbouw of een bijgebouw los op het terrein van de bestaande woning. Een pré-mantelzorgwoning is toegestaan voor een huishouden van maximaal 2 personen. Reguliere mantelzorg onderscheidt zich vanuit het maatschappelijk belang en de concrete zorgsituatie ten opzichte van pré-mantelzorg. Eventuele ruimtelijke bezwaren worden afgewogen tegenover het maatschappelijk belang. Gezien het onderscheid in maatschappelijk belang en zorgsituatie zijn ruimtelijke aanvullende richtlijnen gewenst bij het meewerken aan een pré-mantelzorgwoning.

Een pré-mantelzorgwoning moet bijvoorbeeld ook voldoen aan de bepalingen over huisvesting zoals opgenomen in het gemeentelijke omgevingsplan.

Hoe gaat de gemeente met pré-mantelzorgwoningen om?

Het (tijdelijk) omgevingsplan voorziet niet in de mogelijkheid om een tweede woning op een perceel te realiseren. De gemeente werkt hier in het algemeen dan ook niet aan mee. We vinden het echter wel belangrijk dat een burger zo lang mogelijk in zijn/haar eigen omgeving kan blijven wonen, zonder dat dit negatieve effecten heeft op de woningvoorraad. Een passende (zorg)woning draagt hieraan bij. Hiermee speelt de gemeente in op een veranderende zorgvraag van de groeiende groep inwoners en stimuleren we doorstroming op de woningmarkt.

(Pré-)mantelzorgwoningen worden niet aan de woningvoorraad van de gemeente toegevoegd. Op basis van de Omgevingswet en de Bruidsschatregels in het Omgevingsplan is geregeld dat reguliere mantelzorgwoningen tijdelijk (zolang de mantelzorg nodig is) en vergunningvrij geplaatst mogen worden in het achtererfgebied van de mantelzorgers of verzorgden. Voor het realiseren van een pre-mantelzorgwoning gelden, in tegenstelling tot een reguliere mantelzorgwoning, nog geen wettelijke eisen. De gemeente mag dus zelf invullen welke voorwaarden worden gesteld aan de realisatie van een pre-mantelzorgwoning.

Om te voorkomen dat er overal een ‘tweede’ woning gerealiseerd wordt, stellen wij strengere eisen aan een pre-mantelzorgwoning. Zo dient voor een pré-mantelzorgwoning een omgevingsvergunning in afwijking van het omgevingsplan (BOPA) aangevraagd te worden.

Kaders

De procedure van de aanvraag is onderdeel van de Omgevingswet en het Bbl. Volgens de voorwaarden in de genoemde wetten wordt bepaald op welke wijze een aanvraag moet worden ingediend en welke informatie moet worden aangeleverd.

Voor aanvragen als bedoeld in deze beleidsregel worden specifieke eisen genoemd waar aan voldaan moet worden. Uitgangspunt is dat bij beoordeling van de aanvraag getoetst wordt aan de voorwaarden die gelden voor tijdelijke bouwwerken in het Bbl en de bouwregels zoals in het (tijdelijke) omgevingsplan genoemd worden.

Daarnaast moet er worden voldaan aan de regels uit het gemeentelijke participatiebeleid indien de daar genoemde drempelwaarde wordt overschreden.

Voorwaarden

Als voorwaarde wordt in ieder geval opgenomen dat de BOPA niet mag leiden tot hinder of nadelen voor de omgeving. Daarnaast moet het aannemelijk zijn dat de pré-mantelzorgsituatie overgaat in een mantelzorgsituatie en daarom hanteren we als een leeftijdsgrens voor de beoogde mantelzorgontvanger de pensioengerechtigde leeftijd. Er kunnen ook gevallen zijn waarin iemand nog niet de pensioengerechtigde leeftijd heeft bereikt en nog niet direct zorg nodig heeft maar dit in de nabije toekomst wel te verwachten is. Bijvoorbeeld vanwege een progressieve ziekte. In die gevallen is de regeling ook van toepassing.

De BOPA wordt voor een periode van maximaal 10 jaar verleend. Na 10 jaar komt de vergunning te vervallen (of eerder in geval van overlijden of verhuizing). De vergunning komt ook te vervallen als binnen de 10 jaar een ‘echte’ mantelzorgsituatie ontstaat. Op grond van de geldende regels uit de Omgevingswet gaat de pré-mantelzorgwoning dan over in een reguliere mantelzorgwoning.

Wanneer de (pré-)mantelzorg ophoudt, dan mag het bouwwerk of de inpandige wooneenheid niet langer gebruikt worden als woning en dient deze binnen 12 maanden ontmanteld te worden. De initiatiefnemer stelt de gemeente binnen een periode van 3 maanden na beëindiging hiervan op de hoogte.

Procedure

De gemeente verleent medewerking aan een pré-mantelzorgwoning met een BOPA. Deze vergunning is tijdelijk van aard. De pré-mantelzorgwoning mag namelijk niet met de intentie voor permanente bewoning worden gebouwd of bewoond. De pré-mantelzorgwoning krijgt een vergunning met een tijdelijke instandhoudingsplicht zolang de pré-mantelzorgrelatie van toepassing is voor een maximale periode van 10 jaar.

Indien daartoe aanleiding bestaat (bijvoorbeeld bij onvoorziene en bijzondere omstandigheden) kan het college van B&W op schriftelijk verzoek van de aanvrager besluiten om af te wijken van de genoemde voorwaarde en de BOPA voor een termijn van maximaal 15 jaar ten behoeve van de pré-mantelzorgwoning verlenen.

Kosten

Voor het in behandeling nemen, afhandelen en beschikken van de aanvraag worden leges in rekening gebracht conform de legesverordening. Tevens wordt er een nadeelcompensatie overeenkomst gesloten met initiatiefnemer. Daarnaast moeten initiatiefnemers rekening houden met het feit dat door het toewijzen van een eigen huisnummer aan de pré-mantelzorgwoning er een dubbele WOZ-vaststelling plaatsvindt dit heeft invloed op de OZB-belastingen en andere gemeentelijke belastingen.

Toezicht en handhaving

Als de pré-mantelzorg eindigt, moet de functie en het gebruik van het bouwwerk hersteld worden. Vaak kan het vergunningsvrije bouwwerk blijven staan, maar de tijdelijke woonfunctie stopt. Voorzieningen die specifiek voor het doel van de pré-mantelzorg zijn aangebracht, zoals een douche of keukenblok, moeten verwijderd worden. Dit geldt voor alle pré-mantelzorgwoningen.

Een gekochte of gehuurde unit moet worden verwijderd. Daardoor eindigt het tijdelijk gebruik.

De gemeente handhaaft het beëindigen en het herstellen van de situatie. Dit om te voorkomen dat er oneigenlijk gebruik wordt gemaakt van de (pré-) mantelzorgwoning. Voor het verwijderen van de hierboven bedoelde voorzieningen hanteert de gemeente een periode van maximaal 1 jaar.

Er zijn verschillende manieren om te controleren of een pré-mantelzorgwoning nog in gebruik is als pré-mantelzorgwoning. Er kan gecontroleerd worden door middel van uitschrijving van de toekomstig zorgontvanger of –verlener op het adres in de gemeentelijke basisadministratie. Dit kan zijn door verhuizing of overlijden van de betreffende persoon. Ook door in het systeem herkenbare huisnummering is er controle mogelijk op de pré-mantelzorgwoning en het gebruik.

Wanneer de vergunninghouder is overleden of verhuist, kan het niet zijn dat de achtergebleven persoon de pré-mantelzorgwoning direct moet verlaten. Door het overlijden of verhuizen van de vergunninghouder ontstaat er een illegale situatie. Voor het beëindigen van het illegale gebruik, geldt een periode van maximaal 1 jaar. Hierna moet het bouwwerk verwijderd zijn, of weer hersteld naar de oorspronkelijke functie.

Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo)

De Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) helpt mensen zo zelfstandig mogelijk thuis te wonen door ondersteuning te bieden bij dagelijkse activiteiten en zorg (bijv. door woningaanpassingen of dagbesteding). Door de inzet van mantelzorg, kan het zijn dat Wmo voorzieningen niet of in mindere mate nodig zijn.

De Wmo richt zich op de zelfredzaamheid van mensen en zorgt dat deze mensen kunnen participeren in de samenleving. Daarnaast richt de Wmo zich ook op het zo lang mogelijk in de eigen omgeving blijven wonen. Wanneer meerdere mensen op hetzelfde adres wonen, wordt verwacht dat zij in staat en bereid zijn tot het oplossen van (huishoudelijke) taken met elkaar.

Als iemand in de pré-mantelzorgwoning zorg nodig heeft, kan de gebruikelijke zorg overlopen in reguliere mantelzorg. Dit maakt het inzetten van Wmo-voorzieningen vaak overbodig. Van de aanvrager van de zorgwoning wordt verwacht dat diegene zich hier bewust van is.

Als er geen apart huisnummer wordt aangevraagd en afgegeven, wordt de bewoning van de (pré-) mantelzorgwoning gezien als inwoning. Hierdoor kan men gekort worden op eventuele uitkeringen en toeslagen. Dit is per situatie anders. De Wmo-consulent bespreekt de gevolgen vooraf met de aanvragers.

Basisregistratie Adressen en Gebouwen (BAG)

Zodra een (pré-) mantelzorgwoning een eigen toegang en voorzieningen heeft, wordt dit gezien als een BAG-object en moet het bouwwerk worden voorzien van een apart huisnummer. Deze woning wordt niet gezien als een afhankelijke woonruimte, maar als een onafhankelijke woonruimte ten behoeve van (pré-) mantelzorg.

1. Begrippen

2. Aanvraag

Een aanvraag voor een pré-mantelzorgwoning wordt ingediend via het Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO). De aanvraag moet bestaan uit de volgende informatie en stukken:

• 1.

  Indien van toepassing gegevens waaruit blijkt dat ten minste één van de bewoner(s) van de pré-mantelzorgwoning de AOW-gerechtigde leeftijd heeft;

• 2.

  Een toelichting op de relatie tussen de partijen;

• 3.

  Situatietekening met situering van de pré-mantelzorgwoning inclusief maatvoering;

• 4.

  Situatietekening met daarop aangegeven waar het parkeren zal plaatsvinden;

• 5.

  Overzicht van de reeds aanwezige bebouwing;

• 6.

  Plattegrond inclusief maatvoering en gebruiksfuncties van de ruimten;

• 7.

  Indien participatie verplicht: een plan van aanpak voor de participatie.

3. Besluit

In het besluit tot verlenen van de BOPA voor een pré-mantelzorgwoning vermeldt het college in ieder geval de volgende informatie:

• •

  Het adres van de pré-mantelzorgwoning waarop de BOPA betrekking heeft;

• •

  (eventuele) voorschriften en voorwaarden die aan de BOPA zijn verbonden;

• •

  De instandhoudingstermijn van de vergunning.

4. Voorwaarden

Het college van B&W verleent medewerking aan een BOPA voor een pré-mantelzorgwoning indien wordt voldaan aan de volgende voorwaarden:

• •

  Ten minste één van de bewoners van de pré-mantelzorgwoning heeft de AOW-gerechtigde leeftijd bereikt of er is sprake van een progressieve ziekte;

• •

  Er is sprake van een relatie tussen de zorgverlener(s) en toekomstig zorgbehoevende(n);

• •

  De gemeente werkt niet mee aan het realiseren van een pré-mantelzorgwoning op een bedrijventerrein;

• •

  De ruimtelijke kwaliteit moet gewaarborgd blijven op de volgende punten:

  • ○

    Er mag geen onevenredige afbreuk worden gedaan aan de gebruiksmogelijkheden van aangrenzende gronden en bouwwerken;

  • ○

    De parkeerbehoefte moet op eigen terrein worden voorzien;

  • ○

    Er mag milieutechnisch geen sprake zijn van onevenredige effecten voor de omgeving als het gaat om milieu hygiënische kwaliteit, waterhuishouding, externe veiligheid en overige milieuaspecten.

• •

  De pré-mantelzorgwoning voldoet aan de criteria van de BAG en krijgt in alle gevallen een huisnummer toegewezen. Initiatiefnemer draagt hier zelf zorg voor;

• •

  De vergunning wordt beëindigd na een periode van maximaal 10 jaar nadat de pré-mantelzorgwoning - op grond van de vergunning - in gebruik is genomen of eerder als zich één van de volgende situaties voordoet:

  • ○

    De pré-mantelzorgwoning onder een vergunningsvrije mantelzorgwoning komt te vervallen;

  • ○

    De huisvesting in verband met pré-mantelzorgwoning wordt beëindigd;

  • ○

    De pré-mantelzorgbehoevende komt te overlijden.

Na het vervallen van de vergunning op de grond van bovengenoemde situaties, dient de vergunninghouder binnen de termijn van één jaar de pré-mantelzorgwoning in de oorspronkelijke gebruikersfunctie terug te brengen of te verwijderen en dit aan de gemeente te melden;

• •

  De pré-mantelzorgwoning wordt gerealiseerd binnen bestaande bebouwing of bebouwingsmogelijkheden op grond van het (tijdelijk) omgevingsplan en het Besluit bouwwerken leefomgeving;

• •

  De tijdelijke pré-mantelzorgwoning kan in geen geval leiden tot een permanente woonbestemming/ woning.

5. Beëindiging

De omgevingsvergunning wordt beëindigd in de volgende gevallen:

• •

  Na een periode van maximaal 10 jaar;

• •

  De pré-mantelzorg overgaat in reguliere mantelzorg;

• •

  De huisvesting in verband met pré-mantelzorg wordt beëindigd. Bijvoorbeeld door verhuizing of (langdurige) opname;

• •

  De pré-mantelzorgbehoevende komt te overlijden;

Daarnaast kan het college van B&W besluiten de omgevingsvergunning in te trekken indien de pré-mantelzorgwoning wordt gebruikt in strijd met deze beleidsregels of de aan de BOPA verbonden voorwaarden en voorschriften.

Het college gaat pas tot intrekking over nadat betrokkene de gelegenheid is geboden binnen een nader te bepalen termijn de overtreding/ strijdigheid in overeenstemming te brengen met de voorschriften uit de vergunning.

Wanneer de (pré-)mantelzorg ophoudt, dan mag het bouwwerk of de inpandige wooneenheid niet langer gebruikt worden als woning en dient deze binnen 12 maanden ontmanteld te worden. De initiatiefnemer stelt de gemeente binnen een periode van 3 maanden na beëindiging hiervan op de hoogte.

6. Inwerkingtreding

Deze beleidsregel treedt in werking één dag na bekendmaking van het vaststellingsbesluit.

7. Citeertitel

Deze beleidsregel wordt aangehaald als: "Beleidsregel pré-mantelzorgwoningen, gemeente Hulst"