Treasurystatuut van de provincie Flevoland

Artikel 2

In artikel 2 worden de doelstellingen van de treasuryfunctie van de provincie Flevoland weergegeven, hieronder worden deze doelstellingen afzonderlijk toegelicht.

Artikel 2 lid 1

In de eerste plaats dient de treasury ervoor te zorgen dat de provincie 'duurzaam toegang heeft tot de financiële markten tegen acceptabele condities'. De treasury dient te waarborgen dat de provincie duurzaam in staat is de voor haar activiteiten benodigde middelen aan te trekken c.q. haar overtollige middelen uit te zetten op de financiële markten (bijv. bij banken). De condities die daar bij worden bedongen dienen, in het licht van de op het betreffende moment gebruikelijke condities, acceptabel (tenminste marktconform) te zijn.

Artikel 2 lid 2

Door haar provinciale activiteiten loopt de provincie Flevoland de volgende financiële risico's: renterisico's, kredietrisico's, koersrisico's en interne liquiditeitsrisico's. Het is de taak van de treasury deze risico's zoveel mogelijk te beperken. In de artikelen 4 tot en met 8 wordt aangegeven op welke wijze dit wordt gewaarborgd.

Artikel 2 lid 3

De derde doelstelling van de treasuryfunctie is minimaliseren van de kosten bij het beheren van de geldstromen en de financiële posities. Deze kosten bestaan o.a. uit rentekosten, provisies en kosten van het betalingsverkeer. Het is de taak van de treasury het beheer zo efficiënt mogelijk uit te voeren.

Artikel 2 lid 4

De provincie Flevoland streeft ernaar haar renteresultaten te optimaliseren. Dit betekent dat de provincie geen middelen onbenut laat maar streeft naar zo hoog mogelijke renteopbrengsten (c.q. zo laag mogelijk rentekosten) zonder dat daarbij overmatige risico's worden gelopen. De prioriteiten van de treasuryfunctie liggen in eerste instantie bij het beheersen en beperken van financiële risico's, de treasury functie is immers géén winstgerichte afdeling ('profit center'). Binnen het acceptabele risicoprofiel zoals vastgesteld in de Wet fido en dit treasurystatuut kan desondanks worden gestreefd naar optimalisatie van de renteresultaten.

Artikel 3 Lid 1 / 2

De Wet fido geeft twee belangrijke uitgangspunten met betrekking tot de treasuryfunctie. Het eerste is dat het aangaan van leningen alleen is toegestaan voor de uitoefening van de publieke taak. Bankieren is dus niet toegestaan. Het tweede is dat uitzettingen en derivaten een prudent karakter moeten hebben en niet gericht zijn op het genereren van inkomen door het lopen van overmatige risico's. Het in dit artikel genoemde aantrekken van leningen en uitzetten van middelen heeft enkel en alleen betrekking op de treasuryfunctie. Het uit beleidsmatige overwegingen verstrekken van leningen en verlenen van garanties wordt derhalve in dit statuut buiten beschouwing gelaten.

Artikel 3 lid 3

Derivaten zijn financiële instrumenten die hun bestaan ontlenen aan een bepaalde onderliggende waarde. Derivaten kennen een breed toepassingsgebied en worden onder andere gebruikt om renterisico's te sturen en financieringskosten te minimaliseren. De Wet fido stelt dat derivaten uitsluitend mogen worden gebruikt ter beperking van financiële risico's.

Artikel 4 lid 1

Renterisicobeheer omvat het beperken van de invloed van (externe-) rentewijzigingen op de financiële resultaten van de provincie. Een belangrijk uitgangspunt van de Wet fido is het vermijden van grote fluctuaties in de rentelasten van openbare lichamen. Teneinde een grens te stellen aan korte financiering (met een rentetypische looptijd tot één jaar) is in de Wet fido (evenals in de Wet filo) de kasgeldlimiet opgenomen. Juist voor korte financiering geldt dat het renterisico aanzienlijk kan zijn, aangezien fluctuaties in de rente bij korte financiering direct een relatief grote invloed hebben op de rentelasten. De kasgeldlimiet wordt berekend als een percentage (waarschijnlijk 6,8% 1) van het totaal van de jaarbegroting van de provincie bij aanvang van het jaar.

Artikel 4 lid 2

Het doel van de renterisiconorm is het beheersen van de renterisico's op de vaste schuld (schuld met een rentetypische looptijd van één jaar of langer) door het aanbrengen van spreiding in de looptijden in de leningenportefeuille. De renterisiconorm kan worden berekend door een vastgesteld percentage (waarschijnlijk 20% )2 te vermenigvuldigen met de totale vaste schuld.

Artikel 4 lid 3

Afstemming op de liquiditeitenplanning beoogt bedragen slechts te lenen cq. uit te zetten gedurende de periode dat zij daadwerkelijk nodig respectievelijk beschikbaar zijn.

Artikel 4 lid 4

Een rentevisie is een toekomstverwachting over de rente-ontwikkeling, op basis waarvan een financierings- en beleggingsbeleid wordt gevoerd. Afhankelijk van de (interne- of externe) ontwikkelingen zal de provincie haar rentevisie actualiseren. De rentevisie kan daarbij worden gebaseerd op de rentevisie van enkele gezaghebbende financiële instellingen, zoals de huisbankier. Afstemming van het beleid op de rentevisie betekent bijvoorbeeld het uitstellen van uitzettingen met een lange looptijd op het moment dat men een rentestijging verwacht.

Artikel 4 lid 5

Door spreiding aan te brengen in de rentetypische looptijd (de periode dat de rente van een uitzetting vast is) van uitzettingen, wordt de invloed van een rentedaling op de kapitaalmarkten op de renteresultaten van de provincie, gespreid over meerdere jaren. Deze spreiding is slechts mogelijk indien uit de liquiditeitenplanning blijkt dat middelen gedurende een langere periode beschikbaar zijn.

Artikel 5

Ten aanzien van bij uitzettingen in het kader van treasury te hanteren financiële instrumenten, geldt voor de Wet fido als belangrijkste uitgangspunt dat de hoofdsom van de betreffende uitzetting in tact blijft. Bij alle in dit artikel genoemde producten wordt aan het einde van de looptijd ten minste de hoofdsom uitgekeerd. Bij het uitzetten van gelden op rekening courant, spaarrekening, daggeld, deposito's of onderhandse geldleningen worden géén koersrisico's gelopen. Het kan bij dergelijke producten echter voorkomen dat de opnamemogelijkheden beperkt zijn (in het bijzonder bij deposito's en soms bij een spaarrekening). Certificates of deposit, obligaties en medium term notes zijn vastrentende waarden die (tussentijds) verhandelbaar zijn. Bij tussentijdse verkoop kunnen koersrisico's worden gelopen. Wanneer deze waarden tot het einde van hun looptijd worden aangehouden zal minimaal de nominale waarde worden uitgekeerd.

Artikel 6 lid 1.

Ter beperking van kredietrisico's zijn in dit artikel richtlijnen opgenomen voor de minimale kredietwaardigheid van de partijen waar de provincie middelen uitzet / belegt. Een (credit-) rating is een beoordeling van de kredietwaardigheid van een instelling, die voor zowel de korte als voor de lange termijn wordt verschaft door gerenommeerde rating 'agencies' zoals Standard & Poors, Moody's en Fitch IBCA. De hoogste kredietwaardigheid wordt bij Standard & Poor's weergegeven met AAA, gevolgd door AA en A. Moody's kwalificeert van hoog naar laag Aaa, Aa en A. Daarnaast kent men kwalificaties met letters B, C en D. Een A-rating staat voor 'zeer kredietwaardig'. Een solvabiliteitsratio van 0% (ofwel een 'solvabiliteitsvrije status') is een status die door een bancaire toezichthouder in een EU-lidstaat (bijv. De Nederlandsche Bank) wordt toegekend aan het schuldpapier van een instelling. Deze status houdt in dat een bank voor desbetreffend papier geen reserves (0%) hoeft aan te houden en wordt onder meer toegekend aan papier uitgegeven of gegarandeerd door (centrale) overheden. Het is de provincie dus toegestaan om bij andere overheden geld uit te zetten, of om te beleggen in papier waaraan een overheidsgarantie is verbonden (zoals door het WSW geborgde leningen van woningcorporaties).

Artikel 6 lid 2.

De kredietrisico's kunnen verder worden gespreid door de middelen uit te zetten bij meerdere tegenpartijen. Dit wordt bereikt door het stellen van een maximum aan de bedragen die de provincie bij een individuele geldnemer kan plaatsen. Deze limieten kunnen zowel worden vastgelegd in de vorm van percentages of bedragen, beiden hebben voor- en nadelen. Het nadeel van een percentage (van het totaal aan uitzettingen) is dat er ook een spreiding dient te worden aangebracht op het moment dat het totaal aan uitzettingen relatief klein is. Het nadeel van bedragen is dat het relatieve belang van het betreffende maximum uiteen kan lopen door wijzigingen in de financiële positie, bijvoorbeeld wanneer de uitzettingenportefeuille sterk toe of afneemt. Omdat het vermogen van de provincie in de komende jaren waarschijnlijk zal stijgen en op enig moment boven de EUR 100 miljoen zal uitkomen, is het beter over te gaan op percentages die per rating en looptijd verschillen. Per ratingklasse is het risico van insolventie anders, waardoor wordt gekozen voor verschillende percentages. Verondersteld wordt dat financiële instellingen met een rating AAA ('triple A') zoals de Rabobank en de BNG zo stabiel zijn, dat daar een groter deel van het vermogen kan worden weggezet dan bij een instelling met rating A ('single A'). Ook overheden binnen de EU worden in het kader van de treasury beschouwd als instellingen met minimaal een AAA-rating. De volgende percentages gelden voor een bepaalde ratingklasse:

1. AAA: maximaal 50% van de middelen;

2. AA: maximaal 40% van de middelen;

3. A: maximaal 30% van de middelen.

Bovendien worden drie looptijdklassen gehanteerd; korter dan 1 jaar, tussen de 1 en 5 jaar en langer dan 5 jaar. Verondersteld wordt dat het risico voor een lange termijn uitzetting groter is dan die voor een korte termijn uitzetting, waardoor voor iedere looptijdklasse een afwijkend percentage geldt:

1. Korter dan 1 jaar: maximaal 100% van de middelen;

2. Tussen de 1 en 5 jaar: maximaal 75% van de middelen;

3. Langer dan 5 jaar: maximaal 50% van de middelen.

Artikel 6 lid 3.

Vanwege de variëteit in de uitzettingen qua startdatum, afloopdatum en rentetypische looptijd is het praktisch een grens te kiezen die voor een kleine periode kan worden opgerekt. Deze oprekking is nodig om tijdelijke fluctuaties in de totale hoeveelheid liquide middelen en beleggingen op te kunnen vangen. Wanneer het vermogen tijdelijk daalt en er bij een bepaalde instelling te teveel uitzettingen uitstaan, zouden deze zonder tijdelijke oprekking van de maximumgrens direct moeten worden verkocht. Voor de lange termijnuitzetting is de periode dat de grens mag worden overschreden langer dan die voor een korte termijnuitzetting (hoewel het percentage lager is), omdat lange termijnuitzettingen moeilijker kunnen worden afgebouwd.

Artikel 7

Ter beperking van interne liquiditeitsrisico's baseert de provincie Flevoland haar financiële transacties op een liquiditeitenplanning waarin de toekomstige inkomsten en uitgaven van de gehele provincie zijn gepland. Teneinde aansluiting te zoeken op de meerjarige investeringsplanning van de provincie is gekozen een liquiditeitenplanning met een periode van vier jaar op te stellen. Interne liquiditeitsrisico's doen zich bijvoorbeeld voor wanneer de provincie gelden voor een bepaalde periode heeft uitgezet en gedurende de looptijd van de uitzetting blijkt dat de gelden (onverwacht) nodig zijn voor het doen van een investering. Dit kan tot gevolg hebben dat de provincie tijdelijk een lening moet aantrekken (wanneer de uitzettingen vast staan in bijvoorbeeld een deposito) ofwel tussentijds een uitzetting moet verkopen (bijvoorbeeld een obligatie). In beide gevallen kan dit negatieve gevolgen hebben voor de financiële resultaten van de provincie. In de praktijk is het opstellen van een betrouwbare en nauwkeurige liquiditeitenplanning niet eenvoudig. Dit heeft te maken met de inherente onzekerheden die verbonden zijn aan de provinciale activiteiten en hun financiële gevolgen.

Artikel 8

Dit betreft een ongewijzigde voortzetting van het beleid binnen de provincie Flevoland.

Artikel 9 lid 3

Vaste geldleningen zijn (relatief standaard) leningen die kunnen worden afgesloten bij financiële instellingen. Onderhandse geldleningen zijn leningen waarbij de voorwaarden van de lening in onderling overleg met de geldgevende partij kunnen worden vastgesteld. Een Medium Term Note (MTN) is een verhandelbare schuldbekentenis aan toonder, met een minimumlooptijd van twee jaar en een beperkte minimum omvang. Deze maakt onderdeel uit van een medium term note programma. De term Commercial Paper staat voor verhandelbare schuldbekentenissen met een looptijd korter dan twee jaar, uitgegeven door niet-kredietinstellingen.

Artikel 9 lid 4

Deze richtlijn beoogt de marktconformiteit van financieringen te waarborgen, voor bijv. te betalen rentepercentages, provisies, (boete-) clausules bij vervroegde aflossing etc. Middels het opvragen van meerdere offertes wordt bereikt dat de provincie een beter beeld heeft van de op dat moment gebruikelijke tarieven en voorwaarden op de financiële markten. Op basis daarvan kan een afgewogen keuze worden gemaakt.

Artikel 10 lid 1

Uitzetting betreft het uitzetten van middelen (uit hoofde van treasury) voor een periode langer dan één jaar. In het onderdeel Risicobeheer (artikel 3 tot en met 8) is gedefinieerd op welke wijze de provincie het prudente karakter van haar uitzettingen waarborgt. In dit artikel worden aanvullende richtlijnen met betrekking tot uitzettingen geformuleerd.

Artikel 10 lid 2

De maximale looptijd van uitzettingen is opgenomen aangezien de onzekerheid over de liquiditeitenplanning op de langere termijn toe neemt. Aangezien veel financiële producten, zoals obligaties en garantieproducten, een looptijd kennen die langer is dan het op dit moment geldende maximum van vijf jaar, is de maximum looptijd op tien jaar gesteld. Hierdoor verkrijgt de provincie meer mogelijkheden een financieel product tot de einddatum aan te houden.

Artikel 10 lid 3

Deze richtlijn beoogt de marktconformiteit van uitzettingen te waarborgen, voor bijv. het ontvangen rentepercentage, de hoogte van transactiekosten etc. Middels het opvragen van meerdere offertes wordt bereikt dat de provincie een beter beeld heeft van de alsdan gebruikelijke tarieven en voorwaarden op de financiële markten. Op basis daarvan kan een afgewogen keuze worden gemaakt.

Artikel 11 lid 1

Op het gebied van relatiebeheer beoogt de treasury het realiseren van zo gunstig mogelijke condities voor de door haar af te nemen diensten. Teneinde structuur aan te brengen in de momenten waarop de beoordeling van bankrelaties plaats heeft, is opgenomen dat deze beoordeling minimaal ééns in de vijf jaar plaats moet hebben.

Artikel 11 lid 3

Tussenpersonen hebben een intermediars-functie bij het afsluiten van financiële transacties en vallen niet onder de 'tegenpartijen'. De vereisten van lid 2 zijn voor tussenpersonen dan ook niet van toepassing. Teneinde dit te ondervangen stelt de provincie voor tussenpersonen als eis dat zij onder toezicht van de Stichting Toezicht Effectenverkeer (STE) staan en daarvan een vergunning als makelaar hebben ontvangen.

Artikel 12

Het laten uitvoeren van het betalingsverkeer door één bank heeft als voordeel dat er geen kosten hoeven te worden gemaakt om gelden tussen verschillende banken over te boeken.

Artikel 13 lid 1

Het saldo en liquiditeitenbeheer betreft het beheer van de dagelijkse saldi op de rekeningen (-courant) van de provincie. Teneinde de noodzaak tot het doen van interne overboekingen te beperken, worden verschillende rekeningen die de provincie bij één bank aanhoudt opgenomen in een rentecompensatiecircuit. Dit is een systeem waarbij de (valutaire) debet en creditsaldi van alle rekeningen van een organisatie worden samengevoegd tot één gecombineerd saldo, waarover de rente wordt berekend.

Artikel 13 lid 3

In dit lid worden limitatief de mogelijke korte termijn financieringsinstrumenten benoemd. De term daggeld (ook wel callgeld genoemd) staat voor een opgenomen of uitgezette lening voor onbepaalde tijd die dagelijks gewijzigd kan worden. Kasgeldleningen zijn niet verhandelbare leningen voor een vast bedrag en een vaste periode (maximaal 2 jaar) en tegen een vast rentepercentage. Krediet limiet op de rekening courant betreft de mogelijkheid debet ('rood') te staan op de rekening courant.

Artikel 14

Debiteurenbeheer omvat het zorgdragen voor een tijdige ontvangst van betalingen van debiteuren. Wanneer debiteuren niet tijdig aan hun verplichtingen kunnen doen zal de provincie maatregelen nemen binnen de publiek- (o.a. Invorderingswet) en privaatrechtelijk (BW) geldende mogelijkheden.

Artikel 15

Crediteurenbeheer omvat het zorgdragen voor tijdige betalingen aan crediteuren. De provincie stelt zich op het uitgangspunt dat het 'op tijd' betalen van crediteuren het imago van provinciale (financiële) organisatie versterkt. Teneinde een betrouwbare liquiditeitenplanning te kunnen opstellen en onderhouden, dient rekening te worden gehouden met de vooraf afgesproken betaaldata in het contract. De afdelingen en de afdeling financiën zijn gezamenlijk verantwoordelijk voor de tijdige afhandeling (in het zakelijk verkeer kunnen termijn van gemiddeld 15 tot 30 dagen gelden). De afdelingen dienen facturen zo spoedig mogelijk te controleren en te fiatteren; financiën dient een factuur zo snel mogelijk te administreren en te betalen op de vervaldatum.

Artikel 16

Bij de treasuryfunctie zijn verschillende functionarissen betrokken. Het statuut geeft het delegatie- en mandateringspatroon aan, in casu de toedeling van taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden. Met het oog op de omvang van de transacties en de hiermee samenhangende risico's, zijn in dit artikel een aantal specifieke uitgangspunten opgenomen teneinde een transparante functiescheiding aan te brengen tussen beleidsbepaling en de uitvoering en tussen de administratie en controle op financiële transacties.

Artikel 17

De verschillende functionarissen die binnen de provincie Flevoland betrokken zijn bij de (reguliere) treasuryactiviteiten worden hieronder benoemd. Hun verantwoordelijkheden en bevoegdheden zijn in artikel 17 respectievelijk artikel 18 beschreven. De toekenning van de genoemde functies en bijbehorende bevoegdheden en verantwoordelijkheden aan functies en/of functionarissen vindt plaats via de hiertoe dienende documenten (mandaten, instructies e.d.).

Artikel 18

De eindverantwoordelijkheid voor het treasurybeleid ligt uiteindelijk bij het bestuur van de provincie Flevoland. Teneinde niet onnodig te worden belast met het dagelijkse treasurybeheer draagt het bestuur een deel van haar bevoegdheden over aan de ambtelijke organisatie. De praktische uitvoering van het beleid heeft dus vooral op ambtelijk niveau plaats, wat als voordeel heeft dat er slagvaardiger kan worden geopereerd. Bij de toewijzing van bevoegdheden is zoveel mogelijk rekening gehouden met de vereiste functiescheiding tussen besluitvorming, uitvoering, administratie en controle.

Artikel 19

De tabel in dit artikel geeft weer op welke wijze de informatievoorziening wordt gewaarborgd. Het verstrekken van juiste, tijdige, volledige en relevante verantwoordingsinformatie moet gerekend worden tot de belangrijkste voorwaarden voor het kunnen beheersen van de financiële en interne risico's van de provincie.