Beleidsregels lijkbezorging van gemeentewege Land van Cuijk 2025

Ondertekening

Algemene toelichting

Als nabestaanden niet voorzien in de lijkbezorging van een overledene dan is, op grond van artikel 21, lid 1 van de Wet op de lijkbezorging (Wlb), de burgemeester van de gemeente waar de overledene zich bevindt hiervoor verantwoordelijk.

Als gevolg van toenemende vergrijzing, armoede, schuldenproblematiek en verdergaande individualisering, is er landelijk sprake van een stijgende tendens in het aantal uitvaarten van gemeentewege. De vraag tot een mogelijke uitvaart van gemeentewege dient zich aan als er geen nabestaanden zijn die zorg kunnen (of willen) dragen voor de uitvaart van een overledene.

Artikelsgewijze toelichting

Artikel 1 Begrippen

Deze spreken voor zich.

Artikel 2 Opdracht geven tot de lijkbezorging

Een melding van een overledene waarover niemand zich ontfermt komt binnen bij de gemeente. Een dergelijke melding is meestal afkomstig van hulpverleners, zoals verpleeg- of verzorgingshuis, politie of uitvaartverzorgers.

Artikel 3 Nabestaanden

Onderzoek naar nabestaanden kan een tijdrovende klus zijn. De gemeente zal per situatie bepalen welke inspanningen daarvoor geleverd moeten worden en binnen welk tijdsbestek. In de Wet zijn geen wettelijke voorschriften vastgelegd voor het opsporen en benaderen van nabestaanden. De gemeente houdt zich bij het doen van onderzoek aan de algemene beginselen van behoorlijk bestuur, waarbij met name het zorgvuldigheidsbeginsel in dit verband van belang is.

Door deze werkwijze worden de meest directe familieleden benaderd. In beginsel gaan deze beleidsregels uit van bloed- of aanverwanten in de eerste en tweede graad. Uiteindelijk hoeft degene die de opdracht om een uitvaart te regelen op zich neemt geen familielid te zijn. Het belangrijkste is dat er een opdrachtgever gevonden wordt ongeacht uit welke geleding hij of zij afkomstig is.

Het verdient aanbeveling om als gemeente niet gelijk tot actie over te gaan op het moment dat er een melding wordt gedaan, maar het initiatief in eerste instantie aan de nabestaanden over te laten.

De termijn waarbinnen begraven of gecremeerd moet worden is uiterlijk zes werkdagen. Ondanks deze termijn kan het soms toch raadzaam zijn af te wijken van de wettelijke termijn om nabestaanden op te sporen of om opgespoorde nabestaanden meer tijd te geven zich te beraden over de opdrachtverlening voor de uitvaart. In dat geval moet een arts toestemming verlenen voor begraven of cremeren na de zesde dag.

Hoewel de nabestaanden vanuit de Wlb hiertoe niet verplicht zijn, mag de gemeente hen wel met nadruk wijzen op hun morele verplichting en hun zorgplicht vanuit het Burgerlijk Wetboek om de uitvaart te regelen, zodat de kosten van de uitvaart niet voor rekening van de gemeenschap komen. Het is belangrijk om de nabestaanden in het voortraject te wijzen op het sobere karakter van een uitvaart van gemeentewege. De overledene wordt begraven in een algemeen graf, waarin ook anderen kunnen worden begraven. Het is niet mogelijk om op dit graf een gedenkteken te (laten) plaatsen. Dit graf zal tien jaar na de teraardebestelling geruimd worden. Voor nabestaanden kan dit een reden zijn om alsnog als opdrachtgever van de uitvaart op te treden.

Artikel 4 Wilsbeschikking

De burgemeester is verantwoordelijk voor de lijkbezorging en dient de wens van de overledene te respecteren voor wat betreft de wijze waarop deze plaatsvindt. In artikel 18, lid 1 van de Wet staat hierover het volgende: ‘De lijkbezorging geschiedt overeenkomstig de wens of de vermoedelijke wens van de overledene, tenzij dat redelijkerwijs niet gevergd kan worden’.

Door middel van een codicil, testament of anderszins opgestelde wilsbeschikking is het mogelijk dat de overledene aangegeven heeft welke vorm van lijkbezorging wenselijk is. Indien het noodzakelijk is zal de woning van de overledene worden betreden door twee daarvoor gemachtigde ambtenaren.

Bij het binnentreden van de woning wordt naar een mogelijke wilsbeschikking gezocht zodat hiermee rekening gehouden kan worden.

Artikel 5 Invulling van de uitvaart/criteria voor een sobere uitvaart van gemeentewege

Criteria voor een sobere uitvaart van gemeentewege:

• a.

  het overbrengen van de overledene van de plaats van overlijden naar het mortuarium;

• b.

  de verzorging van de overledene;

• c.

  verblijf in het mortuarium;

• d.

  verzorgen van noodzakelijke formaliteiten zoals verklaring van overlijden, verkrijgen van een verlof tot begraven, cremeren of ter beschikking stelling van de wetenschap en akte van overlijden;

• e.

  aanschaf goedkoopste kist;

• f.

  het ‘kisten’ van de overledene;

• g.

  rouwvervoer van de overledene naar de begraafplaats of het crematorium op de dag van de uitvaart;

• h.

  begraven van de overledene in een algemeen graf, zonder grafmonument, op een gemeentelijke begraafplaats of cremeren van de overledene tegen de laagst mogelijke kosten, indien dat de aantoonbare wens van de overledene was;

• i.

  voorafgaand aan de begraving is er op de begraafplaats, bij het graf een korte mogelijkheid voor nabestaanden en naasten om afscheid te nemen gedurende maximaal 15 minuten;

• j.

  Voorafgaand aan een crematie is er voor de nabestaanden geen mogelijkheid om afscheid te nemen;

• j.

  de gemeente bepaalt in overleg met de uitvaartondernemer de datum en het tijdstip van de uitvaart;

Conform het beleid van de gemeente Land van Cuijk wordt gekozen voor de meest sobere variant van begraven. Op het graf komt een bordje te staan met de naam, geboortedatum en sterfdatum van de overledene. Dit algemene graf zal na tien jaar grafrust geruimd worden.

Na een eventuele crematie zal de as zes maanden worden bewaard op het crematorium. Na deze tijd zal de as bij het crematorium worden uitgestrooid.

Artikel 6 Verhaal van de kosten

Bij een uitvaart van gemeentewege zal de gemeente de gemaakte kosten altijd verhalen. Deze zullen in eerste instantie worden verhaald op de nalatenschap van de overledene. Blijkt deze onvoldoende waarde te vertegenwoordigen, dan worden de kosten op de nabestaanden in eerste graad verhaald.

6.1 Welke kosten kunnen worden verhaald.

• a.

  De kosten die gemaakt moeten worden om de bezittingen veilig te stellen.

• b.

  De kosten van de uitvaart.

• c.

  De kosten voor het regelen van de uitvaart. Hieronder vallen de kosten die redelijkerwijs door de gemeente worden gemaakt. Vanuit het beginsel dat de lijkbezorging in eerste aanleg een particuliere verantwoordelijkheid is, worden ook de bijkomende kosten zoals de “regelkosten” en administratieve kosten voor het vinden van nabestaanden verhaald.

De beleidsvrijheid om al dan niet te verhalen impliceert dat onder bijzondere omstandigheden kan/moet worden besloten niet tot verhaal over te gaan. Deze omstandigheden zijn bijvoorbeeld situaties, waarin verhaal op de nabestaanden een ernstige inbreuk op de levenssfeer van die nabestaande(n) teweegbrengt. De algemene beginselen van behoorlijk bestuur zijn onverminderd van toepassing.

Artikel 7 Onbeheerde nalatenschap

Wanneer uit het onderzoek van de gemeente geen nabestaande(n) zijn gevonden die de afwikkeling van de nalatenschap op zich nemen , is er sprake van een onbeheerde nalatenschap.

Een onbeheerde nalatenschap wordt door de gemeente aangemeld bij het Rijksvastgoedbedrijf. Zij speuren uitgebreid naar nabestaanden en dragen zorg voor de afwikkeling van de nalatenschap. Als de nalatenschap toereikend is vergoedt het Rijksvastgoedbedrijf de kosten voor de uitvaart aan de gemeente.

Artikel 8 Inwerkingtreding en citeertitel

Hier staat vermeld de naam van het beleid en wanneer dit beleid in werking zal treden.