Besluit van het dagelijks bestuur van de bestuurscommissie van stadsdeel Oost van de gemeente Amsterdam betreffende het Terrassenplan Javastraat

1.1 Inhoud van het terrassenplan

Het terrassenplan voor de Javastraat bevat de beleidsregels waaraan aanvragen voor terrassen in de Javastraat worden getoetst. De beleidsregels hebben betrekking op de ligging en omvang van deze terrassen en voorzien ook in overgangsrecht voor de reeds vergunde terrassen.

De beleidsregels zijn te vinden in hoofdstuk 2 van het terrassenplan. Nieuwe terrasaanvragen worden getoetst aan de beleidsregels. Daarnaast is in hoofdstuk 3 een overzicht opgenomen van de terrassen die op het moment van inwerkingtreding al zijn vergund. Anticiperend op een verlengingsaanvraag voor de reeds vergunde terrassen, zijn de vergunde terrassen getoetst aan de nieuwe beleidsregels. In het terrassenplan zijn de bijbehorende terrastekeningen opgenomen van zowel het huidige als het mogelijk te vergunnen terras. De terrastekeningen maken per horecazaak inzichtelijk wat de gevolgen zijn van de beleidsregels voor de reeds vergunde terrassen.

1.2 Aanleiding voor het terrassenplan

De aanleiding om een terrassenplan voor de Javastraat op te stellen is de wens van een aantal horecaondernemers om hun terrassen uit te breiden. Per 1 november 2022 zijn alle tijdelijke vergunningen voor coronaterrassen en de regelingen die daaraan ten grondslag liggen vervallen. In de Javastraat ging het met name om gesplitste terrassen, dit wil zeggen: twee losse terrasdelen op hetzelfde trottoir met een deel aan de gevel en een deel aan de rijwegzijde. In sommige gevallen waren de terrassen zelfs op parkeerplaatsen geplaatst. Door het vervallen van de regelingen voor coronaterrassen is nieuw beleid nodig om aanvragen voor terrasuitbreidingen in goede banen te leiden.

1.3 Doel van het terrassenplan

Horecaondernemers hebben tijdens corona gezien dat de grotere terrassen goed gebruikt werden en het de levendigheid in de Javastraat ten goede kwam. Het terrassenplan maakt daarom gesplitste terrassen uitdrukkelijk mogelijk.

Tegelijkertijd kan het uitbreiden van terrassen botsen met de belangen van de overige gebruikers van de Javastraat, zoals de omwonenden, (winkel)ondernemers, bezoekers en doorreizigers. Alle verschillende gebruikers van de Javastraat hebben wensen die terug zijn te zien in de straat. Van voldoende doorloopruimte, laad- en losplekken, terrassen, uitstallingen tot (fiets-)parkeerplaatsen. Ook is het noodzakelijk dat voetgangers en gebruikers met een rolstoel, rollator of kinderwagen zich comfortabel kunnen verplaatsen.

Gebleken is dat de minimale vrije doorloopruimte onder het oude beleid niet in lijn is met het huidige voetgangersbeleid en de huidige inzichten. Er is daarom een nieuwe afweging gemaakt om te komen tot een minimale vrije doorloopruimte die voldoende ruimte aan de voetgangers geeft.

Met een terrassenplan weet iedere horecaondernemer en de andere gebruikers van de Javastraat waar ze aan toe zijn. Het terrassenplan geeft duidelijkheid aan horecaondernemers, vergunningverleners en andere belanghebbenden over de mogelijke ligging en omvang van de terrassen. Er wordt zo veel mogelijk één lijn getrokken zodat alle terrasaanvragen gelijk behandeld worden. Dit zorgt voor een gelijk speelveld voor alle betrokkenen.

1.4 Juridisch kader

Voor terrassen is een exploitatievergunning nodig op grond van de Algemene Plaatselijke Verordening 2008 van Amsterdam. Het verlenen van een exploitatievergunning is een bevoegdheid van de burgemeester die aan de voorzitter van het dagelijks bestuur is gemandateerd. De voorzitter van het dagelijks bestuur van stadsdeel Oost is daarom bevoegd hierover beleidsregels vast te stellen. Het terrassenplan bevat beleidsregels waaraan aanvragen om een exploitatievergunning worden getoetst.

Voor zover als gevolg van het omgevingsplan ook een omgevingsvergunning nodig is voor een terras in de Javastraat, worden de beleidsregels in het terrassenplan ook betrokken bij de beoordeling van de aanvraag om een omgevingsvergunning. Het verlenen van een omgevingsvergunning is een collegebevoegdheid die aan het dagelijks bestuur is gemandateerd. Het dagelijks bestuur van stadsdeel Oost is daarom bevoegd hierover beleidsregels vast te stellen.

Gezien de overlap tussen de benodigde toestemmingen, worden de beleidsregels zo vastgesteld dat deze van toepassing zijn op de beoordeling van aanvragen van een exploitatievergunning en aanvragen van een omgevingsvergunning.

1.5 Beleidskader

Het huidige stadsdeelbeleid voor terrassen is vastgelegd in de Horecanota Stadsdeel Oost 2012. In de horecanota staat onder andere het beleid dat het stadsdeel hanteert voor terrassen wat betreft type horeca, openingstijden, mengformules, gebouwde terrassen, terrasmeubilair en terrasverwarming. Deze beleidsuitgangspunten hebben betrekking op algemene situaties. Voor alle winkelstraten wordt een minimale doorloopruimte van 1,8 meter gehanteerd. In de horecanota zijn geen straat- of locatiespecifieke eisen opgenomen voor terrassen.

In 2023 heeft de gemeenteraad het Beleidskader Ruimte voor de voetganger vastgesteld. Het doel van dit beleid is om voldoende vrije doorloopruimte voor de voetganger op de trottoirs te waarborgen. Dit beleid is van toepassing op herinrichtingen maar ook herverdelingen van ruimte, zoals met een terrassenplan. Als absolute ondergrens wordt een minimum van 2 meter vrije doorloopruimte voorgeschreven. Daarnaast gelden per straattype wensmaten, afhankelijk van het aantal voetgangers per minuut wat in de straat loopt. In het beleid wordt een doorloopruimte voor voetgangers van 2,20 meter (minimaal) tot 2,90 meter (optimaal) geschikt geacht voor straten met een voetgangersstroom van maximaal 20 voetgangers per minuut. Deze maatvoering wordt geschikt geacht voor trottoirs in gemengde stadsbuurten, waar naast woningen ook veel voorzieningen als winkels en horeca gevestigd zijn. Voor drukkere stadsstraten wordt een bredere doorloopruimte voorgeschreven, maar dit is indicatief bedoeld. Ook van belang is het Beleidskader Verkeersnetten dat de gemeenteraad in 2018 heeft vastgesteld. Daarin is een deel van de Javastraat aangemerkt als Plusnet voetgangers. Bij Plusnet voetgangers is de ambitie om aantrekkelijke en comfortabele looproutes en verblijfsruimtes te creëren, dan wel te behouden.

Anticiperend op nieuw stedelijk terrassenbeleid is ook het nog vast te stellen Horecabeleid 2025, en de bijbehorende concept beleidsregels voor terrassen, in acht genomen. Het voornemen is om een minimale vrije doorloopruimte van 2 meter voor te schrijven en gesplitste terrassen niet toe te staan. In specifieke straten of pleinen wordt voorgesteld gebruik te maken van een terrassenplan. Het gaat om locaties waar meerdere horecabedrijven zijn gevestigd en waar het maken van een terrassenplan kan bijdragen aan een evenwichtige verdeling van de beschikbare openbare ruimte, de aantrekkelijkheid en levendigheid van het gebied of het benutten van de specifieke mogelijkheden van het gebied. In een terrassenplan kan worden afgeweken van de algemene regels, bijvoorbeeld door juist wel gesplitste terrassen als uitgangspunt te nemen of meer doorloopruimte te realiseren. Het terrassenplan voor de Javastraat sluit hierbij aan.

1.6 Gevolgen van het terrassenplan

De belangrijkste wijzigingen die het terrassenplan met zich meebrengt, zijn enerzijds de mogelijkheid voor gesplitste terrassen, en anderzijds een minimale vrije doorloopruimte in de Javastraat. Er is zo veel mogelijk rekening gehouden met de wens van de horecaondernemers voor grotere terrassen. Tegelijkertijd moet de minimale vrije doorloopruimte voldoende breed zijn zodat de Javastraat kan meegroeien met de toenemende drukte. Hiermee wordt ervoor gezorgd dat de Javastraat toekomstbestendig blijft. Naar verwachting zal de buurt nieuwe bewoners en bezoekers blijven verwelkomen. Een eenduidige en brede doorloopruimte draagt verder bij aan een helder straatbeeld met een minder rommelige uitstraling. Voor de Javastraat is een doorloopruimte van 2,20 meter (minimaal) tot 2,90 meter (optimaal) geschikt bevonden. Dit op basis van een inschatting van de frequentie van voetgangers in de straat en een vergelijking met andere stadsstraten in Amsterdam. Hiermee wordt ook het meest aangesloten bij de beleidsuitgangspunten zoals neergelegd in de het Beleidskader Ruimte voor de Voetganger en het Beleidskader Verkeersnetten.

Alles in overweging genomen wordt een minimale vrije doorloopruimte van 2,5 meter als het meest passend geacht voor de Javastraat. Met het terrassenplan is een uitbreiding voor het overgrote deel van de vergunde terrassen mogelijk. Voor de overige gevallen is ernaar gestreefd de oppervlakte van de vergunde terrassen zo veel mogelijk te behouden. Gekeken is hoe de terrassen in de ruimte voor het horecabedrijf kunnen worden gecompenseerd. Voor een groot deel van de terrassen is het daarmee gelukt om bij een nieuwe aanvraag de eerder vergunde oppervlakte te behouden dan wel te vergroten.

Voor een beperkt aantal terrassen heeft het terrassenplan als gevolg dat de grootte van de terrassen op den duur zal moeten afnemen. Het gaat om de terrassen van Majesteit Taart (Javastraat 5-H), Mokka Twist (Javastraat 23-H) en Purnama (Javastraat 55-H). Bij deze terrassen is geen passende mogelijkheid gevonden om de oppervlakte te compenseren. Een uitzondering voor onbepaalde tijd wordt niet wenselijk geacht omdat dit ertoe zou leiden dat aanvragen niet gelijk worden beoordeeld. Dit zou ook niet in lijn zijn met het beleidsdoel om voetgangers meer ruimte te geven. Daarom is ervoor gekozen om voor deze terrassen een uitzondering te maken in de vorm van overgangsrecht, voor zover de huidige exploitatievergunningen nog geldig zijn. Hiermee worden de gevolgen van het terrassenplan voor deze horecaondernemers zo minimaal mogelijk gehouden. Bij een nieuwe aanvraag zal het terras moeten voldoen aan de nieuwe eisen zoals opgenomen in het terrassenplan.

1.7 Reikwijdte van het terrassenplan

Een belangrijk onderdeel van het terrassenplan zijn de eisen voor de ligging en omvang van de terrassen in de Javastraat. Zowel aanvragen voor een exploitatievergunning als aanvragen voor een omgevingsvergunning worden hieraan getoetst. Naast de eisen uit het terrassenplan kunnen ook andere eisen, bijvoorbeeld in het kader van het woon- en leefklimaat en de openbare orde en veiligheid, van toepassing zijn. Deze eisen vallen buiten de reikwijdte van het terrassenplan.

2.1 Beleidsregel 1 (toepassingsbereik)

De beleidsregels van dit terrassenplan zijn van toepassing op terrassen in de Javastraat, gelegen tussen de Celebesstraat en de Molukkenstraat.

Toelichting beleidsregel 1

Het terrassenplan is alleen van toepassing op terrassen die aan de Javastraat liggen, tussen de Celebesstraat en de Molukkenstraat. Dit deel van de Javastraat is aangemerkt als stadsstraat en als Plusnet Voetgangers. Hier is de noodzaak voor meer doorloopruimte het grootst.

Delen van terrassen die aan andere straten liggen, vallen buiten het toepassingsbereik van de beleidsregels. De beleidsregels zijn dus alleen deels van toepassing op de terrassen ter hoogte van Javaplein 18 (met terras aan de Javastraat en het Javaplein) of Javastraat 149-H (met terras aan de Javastraat en de Borneostraat).

Figuur 1: kaart met het toepassingsgebied van het terrassenplan voor de Javastraat (gemarkeerd met rood).

2.2 Beleidsregel 2 (eisen voor ligging en omvang van terrassen)

Bij de beoordeling van een vergunningaanvraag voor een terras in de Javastraat gelden voor de ligging en omvang van het terras de volgende eisen:

Algemeen

• 1.

  Het terras is gelegen op het trottoir, en niet in het groen, op auto- en fietsparkeerplaatsen of laad- en losvakken.

• 2.

  Het terras is gelegen aan de gevel van het horecabedrijf, of, en eventueel in combinatie met een deel tegenover het horecabedrijf aan de rijwegzijde van het trottoir.

• 3.

  Het terras wordt niet geplaatst op een deel van het trottoir waar een incidentele verbreding van het trottoir plaatsvindt, zoals bij verkeersdrempels of oversteekplaatsen.

• 4.

  In afwijking van het derde lid mag een terras worden geplaatst op een deel van het trottoir waar een incidentele verbreding van het trottoir plaatsvindt, voor zover:

  • a.

    de vrije doorgang aan een kant van het trottoir al wordt belemmerd door groot straatmeubilair, of

  • b.

    de vrije doorgang niet wordt belemmerd op hoeken van de straat waar geen oversteekplaats aanwezig is.

Vrije doorloopruimte

• 5.

  Het terras houdt minimaal 2,5 meter doorloopruimte vrij.

• 6.

  Voor een eenduidige doorloopruimte wordt de vrije doorloopruimte gemeten vanaf de voorzieningenstrook, zijnde een afstand van 2,5 meter vanaf de buitenrand van het trottoir.

• 7.

  In afwijking van het zesde lid wordt de vrije doorloopruimte voor delen van de straat waar het trottoir breder is, gemeten zoals opgenomen in de tekeningen in hoofdstuk 3 van dit terrassenplan.

Straatmeubilair en gebruiksobjecten

• 8.

  Het terras houdt minimaal 80 centimeter afstand tot andere gebruiksobjecten die voor andere gebruikers toegankelijk moeten blijven, zoals fietsnietjes, vuilnisbakken, bankjes, brandkranen en postbussen.

• 9.

  Het terras mag worden geplaatst op boomspiegels met roosters of naast straatmeubilair zoals plantenbakken, paaltjes en lantaarnpalen, voor zover het terras geen belemmering vormt voor het beheer en onderhoud daarvan.

Toelichting beleidsregel 2

Het terrassenplan maakt terrassen op het trottoir mogelijk. Dit kunnen gevel- of gesplitste terrassen zijn. Terrasdelen tegenover een naastgelegen pand dat niet tot de horecazaak behoort, wordt niet wenselijk geacht. Voor de ruimtelijke uitstraling en toegankelijkheid van de straat wordt het verder wenselijk geacht dat de incidentele verbredingen zoals bij verkeersdrempels of oversteekplaatsen zo veel mogelijk vrij zijn van terrassen. Hierop wordt een uitzondering gemaakt voor gevallen waarin de gevolgen voor de ruimtelijke uitstraling en vrije doorgang beperkt zijn. Dit is nu het geval ter hoogte van Javastraat 1-H en 42A. Als aan een kant van de incidentele verbreding groot straatmeubilair aanwezig is in de vorm van bijvoorbeeld een boom, dan is er aan die kant al sprake van een belemmering. Het niet toestaan van een terras op die plek schiet dan zijn doel voorbij. Dit is anders als er bijvoorbeeld alleen paaltjes zijn.

Een belangrijk uitgangspunt is dat de vrije doorloopruimte 2,5 meter bedraagt. Dit om ruimte te geven aan voetgangers in de Javastraat. Om ervoor te zorgen dat de doorloopruimte eenduidig is, wordt deze zo veel mogelijk gemeten vanaf een vaste denkbeeldige lijn. Deze lijn begrenst de voorzieningenstrook en wordt uitgezet vanaf de trottoirband naast de parkeerplaatsen. Deze lijn blijft gelijk bij verbredingen in het trottoir, zoals ter hoogte van Javastraat 143-H. Bij incidentele verbredingen waar ondergrondse afvalcontainers zijn geplaatst, zoals ter hoogte van Javastraat 54 zijn de mogelijkheden voor een terras beperkt. In die gevallen is de doorloopruimte iets anders gemeten in de terrastekeningen van hoofdstuk 3.

Figuur 2: Verbeelding van doorgetrokken vrije doorloopruimte.

Verder van belang is dat de terrassen gebruiksobjecten niet belemmeren die toegankelijk moeten blijven voor andere gebruikers. Er moet bijvoorbeeld voldoende ruimte vrij worden gehouden voor het vastzetten van een fiets aan een fietsnietje. Voor straatmeubilair, wat niet altijd toegankelijk moet blijven, is het voldoende als het terras het beheer en onderhoud daarvan niet in de weg staat.

2.3 Beleidsregel 3 (verhouding tot getekende terrassen)

• 1.

  Terrassen worden geacht te voldoen aan beleidsregel 2, indien het terras voldoet aan de ligging en maximale afmetingen zoals opgenomen in de tekeningen in hoofdstuk 3 van dit terrassenplan.

• 2.

  In afwijking van het eerste lid is beleidsregel 1 leidend, voor zover sprake is van een gewijzigde inrichting van de openbare ruimte of andere bijzondere omstandigheden die zich na inwerkingtreding van dit terrassenplan hebben voorgedaan.

Toelichting beleidsregel 3

De terrastekeningen zoals opgenomen in hoofdstuk 3 van het terrassenplan geven per locatie aan wat mogelijk is als de terrassen maximaal worden benut. Dit om belanghebbenden zekerheid te bieden. Per locatie zijn deze maximale mogelijkheden van tevoren getoetst aan de beleidsregels. Als het aangevraagde terras overeenkomt met het terras op de tekeningen in hoofdstuk 3, dan mag ervan uit worden gegaan dat het aangevraagde terras aan beleidsregel 1 voldoet. Dit geldt ook voor terrassen die kleiner zijn en binnen de aangegeven afmetingen vallen.

Het kan zijn dat in de loop der tijd de inrichting van de openbare ruimte verandert, door bijvoorbeeld de verplaatsing van fietsnietjes of het verwijderen van boomroosters. Dit kan als gevolg hebben dat de tekeningen in hoofdstuk 3 niet meer voldoen aan beleidsregel 1. Bij het aanvragen of wijzigen van een terras wordt hiermee rekening gehouden.

2.4 Beleidsregel 4 (verhouding tot overige beleidsregels)

Bij de beoordeling van een aanvraag voor een terras worden overige beleidsregels die bij een ander besluit zijn vastgesteld buiten toepassing gelaten, slechts voor zover de overige beleidsregels afwijken van de beleidsregels van dit terrassenplan.

Toelichting beleidsregel 4

De beleidsregels van dit terrassenplan hebben voorrang boven ander gemeentelijk beleid dat ook over de ligging en omvang van terrassen gaat. Te denken valt aan eisen over ligging en omvang van terrassen uit de Horecanota stadsdeel Oost 2012 en de opvolger daarvan. Beleid over andere onderwerpen, zoals openingstijden en terrasmeubilair, blijft echter onverminderd van kracht.

2.5 Beleidsregel 5 (overgangsrecht voor vergunde terrassen)

Een terras waarvoor ten tijde van de inwerkingtreding van dit terrassenplan al een exploitatievergunning of tijdelijke toestemming is verleend, mag als zodanig worden voortgezet voor de resterende duur van de exploitatievergunning of tijdelijke toestemming.

Toelichting beleidsregel 5

Deze beleidsregel bevat overgangsrecht voor bestaande exploitatievergunningen of tijdelijke toestemmingen. Deze blijven hun geldigheid behouden. Nieuwe of verlengingsaanvragen moeten wel voldoen aan de beleidsregels van dit terrassenplan.

3.1 Overzicht van vergunde terrassen in de Javastraat

3.2 Javastraat 1-H (Gijs de Rooy)

3.3 Javastraat 5-H (Majesteit Taart)

3.4 Javastraat 23-H (Mokka Twist)

3.5 Javastraat 28 (Yemen)

3.6 Javastraat 40-H (Soil Vegan Café)

3.7 Javastraat 42A (Le French Café)

3.8 Javastraat 49A (Bar Mitts)

3.9 Javastraat 54-H (Zondag)

3.10 Javastraat 55-H (Purnama)

3.11 Javastraat 64-H (Tarbush)

3.12 Javastraat 67-H (Bar Gallizia)

3.13 Javastraat 79A (IJs van Oost)

3.14 Javastraat 88-H (Bar Basquiat)

3.15 Javastraat 91-1 (Salsa Shop)

3.16 Javastraat 99-H (La Fucina)

3.17 Javastraat 109-H (Nour Restaurant)

3.18 Javastraat 111-H (Ocakabasi Cinar)

3.19 Javastraat 143-H (Rum Traders)

3.20 Javastraat 147-1 (Java Boulevard)

3.21 Javastraat 149-H (De Jonge Admiraal)

3.22 Javaplein 18 (Saray)

Dit besluit treedt in werking met ingang van de dag na bekendmaking.