Uitvoeringsprogramma VTH Breda 2025

Een mooie, veilige en leefbare omgeving is fijn om te wonen, werken, studeren en opgroeien.

Afdeling Veiligheid en Leefomgeving (VenL) van Gemeente Breda levert met haar taken ‘Vergunningsverlening, Toezicht en Handhaving (VTH)’ een belangrijke bijdrage hieraan. Door continu verbeteren van onze diensten, samenwerking en onszelf maken we deze bijdrage steeds waardevoller. In het Beleidskader VTH 2023 - 2026 staan onze doelen voor VTH in de fysieke leefomgeving.

Dit Uitvoeringsprogramma VTH 2025 is een vertaling van het beleidskader naar de dagelijkse praktijk. In het beleidskader staat het ‘waarom’ & ‘hoe’ van VTH voor vier jaar.

Dit uitvoeringsprogramma beschrijft het ‘wat’ in 2025: wat gaan we doen, met welke prioriteit en welke middelen en capaciteit zetten we daarvoor in? Dit geeft focus en helderheid in de dagelijkse uitvoering van het VTH-werk. Tegelijkertijd behouden we flexibiliteit omdat dit uitvoeringsprogramma tussentijds aangepast kan worden als onvoorziene urgentie, maatschappelijke belangen of ontwikkelingen daar aanleiding toe geven.

BIG-8 als kapstok

Dit uitvoeringsprogramma is inhoudelijk uitgewerkt volgens paragraaf 18.3 Omgevingswet. Daarin staat dat gemeenten en provincies een uitvoeringsprogramma opstellen voor de uitvoerings- en handhavingstaken, op basis van een strategisch en operationeel beleidskader (Beleidskader VTH 2023-2026). Om continu te verbeteren en kwaliteit te borgen, is het beleidskader opgebouwd volgens de BIG-8. Het uitvoerings- programma is het snijpunt tussen de 4-jaarlijkse strategische cyclus en de jaarlijkse uitvoerende cyclus. Zie figuur hiernaast waarin de 8 stappen kort staan.

Stap 1 en 2 staan uitgebreid beschreven in het Beleidskader VTH 2023-2026. Dit uitvoeringsprogramma vormt in stap 3 de schakel met de dagelijkse uitvoering van het werk. In dit uitvoeringsprogramma staat de inhoud die hoort bij stap 4, 5 en 6 en aan welke doelen het bijdraagt.

Per kwartaal rapporteert Afdeling VenL over uitvoering van dit programma met een jaarrapportage aan het eind van het jaar (stap 7). In stap 8 leggen we de rapportages naast het beleidskader en kunnen we zien in hoeverre de uitgevoerde werkzaamheden hebben bijgedragen aan de gestelde doelen. De uitkomsten van deze evaluatie kunnen leiden tot bijstelling van de beleidskaders en/of de uitvoering.

Leeswijzer

Eerst leest u over enkele ontwikkelingen die van invloed zijn op de VTH-taken. Daarna zoomen we concreet in op de VTH-taken zelf. Welke activiteiten voeren we uit om de doelen uit het Beleidskader VTH 2023-2026 te bereiken?

Per hoofdstuk staat hoe de activiteiten in 2025 bijdragen aan de doelen 2023-2026. De afbeelding hiernaast geeft weer waar welke doelen terugkomen. Een VTH-activiteit kan aan verschillende doelen bijdragen.

Samenwerken met partners

Een mooie, veilige en leefbare omgeving is fijn om te wonen, werken, studeren en opgroeien; daar heeft iedereen een rol in. Daarom werken we continu samen met belanghebbenden in diezelfde omgeving: inwoners, bedrijven, organisaties en initiatiefnemers.

Hierbij is een goede samenwerking met onze ketenpartners ook belangrijk. Ter voorbereiding op de Omgevingswet, zijn we nauw opgetrokken met elkaar. De inzichten uit deze samenwerking zijn verwerkt in het beleidskader en uitvoerings- programma. We werken samen met de volgende ketenpartners:

• •

  OMWB (Omgevingsdienst Midden- en West-Brabant)

• •

  Veiligheidsregio Midden- en West-Brabant

• •

  GHOR Brabant Midden-West-Noord

• •

  GGD West-Brabant, GGD Hart voor Brabant en GGD Gezondheid, Milieu en Veiligheid

• •

  Waterschap Brabantse Delta

• •

  Provincie Noord-Brabant

• •

  Rijkswaterstaat

• •

  ProRail

• •

  Brabant Water, Enexis en andere nutsvoorzieningen

• •

  Agrarische Adviescommissie Bouwaanvragen (AAB)

• •

  Politie

• •

  Bouwschool Breda

Het VTH-beleid is besproken en afgestemd met de Veiligheidsregio OMWB. Periodiek vindt er overleg plaats waarbij de voortgang van de te behalen doelstellingen wordt besproken. Het VTH beleid is toegezonden aan de OMWB. Daarnaast wordt het jaarlijks op te stellen werkprogramma van de OMWB afgestemd op de werkzaamheden en prioritering binnen het VTH-beleid.

Ontwikkelingen met impact op VTH-taken

Hieronder staan ontwikkelingen die de uitvoering van VTH-taken beïnvloeden en hoe we daar in 2025 mee omgaan in het werk.

Omgevingswet en woningbouwopgave

De Omgevingswet is op 1 januari 2024 in werking getreden. Deze wet vraagt een andere manier van werken. Voor Initiatieven werken we met een intaketafel en een omgevingstafel. Zo kunnen alle partijen aan de voorkant van een initiatief betrokken raken en meedenken . Doordat dit een nieuwe werkwijze is, is in 2024 een coach gestart voor het optimaliseren van de intake- en omgevingstafel en zal hier in 2025 mee verder worden gegaan. Ook is in 2024 gestart met procesgericht werken binnen de keten stedelijke ontwikkeling. De processen van initiatieven en vergunningen maken hier deel van uit. In 2025 wordt dit verder geïmplementeerd, zodat de processen binnen de keten beter op elkaar afgestemd zijn.

Dit is belangrijk omdat de gemeente Breda de komende jaren voor een grote woningbouwopgave staat. Hierbij is het van belang dat de processen goed lopen en dat alle partijen aan de voorkant aan tafel zitten, zodat plannen snel en goed behandeld worden en de doelstellingen behaald worden.

Wet kwaliteitsborging voor het bouwen

Gelijktijdig met de Omgevingswet is op 1 januari 2024 de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb) gefaseerd in werking getreden. Daarmee zijn nieuwe regels gelden voorbouwwerken die vallen onder gevolgklasse 1. In fase 1 wordt gestart met nieuwbouw onder deze categorie en op z’n vroegst 1 juli 2025 volgt in fase 2 de verbouw onder gevolgklasse 1. De gemeente blijft het bevoegd gezag; de toetsing aan en het toezicht op het Bouwbesluit gaan naar onafhankelijke kwaliteitsborgers. In het Beleidskader VTH is opgenomen hoe de Gemeente Breda omgaat met deze nieuwe rol en met de mogelijkheden (vergunningsstrategie).

Hoog dienstverleningsniveau bij Gemeente Breda

Dienstverlening staat hoog op de agenda binnen de Gemeente Breda. Met de komst van de Omgevingswet zijn de processen hiervoor opnieuw ingericht en de website aangepast. Er vinden doorlopend wijzigingen plaats, afhankelijk van de vraag en reacties die binnen komen, zodat een goede dienstverlening gewaarborgd blijft.

Strafrechtelijke handhaving

In 2023 is een begin gemaakt met het doen van onderzoek naar onderwerpen welke mogelijk voor strafrechtelijke handhaving in aanmerking komen en welke een meerwaarde kunnen bieden naast de bestuursrechtelijke handhaving. Dit onderzoek is in 2024 voortgezet, waarbij met name is gekeken naar inzet van het instrument van de bestuurlijke boete. In Q1/Q2 van 2025 wordt de inzet van de bestuurlijke boete samen met het proces voor illegale kap uitgewerkt. Er zal afstemming plaatsvinden met politie en OM.

Informatieplicht sloop- en bouwveiligheid en stikstofemissie

In 2024 zijn de informatieplichten voor sloop- en bouwveiligheid en stikstofemissie geïntroduceerd. Hiervoor zijn processen ingericht. In 2025 wordt verder uitgewerkt hoe we hier precies mee om gaan in de toekomst.

Landelijke handhavingsstrategie omgevingsrecht

De landelijk handhavingsstrategie omgevingsrecht is niet opgenomen in het Beleidskader VTH van de gemeente Breda, aangezien deze niet beschikbaar was op het moment van opstellen van het beleidskader. In Q3/Q4 van 2025 wordt gestart met de inventarisatie voor het Beleidskader voor 2027 ev, waarin de landelijke handhavingsstrategie omgevingsrecht wordt meegenomen.

AVG

Binnen VTH wordt veel gewerkt met persoonsgegevens. In het zaaksysteem is de module record management ingericht, zodat niet iedereen persoonsgegevens kan bekijken of gegevens kan wijzigen. In 2025 wordt de AVG nog verder geborgd in de processen en onder de aandacht gebracht bij de medewerkers. Ook zal er veel aandacht zijn voor het goed anonimiseren en verzenden van documenten.

Gemeente Breda heeft haar strategische doelen voor de fysieke leefomgeving vastgelegd in de Omgevingsvisie Breda 2040 (vastgesteld in 2021). Met VTH-taken dragen we bij aan deze doelen.

Taken

• •

  Bij vergunningaanvraag beoordelen we of het binnen de gestelde regels past of dat een afwijking nodig is om een initiatief mogelijk te maken.

• •

  Per kwartaal analyseren we of de verleende vergunningen binnen de beleidskaders vallen.

• •

  Bij afwijkingen bekijken we de achterliggende reden en of dat er een aanpassing nodig is.

• •

  Denk bij aanpassing bijvoorbeeld aan: wijziging beoordelingsproces, inhoudelijke update beleidskader/ omgevingsplan of in de wijze van afstemming/ besluitvorming.

Wat willen we bereiken?

In onderstaande tabel staat wat we meten om informatie te leveren voor de gestelde doelen.

Komende jaren wordt er gewerkt aan één omgevingsplan voor de hele Gemeente Breda. Hiervoor zullen verschillende beleidsterreinen nieuw beleid maken, die invloed hebben op deze strategische doelen, zoals een toekomstbestendige stad. Met de beleidsafdelingen wordt dit afgestemd en worden strategische doelen en indicatoren aangescherpt. Voor het Uitvoeringsprogramma VTH 2025 bekijken we hoe de VTH-taken nog beter kunnen aansluiten en daarmee een meer waardevolle bijdrage kunnen leveren.

Met wie gaan we dit doen?

De capaciteit binnen vergunningverlening en toezicht bouw wordn afgestemd op de kostendekkendheid van de leges. We werken met een vaste kern medewerkers en vullen deze aan met een flexibele schil. Deze kosten dekken we vanuit de legesopbrengsten. De grootte van de flexibele schil hangt af van het aantal aanvragen. Per kwartaal wordt gecheckt of de aantallen en de leges nog in lijn lopen met de prognose en of bijstelling nodig is. Doordat de Omgevingswet in werking is getreden en hier een nieuwe legesverordening onder hangt, is het nog meer van belang om dit goed te monitoren.

Procesvertegenwoordiging en handhaving worden uit algemene middelen betaald. Ook hier werken we met een vaste kern en een flexibele schil. Met de komst van de Omgevingswet k zal de dekking van deze kosten waarschijnlijk wijzigen van ‘toezicht onder leges’, naar handhaving.

De benodigde inzet wordt per kwartaal gemonitord en waar nodig wordt de flexibele schil gewijzigd.

Naast de medewerkers uit het cluster Omgevingswet, geven adviseurs van de verschillende beleidsafdelingen en ketenpartners adviezen voor aanvragen en handhavingszaken.

Taken

• •

  Per kwartaal rapporten over de uitvoering van programma VTH

• •

  Voldoen aan de kwaliteitscriteria

• •

  Verwerken van aantal zaken in overeenstemming met verwachtingen (zowel vergunningen, toezicht en handhaving)

• •

  Inhoudelijk correct afwikkelen van vergunningen/ handhavingszaken

• •

  Kostendekkende leges

Wat willen we bereiken?

Wat gaan we doen? Met wie gaan we dit doen?

De regie voor onderstaande activiteiten ligt bij de kwaliteitsmedewerker en de procescoördinator.

Planning en control

Jaarlijks maken we een prognose over het aantal aanvragen, meldingen, toezicht- en handhavingszaken en opbrengst van de leges. Door het monitoren van de aantallen en opbrengsten kan tijdig ingegrepen worden als de werkelijkheid afwijkt van de prognose. Deze aantallen en opbrengsten zijn ook input voor de kostendekkendheid van de leges. Zeker door de invoering van de Omgevingswet dit jaar is dit een belangrijk aspect, aangezien er nog weinig ervaring is met het werken onder de Omgevingswet en wat de exacte aantallen zullen zijn en wat de legesopbrengsten zullen gaan worden.

Prognoses 2025

Monitoring

Door het cluster Omgevingswet wordt exclusief gebruik gemaakt van het zaaksysteem Powerbrowser voor VTH- werkzaamheden. Om te bepalen of we onze doelen halen, monitoren we al onze activiteiten. Zo borgen we onze kwaliteit. Dankzij de applicatie Powerbrowser is deze informatie inzichtelijk voor de medewerkers en het management. We monitoren onze strategische en operationele doelen, maar ook zaken m.b.t. management en inhoud.

Kwaliteitscriteria en kwaliteitsborging

Het realiseren van de verbeter- en maatschappelijke doelen van de Omgevingswet is een gezamenlijke verantwoordelijkheid van de overheden. Het vraagt om een goede en uniforme borging van de uitvoeringskwaliteit. In paragraaf 18.3 van de Omgevingswet staat de kwaliteitsbevordering en afstemming van de uitvoering en handhaving genoemd. Hieronder vallen onder andere de kwaliteitscriteria. Dit zijn onder meer eisen aan de capaciteit, de kennis, de ervaring en het opleidingsniveau van de medewerkers. We onderzoeken jaarlijks in het vierde kwartaal of we voldoen aan de kwaliteitscriteria. Als uit de analyse van 2024 knelpunten naar voren komen, pakken we deze in het eerste kwartaal van 2025 op.

Audit

Steekproefsgewijs worden vergunningen en verzoeken om handhaving (beide aanvragen op grond van artikel 1:3, derde lid Awb) via een audit gecontroleerd. Het doel van de audit is een oordeel te kunnen geven over de rechtmatigheid/ getrouwheid (waaronder tijdigheid, juistheid en volledigheid) van de uitgaven/opbrengsten. De volgende sub-processen maken onderdeel uit van de audit:

• •

  Het registreren van ingekomen een aanvragen

• •

  Het behandelen van een aanvraag

• •

  Het besluiten op een aanvraag

• •

  Het invoeren van tarieven leges bij een vergunning

• •

  Het aansluiten van Powerbrowser met de financiële administratie bij een vergunning

Taken

• •

  Het behandelen van initiatiefplannen

• •

  Het verlenen, weigeren, wijzigen of intrekken van vergunningen

• •

  Het afhandelen van meldingen

• •

  Het afhandelen van informatieplichten

• •

  Het verlenen van ontheffingen en afwijkingen

• •

  Vragen beantwoorden van initiatiefnemers en bewoners

Wat willen we bereiken?

Aandachtspunten

• •

  Vergunningverlening is een wettelijke taak, dit betekent dat alle aanvragen behandeld moeten worden.

• •

  Voor de toetsing van de technische bouwactiviteit is een prioritering aangebracht, deze prioritering geeft aan welke plannen we op welk onderdeel volledig toetsen en welke plannen we op een lager niveau toetsen (Beleidskader VTH 2023-2026).

• •

  Een goede integrale afweging bij vergunningverlening, helpt om bij bezwaar en beroep de vergunning in stand te houden.

  • •

    Voor complexere plannen adviseren we voor het aanvragen van een vergunning een initiatiefplan in te dienen, zodat vooraf, met verschillende in- en externe partijen het plan besproken kan worden aan de intake- en/of omgevingstafel. Participatie wordt hierbij meegewogen.

  • •

    Mocht een vergunning toch geen stand houden, dan wordt deze nieuwe informatie gedeeld met de betreffende adviseurs.

• •

  Er zijn werkafspraken gemaakt met de interne adviseurs en met de ketenpartners met betrekking tot advisering.

• •

  Informatieplicht

Wat gaan we doen? Met wie gaan we dit doen?

Activiteiten onder Omgevingswet

Taken

• •

  Toezicht houden op nieuwe en bestaande bouwwerken en gebruik, inclusief rapporteren

• •

  Het beoordelen/afhandelen van meldingen/ eigen constateringen

• •

  Het toewijzen, afwijzen of buiten behandeling stellen van verzoeken om handhaving

• •

  Het opstarten van een handhavings- procedure naar aanleiding van een melding/eigen constatering

• •

  Vragen beantwoorden van bewoners en bedrijven met betrekking tot handhaving

Wat willen we bereiken?

Aandachtspunten

• •

  Het uitoefenen van toezicht op de stad op het gebied van de fysieke leefomgeving is, behalve een wettelijke taak, noodzakelijk om de in het beleidskader gestelde doelen te bereiken.

• •

  Het is verplicht om bij overtredingen handhavend op te treden, dus alle zaken worden opgepakt. Zoals bij vergunningverlening, is ook voor het toezicht en de handhaving een prioritering aangebracht (Beleidskader VTH 2023- 2026). Met deze prioritering wordt een keuze gemaakt welke zaken voorrang hebben. Hierbij speelt met name de wijze van ingrijpen door toezichthouders en he tijdspad bij de juridische afhandeling een rol.

• •

  Bij formele handhavingsverzoeken is de wettelijke termijn van toepassing voor de besluitvorming (ongeacht de gestelde prioriteit in beleidskader). Indien het risico bestaat dat de afhandeling van handhavingsverzoeken, voor onderwerpen met een lage prioriteit buiten de termijn gaat lopen, wordt in overleg met de verzoeker ingezet op afspraken maken over de wijze van afhandeling van het verzoek.

• •

  Het formeel juridisch handhaven wordt gezien als uiterste middel om in te zetten. Binnen de fysieke leefomgeving ligt bij handhaving de nadruk op herstel van de situatie. Anders dan bij strafrechtelijke handhaving zijn vaak meerdere toezicht momenten noodzakelijk en nemen handhavingsprocedures veel tijd in beslag. Met het oog op de inwerkingtreding van de Omgevingswet zal worden ingezet om juridische handhaving zoveel mogelijk te voorkomen. De nadruk zal steeds meer komen te liggen op voorlichting en het aangaan met de dialoog met betrokkenen.

• •

  In het licht van de Omgevingswet is het meer van belang om te signaleren en reageren op wat er speelt in de wijken en dorpen. Mogelijk is iets bij ons laag geprioriteerd, maar vinden inwoners van een bepaalde wijk dit juist wel heel belangrijk. De toezichthouders hebben hierin een belangrijke rol: zij horen of zien welke specifieke onderwerpen extra aandacht vragen, in afwijking van de gestelde prioritering. Dergelijke zaken bespreken we en bepalen hoe ze worden opgepakt, eventueel projectmatig of toch afwijking van de prioritering.

  Projectmatig oppakken is een vorm van uitgesteld handhaven. Dit heeft als voordeel dat toezicht en handhaving wordt gebundeld en daardoor efficiënter kan worden uitgevoerd. Daarnaast kan een onderwerp breder worden bezien en bewuster worden vastgelegd in beleid. In 2023 is geïnventariseerd welke onderwerpen in aanmerking kunnen komen voor een projectmatige aanpak. Door het stijgende aantal handhavingszaken, wordt het projectmatige aanpak in 2025 alleen ingezet als hier voldoende capaciteit voor is.

• •

  Specifiek voor het proces herplantplicht geldt: de prioriteit van herplantplicht is verhoogd naar gemiddelde prioriteit (groen). Dit sluit beter aan bij de doelstellingen in de Omgevingsvisie 2040. In 2023 is in kaart gebracht hoeveel vergunningen er vanaf 2018 tot heden zijn verleend met een herplantplicht. Dit zijn er in totaal circa 150. In 2024 is er gestart met het projectmatig oppakken van de niet uitgevoerde herplantplichten welke in 2018 zijn opgelegd. In 2025 zal dit verder uitgevoerd worden. Na afronding zal projectmatig verder worden gegaan met het volgende jaar. Zodra de achterstand is weggewerkt, zal onderzocht worden of dit onderwerp een plaats kan krijgen binnen de reguliere werkzaamheden.

• •

  In het handhavingsbeleid is geen onderscheid gemaakt tussen de handhaving binnen de grenzen van de bebouwde kom en het buitengebied. De prioriteit om voorkomende overtredingen van het bestemmingsplan op te pakken is voor zowel de bebouwde kom als het buitengebied gelijk. Wel is er bijzondere aandacht voor het buitengebied. Misstanden in het buitengebied kunnen door de overkoepelende natuurvereniging worden gemeld.

• •

  Vanuit het ministerie zijn een aantal handhavingstaken opgenomen in het de omgevingsregeling (afdeling 5.5 onderzoek naar de staat van bouwwerken) en de invoeringsregeling Omgevingswet (Hoofdstuk 4 overgangsrecht).

  Dit kunnen periodieke handhavingstaken zijn zoals rvs in zwembaden en grote gebouwen of projectmatige handhavingstaken zoals bijvoorbeeld breedplaat vloeren.

  Hiervoor dient de eigenaar een inspectierapport aanleveren waaruit blijkt dat er wordt voldaan aan de regelgeving en of er maatregelen benodigd zijn. De taak van de gemeente is om erop toe te zien dat de inspectie rapporten worden aangeleverd met de juiste informatie en dat de maatregelen welke de deskundige voorschrijft tijdig worden uitgevoerd.

  Voor deze werkzaamheden zijn geen extra middelen beschikbaar gesteld door het ministerie, dit komt bovenop de huidige werkzaamheden.

Wat gaan we doen? Met wie gaan we dit doen?