Beleidskader lokaal eigendom

Via lokaal eigendom en aanvullende financiële participatie/toegevoegde waarde voor omwonenden, wil Gemeente Waddinxveen de maatschappelijke acceptatie van hernieuwbare energieprojecten vergroten. Daarnaast wil Gemeente Waddinxveen daarmee zorgen dat inwoners zeggenschap hebben bij de ontwikkeling en exploitatie van energieprojecten in hun omgeving. En dat een deel van de opbrengsten van de projecten terugvloeien in de lokale gemeenschap. Zowel financieel als maatschappelijk (sociaal neveneffect).

Dit document is van belang voor de volgende doelgroepen:

• –

  *De initiatiefnemers van energieprojecten - denk bijvoorbeeld aan (een combinatie van) een burgerinitiatief, energiecoöperatie, publieke partijen, lokale ondernemers of commerciële partijen - zodat zij weten aan welke uitgangspunten voor lokaal eigendom en financiële participatie hun initiatief voor een hernieuwbaar energieproject moet voldoen om in aanmerking te komen voor een vergunning.

• –

  **De omgeving/omwonenden: inwoners uit de gemeente en verdere gebruikers van het gebied; zodat zij weten welke opties er zijn om (financieel) te participeren in het energieproject.

• –

  De gemeentelijke organisatie (gemeenteraad, college van B&W en de ambtelijke organisatie); zodat zij weten hoe ze vergunningsaanvragen moeten beoordelen op basis van lokaal eigendom en financiële participatie.

Lokaal eigendom gaat over eigenaarschap en over de belangen van de omgeving. Bij lokaal eigendom zijn lokale partijen (mede-)eigenaar van een energieproject. Onder lokale partijen verstaan we in ieder geval direct omwonenden en inwoners die al dan niet verenigd zijn in een (energie)coöperatie. Daarnaast kunnen ook publieke partijen (zoals de gemeente zelf) en lokale ondernemers horen bij lokale eigenaars van een energieproject.

Lokaal eigendom geeft de lokale omgeving zeggenschap over de ontwikkeling en landschappelijke inpassing van energieprojecten en over de revenuen die voortkomen uit die projecten. Door de lokale omgeving zeggenschap te geven, kan er binnen het project ook een eerlijke verdeling van de lusten en lasten worden afgesproken. Dit alles draagt bij aan de maatschappelijke acceptatie van energieprojecten.

3.1 Wat is het verschil tussen lokaal eigendom en aanvullende vormen van financiële participatie?

Lokaal eigendom onderscheidt zich van andere vormen van financiële participatie door het feit dat één of meerdere lokale partijen voor een deel risicodragend eigenaar wordt van een energieproject en daarmee ook zeggenschap heeft over het project in de ontwikkel- en exploitatiefase.

Lokaal eigendom betekent dus ook risicodragen. Niet iedereen wil of kan mede-eigenaar zijn van een energieproject. Daarom wordt lokaal eigendom gecombineerd met aanvullende vormen van financiële participatie/toegevoegde waarde voor omwonenden. Denk aan een gebiedsfonds waarmee maatschappelijke projecten kunnen worden uitgevoerd, een investering in een stuk natuur, grondvergoedingen en/of financiële deelneming. Zo kunnen ook omwonenden die geen risico willen dragen lusten en baten ervaren van het energieproject, wat de maatschappelijke acceptatie verder vergroot.

3.2 Kernpunten lokaal eigendom en aanvullende financiële participatie Gemeente Waddinxveen

De kernpunten van lokaal eigendom en aanvullende financiële participatie voor Gemeente Waddinxveen zijn:

• 1.

  Verdeling van baten en lasten: Er wordt een voor de omgeving acceptabele verdeling van baten en lasten afgesproken en het project draagt bij aan maatschappelijke acceptatie van energieprojecten;

  • o

    Zeggenschap: De lokale omgeving krijgt medezeggenschap over de ontwikkeling en landschappelijke inpassing van de projecten en de opbrengsten;

  • o

    Verdeling van opbrengsten;

  • o

    Collectief eigenaarschap: de inwoner krijgt de kans om mee te doen.

• 2.

  De aanpak van energieprojecten: Naast marktbelangen moeten de belangen van de omgeving een rol spelen in de realisatie van en participatie in energieprojecten;

• 3.

  Toegevoegde waarde voor omgeving: Het project moet naast financiële opbrengsten ook waarde toevoegen voor de lokale omgeving (landschappelijk, maatschappelijk).

Daarom streeft Gemeente Waddinxveen naar minimaal 50% lokaal eigendom per project, in combinatie met (daarbovenop) aanvullende vormen van financiële participatie of toegevoegde waarde voor de omgeving. Daarbij:

• –

  Verwacht Gemeente Waddinxveen dat initiatiefnemers de gedragscode voor zon op land ondertekenen en volgen.

• –

  Voert Gemeente Waddinxveen regie op hoe aanvullende vormen van financiële participatie en toegevoegde waarde voor de omgeving een plek krijgt binnen lokale energieprojecten. Zie toelichting onder kopje participatieproces.

Gemeente Waddinxveen vindt een zorgvuldig participatieproces over hernieuwbare energieprojecten van groot belang voor het maken van goede afspraken over lokaal eigenaarschap. Dit vraagt inspanningen van de initiatiefnemer* (zie definitie onder kopje doelgroep). Deze moet tijdens de planvorming in gesprek met de lokale omgeving in een participatietraject.

Wat onder 'lokale omgeving' wordt verstaan, wordt bepaald per project, waarbij Gemeente Waddinxveen graag ziet dat de lokale omgeving ten minste bestaat uit omgevingspartijen zoals lokale inwoners(collectieven), coöperaties, lokale bedrijven, lokale verenigingen en lokale overheden.

Gemeente Waddinxveen vraagt de initiatiefnemer van een energieproject om in een vroeg stadium van de planvorming een participatietraject te starten met de lokale omgeving om zo een goed beeld te krijgen van de wensen van de lokale omgeving, onder andere ten aanzien van financiële participatie en toegevoegde waarde van het project voor het gebied. In een participatieplan beschrijft de initiatiefnemer van een energieproject hoe dit participatieproces met de lokale omgeving wordt gevoerd. De initiatiefnemer legt de gezamenlijk gemaakte afspraken over van financiële participatie en toegevoegde waarde van het project voor het gebied vervolgens vast in een omgevingsovereenkomst.

Voor de invulling van participatie verwijzen we naar:

• –

  Leidraad samenlevingsparticipatie