Programma Duurzaamheid 2024-2027-2030

Wat willen we bereiken?

Wij willen een gemeente zijn waar het prettig wonen en werken is. Een gemeente die gezond, inclusief, veilig en toekomstbestendig is en waarmee inwoners, bedrijven en organisaties zich verbonden voelen. En dat is nodig, want de wereld om ons heen en het klimaat verandert. Denk aan de hoge energierekening, hevige regenbuien en hitte in de zomer. De verandering van het klimaat en de gevolgen daarvan zijn dringende problemen. Dat vraagt om ambitieus en daadkrachtig ingrijpen. We willen duurzaam ontwikkelen en overgaan naar een energieneutraal, CO2-arm en klimaatbestendig Best.

Algemene uitgangspunten.

Duurzaamheid is volop in ontwikkeling. Technologie, maatschappelijke acceptatie en landelijke regelgeving zijn volop in beweging. Dat maakt plannen maken niet eenvoudig. Dit plan is een programma onder de omgevingswet. Het bevat daarmee zowel beleids(doelen) als uitvoeringselementen. Een aantal algemene uitgangspunten liggen ten grondslag aan onze aanpak op het gebied van duurzaamheid. Onderstaand sommen wij deze op.

• 1.

  Ontwikkelingen binnen het duurzaamheidsdomein zijn dynamisch. Dit betekent dat we een ingeslagen weg vlot moeten kunnen aanpassen. Oftewel, het doel is bekend, maar de weg ernaar toe kan en zal zeker wijzigen. Door regelmatig te evalueren sturen we bij. Zo zullen we ook dit programma duurzaamheid herijken in 2027.

• 2.

  We zijn als gemeente slimme volger op technologiegebied. Best ligt in de Brainport regio. Werkt een nieuwe technologie goed? Dan maakt Best daar graag gebruik van.

• 3.

  De schaalgrootte van Best is zodanig dat samenwerking in de regio noodzakelijk is. Dit leidt ertoe dat we actief participeren in regio-overleggen

• 4.

  We kunnen het niet alleen en zijn een onderdeel van het 'netwerk Bestse gemeenschap'. We werken dan ook intensief samen met o.a Best Duurzaam. Best Energie, Best Voedsel en de LEV-groep.

Welke doelen gaan we aanpakken?

De hoofddoelen in de energietransitie van Best zijn:

• 1.

  Energiebesparing: We proberen het energieverbruik te verlagen door gedragsverandering en energiebesparings maatregelen. Hierbij kijken we naar gezinnen, bedrijven en organisaties. Mensen met energiearmoede krijgen hierin bijzondere aandacht.

• 2.

  Duurzame warmte: We zetten in op het gebruik van duurzame warmtebronnen in plaats van fossiele brandstoffen.

• 3.

  Duurzame elektriciteit: We zetten in op het gebruik van duurzame elektriciteitsbronnen in plaats van fossiele brandstoffen.

Daarnaast heeft de gemeente Best ook andere doelen voor duurzaamheid. Daar ligt niet de nadruk op binnen dit programma, maar we werken hier ook aan.

Circulariteit: We willen de overgang naar een circulaire economie bevorderen. Dit betekent dat we zuinig zijn op grondstoffen en afval verminderen door middel van hergebruik, recycling en innovatieve productieprocessen.

Mobiliteit: We willen de mobiliteit in Best verduurzamen. Hierbij is het belangrijk dat de CO2-uitstoot kleiner wordt. Ook stimuleren we schoon en efficiënt vervoer.

Biodiversiteit, blauw & groen: We willen dat Best klaar is voor het veranderde klimaat (meer intense regenbuien, hitte & droogte). Dat doen we door water op te vangen, vergroening in het stedelijk gebied en het in stand houden van de biodiversiteit.

Hoe willen we deze doelen halen?

Dit doen we door het organiseren en uitvoeren van projecten. Die kunnen gaan over het verduurzamen van de gemeente Best én het verduurzamen van de gemeentelijke organisatie. Een overzicht van de projecten kunt u lezen in de projectenlijst in de bijlage.

Een duurzamer Best

Denk dan aan bijvoorbeeld De Groene Zone Isoleren, haalbaarheidsonderzoeken voor alternatieven voor aardgas en visie en afwegingskader grootschalige energieopwek. Dit doen we in samenwerking met partners, zoals inwoners, bedrijven, maatschappelijke organisaties, woningcorporaties en duurzaamheid- en groenverenigingen. Met andere overheden werken we ook samen, zoals de provincie en de Metropoolregio Eindhoven.

Verduurzamen gemeentelijke organisatie

Daarnaast hebben we als gemeente een voorbeeldfunctie en maken we de gemeentelijke organisatie duurzamer.

Dit doen we ondermeer door Maatschappelijk Verantwoord Opdrachtgeven en inkopen (MVOI) en het verduurzamen van ons vastgoed. 6 februari 2023 heeft de gemeente het manifest MVOI ondertekend. Op 23-01-2024 is het actieplan vastgesteld. De thema’s waar de gemeente aandacht aan geeft zijn:

• -

  Klimaat (verminderen & voorkomen van CO2-uitstoot en andere broeikasgassen)

• -

  Milieu (voorkomen van vervuiling van het milieu en het beschermen van de leefomgeving & biodiversiteit)

• -

  Circulair (inzet van nieuwe grondstoffen verminderen en het hergebruiken van materialen)

• -

  Social return (verbeteren kansen banenmarkt voor mensen met een afstand tot deze banenmarkt)

Voor het verduurzamen van het gemeentelijk vastgoed streeft de gemeente Best naar een CO2-reductie van 60% in 2030 ten opzichte van 1990. Het doel is om de gebouwen gasloos en nul-op-de-meter te maken. De gemeente Best heeft ongeveer 70 panden in haar bezit.

Beleid

Duurzaamheid in de Omgevingsvisie

Het doel van de Omgevingswet is: ‘met het oog op duurzame ontwikkeling, zorgen voor een veilige en gezonde fysieke leefomgeving en een goede omgevingskwaliteit’. Hierbij staat een goed evenwicht tussen de drie P’s centraal: People, Planet en Profit.

Eén van de kerninstrumenten is de Omgevingsvisie. In de omgevingsvisie legt de gemeente haar ambities en beleidsdoelen voor de fysieke leefomgeving voor de korte- en lange termijn vast. Hierin staan ook duurzaamheidsdoelen. Deze gaan over:

• -

  het verduurzamen van de woningvoorraad;

• -

  het klimaatadaptief maken van Best;

• -

  in regionaal verband volwaardig bijdrage de CO2 reductiedoelstellingen;

• -

  het circulair maken van producten en diensten van de gemeente Best;

• -

  duurzame energieopwekking;

• -

  woningen uiterlijk 2050 van het aardgas af;

• -

  duurzame mobiliteit.

Een programma werkt de Omgevingsvisie verder uit door middel van aanvullende (beleids)uitgangspunten en maatregelen. De programma’s gaan over onderdelen van de fysieke leefomgeving. Een programma is een beleidsdocument en is bindend voor de overheid die het vaststelt. Het programma bevat maatregelen voor o.a. de ontwikkeling, het gebruik, het beheer, de bescherming of het behoud van de fysieke leefomgeving.

In de Omgevingsvisie van de gemeente Best staat dat een programma energietransitie wordt opgesteld. Daar is dit programma duurzaamheid en het warmteprogramma een uitwerking van.

Duurzaamheid in het beleidsakkoord

De raad vraagt in het beleidsakkoord om een “samenhangend stappenplan duurzaamheid”. Dit programma vult dat in. In dit document leest u de doelen en ambities per onderwerp. Het projectenoverzicht vertelt welke stappen we nemen om deze te behalen, onder andere voor het verduurzamen van maatschappelijk vastgoed. In hoofdstuk 6 leest u meer over communicatie en participatie.

De raad gaf ook aan doelstellingen, ambities en financiën tegen elkaar af te willen weten. Dit document bevat niet verschillende financiële scenario’s. U kunt hierin niet het antwoord lezen op de vraag ‘Wat zijn de financiële gevolgen van doelstelling A of B kiezen?’ Dit komt, enerzijds omdat bepaalde trajecten vanuit het Rijk gedekt worden, maar dan ook slechts gericht ingezet kunnen worden (o.a. de gelden voor energiearmoede) zodat hier beperkte keuzevrijheid is. Daarnaast zijn voor sommige projecten de uitvoeringskosten en de mogelijke landelijke dekking nog niet bekend zijn. Hierover leest u meer in het hoofdstuk 7 Financiën & Monitoring.

Ook heeft de raad gevraagd om een prioritering van 3 Global Goals. Er is besloten om er niet drie uit te kiezen, maar als eerste stap alle punten in de kadernota te koppelen aan één of meerdere global goals en zo werkender weg de PDCA-cyclus aan de Global Goals te koppelen

Het beleidsakkoord benoemt ook andere duurzaamheidsdoelstellingen:

• -

  in 2050 van het gas af (zie Warmteprogramma);

• -

  ondersteunen inwoners kleine portomonee bij energietransitie (zie het project energiearmoede in projectenoverzicht);

• -

  de groene 1.0 verlengen (zie De Groene Zone Zonnepanelen 1.1 in het projectenoverzicht);

• -

  deelnemen aan het regionale project de groene zone 2.0 (zie de De Groene Zone Isoleren in het projectenoverzicht);

• -

  ondersteunen woningbouwcorporaties bij verduurzaming (wordt ingevuld via het bestuurlijk en projectenoverleg);

• -

  verduurzamen bedrijven en bedrijventerreinen (zie projectenoverzicht);

• -

  het actualiseren van het afwegingskader duurzame energie (zie projectenoverzicht).

Duurzaamheid in de Samenwerkings- & uitvoeringsprogramma van de RES

Het doel van de RES Metropoolregio Eindhoven is een CO2-neutraal energiesysteem in 2050. Daarvoor is een Samenwerkings- & uitvoeringsprogramma gemaakt. De focus ligt op de volgende thema’s:

• -

  Besparing;

• -

  Warmte (gebouwde omgeving);

• -

  Grootschalige duurzame opwek van elektricteit;

• -

  Energiesysteem;

• -

  Participatie & Eigendom.

Deze thema’s pakt de RES op in werkgroepen en coalities. In de werkgroepen zitten gemeentes en andere partijen. De RES doet verschillende projecten. De overheden en andere partijen die meedoen aan een project wisselen. Een voorbeeld hiervan is De Groene Zone Isoleren. Uitgangspunt is dat wij actief in de regio opereen en hier ook ruimte in de agenda van onze medewerkers voor maken. Zo zijn we bestuurlijk trekker van de werkstroom Besparing gebouwde Omgeving (o.a. Groene Zone 1.1, Groene Zone 2.0, Soorten Management Plan, verduurzaming bedrijventerreinen, contacten lokale energie coöperaties) en Opwekking Energie op Rijksgronden (voor de A2). Ook participeren we ambtelijk ook actief in deze onderwerpen.

Duurzaamheid en het Warmteprogramma

In januari 2022 heeft de gemeenteraad van Best de Transitievisie Warmte vastgesteld. Aangegeven is dat we deze Transitievisiewarmte na 2 jaar zouden bijstellen. Dit omdat de wettelijke termijn van vijf jaar gezien de dynamiek in dit veld te lang werd geacht. Deze bijstelling heeft vorm gekregen in het warmteprogramma. Dit is een actualisering van de Transitie visie Warmte. Dit stuk wordt u separaat aangeboden en geeft verdere richting aan de lokale warmtetransitie. Verschillende nationale ontwikkelingen hebben invloed om de warmtetransitie in Best. Denk dan aan bijvoorbeeld de Wet Gemeentelijke Instrumenten Warmtetransitie (WGIW) en netcongestie.

In de Transitievisie Warmte heeft de gemeente Best opgedeeld in vier categorieën:

• -

  Zoekbuurten

  In deze buurt(en) zien we de mogelijkheid om nu al samen aan de slag te gaan. Dat betekent dat we voor deze buurten verder onderzoeken of het haalbaar is om op korte termijn over te stappen op duurzame warmte.

• -

  Bespaarbuurten

  In een aantal wijken of buurten kunnen we veel aardgas besparen door te isoleren. In deze wijken willen we dit samen oppakken.

• -

  Eigen tempobuurten

  Er zijn wijken en buurten waar woningen het beste met een individuele oplossing duurzaam verwarmd kunnen worden. Daar laten we inwoners dit op hun eigen tempo doen zodat ze dit op voor hen goede, natuurlijke momenten kunnen doen.

• -

  Lange-termijnbuurten

  Sommige wijken en buurten kunnen best goed met collectieve of kleinschalig collectieve oplossingen aardgasvrij worden. Dat gaan we alleen nog niet overal doen. We beginnen met de zoekbuurten. Lange termijn buurten komen dus pas na 2030.

In 2023 heeft de gemeente Best de ‘wijkpaspoorten’ vastgesteld. Twee buurten kregen een andere indeling daarin toegewezen. Wilhelminadorp wordt een zoekbuurt, in plaats van een bespaarbuurt. Schutboom wordt een eigen-tempobuurt in plaats van een bespaarbuurt.

De buurten waar de gemeente Best als eerste gaat zoeken naar mogelijkheden om aardgasvrij te verwarmen zijn: een deel van Heivelden, Naastenbest en Wilhelminadorp. Een grootschalig warmtenet lijkt haalbaar in de zoekbuurten Naastenbest en Wilhelminadorp, als we kijken naar de warmte die de gebouwen daar afnemen. Het aanbod van warmte is lastiger. Best heeft nu geen (groot)schalige warmtebronnen. Geothermie en aquathermie zouden mogelijkheden kunnen zijn.

Daarom gaat de gemeente Best kijken naar mogelijkheden voor kleinschalige collectieve warmteoplossingen in de zoekbuurten. Dit is uitvoerbaar voor de gemeente. Het omzeilt de externe afhankelijkheden bij een grootschalig warmtenet. Ook doet de gemeente hiermee ervaring op met het aardgasvrij maken van woningen.

Uitdagingen

Verduurzaming brengt uitdagingen met zich mee. Denk aan het actuele probleem dat het elektriciteitsnet vol is. Grootverbruikers in Best kunnen nu geen aansluiting krijgen voor het afnemen of leveren van energie. Of er is schaarste aan materialen en installateurs.

Daarnaast moet de gemeente zorgen voor bescherming van diersoorten, zoals vleermuizen, gierzwaluwen en huismussen. Die komen voor in de gebouwde omgeving. De Wet natuurbescherming (Wnb, inmiddels Omgevingswet) verbiedt het vernietigen, doden en verwonden van bescherme diersoorten, en het wegnemen van hun verblijfplaatsen. Dit raakt verschillende verduurzamingsmaatregelen, zoals isolatie en het plaatsen van zonnepanelen.

Dit soort ontwikkelingen vraagt van de gemeente dat zij snel anticipeert en flexibel op de deze inspeelt. Wij zien dit als uitdagingen die we graag aanpakken in onze reis naar een duurzamer Best!

Lange termijn ambitie

Onze lange termijn ambitie op energiebesparing is het verlagen van de CO2-uitstoot. We hebben precieze doelen gesteld voor 2030 en 2050.

Doelen

Het Coalitieakkoord 2021-2025 van het Rijk heeft als doel om in 2030 een CO2-reductie van 55% te realiseren, vergeleken met het referentiejaar 19901. Steeds minder broeikasgassen uitstoten draagt bij aan het voorkomen van klimaatverandering.

Voor 2050 hebben we ambitieuze doelen gesteld om de CO2-uitstoot te verkleinen en aardgasvrij te worden. Het Klimaatakkoord heeft als doel om een CO2-reductie van 95% te bereiken, vergeleken met het referentiejaar 19902. Het is nodig om grote veranderingen in ons energieverbruik en onze energievoorziening te realiseren.

Deze doelen voor 2030 en 2050 zijn gebaseerd op nationale regelgeving. Het doel van die afspraken is het verkleinen van de klimaatimpact en het bevorderen van duurzaamheid.

Speerpunten

Besparen en isoleren

Om klimaatverandering tegen te gaan, zetten we als gemeente vol in op energiebesparing. Het idee is simpel, maar krachtig:

"Energie die je niet gebruikt, hoeft niet (extra) te worden opgewekt."

Voor nieuwe ontwikkelingen zoals nieuwe woningen is daarom de ambitie dat zij nul-op-de-meter (NOM) zijn. Dat betekent dat de hoeveelheid verbruikte energie gelijk is aan de hoeveelheid opgewekte energie.

Daarnaast ontwikkelt biobased bouwen zich steeds sneller. Met biobased bouwen wordt er voor het bouwen gebruik gemaakt van biologische materialen uit de natuur. De ambitie is om biobased bouwen te stimuleren en te bevorderen in projecten. Met biobased bouwen kan juist CO² worden opgeslagen wat de impact positief kan maken.

Ook voor bestaande bebouwing leidt besparing direct of indirect tot vermindering van de CO2-uitstoot. Als inwoner, organisatie of bedrijf kun je op verschillende manieren bijdragen aan energiebesparing. Of je nu kleine maatregelen neemt, zoals het aanbrengen van tochtstrips, of grotere investeringen doet, zoals dakisolatie, elke stap in de richting van energiebesparing draagt bij aan een duurzamere samenleving. Houd bij isoleren ook rekening met ventileren. Dat is belangrijk om het binnenklimaat goed te houden.

Bewustwording en gedragsverandering

Bewustwording speelt een belangrijke rol. We willen inwoners, organisaties en bedrijven bewust maken van de noodzaak om energie te besparen. Ook willen we hen vertellen wat ze zouden kunnen doen. Samenwerking is hierin van grote waarde. Gedragsverandering is een complex proces waarvoor een algemene aanpak nodig is. We gaan actief duurzame gedragsverandering aanmoedigen bij inwoners, organisaties en bedrijven. Dit kan alleen worden bereikt door samen te werken met alle betrokken partijen.

Door gezamenlijk de uitdaging aan te gaan en actie te ondernemen, kunnen we een positieve impact hebben op het klimaat en streven naar een duurzamere toekomst voor Best.

Dit hoofdstuk is een samenvatting van het warmteprogramma.

Lange termijn ambitie

In Best gaan we stap voor stap over naar schone energie. Het doel is om aardgasvrij te worden. We zullen daarbij rekening houden met de verschillende buurten en buurttypen in onze gemeente.

Doelen

Daarnaast willen we 20% minder aardgas gebruiken in 2030, vergeleken met het referentiejaar 2019. Deze besparingsdoelstelling heeft als doel om efficiënter gebruik te maken van aardgas en de afhankelijkheid ervan te verminderen. In 2050 is de ambitie dat gemeente Best aardgasvrij is.

Speerpunten

Hier leest u korte samenvatting. Details vindt u in warmteprogramma.

Duurzame warmteprojecten op locaties waar kleinschalige collectieve haalbaar lijken

De gemeente Best gaat aan de slag met één of enkele kleinschalige collectieven om een aantal gebouwen aardgasvrij te maken. Denk dan aan straatniveau, of een flatgebouw of enkele gebouwen die op één gezamenlijk systeem aangesloten worden. Dit gebeurt in het algemeen met collectieve warmtepompen. Het zou ook kunnen met aquathermie en restwarmte. Verschillende factoren spelen een rol bij het kiezen van een locatie: bebouwingsdichtheid, warmtevraag, eigendom, initiatief van bewoners en vervangingsopgave (denk dan aan andere werkzaamheden die al gepland zijn, zoals aan waterleidingen).

Projecten om toe te werken naar isolatie en/of andere bespaarstappen in bespaarbuurten

De gemeente Best gaat een Programma bespaarbuurten maken. Hierin komen de volgende elementen: een aparte doelstelling voor 2030, een plan van aanpak (een lijst met diverse projecten) en een samenwerking met woningbouwcorporaties en VvE’s. De Groene Zone Isoleren draagt ook bij aan dit doel. Dit is een regionaal project, voor alle inwoners van Best.

Een tijdlijn en handelingsperspectief voor zoekbuurten

Veel inwoners uit zoekbuurten vragen zich af wanneer hun huis ‘aan de beurt’ is. Een grootschalig warmtenet is in ieder geval niet gerealiseerd vóór 2030. Inwoners worden aangeraden om no regret maatregelen te treffen, denk dan aan het besparen van energie met gedragsverandering en kleine maatregelen, het verbeteren van de isolatie van de woning (dak, vloer, glas, spouw) of het aanbrengen van zonnepanelen.

Continuïteit van onderzoeken naar warmtetechnieken

De gemeente Best initiëert en stimuleert onderzoeken naar lokale toepassing van duurzame warmtetechnieken, zoals geothermie en aquathermie.

Aardgasvrij gemeentelijk vastgoed

Het doel van de gemeente Best is een CO2-reductie van 60% in 2030 ten opzichte van 1990 in haar vastgoed. Het doel is om de gebouwen gasloos en nul-op-de-meter te maken. De gemeente Best heeft ruim 60 panden in haar bezit.

Communiceren en participeren met inwoners en andere stakeholders

De gemeente Best communiceert regelmatig over duurzaamheid. Participatie zetten we in waar nodig bij projecten. Denk dan aan zoekbuurten waarin in clusters gewerkt gaat worden met een aardgasvrij project.

Actualisatie van het warmteprogramma in 2026

De ontwikkelingen in de warmtetransitie gaan snel. Daarom heeft de gemeenteraad besloten in 2022 om het beleid elke twee jaar te actualiseren. In 2026 zal het warmteprogramma dus geactualiseerd worden.

Lange termijn ambitie

Onze lange termijn ambitie is om duurzame elektriciteitsbronnen te gebruiken, in plaats van fossiele brandstoffen.

Doelen

De metropool regio Eindhoven (MRE) heeft als doel 2 terrawattuur (TWh) aan duurzame energie in 2030 (wind en zon). 2 TWh is vergelijkbaar met 2000 hectare aan zonnevelden. Dit draagt bij aan het nationale Klimaatakkoord. Dit staat in onze regionale energiestrategie (RES). De gemeente Best is onderdeel van de MRE en staat achter dit doel.

De gemeente Best draagt bij aan de doelstelling van de RES MRE door in te zetten op zonnevelden. Onze aandacht ligt op het gebruikmaken van zonne-energie als belangrijke bron van hernieuwbare elektriciteit. We streven ernaar dat in 2030 70% van de totale elektriciteitsproductie in onze gemeente afkomstig is van hernieuwbare bronnen. Best wil haar afhankelijkheid van fossiele brandstoffen verkleinen en overstappen naar duurzame energie. We zullen investeren in de ontwikkeling van zonne-energieprojecten. We werken samen met verschillende partijen om deze ambitieuze doelen te behalen.

Speerpunten

“Zonneladder”

De gemeente Best gebruikt de zogenoemde “zonneladder” bij de overstap van fossiele elektriciteit naar duurzame energiebronnen:

• 1.

  Als eerste willen we zonnepanelen stimuleren op daken en gevels van gebouwen in de gemeente Best.

• 2.

  Daarnaast streven we naar de plaatsing van zonnepanelen op gronden binnen het dorp. Hierbij kijken we naar ruimtelijke inpassing en steun vanuit de lokale bevolking.

• 3.

  Zonnepanelen op no regret locaties, zoals bermen.

• 4.

  Voor het buitengebied willen we ook mogelijkheden onderzoeken voor de installatie van zonnepanelen op geschikte gronden.

Ontzorgen

Naast het bevorderen van duurzame elektriciteit, is het ook ons doel om inwoners zo veel mogelijk te ontzorgen. We willen het voor hen zo makkelijk mogelijk maken om zonnepanelen aan te schaffen, door het geven van informatie, hulp en het faciliteren van samenwerking met betrouwbare partijen.

Aanpakken netcongestie

In Noord-Brabant is er een stop voor grootverbruikersaansluitingen. Dat is een aansluiting groter dan 3x 80 Amp. Dit geldt voor het afnemen en leveren van elektriciteit. Het verzwaren van bestaande aansluitingen/het krijgen van een nieuwe is voor langere tijd niet mogelijk.

De netbeheerder (Enexis) werkt aan meerdere oplossingen, maar de belangrijkste is de verzwaring en uitbreiding van het elektriciteitsnetwerk. Dan komt er weer ruimte vrij op het net. De gemeente Best ondersteunt netbeheerders bij het uitbreiden van het net. Ook onderzoeken we hoe vraag en aanbod beter gekoppeld kan worden, onder andere door het opslaan van energie (zoals batterijen).

Binnen de Regionale Energiestrategie Metropoolregio Eindhoven (RES MRE) wordt hiervoor samen met o.a. overheden en netbeheerders gewerkt aan het Uitvoeringsprogramma Toekomstbestendig Energiesysteem Brainport (UTEB). Het doel van dit uitvoeringsprogramma is om meer ruimte te creëren op het netwerk door uitbreiding. Hierbij wordt ook gekeken naar prioritering om te bepalen waar de uitbreiding als eerste plaats zou moeten vinden.

De uitbreiding vraagt ook lokaal in Best veel inzet. We werken aan (de voorbereiding van) de uitbreiding van het hoogspanningsstation aan de Ploegstraat. Ook houden we ons bezig met middenspanningsstations en kleinste typen stations op buurt- en straatniveau

Circulariteit, mobiliteit en water & groen vormen subdoelen binnen het Programma Duurzaamheid.

Circulariteit

Bij circulariteit streven we naar een lange termijn ambitie van hergebruik. We richten ons op het verduurzamen van bedrijventerreinen en het bevorderen van circulaire processen. Voor nieuwe ontwikkelingen en bij herinrichtingen is de ambitie om (ook) gebruik te maken van gebruikte materialen.

De gemeente Best is bezig met richtinggevende kaders voor het Afvalbeheer 2028. Dat gaat om de vragen wat, hoe en wie. Denk dan aan onderwerpen zoals wijze van inzamelen van PMD, voor- of nascheiding, gft-inzameling o.a. bij hoogbouw en invoering principe 'vervuiler betaalt'.

Mobiliteit

Voor mobiliteit is onze lange termijn ambitie om de CO2 uitstoot te verminderen en de luchtkwaliteit te verbeteren. We stimuleren verplaatsingen te voet, met de fiets en het openbaar vervoer waarmee we het autogebruik verminderen. Om mobiliteit met de auto te verduurzamen stimuleren we elektrisch autogebruik en de daarbij horende oplaadmogelijkheden.

Er komt een programma duurzame mobiliteit. Daarnaast wordt een Regionale Mobiliteitsvisie ontwikkeld en een Multi Modaal Mobiliteits Pakket opgesteld. De forse regionale woningbouwopgave en de regionale mobiliteitsontwikkelingen hebben een forse impact op het mobiliteitssysteem in de regio en in Best. In 2024 voeren we een onderzoek uit naar de impact van deze ontwikkelingen in Best. Met het onderzoek ontstaat inzicht in de mogelijke keuzes en kansen die zich daarbij voordoen. Op deze manier wordt naar de regio actief uitdragen, waar we voor staan en aan willen werken.

Biodiversiteit, blauw & groen

Water & groen spelen een belangrijke rol in het opvangen van de gevolgen van klimaatverandering (klimaatadaptatie). We willen inwoners en bedrijven aanmoedigen om op een andere manier om te gaan met water en groen. Hierbij hebben we speerpunten zoals het vervangen van verharding (tegels) door groen, wateropvang voor droge periodes, het voorkomen van wateroverlast en het tegengaan van hitte.

De gemeente Best bereid momenteel een Groen- en Biodiversiteitsprogramma (GBP) voor. In het Verstedelijkingsakkoord Stedelijk Gebied Eindhoven (2022) staat als afspraak dat de binnenstedelijke groennorm van ten tenminste 8 vierkante meter nieuw groen per nieuwe woning. Gemeente Best onderzoekt hoe en waar deze groennorm vorm te geven.

Voor het programma duurzaamheid is samenwerking noodzakelijk. De gemeente kan haar duurzaamheidsdoelstellingen niet alleen behalen. Daarvoor hebben we inwoners, organisaties en bedrijven nodig.

Communicatie

Gedragsverandering van inwoners is belangrijk bij het realiseren van duurzaamheidsdoelstellingen van de gemeente. Communicatie speelt hierbij een belangrijke rol. Het maakt inwoners bewust van hun gedrag en het moedigt hen aan om duurzame keuzes te maken. We zetten hier de komende periode samen met onze partners zoals Best Duurzaam, IVN, Best Energie en de LEVgroep. Ook informeren we inwoners over subsidiemogelijkheden door middel van campagnes en informatieavonden.

Naast bewustwording is het van belang om inwoners concrete handvatten te bieden om duurzamer te leven. Dit kan bijvoorbeeld door ze te ontzorgen bij het isoleren van hun huis (De Groene Zone Isoleren). We informeren inwoners, zodat zij weten wat ze kunnen doen om bij te dragen aan duurzame doelstellingen.

Een andere belangrijke factor bij gedragsverandering is sociale normen. Inwoners worden sterk beïnvloed door de normen en waarden van hun omgeving en gemeenschap. Het is daarom van belang om duurzaam gedrag te stimuleren en te belonen. Ook inspireren we inwoners door voorbeelden te delen over hoe anderen verduurzaamd hebben.

Effectieve communicatie begint bij het bepalen van de doelgroep. Door te weten wie de doelgroep is en wat hun waarden zijn, kan de gemeente gerichte communicatie-uitingen ontwikkelen. Het is belangrijk om hierbij verschillende communicatiekanalen te gebruiken, zodat inwoners op verschillende manieren worden bereikt.

De communicatie aan inwoners wordt dus afgestemd op hun beleefwereld en vindt dus specifiek en gericht plaats. Deze kan per wijk(deel) verschillen. We communiceren aan de hand van concrete uitvoeringsprojecten. Daarnaast komt een apart (regionaal) traject voor verduurzaming van bedrijven en bedrijfsterreinen.

Participatie

We raadplegen onze partners en inwoners over dit programma. Voor het warmteprogramma hebben we gesprekken gevoerd met partners, zoals woningbouwcorporaties en netbeheerders. We hebben op de markt gestaan om inwoners te bevragen over aardgasvrij. Ook hebben we een vragenlijst uitgezet bij het inwonerspanel voor het programma duurzaamheid. Hier hebben 721 mensen aan meegedaan (zie bijlage 5 Duurzaamheid in de gemeente Best).

Het inwonerspanel heeft ook vragen beantwoord over het Warmteprogramma. Daar deden 739 mensen aan mee. U kunt het onderzoek lezen in het Warmteprogramma, zie Bijlage 1: peiling Warmteprogramma (door I&O Research).

Bij de uitvoering van het programma duurzaamheid zoeken we de samenwerking op met inwoners, bedrijven en instellingen. Communicatie en participatie is een onderdeel van onze werkzaamheden. De vorm hangt af van het project. Ook ontwikkelen we nieuwe duurzaamheidsacties op basis van wat inwoners aangaven te missen in het inwonerspanel (zie bijlage 5 Duurzaamheid in de gemeente Best).

Dit programma duurzaamheid voeren we uit met verschillende projecten. Voor sommige projecten hebben we al geld voor geregeld. Of we ontvingen vanuit het Rijk subsidie, denk dan aan de energiearmoede gelden en het Nationaal Isolatieprogramma. Voor andere projecten zijn de uitvoeringskosten nog niet bekend. Bijvoorbeeld: mogelijk komt er een warmtenet in Best. We zijn nog aan het onderzoeken of er bronnen zijn om een warmtenet op aan te sluiten. De kosten van het warmtenet voor de gemeente zijn dus onbekend. Het voorliggende programma wordt met de huidige beschikbare middelen uitgevoerd. Via de Planning & Control cyclus zullen we vragen om aanvullend budget om als hiertoe aanleiding is. Eventueel dienen we hiertoe een apart voorstel in bij de raad.

Monitoring

Monitoring is niet eenvoudig, omdat cijfers op het niveau van Best onbekend zijn of pas na een aantal jaren opgeleverd kunnen worden. De gemeente Best wil haar CO2 uitstoot verminderen ten opzichte van 1990. Nu is het niet bekend wat de CO2 uitstoot van de gemeente Best is in 1990. Het vroegste jaartal dat te vinden is via de klimaatmonitor is 2010. Het CBS heeft berekend dat de CO2 uitstoot in 2017 gelijk was aan die in 1990 . Daarom doen we de aanname dat de dit voor de gemeente Best ook geldt. Bij de besparingsdoelen (CO2 en aardgas) kijken we niet naar waardoor die specifiek wordt veroorzaakt.

CO2 uitstoot in Best in 2017 CO2 uitstoot in Best in 2022 CO2 uitstoot in Best in 2030 (doel 55% reductie) CO2 uitstoot in Best in 2050 (doel 95% reductie) Hoeveel moet de CO2 uitstoot dalen elk jaar, om de doelen te halen?

Ook wil de gemeente Best haar aardgasverbruik verminderen.

Daarnaast heeft de gemeente Best het doel dat in 2030 70% van de alle elektriciteitsproductie uit hernieuwbare elektriciteit bestaat.

De stand van zaken en voortgang wordt landelijk bijgehouden op de openbare website klimaatmonitor: https://klimaatmonitor.databank.nl/dashboard/dashboard/. Daarin staat 1. de CO2-uitstoot van Best van elk jaar, 2. het electriciteits- en aardgasverbruik en 3. duurzame energieopwekking. Elk jaar kijken we of we op weg zijn ons doel te behalen. Hebben we ons jaarlijks doel niet gehaald? Dan onderzoeken we hoe dat komt. We kijken wat we kunnen doen om het doel het jaar erop wél te halen. Deze manier van monitoring zal gehanteerd worden tijdens de Planning & Control-cyclus.