Besluit terugvordering, boete en verhaal Participatiewet, Bbz, IOAW en IOAZ gemeente Smallingerland 2025

1. De gemeente is verplicht de uitkering terug te vorderen als deze uitkering tot een te hoog bedrag of ten onrechte is verstrekt doordat de inwoner onjuiste, onvolledige of geen informatie heeft gegeven.

2. De wetgever heeft bepaald dat de gemeente een uitkering kan terugvorderen als aan de wettelijke voorwaarden is voldaan. De gemeente vult die bevoegdheid op de volgende manier in: de gemeente vordert een uitkering of bedrijfskapitaal terug in de gevallen die de wetgever noemt.

3. De gemeente maakt gebruik van de volgende bevoegdheden die nodig zijn om een uitkering terug- of in te vorderen en:

• a.

  trekt een uitkering in of herziet een uitkering;

• b.

  verrekent de vordering met een uitkering van de gemeente of met een andere vordering die de inwoner op de gemeente heeft;

• c.

  vordert een ten onrechte verstrekte uitkering van alle gezinsleden terug;

• d.

  bruteert de vordering;

• e.

  gebruikt voor beslaglegging op inkomen een dwangbevel en verstuurt dit per post waar dat mogelijk is;

• f.

  brengt de kosten die zijn gemaakt door de deurwaarder in rekening bij de inwoner;

• g.

  verhaalt de vordering op bezittingen van de inwoner waarop pand- en hypotheekrechten ten gunste van de gemeente zijn gevestigd.

1. De gemeente vordert bedrijfskapitaal terug als aan de voorwaarden uit de Participatiewet en Bbz 2004 is voldaan.

2. De gemeente vordert bedrijfskapitaal in de vorm van een lening en verschuldigde rente ook terug, als:

• a.

  de inwoner uitstel van betaling voor rente en aflossing heeft gekregen en na het verstrijken van die periode niet aan zijn betalingsverplichtingen kan voldoen;

• b.

  de inwoner uitstel van betaling voor rente en aflossing heeft gekregen en na het verstrijken van die periode blijkt dat hij wel aan zijn betalingsverplichtingen had kunnen voldoen. In dat geval vordert de gemeente de achterstallige rente- en aflossingsbedragen terug;

• c.

  de inwoner zijn bedrijf of beroep geheel of gedeeltelijk overdraagt of beëindigt;

• d.

  er sprake is van surseance van betaling of faillissement van de inwoner, van één van de vennoten of leden waarmee het bedrijf of zelfstandig beroep in een samenwerkingsverband wordt uitgeoefend, of van de rechtspersoon;

• e.

  de inwoner het bedrijfskapitaal niet besteedt aan de overeengekomen bestemming; of als

• f.

  de inwoner is overleden.

1. De gemeente kan afzien van verdere invordering van een uitkering als de inwoner in een onafgebroken periode van:

• a.

  60 maanden zijn betalingsverplichtingen is nagekomen en ten minste 50% van de oorspronkelijke vordering heeft afgelost; of

• b.

  zijn betalingsverplichtingen niet helemaal is nagekomen, maar de betalingsachterstand heeft ingelopen binnen 60 maanden na het ontstaan van de betalingsachterstand; of

• c.

  60 maanden niets heeft kunnen aflossen en dat volgens de gemeente ook niet meer kan.

2. De gemeente past het eerste lid niet toe als het gaat om een lening die gedekt is door pand of hypotheek, tenzij de vordering van de gemeente niet volledig op de betreffende goederen verhaald kan worden.

3. De termijn van 60 maanden genoemd bij de onderdelen a en b van het eerste lid is 36 maanden als het gemiddelde inkomen van de inwoner over die periode niet hoger is dan de beslagvrije voet of de bijstandsnorm en de inwoner vanaf het ontstaan van de vordering aflost en gevraagd en ongevraagd informatie geeft die van belang is.

4. De termijn uit de onderdelen a, b en c van het eerste lid is 120 maanden als de invordering is ontstaan doordat de inwoner onjuiste, onvolledige of geen informatie heeft gegeven.

5. Lid 1 onderdeel a en b is ook van toepassing op terugvordering van bedrijfskapitaal.

1. De gemeente werkt mee aan een schuldregeling en scheldt het restant van de terugvordering kwijt als:

• a.

  de gemeente verwacht dat de inwoner zijn schulden niet kan aflossen; en

• b.

  zonder de medewerking van de gemeente een schuldregeling niet tot stand komt; en

• c.

  de vordering van de gemeente volgens dezelfde verdeelsleutel wordt betaald als andere vorderingen van gelijke rang.

2. De gemeente werkt niet mee aan een schuldregeling, als:

• a.

  de vordering van de gemeente betrekking heeft op bijstand die in de vorm van een lening is verstrekt, omdat de inwoner zich te weinig bewust is geweest van zijn eigen verantwoordelijkheid om zelf in zijn levensonderhoud te voorzien (art. 48, tweede lid, aanhef en onderdeel b Participatiewet); of

• b.

  de vordering volledig wordt gedekt door pand of hypotheek; of

• c.

  de vordering naar verwachting betaald kan worden met geld of bezittingen waarop de inwoner recht heeft, maar waarover hij nog niet kan beschikken, zoals een aandeel uit een erfenis of een uitkering uit een levensverzekering; of als

• d.

  de vordering het gevolg is van onjuiste, onvolledige of geen informatie die opzettelijk door de inwoner is gegeven of waaraan de inwoner opzet of grove schuld heeft.

3. De gemeente kan het besluit om medewerking te verlenen aan een schuldregeling intrekken, als:

• a.

  niet binnen twaalf maanden nadat dat besluit is genomen een schuldregeling tot stand is gekomen die voldoet aan de eisen bedoeld in het eerste lid;

• b.

  de inwoner de verplichtingen aan de schuldregeling weigert na te komen en de gemeente daar al eerder op gewezen heeft; of als

• c.

  de inwoner verkeerde informatie heeft gegeven en de gemeente niet meegewerkt zou hebben als de inwoner op tijd de juiste informatie had gegeven.

1. Op verzoek van de inwoner kan de gemeente het restant van de vordering kwijtschelden wanneer:

• a.

  de inwoner voorafgaand aan het verzoek minimaal 36 maanden zijn aflossingsverplichting is nagekomen; én

• b.

  de vordering niet is ontstaan doordat de inwoner onjuiste, onvolledige of geen informatie heeft gegeven.

2. De gemeente gaat niet akkoord met een verzoek tot kwijtschelding als de inwoner 3 jaar voorafgaande aan dit verzoek meer dan 1 keer verwijtbaar, niet, niet op tijd of niet volledig zijn aflossingsverplichtingen is nagekomen.

3. De gemeente scheldt een vordering niet kwijt wanneer de vordering wordt gedekt door pand of hypotheek op een zaak of zaken, voor zover de gemeente de vordering niet op die zaken kan verhalen.

1. De gemeente kan een vordering voor leenbijstand voor inrichtingskosten kwijtschelden wanneer de inwoner, naar draagkracht, 36 maanden aaneengesloten volledig aan de aflossingsverplichting heeft voldaan.

2. De gemeente scheldt leenbijstand voor inrichtingskosten niet kwijt wanneer:

• a.

  de inwoner op korte termijn over voldoende middelen kan beschikken;

• b.

  de noodzaak voor het verstrekken van de lening het gevolg is van tekortschietend besef van verantwoordelijkheid;

• c.

  als het om een waarborgsom gaat;

• d.

  als het gaat om bijstand om schulden gedeeltelijk of volledig af te lossen gaat;

• e.

  de gemeente de leenbijstand als voorschot heeft verstrekt.

1. De gemeente informeert de inwoner schriftelijk over het besluit om een uitkering of bedrijfskapitaal terug te vorderen. In die brief staat ook op welke manier de inwoner de vordering moet betalen. Dat onderdeel heet het incassobesluit.

2. In het besluit staat in ieder geval:

• a.

  hoe hoog de vordering is;

• b.

  de verplichting om de vordering binnen zes weken in een keer te betalen;

• c.

  wanneer de betalingsverplichting ingaat;

• d.

  dat de inwoner en/of de gemeente binnen zes weken een betalingsvoorstel kan doen;

• e.

  dat de vordering meteen wordt verrekend met een uitkering of vordering van de inwoner op de gemeente, als dat mogelijk is;

• f.

  hoe de gemeente vorderingen int.

1. De inwoner krijgt op schriftelijk verzoek uitstel van betaling van de volledige betalingsverplichting als de inwoner kan aantonen dat hij/zijde vordering niet binnen de betalingstermijn kan betalen.

2. De inwoner kan een betalingsvoorstel doen voor aflossing van de vordering in termijnen. Als de gemeente daarmee instemt, treft de gemeente een betalingsregeling met de inwoner en geeft uitstel van betaling totdat de eerste vordering is afgelost. De gemeente stelt daarbij dan als voorwaarde dat de inwoner maandelijks een bepaald bedrag aflost op de vordering.

3. Heeft de inwoner een bezwaar- of beroepschrift ingediend tegen het terugvorderingsbesluit, dan geldt dit niet als een verzoek om uitstel van betaling;

4. De gemeente geeft geen uitstel van betaling voor zover de vordering kan worden betaald uit de opbrengst van bezittingen die bij de gemeente in pand zijn gegeven of waarop een hypotheekrecht is gevestigd ten gunste van de gemeente.

5. De gemeente geeft ook geen uitstel van betaling voor zover de inwoner vermogen heeft waarmee de vordering kan worden afgelost. De gemeente gaat ervan uit dat de inwoner al het vermogen boven de vermogensgrens uit de Participatiewet kan benutten voor aflossing.

6. De gemeente trekt het uitstel van betaling in als de inwoner de verplichtingen die aan het uitstel worden verbonden niet nakomt. Een betalingsregeling vervalt dan.

1. Voldoet de inwoner niet of niet op tijd aan de betalingsverplichting, dan verstuurt de gemeente per post een aanmaning waarin staat dat de inwoner de betalingsverplichting moet nakomen.

2. In de aanmaning staat dat de termijn van betaling twee weken is. Deze termijn gaat in op de dag na de dag waarop de aanmaning is verstuurd.

3. Betaalt de inwoner na het versturen van een aanmaning een gedeelte van het achterstallige bedrag, dan verstuurt de gemeente voorafgaande aan een dwangbevel geen nieuwe aanmaning.

4. De gemeente brengt voor een aanmaning geen kosten in rekening bij de inwoner.

1. Betaalt de inwoner na het versturen van de aanmaning niet of niet volledig binnen de aanmaningstermijn, dan verstuurt de gemeente per post een dwangbevel met een bevel tot betaling binnen vijf dagen.

2. Is het versturen van een dwangbevel per post niet mogelijk of wenselijk, bijvoorbeeld omdat er beslag ligt op goederen of een bankrekening, dan overhandigt een deurwaarder het dwangbevel aan de inwoner.

1. Zijn de financiële middelen van de inwoner voldoende om de vordering in één keer te betalen, dan verrekent de gemeente de vordering niet met de uitkering.

2. Heeft de gemeente uitstel van betaling verleend, dan staat dit verrekening niet in de weg.

1. De gemeente stelt de maandelijkse betalingsverplichting van de inwoner vast op 5% van de toepasselijke bijstandsnorm, als de inwoner een uitkering van de gemeente heeft.

2. Als een andere schuldeiser beslag legt op de uitkering, verhoogt de gemeente de maandelijkse betalingsverplichting tot 5% van de toepasselijke bijstandsnorm.

3. De hoogte van de betalingsverplichting blijft bij beëindiging van de uitkering vanwege werkaanvaarding gedurende 3 maanden na de einddatum ongewijzigd. Na afloop van die periode wordt de maandelijkse betalingsverplichting vastgesteld op het bedrag dat voor inwoners met een ander inkomen geldt.

1. De gemeente stelt de maandelijkse betalingsverplichting van de inwoner vast op 5% van de toepasselijke bijstandsnorm plus 50% van het inkomen boven die bijstandsnorm, tenzij de inwoner kan aantonen dat deze maandelijkse verplichting niet haalbaar is.

2. Is de vordering van de gemeente ontstaan door onjuiste, onvolledige of geen informatie van de inwoner, dan stelt de gemeente de maandelijkse betalingsverplichting vast op 10% van de toepasselijke bijstandsnorm plus 60% van het inkomen boven de bijstandsnorm.

3. De gemeente kan een betalingsvoorstel doen voor een lagere maandelijkse betaling, als daarmee de vordering binnen 36 maanden kan worden afgelost en de voorgestelde betaling tenminste 5% van de bijstandsnorm is, tenzij de inwoner kan aantonen dat deze maandelijkse verplichting niet haalbaar is.

1. Als de gemeente meerdere vorderingen op de inwoner heeft en de inwoner heeft niet aangegeven voor welke vordering een bepaalde betaling is bedoeld, dan wordt die betaling naar de volgende rangorde toegerekend aan:

• a.

  een netto vordering die de gemeente kan innen in het lopende boekjaar;

• b.

  een boete vanwege verkeerde informatie van de inwoner;

• c.

  een teruggevorderde uitkering vanwege verkeerde informatie van de inwoner;

• d.

  rentedragend bedrijfskapitaal;

• e.

  renteloos bedrijfskapitaal;

• f.

  teruggevorderde bijstand als lening;

• g.

  andere vorderingen.

2. Heeft de gemeente meerdere vorderingen van gelijke rangorde op de inwoner, dan wordt de betaling toegerekend aan de oudste vordering uit die groep.

1. Krijgt de gemeente aanwijzingen dat de financiële ruimte van de inwoner is gewijzigd, dan onderzoekt de gemeente of de betalingsverplichting moet worden aangepast.

2. De gemeente onderzoekt in ieder geval telkens binnen 24 maanden of de financiële ruimte van de inwoner gewijzigd is.

3. De gemeente onderzoekt naar aanleidingen van signalen van het Inlichtingbureau of de financiële ruimte van de inwoner is gewijzigd.

4. De gemeente onderzoekt naar aanleiding van signalen van het Inlichtingenbureau 1 keer per jaar gedurende 2 ½ jaar of de financiële ruimte is gewijzigd van betalingsplichtigen die geen vaste woon- of verblijfplaats hebben.

5. De gemeente informeert de inwoner over de uitkomst van het onderzoek naar de financiële ruimte.

6. Een wijziging in de betalingsverplichting gaat in op de eerste dag van de maand die volgt op het wijzigingsbesluit.

1. De inwoner kan de gemeente schriftelijk, per email of via een daarvoor bestemd formulier vragen om de betalingsverplichting te wijzigen. De inwoner voegt documenten en andere stukken bij, waaruit blijkt dat de financiële ruimte is gewijzigd, of dat de betalingsverplichting om andere redenen moet worden aangepast. De gemeente neemt binnen 8 weken een besluit over het verzoek van de inwoner.

2. Het verzoek om de betalingsverplichting te wijzigen schort de lopende verplichting niet op, tenzij dit onaanvaardbare gevolgen heeft voor de inwoner.

1. Bij het opleggen van een boete doet de gemeente een onderzoek.

2. De gemeente onderzoekt de gedraging, de individuele omstandigheden, de fictieve draagkracht en de zienswijze van de inwoner. Daarnaast toetst de gemeente aan het evenredigheidsbeginsel.

3. De inwoner ontvangt een brief van de gemeente waarin staat dat de gemeente van plan is om een boete te geven en waarom de gemeente een boete wil geven.

1. De gemeente stemt de boete af op de mate van verwijtbaarheid op grond van de volgende categorieën:

• a.

  maximaal 100% van het benadelingsbedrag bij opzet;

• b.

  maximaal 75% van het benadelingsbedrag bij grove schuld;

• c.

  maximaal 50% van het benadelingsbedrag bij normale verwijtbaarheid;

• d.

  maximaal 25% van het benadelingsbedrag bij verminderde verwijtbaarheid;

• e.

  0% van het benadelingsbedrag bij geen verwijtbaarheid.

2. Heeft de gemeente binnen 5 jaar voorafgaand aan het opleggen van een boete eerder een boete opgelegd uit dezelfde categorie, dan is de boete 150%.

3. De gemeente volgt artikel 2 en 2a van het Boetebesluit Sociale Zekerheidswetten voor het berekenen van de boete en om de mate van verwijtbaarheid te beoordelen.

4. De boete is niet hoger dan de fictieve draagkracht die de inwoner kan betalen in:

• a.

  24 maanden bij opzet;

• b.

  18 maanden bij grove schuld;

• c.

  12 maanden bij normale verwijtbaarheid;

• d.

  6 maanden bij verminderde verwijtbaarheid.

5. De fictieve draagkracht is 5% van de van toepassing zijnde bijstandsnorm plus 100% van het inkomen boven de bijstandsnorm.

6. Krijgt de inwoner opnieuw een boete, dan vermenigvuldigt de gemeente het aantal maanden genoemd in het vierde lid met 1,5.

1. De gemeente kan in de volgende gevallen besluiten om een schriftelijke waarschuwing te geven en geen boete op te leggen:

• a.

  er is geen sprake van een benadelingsbedrag of het benadelingsbedrag is niet hoger dan € 150;

• b.

  de inwoner heeft de informatie die van belang is voor het recht op uitkering of de hoogte van de uitkering niet direct gemeld, maar doet dit binnen een redelijke termijn alsnog voordat de overtreding is geconstateerd.

2. Een redelijke termijn zoals bedoeld in het eerste lid onder b, is niet langer dan 60 dagen nadat de inwoner de informatie had moeten verstrekken.

1. De gemeente informeert de inwoner per brief over het besluit om een boete te geven. In die brief staat ook op welke manier de inwoner de boete moet betalen. Dat onderdeel heet het incassobesluit.

2. In het besluit staat in ieder geval:

• a.

  waarom de gemeente een boete geeft;

• b.

  hoe hoog de boete is;

• c.

  of er wel of niet redenen zijn om een lagere boete te geven;

• d.

  de verplichting om de boete binnen zes weken in een keer te betalen;

• e.

  wanneer de betalingsverplichting ingaat;

• f.

  dat de inwoner en/of de gemeente binnen zes weken een betalingsvoorstel kan doen; (aflostermijn van boete is 60 maanden)

• g.

  dat de boete meteen wordt verrekend met een uitkering of vordering van de inwoner op de gemeente, als dat mogelijk is;

• h.

  hoe de gemeente boete int.

1. De persoon die een bijstandsuitkering ontvangt is verplicht om alimentatie te vorderen en vraagt de rechtbank om een rechtelijke uitspraak te doen.

2. Betaalt de onderhoudsplichtige de door de rechtbank vastgestelde alimentatie niet, dan is de persoon die een bijstandsuitkering ontvangt verplicht om de betaling af te dwingen. Bijvoorbeeld via het LBIO.

3. Voldoet de persoon die een bijstandsuitkering ontvangt niet aan de verplichtingen die in lid 1 en 2 staan, dan verhaalt de gemeente de kosten van bijstand op grond van artikel 35 van deze beleidsregels.

1. De gemeente kan tijdelijk geheel of gedeeltelijk afzien van verhaal van de kosten van bijstand wanneer:

• a.

  de onderhoudsplichtige onvoldoende inkomen heeft om een verhaalbijdrage te betalen;

• b.

  het verhaalsbedrag lager is dan € 50,00 per maand of € 600,00 per jaar;

• c.

  het verschil tussen het berekende verhaalsbedrag en de al betaalde alimentatie lager is dan € 50,00 per maand of € 600,00 per jaar.

• d.

  er sprake is van dringende redenen door persoonlijke omstandigheden van de onderhoudsplichtige of de persoon die de bijstandsuitkering ontvangt of heeft ontvangen.

2. De onderhoudsplichtige kan de gemeente vragen om tijdelijk af te zien van verhaal in verband met schulden. De gemeente gaat alleen akkoord met dit verzoek wanneer:

• a.

  redelijkerwijs is te voorzien dat de onderhoudsplichtige zijn schulden niet kan betalen;

• b.

  redelijkerwijs is te voorzien dat een schuldregeling niet tot stand komt als de gemeente niet meewerkt aan een schuldregeling; en

• c.

  de vordering van de gemeente wegens verhaal van kosten van bijstand ten minste wordt voldaan naar evenredigheid met de vorderingen van schuldeisers van gelijke rang wanneer er wel een schuldregeling tot stand komt.

3. Het besluit tot het (gedeeltelijk) afzien van verhaal, zoals bedoeld in het tweede lid, treedt niet in werking voordat een schuldregeling tot stand is gekomen.

4. De gemeente kan het besluit om mee te werken aan een schuldregeling intrekken, als:

• a.

  niet binnen twaalf maanden nadat het besluit is genomen een schuldregeling tot stand komt die voldoet aan de eisen bedoeld in het eerste lid;

• b.

  de onderhoudsplichtige de verplichtingen aan de schuldregeling weigert na te komen en de gemeente daar al eerder op gewezen heeft; of als

• c.

  de onderhoudsplichtige verkeerde informatie heeft gegeven en de gemeente niet meegewerkt zou hebben als de onderhoudsplichtige op tijd de juiste informatie had gegeven.

1. De gemeente verhaalt maximaal de bruto bijstandsuitkering tot de grens van de onderhoudsplicht.

2. De grens van de onderhoudsplicht wordt bepaald door de draagkracht van onderhoudsplichtige en de behoefte van de persoon die een bijstandsuitkering ontvangt. De gemeente gebruikt hiervoor de Trema-normen. De laagste van de twee is het maximum van de verhaalsbijdrage.

3. De gemeente bepaalt de draagkracht op grond van een draagkrachtberekening.

1. Om de verhaalsbijdrage te kunnen berekenen, vraagt de gemeente de onderhoudsplichtige om informatie te geven over zijn of haar financiële situatie.

2. Bij de draagkrachtberekening gebruikt de gemeente als richtlijn het meest recente rapport alimentatienormen (TREMA-normen) als vastgesteld door de Expertgroep Alimentatienormen.

3. Ligt er een rechtelijke uitspraak over de hoogte van de onderhoudsbijdrage die niet ouder is dan 6 maanden, dan sluit de gemeente zich hierbij aan. Dit geldt niet wanneer de rechtelijke uitspraak op onjuiste gegevens is gebaseerd.

4. Levert de onderhoudsplichtige geen gegevens in om de draagkracht vast te stellen. En kan de gemeente deze gegevens ook niet op een andere manier krijgen. Dan verhaalt de gemeente maximaal de bruto bijstandsuitkering.

1. De gemeente legt de verhaalsbijdrage op met ingang van de eerste van de maand die volgt op de datum van de eerste brief waarin de gemeente de onderhoudsplichtige vraagt om informatie te geven over zijn financiële situatie.

2. De gemeente kan de ingangsdatum van het opleggen van de verhaalsbijdrage op een later moment vaststellen wanneer er dringende redenen zijn door de persoonlijke omstandigheden van de onderhoudsplichtige.

1. Betaalt de onderhoudsplichtige na het versturen van het laatste betalingsverzoek, de verhaalsbijdrage niet of onvoldoende, dan gaat de gemeente over tot invordering.

2. De volgorde voor invordering is:

• a.

  vereenvoudigd derdenbeslag;

• b.

  executoriaal beslag door een deurwaarder wanneer vereenvoudigd derdenbeslag niet mogelijk is.

1. De gemeente onderzoekt tenminste één keer per twee jaar de hoogte van het inkomen van de onderhoudsplichtige. De gemeente past de verhaalsbijdrage aan bij:

• a.

  veranderingen in het inkomen;

• b.

  eventuele andere omstandigheden die aanleiding zijn om de verhaalsbijdrage aan te passen.

2. De gemeente past de verhaalsbijdrage niet aan wanneer de draagkracht in het inkomen ten opzichte van het vorige onderzoek met minder dan € 50 per maand wijzigt.