Uitvoeringsprogramma fysieke leefomgeving 2025

1.1 Inleiding

Het Uitvoeringsprogramma is een verplichting op grond van het Omgevingsbesluit (hierna: Ob).

Bovendien is het Uitvoeringsprogramma een uitwerking van de Landelijke kwaliteitscriteria aanvullend met versie 2.3 deel B. Deze Landelijke kwaliteitscriteria zijn bedoeld om de uitvoering van de taken die op het gebied van Vergunningverlening, Toezicht en Handhaving (hierna: VTH) door gemeenten in het Omgevingsrecht te professionaliseren en de kwaliteit in de organisatie te borgen.

De provincie houdt toezicht op de naleving van de kwaliteitscriteria door gemeenten. Daarvoor is een speciaal provinciaal team in het leven geroepen: het Interbestuurlijk Toezicht (hierna: IBT). Dit team heeft de taak knelpunten op tijd in beeld te brengen waardoor er kan worden bijgestuurd. Provincies houden toezicht op verschillende domeinen. De domeinen die onder meer in dit Uitvoeringsprogramma centraal staan, zijn Wonen en Leven (OW), Ruimtelijk Toezicht (OW) en Monumenten (Erfgoedwet).

De kwaliteitscriteria 2.2 deel B zijn per 1 januari 2024, met de inwerkingtreding van de Omgevingswet, vervangen door de kwaliteitscriteria 2.3 deel B. per 1 januari 2025 treden de kwaliteitscriteria 3.0 in werking. Daarom gaan we in dit UP nog uit van versie 2.3 deel B. en gaan we in 2025 volledig met versie 3.0 aan de slag voor het UP van 2026.

De Landelijke kwaliteitscriteria bestaat uit meerdere delen: deel B heeft betrekking op de kwaliteit van de medewerkers (de kritieke massa), deel C op de organisatie (de procescriteria) voor VTH-uitvoering en deel D gaat over de competenties die medewerkers moeten beheersen (Competentieprofielen).

1.2 Procescriteria

De procescriteria beschrijven de eisen die gesteld worden aan de beleidscyclus. Door de stappen in de procescriteria te volgen wordt de cyclus gesloten. Daarbij is de ‘BIG-8’ gehanteerd. Onderstaand figuur geeft in 7 processtappen de beleidscyclus ‘BIG-8’ weer.

Processtap 1 & 2: Prioriteiten & doelen en Strategie

De beleidscyclus start bij de prioriteiten en de doelen. Deze worden samen met de strategieën neergelegd in een beleidsstuk, het zogenoemde “VTH-beleid”. Onder de Omgevingswet wordt het VTH-beleid aangeduid als: “Uitvoerings- en handhavingsstrategie 2024-2028”. Gemakshalve spreken we in dit Uitvoeringsprogramma nog van het ‘VTH-beleid’.

In het VTH-beleid wordt onder andere inzicht gegeven in de prioriteitenstelling en meetbare doelstellingen voor de langere termijn (meestal 4 jaren), maar ook in het instrumentarium dat we inzetten om:

• -

  vergunningen en meldingen te behandelen;

• -

  toezicht te houden;

• -

  te voorkomen dat we moeten optreden; of

• -

  een overtreding gedogen; en

• -

  te streven naar goede naleving.

Dat doen we voor de VTH-taken die binnen de disciplines van bouwen, ruimtelijke ordening, brandveilig gebruik, milieu en openbare orde en veiligheid vallen. Zie ook de afbeelding hiernaast.

In 2023 zijn er flinke stappen gezet om ons VTH-beleid te actualiseren voor alle bovengenoemde disciplines, m.u.v. milieu . In 2024 is de laatste hand gelegd aan het nieuwe beleid en eind 2024 is het nieuwe VTH-beleid vastgesteld zie bijlage 12 .

Voor de milieutaken, belegd bij de omgevingsdienst Twente (hierna: ODT), is het Twentebrede uniforme VTH-beleid in 2023 herzien en vastgesteld in 2023.

Processtap 3: Programma & organisatie

Jaarlijks zal in het uitvoeringsprogramma worden opgenomen welke concrete prioriteiten en doelen voor het betreffende jaar worden gesteld en wordt de capaciteit voor dat jaar verdeeld. Wanneer het bij capaciteitsknelpunten noodzakelijk is om anders te prioriteren zullen steeds keuzes worden gemaakt op basis van risicobepaling. Het risico wordt berekend op basis van de formule kans (dat het risico zich voordoet) maal effect (dat het op de leefomgeving heeft). In 2023 zijn de risicoanalyses voor alle disciplines zowel de thuistaken als de milieutaken belegd bij de ODT zoals beschreven in processtap 2 geactualiseerd zie bijlage 9 en 10 .

In dit uitvoeringsprogramma (hierna: UP) maken we transparant waar de gemeente Twenterand de beschikbare capaciteit inzet voor 2025 in verhouding tot de gestelde prioriteiten en de doelen voor dat jaar. Dat doen we over een periode van 1 oktober 2024 tot en met 30 september 2025.

Het UP dient uiterlijk 1 januari van ieder jaar aangeleverd te zijn bij het IBT.

Processtap 4: Werkwijze

Om de VTH-taken goed te kunnen uitvoeren, is goede voorbereiding nodig. Aan het verlenen van een vergunning of het doen van een controle moeten procedures, processen, protocollen en/of werkinstructies ten grondslag liggen. Dat geldt ook voor de communicatie, informatiebeheer en -uitwisseling rondom de uit te voeren taak.

Processtap 5: Uitvoering

In deze processtap wordt de vergunning daadwerkelijk behandeld of wordt het controlebezoek daadwerkelijk uitgevoerd. Het is belangrijk dat het uitvoerend personeel voldoende ondersteunende voorzieningen ter beschikking hebben om de taak te kunnen uitvoeren.

Processtap 6: Monitoren

Aan de hand van een geautomatiseerd zaakregistratiesysteem monitoren we de resultaten en de voortgang van de uitvoering van het VTH-beleid en het Uitvoeringsprogramma.

Voor de meeste VTH-taken worden registratiesysteem PowerBrowser gebruikt. Dat is een systeem dat een integrale behandeling van omgevingsdossiers mogelijk maakt. Kenmerkend voor PowerBrowser is dat de werkprocessen zelf te ontwikkelen en in te richten zijn, waardoor het systeem beter op de (specifieke) VTH-taken van de gemeente Twenterand kan worden afgestemd. De ODT maakt ook gebruik van PowerBrowser, maar de beide systemen zijn niet gekoppeld zodat er geen informatie-uitwisseling is.

Ten aanzien van de toezichthoudende taak op gebied van Openbare Orde en Veiligheid wordt door de boa’s gebruik gemaakt van het registratieprogramma City Control. Dit programma voldoet aan de eisen van de Wet politiegegevens.

We zien 2025 ook als een 2e ervaringsjaar, waarbij we weer veel nieuwe ervaringscijfers zullen gaan opbouwen onder de OW. Dit vraagt om een goede monitoring in 2025 en zo nodig bijsturing op de onderdelen waar knelpunten ontstaan. Ook in 2025 houden we de vinger nog even stevig aan de pols.

Door o.a. maandelijks te gaan monitoren, o.b.v. rapportages uit PowerBrowser, willen we voor ons eigen uitvoeringsprogramma maar ook voor de taken die de ODT voor ons uitvoert in 2025 beter grip en zicht krijgen op de uitvoer. Hierdoor kunnen we nog eerder en hopelijk beter ingrijpen als er knelpunten dreigen te ontstaan.

Ook zijn er in 2024 nieuwe kwaliteitsdoelen ontwikkeld met indicatoren en bijbehorende streefwaarden vanuit het nieuwe VTH-beleid 2024-2028. In 2025 gaan we hiervoor de monitoring proberen in te richten en gaan we toetsen/proberen of we in het jaarverslag van 2025 van input, throughput, naar output en outcome kunnen komen. Zodat we ook onze doelen, indicatoren en streefwaarden en de werkwijze er mogelijk op aan kunnen passen, na analyse, mochten we de streefwaarden bij de doelen en indicatoren niet halen.

De monitoringsresultaten worden weergegeven in het jaarverslag, waar we in processtap 7 nader op in gaan, en gebruikt voor bijsturing van de strategieën en voor input van de beleidsevaluatie.

Processtap 7: Rapportage en evaluatie

Als het jaar waarop het Uitvoeringsprogramma betrekking heeft ten einde loopt, dan moet de inzet, de prestaties en de resultaten van dat jaar gerapporteerd worden. Dat gebeurt in een ‘Jaarverslag’. Vervolgens moet bekeken worden of het nodig is om het VTH-beleid aan te passen.

Het jaarverslag dient uiterlijk 1 april van ieder jaar bij het IBT aangeleverd te zijn.

Normaliter is het ‘Jaarverslag’ een apart document dat na het document ‘Uitvoeringsprogramma’ wordt opgesteld, maar de gemeente Twenterand bundelt beide documenten in 1 integraal document, namelijk in dit UP. Het jaarverslag dat in dit UP is vervat, ziet toe op de periode 1 oktober 2023 tot en met 30 september 2024. Op deze manier kunnen we beter sturen op de prioriteiten die we voor het komende jaar stellen met inzicht in de resultaten van het afgelopen jaar.

Schematisch ziet het overzicht met alle voornoemde documenten er zo uit als hiernaast weergegeven:

1.3 kritieke massa KC. 2.3 deel B

De toelichting op de set Kwaliteitscriteria beschrijft de uitgangspunten van deel B van de set, zijnde: ‘Criteria voor de kritieke massa’. Het maakt duidelijk wat wordt aangemerkt als de fundering van een goede professionele kwaliteit. Kern daarin is de aflevering van een minimaal zo goed mogelijk product/dienst. Daarvoor is met name vakmanschap cruciaal. Vakmanschap wordt in de set kwaliteitscriteria uitgedrukt in ‘Kritieke Massa’.

Hoe de uitvoeringskwaliteit in de gemeente Twenterand was geborgd in 2024 hebben wij verantwoord in bijlage 6. Hier geven wij inzicht in het voldoen aan de kritieke massa o.b.v. de kwaliteitscriteria 2.3 deel B.

In 2024 hebben zich mutaties voorgedaan in de personele capaciteit. Meer en meer blijkt dat zich onvoldoende gekwalificeerd personeel op de arbeidsmarkt beschikbaar stelt c.q. wordt gesteld. Het gezegde ‘de vijver is opgedroogd’ mag letterlijk worden opgevat. Het is niet meer geloofwaardig te stellen en als realistisch te beschouwen dat de uitvoering van de VTH-taken structureel en onverkort kan voldoen of kan blijven voldoen aan de gestelde ‘Kritieke Massa’. Personeel dat kan voldoen aan de criteria zijn zeer schaars of zijn er niet om daarmee het team dat zorgdraagt voor de uitvoering van de VTH-taken op het vereiste niveau te houden. Er wordt echter alles aan gedaan om zoveel mogelijk te voldoen aan de criteria. Het fluctueert echter sterk. Capaciteit verdwijnt naar elders en ‘binnengehaalde’ capaciteit moet eerst intern worden opgeleid om de eerste stappen te kunnen zetten. Dat vergt het uiterste van de bestaande capaciteit omdat ook deze capaciteit de ontwikkelingen bij moeten houden om te kunnen blijven voldoen aan de ‘Kritieke massa’.

de kwaliteitscriteria 3.0 treden in werking vanaf 1-1-2025. De gemeente Twenterand gaat hun medewerkers in 2025 laten toetsen aan deze nieuwe set kwaliteitscriteria. De uitkomsten worden vastgelegd in een dashboard. Zodat zowel de desbetreffende medewerkers als de teamleider inzicht krijgen in of ze voldoende handvaten voor hun werk hebben of dat ze nog ondersteuning nodig zijn om op het gewenste uitvoeringsniveau te komen. De gemeente Twenterand laat deze toetsing uitvoeren door het bureau Libereaux.

1.4 Verordening Kwaliteit VTH

In 2023 is de “Verordening Uitvoering en Handhaving Omgevingsrecht Twenterand 2023” vastgesteld. Deze verordening vormt het kader voor de kwaliteit van de wettelijke VTH-taken door de gemeente en in opdracht daarvan handelende (omgevings)diensten. De regionale afspraken die in afstemming zijn gemaakt bij het tot stand komen van de nog vigerende verordening blijven bestaan.

De Landelijke kwaliteitscriteria 2.3 - b (en automatisch de daarop volgende kwaliteitscriteria) gelden daarbij als maatstaf. Daardoor is de verordening een blijvend kader voor het bevorderen, beoordelen en borgen van de kwaliteit van vergunningverlening, toezicht en handhaving. Vanaf 1-1-2025 zullen de Landelijke kwaliteitscriteria 3.0 gaan gelden. De gemeente Twenterand is voornemens haar medewerkers in 2025 te laten toetsen aan deze nieuwe kwaliteitscriteria 3.0.

Tevens moet o.b.v. de kwaliteitsverordening de kwaliteit, diensten en de financiën voldoende worden geborgd . Dit hebben we o.a. uitgewerkt in ons nieuwe VTH-beleid 2024-2028. In bijlage 7 Kwaliteitsdoelen VTH-beleid 2024-2028 geven we aan waar ons prioritering ligt en hoe we dat willen borgen.

1.5 Nieuw VTH beleid 2024-2028

In 2024 is het nieuwe VTH beleidsstuk “Integrale Uitvoerings- en handhavingsstrategie 2024 -2028” vastgesteld. Zie bijlage 12 . Dit beleidsstuk vormt het kader/kapstok voor het kwaliteitsniveau van de uitvoering van o.a. de wettelijke VTH-taken onder de nieuwe Omgevingswet. Dit beleidsstuk is niet in beton gegoten en zal de komende jaren nog verder ontwikkeld en ingekleurd gaan worden naargelang wij meer ervaring met de Omgevingswet gaan opdoen. O.a. de “Omgevingsvisie” en de beleidslijn” VTH onder de Wkb” zullen verder ontwikkelt gaan worden de komende jaren. Het in 2023 vastgestelde Twente brede omgevingsbeleid voor milieu maakt integraal onderdeel uit van dit nieuwe beleidsstuk. Dit nieuwe beleidsstuk is dan ook de nieuwe onderlegger voor het uitvoeringsprogramma 2025.

Op de voorgaande pagina’s kwamen de inhoudsopgave, de ‘in 1 oogopslag’, de samenvatting en de inleiding van het algemeen deel van dit Uitvoeringsprogramma aan bod. Op de pagina’s hierna volgt:

• -

  een toelichting op het programma dat de gemeente Twenterand heeft om activiteiten op ruimtelijk gebied op programmatische wijze aan te vliegen;

• -

  de landelijke, regionale en lokale ontwikkelingen en aandachtpunten in het VTH-werkveld voor het komende jaar;

• -

  de financiële en personele ontwikkelingen voor het komende jaar; en

• -

  concrete acties ter verbetering van onze monitoring voor het komende jaar.

Zoals uit de inhoudsopgave af te leiden is, bestaat het UP naast een algemeen deel, uit een deel met de nadere uitwerking. In de nadere uitwerking wordt ingezoomd op de verschillende disciplines. Daarin wordt per discipline een vast stramien gevolgd:

• ➢

  Doelen, indicatoren en streefwaarden

• ➢

  Risicoanalyse (bij toezicht en handhaving)

• ➢

  Evaluatie 2024

• ➢

  Programma 2025

• ➢

  Afwijkingen en risico’s

2.1 Programma Ruimte

Sinds 1 januari 2017 worden taken uitgevoerd op basis van overkoepelende programma’s die nader zijn uitgewerkt in werkprogramma’s en ontwikkelprogramma’s. De werkprogramma’s zijn onderdeel van de programmabegroting. De programmabegroting is gebaseerd op de prioriteiten die in de kadernota zijn genoemd. Verantwoording wordt afgelegd in de bestuursrapportage (hierna: Berap).

Het geheel aan programma’s is uitgewerkt in doelenbomen. De doelen uit het programma Ruimte zijn sterk gerelateerd aan een maatschappelijk effect. Daaronder hangen doelen, subdoelen en (jaarlijkse) activiteiten. Aan ieder programma liggen ook indicatoren en streefwaarden ten grondslag die dragen bij aan de haalbaarheid van een doel. De indicatoren en streefwaarden die voor de VTH-taken van toepassing zijn, worden genoemd in dit Uitvoeringsprogramma.

Met het uitvoeren van de in de programma’s genoemde activiteiten en het realiseren van de (sub)doelen wordt het beoogd maatschappelijk effect gewaarborgd. Daar waar afgeweken wordt van de streefwaarden of waar activiteiten niet zijn uitgevoerd zal worden aangegeven welke risico’s en gevolgen er zijn en op welke wijze deze opgelost, dan wel beperkt moeten worden. In dit Uitvoeringsprogramma wordt daar tekst en uitleg aan gegeven.

Activiteiten uit doelenbomen

Naast wettelijk vereiste taken en niet wettelijk vereiste VTH-taken (denk hierbij aan de APV) zijn er lokale wensen en ambities. De lokale ambities bevatten in de regel lokaal wenselijke activiteiten die op zich geen wettelijke uitvoeringsplicht kennen. Ze zijn in veel gevallen echter wel te relateren aan de VTH-taken en kunnen ondersteunend zijn in de productverbetering of nieuwe ontwikkelingen. Bovendien zijn de ambities zodanig geprognosticeerd dat de VTH-taken mee kunnen bewegen in diverse ontwikkelingen en toekomstige veranderingen. Organisatorische afstemming en het toekomstgericht blijven ontwikkelen van de organisatie zijn daarin belangrijke doelen.

Hieronder lichten we enkele activiteiten uit voor 2025 die naar verwachting de werkvoorraad van de VTH-taken zullen beïnvloeden. Sommige van die activiteiten worden ook genoemd in de volgende paragraaf ‘Ontwikkelingen’. Zie ook de doelenbomen van het Programma Ruimte van de gemeente Twenterand.

Woonvisie

Met de Woonvisie als basis zetten we in op het ontwikkelen van inbreidingslocaties en zoeken we naar uitbreidingslocaties voor wonen en werken. We willen daarbij ook een regionale rol vervullen. Twenterand staat voor een woningbouwopgave. We willen de lokale woonbehoefte bedienen met t/m 2031 een groei van 550 woningen. Tevens hebben we daarnaast de ambitie om bij te dragen aan de regionale vraag naar woningen. Om de doelgroepen op de woningmarkt goed te helpen is het nodig de juiste kwaliteit woningen te bouwen en doorstroming op de woningmarkt te bevorderen.

Voor de ontwikkeling Vriezenveen-Zuid heeft de gemeenteraad in juli 2023 een visie voor Vriezenveen vastgesteld. De visie gaat onder meer in op woningbouw aan de zuidzijde van Vriezenveen, uitbreiding van Sportpark het Midden, een uitbreidingslocatie voor een bedrijventerrein, perifere detailhandel, alternatieve woonvormen en de aanleg van een randweg.

Naar aanleiding van de vastgestelde visie heeft de gemeenteraad ook het voorkeursrecht op diverse percelen in Vriezenveen Zuid gevestigd. Momenteel wordt er veel tijd en capaciteit ingezet om de visie verder uit te werken tot een masterplan. In het masterplan worden voorwaarden opgenomen waaraan de ontwikkeling moet voldoen. Zo blijft eenheid in de ontwikkeling bestaan. De ontwikkeling zal de komende jaren invloed hebben op de VTH-taken en overige taken binnen afdeling Ruimte.

Versnelling woningbouw en meer woningen voor speciale doelgroepen

Om de woningbouw te kunnen versnellen zijn sleutelgebieden/projecten aangewezen waar een woningbouwimpuls kan worden gerealiseerd. Daarnaast zijn ook inbreidingslocaties en uitbreidingslocaties in beeld. Het doel is om harde plannen te realiseren en zachte plannen voor 2026 hard te maken en snel te kunnen starten met bouwen. De extra woningbouwopgave vraagt meer capaciteit van de gemeente.

Openbare orde en Veiligheid

Op het gebied van openbare orde en veiligheid blijven we werken aan een veilig Twenterand. Dit doen we door overlast en criminaliteit te verminderen en fysieke onveiligheid te voorkomen en aan te pakken. Hoe we dat doen is beschreven in het Integraal Veiligheidsbeleid van de gemeente Twenterand.

In de kadernota 2024 is voorgesteld om een 4e BOA aan te stellen om onbalans bij de uitvoering van BOA-taken weg te nemen opgenomen en vastgesteld. Hier is in 2024 verdere invulling aan gegeven door daadwerkelijk een 4e Boa aan te stellen.

Daarnaast zijn de 14 Twentse gemeenten met elkaar overeengekomen dat iedere gemeente zorgt dat zij de basis op orde heeft met betrekking tot de aanpak van ondermijning. Een belangrijk onderdeel daarvan is de implementatie en uitvoering van het vernieuwde Bibob-beleid. De gemeente Twenterand heeft in 2024 o.a. een Bibob-coördinator aangesteld die dit verder vorm gaat geven. 2025 zal dan ook gebruikt worden om het Bibob-beleid verder uit te kristalliseren.

2.2 Ontwikkelingen en aandachtspunten

Omgevingswet

Op 1 januari 2024 is de Omgevingswet ingevoerd. De Omgevingswet (hierna: Ow) bundelt en vereenvoudigt de bestaande wet- en regelgeving op het gebied van de fysieke leefomgeving.

De hoeveelheid en het karakter van de taken zal met de invoering van de Ow deels veranderen. Maatwerk zal meer aan de orde zijn en de uitvoering gaat daarmee meer tijd en capaciteit kosten. Meer integraal werken zorgt echter voor efficiëntie en zal op termijn capaciteit en geld besparen. Daarentegen zullen naar verwachting de inkomsten uit leges dalen. Het karakter van het werk zal ook veranderen. Er zal meer werk in het voortraject van een aanvraag zitten, door onder meer een intensiever vooroverleg. Tevens wordt verwacht dat er meer werk achteraf zal zijn, in de vorm van toezicht en handhaving.

Taakinhoudelijk zijn de teams VOI en THV in 2024 flink bezig geweest met het uitvoeren van taken en producten onder de OW. Wel moesten er nog veel oude aanvragen vanuit de Wabo in 2024 worden afgerond. Waardoor oude en nieuwe wet- en regelgeving nog volop door elkaar liepen. In 2025 kunnen we ons volledig gaan focussen op de OW. We gaan dan ook verder met de optimalisatie van producten en diensten onder de OW nu we daar ervaring mee op hebben gedaan.

Op dit moment wordt er gewerkt aan een herziene Omgevingsvisie en er wordt druk aan het Omgevingsplan verder gebouwd.

De prognoses in dit UVP zullen nu volledig op de Ow gebaseerd worden. Echter na dit eerste jaar onder de OW, blijft er ook nog veel onduidelijk. We hebben weinig tot geen ervaring kunnen opdoen met bouwmeldingen vanuit de WKB en aanvragers kiezen vaak voor het aanvragen van enkelvoudige omgevingsvergunningen i.p.v. meervoudige omgevingsvergunningen waardoor er meer administratief werk op ons bordje komt. We hebben nu ervaringscijfers maar omdat er eind 2023 nog veel aan vergunning is ingediend onder de Wabo, hebben we het vermoeden dat we hier nog niet vanuit kunnen gaan. We zien 2025 daarom ook wel als een 2e ervaringsjaar. Het is in 2025 dus nog nodig om goed te monitoren en zo nodig bij te sturen.

Wet kwaliteitsborging

Ook de Wet Kwaliteitsborging voor het bouwen (hierna: Wkb) is op 1 januari 2024 ingevoerd. Met de invoer van de Wkb verschuift de focus in de bouw van het vooraf verkrijgen van een vergunning naar het tijdens en achteraf kunnen aantonen dat wordt voldaan aan de bouwtechnische eisen en andere afgesproken kwaliteitseisen voor gevolgklasse 1 bouwwerken. Hier moet vooraf wel eerst een omgevingsvergunning voor worden aangevraagd om te controleren of het aan het ruimtelijke aan het omgevingsplan voldoet en waar van toepassing aan o.a. Welstand. De gemeente dient te controleren of het instrument voor

kwaliteitsborging daadwerkelijk is toegelaten voor de betreffende gevolgklasse en of de kwaliteitsborger toestemming van de instrumentaanbieder heeft om te werken met dat instrument. De gemeente blijft verantwoordelijk voor het toezicht op de bestaande bouw en op de omgevingsveiligheid. Het nieuwe stelsel treedt stapsgewijs in werking en geldt vanaf 1 januari 2024.

In 2024 hebben we echter weinig tot geen ervaring kunnen opdoen met bouwmeldingen voor gevolgklasse 1 onder de WKB. Er zijn in 2024 maar 2 bouwmeldingen ingediend tot op heden. De verwachting is dat we in 2025 hier wel meer ervaring mee op kunnen gaan doen. Daarom zien we 2025 ook wel als een 2e ervaringsjaar. In 2025 gaan we dus ervaring opdoen en werken volgens de beleidslijn “VTH onder de Wkb” die is opgeteld. Zie bijlage 11.

In 2025 willen we gaan onderzoeken of de kostendekkendheid voldoende is voor de nieuwe VTH-producten onder de OW. Mogelijk zal hierop de legesverordening moeten worden aangepast of zal er onderzocht moeten worden of er alternatieve financiering mogelijk is of dat de programmabegroting structureel moet worden aangepast. We houden hierbij nadrukkelijk de nieuwe ontwikkelingen rond deze materie in de gaten.

VTH-beleid 2024-2028

In 2024 is het nieuwe VTH-beleid 2024-2028 vastgesteld. Dit beleidsstuk dient als kapstok voor het uitvoeren van de VTH taken onder de OW. Dit beleidsstuk is niet in beton gegoten en zal waar nodig worden herzien mocht dit noodzakelijk zijn op basis van opgedane ervaring. In dit beleidsstuk zijn o.a.:

• -

  Onder de omgevingswet is er een nieuwe beleidscyclus die de nieuwe instrumenten onder de Omgevingswet integreert met de BIG-8 vanuit de procescriteria. Hierdoor wordt het VTH-beleid beter afgestemd met het ruimtelijke ordeningskader. O.a. de omgevingsvisie en de gebiedsdoelen en de borging in een omgevingsplan zijn hier nu onderdeel van de integrale beleidscyclus. Hier willen we separate doelen, indicatoren en streefwaarden bij ontwikkelen nadat de nieuwe omgevingsvisie in 2025 is opgesteld en vastgesteld.

• -

  Nieuwe kwaliteitsdoelen en indicatoren met bijbehorende streefwaarden ontwikkelt zodat de

• -

  koppeling met de in 2023 vastgestelde kwaliteitsverordening ook is geborgd;

• -

  Zijn o.a. de risicoanalyses voor toezicht en handhaving, ruimtelijke ordening en APV en bijzondere

• -

  wetten herijkt;

• -

  Is de Landelijke handhaving strategie geïmplementeerd met als oplegger ons eigen

• -

  piramidemodel;

• -

  Is de concept beleidslijn voor het uitvoeren van werkzaamheden “VTH onder de Wkb” opgesteld;

Zie bijlage12 voor het nieuwe VTH-beleid 2024-2028.

Kanaal Almelo – De Haandrik

De problematiek in relatie tot het kanaal Almelo-De Haanweetdrik eist veel capaciteit van het Team Omgeving. Dit vanwege de schadeobjecten en het onderhoud aan het kanaal dat ook zijn voortgang moet hebben om achterstalligheid te voorkomen. De provincie Overijssel heeft tussen 2011 en 2016 kanaal Almelo-De Haandrik geschikt gemaakt voor grotere schepen.

Vanaf die tijd kreeg de provincie meldingen van omwonenden/bedrijven dat er schade was ontstaan aan hun huizen en andere (bedrijfs)gebouwen en panden in de buurt van het kanaal. Inmiddels gaat het om ongeveer 400 panden. Hiervan zijn circa 270 panden in de gemeente Twenterand gesitueerd. Door de VTH-tak, maar ook door andere onderdelen van de organisatie is en wordt veel capaciteit besteed aan dit dossier.

De komende jaren zal de provincie ook weer onderhoud aan het kanaal moeten gaan uitvoeren. Het gaat dan om onderhoud aan beschoeiingen, wachtplaatsen en damwandprofielen enzovoort. De wijze waarop en welke best beschikbare technieken toegepast kunnen worden om tijdens de uitvoering schades aan gebouwen en opstallen te voorkomen is onderdeel van een verkenning. De provincie en de gemeente zijn in relatie tot deze verkenning een gezamenlijk overleg (projectgroep) gestart in de vorm van soort ‘vooroverleg’. Tijdens dat overleg komen wensen, eisen en wettelijke kaders aan bod.

Op het moment dat dit uitvoeringsprogramma werd opgesteld waren er nog enkele funderingsonderzoeken gaande en zijn met een aantal inwoners/eigenaren overleggen gaande over herstel van hun pand. Daar waar het technisch mogelijk is zullen duurzame herstelwerkzaamheden plaats gaan vinden op een wijze dat passend en constructief juist is op basis van de huidige inzichten.

Het onderhoud en het herstel aan objecten die schade hebben geleden eisen in veel gevallen dat er een omgevingsvergunning aangevraagd moet worden. Daarnaast zal toezicht nodig zijn en in bepaalde gevallen de inzet van een constructeur. Verwachting is dat het Team Omgeving nog enige jaren capaciteit op dit dossier moet blijven inzet zowel in de uitvoering als in de begeleiding, coördinatie en contacten tussen gedupeerden en de provincie of andere betrokken instanties.

Over het dossier en de betekenis ervan valt ook het een en ander te lezen onder de paragrafen “Bouw/Sloop/Monumenten/RO VTH”, “VTH – Juridische zaken” en “Programma Ruimte”.

Overspannen arbeidsmarkt

Al enkele jaren achtereenvolgens is sprake van een overspannen arbeidsmarkt, vooral binnen het ruimtelijk domein. Dat heeft tot gevolg dat we zowel de structurele als de incidentele formatie niet kunnen versterken. Geluiden over capaciteitstekort en het gebrek aan personeel om vacatures mee op te vullen klinken overal vanuit overheidsland, maar ook vanuit de omgevingsdiensten.

Op de langere termijn kan deze onwenselijke ontwikkeling ertoe leiden dat beleidsdoelen niet gehaald kunnen worden. Denk hierbij aan de haalbaarheid van termijnen. Maar ook de dienstverlening en de vereiste kwaliteit kan in het gedrang komen. Oplossingen voor de korte termijn zijn het samenwerken met opleidingsinstituten, meer ruimte bieden voor stageplekken en sneller jonge mensen werven. In dat laatste schuilt het gevaar dat jonge mensen niet de kwaliteit kunnen leveren die nodig is om direct aan het werk te kunnen, simpelweg omdat ze vaak net een studie hebben afgerond en ongeschoold zijn in het specifieke vakgebied. Een lange termijn oplossing ligt niet voor handen. Zie ook de paragraaf 1.3 kritieke massa KC. 2.3 deel B

2.3 Financiën en personeel

De VTH-taken worden uitgevoerd door de teams VOI en THV. de teams VOI en THV zijn onderdeel van de afdeling Ruimte. De dagelijkse leiding is opgedragen aan een teamleider. de teams bestaan uit medewerkers met specifieke kennis binnen de domeinen Bouw/Sloop/Monumenten, Ruimtelijke Ordening, Openbare orde en Veiligheid en een aantal VTH-ondersteunende medewerkers. Bovendien heeft het team de taak om in afstemmende en coördinerende zin invulling te geven aan de milieutaken die overgedragen zijn aan de ODT.

Functies die in de ‘Kritieke massa’ van de kwaliteitscriteria voorkomen als toezichthouders Groen, medewerkers grondexploitatie en een planeconoom vallen niet binnen de teams VOI en THV.

Met ingang van 1 januari 2024 is de teamsamenstelling veranderd als gevolg van een organisatieontwikkeling. Er zullen een aantal VTH-ondersteunende medewerkers worden overgezet naar andere teams. Bovendien wordt het team opgesplitst in twee kleinere teams: het team Vergunningen en Omgevingsinitiatieven (VOI) en het team Toezicht, Handhaving en Veiligheid(THV). Daardoor wordt dus een knip gelegd tussen vergunningverlening en toezicht en handhaving.

Formatie

In 2024 is er veel personeelsverloop geweest binnen de teams VOI en THV. Ook was sprake van langdurig ziekte en verlof. Die knelpunten die daardoor ontstonden zijn zoveel mogelijk opvangen door inhuur en het uitbesteden van dossiers. Desondanks is er sprake van een ongezonde hoge werkdruk geweest binnen de teams VOI en THV, omdat we bovenmatig presteren en (aanhoudende) krapte hebben in de formatie op diverse onderdelen.

De totale formatie binnen de teams VOI en THV omvatte in 2024 27,68 fte (34,96 fte incl. inzet van de ODT).

De totale verwachte formatie voor 2025 van de teams VOI en THV komt uit op 30,88 fte (38,16 fte incl. inzet van ODT). Op dit moment staan er voor 2 functies een vacature open.

Een totaal overzicht van de capaciteitsverantwoordingen voor alle vakgebieden is voor het jaarverslag 2024 en het uitvoeringsprogramma 2025 opgenomen in dit UP in bijlage 5 .

In dit UP valt onder Hoofdstuk 3 per discipline te lezen hoe de capaciteitsverhouding in relatie tot de werkvoorraad van 2024 of de prognose voor het uitvoeringsprogramma voor 2025 is. Bij de berekening van de beschikbare capaciteit wordt ook rekening gehouden met o.a. langdurige ziekte, zwangerschapsverlof, ouderschapsverlof en personeelsverloop. De financiële en personele middelen die de vereiste formatie en uitvoering, als ook de deelname aan de ODT mogelijk moeten maken zijn geborgd in de programmabegroting, zoals beschreven in de paragraaf 2.1 Programma Ruimte.

De gemeente Twenterand wil in 2025 een kostendekkendsheidsonderzoek gaan uitvoeren om te onderzoeken of de ramingen die zijn opgesteld voor de Omgevingswet wel realistisch zijn/waren. Veel was onbekend en de OW is meerdere jaren uitgesteld. De ODT zal dit begin 2025 ook gaan doen voor minimaal de basistaken milieu.

3.1 Vergunningen Bouw en RO, Toezicht Bouw en RO

Tot de VTH-taken binnen de specialisaties Bouw/Sloop/Monumenten en RO behoren het tijdig afhandelen van aanvragen, meldingen en (principe)verzoeken, het uitvoeren van controles op de verleende vergunningen als ook op de naleving van de omgevingsplannen en het behandelen van klachten/meldingen. De Brandweer Twente is verantwoordelijk voor de gebruikscontroles brandveiligheid. Over de activiteit ‘sloop’ dient opgemerkt te worden dat sloop met asbest een milieu gerelateerde activiteit is en om die reden is overgedragen aan de ODT.

Beleidsdoelen, indicatoren en streefwaarden

Vanuit het programma Ruimte is het beoogd maatschappelijk effect: ‘In Twenterand is het prettig wonen en werken’. Voor de VTH-taken binnen de specialisaties Bouw/Sloop/Monumenten en RO zijn de volgende, uit de doelenboom afgeleide doelen, indicatoren en streefwaarden van belang voor het waarborgen van het beoogd maatschappelijk effect:

Naast doelen, indicatoren en streefwaarden uit het programma Ruimte, hanteren we voor dit UP ook de kwaliteitsdoelen, indicatoren en streefwaarden uit het nieuwe “VTH-beleid 2024-2028”. In 2024 zijn nieuwe kwaliteitsdoelen met indicatoren en streefwaarden ontwikkelt die aansluiten op het nieuwe VTH-beleid. Vervolgens kon in 2024 het nieuwe VTH-beleid 2024-2028 van de gemeente Twenterand worden afgerond en vastgesteld. Hierin zijn o.a. doelen, indicatoren en streefwaarden opgenomen voor het uitvoeren van de VTH taken op het gebied van bouwen, ruimtelijke ordening, brandveiligheid en openbare orde en veiligheid. Zie bijlage7. In 2025 hebben we als doel om de monitoring hierop zoveel mogelijk in te gaan richten. En de bijdrage aan deze doelen, naast de doelen uit het programma ruimte die in september 2024 zijn vastgesteld, terug te laten komen in het jaarverslag 2025.

3.2 VTH - Juridische zaken

De uitvoering van VTH-taken binnen het omgevingsrecht, de bijzondere wetten en lokale regelgeving is handen van de juridisch medewerkers van het team THV. Het gaat dan met name om de behandeling van bezwaren tegen verleende vergunningen of intrekkingen en besluiten in relatie tot handhavingstaken. Bovendien ontwikkelen zij lokale regelgeving en worden VTH-producten juridisch getoetst.

Het team THV voert de juridische taken die zich (eventueel) aandienen in relatie tot de VTH-taken binnen de beschikbare formatie uit. Het betreft handhavingsbeschikkingen, zienswijzen, bezwaar en (hoger) beroep. Dit geldt ook voor juridische trajecten die voortvloeien uit de taak vergunningverlening.

Daarnaast fungeren de juridisch medewerkers als vraagbaak ten behoeve van de taakonderdelen van het team. Voor het overige bestaat de taakuitvoering uit juridische advisering, collegiaal toetsen van diverse juridisch getinte producten en het actueel houden van wet- en regelgeving in relatie tot de VTH-taken. Mediation wordt als mogelijkheid aangeboden door de gemeente om op een andere wijze dan een gerechtelijke procedure tot geschillenbeslechting te komen.

Evaluatie Juridische zaken VV/HH 2024

Voor 2024 waren er in totaal 131 zaken geraamd. Er zijn totaal 150 zaken behandeld in 2024. Zie onderstaande grafieken:

Uit bovenstaande grafieken valt op dat zowel binnen het onderdeel Vergunningverlening als Handhaving de prognose ruimer gesteld is dan de werkvoorraad. Beide onderdelen zijn afhankelijk van de vraag dus op voorhand niet goed te voorspellen. Wel valt op dat we in totaliteit redelijk veel zienswijzen hebben ontvangen. Deze zienswijzen waren onderdeel van een bestemmingsplanwijziging die nog was aangevraagd onder de Wabo en waartegen nog een zienswijze kon worden ingediend.

Bijdrage aan beleidsdoelen en streefwaarden “Programma Ruimte” in 2024

Het aantal ingediende en behandelde handhavingsverzoeken was 18 (streefwaarde programma ruimte <17 behandelde handhavingsverzoeken). Door deze handhavingsverzoeken te behandelen, dragen we bij aan het doel zoals neergelegd in het VTH-beleid, zijnde: ‘er zijn minder gebouwen/gronden die strijdig zijn met het bestemmingsplan/omgevingsplan’.

Geleverde bijdragen aan projecten

De juristen hebben naast de taken in de grafieken ook capaciteit geleverd aan implementatie van de Ow en de Wkb. Als gevolg hiervan is er een beleidslijn en zijn er processen ingericht voor de Wkb en zijn de Erfgoedverordening Twenterand en de Verordening gemeentelijke adviescommissie geactualiseerd in 2023/2024. Maar ook hebben de juristen een bijdrage geleverd aan het opstellen van toepasbare regels en brieven onder de Ow.

Capaciteitsverantwoording t.o.v. geleverde productie

Om de werkvoorraad inclusief de bijdrage aan overige projecten uit te kunnen voeren, was 2,66 fte beschikbaar. De werkvoorraad heeft daadwerkelijk 2,36 fte aan capaciteit gekost. Hierin is ook meegenomen het bijwonen van jurisprudentiebijeenkomsten, inherent aan de kwaliteit van de dienstverlening.

Conclusie

De werkvoorraad was in 2024 in balans. Wel was er spraken van verloop en ziekte hierdoor diende er o.a. ingehuurd te worden om de taken adequaat uit te kunnen voeren. Tevens is de vacature van jurist opengesteld en ingevuld. Hierdoor was het beheers niveau naar omstandigheden voldoende.

Prognose Juridische zaken VV/HH 2025

Verwachte werkzaamheden

De werkvoorraad voor 2025 wordt geschat op 150 zaken. Zie ook de volgende grafieken:

Het is moeilijk te voorspellen of in 2025 er een toename of afname van het aantallen zaken zal gaan plaats vinden t.o.v. 2024. Op basis van de tot nu toe opgedane ervaringscijfers hebben we gepoogd een reële inschatting te maken voor 2025. De kans bestaat dat het nog niet zal overeenkomen met de werkelijkheid. Door maandelijkse monitoring gaan we een vinger aan de pols houden zodat er tijdig kan worden bijgestuurd mocht dit wenselijk/noodzakelijk zijn. Zodra er meer vergunningen, waarvoor ook een bouwmelding i.v.m. een gk1 bouwwerk, zullen worden afgegeven kunnen we ook meer ervaring op doen in 2025 met de nieuwe beleidslijn voor bouwwerken die vallen onder de Wkb.

Verwachte bijdrage aan beleidsdoelen en streefwaarden “Programma Ruimte” in 2025

In de geplande werkvoorraad is rekening gehouden met de indicatoren en streefwaarden uit het programma Ruimte ( <15 behandelde handhavingsverzoeken). Door deze handhavingsverzoeken te behandelen, dragen we bij aan het doel zoals neergelegd in het VTH-beleid, zijnde: ‘er zijn minder gebouwen/gronden die strijdig zijn met het bestemmingsplan/omgevingsplan’.

Verwachte bijdrage aan beleidsdoelen en streefwaarden vanuit het VTH-beleid 2024-2028 in 2025

Vanuit het nieuwe VTH beleid 2024-2028 zijn nieuwe doelen, indicatoren en streefwaarden opgesteld waar we in 2025 mee aan de slag zullen gaan. Zie bijlage 7.

Verwachte bijdrage aan projecten

In 2025 zullen de juristen VV/HH ook hun bijdrage leveren aan mogelijk de volgende RO-projecten:

• -

  “Vriezenveen zuid” (Vriezenveen)

  • ○

    Bijzonder wonen (grote BOPA)

  • ○

    Reguliere woonwijk 1e fase

  • ○

    Wonen in het groen

• -

  “De Smitshoek” (Den Ham)

• -

  “Westerbouwlanden noord (Vriezenveen)

• -

  “Zuivelstraat” (Vriezenveen)

• -

  “Hoek van de verzetsstraat (Vriezenveen)

• -

  “Trio-terrein” (westerhaar)

• -

  Bijdragen aan de toepasbare regels voor het Omgevingsplan

Hiervoor is totaal 200 uur opgenomen bij RO-projecten (bijdrage vanuit team VOI/THV)

Er wordt in 2025 rekening gehouden met een raming van ongeveer 410 uur om te besteden aan het verder implementeren van de OW. Hierbij valt te denken aan het optimaliseren van de nieuwe werkprocessen, sjablonen verbeteren en de afstemming met het nieuwe VTH-beleid 2024-2027.

Daarbij is het belangrijk dat er geen stappen worden overgeslagen en de digitale systemen aansluiting hebben. Aanvullend zullen alle juristen die in vaste dienst zijn worden getoetst aan de nieuwe kwaliteitscriteria 3.0 die vanaf 1-1-2025 gaan gelden. Deze toets zal worden uitgevoerd door het bureau Libereaux. Hiervoor zullen de medewerkers RO aardig wat uren kwijt zijn om deze toetsing te doorlopen. Daarom is dit ook opgenomen qua uren onder overige Projecten

Verdere capaciteit wordt in 2025 ingezet op:

• -

  De juridische advisering en ondersteuning van de interne organisatie;

• -

  Deelname aan diverse projectgroepen en het opstellen van verordeningen en documenten m.b.t de Omgevingswet;

• -

  Wet goed verhuurderschap (Wgv). Hiervoor wordt o.a. een loket ingericht.

Ook dit is opgenomen qua uren onder overige Projecten (raming 400 uur)

De capaciteit die daarvoor geraamd is (raming 810 uur) is niet meegenomen in de capaciteitsverhouding in de grafieken hieronder.

Verwachte capaciteitsverantwoording t.o.v. verwachte productie 2025

Om de geplande werkvoorraad uit te kunnen voeren, is 2,89 fte aan capaciteit benodigd. Er is naar verwachting 2,96 fte aan capaciteit beschikbaar in 2025.

Afwijkingen en risico’s

Er is in 2025 ook nog een risico dat de geplande werkvoorraad overschreden wordt als gevolg van de inwerkingtreding van de Ow en de Wkb in 2024. Er zijn nog weinig tot geen bouwmeldingen ingediend in 2024. Dat zou kunnen resulteren in meer handhavingszaken na gerichte controles. Dat risico leidt er toe dat de taakuitvoering en het beheers niveau onder druk komen te staan. Ook verloop en ziekte zijn een risico wat nauwlettend in de gaten moet worden gehouden. De voortgang wordt periodiek besproken met de vaste medewerkers en waar nodig zal gebruik worden gemaakt van inhuur/outsourcing.

3.2 Openbare orde en veiligheid

De taken in relatie tot de uitvoering van de bijzondere wet- en regelgeving, zoals de Alcoholwet (AW), de Wet op de kansspelen en lokale autonome verordeningen, waaronder de Algemeen Plaatselijke Verordening (APV) hebben direct te maken met het werkprogramma ‘Openbare Orde en veiligheid’.

Dit hoofdstuk wordt specifiek toegespitst op de vergunningverleners en de boa’s. Echter, deze groep wordt ook ondersteund door een adviseur openbare veiligheid en een programma-adviseur veiligheid.

Doelen, indicatoren en streefwaarden

Het beoogd maatschappelijk effect is ‘Twenterand is een veilige gemeente’. Ten aanzien van het onderdeel Openbare orde en veiligheid zijn de volgende, uit de doelenboom afgeleide doelen, indicatoren en streefwaarden van belang voor het waarborgen van het beoogd maatschappelijk effect:

Naast doelen, indicatoren en streefwaarden uit het programma Ruimte, hanteren we voor dit UP ook de kwaliteitsdoelen, indicatoren en streefwaarden uit het nieuwe “VTH-beleid 2024-2028”. In 2024 zijn nieuwe kwaliteitsdoelen met indicatoren en streefwaarden ontwikkelt die aansluiten op het nieuwe VTH-beleid. Vervolgens kon in 2024 het nieuwe VTH-beleid 2024-2028 van de gemeente Twenterand worden afgerond en vastgesteld. Hierin zijn o.a. doelen, indicatoren en streefwaarden opgenomen voor het uitvoeren van de VTH taken op het gebied van bouwen, ruimtelijke ordening, brandveiligheid en openbare orde en veiligheid. Zie bijlage7. In 2025 hebben we als doel om de monitoring hierop zoveel mogelijk in te gaan richten. En de bijdrage aan deze doelen, naast de doelen uit het programma ruimte die in september 2024 zijn vastgesteld, terug te laten komen in het jaarverslag 2025.

3.3 VTH - Brandveiligheid

Het toetsen aan de normen brandveiligheid bij bouw en de organisatie van evenementen is voor zover van toepassing een taakonderdeel van het team Omgeving, specialisatie Bouw. Daarbij wordt, waar het specifiek gaat om woningen, getoetst door de vakspecialist Bouw en waar het gaat om bouwwerken binnen de categorie ‘Publiek’ (scholen, zorg etc.) en bedrijven de toets overgedragen aan de specialisten van de Brandweer Twente. Bij evenementen is in veel gevallen een combinatie gebruikelijk.

Brandweer Twente (hierna: de Brandweer) is tevens belast met de taakuitvoering op het gebied van advisering en toezicht brandveiligheid. De gemeente Twenterand is als bevoegd gezag (eind)verantwoordelijk voor deze taak en de daaruit voortvloeiende bestuursrechtelijke handhaving (juridische procedure). De maatschappelijke doelstelling hierbij is het realiseren van een hoogwaardige uitvoering van taken en gezamenlijke projecten op het gebied van toezicht en het leveren van een relevante bijdrage aan meer veiligheid en betere naleving in Twente.

Risicoanalyse

In het Beleidsplan VRT (2019-2024), het Regionaal kader evenementenveiligheid VRT en het ‘Risico Afwegingsmodel Toezicht Brandveiligheid’ (afgekort: RAT) is door middel van een risicoprofiel de prioriteit voor de werkzaamheden bepaald. De doelen reflecteren deze prioriteit.

Evaluatie Brandveiligheid 2024

De Brandweer Twente doet verslag van haar taken in een separaat jaarverslag. Aangezien de Brandweer Twente het definitieve jaarverslag in februari 2025 aan de Twentse gemeenten stuurt, is er een concept jaarverslag opgenomen in bijlage 1 van dit UP.

Voor 2024 stonden er 24 controles in het kader van brandveilig gebruik op het programma. Er hebben in 2024 32 controles plaatsgevonden. Daarnaast hebben er 8 Realisatie controles brandveiligheid en 5 controles bij evenementen op het gebied van (brand)veiligheid plaatsgevonden.

De toename van het aantal controles is deels te danken aan een betere registratie en afstemming van informatiesystemen. Hierdoor hebben we een actueler beeld en zijn nieuwe objecten direct meegenomen in de controlecyclus. Daarnaast is wonen met zorg sinds 1 januari 2024 melding plichtig voor het gebruik. Hierdoor zijn er ‘nieuwe’ locaties toegevoegd welke voorheen nog niet bekend waren.

Bijdrage aan beleidsdoelen en streefwaarden “Programma Ruimte” in 2024

Het aantal bestuurlijke (her)controles brandveiligheid in handhavingssfeer is 1 (<3 van het totaal aantal controles). Het betreft hier een hercontrole als gevolg van een opgelegde last onder dwangsom n.a.v. een calamiteit. Er was dus in 0 van de in totaal 32 controles sprake van een onveilige situatie. Door hier zicht op te houden, dragen we bij aan het doel zoals neergelegd in het VTH-beleid, zijnde: ‘het verminderen van risico’s op het gebied van brand-, constructieve- en omgevingsveiligheid in de realisatie-, gebruiks- en sloopfase van een bouwwerk’.

Conclusie

In 2024 zijn de taken op het gebied van advisering en toezicht brandveiligheid adequaat uitgevoerd.

Prognose Brandveiligheid 2025

Voor 2025 staan er in totaal 28 te controleren objecten volgens de meegezonden objectenlijst op het programma. De Brandweer Twente maakt haar planning voor het volgende jaar inzichtelijk in een separaat Uitvoeringsprogramma. Dat is te vinden in bijlage 2 van dit UP. Wij volgen de tekst en uitleg die de Brandweer daarbij geeft en zien geen noodzaak extra aanvullingen hierop te doen.

Verwachte bijdrage aan beleidsdoelen en streefwaarden “Programma Ruimte” in 2025

In de geplande werkvoorraad is rekening gehouden met de indicatoren en streefwaarden uit het programma Ruimte (<4 bestuurlijke (her)controles brandveiligheid in handhavingssfeer). Door het aantal bestuurlijke (her)controles in kaart te brengen geven we gelijktijdig inzicht in het aantal geconstateerde onveilige situaties, zoals als indicator opgenomen in het VTH-beleid van Twenterand.

Verwachte bijdrage aan beleidsdoelen en streefwaarden vanuit het VTH-beleid 2024-2028 in 2025

Vanuit het nieuwe VTH beleid 2024-2028 zijn nieuwe doelen, indicatoren en streefwaarden opgesteld waar we in 2025 mee aan de slag zullen gaan. Zie bijlage 7.

Afwijkingen en risico’s

Er is geen reden om aan te nemen dat de taakuitvoering niet adequaat en op beheers niveau uitgevoerd kan worden.

3.4 VTH - Milieu (ODT) en Asbestbodem

Alle uitvoerende, aan milieubelastende activiteiten gebonden, milieutaken op het gebied van vergunningverlening, toezicht en handhaving en een aantal met name genoemde specialistische adviestaken (geluid, bodem en asbest) worden uitgevoerd door de ODT. Uitzondering hierop is beleid en uitvoering ten aanzien van asbestbodem. Dat is uitbesteed aan Projectbureau BAS.

Doelen, indicatoren en streefwaarden

Het beoogd maatschappelijk effect is ‘een duurzame en leefbare omgeving’. Ten aanzien van het onderdeel Duurzaamheid, Milieu en VTH 2023 zijn de volgende, uit de doelenboom afgeleide doelen, indicatoren en streefwaarden van belang voor het waarborgen van het beoogd maatschappelijk effect:

Daarnaast is ook het VTH beleid Twente in 2022 geactualiseerd. Deze is in 2023 door het college van B&W van de gemeente Twenterand vastgesteld. In het VTH beleid Twente staan doelen en indicatoren voor het uitvoeren van de milieu gerelateerde VTH taken zoals de gemeente Twenterand die bij de ODT belegd heeft. De ODT was voornemens om in 2024 streefwaarden te ontwikkelingen die aansluiten op de indicatoren uit bovenstaand tabel. Dat is helaas nog niet gelukt. Wel zijn er vanuit de kerngroep twente breed beleid gesprekken gevoerd met de ODT. Er wordt nu eerst een memo opgesteld. Daarna wordt de memo besproken met de ODT en zal er een gezamenlijk werkgroep worden opgesteld om in 2025 tot goede en voor de ODT ook te monitoren streefwaarden te komen.

De huidige doelen en indicatoren zijn opgenomen in bijlage 8 van dit UP.

Risicoanalyse

Voor de toezichttaak binnen de specialisatie milieu wordt voor 2024 een risicoanalyse gebruikt. De risicoanalyse is opgenomen in bijlage 8 van dit UP. De top 3 risicosoorten met de hoogste risico’s binnen milieu betreffen de risicosoorten:

• 1.

  Afvalbeheer IPPC-installaties;

• 2.

  Grootschalige energieopwekking; en

• 3.

  Destructie en verwerking van kadavers en dierlijk afval.

Het proces rondom deze risicosoorten kan milieuvervuilend zijn en erg veel overlast op de omgeving geven. Deze invloeden zijn in de meeste gevallen nadelig voor de leefbaarheid, veiligheid en gezondheid. De kans dat die negatieve invloeden zich voordoen bij bijvoorbeeld zendmasten en recreatieve visvijvers is minder hoog, waardoor die risicosoorten een lager risico hebben.

Resultaten en verwachtingen ODT

Hieronder volgt een beschouwing van de resultaten die op het moment van schrijven van dit UP bekend zijn in relatie tot prognoses en beleidsdoelstellingen. Het jaarverslag is op het moment van schrijven van dit uitvoeringsprogramma nog niet opgesteld. De ODT hanteert een periode van januari tot januari, terwijl in Twenterand de cijfers van oktober tot oktober worden gebruikt. Uitgegaan is van de rapportage over de eerste drie kwartalen van 2024 van de ODT, in combinatie met de cijfers van het laatste kwartaal van 2023 (waarvan de cijfers vervat zijn in het jaarverslag over 2023). Inmiddels is het door verbetering van de monitoring bij de ODT makkelijker realtime gegevens de genereren. Om die reden zijn de cijfers voor 2024 al verzameld, m.u.v. de projecten en de overhead uren. Mogelijk wijken de cijfers in het jaarverslag van 2024 in geringe mate af van de aangeleverde cijfers uit PowerBI.

In 2022 is er een tekort aan capaciteit ontstaan t.o.v. de werkvoorraad, voornamelijk binnen de onderdelen Advies en Vergunningverlening. Voor 2023 is daarom besloten tot verhoging van de inbreng voor de ODT met structureel 0,5 fte. Dat betekent dat de inbreng in uren in 2023 7.963 is. Op basis van de realtime cijfers leek dat voldoende te zijn. Er werd dan ook gerekend met geen of een geringe naheffing.

In 2023 is er een herijking geweest in verband met een gewijzigde financiering. Uit die herijking bleek een verdere verhoging van de inbreng nodig te zijn. Er is inmiddels besloten dat in balans te brengen door de inbreng voor 2024 te verhogen tot 9.908 uren.

We bemerken dat de ODT al jaren aaneen niet in staat is 100% aan geprognotiseerde periodieke controles uit te voeren en de controles die wel worden uitgevoerd komen niet overeen met de vastgesteld risicoanalyse en worden ook niet met ons afgestemd op voorhand of wij akkoord zijn met de uit te voeren controles. Het haalbaarheidspercentage blijft hangen op 80-85% of komt daar zelfs niet bij in de buurt.

Dat zien we ook weer gebeuren in 2024. Voor 2025 belooft de ODT eigenlijk geen beterschap en wordt nu al aangegeven dat ze onderbezet zijn en dat ze moeilijk aan goede nieuwe medewerkers kunnen komen.

In 2023 zijn op bestuurlijk niveau afspraken gemaakt in de vorm van ‘out of the Box maatregelen’ zodat er meer capaciteit ingezet kan worden op zaken die prioriteit moeten hebben. Denk daarbij aan zaken als stikstof, het toetsen van aanvragen en MER-beoordelingen. Capaciteit wordt gewonnen door het toets niveau van meldingen tijdelijk te verlagen en incomplete aanvragen na 4 weken te weigeren (in plaats van nog een keer contact leggen omdat er nog stukken nodig zijn). Maar ook door minder snel een last onder dwangsom op te leggen. Dat raakt de kwaliteit, maar is in relatie tot de nijpende situatie aanvaardbaar. Deze maatregelen hebben over de volle breedte te weinig effect gehad. Daarom is besloten deze maatregelen in 2024 niet voort te zetten.

Vanaf 1 januari 2024 is de OW ingegaan en vallen alle milieubelastende activiteiten onder het BAL. Daardoor hoeven er mogelijk minder vergunningen aangevraagd te worden voor milieubelastende activiteiten en zijn de meldingen vereenvoudigd. Wat ons daar op valt is dat de nieuwe kentallen van de ODT hiervoor hoger zijn dan bij een melding onder de Wabo. Terwijl je onder de OW bijna geen werk meer hebt met een melding afhandelen in verhouding. Ook is er een nieuwe categorie toezichtcontrole qua product bedacht voor complexe bedrijven waar een hoger kental aanzit dan bij een voormalig klasse 3 bedrijf. Dit baart ons wel zorgen. Wij zullen daarom zelf nog meer gaan monitoren om de vinger aan de pols te houden of we in 2025 niet uit de uren gaan lopen.

Evaluatie Milieu taken belegd bij de ODT Vergunningverlening en Toezicht en Handhaving 2024

Vergunningverlening

Een inschatting maken van hoeveel aanvragen en meldingen er in een jaar binnen zullen stromen, is erg lastig, aangezien dit afhankelijk is van de marktvraag. Zie hieronder de werkvoorraad ten aanzien van de vergunningverlening van de ODT in 2024.

In totaal zijn er 372 producten gerealiseerd. Het gewenste totaal aantal producten in de tabel komt niet overeen met het Uitvoeringsprogramma 2024. Dat heeft te maken met het gebruiken van een oude PDC bij het opstellen van het uitvoeringsprogramma 2024 en daarna een nieuwe PDC gaan gebruiken zonder kentallen onder de OW in 2024. Oude en nieuwe producten lopen nu door elkaar. Dat heeft te maken met een tekortkoming in het registratiesysteem dat de ODT gebruikt. Er waren op basis van het Uitvoeringsprogramma 2024 299 producten door ons geprognotiseerd. Zie hieronder:

Vastgelegde prognose in ons uitvoeringsprogramma 2024

Door de ODT aangeleverd als voorlopige aantallen voor het jaarverslag 2024.

Uit bovenstaande grafiek lijken er uitschieters te zijn. Ook staan er producten in die we niet hebben ingevuld voor het uitvoeringsprogramma 2024. Dat maakt het lastig om te vergelijken.

Sommige aantallen lijken hoog. Maar waren onder Wabo een product. Zoals een Melding milieubelastende activiteit en een informatieplicht milieubelastende activiteit. Dit gezamenlijk was de oude melding onder de Wabo. Dat word nu twee keer als individuele zaak geregistreerd en geteld. Ook worden zaken veelvuldig enkelvoudig ingediend. Onder de Wabo werd er vaak een melding met daarin meerdere verschillende milieubelastende activiteiten ingediend. Onder de OW wordt dit vaak enkelvoudig ingediend waardoor het net lijkt of er meer werk is. Qua administratieve registratie klopt dit maar vakinhoudelijk stellen deze meldingen op hoofdlijnen niks meer voor.

De komende jaren zal de ODT hopelijk de PDC op productniveau verder gaan uitschrijven en zullen er ook betere kentallen ontwikkelt gaan worden bij de nieuwe producten onder de OW.

Toezicht en Handhaving

Ten aanzien van de toezicht en handhaving taken bij de ODT is eveneens een overzicht van de in 2024 bestaande werkvoorraad opgemaakt. Hieruit is af te leiden dat er 406 zaken gerealiseerd zijn. Het gewenste totaal aantal producten in de tabel komt niet overeen met het Uitvoeringsprogramma 2024. Dat heeft te maken met een tekortkoming in het registratiesysteem dat de ODT gebruikt. Er waren op basis van het Uitvoeringsprogramma 2024 505 producten geprognotiseerd. Zie hieronder:

Vastgelegde prognose in ons uitvoeringsprogramma 2024

Door de ODT aangeleverd als voorlopige aantallen voor het jaarverslag 2024

Er een groot verschil tussen het aantal geprognotiseerde en gerealiseerde periodieke controles. Dit heeft te maken met de capaciteit, zie ook de paragraaf ‘Resultaten en Verwachtingen’. Twentebreed is te zien dat het aantal werkelijke controles lager is dan het voorgenomen aantal.

Conclusie

De verhouding tussen de gerealiseerde werkvoorraad en de verwachte werkvoorraad is niet geheel in balans, vooral op het gebied van vergunningverlening. De taken zijn desondanks, met uitzondering van de periodieke controles, adequaat uitgevoerd. Er bestaan hierdoor echter geen onaanvaardbare risico’s.

Voor het taakveld Toezicht en Handhaving geldt dat 72,50% van de geprognotiseerde controles daadwerkelijk zijn uitgevoerd (streefwaarde 100%). Van de uitgevoerde periodieke controles heeft 50% geleid tot hercontroles . Daarvan hebben 10 controles geleid tot een controle in de handhavingssfeer (streefwaarde <30).

Het is onbekend of aan de streefwaarde (>75) van controles op energiemaatregelen die door bedrijven getroffen worden, wordt voldaan. Bij de periodieke controles die in 2024 hebben plaatsgevonden, is niet gemonitord bij hoeveel inrichtingen is gekeken naar energiemaatregelen. Los van het Uitvoeringsprogramma zijn projecten uitgevoerd waarbij de controles specifiek gericht waren op de informatieplicht energiebesparing. Mogelijk wordt dit nog in het jaarverslag wat medio voorjaar 2025 wordt verwacht gedeeld door de ODT. Het beheersniveau was naar onze mening onvoldoende.

Prognose Milieu taken belegd bij de ODT 2025

Voor het taakveld Vergunningen is de prognose dat er 405 zaken worden afgehandeld en daarvoor zijn 2246 uren geraamd in 2025. Voor het onderdeel Toezicht en Handhaving zijn is de prognose dat er 511 zaken worden afgehandeld en daarvoor 4280 uren geraamd in 2025. Deze capaciteit zal worden ingezet op de producten overeenkomstig de herziene PDC voor de OW en de daarbij indicatief bepaalde kentallen eind 2024. Voor de gehele prognose van 2025 en relevante ontwikkelingen die mogelijk invloed hebben op de prognose wordt verwezen naar bijlage 4.

Afwijkingen en risico’s

We maken ons voor 2025 best wel zorgen. Er is best wel een zorg om aan te nemen dat de taken niet adequaat kunnen worden uitgevoerd en het beheersniveau onvoldoende zal zijn. Er is wel weer een grote kans dat de ODT (opnieuw) niet aan het haalbaarheidspercentage van 100% kan voldoen wat betreft de periodieke controles. De voortgang wordt periodiek besproken met de vaste medewerkers. De maandelijkse voortgangsgesprekken van de gemeente met de ODT worden gecontinueerd en de tussentijdse rapportages worden kritisch gevolgd en maandelijks vanaf 2025 door onszelf beter bijgehouden zodat we de ODT hier ook eerder op aan kunnen spreken.

Evaluatie Milieu taken belegd bij de ODT Adviezen en projecten 2024

Adviezen en Projecten

Er zijn 206 zaken gerealiseerd. Het gewenste totaal aantal producten in de tabel komt niet overeen met het Uitvoeringsprogramma 2024. Dat heeft te maken met een tekortkoming in het registratiesysteem dat de ODT gebruikt. Er waren op basis van het Uitvoeringsprogramma 2024 233 producten geprognotiseerd. Zie hieronder een overzicht van de specialistische producten in 2024:

Vastgelegde prognose in ons uitvoeringsprogramma 2024

Door de ODT aangeleverd als voorlopige aantallen voor het jaarverslag 2024

Uit bovenstaand overzicht blijkt dat er minder adviezen zijn gerealiseerd dan verwacht werd. Dat komt omdat er minder adviezen zijn gevraagd. Alleen van de adviezen externe veiligheid, luchtkwaliteit, integraal advies en algemeen advies zijn er meer gerealiseerd dan verwacht.

Bovenstaande lokale projecten zijn niet opgenomen in de grafiek. In 2024 zijn 2 projecten geluidssanering wegverkeerslawaai onder handen geweest. Het exacte urenaantal volgt in het jaarverslag van de ODT medio voorjaar 2025.

De aanlevertermijn liet te wensen over. Het was vaak onduidelijk wanneer een advies verwacht mocht worden. Met name gold dat voor de adviezen over luchtkwaliteit. Hierover zijn diverse memo’s gedeeld met Twentse partners en is meerdere malen besproken in het AB. Het te laat aanleveren van adviezen vormt een risico voor de doorlooptijden van wettelijke procedures. De gevolgen hiervan kunnen een vergunning van rechtswege of een ingebrekestelling zijn. In 2024 heeft de ODT ook weer trainees proberen op te leiden. Die zouden dan in 2025 ingezet kunnen worden zodat verwacht wordt dat de aanlevertermijnen verkort kunnen worden. Aangezien het hier specialistische milieuadvisering betreft kun je niet verwachten van trainees dat ze binnen een jaar al heel veel kennis hebben van de materie waarbinnen ze hun werk moeten doen. Aangezien dit ook erg afhankelijk is van kennis vergaren en ervaring opdoen met advisering op deze vakgebieden.

Conclusie

Voor het taakveld Adviezen zijn geen specifieke doelen, indicatoren en streefwaarden te noemen.

Prognose Milieu taken belegd bij de ODT Adviezen en Projecten 2025

In het programma van 2025 zijn de aantallen adviezen iets naar beneden bij geschroefd. Voor het onderdeel Adviezen en Projecten zijn 1430 uren geraamd in 2025. Deze capaciteit zal worden ingezet op de producten overeenkomstig de herziene PDC voor de OW en de daarbij indicatief bepaalde kentallen in het accounthouders overleg eind 2024. Voor de prognose van 2025 wordt verwezen naar bijlage 4.

Afwijkingen en risico’s

Voor de achterstallig werk vanuit de Wabo is 586 uur geraamd in 2025. Daar borg je eventuele verrassingen mee t.a.v. nog niet afgeronde werkzaamheden. Voor Twentse projecten is 365 uur geraamd en voor diensten voor de regio Twente 695 uur. Dat is fors meer dan voorgaande jaren. Voor de gemeente Twenterand houd dit in dat de ruimte die er was voor eventuele facultatieve milieu taken er nu niet meer is. Het is heel lastig in te schatten door alle wijzigingen of er in 2025 geen overschrijdingen van de in te zetten uren zullen zijn. De gemeente Twenterand gaat maandelijks monitoren vanaf begin 2025 om een vinger aan te pols te houden. Dit omdat er o.b.v. de nieuwe opgestelde PDC en kentallen voor onder de OW toch een risico bestaat dat je sneller door je uren heen bent dan voorzien is (als je niet maandelijks gaat monitoren).