Uitvoeringsplan armoede en schulden 2024-2027

Eind 2023 is het beleidsplan armoede en schulden 2024-2027 door de gemeenteraad vastgesteld. In dit plan is inzichtelijk gemaakt welke keuzes de gemeente Meppel maakt op het gebied van armoede en schulden. In het beleidsplan is daarbij aangegeven dat er naar een aantal activiteiten/regelingen onderzoek wordt gedaan. De uitkomsten van deze onderzoeken is terug te vinden in dit uitvoeringsplan.

1.1 Ambitie en thema’s

De ambitie van de gemeente Meppel is om de armoede- en schuldenproblematiek in de gemeente Meppel te bestrijden en terug te dringen en ervoor te zorgen dat er gelijke kansen zijn voor iédereen en iédereen mee kan doen.

Deze ambitie hebben we in het beleidsplan onderverdeeld in een vijftal doelen:

• 1.

  Inwoners maken gebruik van de regelingen en toeslagen waar zij recht op hebben. Het verbeteren van de communicatie en toegankelijkheid helpt hierbij.

• 2.

  Kinderen die opgroeien in een gezin waar weinig geld beschikbaar is, de kans geven om mee te doen in de samenleving, zodat zij met gelijke(re) kansen aan de toekomst beginnen.

• 3.

  Inwoners met een laag besteedbaar inkomen kunnen meedoen in de samenleving.

• 4.

  Inwoners met (problematische) schulden krijgen de hulp die zij nodig hebben.

• 5.

  Preventie en de aanpak van oorzaken van armoede en problematische schulden.

In dit uitvoeringsplan zijn deze vijf doelen vertaald in een drietal thema’s, namelijk:

• 1.

  Armoedepreventie

• 2.

  Meedoen in de samenleving

• 3.

  Hulp bij schulden

1.2 Integraliteit en samenhang

Het is belangrijk om vanuit verschillende disciplines en invalshoeken te kijken naar de vraagstukken op het gebied van armoede en schulden. Veel maatschappelijke opgaven, waaronder het voorkomen en terugdringen van armoede, zijn met elkaar verbonden. Dit vraagt om een samenhangende en integrale aanpak. We zetten in op die aanpak door enerzijds nauw samen te werken binnen de eigen organisatie en met onze samenwerkingspartners, en anderzijds door te proberen om goed in verbinding te staan met onze inwoners.

Het vraagstuk over hoe we onze inwoners die leven in armoede en te maken hebben met (problematische) schulden bereiken, blijft constant onderwerp van gesprek. Dit is geen eenvoudig vraagstuk, maar we blijven ons inzetten op het bereiken van onze inwoners en kijken hierbij ook wat wel werkt en niet werkt en passen onze inzet hierop aan. Datzelfde geldt ook voor het doorbreken van taboe en schaamte rondom armoede. We zijn een lerende organisatie en willen ons blijven ontwikkelen op dit vlak.

1.3 Hoe is dit plan tot stand gekomen?

Het jaar 2024 heeft in het teken gestaan van de verschillende onderzoeken die zijn voortgevloeid uit het beleidsplan armoede en schulden 2024-2027. In dit uitvoeringsplan worden, zoals eerder is aangegeven, de uitkomsten besproken van de activiteiten/regelingen die zijn onderzocht, waarbij een of meerdere veranderingen zijn of worden doorgevoerd. Het kan hierbij gaan om een verbetering, een doorontwikkeling of om een activiteit/regeling die nieuw geïntroduceerd wordt. Elk actie voortkomend uit een onderzoek is gekoppeld aan een van de drie thema’s in dit uitvoeringplan.

Sommige onderzoeken zijn relatief eenzijdig tot stand gekomen en voltooid en andere onderzoeken zijn samen met samenwerkingspartners opgepakt. Dit is sterk afhankelijk geweest van het soort onderzoek.

Omdat een deel van het aanbod terug te vinden is in het beleidsplan armoede en schulden 2024-2027 en een deel van het aanbod in dit plan (bijvoorbeeld in de gewijzigde vorm), is ervoor gekozen om het volledige aanbod van de voorzieningen in één overzicht weer te geven en toe te voegen aan dit plan als bijlage. Zie hiervoor bijlage I. Dit is ook gedaan voor de minimaregelingen. Dit overzicht is te vinden in bijlage II. Voor de volledigheid is in bijlage III een overzicht opgenomen van de organisaties en partijen die een rol spelen op het gebied van armoede en schulden in de gemeente Meppel.

1.4 Opbouw

De opbouw van dit plan is in de inhoudsopgave te vinden. Na dit inleidende hoofdstuk volgt een uitwerking van drie overkoepelende thema’s in de hoofdstukken 2 tot en met 4. Daarin is te lezen wat er ten aanzien van die thema’s op uitvoeringsniveau gebeurt of wordt ontwikkeld. Hoofdstuk 5 sluit af met een financiële paragraaf en een beschrijving van de monitoring en evaluatie van de uitvoering. Het plan heeft drie bijlagen.

Voorkomen is beter dan genezen. De inzet op preventie wordt steeds meer een volwaardig onderdeel van ons armoede- en schuldenbeleid. Door preventief te werken, en ons te richten op de oorzaken van armoede en problematische schulden, willen we de financiële zelfredzaamheid van onze inwoners stimuleren en opeenstapeling van (financiële) problemen voorkomen. De samenwerking met onze maatschappelijke partners is hierbij van groot belang. Alleen samen kan écht het verschil worden gemaakt en meer inwoners worden bereikt. Met als uiteindelijke doel om het aantal inwoners (volwassenen en kinderen) dat in armoede leeft, terug te dringen, het aantal inwoners dat problematische schulden heeft te verkleinen en de bestaanszekerheid te verhogen.

De komende jaren willen we met ons aanbod op het gebied van armoedepreventie de volgende doelen behalen:

• 1.

  Meer jongeren worden bereikt met financiële educatie, waardoor hun kennis en zelfredzaamheid wordt vergroot.

• 2.

  Meer inwoners met (financiële) vragen vinden hun weg naar het Geldloket.

• 3.

  We bereiken meer inwoners in een vroegtijdig stadium met (dreigende) schuldenproblematiek met ons aanbod.

• 4.

  Meer maatschappelijke partners en professionals zijn bekend met de sociale kaart rondom armoede en schulden, zijn beter in staat om het leven in armoede onder inwoners te herkennen en kunnen inwoners doorverwijzen naar de juiste organisatie(s).

• 5.

  De afstand tussen ‘leefwereld’ en ‘systeemwereld’ wordt verkleind.

In het beleidsplan armoede en schulden 2024-2027 is uiteengezet wat ons aanbod is op het gebied van armoedepreventie. In een notendop (maar niet uitputtend) kan genoemd worden onze aanpak op het gebied van vroegsignalering, de inzet van een ervaringsdeskundige (armoede en sociale uitsluiting) binnen beleid Sociaal Domein, het boekje ‘Leven met weinig geld’, het boekje ‘Geldwijzer bijna 18’ en de inzet van verschillende samenwerkingspartners op het gebied van armoede en schulden.

Op het gebied van armoedepreventie is onderzoek gedaan naar verschillende (bestaande of niet bestaande) activiteiten binnen ons aanbod. Hieronder volgt een uiteenzetting van de tot stand gekomen activiteiten of het proces van doorontwikkeling.

2.1 Financiële educatie op scholen

2.2 Het Geldloket

2.3 Vroegsignalering

2.4 Inzet ervaringsdeskundige

2.5 Signalerende rol professionals

We vinden het belangrijk dat iedereen mee moet kunnen doen in de samenleving en dat iedereen gelijke kansen heeft. Armoede heeft effect op onze volwassen inwoners én onze jonge(re) inwoners. Niet mee (kunnen) doen en geen toegang hebben tot maatschappelijk erkende behoeften, belemmert onze inwoners in hun ontwikkeling, kansen, mogelijkheden en welzijn. Armoede zorgt ervoor dat kinderen niet dezelfde kansen krijgen om zich te ontwikkelen. Opgroeien in een arm gezin, heeft grote gevolgen. Ieder kind verdient de kans om zich te ontwikkelen tot wie hij of zij kan of wil zijn en de kans op een goede en gezonde toekomst.

Om de kans om voorwaardig deel te kunnen nemen aan de samenleving te vergroten, is het belangrijk dat hier nadrukkelijk op wordt ingezet. Er zijn veel activiteiten en regelingen, zowel vanuit de samenleving als de gemeente, die erop gericht zijn om onze inwoners gelijke kansen te bieden en de kans te geven om mee te kunnen doen in de samenleving. In het kader van de (minima)regelingen is het van belang dat inwoners hiervan op de hoogte zijn en hier een beroep op doen. Voorwaardelijk hierbij is dat deze regelingen aansluiten bij de huidige tijd waarin alles steeds duurder wordt.

De komende jaren willen we met ons aanbod de volgende doelen behalen:

• 1.

  Meer kinderen en jongeren die opgroeien in armoede hebben gelijke(re) kansen en doen mee in de samenleving.

• 2.

  Meer volwassenen die leven in armoede doen mee in de samenleving.

• 3.

  Meer inwoners doen een beroep op de minimaregelingen.

• 4.

  De vindbaarheid en toegankelijkheid van de minimaregelingen is vereenvoudigd en daarmee ook vergroot.

In het beleidsplan armoede en schulden 2024-2027 is uiteengezet welke regelingen er zijn. Voor het gemak is dit in bijlage II op compacte wijze nogmaals inzichtelijke gemaakt, zodat in één oogopslag duidelijk is welke minimaregelingen er allemaal zijn en wie hiervoor in aanmerking komt.

Er is onderzoek gedaan naar of de huidige regelingen voldoende aansluiten bij de huidige tijd waarin alles steeds duurder wordt. Voor twee regelingen geldt dat niet en deze regelingen zijn aangepast. Ook is de vindbaarheid en toegankelijkheid onder de loep genomen. Hieronder volgt de uiteenzetting van het resultaat.

3.1 Fonds Deelname Maatschappelijke Activiteiten (FDMA)

3.2 Laptopregeling

3.3 Vindbaarheid en toegankelijkheid minimaregelingen

De inzet op preventie wordt steeds meer een volwaardig onderdeel van ons armoede- en schuldenbeleid en neemt een belangrijke(re) plaats in. Dit betekent echter niet dat schulden altijd (kunnen) worden voorkomen. Onze inwoners, zowel particulieren als ondernemers, proberen we op een zo goed mogelijke manier te helpen als er (beginnende of problematische) schulden zijn.

De komende jaren willen we met ons aanbod de volgende doelen behalen:

• 1.

  Meer ondernemers met (beginnende of problematische) schulden doen een beroep op ons hulpaanbod.

• 2.

  De samenwerking met de tweedelijns schuldhulpverlening voor ondernemers wordt geïntensiveerd en doorontwikkeld.

• 3.

  Het proces van minnelijke schuldhulpverlening voor ons als lokale overheid is efficiënter ingericht.

In het beleidsplan armoede en schulden 2024-2027 is uiteengezet wat ons hulpaanbod is. Hier valt onder andere de inzet van de consulent Geldzorgen en de tweedelijns schuldhulpverlening voor particulieren en ondernemers onder. De schuldhulpverlening voor onze particuliere inwoners is belegd bij de Gemeentelijke Kredietbank Drenthe. Deze vorm van dienstverlening is goed ingericht en onze inwoners weten dit – met name via tussenkomst van onze consulent Geldzorgen – goed te vinden. De dienstverlening voor ondernemers is belegd bij Zuidweg Schuldhulp. Hoewel de dienstverlening goed is ingericht, blijft het bereik achter. Dit is ook de reden om hier concrete(re) doelen op te formuleren.

Hieronder volgt een uiteenzetting van de tot stand gekomen activiteiten of het proces van doorontwikkeling.

4.1 Schuldhulpverlening aan ondernemers

4.2 Inrichting proces minnelijke schuldhulpverlening

5.1 Financiële kader

We hebben een gedegen basis gelegd voor wat betreft de reguliere taken voor armoede en schulden. Voor ons huidige aanbod en regelingen op dat vlak zijn structurele middelen beschikbaar. Zoals uit het uitvoeringsplan volgt willen wij een aantal aanvullende activiteiten uitvoeren, met name in het kader van armoedepreventie. Onze huidige middelen zijn toereikend genoeg voor deze doorontwikkeling.

5.2 Monitoring en evaluatie

Het is goed om te weten of ons beleid werkt; wat we met elkaar hebben beoogt te bereiken, ook daadwerkelijk wordt bereikt. Daarom sturen we op onze activiteiten en ons hulpaanbod op het gebied van armoede en schulden, monitoren en evalueren we deze. Dit zullen we op verschillende manieren doen, zoals nu grotendeels ook al gebeurt:

• •

  Door het voeren van voortgangs- en eindgesprekken met onze samenwerkingspartners;

• •

  Door het duiden en analyseren van de beschikbare landelijke cijfers;

• •

  Door het duiden en analyseren van onze lokale cijfers (inzicht in gebruik regelingen; toename/afname e.d.);

• •

  Door de voortgang van de nieuw ingezette investeringen te bewaken;

• •

  Door ervaringen onder inwoners op te halen over ons beleid, onze activiteiten en ons hulpaanbod.

Door op een goede en gedegen manier te monitoren en te evalueren, maakt het tussentijds bijsturen of verbeteren van ons bestaand beleid mogelijk.

Het beleidsplan armoede en schulden 2024-2027, inclusief dit uitvoeringsplan, wordt geëvalueerd in 2026. We kijken dan in hoeverre de beoogde doelen behaald zijn en/of we op koers liggen met de beoogde doelen. Ondanks dit formele evaluatiemoment zullen we altijd kritisch zijn op ons beleid en oog hebben voor (landelijke) ontwikkelingen. Als blijkt dat het noodzakelijk is om een extra investering te doen, dan zullen we hierop inzetten. Andersom geldt uiteraard hetzelfde. Als activiteiten of voorzieningen niet aansluiten bij de behoeften van onze inwoners, dan zullen we daar ook afscheid van nemen. Ons aanbod moet continu passend zijn en in lijn met de tijd waarin we leven. Op basis van de evaluatie wordt vervolgens een nieuw beleidsplan opgesteld voor de periode 2028 en verder.