Actieplan geluid gemeente Best 2024-2029

1.1.1 Samenvatting deel A

Voor u ligt het Algemene deel A van Actieplan geluid voor de gemeenten Best, Eindhoven, Geldrop‑Mierlo, Helmond, Nuenen c.a. en Veldhoven, dat is opgesteld in het kader van de EU-Richtlijn Omgevingslawaai.

Geluidklimaat in heel Europa verbeteren

Het doel van de EU-richtlijn is het in kaart brengen en zoveel mogelijk verbeteren van het geluidklimaat in heel Europa. Om dit doel te bereiken worden elke vijf jaar END-geluidbelastingskaarten en een Actieplan geluid gemaakt.

Het Actieplan geluid wordt elke 5 jaar geactualiseerd en is een verplicht programma volgend uit de Europese regelgeving. Na de drie eerdere perioden (2008, 2013 en 2018) wordt er nu voor de vierde keer een Actieplan geluid opgesteld. Het komende Actieplan geluid moet uiterlijk 18 juli 2024 zijn vastgesteld.

In dit algemene deel A van het Actieplan geluid is eerst de wetgeving en opzet van het onderzoek beschreven. Deze elementen zijn voor alle gemeenten hetzelfde of vergelijkbaar. De verschillende landelijke, provinciale en de regionale kaders voor geluidbeleid zijn opgenomen. Daarnaast zijn er beschrijvingen opgenomen van algemene maatregelen die getroffen kunnen worden ter beperking van geluid. 

Het omgevingslawaai voor het Actieplan geluid betreft vier geluidsoorten die (verplicht) opgenomen worden: wegverkeerslawaai, railverkeerslawaai, industrielawaai en luchtverkeerslawaai. 

Voor iedere gemeente wordt in een eigen deel B de gemeentelijke situatie geschreven en dit deel kan  maatwerk bevatten. Deel B zal in een later stadium per gemeente worden opgesteld en worden vastgesteld. 

De term kartering wordt gehanteerd voor het opstellen van de END-geluidbelastingskaarten, tabellen en het bijbehorende Actieplan geluid. 

Wettelijke basis/agglomeratie/plandrempel

De agglomeratie Eindhoven bestaat uit de gemeenten Best, Eindhoven, Helmond, Geldrop‑Mierlo, Nuenen c.a. en Veldhoven. De agglomeratie is specifiek aangewezen als agglomeratie in de Richtlijn omgevingslawaai. In de richtlijn staat ook dat gemeenten verantwoordelijk zijn voor de beheersing van geluid afkomstig van gemeentelijke wegen en bedrijven. Voor de zes gemeenten binnen de agglomeratie zijn daarom wettelijk verplichte END‑geluidbelastingskaarten en tabellen in 2022 vastgesteld. Het opstellen van het Actieplan geluid is ook een wettelijke verplichting voor de gemeenten binnen de agglomeratie Eindhoven.

Het voorliggende deel A van het Actieplan geluid is door de Omgevingsdienst Zuidoost Brabant (ODZOB) opgesteld voor de gemeenten Best, Eindhoven, Geldrop-Mierlo, Helmond, Nuenen c.a. en Veldhoven. 

Andere actoren zoals Rijkswaterstaat, ProRail en de provincies stellen Actieplannen op voor hun ‘eigen’ geluidbronnen (respectievelijk rijkswegen, hoofdspoorwegen en provinciale wegen). 

De gemeenten besloten gezamenlijk een Actieplan geluid deel A op te stellen en vrijwel dezelfde plandrempels voor de geluidbelastingen te hanteren als in de vorige tranches. Hierbij is wederom aangesloten bij de wettelijke kaders. 

Concreet deel, situatie per gemeente/knelpunten en oplossingen

In deel B, per gemeente, komen de volgende vragen aan bod: 

• Wat hebben we gedaan? Hiervoor heeft er een evaluatie van het Actieplan uit 2018 plaatsgevonden. 

• Waar staan we nu? Hier is aangegeven waar we nu staan en welke knelpunten er binnen de gemeente aanwezig zijn. Deze knelpunten zijn bepaald op grond van de geluidkaarten en door de gemeenten zijn enkele “hotspots” aangewezen.

• Wat gaan we doen? Voor een aantal knelpunten en “hotspots” is opgenomen wat de gemeente voor maatregelen in de planning heeft om het knelpunt/hotspots aan te pakken. 

1.1.2 Inleiding

De Europese richtlijn omgevingslawaai richt zich op de evaluatie en beheersing van geluid waaraan mensen worden blootgesteld. Vooral de gezondheidsaspecten zijn hierbij van belang. Het toepassingsgebied beperkt zich tot een aantal gedefinieerde brontypen, te weten schadelijke en hinderlijke effecten door weg- en railverkeer en luchtvaart van een zekere omvang, alsmede specifieke vastgelegde industriële activiteiten. De Europese richtlijn is in 2004 ingevoerd in de Nederlandse wetgeving. De Europese richtlijn omgevingslawaai is ook geïmplementeerd in de in werking tredende Omgevingswet in 2024.

Elke vijf jaar moeten de aangewezen partijen in Nederland de geluidhinder bijhouden van de geluidbronnen. Hierbij worden de gemiddelde geluidniveaus van wegen, sporen, industrie en de luchtvaart op de kaart gezet middels het vervaardigen van geluidbelastingskaarten. De partijen stellen ook een Actieplan geluid op.

Er zijn agglomeraties aangewezen die uitvoering moeten geven aan dit specifieke onderwerp. Eén daarvan is de agglomeratie Eindhoven met de gemeenten Best, Eindhoven, Geldrop-Mierlo, Helmond, Nuenen c.a. en Veldhoven. De gemeenten binnen deze agglomeratie stellen elk een Actieplan geluid vast. Het Actieplan geluid wordt elke 5 jaar geactualiseerd en is een verplicht programma volgend uit de Europese regelgeving. 

Het Rijk heeft (instructie-)regels opgesteld om te zorgen dat het Rijk, provincies en gemeenten binnen een agglomeratie (stedelijk gebied) een Actieplan geluid vaststellen. 

De Omgevingsdienst Zuidoost-Brabant (ODZOB) geeft voor eerdergenoemde zes gemeenten uitvoering aan de EU-richtlijn Omgevingslawaai. Om de verplichte werkzaamheden op een zo efficiënt mogelijke manier uit te voeren, werken deze gemeenten wederom samen. Naast afstemming en overleg met betrokken afdelingen binnen gemeenten, voert de ODZOB ook overleg met InfoMil/ IPLO, Ministeries, Rijkswaterstaat, Provincie Noord-Brabant en ProRail.

Actieplan deel A: Algemeen

In voorliggend Actieplan geluid deel A worden meer algemene aspecten opgenomen en staat vanaf welke plandrempel (beleidsmatige grenswaarde), afhankelijk van het gebiedstype, het college van burgemeester en wethouders maatregelen wenst.

Actieplan deel B: Per gemeente

De Actieplannen geluid deel B zijn gebaseerd op de END-geluidbelastingkaarten en –tabellen van elke gemeente. De in 2022 vastgestelde END-geluidbelastingkaarten en tabellen (met peiljaar 2021) zijn momenteel te raadplegen op de website van de Omgevingsdienst Zuidoost-Brabant via www.odzob.nl/eu-geluidkaarten.

Daarnaast staan in het Actieplan geluid deel B, mogelijke maatregelen waarmee de geluidbelasting kan worden verlaagd. 

De beslissing welke maatregelen al dan niet worden uitgevoerd is mede afhankelijk van de technische, economische, logistieke en esthetische haalbaarheid. Op basis van de Richtlijn omgevingslawaai zijn de gemeenten niet verplicht om maatregelen te treffen.

De Actieplannen deel A en B vormen samen het Actieplan Geluid voor de gemeenten.

Het ontwerp-Actieplan zal ter inzage komen bij de gemeenten Best, Eindhoven, Geldrop‑Mierlo, Helmond, Nuenen c.a. en Veldhoven. Hierop kan eenieder zienswijzen indienen bij de desbetreffende gemeente.

Opmerkingen:

• Hoewel evenementen en feesten regelmatig kunnen leiden tot geluidoverlast zijn deze activiteiten niet betrokken in dit onderzoek. Door de gemeente kan daarvoor jaarlijks en per evenement ontheffing voor worden verleend in het kader van de Algemene Plaatselijke Verordening (APV).

• In het voorliggende rapport wordt geregeld verwezen naar een besluit of onderzoek van bijvoorbeeld het Ministerie van VROM of het Ministerie Infrastructuur en Milieu. Sinds 26 oktober 2017 is dit het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat geworden.

1.1.3 Leeswijzer deel A

De EU-richtlijn wordt vaak aangeduid als “END” (Europian Noise Directive). Het opstellen van de geluidbelastingskaarten en Actieplannen geluid wordt ook wel aangeduid als (geluid-)kartering en de opgestelde geluidbelastingskaarten als END-kaarten. De verschillende tranches worden ook wel karteringsrondes genoemd, dit Actieplan geluid valt onder de 4^e tranche of de 4^e ronde. Wij hanteren in de agglomeratie Eindhoven ‘Actieplan geluid’, enkele andere partijen gebruiken hiervoor de termen ‘Actieplan omgevingslawaai’ of ‘Programma geluid’. 

In hoofdstuk 1.2 staan de juridische achtergrond en de verplichtingen waaraan het Actieplan moet voldoen. In hoofdstuk 1.3 wordt de totstandkoming van het Actieplan geluid beschreven en in hoofdstuk 1.4 het geluidbeleid op grond waarvan de knelpunten en maatregelen per gemeente kunnen worden zijn bepaald. Hoofdstuk 1.5 bevat algemene maatregelen. In hoofdstuk 1.6 zijn de conclusies en aanbevelingen opgenomen.

In de bijlagen is achtergrondinformatie opgenomen.

1.2.1 Waarom heeft Europa geluidwetgeving opgesteld?

Beheerders van belangrijke infrastructuur en gemeenten binnen agglomeraties stellen iedere 5 jaar een geluidbelastingkaart en een Actieplan op. Deze verplichting komt voort uit de Europese richtlijn omgevingslawaai en is geïmplementeerd in de Nederlandse wetgeving. De richtlijn omgevingslawaai heet “Richtlijn inzake de evaluatie en de beheersing van omgevingslawaai“. 

Deze is vastgesteld in 25 juni 2002 door het Europese Parlement en de Raad^[1] en in 2004 in de Nederlandse wetgeving geïmplementeerd. Eerst in de Wet geluidhinder, vanaf 2012 in de Wet milieubeheer.

De richtlijn vormt ook de basis voor het (waar nodig) ontwikkelen van EU-maatregelen om het lawaai van de belangrijkste geluidbronnen te verminderen. Hieronder valt het geluid van wegen spoorwegvoertuigen en -infrastructuur, vliegtuigen, materieel voor gebruik buitenshuis en in de industrie en verplaatsbare machines. 

De EU-richtlijn wordt vaak aangeduid als “END” (Europian Noise Directive). De verschillende tranches worden ook als (geluid-)kartering aangeduid. De richtlijn omgevingslawaai is gericht op het vermijden, voorkomen of verminderen van schadelijke gevolgen van omgevingslawaai. 

Dit wordt bereikt door: 

• het vaststellen van de blootstelling aan omgevingslawaai met geluidbelastingskaarten volgens voorgeschreven bepalingsmethoden;

• het voorlichten van het publiek over het omgevingslawaai en de effecten daarvan;

• het aannemen van Actieplannen om omgevingslawaai (waar nodig) te voorkomen en te beperken, en om een goede milieukwaliteit te handhaven.
  

Sinds de implementatie in 2004 zijn er diverse wijzingen in de regelgeving doorgevoerd. 

In dit Actieplan geluid is opgenomen welke wijzigingen in deze 4^e tranche van belang zijn.

De geluidbelastingen worden berekend in L_den en L_night in de eenheid decibel. De L_den  is een Europese maat om de geluidbelasting door omgevingslawaai over een heel etmaal uit te drukken (Level day-evening-night) en is een jaargemiddeld geluidniveau. L_night is een geluidbelasting over alle nachtperioden van een jaar gemiddelde geluidniveau, dat wordt gehanteerd als een indicator voor slaapverstoring. 

 

^[1] _{https://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:L:2002:189:0012:0025:NL:PDF}

1.2.2 Wie moet wat, wanneer doen op basis van de Europese regelgeving?

1.2.3 Wat is de impact van de Omgevingswet?

Vanaf 1 januari 2024 is de Omgevingswet^[5] in werking getreden. De Europese richtlijn omgevingslawaai is ook opgenomen in de Omgevingswet. Eén van de veranderingen is dat de Europese richtlijn omgevingslawaai onder de Omgevingswet als een programma is aangewezen. 

Bij het informatiepunt Leefomgeving, afgekort als IPLO, is veel informatie te vinden. De informatie uit deze paraaf is grotendeels hiervan afkomstig.

Europese richtlijn omgevingslawaai onder de Omgevingswet

De Europese richtlijn omgevingslawaai verplicht lidstaten tot het opstellen van een geluidbelastingkaart en een Actieplan geluid. Om hieraan te voldoen heeft het Rijk instructieregels opgesteld voor het uitvoeren van deze taak.

Een aantal bestuursorganen stelt een geluidbelastingkaart en Actieplan geluid vast. Dat zijn beheerders van belangrijke infrastructuur (het Rijk en provincies) en gemeenten binnen een aangewezen agglomeratie. Het Rijk wijst de agglomeraties aan die onder deze verplichting vallen via artikel 2.40 van de Omgevingsregeling. 

De agglomeratie Eindhoven met de 6 gemeenten is aangewezen en valt onder deze verplichting.

Artikel 2.26 van de Omgevingswet verplicht het Rijk om instructieregels te stellen over het Actieplan geluid. Deze verplichting volgt uit de Europese richtlijn omgevingslawaai. Het Rijk informeert de Europese Commissie op basis van de Actieplannen geluid van de bestuursorganen.

Het doel van het Actieplan blijft vergelijkbaar:

• het omgevingslawaai zo nodig te voorkomen en te beperken waar het schadelijke effecten kan hebben voor de gezondheid van de mens.

• het handhaven van de milieukwaliteit van het omgevingslawaai als deze goed is.

Op de website van het Informatie Punt LeefOmgeving (IPLO) is ook opgenomen waar het Actieplan aan dient te voldoen en in welke wetgeving dit is opgenomen.

De Actieplannen geluid in deze tranche zullen worden vastgesteld onder de Omgevingswet. Onder de Omgevingswet zijn ten aanzien van geluid diverse wijzigingen doorgevoerd. De eerder opgestelde kaarten en tabellen zijn in 2022 onder de Wet milieubeheer vastgesteld.

 

^[5] _{https://wetten.overheid.nl/BWBR0037885/2024‑01‑01/0} 

1.2.4 Hoe bepalen we de geluidbelasting en hinder?

1.3.1 Algemeen

De Actieplannen geluid in deze tranche zullen worden vastgesteld onder de Omgevingswet welke vanaf 1 januari 2024 in werking is getreden. De eerder opgestelde kaarten en tabellen zijn in 2022 onder de Wet milieubeheer vastgesteld.

De Europese richtlijn omgevingslawaai is ook opgenomen in de Omgevingswet. Artikel 2.26 lid 3 onder i van de Omgevingswet verplicht het Rijk om instructieregels te stellen over het Actieplan geluid. Deze verplichting volgt uit de Europese richtlijn omgevingslawaai. Het Rijk informeert de Europese Commissie op basis van de Actieplannen geluid van de bestuursorganen.

Op de website van het IPLO is ook opgenomen waar het Actieplan aan dient te voldoen en in welke wetgeving dit is opgenomen.

De inhoud van het Actieplan geluid onder de Omgevingswet is samengevat in tabel 4.

Het Actieplan geluid voor de gemeenten binnen de agglomeratie zal dus onder de Omgevingswet vastgesteld worden. Onder de Omgevingswet zijn ten aanzien van geluid diverse wijzigingen doorgevoerd.

1.3.2 Hoe zijn de actieplannen geluid tot stand gekomen?

Voor de vierde tranche zijn in 2022 net als voor de 1^e, 2^e en 3^e tranche in 2007, 2012 en 2017 geluidkaarten en tabellen opgesteld. Daarnaast moet een Actieplan worden opgesteld. In figuur 1 wordt een overzicht gegeven van de acties uit de vier tranches.

 

1.3.3 Welke stappen hebben we of gaan we nog doorlopen?

Op de site van IPLO is het volgende stappenplan opgenomen.

 

Het Actieplan voor de Europese Richtlijn omgevingslawaai geeft een overzicht van maatregelen ten behoeve van de vermindering van omgevingslawaai in de zes gemeenten in agglomeratie Eindhoven. De maatregelen kunnen betrekking hebben op wegverkeer, railverkeer, vliegverkeer en industrielawaai. Hieronder wordt de aanpak van het Actieplan beknopt beschreven.

1.3.4 Wat hebben we gedaan om tot dit actieplan te komen?

Stap 1: Start

Met de zes gemeenten binnen de agglomeratie Eindhoven is besloten om gezamenlijk op te trekken voor het Actieplan in de 4^e tranche. 

Door de onduidelijkheid vanuit de landelijke overheid over de datum van de inwerkingtreding van de Omgevingswet is begin 2023 gestart met de Actieplannen geluid. Ook de noodzakelijke informatie en documentatie zijn in de loop van 2023 en begin 2024 door o.a. IPLO en het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) beschikbaar gesteld. 

Bij deze karteringstranche zijn diverse andere uitgangspunten gebruikt dan bij de eerdere karteringstranche. De consequentie is dat een vergelijking tussen 2021 en eerdere jaren niet direct te maken is. Er kan niet direct gezegd worden of een maatregel effecten heeft gehad. Om die reden heeft het RIVM een onderzoek laten uitvoeren naar de mate van het verschil met de eerdere karteringstranches. Het gebruik van een andere rekenmethode leidt tot andere rekenresultaten.

In dit RIVM-onderzoek is opgenomen welke rekenmethoden, rekenvoorschriften als ook peildata voor emissiekengetallen zijn gehanteerd. Een van de gewijzigde uitgangspunten is de Europese rekenmethode CNOSSOS. Meer informatie is te vinden op de website van IPLO^[11].

Doordat de geluidbelastingskaarten op andere uitgangspunten en berekeningsmethoden zijn gebaseerd zijn grote verschillen te zien. Voor gemeenten zijn over het algemeen hogere geluidbelastingen berekend door met name een andere verplichte Europese rekenmethode.

 

^[11]  _{https://iplo.nl/thema/geluid/regels-geluid-handig-toepassen/uitvoering-actieplan-geluid/onderzoek-rekenmethode-cnossos/}

 

Stap 2: Onderzoek, Evaluatie inventarisatie nieuwe maatregelen 

De kaarten en de maatregelen uit het Actieplan van de derde tranche zijn geëvalueerd. Als eerste is het vorige Actieplan van de derde tranche geëvalueerd. Gekeken is welke voorgenomen maatregelen wel en niet zijn uitgevoerd. Daarnaast is gekeken of nog andere maatregelen zijn getroffen die niet in het Actieplan waren opgenomen, maar wel effect hebben op de geluidbelastingen. 

Onderzocht wordt of in de afgelopen jaren nieuwe overschrijdingen van de plandrempels zijn ontstaan en of bestaande overschrijdingen nog aanwezig, verminderd of mogelijk opgelost zijn. Middels Hotspots^[12] zijn deze per gemeente in beeld gebracht. Voordat nieuwe maatregelen worden benoemd om de overschrijdingen van de plandrempels ongedaan te maken, wordt eerst gekeken in hoeverre bestaande ontwikkelingen of mogelijke maatregelen op andere beleidsterreinen zoals verkeer, invloed hebben op de geluidkwaliteit op de relevante locaties. Bij de inventarisatie van de maatregelen zijn andere disciplines en beleidsvelden betrokken.

 

^[12] _{Op basis van de Omgevingsregeling (Or, eerder ook wel Aanvullingsregeling geluid (Areg) genoemd).}

 

Het volgende is relevant bij de interpretatie van de berekende geluidbelasting:

• In de 3^e tranche waren de berekeningen gebaseerd op de Nederlandse rekenmethode SRM2.

• Uit de berekeningen basis van o.a. CNOSSOS in de 4e tranche is naar voren gekomen dat de verschillen erg groot zijn door diverse andere uitgangspunten, met name door de rekenmethode. 

• Naast de andere rekenmethode zijn er ook andere wijzigingen die invloed hebben, de verschillen zijn minder groot, hiervoor wordt verwezen naar Bijlage A. 

• Met de nieuwe rekenmethode CNOSSOS geldt dat met name voor stedelijk wegverkeer er systematisch hoger wordt gerekend. Voor andere bronsoorten is het beeld divers. 

 

Aanpak wegverkeerslawaai :

• De resultaten op basis van Europese rekenmethode CNOSSOS zijn in deel B per gemeente opgenomen. Deze komen overeen met de vastgestelde geluidbelastingskaarten en tabellen.

• Alleen voor wegverkeerslawaai: De toename van het aantal gevallen van ischemische hartziekten (IHD) in het etmaal zijn geteld.

• Er zijn (extra) berekeningen uitgevoerd met de Nederlandse standaardrekenmethode SRM2. met de data uit 2021 Deze berekeningsresultaten zijn vergeleken met de berekeningsresultaten van de 3^e tranche. 

• In de Omgevingswet is de rekenmethode SRM2 vervangen door de Omgevingsregeling (Or). Tussen de SRM2 en Or bestaan verschillen, maar wel beperkter dan met CNOSSOS. Met de Or zullen ook de ruimtelijke ontwikkelingen binnen de gemeente bekeken worden. Let op: De Or is eerder ook aangeduid als de rekenmethode Areg. 

• Er zijn aanvullende berekeningen uitgevoerd met de Or. Op basis hiervan zijn de hotspots in beeld gebracht.

• Bij de hotspots op basis van Or is gekeken naar de (mogelijke) maatregelen die getroffen kunnen worden. 

 

NB: Voor de geluidbelastingskaarten wegverkeer in een gemeente zijn alle wegen die geluid veroorzaken meegenomen, ook waarvan het Rijk of de provincie bronbeheerder zijn. Voor het Actieplan geluid zal alleen gekeken worden naar de wegen in beheer van de gemeente voor mogelijke maatregelen.

Aanpak hoofdspoorwegen:

In het document van het RIVM is naar de effecten van de implementatie CNOSSOS op geluidkartering en Actieplannen van het railverkeer/spoorverkeer gekeken. De verschillen tussen CNOSSOS met de SRM2 zijn zeer afhankelijk van de locatie. Voor het hoofdspoor is ProRail de bronbeheerder, in hun Actieplan geluid dan wel in eigen programma’s zal hier naar verwachting verder aandacht aan besteed worden. De hoofdspoorwegen in onze regio hebben al een geluidproductie plafond (gpp).

• De berekende waarden op basis CNOSSOS worden opgenomen en zal op hoofdlijnen worden bekeken. Op sommige locaties zal het verschil negatief, positief of rond nul bedragen. Er zijn derhalve niet opnieuw berekeningen op basis van de SMR2 of de OR/Areg uitgevoerd.

 

Industrielawaai:

Dit is in het document van het RIVM niet behandeld. 

• De berekende waarden op basis CNOSSOS worden opgenomen en zal op hoofdlijnen worden bekeken. Op de kaarten zijn de vastgestelde geluidcontouren van de gezoneerde terreinen opgenomen.

 

Vlieglawaai:

Dit is in het document van het RIVM niet behandeld. 

• Op de kaarten zijn de vastgestelde Ke- geluidcontouren van de Eindhoven Airport opgenomen.

 

Stap 3: Beleid en voorgenomen maatregelen

Beleid

Als eerste is gestart met algemeen beleid en dus niet om beschouwingen op het niveau van individuele woningen. Er is een doorkijk tot het volgende Actieplan omschreven met lange termijn mogelijkheden zoals deze in verschillende (beleids-)stukken zijn opgenomen. Binnen de gemeentegrenzen van de agglomeratie liggen geen stiltegebieden.

Voorgenomen maatregelen

Er is per gemeente gekeken welke geluidreducerende maatregelen mogelijk zijn. De knelpunten, die op basis van de plandrempel naar boven zijn gekomen, zijn bekeken. Per knelpunt is bekeken welke maatregel van toepassing zou kunnen zijn. De maatregelen zijn besproken met onder andere de verkeerskundige van elke gemeente. Bij deze gesprekken bleek dat een aantal knelpunten al worden opgelost door op stapel staande verkeersmaatregelen, herinrichting van wegen of onderhoud van wegdekken. Hierbij is ook een overzicht gemaakt van de te bereiken reductie/effect en het aantal woningen dat hiermee een lagere geluidbelasting zal krijgen. Indien mogelijk is voor de komende 5 jaar de termijn en mogelijke financiële informatie opgenomen.

Bij het bepalen van de meest voor de hand liggende maatregelen is een afweging gemaakt van een aantal factoren, zoals:

• Het aantal woningen met een te hoge geluidbelasting;

• De geluidklasse waarin deze woningen zich bevinden;

• De effectiviteit van de maatregel;

• Een kostenindicatie van de maatregel;

• De gewenste uiterlijke kenmerken van een gebied;

• Technische haalbaarheid van een maatregel;

• Eventuele logistieke problemen die een maatregel met zich meebrengt.

 

De maatregelen en kosten die nog niet zijn verwerkt in bijvoorbeeld de verschillende onderhoudsprogramma’s of meerjarenbegroting van de gemeente moeten nog op de politieke agenda komen. 

In Actieplan deel B is per gemeente omschreven welke knelpunten er zijn, wat de (mogelijke) maatregelen kunnen zijn, de verwachte planning en de mogelijk de kosten die eind 2023/begin 2024 bekend zijn. Bij de meerjarenbegrotingen zal een afweging moeten worden gemaakt welke maatregelen de gemeenteraad uit wil laten voeren. Als een gemeente een knelpunt wil oplossen en dit is niet mogelijk binnen de reguliere (onderhouds)budgetten of al geplande en begrootte projecten, zal in verband met het noodzakelijke budget hierover een besluit moeten worden genomen door de gemeenteraad. De gemeenteraad kan bij de volgende raadsbegrotingen een duidelijke afweging maken welke maatregelen zij willen toepassen om geluidknelpunten op te lossen in relatie tot de andere problemen die zich in de gemeente voordoen.

Daarnaast hebben gemeenten ook beleid en richtlijnen opgesteld die invloed kunnen hebben op de verkeersafwikkeling  binnen een gemeente of in het kader van veiligheid. Ook deze zijn meegenomen in de Actieplan deel B van de gemeente.

 

Stap 4: Opstellen ontwerp Actieplan geluid

In het ontwerp Actieplan wordt het Actieplan deel A (algemeen) en deel B (per gemeente) opgesteld. Dit wordt aan de gemeente voorgelegd en kan nog verder worden aangevuld.

• beschrijving van de gemeente en de op de geluidbelastingkaart aangegeven wegen en spoorwegen, industrie en vliegverkeer;

• beschrijving van het wettelijk kader voor de geluidhinderbestrijding;

• samenvatting van de belangrijkste gegevens uit de geluidbelastingkaarten voor de vorige tranche;

• overzicht aantal inwoners dat door blootstelling aan lawaai wordt gehinderd of in hun slaap wordt gestoord;

• overzicht van de maatregelen uit de vorige tranche en evaluatie van de invloed op geluidknelpunten van deze maatregelen;

• overzicht belangrijkste infrastructurele werken in de eerstvolgende 5 jaar;

• overzicht van de bekende, bestaande en in voorbereiding zijnde bron- en overdrachtmaatregelen;

• benodigde financiële informatie over de voorgenomen maatregelen, als dit bekend is;

• beschrijving over het verloop van het inspraakproces.

 

Bij het opstellen van het ontwerp-Actieplan wordt niet alleen naar de berekende waarden gekeken, ook worden subjectieve factoren (zoals voorspelbaarheid en beïnvloedbaarheid) betrokken bij de beoordeling van het geluid. In het definitieve Actieplan worden de inhoudelijke reacties op de zienswijzen gegeven en de definitieve keuze van maatregelen en fasering.

 

Stap 5: Ter inzage leggen ontwerp Actieplan 

Het college zal een besluit nemen over het ontwerp Actieplan. De gemeenteraad wordt geïnformeerd. 

Bij het besluit over het ontwerpActieplan en de terinzagelegging, is invulling gegeven aan de motiveringsplicht. De gemeente heeft het ontwerpActieplan 6 weken ter inzage gelegd. Dit is gebeurd via de Landelijke voorziening bekendmaken en beschikbaar stellen (LVBB). Daarnaast zijn de Actieplannen tevens digitaal te raadplegen.

Iedereen, ongeacht of men belanghebbende is, kon zienswijzen naar voren brengen. Dit kon schriftelijk of mondeling.

Het Actieplan is niet aangepast naar aanleiding van de ingediende zienswijzen.

 

Stap 6: Vaststellen voor 18 juli 2024 

De gemeenten moesten het Actieplan voor 18 juli 2024 vaststellen. Door verschillende oorzaken is dit niet gelukt. De voornaamste reden hiervoor is de door de EU voorgeschreven nieuwe rekenmethode die lidstaten voortaan moeten gebruiken. De reacties op de zienswijzen zijn in het Actieplan verwerkt.

Binnen 1 maand na de vaststelling van het Actieplan geven de burgemeester en wethouders kennis van deze vaststelling op de wijze die is voorgeschreven. 

 

Stap 7: Verstrekken via Centrale Voorziening Geluidgegevens (cvvg)

Het Actieplan geluid wordt via de cvvg aangeboden middels e-Herkenning.

 

Nazorg: Na het traject zal een evaluatie worden uitgevoerd. 

1.3.5 Wat zijn de verschillen tussen de kaarten van 2006, 2011 en 2021?

1.3.6 Wat zijn de verschillen in wet- en regelgeving tussen de actieplannen 2018 en 2024?

De geluidbelastingkaarten van de 3^e en 4^e tranche zijn vastgesteld onder de Wet milieubeheer. Ook de actieplannen geluid/programma‘s geluid van de 3^e tranche zijn in 2018 opgesteld en vastgesteld onder de Wet milieubeheer. 

Het opstellen van de actieplannen geluid zijn in 2023 gestart onder de Wet milieubeheer, met ingang van 1 januari 2024 is de Omgevingswet in werking getreden. De vaststelling vindt plaats onder de regels van de Omgevingswet. 

1.4.1 Algemeen

Op grond van de vastgestelde geluidkaarten en subjectieve waarnemingen zijn knelpunten en maatregelen geformuleerd. Hierbij is een afweging gemaakt op grond van het geluidbeleid dat al eerder is geformuleerd op landelijk, provinciaal, regionaal en gemeentelijk niveau, maar ook op grond van wettelijke verplichtingen. In de subparagrafen1.4.2, 1.4.3 en 1.4.4 wordt ingegaan op de bestaande beleidskaders die er voor het onderwerp geluid zijn.

1.4.2 Landelijk wettelijk kader

Met betrekking tot geluidbeleid zijn in het verleden het Nationaal Milieubeleidplan 4, de Nota Mobiliteit en de Nota Ruimte en natuurlijk de Wet geluidhinder en Wet milieubeheer, van belang geweest. 

In de Nota Ruimte en in de nadere uitwerking daarvan voor verkeer in de Nota Mobiliteit (NoMO), is opgenomen dat het Rijk zich inspant om overschrijding van de grenswaarden in het bebouwd gebied als gevolg van de rijksinfrastructuur te verminderen. Ten aanzien van geluidhinder wil het Rijk de grote knelpunten aanpakken bij weg en spoor. 

Voor de Rijks infrastructuur hebben Rijkswaterstaat en ProRail de aanpak van geluidoverlast woningen in de Meerjarenprogramma’s Geluidsanering (MJPG) opgenomen. In de Nota Mobiliteit is het instrument geluidproductieplafond (gpp) geïntroduceerd, waarmee nieuwe handhavingsgaten kunnen worden voorkomen. De hoogte van de geluidproductieplafonds worden per weg vastgelegd en deze waarden mogen niet worden overschreden. Gebeurt dit toch, dan kan handhavend worden opgetreden. De bronbeheerder moet vervolgens (bron)maatregelen treffen om overschrijding te voorkomen. 

De Nationale Omgevingsvisie,^[13] NOVI, is opgesteld waarin het Rijk een langetermijnvisie geeft op de toekomstige ontwikkeling van de leefomgeving in Nederland. De NOVI stelt een nieuwe aanpak voor: integraal, samen met andere overheden en maatschappelijke organisaties, en met meer regie vanuit het Rijk. Met steeds een zorgvuldige afweging van belangen werken we aan onze prioriteiten: ruimte voor klimaatadaptatie en energietransitie, een duurzaam en (circulair) economisch groeipotentieel, sterke en gezonde steden en regio’s en een toekomstbestendige ontwikkeling van het landelijk gebied. Er wordt aan nieuwe Nota Ruimte gewerkt. 

 

^[13] _{De Nationale Omgevingsvisie}

1.4.3 Omgevingswet en Aanvullingswet geluid

Het wettelijk kader voor geluid wordt nu bepaald door de Omgevingswet, daarin zijn veel van de eerdere wetten opgenomen, soms met aanpassingen.

Met de Omgevingswet en de aanvullingswet geluid zal de provincie het systeem van geluidproductieplafonds (gpp) gebruiken voor provinciale wegen. De provincie moet de geluidproductieplafonds vaststellen voor 2026. Zolang deze niet zijn vastgesteld, blijft de Wet geluidhinder van toepassing.

Met het invoeren van de Omgevingswet is de basisgeluidemissie (bge) geïntroduceerd. De basisgeluidemissie is het referentieniveau van het geluid door lokale (spoor)wegen. Het is een instrument om de geluidproductie van lokale bronnen te monitoren. Daarnaast wordt het ook gebruikt om het geluidaandachtsgebied te bepalen en de saneringsvoorraad te bepalen. Op het bepalen van de bge zijn regels uit de Omgevingsregeling van toepassing (artikel 3.27 lid 5 Bkl). Het bevoegd gezag mag bepalen over welk jaar, zolang dat uiterlijk 2026 is.

Voor de invulling van de bge in het kader van de Omgevingswet hebben de bronbeheerders meerdere jaren om het referentieniveau (nul-situatie) van het geluid door lokale (spoor)wegen te bepalen. De gemeente als bevoegd gezag legt de basisgeluidemissie vast in het geluidregister. Na vastleggen monitort het bevoegd gezag de ontwikkeling van het geluid. Bij een toename van 1,5 dB van de geluidemissie ten opzichte van de bge overweegt de gemeente of ze maatregelen moet nemen. 

Voor dit Actieplan geluid is dit nog niet aan de orde. Zolang de bge niet is vastgesteld, blijft de Wet geluidhinder van toepassing.

1.4.4 Provinciale omgevingsvisie

De informatie voor de Brabantse Omgevingsvisie is te vinden op de website van de provincie.

De Brabantse Omgevingsvisie is een samenhangende visie op de fysieke leefomgeving. De Omgevingsvisie bevat de belangrijkste ambities voor de fysieke leefomgeving voor de komende jaren. Dat gaat om ambities op het gebied van de energietransitie, een klimaatproof Brabant, Brabant als slimme netwerkstad en een concurrerende, duurzame economie. De Omgevingsvisie geeft ook aan op welke nieuwe manieren de provincie met betrokkenen wil samenwerken aan omgevingsvraagstukken en welke waarden daarbij centraal staan.

Stiltegebieden in Noord-Brabant en de agglomeratie Eindhoven

Binnen de agglomeratie Eindhoven zijn geen stiltegebieden^[14] aangewezen.

 

^[14] _{Na onderzoek en in overleg met de gemeenten heeft de provincie 31 stiltegebieden geselecteerd. Deze gebieden zijn opgenomen in de Omgevingsverordening en ook te bekijken via de viewer Stiltegebieden op de website}

1.4.5 Bereikbaarheidsakkoord Zuidoost Brabant

Samen voor een duurzaam bereikbaar Zuidoost-Brabant. Dat is de kern van het Bereikbaarheidsakkoord Zuidoost-Brabant. Eind 2018 is deze samenwerkingsovereenkomst van start gegaan.

De regio zet in op slimme mobiliteit en co-modaliteit (het gebruik van verschillende vervoersmiddelen). Op de website^[15] van smartwayz is meer informatie terug te vinden. Alle belangrijkste mijlpalen van SmartwayZ.NL onderverdeeld in 4 hoofdthema's: slim reisgedrag, slimme logistiek, slimme verkeersdiensten en slimme innovaties & ontwikkelingen^[16].

In deel B zijn de projecten voor de gemeente opgenomen die invloed hebben op geluid.

 

^[15]  _{https://www.smartwayz.nl/nl/infrastructuur/bereikbaarheidsakkoord-zuidoost-brabant/}

^[16]  _{https://www.smartwayz.nl/nl/smartwayznl-resultaten/resultaten/}

1.4.6 Metropoolregio Eindhoven, regionaal beleid

Samenwerking is de sleutel tot het succes van de regio. Samen komen we verder. De 21 regiogemeenten hebben daarom hun krachten gebundeld in de Metropoolregio Eindhoven (MRE). 

EEN STERKE REGIO 

De ambitie: een sterke regio met behoud van het kenmerkende innovatieve Brainportprofiel en een stabiele sociale basis en vitale leefomgeving voor al onze inwoners.

De grote achterliggende opgave is het verbinden van de duurzame verstedelijking en de opgaven voor een vitaal landelijk gebied in onze regio.

De twee ontwikkellijnen daarin zijn:

• a.

  Duurzame schaalsprong Brainport: we werken met extra aandacht en inzet aan oplossingen op het gebied van verstedelijking en mobiliteit.

• b.

  Nieuwe balans in het landelijk gebied: we versterken de ruimtelijke en ecologische kwaliteiten in het landelijk gebied en de verbinding tussen landelijk en stedelijk gebied.

Brede welvaart is het kompas in de MRE-opgaven.

Om de regionale ambitie te realiseren, werkt de MRE ze aan deze 5 programma's: Economie, Mobiliteit, energietransitie, landelijk gebied en ruimte en wonen. Zie voor meer informatie de website van Metropoolregio Eindhoven.

In het Actieplan deel B wordt per gemeente de opgaven verder meegenomen.

1.4.7 Mobiliteitsprogramma infrastructuur

1.4.8 Gebiedsgericht geluidbeleid

1.4.9 Plandrempel/ambitie

1.4.10 Beleid

Het lokaal beleid van een gemeente wordt in Actieplan deel B verder uitgewerkt. Het betreft een uitwerking van het te voeren beleid voor de ontwikkeling, het gebruik, het beheer, de bescherming of het behoud van de fysieke leefomgeving (artikel 3.5, Omgevingswet).

1.4.11 Maatregelen algmeeen

In Actieplan deel B worden de mogelijke algemene maatregelen om aan een of meer andere doelstellingen voor de fysieke leefomgeving te bereiken (artikel 3.5, Omgevingswet) opgenomen.

1.4.12 Maatregelen bij overschrijding plandrempel

Actieplan deel B bevat de maatregelen die worden overwogen of in uitvoering zijn om overschrijdingen van de plandrempel te voorkomen of ongedaan te maken (artikel 4.22, lid 3, Bkl) benoemd.

Een Actieplan geluid heeft als doel om geluidbelaste locaties in kaart te brengen en te onderzoeken of maatregelen kunnen worden getroffen om de geluidbelasting te verminderen. Het is echter niet zo dat een Actieplan geluid direct leidt tot het oplossen van knelpunten. De reden hiervoor is dat een Actieplan geluid slechts een inventarisatie en analyse bevat, maar geen concrete maatregelen of budgetten om knelpunten op te lossen, ook redenen van stedenbouwkundige, verkeerstechnische of financiële aard kunnen hieraan ten grondslag liggen. Daarvoor zijn aanvullende stappen nodig, zoals het prioriteren van knelpunten, het ontwerpen van maatregelen en het vrijmaken van financiële middelen. Actieplan Daarnaast kunnen maatregelen nodig zijn die buiten de invloedsfeer van de gemeenten vallen, zeker bij vliegverkeer, railverkeer en rijkswegen.

1.4.13 Vaststellen en actualiseren actieplan geluid

Het bestuursorgaan stelt een actieplan geluid vast. Voor gemeenten binnen de agglomeratie is dit in artikel 3.6 van de Omgevingswet opgenomen. Voor het actualiseren, opstellen en vaststellen van het actieplan geluid is een stappenplan, die is in 1.3.4 onder stappen 1 t/m 7 beschreven. 

Het Actieplan geluid wordt elke 5 jaar geactualiseerd (artikel 10.17, Omgevingsbesluit). Gemeenten en provincies sturen het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat de benodigde gegevens over een Actieplan geluid (artikel 10.9, Omgevingsbesluit).

1.5.1 Algemeen

In dit hoofdstuk wordt een overzicht gegeven van mogelijke maatregelen om geluid te reduceren en de eventuele kosten van deze maatregelen. De maatregelen zijn van algemene aard en zijn dus niet specifiek bedoeld voor een gebied of gemeente. In principe zijn ze overal toepasbaar. 

In de Actieplannen deel B is per gemeente en per knelpunt gekeken, welke maatregelen het beste kunnen worden toegepast. Bij die afweging is rekening gehouden met de kosten, technische uitvoerbaarheid, verkeersveiligheid en logistieke en esthetische haalbaarheid.

1.5.2 Bronmaatregelen: maatregelen aan voertuigen of wegdek of verkeersmaatregelen

Onder bronmaatregelen vallen maatregelen die kunnen worden getroffen aan de bron, het verkeer zelf. Onderdelen die bij wegverkeerslawaai geluid produceren zijn: rolweerstand (bandengeluid), verbranding (motoren en uitlaten) en luchtweerstand (windgeluid). Afhankelijk van de snelheid is één van deze deelbronnen maatgevend. Door maatregelen aan het wegdek wordt het bandengeluid gereduceerd. Aan de banden, motoren en uitlaten van auto’s kunnen gemeenten niet veel doen. Met verkeersmaatregelen kan het aantal auto’s of de snelheid van de auto’s worden gereduceerd, waardoor minder geluid wordt geproduceerd. In dit hoofdstuk wordt uitgebreid ingegaan op mogelijke verkeersmaatregelen. 

Stille wegdekken

In het Actieplan wordt gesproken van stille wegdekken als er een vermindering van het geluid is ten opzichte van een wegdektype wat er aanwezig was of is. Veelal wordt in de meeste gevallen uitgegaan van een verbetering ten opzichte van een normaal of standaard referentiewegdek, Dicht Asfalt Beton (DAB) of ook wel aangeduid als referentiewegdek. Voor de bestaande situaties met klinkers kan gekozen worden om klinkers in een ander verband te leggen zoals keperverband, de toepassing van stille klinkers of vervangen met asfalt.

De Omgevingswet is op 1 januari 2024 in werking getreden. Ook na de invoering zijn op sommige procedures de Wet milieubeheer (Wm) en de Wet geluidhinder nog van toepassing. En daarmee het Reken- en meetvoorschrift geluid 2012. Het overgangsrecht geluid regelt voor welke procedures dit geldt. Meer informatie daarover vindt u op de IPLO-website.

Onder de Omgevingswet is de stille banden aftrek (art. 110g Wet geluidhinder en art. 3.5 RMG2012) komen te vervallen. Dit kan alleen wel -2 dB of +3 dB verschil geven in berekeningen van geluidbelastingen tussen het RMG2012 en de nieuwe rekenmethode in de Omgevingsregeling. 

Verder zijn er onder de rekenmethode onder de Omgevingswet 17 standaard wegdekcategorieën. Ieder wegdek zal onder één van deze 17 wegdekken geschaard moeten worden. 

Stille wegdektypes

De kosten zijn een indicatie voor situaties waar sprake is van (groot) onderhoud van een weg. Daarom is voor de bepaling van de kosten als uitgangspunt genomen de werkwijze waarbij de bovenlaag van het wegdek afgefreesd wordt en een nieuwe (geluidreducerende) bovenlaag wordt aangebracht. Om dezelfde reden is in de kostenberekeningen ook geen rekening gehouden met indirecte kosten zoals de kosten van wegafzettingen, omleidingroutes, etc.

Bij toepassing van dunne deklagen kan het nodig zijn aanvullende, constructieve voorzieningen te treffen. Er worden aanvullende eisen gesteld aan de kwaliteit van de onder deze mengsels liggende asfaltverharding ten aanzien van afwatering en waterdichtheid. Het aanbrengen van geluidreducerende deklagen moet een duurzaam karakter hebben, enerzijds vanuit het perspectief van de aanwonenden en anderzijds, vanuit het perspectief van de weggebruiker, die niet voortdurend gehinderd willen worden door wegwerkzaamheden.

Daarom wordt bij een dunne deklaag vaak een extra asfaltonderlaag aangebracht. De stille wegdekken zijn gevoeliger voor schade dan conventionele mengsels, wat kostenverhogend werkt. De levensduur van een dunne deklaag wordt geschat op circa 8 tot 10 jaar. Er moet in elk geval een goede, draagkrachtige onderlaag aanwezig zijn.

Vanwege de grote kwetsbaarheid van geluidreducerende deklagen bij wringkrachten moet de toepassing ervan worden voorkomen op kruisingsvlakken, opstelstroken bij kruispunten en rotondes.

Dunne deklagen zijn meer geluidreducerend en we gaan ervan uit dat de geluidreducerende eigenschappen ondanks slijtage in de toekomst zich ook behouden. 

Bij het bepalen van het type wegdek moet verder rekening worden gehouden dat de geluidreductie  afhankelijk is van de gereden snelheid en de verkeerscategorie (mix van auto’s en vrachtverkeer). Niet ieder asfalt is geschikt voor bijvoorbeeld intensief gebruik door vrachtverkeer.

In (30 km/uur) gebieden met klinkerbestratingen (of gewoon asfalt) met hoge verkeersintensiteiten kan eventueel gekozen worden voor stille betonklinkers. Dit levert een reductie van ca. 1 dB t.o.v. gewoon asfalt (DAB) en zelfs 5 dB t.o.v. gewone straatklinkerverharding. In veel rustige straten met klinkerverharding is ondanks een hoge geluidbelasting geen overlast. Bij het overgaan tot vervanging van gewone straatklinkers door stille betonklinkers moet ook de beleving in ogenschouw worden genomen.

1.5.3 Overdrachtsmaatregelen: schermen of wallen

Langs snelwegen of drukke doorgaande wegen zijn geluidschermen of geluidwallen (overdrachtsmaatregelen) een optie om de geluidbelasting bij woningen te verlagen. Vanuit stedenbouwkundig oogpunt zijn niet overal schermen en wallen gewenst. Op bepaalde locaties waar woningen ondanks de geluidschermen toch nog een hoge geluidbelasting hebben, is het mogelijk om de huidige schermen te verhogen door er bijvoorbeeld een transparant scherm bovenop te plaatsen. Op andere plaatsen kan mogelijk een (extra) scherm worden geplaatst op een wal. 

Of uiteindelijk een scherm of wal geplaatst kan worden, is afhankelijk van de technische, logistieke, esthetische en economische haalbaarheid. Daarnaast speelt de politiek een belangrijke rol bij de afwegingen.

NB: Voor de gemeenten Eindhoven, Helmond, Geldrop-Mierlo en Nuenen c.a. zijn schermen ten behoeve van railverkeerlawaai aangevraagd voor bestaande woningen. Door ProRail zijn deze opnieuw bekeken en in het MJPG meegenomen. Op een aantal locaties zijn deze schermen afgelopen ronden reeds geplaatst. Hiermee is rekening gehouden in dit Actieplan.

Hieronder volgt een overzicht van algemene maatregelen waar vanuit wordt gegaan in het Actieplan die overwogen dienen te worden. 

• Voor een wal zijn zowel veel grond als ruimte nodig.

• Schermen (met een te bereiken afscherming tot 5 dB) moeten een gewicht hebben van minimaal 10 kg/m² en aaneengesloten (geen gaten) zijn. Boven 5 dB afscherming moet rekening worden gehouden met een gewicht van minimaal 20 kg/m². 

 

De kosten voor wallen en geluidschermen zijn eveneens afhankelijk van de afmetingen van het scherm, absorberend of reflecterend uitgevoerd dient te worden, de uitstraling van een geluidscherm, type ondergrond, funderingssysteem en afwateringsvoorziening, plaatsing in talud, beplanting, of er aanvullende voorzieningen noodzakelijk zijn zoals vluchtdeuren, kabels en leidingen, kosten grondverwerving en overige kosten.

1.5.4 Maatregelen aan gevels van woningen

Het (geluid)saneren van woningen middels geluidwerende maatregelen aan gevels en daken is zeer effectief. Een betere isolatie zorgt voor een lager binnenniveau. Bewoners zullen minder hinder ondervinden van verkeerslawaai waardoor hun welzijn zal verbeteren. Het saneren van woningen op de A-lijst was opgenomen in het regionale saneringsprogramma en werd betaald vanuit het Investeringsfonds Stedelijke Vernieuwing (ISV). De maatregelen zijn alleen gericht op de geluidbelaste woon- en slaapkamers (geluidgevoelige ruimten) in een woning en niet voor andere ruimten of tuinen. In de regio hebben vrijwel alle A-lijst woningen de mogelijkheid gehad om deel te nemen.

Per gemeente wordt aangegeven welke woningen op de lijsten staan, welke projecten op dit moment actief zijn en welke projecten nog uitgevoerd gaan worden en wanneer. Voor het Actieplan wordt er vanuit gegaan dat dit vastgestelde maatregelen betreffen. Daarnaast was het tot 31 december 2023 mogelijk om subsidie aan te vragen bij het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat voor de overige saneringswoningen (woningen op de B of eindmeldingslijsten). De aanvragen zijn door diverse gemeenten gedaan, waarvan er enkele in uitvoering zijn. Een aantal gemeenten is vrijwel gereed met de uitvoering van de geluidsaneringsopgave.

Overige maatregelen:

Het is de aanbeveling om van lagere grenswaarden uit te gaan dan de opgenomen grenswaarden. Daarnaast zijn er diverse mogelijkheden om te kiezen voor een gunstige woningindeling in gebouwen, het realiseren van geluidluwe gevels en buitenruimten en voorzieningen om geluidluw te spuien/ventileren. 

De gemeenten zullen dit, voor bijvoorbeeld bij herbestemming of renovatie, in hun gemeentelijk beleid opnemen.

2.1.1 Samenvatting deel B

Voor u ligt deel B van het Actieplan geluid voor  de gemeente Best, dat is opgesteld in het kader van de EU-Richtlijn Omgevingslawaai. In dit deel B wordt uitsluitend de specifieke situatie van de (agglomeratie) gemeente Best beschreven. 

De agglomeratie Eindhoven bestaat uit de gemeenten Best, Eindhoven, Helmond, Geldrop‑Mierlo, Nuenen c.a. en Veldhoven. De agglomeratie is specifiek aangewezen als agglomeratie in de Richtlijn omgevingslawaai. In de richtlijn staat tevens dat gemeenten verantwoordelijk zijn voor de beheersing van geluid afkomstig van gemeentelijke wegen en bedrijven. Voor de zes gemeenten binnen de agglomeratie zijn daarom wettelijk verplichte END‑geluidbelastingskaarten en tabellen in 2022 vastgesteld. Het opstellen van het Actieplan geluid, ook wel programma Geluid genaamd, is ook een wettelijke verplichting voor de gemeenten binnen de agglomeratie Eindhoven.

In het bijbehorende Hoofdstuk 1, het algemene deel A van het Actieplan geluid, is eerst de wetgeving en opzet van het onderzoek beschreven voor de zes gemeenten binnen de agglomeratie Eindhoven. Deze elementen zijn voor alle agglomeratiegemeenten hetzelfde of vergelijkbaar. De verschillende landelijke, provinciale en de regionale kaders voor geluidbeleid zijn opgenomen. Tevens zijn er beschrijvingen opgenomen van algemene maatregelen die getroffen kunnen worden ter beperking van geluid. De gemeenten besloten gezamenlijk een Actieplan geluid deel A op te stellen en dezelfde plandrempels voor de geluidbelastingen te hanteren als in de vorige tranches. Hierbij is wederom aangesloten bij de wettelijke kaders. 

Het voorliggende deel B van het Actieplan geluid is opgesteld voor de gemeente Best. Andere actoren zoals Rijkswaterstaat, ProRail en de Provincies stellen actieplannen op voor hun ‘eigen’ geluidbronnen (respectievelijk rijkswegen, spoorwegen en provinciale wegen). 

Het omgevingslawaai voor het Actieplan geluid betreft vier geluidsoorten die (verplicht) opgenomen worden: wegverkeerslawaai, railverkeerslawaai, industrielawaai en luchtverkeerslawaai.

Het Actieplan geluid wordt elke 5 jaar geactualiseerd en is een verplicht programma volgend uit de Europese regelgeving. Na de drie eerdere perioden (2008, 2013 en 2018) wordt er nu voor de vierde keer een Actieplan geluid opgesteld. Het college stelt het Actieplan geluid vast in het 4^e kwartaal 2024.

Actieplan Deel B, situatie per gemeente/knelpunten en oplossingen

In dit deel B komen voor de gemeente Best de volgende vragen aan bod: 

Wat hebben we gedaan? Hiervoor heeft er een evaluatie van het vorige actieplan uit 2018 plaatsgevonden. 

Waar staan we nu? Hier is aangegeven waar we nu staan en welke knelpunten er binnen de gemeente aanwezig zijn. Deze knelpunten zijn bepaald op grond van de geluidbelastingkaarten en door de gemeenten zijn enkele “hotspots” aangewezen.

Wat gaan we doen? Voor een aantal knelpunten en “hotspots” is opgenomen wat de gemeente voor maatregelen in de planning heeft om het knelpunt/hotspots aan te pakken. 

Uit de eerdere opgestelde END-geluidbelastingskaarten blijkt dat bij de gemeentelijke wegen de hogere geluidbelastingen ten gevolge van het wegverkeerlawaai vrijwel uitsluitend voorkomt op de eerste lijnsbebouwing langs de (doorgaande) wegen. Bij woningen die verder van de weg zijn gelegen van deze wegen sluit de geluidbelasting aan bij het gebiedstype.

Opgemerkt wordt dat er binnen de gemeentegrenzen diverse locaties aanwezig zijn die getypeerd kunnen worden als rustig en waar nauwelijks hinder is ten gevolge van de onderzochte geluidsoorten. Tenslotte wordt opgemerkt dat de mogelijke hinder die mensen ervaren niet alleen objectief op basis van de geluidbelasting is vast te stellen maar ook persoonsgebonden (subjectief) is.

Met het actieplan is het niet mogelijk om alle knelpunten op te lossen. Redenen van stedenbouwkundige, verkeerstechnische of financiële aard liggen hieraan ten grondslag. De gemeente krijgt geen extra middelen om de knelpunten aan te pakken, deze moeten in de begroting van de gemeente gereserveerd worden. De gemeente moet hierbij steeds een afweging maken wat haar prioriteiten zijn. Daarnaast kunnen maatregelen nodig zijn die buiten de invloedsfeer van de gemeente vallen, zeker bij vliegverkeer en railverkeer.

Overige maatregelen

Naast de knelpunten en mogelijke maatregelen in het actieplan worden ook andere maatregelen getroffen ter verbetering van het geluidklimaat. Zo is de sanering van rijkswege van de woningen die in het verleden een hoge geluidbelasting kenden nog in volle gang, en is met het in werking treden van nieuwe geluidregelgeving (SWUNG 1^[20] en de Omgevingswet) de toename van de geluidbelastingen door groei van het verkeer op de rijksinfrastructuur (snelwegen en spoorwegen als ook provinciale wegen) beperkt. Bij ruimtelijke en infrastructurele ontwikkelingen worden afwegingen gemaakt in het kader van de Omgevingswet en wordt bij de aanvang reeds aandacht besteed aan het onderwerp geluid.

^[20] _{Samen Werken aan de Uitvoering van Nieuw Geluidbeleid}

 

2.1.2 Aanleiding

Er zijn agglomeraties aangewezen die uitvoering moeten geven aan dit specifieke onderwerp. Eén daarvan is de agglomeratie Eindhoven met de gemeenten Best, Eindhoven, Geldrop-Mierlo, Helmond, Nuenen ca. en Veldhoven. De gemeenten binnen deze agglomeratie stellen elk een Actieplan geluid vast. Het Actieplan geluid wordt elke 5 jaar geactualiseerd en is een verplicht programma binnen de Omgevingswet. Deze verplichting komt voort uit de Europese richtlijn omgevingslawaai. Deze richtlijn is in 2004 in de Wet geluidhinder verwerkt en in 2012 omgezet naar de Wet milieubeheer in hoofdstuk 11. Voorgenoemde wetten en de Europese richtlijn omgevingslawaai zijn ook geïmplementeerd in de Omgevingswet in 2024.

Elke vijf jaar moeten de aangewezen partijen in Nederland de geluidbelasting bijhouden van de geluidbronnen. Hierbij worden de gemiddelde geluidniveaus van wegen, sporen, industrie en de luchtvaart op de kaart gezet. 

De EU-richtlijn wordt vaak aangeduid als “END” (Europian Noise Directive). Het opstellen van de geluidbelastingskaarten en actieplannen geluid wordt ook wel aangeduid als (geluid-)kartering en de opgestelde kaarten als END-kaarten. De verschillende tranches worden ook wel karteringsrondes genoemd. Dit Actieplan geluid valt onder de 4^e tranche of de 4^e ronde.

Het Rijk heeft (instructie-)regels opgesteld om te zorgen dat het Rijk, provincies en gemeenten binnen een agglomeratie (stedelijk gebied) een Actieplan geluid vaststellen. Een Actieplan geluid is een verplicht programma. 

De Omgevingsdienst Zuidoost-Brabant (ODZOB) geeft voor eerdergenoemde zes gemeenten uitvoering aan de EU-richtlijn Omgevingslawaai. Om de verplichte werkzaamheden op een zo efficiënt mogelijke manier uit te voeren, werken deze gemeenten wederom samen. Naast afstemming en overleg met betrokken afdelingen binnen gemeenten, voert ODZOB ook overleg met Infomil/IPLO, Ministeries, Rijkswaterstaat, Provincie Noord-Brabant en ProRail.

2.1.3 Introductie Actieplan geluid deel B

Voor de gemeente Best bestaat het Actieplan geluid uit een algemeen Actieplan geluid deel A, opgesteld voor de zes agglomeratiegemeenten en een deel B voor de gemeente Best. In dit Actieplan deel B wordt uitsluitend de specifieke situatie van de (agglomeratie) gemeente Best beschreven. Delen A en B vormen samen het Actieplan geluid voor de gemeente Best in deze 4^e tranche.

Deel B van het Actieplan sluit aan bij het ambitieniveau dat is verbeeld in het milieupaneel in de Omgevingsvisie. Het milieupaneel is een weergave van de ambitieniveaus per milieuaspect. 

Best

De gemeente Best: dorp van formaat. 

Dorps wonen met veel voorzieningen, maar ook dicht bij de stad én de rust van de natuur. Alle bestemmingen zijn binnen handbereik door de ligging tussen de snelwegen A2 en A58, een ondergronds treinstation in het centrum en Eindhoven Airport dichtbij. Best is van alle gemakken voorzien: basisscholen, een middelbare school, een ruim winkelaanbod, musea, een bibliotheek, een bioscoop, sportvoorzieningen en vele recreatiemogelijkheden. Best is een toegangspoort tot het Nationaal Landschap Het Groene Woud en maakt deel uit van de Brainport regio, het hightech hart van Brabant.

In de omgevingsvisie van de gemeente Best is in het kader van de Omgevingswet vooruitgekeken hoe Best eruitziet in 2040. De Omgevingsvisie van Best staat hier: https://www.omgevingsvisiebest.nl/omgevingsvisie-gemeente-best/home

De gemeente Best is de afgelopen 25 jaren flink gegroeid met name op het gebied van woningbouw met de wijken Heuveleind, Heivelden, Schutboom, Steegsche Velden en Dijkstraten. Aarlesche Erven is momenteel in aanbouw. Best heeft, naast diverse inbreidingsplannen zoals de ontwikkeling van het Stationsgebied, ook nog ruimte voor uitbreidingsplannen, zoals de ontwikkeling van Steegsche Velden West.

2.1.4 Reikwijdte Actieplan geluid

2.1.5 END-geluidbelastingskaarten 4e tranche (peiljaar 2021)

Voor gemeente Best zijn eerder de END-geluidbelastingskaarten opgesteld en vastgesteld. Ook de geluidbelasting van provinciale en rijkswegen, (hoofd)spoorwegen en van Eindhoven Airport zijn in het kader van de kartering opgenomen. Voor Eindhoven Airport is het ministerie van Defensie verantwoordelijk, vanwege het feit dat Vliegbasis Eindhoven een militair vliegveld is, met Eindhoven Airport als civiele medegebruiker. Hiervoor zijn de geluidbelastingen uitgedrukt in Kosteneenheden (Ke) conform het luchthavenbesluit op de kaarten weergegeven.

In 2022 zijn voor deze 4^e tranche of 4^e ronde door de gemeenten de END-geluidbelastingskaarten en tabellen vastgesteld (peiljaar 2021^[21]). Deze kaarten en tabellen zijn in 2022 aan de Minister toegezonden via de Centrale Voorziening Geluid Gegevens ook wel afgekort met cvgg. 

Voor de gegevens met betrekking tot vastgestelde kaarten- en tabellen voor alle agglomeratiegemeenten wordt verwezen naar de volgende locatie: https://odzob.nl/geluidbelastingskaarten, waar per gemeente de gegevens zijn opgenomen. De END- geluidbelastingkaarten van Best zijn te vinden via https://odzob.nl/geluidbelastingskaartenbest.

 

^[21] _{Het peiljaar conform de richtlijn is 2021. Het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW) en provincies hebben de verkeersintensiteiten van 2019 gehanteerd voor het peiljaar 2021. Voor een uniform landelijk beeld heeft de agglomeratie Eindhoven hierbij aangesloten voor de geluidbelastingkaarten. Dit in verband met de Corona/Covid-pandemie waardoor 2020/2021 mogelijk geen representatief beeld geeft voor de verkeersintensiteiten.}

2.1.6 Actieplan geluid

Aan de hand van de END-geluidbelastingskaarten maakt de gemeente vervolgens plannen om in de daaropvolgende jaren de geluidkwaliteit te behouden en waar mogelijk te verbeteren. Daarvoor is dit Actieplan Geluid vastgesteld, die uiterlijk in 2024 wordt geactualiseerd voor de periode van 2024‑2029. Hierin worden de plannen van de gemeente om de geluidbelasting zo mogelijk te verlagen voor de komende jaren vastgelegd.

Een Actieplan geluid heeft als doel om geluidbelaste locaties in kaart te brengen en te onderzoeken of maatregelen kunnen worden getroffen om de geluidbelasting te verminderen. Het is echter niet zo dat een Actieplan geluid direct leidt tot het oplossen van knelpunten. Daarvoor zijn aanvullende stappen nodig, zoals het prioriteren van knelpunten, het ontwerpen van maatregelen en het vrijmaken van financiële middelen die in de begroting van de gemeente gereserveerd moeten worden.

2.1.7 Participatie

Het Actieplan geluid is gebonden aan de Europese Richtlijn Omgevingslawaai en de Omgevingswet en daaruit voorvloeiende instructieregels. De inhoud en invulling van het Actieplan geluid ligt daarmee vast in wettelijke voorschriften. Het Actieplan geluid bevat verder beleidsvoornemens en maatregelen en beperkt zich tot een inventarisatie en analyse (zie tabel 16 in paragraaf 2.4.4.1). Het plan leidt niet tot andere concrete maatregelen dan die voorvloeien uit de diverse geïnventariseerde beleidsvoornemens. Het belang van participatie, de beïnvloedingsruimte en impact is voor wat betreft dit Actieplan betrekkelijk. 

Maar we wilden in ieder geval een beeld krijgen hoe inwoners geluid beleven. De gemeente Best heeft daarom in 2018 en begin 2024 een onderzoek naar de geluidbeleving uitgevoerd. Voor het onderzoek is het Inwonerspanel Best geraadpleegd. Hiermee zijn de burgers in de gelegenheid gesteld om aan het onderdeel participatie invulling te geven. In paragraaf 2.3.6 en bijlage VI, document 'Belevingsonderzoek (bijlage 5 bij deel B)' is hierover meer informatie te vinden. Tevens is in tabel 16 in paragraaf 2.4.4.1 te zien voor welke wegen, waarvan men hinder ervaart, maatregelen worden getroffen.

Voor dit Actieplan geluid volstaat daarnaast om de participatie verder in te vullen, door burgers, bedrijven, maatschappelijke organisaties en bestuursorganen te informeren over het ontwerp Actieplan en daarnaast een ieder gedurende 6 weken in de gelegenheid te stellen om wensen en aanbevelingen kenbaar te maken. De resultaten van de inbreng van burgers, bedrijven, maatschappelijke organisaties en bestuursorganen worden vervolgens betrokken om te komen tot een definitief Actieplan geluid.

Zie ook Hoofdstuk 2.5 'Wat is de status van dit actieplan?'. Daarmee is invulling gegeven aan artikel 10.8 Omgevingsbesluit en het participatiebeleid.

2.2.1 Geluidbelasting in kaart

De geluidbelasting op woningen in de gemeente Best wordt veroorzaakt door wegen, spoorwegen, industrie en vliegverkeer. Op de in het kader van de Richtlijn omgevingslawaai opgestelde geluidbelastingskaart kan de geluidbelasting per geluidbelastingsklasse per pand worden afgelezen. De gegevens op grond waarvan de berekeningen voor de geluidbelastingskaarten zijn uitgevoerd, hebben betrekking op het jaar 2021. Het gebruik van gegevens uit het jaar 2021^[22] is een wettelijke verplichting op grond van de Richtlijn omgevingslawaai. In bijlage VI, document 'Rapportage tabellen 4e tranche (bijlage 1 bij deel B)' en hoofdstuk 2 is het overzicht met aantallen bewoners, ernstig gehinderden (HA) en slaapgestoorden (HSD) in de gemeente Best opgenomen, afgeleid uit de geluidbelastingskaarten.

Voor meer informatie over de gebruikte gegevens voor de kaarten, wordt verwezen naar de toelichting kaarten en tabellen^[23]. De geluidbelastingskaarten zijn per gemeente in te zien.

 

^[22] _{Zie ook eerdere voetnoot 21 in Hoofdstuk} 2.1.5_{. In de agglomeratie zijn de verkeersintensiteiten van 2019 gehanteerd. Dit in verband met de Corona/Covid-pandemie waardoor 2020/2021 mogelijk geen representatief beeld geeft voor de verkeersintensiteiten.} 

^[23] _{https://www.odzob.nl/geluidbelastingskaarten}

2.2.2 Wat staat er op de geluidbelastingskaarten 2021

2.3.1 Algemeen

In deze paragraaf geven we aan wat de gemeente Best voor wat betreft de verschillende geluidsoorten in de afgelopen periode heeft gedaan.

De verschillen tussen de rekenmethodes CNOSSOS en SRM2 zijn opgenomen in bijlage VI, document 'Verschillen CNOSSOS en SRM2 4^e tranche (bijlage 3 bij deel B)'. De data invoer voor beide rekenmethodes zijn hetzelfde.

2.3.2 Evaluatie wegverkeerslawaai

Het complete actieplan van de derde en vorige tranches zijn in te zien op de website van de ODZOB  via https://odzob.nl/geluidbelastingskaarten bij de gemeente Best onder het kopje 3^e tranche. De tabellen van de vorige tranche zijn in bijlage VI, document 'Rapportage tabellen 3^e tranche (bijlage 2 bij deel B)' van dit actieplan Best opgenomen.

Wegverkeerslawaai totaal:

In de 3^e tranche waren in totaal 3.588 woningen met geluidbelastingen tussen de 55 en 75 dB voor L_den  en 1.408 woningen in de klasse 55-60 dB voor L_night op basis van de SRM2 rekenmethode.

In de 4^e tranche waren in totaal 3.162 woningen met geluidbelastingen tussen de 55 en 75 dB voor L_den  en 1.419 woningen in de klasse 55-60 dB voor L_night op basis van de SRM2 rekenmethode.

• Voor de L_den betekent dit een afname van het aantal woningen met 426 woningen, met name in de hogere klassen van 65-75 dB.

• Voor de L_night betekent dit een kleine toename van het aantal woningen met 11 woningen, met name in de hogere klassen van 65-75 dB. 

 

En de gemeente Best is sinds het vorige actieplan in aantal woningen gegroeid met 501 woningen (13.142 - 12.641 = 501).

Er kunnen wel verschillen zijn in de berekende geluidbelastingen. Dit heeft o.a. te maken met gewijzigde uitgangspunten tussen de 3^e en de 4^e tranche, waaronder de locatie van de toetspunten. Voor meer informatie zie bijlage in deel A. 

In figuur 12 staan voor de gemeente Best de locaties van de hotspots voor wegverkeer uit de vorige tranche. In tabel 14 staat welke maatregel(en) zijn getroffen.

^[25] _{https://odzob.nl/geluidbelastingskaartenbest}

De snelwegen A2 en A58 veroorzaken hoge geluidbelastingen binnen de gemeente Best. Door de eerdere ombouw van de Randweg en de plaatsing van geluidschermen, zijn deze geluidbelastingen gereduceerd. De gemeente Best zelf is ruim van opzet. Hierdoor zijn de afstanden tussen gevel en weg-as op de meeste plaatsen redelijk groot zodat de geluidbelastingen redelijk laag zijn. De meeste geluidbelaste woningen zijn gelegen langs de stedelijke wegen, enkele woningen zijn gesitueerd langs de rijkswegen. De meeste woningen vallen in de geluidbelastingsklassen L_den 55-64 en L_night 50-59 dB.

Woningen liggen op korte afstand van de gemeentelijke wegen. In het onderhoudsprogramma van wegen van de gemeente Best staat onder meer een planning wanneer een wegdek van een weg wordt vervangen. Bij de keuze voor een wegdek langs drukke wegen, bekijken we de mogelijkheid voor een ‘stiller’ wegdek om de geluidbelasting op de woningen te verlagen. We bekijken bij ieder project of een ‘stiller’ wegdek (verkeers)technisch kan en stedenbouwkundig qua uitstraling gewenst is. Hierbij  speelt mee of een dergelijk wegdek duurzaam en financieel haalbaar is. Ook over het snelheidsregime maken we afwegingen. Een snelheidsverlaging heeft namelijk ook een positief effect op de geluidbelasting.

We gaven een hogere waarde besluit af bij woonprojecten indien maatregelen aan de bron of in de overdracht onvoldoende effect hadden of niet mogelijk bleken (zie bijlage VI, document 'Ligging saneringswoningen en woningen hogere waarde (bijlage 8 bij deel B)). Dergelijk besluit bevat voorwaarden zodat iedere woning of appartement of een andere gevoelige bestemming voldoende gevelisolatie treft. Ook zorgt een zo gunstig mogelijke indeling van de verblijfsruimten, in elk geval één geluidluwe zijde waaraan verblijfsruimte liggen, en een geluidluwe buitenruimte voor een aangenaam geluidklimaat. Ook dit zijn eisen die staan in een hogere waarde besluit.

2.3.3 Evaluatie railverkeerslawaai

In het document van het RIVM naar de effecten implementatie CNOSSOS op geluidkartering en actieplannen is gekeken naar het railverkeer. De verschillen bij hoofspoorwegen tussen CNOSSOS met de SRM2 zijn zeer afhankelijk van de locatie. Voor het hoofdspoor is ProRail de bronbeheerder. In hun Actieplan geluid dan wel in eigen programma’s zal hier naar verwachting verder aandacht aan besteed worden. De hoofdspoorwegen in onze regio hebben al een GPP-systematiek.

• De berekende waarden op basis van CNOSSOS worden opgenomen en zal op hoofdlijnen worden bekeken. Op sommige locaties zal het verschil negatief, positief of rond nul bedragen. Er zijn derhalve niet opnieuw berekeningen op basis van de SMR2 of de OR/Areg uitgevoerd.

• De dosis-effect relatie voor railverkeer ten gevolge van de hoofspoor wegen zijn aanzienlijk gewijzigd, waardoor een vergelijk niet mogelijk is.

 

Situatie Best: 

Afgelopen jaren zijn er rondom het spoor diverse woningen en appartementen gerealiseerd, bijvoorbeeld Parkwachters in Salderes als ook in de nieuwere wijk Dijkstraten. Deze woningen (zie bijlage VI, document ‘Ligging saneringswoningen en woningen hogere waarde (bijlage 8 bij deel B)) zijn, indien nodig, voorzien van een hogere waarde en aanvullende gevelmaatregelen. En tussen het spoor en de woonwijk Dijkstraten is een afscherming geplaatst.

Bij een eerder Rail 21-traject (rond 2000) zijn diverse woningen reeds onderzocht dan wel voorzien van maatregelen ten gevolge van het spoor. Ook is een deel van het spoor bij het station ondergronds, zijn schermen aangebracht en zijn andere maatregelen getroffen. Tenslotte is ProRail met een MJPG programma bezig rondom het spoor waaronder in de gemeente Best voor de woningen met hogere geluidbelastingen (zie paragraaf 2.4.3 en tabel 19 in paragraaf 2.4.4.3 bij nummer 2).

4^e tranche 2021: Voor de L_den waarde zijn in de 4^e tranche totaal 311 woningen in de klasse 55-70 dB met CNOSSOS  bepaald. Voor de L_night zijn dit 197 woningen in de klasse 50-70 dB.  

3^e tranche 2016: In de vorige 3^e tranche waren voor L_den dit 296 woningen en voor L_nigtht 248 woningen in deze klassen.

Er zijn tevens verschuivingen in het aantal woningen in de verschillende klassen te zien. 

Hoewel vergelijking niet goed mogelijk door verschil in rekenmethode kan grofweg gesteld worden dat er wat meer woningen voor L_den zijn en voor de L_night wat minder. Ook is een beperkte verschuiving te zien naar een wat lagere geluidbelasting klasse. Het verschil blijft beperkt.

2.3.4 Evaluatie industrielawaai

In de gemeente Best is sprake van twee gezoneerde bedrijventerreinen, ’t Zand en Heide-Breeven. Een geluidzone rondom een bedrijventerrein heeft als doel een scheiding aan te brengen tussen de geluidniveaus ten gevolge van industriële activiteiten en de woonomgeving die hiertegen moet worden beschermd.

Bedrijventerrein ’t Zand heeft een wettelijk verplichte zone. Op dit terrein is de nieuwbouw van woningen niet toegestaan. Bedrijfswoningen die al op het industrieterrein aanwezig zijn, worden vanuit de wetgeving minder goed beschermd tegen geluid. Bij de bedrijventerreinen Heide en Breeven heeft de gemeente zelf besloten om een zone vast te stellen, een vrijwillige zone. In 2024 heeft deze beleidsmatige zone rondom Heide-Breeven met een zogenaamd paraplubestemmingsplan ook een juridische status gekregen. Voor woningen op dít industrieterrein geldt wel een grenswaarde, namelijk 55 dB (A) etmaalwaarde. De voorkeursgrenswaarde voor de realisatie van nieuwbouwwoningen buiten de beide industrieterreinen, maar binnen de zone, is 50 dB(A). Alleen met een hogere waarde procedure kan een waarde tot 55 dB(A) worden toegestaan (zie bijlage VI, document ‘Ligging saneringswoningen en woningen hogere waarde (bijlage 8 bij deel B)' voor de locaties van deze woningen). Meer informatie over zonebeheer is te vinden op onze website, https://www.gemeentebest.nl/melding-of-omgevingsvergunning-milieu?q=milieuverg.

Binnen de gemeente Best zijn 48 woningen die, wettelijk vergund, ten gevolge van industrie of bedrijven een geluidbelasting op de gevel hebben van meer dan 50 dB. Dat is hetzelfde gebleven ten opzichte van de 3^e tranche.

2.3.5 Evaluatie vlieglawaai

Woningen die eind jaren '80 binnen de 45 Ke contour lagen zijn gesaneerd. In totaal zijn er in deze vierde tranche 18 woningen die binnen de 35-44 Ke contouren vallen. Het aantal geluidbelaste woningen is met 78% afgenomen, onder andere door gewijzigde vliegroutes.

In totaal waren er in de derde tranche 80 woningen die binnen de 35-44 Ke contouren vallen, in de 2^e tranche waren er nog 64 woningen geluidbelast. 

Luchthaven Eindhoven Airport 

Luchthaven Eindhoven is de overkoepelende term voor zowel Eindhoven Airport en de militaire Vliegbasis Eindhoven. 

Voor het onderwerp geluid van de Luchthaven is meer informatie te vinden op de volgende locatie: https://samenopdehoogte.nl/default.aspx en bijlage VI, document 'Toelichting luchthaven Eindhoven - GGD (bijlage 7 bij deel B)'.

2.3.6 Belevingsonderzoek 2024 en participatie

De geluidkaart gaat uit van berekende geluidniveaus voor geluid veroorzaakt door weg-, rail- en vliegverkeer en bedrijven. In de praktijk ervaren inwoners geluidniveaus soms anders dan je op basis van berekeningen en/of metingen zou kunnen verwachten. 

Daarom heeft de gemeente Best begin 2024 een onderzoek naar de geluidbeleving uitgevoerd (eerder uitgevoerd in 2018). Voor het onderzoek is het Inwonerspanel Best geraadpleegd. Uit het onderzoek blijkt dat een grote meerderheid van de inwoners van gemeente Best tevreden is over de eigen woonsituatie. Desondanks ervaart een groot aantal inwoners geluidoverlast. Dat is met name geluidoverlast van vliegtuigen, straaljagers en gemotoriseerd wegverkeer. Bijna één op drie heeft hier vaak of altijd last van. Inwoners die last hebben van geluidoverlast door wegverkeer, geven aan dat dit vooral door brommers en scooters (55%) en door personenwagens en bestelbusjes (53%) wordt veroorzaakt. Vergeleken met 2018 geven nu minder Bestenaren aan dat de geluidhinder wordt veroorzaakt door vrachtauto’s en motorfietsen.

De oorsprong van deze geluidhinder door wegverkeer ligt volgens inwoners vooral bij de snelwegen A58 en A2, de Ringweg en in de eigen straat. Vooral in de woonwijken Villawijk, Batadorp, Heivelden en in Heuveleind ervaart men overlast van de A58. Dit is ook zo voor de verspreid liggende woningen op de industrieterreinen Heide, Breeven en ’t Zand. In de woonwijk Heivelden is ook de Oirschotseweg relatief vaak een bron van overlast. In Speelheide geldt dat voor de Willem de Zwijgerweg en in Wilhelminadorp en Kantonnier voor de Koningin Julianaweg. 

Inwoners ervaren met name hinder door geluidoverlast van wegverkeer omdat zij zich ergeren aan het geluid (63%). In mindere mate ervaart men ook problemen tijdens het slapen (30%) en het in slaap vallen (19%). Ruim de helft van de inwoners die geluidoverlast van wegverkeer ervaren, nemen hiertegen maatregelen, meestal door de ramen te sluiten (49%). Om zelf geen geluidoverlast te veroorzaken letten de meeste inwoners op het volume van hun eigen televisie en muziek (63%) en informeren zij de buren als ze een feestje geven (57%). 

In bijlage VI, document 'Belevingsonderzoek (bijlage 5 bij deel B)' staan de bevindingen van de geluidbeleving met de resultaten van zowel 2024 en 2018.

In paragraaf 2.3.2 staan de geluidreducerende maatregelen die zijn uitgevoerd tussen 2018 en 2024. In hoofdstuk 2.4 staan de geluidmaatregelen die we komende jaren gaan uitvoeren. Hierbij is rekening gehouden met de resultaten uit het belevingsonderzoek (zie tabellen 16 en 17 in paragraaf 2.4.4.1).

2.3.7 Wijzigingen ten opzichte van de planning en bijgekomen uitgevoerde maatregelen

Naar aanleiding van de kaarten, tabellen en aanvullend onderzoek worden de volgende conclusies getrokken en aanbevelingen gedaan:

• Een groot aantal knelpunten is of wordt opgelost door diverse plannen, zoals reconstructieplannen met betrekking tot wegen en voorgestelde maatregelen ten aanzien van verkeer. Bijvoorbeeld door het aanpassen van de ontsluiting of herinrichting van wegen worden knelpunten geminimaliseerd.

• In de gemeente Best valt een groot aantal woningen in de klasse 60 tot 65 dB. Woningen met een geluidbelasting onder de 65 dB voldoen meestal aan de 43 dB toets als geluidniveau binnen, omdat vrijwel elke woningen een geluidwering van minimaal 20 dB heeft. Nieuwbouwwoningen hebben vaak een geluidwering van 25 dB (of meer).

• Het Luchthaven Eindhoven overleg (LEO) is de overlegstructuur voor omwonenden, overheden, belangenverenigingen en medegebruikers van de Vliegbasis Eindhoven. LEO stelt onder meer adviezen op met betrekking tot geluidhinder. Ook houdt ze scherp in de gaten of er bepaalde trends waarneembaar zijn. Zie meer informatie op http://samenopdehoogte.nl/

• Op een aantal locaties is voor wegverkeerslawaai door het treffen van maatregelen aan de weg en/of gevelisolatie de geluidgevelbelastingen en de binnenniveaus verlaagd ter hoogte van de woningen. De effecten van deze maatregelen zijn met name voor de maatregelen aan de weg beperkt van één tot enkele dB’s. Hierdoor wordt wel verbetering behaald maar dit hoeft niet altijd te betekenen dat alle woningen aan de plandrempel voldoen, aan de voorkeursgrenswaarde of dat het binnenniveau voldoet. Dit speelt met name een rol als woningen dicht op een weg zijn gelegen die voorzien zijn van een klinkerbestrating.

• In een plaats als Best zijn eveneens gebieden en locaties te zien waar de geluidbelasting lager (< 55 dB) is ten gevolge van wegen, de industrie en het vliegverkeer. Dit is in het centrumgebied van Best, in diverse parken binnen de gemeente en in delen van woonwijken het geval.

• Het geluid is in vele gevallen duidelijk herleidbaar, zeker voor wegverkeer.

2.4.1 Algemeen

In dit hoofdstuk wordt eerst ingegaan op de huidige situatie van de gemeente Best en de huidige aanpak op het gebied van geluid. Vanaf paragraaf 2.4.4 gaan we in op de toekomstige situatie.

Overige bronbeheerders

Een gemeente heeft geen invloed bijvoorbeeld op verkeerslawaai ten gevolge van rijkswegen (Rijkswaterstaat), provinciale wegen (provincie Noord-Brabant), spoorwegen (ProRail) of vlieglawaai (Eindhoven Airport) aangezien daar andere partijen de zogenaamde bronbeheerders zijn. 

Gemeente als bronbeheerder

De gemeente heeft alleen invloed op wegen waarvoor de gemeente Best wegbeheerder is, de gemeentelijke wegen. Daar is dit Actieplan geluid in de 4^e tranche dan ook met name op gericht. 

Daarnaast liggen een tweetal gezoneerde industrieterreinen binnen de gemeentegrenzen, te weten ‘t Zand en Heide-Breeven. Binnen de gemeente Best zijn geen woningen die, wettelijk vergund, ten gevolge van industrie of bedrijven een geluidbelasting op de gevel van meer dan 55 dB(A) hebben.

2.4.2 Gemeentelijk geluidbeleid

Het doel van de geluidregels is drieledig. Allereerst is dat voorkomen dat de geluidbelasting toeneemt. Daarnaast dat er geen nieuwe gevallen van geluidhinder bijkomen. Tenslotte streven we ernaar dat bestaande hoge geluidbelastingen op geluidgevoelige gebouwen worden verlaagd. Tegelijkertijd willen we ook dat nieuwe ontwikkelingen voor wonen, vervoer, horeca, winkelen, recreatie en industrie mogelijk zijn.  Hierdoor ontstaan soms strijdige belangen. Daarom heeft de gemeente de  ‘beleidsregel geluid onder de Omgevingswet gemeente Best’ vastgesteld.  

Het beleid schept een kader om een balans te bereiken tussen verschillende functies. Enerzijds ruimte voor ontwikkelingen in de omgeving van (spoor)wegen en industrie. Anderzijds het streven naar een gezonde leefomgeving. 

Concreet betekent dit dat:

• Waar mogelijk geluidreducerende maatregelen worden getroffen aan de bron of in de overdracht;

• Woningbouw langs drukke wegen- of langs de spoorweg mogelijk is op voorwaarde dat de geluidkwaliteit bij de woning aanvaardbaar is. Om dat te bereiken zijn extra geluidisolatie, een gunstige indeling van verblijfsruimten in de woning en een geluidluwe zijde en een geluidluwe buitenruimte vereist;

• Bedrijfsactiviteiten mogelijk zijn als met een akoestisch onderzoek is aangetoond dat aan de geluidgrenswaarden wordt voldaan;

• Het beoordelen van de aanvaardbaarheid van het gecumuleerd geluidniveau in relatie tot de ontwikkeling die met het voorgenomen besluit mogelijk wordt gemaakt en de omstandigheden en belangen die daarmee gemoeid zijn. (De kwalificatie van aanvaardbaarheid staat in tabel 4.1 van bovengenoemde beleidsregel geluid onder de Omgevingswet gemeente Best).

2.4.3 Geluidsaneringsopgave

Wegverkeer

Binnen de gemeente Best zijn diverse (geluid) saneringswoningen bekend. De woningen die op de zogenaamde A-lijst zijn opgenomen hebben allemaal éénmaal de mogelijkheid gehad om deel te nemen aan een geluidsaneringsproject.

Op de saneringslijst zijn eveneens woningen op de B- en eindmeldingslijst opgenomen. De gemeente Best heeft hiervoor een aanvraag voor subsidie ingediend.  De uitvoering van de saneringslijst zal in deelprojecten uitgevoerd worden waarbij de gemeente gebruik maakt van een rijkssubsidie. Momenteel is binnen de gemeente één deelproject Oirschotseweg in uitvoering en enkele deelprojecten zijn gereed.

De uitvoering van de geluidsaneringsopgave zal, gefaseerd, geheel plaatsvinden onder de Wet geluidhinder, ook als de Omgevingswet in werking treedt.

De kosten voor de uitvoering van de sanering wordt betaald door het Rijk. Bij de aanvraag dient duidelijk gemotiveerd te worden of het toepassen van bronmaatregelen (stiller wegdek), verkeersmaatregelen of overdrachtsmaatregelen tot de mogelijkheden behoren.

Railverkeer

ProRail gaat het geluid van het spoor verminderen. Dit is een wettelijke verplichting vanuit de Wet milieubeheer. Ze doen dit met geluidsmaatregelen vanuit het Meerjarenprogramma Geluidsanering (MJPG). ProRail heeft inwoners langs het spoor in mei 2024 een brief gestuurd om de geluidmaatregelen aan te kondigen. De maatregelen staan in een saneringsplan. Er zijn verschillende geluidsmaatregelen mogelijk:

• Raildempers plaatsen aan het spoor;

• Geluidsschermen naast het spoor plaatsen of verhogen;

• Maatregelen aan bruggen of viaducten.

 

Indien deze maatregelen te weinig effect hebben of te duur zijn, voert ProRail bij de woningen onderzoek uit. Ze bepalen dan of aanvullende gevelmaatregelen nodig zijn (denk aan isolatie van muren of geluidswerend glas). Voor welke woningen dit geldt staat in het saneringsplan. Inwoners kunnen hiertegen een zienswijze indienen.

Gemeente Best heeft een zienswijze ingediend tegen het saneringsplan omdat ze van mening is dat meer woningen in aanmerking komen voor een gevelonderzoek.

2.4.4 Wat gaat de gemeente Best in de 4e tranche doen?

2.4.5 Omgevingsvisies

2.4.6 Regionale aanpak en samenwerking

2.4.7 Wat zijn de effecten van mogelijke maatregelen

Zoals uit het actieplan blijkt, zijn de gemeente en regio volop bezig om de bereikbaarheid te verbeteren. Dit wordt in een breder kader bekeken en uitgevoerd. 

Het effect van de maatregelen uit hoofdstuk 2.4 laat zien dat er volop aandacht is om de situatie niet te laten verslechteren, maar juist te verbeteren.

2.4.8 Kosten maatregelen

Zoals te lezen is, zijn er veel plannen en maatregelen die de gemeente wil gaan treffen op korte en langere termijn, sommige concreet en andere zullen nog verder uitgewerkt gaan worden.

Per uit te voeren maatregel wordt binnen de gemeente in een breder kader een afweging gemaakt hoe de kosten en financiering gaan plaatsvinden. 

De acties die de komende vijf jaar op de planning staan, worden gedekt binnen de begroting door interne uren of door budgetten uit programma’s, zoals milieu, wonen, wegbeheer en mobiliteit.  Bij de planvorming van nieuwe ontwikkelingen zetten we in op het voorkomen van nieuwe knelpunten en nemen daarbij passende maatregelen mee in het budget voor desbetreffend plan.

Een aantal maatregelen horen met (deel) financiering ook bij andere partijen thuis zoals het openbaar vervoer of de aanpak van de saneringsopgave (het Rijk). In tabel 19 staan de acties en de dekking van de kosten.