Gemeentelijk windbeleid

De gemeente Rijssen-Holten wil zich inzetten om klimaatverandering zoveel mogelijk te voorkomen. De gemeente heeft niet ingestemd met de Regionale Energiestrategie Twente 1.0, maar heeft aangegeven wel een RES-bod uit te brengen van 90 GWh. De enige bewezen technieken die ingezet mogen worden, zijn zon- en windenergie. Er is geen concrete verdeling vastgesteld in de mix van zon- en windenergie in dit bod tot 2030, maar als invulling zou het indicatief kunnen gaan om 60% wind en 40% zon (op dak).

Op 18 juli 2023 hebben Gedeputeerde Staten besloten om het windbeleid aan te scherpen. Ze wil op provinciaal niveau meer sturen op (grotere) clusters. Het gebied tussen Deventer, Rijssen-Holten en Wierden (A1-zone) valt binnen één van deze clustergebieden. Daarnaast is een clustergebied te vinden langs de A35, Almelo, Twenterand, Tubbergen en Enschede. Daarbuiten wil de provincie alleen nog clusters van minimaal 4 turbines toestaan.

Voor het halen van de RES-ambitie in 2030 en het borgen van de kwaliteit van het landschap (voorkomen van versnippering) wil de provincie niet alleen ruimte voor grote clusters creëren die optimaal ingevuld worden, maar ook borgen dat binnen deze gebieden windinitiatieven op korte termijn in ontwikkeling komen. Gegeven het feit dat het hier gaat om grote (grensoverschrijdende) clusters ziet de provincie een belangrijke rol voor zichzelf weggelegd.

Bij de uitvoering gaat de provincie van een faciliterende overheid naar een stimulerende overheid en waar nodig een ontwikkelende overheid. Daarom wil de provincie sturen op de manier waarop de bijbehorende gebiedsprocessen en ontwikkeling plaatsvindt. De manier waarop de provincie invulling geeft aan de opgave voor windenergie in de verschillende clusters wordt geactualiseerd in het Provinciaal Programma Energiestrategie (PPE). Deze wordt naar verwachting najaar van 2024 vastgesteld. Binnen dit beleid geeft de provincie gemeenten de ruimte om, binnen provinciale kaders, het bevoegd gezag over te nemen. In aanvulling op dit voornemen van de provincie bij de invulling van de windopgave, gaan wij ervan uit dat de provincie het gemeentelijke beleid, zoals verwoord in deze beleidsnotitie, onderschrijft en ook daar waar nodig bij haar beleidsoverwegingen en keuzes op een serieuze wijze meeneemt.

Grootschalige duurzame energieproductie heeft impact op de fysieke ruimte. Het doel van dit document is het geven van ruimtelijke en procesmatige kaders voor een zorgvuldige en afgewogen realisatie van windturbines. Negatieve effecten worden met deze kaders zoveel mogelijk beperkt/voorkomen en kansen worden zoveel mogelijk gestimuleerd. De kaders windenergie Rijssen-Holten hebben betrekking op concrete initiatieven voor grootschalige windinitiatieven.

Op basis van de verkenning van opties voor gezondheidsonderzoek (RIVM, 2022) hebben de ministeries van EZK, VWS en IenW gekozen voor twee onderzoeken:

• (1)

  een blootstelling-responsrelatie-onderzoek, uitgevoerd door het RIVM en

• (2)

  een historisch cohortonderzoek, uitgevoerd door Nivel.

Ad 1) Inhoud en status van het blootstelling-responsrelatie-onderzoek van het RIVM:

Het RIVM gaat in opdracht van de ministeries van EZK en IenW een zogeheten blootstelling-responsrelatie-onderzoek (BR) uitvoeren gericht op de Nederlandse situatie. In dit BR worden geluidniveaus van windturbines (de 'blootstelling') gekoppeld aan de mate van hinder en slaapverstoring (de 'respons') bij omwonenden. Een BR kan behulpzaam zijn bij het schatten van de omvang van de hinder rondom te vervangen of nieuw te plaatsen windturbines. Het onderzoek start in 2024. De resultaten worden in 2026 verwacht.

Ad 2) Inhoud en status van het historisch cohortonderzoek, uitgevoerd door Nivel:

Momenteel wordt in opdracht van het ministerie van VWS een historisch cohortonderzoek uitgevoerd. Dit is een verkennend onderzoek op basis van bestaande gezondheidsregistraties van omwonenden nabij windturbines. Dat wil zeggen informatie over een bepaalde periode in het recente verleden. Deze huisartsgegevens worden met elkaar vergeleken, om zo in kaart te brengen of er gezondheidsklachten zijn die vaker voorkomen in de buurt van windturbines en wanneer die turbines draaien. Het onderzoek loopt nog, het eindrapport van dit onderzoek verschijnt naar verwachting eind 2023 (status per eind 2023).

Het Rijk wacht voor het opstellen van nieuwe landelijke richtlijnen niet op de uitkomsten van nu lopend gezondheidsonderzoek. Het Rijk gebruikt voor het opstellen van de nieuwe landelijke normen (mogelijk worden deze wat scherper) de veelheid aan wetenschappelijke kennis, die al beschikbaar is. Het is daarom ook niet verstandig om als gemeente wel op de uitkomsten van deze onderzoeken te wachten. Daarnaast worden de uitkomsten van het BR van het RIVM pas in 2026 verwacht.

De provincie heeft aangegeven tot 1 april 2024 initiatieven voor wind niet in behandeling te nemen. Na 9 oktober 2024 (besluitvormig PPE) door PS, neemt de provincie, op basis van de Energiewet, initiatieven in behandeling. Om deze reden kan niet gewacht worden op de uitkomsten van bovenstaande onderzoeken. Deze uitkomsten kunnen in de toekomst wel reden zijn om de kaders voor windenergie te actualiseren.

3.1. Barro en NOVI

Het omgevingsbeleid van het Rijk wordt in de Nationale Omgevingsvisie (NOVI) en het Besluit algemene regels ruimtelijke ordening (Barro) vormgegeven. Het Barro richt zich op een groot schaalniveau en is als gevolg daarvan ook van een zeker (hoog) abstractieniveau, zodat hieruit geen concrete beleidskaders voortkomen voor de ontwikkeling van een windpark.

In de NOVI schetst het Rijk een langetermijnvisie op de toekomstige ontwikkeling van een duurzame leefomgeving in Nederland. Daarbij wordt een integrale benadering voorgesteld, samen met andere overheden en maatschappelijke organisaties en met meer regie vanuit het Rijk. In de NOVI worden de nationale belangen en opgaven in de fysieke leefomgeving vertaald naar prioriteiten, waarbij prioriteit 1 van de NOVI luidt: `Ruimte voor klimaatadaptatie en energietransitie'.

Ten aanzien van de productie van duurzame energie (door windturbines, eventueel in combinatie met zonnevelden) wordt in het NOVI een voorkeur voor grootschalige clustering van duurzame energieproductie meegegeven. Daarbij is het wel van belang dat er een afweging wordt gemaakt tegenover andere relevante waarden, zoals landschap, nationale veiligheid, natuur, cultureel erfgoed, water, bodem en draagvlak. Een natuurinclusief ontwerp en beheer van het windpark is hierbij van belang om verstoring of aantasting van natuur en biodiversiteit zoveel mogelijk te voorkomen. Ook moeten bewoners van een gebied worden betrokken, mogen ze participeren in het project en waar mogelijk ook meeprofiteren.

3.2. Landelijke normen

Landelijk gelden normen voor windparken ten aanzien van geluid, slagschaduw, veiligheid en water, zoals voorheen opgenomen in het Activiteitenbesluit milieubeheer. De Raad van State heeft op 30 juni 2021 uitgesproken dat de normen vanuit het Activiteitenbesluit niet gehanteerd mogen worden voor een clustering van minimaal 3 windturbines. Voor windparken van 1 of 2 windturbines gelden de landelijke milieunormen nog wel. Door het wegvallen van de landelijke milieunormen moeten initiatieven voor windparken van 3 of meer windturbines momenteel getoetst worden aan lokaal op te stellen normen. Deze situatie blijft in stand tot het Rijk nieuwe landelijke milieunormen voor windturbines heeft vastgesteld. De landelijke normen zullen naar verwachting ingaan na vaststelling van onderhavig gemeentelijk windbeleid.

Vanuit overige wetgeving en beleidsregels gelden veiligheidseisen voor windturbines. Deze vertalen zich doorgaans naar minimaal aan te houden adviesafstanden tussen windturbines en objecten, zoals wegen, hoogspanningskabels en buisleidingen. Omdat deze wetgeving en beleidsregels niet in het Activiteitenbesluit milieubeheer zijn opgenomen blijven deze wel in stand. De Handreiking Risicozonering Windturbines geeft een overzicht. Daarnaast kan de luchtvaart hoogtebeperkingen voor windturbines opleveren. De Viewer Bouwhoogtebeperkingen Luchtvaart geeft hierin inzicht.

Concept milieunormen Rijk (oktober 2023)

Op 12 oktober 2023 heeft het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (I&W) concept milieunormen voor windturbines gepubliceerd. Deze worden nog ter consultatie en ter parlementaire behandeling voorgelegd, waardoor deze nog kunnen wijzigen. Naar verwachting worden de nieuwe landelijke normen in de loop van 2024 vastgesteld.

In hoofdlijnen (landelijk)zijn dit de concept milieunormen voor windturbines:

• 1.

  Afstandnormen

• 2.

  Geluidsnormen

• 3.

  Slagschaduw

• 4.

  Obstakelmarkering en -verlichting

• 5.

  Lichtschittering

Ad 1. Afstandsnorm (hier bestond eerder geen norm voor)

Minimaal 2 x tiphoogte tussen de windturbine en een windturbinegevoelig gebouw (= woonfunctie, zorgfunctie met bedden, onderwijsfunctie, kinderopvangfunctie met bedden).

• •

  Hiervan mag worden afgeweken bij zwaarwegende economische belangen of zwaarwegend ander maatschappelijk belang e.e.a. bezien in het belang van opgave in het kader van de energietransitie. Dat moet dan lokaal goed gemotiveerd worden.

Ad 2. Geluidsnormen

Standaardwaarde is 45 dB Lden en 39 dB Lnight (avond en nacht); grenswaarde 47 dB Lden en 41 dB Lnight.

• •

  Lagere dan de standaardwaarde mag, indien daar aanleiding voor is op grond van cumulatie met geluid van andere windturbines of vanwege de bijzondere aard van het gebied (bijvoorbeeld een stiltegebied). Bij de systematiek van een standaardwaarde en grenswaarde, wordt een geluidbelasting die niet hoger is dan de standaardwaarde zonder meer acceptabel geacht. Er is dan geen afweging nodig. Als de geluidbelasting de standaardwaarde overschrijdt kan deze op basis van een bestuurlijk afwegingsproces worden toegestaan mits deze niet hoger is dan de grenswaarde. Hierbij kunnen economische en maatschappelijke belangen worden afgewogen tegen de bevolkingsdichtheid - het aantal woningen waar de standaardwaarde wordt overschreden - en de mate van overschrijding en het heersende omgevingsgeluid. Ook zouden aanvullende eisen gesteld kunnen worden aan bijvoorbeeld de cumulatieve geluidbelasting, de binnenwaarde en/of de aanwezigheid van een geluidluwe gevel. (Concept MER Arcadis).

• •

  Hoger tot 47 dB Lden en 41 dB Lnight mag onder beperkte voorwaarden. Een norm hoger dan de standaardwaarde (maar lager dan de grenswaarde) kan worden gehanteerd op basis van een afwegingsproces.

• •

  Er is sprake van een (straf)toeslag van 5 dB op deze waarden bij vaststellen van tonaal geluid vanuit de windturbine(s).

Ad 3. Slagschaduw

Maximaal 6 uur per jaar, niet meer dan 20 minuten per dag voor zover een slagschaduwgevoelig gebouw is gelegen op een afstand kleiner dan 12 x rotordiameter. Bij kans op meer slagschaduw is een stilstandvoorziening verplicht. De tijd die nodig is om de stilstandvoorziening in werking te stellen, telt niet mee voor de bepaling van de norm.

Ad 4. Obstakelmarkering en -verlichting:

• a.

  Obstakelmarkering: windturbines (bovenste deel mast, gondel en wieken) moeten in wit zijn uitgevoerd.

• b.

  Obstakel verlichting:

  • •

    Overdag en schemer: wit en flitsend

  • •

    's Nachts: rood, flitsend of vast

  • •

    Verplicht:

    • o

      bij turbines hoger dan 150 m tiphoogte.

    • o

      bij turbines in hoogtebeperkingsgebied Schiphol.

    • o

      bij turbines vanaf hoogte van 100 m tiphoogte in laagvlieggebieden.

    • o

      bij turbines vanaf hoogte van 100 m tiphoogte binnen 120 meter afstand van aangewezen autosnelwegen of waterwegen.

  • •

    Er gelden regels over waar de verlichting moet zijn geplaatst op de turbine en (bij windparken) op welke turbines.

  • •

    Hiervan afwijken met behulp van naderingsdetectie van vliegtuigen kan als minister van I&W (ILT Inspectie leefomgeving en transport) daar toestemming voor geeft.

Ad 5. Lichtschittering

Lichtschittering moet worden voorkomen door gebruik niet-reflecterende coating of verf.

Deze normen worden ook van toepassing op windprojecten van 1 tot 2 turbines. Bij functionele binding tussen een windturbinegevoelig object en de windturbine(s) zijn bovenstaande normen voor geluid, afstand en slagschaduw niet van toepassing. Volgens het ministerie houdt het vereiste van een functionele binding in dat een gebouw een functie moet hebben ten behoeve van de goede werking van de windturbine en dus een ondersteunende bijdrage daaraan moet leveren.

De volledige teksten van de conceptmilieunormen zijn opgenomen op het platform participatie (https://www.platformparticipatie.nl/windturbinesleefomgeving/ontwerpbesluit-windturbines-leefomgeving/documenten ontwerpbesluit windturbinesleefomgeving/default.aspx#folder=2566926).

3.3. Elektriciteitswet en de Energiewet

De Elektriciteitswet (E-wet) uit 1998 regelt de productie, het transport en de levering van elektriciteit. In artikel 9 van de E-wet is bepaald dat de gemeente bevoegd gezag is voor windparken tot 5 MW. De provincie is bevoegd gezag voor windparken tussen de 5 en 100 MW. Het Rijk is bevoegd gezag voor windparken vanaf 100 MW. Het gaat hierbij om bevoegdheden met betrekking tot vergunningverlening en coördinatie van het proces tot het oprichten van windturbines. De rijksoverheid werkt aan een wetsvoorstel voor de nieuwe Energiewet, die de Elektriciteitswet en de Gaswet vervangt. Daarnaast wordt met de nieuwe Energiewet nieuwe Europese regelgeving geïmplementeerd en invulling gegeven aan afspraken uit het Klimaatakkoord uit 2019. De bevoegdheid voor windparken tot 15 MW komt in de nieuwe wet bij de gemeente te liggen (2-3 windturbines). Tussen 15 en 100 MW blijft deze bij de provincie. Hetzelfde geldt voor windparken boven 100 MW; die blijft bij het Rijk. Het wetsvoorstel voor de nieuwe Energiewet is op 12 juni 2023, na akkoord van de Koning, formeel ingediend bij de Tweede Kamer. Wanneer de nieuwe wet in werking treedt, is nog onbekend. Op 5 september 2023 is dit onderwerp niet controversieel verklaard door de commissie Economische Zaken en Klimaat, waardoor de procedure tot behandeling door kan gaan.

(Bron: https://www.tweedekamer.nl/kamerstukken/wetsvoorstellen/detaiI?cfg=wetsvoorsteldetaiIs&qry=wetsvoorstel%3A36378#wetgevingsproces)

3.4 Wanneer eigen of landelijke windturbinebepalingen?

Uit de Nota van Toelichting bij het Owl (Ontwerpbesluit windturbines leefomgeving van oktober 2023) blijkt namelijk dat de inwerkingtreding is voorzien op 1 juli 2025. Duidelijk is dat de vaststelling van het gemeentelijke windbeleid eerder zal plaatsvinden. Hiervan uitgaand zal bij het nemen van besluiten voor een windpark vóór 1 juli 2025 de gemeente zijn ‘eigen’ windturbinebepalingen moeten vaststellen en moeten voorzien van een voorzien van “een actuele, deugdelijke, op zichzelf staande en op de aan de orde zijnde situatie toegesneden motivering”. Neemt de gemeente een besluit voor een windpark ná 1 juli 2025 dan zijn de windturbinebepalingen van het Bkl van toepassing.

Zwaarwegende economische belangen of een zwaarwegende andere maatschappelijke belangen (ZEZAM)

In de Owl is de nieuwe landelijke afstandsnorm opgenomen. In hoofdstuk 3 van het onde4rhavige windbeleid staat dat van de afstandsnorm (minimaal 2x tiphoogte tussen de windturbine en een windturbinegevoelig gebouw) mag worden afgeweken bij zwaarwegende economische belangen of een zwaarwegend ander maatschappelijk belang (hierna: ‘ZEZAM’). Een dergelijke afwijking moet volgens de gemeente goed lokaal worden gemotiveerd.

Hierbij de opmerking gemaakt dat uit de toelichting bij het Owl volgt dat een onderbouwing om af te wijken van de afstandsnorm niet snel zal slagen. Zonder deze ‘waarschuwing’ geeft de tekst van het windbeleid hier een te rooskleurig beeld van eventuele aanpassingsmogelijkheden van de vooralsnog vanaf 1 juli 2025 van toepassing zijnde nieuwe afstandsnorm.

4.1 Algemeen

Het provinciale beleid omtrent windturbines in Overijssel is vastgelegd in de Omgevingsvisie, de Omgevingsverordening en het Provinciaal Programma Energiestrategie (PPE). In de provinciale Omgevingsvisie is de provinciale ambitie vastgelegd van een betrouwbare, duurzame en betaalbare energievoorziening met beperking van uitstoot van broeikasgassen. Daarbij zet de provincie in op een transitie waarin aan de ene kant bespaard wordt op energie door het terugdringen van het energieverbruik en het efficiënter gebruik van energie. Aan de andere kant zal er in de opwekking van energie een omslag gemaakt moeten worden van afhankelijkheid van fossiele brandstoffen naar het steeds verder vergroten van het aandeel hernieuwbare energie in de energievoorziening (energie uit bronnen, zoals zon, wind, biomassa en ondergrond).

Overijssel wil bijdragen aan een klimaatneutraal Nederland in 2050. In Twente is in de Regionale Energie Strategie (RES) de ambitie geformuleerd om 1,5 TWh aan duurzame energie op te wekken in 2030. Om die ambitie te kunnen realiseren zal er ruimte gemaakt moeten worden voor zon- en windenergie, naast de inzet op energiebesparing en het verbeteren van systeemefficiëntie. In het PPE stelt de provincie bij plannen en projecten te sturen op een verhouding van 60% wind en 40% zon op subregionaal niveau.

Bij het vergroten van het aandeel hernieuwbare energie geldt voor windenergie dat de provincie in ieder geval de bestuurlijke afspraken met het Rijk over het realiseren van windenergie op land wil nakomen. Belemmeringen voor het oprichten van windturbines worden zoveel mogelijk opgeheven.

Het Natuurnetwerk Nederland (NNN) wordt door de provincie niet langer aangemerkt als uitsluitingsgebieden voor windenergie. Een generiek verbod op windenergie op voorhand binnen het NNN doet volgens de provincie geen recht aan de noodzaak om binnen heel Overijssel op zoek te gaan naar mogelijkheden om lokaal duurzame energie op te wekken.

4.2. Windladder Provincie Overijssel 2021

Provincie Overijssel heeft op verzoek van Provinciale Staten de Windladder 2021 opgesteld en gepubliceerd. Deze is op 9 november 2021 vastgesteld door Gedeputeerde Staten en is gebaseerd op het provinciale beleid uit de Omgevingsvisie en afspraken uit de RES-sen van Twente en West Overijssel. De Windladder verduidelijkt de huidige (on)mogelijkheden en provinciale voorkeuren voor windprojecten.

In de ladder zijn de volgende voorwaarden samengevat, Welke tezamen een ruimtelijk beeld van de voorkeursgebieden en voorkeursopstellingen weergeven:

• •

  Voorkeursvolgorde in opstellingen (vastgesteld in RES 1.0)

• •

  Uitsluitingsgebieden (uit Omgevingsvisiebeleid)

• •

  Gebieden met hoge economische, ecologische of landschappelijke waarden (Omgevingsvisie en catalogus gebiedskenmerken). Opstellingsvoorbeelden die aansluiten bij het landschap (opgenomen in RES 1.0).

De verschillende treden van de ladder staan hieronder beschreven:

• 1.

  Grote clusters: voorkeur wordt gegeven aan grote clusters en energielandschappen in hoogveenontginningen, veenkoloniaal landschap, jonge heide- en broekontginningslandschappen.

• 2.

  Kleinere groepen: gebieden en projecten in jong ontginningslandschap en 'oud' land in Twente en Salland. Hier dienen lijnen en groepen windturbines gebundeld te worden met infrastructuur, gecombineerd worden met andere opgaven, zoals zon en/of een windbos, nabij het elektriciteitsnet en diens gebruikers.

• 3.

  Solitaire molens: individuele dorpsmolens die niet interfereren met grote clusteropstellingen en windbakens op bedrijventerreinen.

• 4.

  Terughoudend met alle opstellingen: gebieden die vanwege economische, ecologische en/of landschappelijke waarden worden uitgesloten.

4.3. PS motie Grip op Wind en voorgenomen beleid provincie

Provinciale Staten van Overijssel hebben op 21 juni 2023 de motie Grip op Wind aangenomen, waarin ze Gedeputeerde Staten oproepen om:

• •

  regie te nemen en richting te geven op het aandeel windenergie conform RES 1.0;

• •

  om voor 1 juli 2023 een besluit te nemen over een ruimtelijk afwegingskader (beleidsregel) voor windenergie en dat te baseren op:

  • •

    het clusteren op provinciaal niveau van windturbines;

  • •

    de overige ruimtelijke ontwerpprincipes uit de RES 1.0, het Fundament voor de nieuwe Omgevingsvisie en de kaders van het Provinciaal Programma Energiestrategie;

  • •

    het inperken van de mogelijkheden voor individuele turbines (minder dan 4 turbines) buiten de gebieden die in aanmerking komen voor clustering.

• •

  ernaar te streven dat minimaal 50% lokaal eigendom bij nieuwe en lopende initiatieven voor windturbines is gegarandeerd.

De provincie heeft bepaald dat het provinciaal programma energiestrategie (PPE) van kracht blijft en aangevuld wordt met de uitwerking van de hieronder beschreven ruimtelijke kaders. Dit wordt in een nieuw PPE vastgelegd, welke naar verwachting begin 2024 aan Provinciale Staten ter besluitvorming wordt voorgelegd.

De provincie wil windturbines zoveel mogelijk in grootschalige clusters, binnen landschappen die zich daarvoor lenen, worden geplaatst. De provincie acht zich daardoor niet langer verplicht mee te werken aan verspreid liggende, losse windturbines in de andere landschappen. De windladder heeft een voorkeursvolgorde qua Locaties en type opstellingen. De provincie legt in het voorgenomen beleid vast:

• 1.

  De gebieden die geschikt zijn voor grootschalige clustering.

• 2.

  Alleen nog mee te werken aan windturbines in trede 1-3 van de windladder, zowel binnen als buiten de gebieden voor grootschalige clustering.

• 3.

  In principe niet meer mee te werken aan initiatieven uitsluitend in trede 4 en 5, tenzij onderdeel van een cluster van 4 (of meer).

• 4.

  Buiten de gebieden die voor grootschalige clustering in aanmerking komen, in principe alleen nog mee te werken aan initiatieven van 4 of meer windturbines. Deze initiatieven moeten tevens voldoen aan de ruimtelijke ontwerpprincipes (trede 1-3 van de windladder).

Provincie ziet de meeste potentie voor windenergie in vier grote clustergebieden

Op basis van de zoekgebieden van gemeenten, projecten die daarin tot ontwikkeling komen en de voorkeursgebieden voor grootschalige clustering van windenergie uit het Fundament voor de nieuwe Omgevingsvisie ziet de provincie vier gebieden met de meeste potentie. Dit zijn de gebieden waar de provincie de regie neemt (en buiten deze gebieden geldt de clustereis van 4). Tegelijkertijd is het aantal bestaande initiatieven, de omvang van deze initiatieven en het tempo van ontwikkeling van de initiatieven in deze gebieden te beperkt voor de doelrealisatie in 2030. Om doelrealisatie (2 TWh aan windenergie) in zicht te houden is het van belang deze gebieden zo optimaal mogelijk in te vullen. Elk gebied heeft zijn eigen aanpak. In het definitieve beleid in het PPE werkt de provincie dit verder met de betrokken gemeenten uit.

Het gebied ten noorden van A1 tot aan de provinciale weg Rijssen-Holten richting Bathmen valt in één van de vier provinciale clusters. Een groot gedeelte van buitengebied Rijssen-Holten gebied valt hiermee binnen dit clustergebied.

Rolopvatting provincie Overijssel

GS van Overijssel heeft op 18 juli 2023 het `Voorgenomen beleid regie op (clustering) wind’ aan PS gestuurd. Voor het halen van de RES-ambitie in 2030 en het borgen van de kwaliteit van het landschap (voorkomen van versnippering) wil de provincie niet alleen ruimte voor grote clusters creëren die optimaal ingevuld worden, maar ook realiseren dat deze gebieden op korte termijn in ontwikkeling komen. Omdat elk gebied en situatie uniek is verschilt het per gebied op welke manier ontwikkelingen plaats kunnen vinden. Gegeven het feit dat het hier gaat om grote (grensoverschrijdende) clusters ziet de provincie een belangrijke rol voor zichzelf weggelegd. Bij de uitvoering gaat de provincie van een faciliterende overheid naar een stimulerende overheid en waar nodig een ontwikkelende overheid en stuurt op de manier waarop de bijbehorende gebiedsprocessen en ontwikkeling plaatsvindt. De wijze waarop de provincie in de verschillende clusters nader gaat sturen werkt zij verder uit in het PPE. Te denken valt aan de volgende mogelijkheden:

• •

  Proactief in behandeling nemen van initiatieven die door de gemeente niet binnen een redelijke termijn in behandeling worden genomen. Of waarvoor niet binnen een redelijke termijn een ontwerp-vergunning ter inzage wordt gelegd.

• •

  Optimalisatie van de aangewezen clusters, zowel in ruimtelijke benutting als in tempo van de ontwikkeling. Hiertoe behoort tot de provinciale gereedschapskist onder andere:

  • o

    Het maken van een uitnodigingskader/ maatschappelijke tender.

  • o

    Actief grondbeleid om te komen tot een optimale invulling van een cluster.

Vanuit het landelijk en provinciaal beleid komt de gemeente Rijssen-Holten tot kaders voor windenergie Rijssen-Holten. Deze kaders hebben betrekking op concrete initiatieven voor grootschalige windturbines. Hierbij wordt ingegaan onderscheid gemaakt in geluid en overige omgevingseisen voor windturbines.

Concrete initiatieven voor grootschalige windturbines passen in juridische zin niet binnen het omgevingsplan. Dergelijke initiatieven kunnen met een buitenplanse omgevingsplanactiviteit (BOPA) vergund worden. Daarbij geldt voor deze initiatieven het adviesrecht van de gemeenteraad en geldt dat participatie verplicht is.

Als aanvulling op het vorenstaande bestaat de mogelijkheid van wijziging van het Omgevingsplan in combinatie (gecoördineerd) met een omgevingsvergunning.

Het kader voor de behandeling van initiatieven voor grootschalige windturbines is als volgt: het gemeentelijke windbeleid en de ‘Windwijzer, Handvatten voor succesvolle windprojecten’ zoals opgenomen in bijlage 2 zijn van toepassing.

Voor kleinschalige initiatieven, waaronder een erfmolen, die alleen voorzien in de eigen energiebehoefte van de initiatiefnemer, zijn de richtlijnen die in deze notitie staan beschreven niet van toepassing. In dat geval is het reguliere gemeentelijke ruimtelijke toetsingskader zoals opgeschreven in de op te stellen omgevingsvisie voor het buitengebied en het omgevingsplan buitengebied van toepassing.

5.1 Clusters

De gemeente Rijssen-Holten neemt de volgende voorwaarde aan bij de ontwikkeling van windturbines binnen onze gemeente:

• –

  Windturbines moeten geclusterd worden, een cluster bedraagt minimaal 4 windturbines. Dit mag gemeentegrensoverschrijdend zijn.

De keuze hiervoor is gelegen in het feit dat we willen voorkomen dat er teveel overlast op meerdere plekken ontstaat met name bij kleine windclusters en solitaire windmolens. Met de voorgenomen clustering van minimaal 4 proberen we dit zo veel mogelijk te voorkomen. Gelijktijdig sluiten we hiermee aan op ruimtelijke argumenten van het beleid van de provincie Overijssel, maar dan voor het gehele grondgebied van onze gemeente.

De Provincie wil windturbines zoveel mogelijk in grootschalige clusters, binnen landschappen die zich daarvoor lenen, worden geplaatst. De provincie acht zich daardoor niet langer verplicht mee te werken aan verspreid liggende, losse windturbines in de andere landschappen, met uitzondering van een viertal gebieden binnen Twente. Voor de gemeente Rijssen-Holten is dat het gebied ten noorden van A1 tot aan de provinciale weg Rijssen-Holten richting Bathmen valt in één van de vier provinciale clusters. Een groot gedeelte van buitengebied Rijssen-Holten gebied valt hiermee binnen dit clustergebied.

Het beleid van de gemeente is op dit punt strenger dan het provinciaal beleid. Rijssen-Holten neemt hiermee afstand van het provinciaal beleid, om in deze door de provincie aangewezen gebieden waar geen clustereis is van minimaal 4 windturbines, wel de cluster eis van 4 turbines op te nemen.

5.2 Tiphoogte

De tiphoogte van de windturbine mag minimaal 180 meter bedragen maar we spreken de voorkeur uit naar turbines met een tiphoogte van 200 meter en meer. De keuze voor een voorkeurstiphoogte van 200 meter is gelegen in het feit dat we met een zo gering mogelijk aantal windturbines de overlast voor omwonenden willen beperken en wel de gegeven doelstelling van de duurzaam op te wekken elektriciteit te realiseren. De insteek is het beperken van het plaatsen van teveel kleine windmolens om te voorkomen dat er teveel overlast op meerdere plekken ontstaat.

5.3 Afstandsnorm van tweemaal de tiphoogte met minimum van 400 meter

Om gezondheidsschade zoveel mogelijk te voorkomen is onder andere de geluidsnorm al benoemd. Daarnaast hanteren we een afstand tussen de windturbine en geluidsgevoelige objecten van tweemaal de tiphoogte van de turbine (zoals ook opgenomen in de concept milieunormen van het Rijk van oktober 2023). Omdat de techniek van windturbines constant in ontwikkeling is, kunnen windturbines in de toekomst steeds stiller worden. Om ervoor te zorgen dat windturbines dan nog steeds op voldoende afstand van woningen en andere geluidsgevoelige objecten geplaatst worden, hanteert de gemeente Rijssen-Holten ook een minimale afstandsnorm van 400 meter van het hart van de windturbine tot aan geluidsgevoelige objecten, zoals woningen. Kortgezegd wordt als minimale afstand tussen windturbines en geluidsgevoelige objecten tweemaal de tiphoogte van de turbine gehanteerd met een minimum van 400 meter.

5.4 Afstand tot bebouwde kom.

In afwijking van de afstand omschreven in paragraaf 5.3 is het uitgangspunt dat een afstand van een windpark/windturbine tot de bebouwde kom van minimaal 1.000 meter bedraagt. Dit geldt voor bestaande woonwijken als ook voor uitbereidingsplannen (zowel met de status “hard-” of “zacht plan”.

Voor woningen in het buitengebied (paragraaf 5.3) wordt aangesloten op de landelijke norm dat de afstand van windturbine tot een woning tweemaal de tiphoogte bedraagt, van de toe te passen turbine.

5.5 Uitgangspunten en kaders geluid

Windturbines zijn een bron van geluid. Geluid kan hinder veroorzaken en gevolgen hebben voor de gezondheid. De gemeente Rijssen-Holten wil de gezondheid van bewoners beschermen en de hinder zoveel mogelijk beperken. Tegelijk is het van belang dat de gemeente, waar dat verantwoord en mogelijk is, zoveel mogelijk bijdraagt aan de transitie naar duurzaam opgewekte energie. Deze twee belangen maken dat een zorgvuldige afweging nodig is met betrekking tot gezondheidseffecten en afspraken om duurzame energie op te wekken. In bijlage 1 is deze afweging voor geluid voor het windbeleid opgenomen.

Een specifieke normering voor een lokaal plan kan niet in beleid worden vastgesteld, maar dient per specifiek plan gewogen te worden. Hierbij gelden, op basis van de in de bijlage opgenomen motivering, de volgende standaard- en grenswaarden voor windturbines en windparken:

• •

  Het Lden (gewogen jaargemiddelde geluidbelasting tijdens de dag-, avond- en nachtperiode) bedraagt niet meer dan 45 dB.

• •

  Het Lnight (jaargemiddelde geluidsniveau in de nachtperiode) bedraagt niet meer dan 39 dB.

• •

  Er is sprake van een (straf)toeslag van 5 dB op deze waarden bij vaststellen van tonaal geluid vanuit de windturbine(s).

• •

  Het laagfrequente geluid vanwege windturbines (windpark) voldoet aan de Vercammen-curve.

De specifieke norm voor een concreet plan moet aan bovenstaande voorwaarden voldoen. Daarnaast moet bij ieder plan een afweging gemaakt worden hoe de toename van het aantal gehinderden bij een soepeler normstelling (Lden en samenhangende Lnight) zich verhoudt tot een hogere energieopbrengst.

Voorwaarden

De gemeente Rijssen-Holten verbindt de volgende voorwaarden aan ieder vast te stellen plan voor windturbines:

• •

  De exploitant toont vooraf (in de principeverzoekfase) aan dat het plan voldoet aan de vastgestelde normstelling.

• •

  Na realisatie voert de exploitant bronmetingen uit en bepaalt aan de hand daarvan of wordt voldaan aan de normstelling. De resultanten dienen zo spoedig mogelijk (binnen 3 maanden na start exploitatie) aan het bevoegd gezag/gemeente Rijssen-Holten te worden overlegd. Indien niet aan de normering wordt voldaan, neemt de exploitant terstond maatregelen om aan de normstelling te voldoen.

• •

  De exploitant toont jaarlijks aan dat in het voorafgaande jaar is voldaan aan de normstelling en registreert hiervoor alle benodigde data (o.a. windsnelheid op ashoogte, windrichting, draaimodus) en stelt deze op verzoek onverwijld en volledig beschikbaar aan het bevoegd gezag/gemeente Rijssen-Holten.

• •

  In de omgeving van een windturbine vindt monitoring plaats die als doel heeft hinderklachten te relateren aan de akoestische situatie tijdens deze klachten. Daarnaast is het doel van deze monitoring om vroegtijdig afwijkingen in de geluidemissie te registreren.

Het Rijk werkt aan een nieuwe normering voor windturbineparken. Zoals al beschreven zijn 12 oktober 2023 de concept milieunormen door het ministerie van I&W gepresenteerd. Deze liggen momenteel ter consultatie voor, definitieve vaststelling van de milieunormen wordt in de loop van 2024 verwacht. Op het moment dat nieuwe landelijke normering van kracht wordt, zal de gemeente verplicht zijn deze volgen. Indien de nieuwe normering daartoe de mogelijkheid biedt, zal de gemeente het huidige beleid blijven volgen voor de vaststelling van normen bij nieuwe windparken, mits het beleid strenger is dan de landelijke norm. Zie ook de bijlage 1 'Windturbines en geluid' voor een nadere toelichting op de termen Lden, Lnight.

Monitoren en handhaven van geluid

De exploitant moet bij de aanvraag van de vergunning rekenkundig aantonen dat daadwerkelijk kan worden voldaan aan de per plan vastgestelde norm. Hierbij wordt gebruik gemaakt van de methode uit Bijlage 4 van de Activiteitenregeling (dit wordt per 1-1-24 bijlage IVi van de omgevingsregeling).

Na realisatie van het plan dient de exploitant het daadwerkelijke geluidsvermogen vast te stellen door middel van bronmetingen conform de methode uit de bijlage van de Activiteitenregeling. Op basis van deze metingen dient de exploitant aan te tonen dat wordt voldaan aan de vastgestelde norm.

De exploitant registreert gedurende het jaar de windsnelheden op ashoogte en de modus waarin de windturbine draait. Hiermee bepaalt de exploitant of is voldaan aan de vastgestelde norm. Hierover rapporteert de exploitant jaarlijks.

Deze verplichting geldt voor de Lden, de Lnight. De norm voor laagfrequent geluid wordt enkel gebruikt om handhavend op te treden bij klachten over laagfrequent geluid.

De gemeente vereist monitoring in de omgeving van het plan bij of in de richting van woningen, verdeeld over de verschillende windrichtingen. Deze metingen gebruikt het bevoegd gezag/gemeente Rijssen-Holten om hinderklachten te kunnen relateren aan de akoestische situatie op dat moment. Ook wordt dit systeem gebruikt om eventuele afwijkingen in de geluidemissie vroegtijdig te signaleren.

5.6 Overige omgevingskaders voor windturbines

In aanvulling op de Windwijzer worden de volgende kaders voor de beoordeling van windinitiatieven toegepast:

5.7 Lichtschittering (beperken van reflectie)

Lichtschittering wordt voorkomen of zoveel mogelijk beperkt door toepassing van niet-reflecterende materialen of coatinglagen op de betrokken onderdelen. Op het meten van reflectiewaarden is NEN-EN-ISO 2813 van toepassing.

5.8 Externe veiligheid

Met het rijksbeleid (en de daaruit voortvloeiende regelgeving) op het gebied van externe veiligheid wordt beoogd te waarborgen dat de veiligheidsrisico's voor mensen die in de omgeving van een risico verhogende activiteit wonen, werken of recreëren, worden begrensd tot een maatschappelijk aanvaardbaar risiconiveau. Deze risicobenadering betekent dat de risico's van een activiteit voor de omgeving worden vergeleken met een bepaalde kans die een willekeurige persoon die in de buurt van die activiteit verblijft, overlijdt als gevolg van een ongewoon vooral dat zich bij die activiteit voordoet. Daarmee wordt voor externe veiligheid een 'basisbeschermingsniveau' geboden. Dit basisbeschermingsniveau houdt in dat mensen niet worden blootgesteld aan een plaatsgebonden overlijdensrisico in verband met een activiteit met externe veiligheidsrisico's dat hoger is dan 1 op de 1.000.000 (10-6) per jaar.

In het Ontwerp besluit windturbines (gepubliceerd op 12-10-2023) zijn voor zowel de directe risico's als indirecte risico's (domino-effecten) de volgende risiconormen opgenomen:

• a.

  een grenswaarde van 10-6 per jaar voor het plaatsgebonden risico voor zeer kwetsbare gebouwen en kwetsbare gebouwen en locaties; en

• b.

  een standaardwaarde van 10-6 per jaar voor het plaatsgebonden risico voor beperkt kwetsbare gebouwen en locaties.

De gemeente Rijssen-Holten past deze normen toe bij windturbines.

In de praktijk is de afstand voor externe veiligheid veel kleiner dan de afstand die voortvloeit uit de bovenbeschreven geluidsnormen. Tweemaal de tiphoogte met een minimum van 400 meter zal in de praktijk bepalend zijn voor de afstand van windturbines tot geluidsgevoelige objecten. Dit is echter geen grond voor aanpassing van de afstands- of geluidsnormen. De externe veiligheid zal bij vergunningverlening worden getoetst.

5.9 Ecologie

Bij de realisatie van windturbines moet rekening worden gehouden met natuurbelangen. Deze zijn opgenomen in de nieuwe Omgevingswet. Elke aanvraag voor windturbines in de gemeente Rijssen-Holten worden getoetst aan de geldende wet- en regelgeving rondom natuurbescherming en het geldende bestemmings- omgevingsplan.

Wanneer een activiteit, zoals een windcluster, een negatief effect kan hebben op de bescherming van Natura 2000-gebieden en beschermde plant- en diersoorten, dan is de initiatiefnemer/projectontwikkelaar verplicht een passende beoordeling op te stellen die de effecten in kaart brengt en maatregelen te treffen die de effecten op de natuur beperken of wegnemen. Op basis van de passende beoordeling en de getroffen maatregelen beslist het bevoegd gezag of de benodigde vergunning op grond van de natuurbeschermingswet ontheffing kan worden verleend.

Daaruit kan bijvoorbeeld ook volgen dat er maatregelen getroffen moeten worden voor een stilstandvoorziening voor trekvogels. Op regionale schaal (RES Twente) wordt momenteel door de provincie Overijssel een PlanMER uitgevoerd. Bij een (milieu)beoordeling van een vergunningaanvraag voor windturbines worden de uitkomsten hiervan meegenomen. Afhankelijk van de omvang van het project is eveneens een PlanMER (vanaf 3 windturbines) of een MER beoordelingsplicht van toepassing.

5.10 Gemeentelijk voorkeursgebied

De gemeente Rijssen-Holten ziet bij voorkeur dat een windpark zo veel mogelijk aansluitend aan de rijksweg A1 ontwikkeld wordt. Wanneer tussen twee initiatieven een keuze gemaakt moet worden, willen we in een afwegingskader een voordeel toekennen aan een initiatief dat zo goed mogelijk aansluit bij de rijksweg A1. Onder een zo goed mogelijke aansluiting verstaan we: een ligging zo veel mogelijk parallel aan de A1, op een zo kort mogelijke afstand tot de A1.

De gemeente Rijssen-Holten streeft naar 100% lokaal eigendom

In de Klimaatwet is Lokaal Eigendom specifiek benoemd als belangrijke randvoorwaarde voor het slagen van de energietransitie. Binnen het windbeleid voor de gemeente Rijssen-Holten, gebruiken we de definitie voor lokaal eigendom van de RES Twente als basis:

"Lokaal eigendom betekent dat gemeente, inwoners en ondernemers collectief (geheel of gedeeltelijk) eigenaar zijn van de installatie van een wind- of zonnepark of warmteproject, meestal in de vorm van een energie-/warmte-, wijk- of dorpscoöperatie, en zeggenschap hebben over de ontwikkeling van het project, inclusief (een deel van) de opbrengsten. Eigenaarschap houdt dus ook in dat het burgercollectief een financieel risico loopt."

Deze hiervoor genoemde definitie wijkt af van de in de bijlage opgenomen “Windwijzer Nieuwe Energie Overijssel” en onderdeel uit maakt van dit gemeentelijk windbeleid. Vorenstaande definitie is die we in ons beleid toepassen.

Er kunnen meerdere hoofdvormen van directe of financiële participatie worden onderscheiden volgens de onderstaande participatiewaaier.

Zoals uit bovenstaande participatiewaaier blijkt, kunnen in grote lijnen vier vormen van directe participatie worden onderscheiden, te weten:

• •

  Eigenaarschap : vanuit een vereniging, lokale energie-coöperatie en/of de gemeente Rijssen-Holten.

• •

  Financiële deelneming: als individu of onderneming in de vorm van aandelen, obligaties e.d.

• •

  Omgevingsfonds: afdracht deel opbrengst voor maatschappelijke en omgevingsdoelen.

• •

  Omwonendenregeling: individuele hindercompensatie omwonenden.

Om lokaal eigendom vorm te kunnen geven, staat sociale cohesie binnen het zoekgebied voorop. De directe omgeving moet zoveel mogelijk kunnen profiteren van de opwek van duurzame energie en hinder moet zoveel mogelijk worden beperkt. Het is cruciaal dat buren gewoon buren moeten kunnen zijn, zonder dat een verschil in belangen daarvoor in de weg staat.

Definities en afbakening

• •

  Initiatiefnemers: Zij zijn bij voorkeur lokaal en/of vertegenwoordigen de directe omgeving en andere inwoners van de gemeente Rijssen-Holten. Zij investeren in de realisatie van windenergie op een sociaal verantwoorde wijze, die ruimtelijk en maatschappelijk acceptabel is. Initiatiefnemers kunnen ook (landelijk opperende) ontwikkelpartijen zijn van windparken.

• •

  Investering en rendement: Afspraken over een eerlijke verdeling van lusten en lasten en vergoedingen ter compensatie van financiële risico's. Hierbij wordt onderscheid gemaakt in:

  • o

    Grond- en omwonendenfonds voor vergoeding van hinder. Elke windproject is maatwerk en de financiële bijdrage kan per project verschillen. Als indicatie van de financiële ruimte voor deze bijdrage wordt door de Nederlandse WindEnergie Associatie, NWEA, in de Gedragscode Acceptatie & Participatie Windenergie op Land (Oktober 2020) een richtbedrag van 0,40 tot 0,50 euro/MWh aangehouden, maar dit kan dus hoger zijn. Zie ook: https://www.nwea.nl/wo content/uploads/2020/11/20201103-Gedragscode-WoL-opgemaakt-FINAL.pdf.

  • o

    Gebiedsfonds voor een impuls in de directe omgeving, ruimtelijke kwaliteit en landschap.

  • o

    Maatschappelijk fonds voor investering in de lokale samenleving.

  • o

    Investeringsfonds voor financieel rendement voor investeerders met instapmodel, zodat iedereen mee kan doen.

  • o

    De initiatiefnemers stellen voorwaarden en faciliteren door kennis, capaciteit, geld en eventueel grond beschikbaar te stellen. De samenleving kan mede-investeerder worden via crowdfunding en betrokkenheid van de omgeving (MKB en inwoners). Door de gezamenlijke investering zorgen de partners dat er voldoende ontwikkelbudget en cofinanciering beschikbaar is in de onzekere opstartfase. De mede-initiatiefnemers bundelen de krachten, waardoor zij minder afhankelijk zijn van commerciële projectontwikkelaars en meer lokaal zeggenschap mogelijk is. Hierbij is het van belang dat de risico’s voor alle partijen behapbaar zijn. Ook is vooraf inzicht nodig hoe de risico’s van de investeerders worden afgedekt, hoeveel beschikbaar wordt gesteld voor de omgeving en hoe de maatschappelijke kosten voor de langere termijn voor alle inwoners beperkt kunnen blijven, ongeacht de beoogde opbrengsten.

  • o

    Voor alle bovenstaande fondsen geldt dat de initiatiefnemer deze bij de vergunningaanvraag beschrijft. Nadat dit door de omgeving is vormgegeven, hoe hoog de storting is (per fonds), welke partijen in het bestuur van het fonds zitting nemen en hoe de bestemming van het geld vooraf wordt bepaald. De omgeving beheert het fonds en zal dus ook bepalen waar de gelden aan besteed worden.

• •

  Participatie van de directe omgeving over de realisatie van windenergie:

  • o

    Hinder wordt zoveel mogelijk beperkt. Hoe dat vorm krijgt, wordt samen met direct omwonenden bepaald. Bij de aanvraag om vergunning zal dit nader moeten worden omschreven. De provincie als vergunningverlener (>5MW) ziet hier ook op toe.

  • o

    Afspraken over eisen aan de type windturbines, stilstandvoorzieningen, opstelling, ruimtelijke kwaliteit (opstelling, inpassing, behoud herstel en versterking landschap), efficiëntie (cablepooling, clustering van zon- en windenergie), recycling, maatschappelijke kosten, energielevering in het gebied, etc.

  • o

    Afspraken om de directe omgeving en de maatschappij zo goed mogelijk mee te laten profiteren van de investering. De lusten blijven lokaal in het gebied, maar ook een vertegenwoordiging van de samenleving heeft een actieve rol in het proces. Gaandeweg kunnen andere geïnteresseerden zich hierbij aansluiten.

  • o

    Afspraken over monitoring om de hinder zoveel mogelijk te beperken en zo de zorgen van de inwoners uit de omgeving (geluid, slagschaduw, erosie, verlichting, etc.) grotendeels weg te nemen en goed te monitoren.

  • o

    Energieopbrengsten zijn noodzakelijk. Afspraken om hinder te beperken, moeten in balans zijn met de beoogde energieopbrengsten. Vooraf afspraken maken wat acceptabel is voor de omgeving en hoe in de praktijk de hinder kan worden beperkt, maar met voldoende opbrengst.

  • o

    De normen uit het windbeleid vormen een uitgangspunt. In overleg met de omgeving kan hiervan of worden geweken, mits de omgeving hier mee instemt en de beoogde opgave kan worden gerealiseerd.

• •

  Kennis en capaciteit: De benodigde kennis en capaciteit is mede afhankelijk van de rol die overheden en de samenleving innemen. Maak vooraf afspraken welke kennis en capaciteit voor wie beschikbaar wordt gesteld en hoe dit wordt bekostigd. De rol van een onafhankelijke procesbegeleider/verkenner is cruciaal. Ook kunnen afspraken worden gemaakt om expertise beschikbaar te stellen voor lokale initiatieven.

• •

  Financiële risico's: Partijen brengen vooraf samen met de omgeving de financiële risico’s in kaart en maken afspraken over wie welke risico’s dragen en welk rendement nodig is voor compensatie en acceptatie door omgeving.

• •

  Juridische rol en risico's: De juridische rol van overheden verschilt per ontwikkelvariant. De gemeente stelt juridische kaders om te zorgen dat een initiatiefnemer voldoende inspanningen moet leveren om bijvoorbeeld maatschappelijke acceptatie te creëren. Dan kunnen aanvragen hierop worden getoetst.

Indien een initiatiefnemer van mening is dat 100% lokaal eigendom met een minimum van 50% niet mogelijk is, moet men dit aantonen onder andere door middel van gespreksverslagen. Daarmee moet worden aangetoond dat maatschappelijke ontwikkeling niet mogelijk is, omdat er geen partijen bereid zijn mee te ontwikkelen/participeren. Ook een marktconforme businesscase en offertes en gespreksverslagen dienen overlegd te worden. E.e.a. is uitvoering verwoord in de Windwijzer.

De gemeente Rijssen-Holten neemt als voorwaarde op dat als lokaal eigendom niet voor tenminste 50% mogelijk is, het een voorwaarde is om bij windprojecten het stemrecht en het economisch eigendom te splitsen, waarbij er tenminste 50% lokaal stemrecht is.

De gemeente kan op verschillende manieren een rol spelen bij energietransitieprojecten. Deze kan variëren van faciliterend, stimulerend, samenwerkend, tot het nemen van de eigenaarsrol. De uiteindelijke rol die we als gemeente gaan nemen zal situationeel bepaald worden.

De gemeente Rijssen-Holten wil ervoor zorgen dat er zoveel mogelijk lokaal eigendom en zeggenschap is bij windturbineprojecten. Door te kiezen voor een bepaalde rol kan de gemeente Rijssen-Holten sturen om dit lokaal eigendom en zeggenschap te maximaliseren.

De gemeente kan hierbij de volgende rollen invullen:

• 1.

  Initiatieven faciliteren

• 2.

  Initiatieven stimuleren

• 3.

  Ontwikkelen via een maatschappelijke tender (o.a. bij eigen grondpositie)

• 4.

  Ontwikkelen met een gebiedsovereenkomst

• 5.

  Gemeente als (mede)-initiatiefnemer

• 6.

  Mede eigenaar

Initiatieven voor grootschalige windenergie zijn opgenomen in de lijst van activiteiten waarvoor participatie verplicht is. Dit betekent dat participatie niet vrijblijvend is.

De te volgen procedure met betrekking tot de verschillende vormen ten aanzien van participatie (proces en financieel) is meegenomen in de windwijzer. En maakt deel uit van ons gemeentelijk windbeleid.

De ontwikkeling van een windturbineproject neemt van beleidsvorming tot en met de bouw gemiddeld 4 tot 9 jaar in beslag. Zie hiervoor de Windwijzer: https://www.nieuweenergieoverijssel.nl/windwijzer/

Evaluatie over twee jaar

Over twee jaar na het eerste initiatief zal het windbeleid geëvalueerd worden en naar aanleiding daarvan al dan niet aangepast worden. Indien daartoe aanleiding bestaat zal deze evaluatie eerder plaatsvinden.