Toezicht- en handhavingskader Wmo gemeente Barneveld

Ondertekening

Bijlage 1: Soorten controles en stappenplan

Formele controle

De formele controle is de lichtste vorm van controle waarbij de gemeente controleert of het woonplaatsbeginsel juist wordt toegepast, de gedeclareerde zorg ook daadwerkelijk gecontracteerd is en of de declaratie ook volgens de afspraken is. Hierbij kan de productcode, de eenheid en het tarief worden gecontroleerd. De factuur wordt dus gecontroleerd en deze wordt vergeleken met de afspraken die zijn gemaakt tussen de gemeente en de aanbieder.

Bij formele controle controleert de gemeente:

• ➢

  de toepassing van het woonplaatsbeginsel (is de cliënt woonachtig in Barneveld);

• ➢

  de vorm van ondersteuning;

• ➢

  of de aanbieder is gecontracteerd door de gemeente en of de gedeclareerde zorgvorm ook gecontracteerd is;

• ➢

  of het gedeclareerde bedrag conform de inkoopovereenkomst of de subsidievoorwaarden is (In deze fase is er geen sprake van controle van ondersteuningsplannen of (delen van) dossiers van cliënten).

Signalen uit de formele controle kunnen aanleiding zijn tot de inzet van een materiële controle. Voorbeelden van signalen uit de formele controle zijn:

• ➢

  bijzondere verschillen tussen dezelfde typen aanbieders, waarbij de ene aanbieder bijvoorbeeld altijd duurdere zorgvormen declareert;

• ➢

  fouten / oneigenlijke zaken;

• ➢

  onverklaarbare zaken.

Materiële controle

Bij een materiële controle wordt gecontroleerd of de gedeclareerde zorg ook conform de verwijzing en/of beschikking wordt verleend.

De bevoegde toezichthouder gaat bij een materiële controle na of de gedeclareerde prestatie is geleverd en of die prestatie:

• ➢

  aansluit bij de toekenningsbeschikking, inhoudende dat recht bestaat op preventie of ondersteuning;

• ➢

  valt binnen het eventueel afgegeven mandaat van de gemeente aan aanbieders om namens haar ondersteuning in te zetten;

Een materiële controle kan niet zomaar ingezet worden. Er zijn een aanleiding en een controledoel voor nodig. De gemeente kan de materiële controle inzetten naar aanleiding van:

• ➢

  signalen uit de formele controle;

• ➢

  overige signalen, zoals signalen van cliënten over de levering van zorg;

• ➢

  themacontrole.

De Regeling Jeugdwet schrijft voor op welke wijze de materiële controle moet worden uitgevoerd. De gemeente Barneveld sluit, zoals reeds besproken in paragraaf 4.2, hierbij aan voor de Wmo.

Stap 1: de toezichthouder stelt het controledoel vast (artikel 6b.4 RJ)

Hierbij is het van belang dat de gemeente vaststelt wat zij wil onderzoeken. Het is van belang om de diepgang en de reikwijdte van het onderzoek te begrenzen.

Stap 2: de toezichthouder voert een algemene risicoanalyse uit (artikel 6b.3 lid 1 RJ)

In de algemene risicoanalyse wordt de vraag beantwoord wat het onderwerp van de materiële controle is. Er moet in kaart worden gebracht welke gegevens de gemeente al tot haar beschikking heeft, de risico’s in kaart worden gebracht en aan de hand daarvan wordt bepaald welke verdere instrumenten worden ingezet om de controle uit te voeren. De gemeente bepaalt op welke zorgsectoren, aanbieders of producten de controle zich richt.

Stap 3: de gemeente stelt een algemeen controleplan vast, waarbij wordt aangegeven welke gegevens worden ingezet voor de controle en welke controle-instrumenten worden ingezet (artikel 6b.3 lid 2 RJ).

In het controleplan omschrijft de gemeente op welke controle zij zich richt en welke methodes worden ingezet. Zowel de controleobjecten als de in te zetten instrumenten worden beschreven. Er wordt uitgeschreven hoe de gemeente het onderzoek gaat doen.

Op grond van artikel 6b.4 JW dient de gemeente het controledoel en het algemeen controleplan openbaar te maken, waarbij geldt dat het door zowel cliënten als aanbieders goed vindbaar moet zijn.

Detailcontrole

De detailcontrole is de meest intensieve manier om te controleren of de gedeclareerde zorg rechtmatig en doelmatig is geleverd. Voorbeelden van een detailcontrole zijn:

• 1.

  Gerichte vragen aan een aanbieder om met betrekking tot geleverde zorg informatie aan te leveren (bijvoorbeeld over productie)

• 2.

  Inzicht in de administratie van de aanbieder:

  • ➢

    Vergelijking van bestanden van de gemeente en van de aanbieder;

  • ➢

    Vergelijking van het berichtenverkeer (o.a. startzorgberichten);

  • ➢

    Vergelijking van het facturatieverkeer;

  • ➢

    Uitnutting zorgproducten (dubbele producten);

  • ➢

    Controle diploma’s en VOG’s zorgverleners;

  • ➢

    Controle contractuele afspraken;

  • ➢

    Vergelijking met afgegeven beschikking, inhoudende recht op/ toewijzing van preventie of jeugdhulp;

  • ➢

    Controle vergelijking producten, in zorg – uit zorg;

  • ➢

    Overlappingen in zorgproducten (de gemeente kan ook kijken naar directe en indirecte tijd);

  • ➢

    Nagaan van de agenda’s van de zorgverleners;

  • ➢

    Controle bankafschriften;

  • ➢

    Vergelijking uren met de opgegeven uren belastingdienst;

  • ➢

    Vergelijking overig geleverde uren (bijv. op grond van Wlz, Zvw of andere gemeenten);

  • ➢

    Uitvraag bij cliënten, (oud-) medewerkers, bestuurders van de aanbieder;

  • ➢

    Uitvraag meldingen bij de politie.

De Regeling Jeugdwet schrijft ook voor hoe de detailcontrole moet worden vormgegeven.

Stap 4: de toezichthouder verricht een specifieke risicoanalyse op de bevindingen uit het algemene controleplan (artikel 6b5 lid 1, sub a RJ)

Hierbij wordt inzichtelijk gemaakt op welke gegevens en op welke aanbieders de detailcontrole zicht richt. Dit kunnen meerdere aanbieders zijn of bijvoorbeeld één specifieke aanbieder waarover de gemeente een (fraude)signaal heeft ontvangen.

Stap 5: de toezichthouder stelt naar aanleiding van de specifieke risicoanalyse een specifiek controleplan vast evenals een specifiek controledoel.

Hierin moeten opgenomen zijn welke gegevens de gemeente controleert, zoals in de materiële controle, en welke controlemiddelen worden ingezet bij de detailcontrole (artikel 6b.5 lid 1, sub b). Daarnaast moet duidelijk zijn dat het specifiek controledoel alleen via een detailcontrole kan worden bereikt (artikel 6b.5 lid 1, sub c JW) en moet uit het specifiek controleplan blijken dat bij de detailcontrole niet meer persoonsgegevens worden verwerkt dan strikt noodzakelijk voor het onderzoek (artikel 6b.5 lid 1, sub d JW).

Stap 6: de toezichthouder informeert de aanbieder voorafgaand aan de detailcontrole, waarbij de gemeente toelicht waarom zij tot een detailcontrole overgaat.

In de motivatie moeten in ieder geval het specifieke controleplan en het specifieke controledoel worden opgenomen (artikel 6b.5 lid 1 sub e RJ). De gemeente moet aandacht besteden aan de proportionaliteit (detailcontrole mag niet verder gaan dan strikt noodzakelijk) en de subsidiariteit (doel van de controle kan niet zonder detailcontrole bereikt worden).

Stap 7: naar aanleiding van de detailcontrole informeert de gemeente de aanbieder over de uitkomsten van het onderzoek, waarbij de aanbieder de mogelijkheid krijgt om binnen een redelijke termijn te reageren (artikel 6b.5 lid 4 RJ).

De gemeente dient de aanbieder schriftelijk te informeren en ook een redelijke termijn te geven om op de uitkomsten van de controle te reageren.

Stap 8: de toezichthouder stelt de definitieve uitkomsten vast van de detailcontrole, waarin tevens de reactie van de aanbieder is opgenomen (artikel 6b.5 lid 4 RJ).

Indien er tekortkomingen in de controle zijn geconstateerd is het aan de gemeente om te bepalen welke gevolgen dit heeft volgens de maatregelen uit hoofdstuk 7. De gemeente dient een zorgvuldige belangenafweging plaats te laten vinden waarbij de gevolgen in verhouding staan met de tekortkoming en de cliënt centraal staat. De gemeente betrekt de reactie van de aanbieder bij het vaststellen van de definitieve uitkomsten van de controle.

Fraude-onderzoek

Een fraude-onderzoek is een onderzoek waarbij de toezichthouder onderzoekt of de aanbieder valsheid in geschrifte, bedrog, benadeling van rechthebbenden of verduistering pleegt of tracht te plegen ten nadele van de gemeente, met het doel een betaling of ander voordeel te verkrijgen waarop hij geen recht heeft of kan hebben.

Een materiële controle richt zich voornamelijk op de cliënt en de rechtmatigheid en doelmatigheid van zorgverlening. Het fraude-onderzoek richt zich op de vraag of er sprake is van fraude door de aanbieder.

Als er aanleiding voor is dan kan de toezichthouder ervoor kiezen om direct een fraude-onderzoek uit te voeren. Er kan dan direct een detailcontrole worden uitgevoerd. Hierbij moet wel rekening worden gehouden met de proportionaliteit en subsidiariteit.

Controle op naleving van de contractuele afspraken

Naast de reeds genoemde controles kan een contractmanager ook toezien op de naleving van de contractuele eisen. Dit is een privaatrechtelijke controle. De contractmanager kan toezien op alle gemaakt afspraken over bijvoorbeeld kwaliteit, administratie, maar ook het declaratieproces. In hoofdstuk 5 wordt de rol van de contractmanager besproken.

Bijlage 2: Werkproces van signaal tot handhaving

Voor de afweging van het inzetten van een maatregel is onderstaand proces afgesproken. Hierin is opgenomen welke handhavingsinstrumenten wanneer worden ingezet en welke procedure daarbij gevolgd moet worden.

Signaal

• •

  Er komt een signaal binnen over gebrekkige kwaliteit en/of twijfels over de rechtmatigheid (fraude) van de hulp en ondersteuning.

• •

  De contractmanager beoordeelt het signaal aan de hand van het ‘Stroomschema ontvangen signaal’ en het ‘afwegingskader recht- en doelmatigheidstoezicht Wmo’.

• •

  Wanneer het signaal daartoe aanleiding geeft, wordt door de toezichthouder een recht- en doelmatigheidsonderzoek uitgevoerd.

• •

  De contractmanager voert (waar nodig met de jurist) een gesprek met de aanbieder.

• •

  Een signaal dat regionale afstemming nodig heeft (signaal betreft ook inwoners van andere gemeenten of is domeinoverstijgend (Wlz, Zvw of Jeugdzorg), wordt multidisciplinair besproken tijdens overleg Wmo toezicht met de VGGM (GGD). Indien nodig wordt een melding gedaan bij het IKZ.

Onderzoek

• •

  De GGD voert een kwaliteitsonderzoek uit. De toezichthouder voert een recht- en doelmatigheidsonderzoek (bestaande uit de formele controle, materiële controle of fraude-onderzoek) uit zoals besproken in hoofdstuk 3 en 4 van dit toezicht- en handhavingskader, of de contractmanager onderzoekt of wordt voldaan aan specifieke contractvoorwaarden.

• •

  De toezichthouder of de contractmanager legt de onderzoeksresultaten vast;

• •

  De aanbieder wordt in de gelegenheid gesteld om te reageren op de onderzoeksbevindingen (hoor- en wederhoor);

• •

  Toezichthouder/contractmanager verwerkt eventuele opmerkingen van de aanbieder in een definitieve rapportage.

• •

  Als aanbieder definitieve rapportage heeft ontvangen, kan daarna het onderzoeksrapport openbaar worden gemaakt volgens de Woo.

Oordeel en advies

• •

  De toezichthouder, GGD of contractmanager geeft advies over de handhaving;

• •

  De contractmanager bespreekt een multidisciplinair team de mogelijke maatregel(en). Voorbeeld van een samenstelling van een multidisciplinair team: jurist, toezichthouder, beleidsadviseur en teamleider;

• •

  De communicatieadviseur wordt betrokken in geval van politieke impact/onrust.

Handhaving

• •

  Vanuit het multi-disciplinair team wordt een handhavingsstrategie gekozen;

• •

  Contractmanager en jurist starten de handhaving en voeren waar nodig gesprek met de aanbieder;

• •

  Indien nodig/wenselijk wordt contact gelegd met de huisadvocaat voor het starten van een procedure.

• •

  Contractmanager houdt regie over de zaak.

Bijlage 3 : Uitwerking maatregelen

Privaatrechtelijke maatregelen

Als de aanbieder niet binnen de gestelde termijn de geconstateerde tekortkomingen herstelt dan kan de gemeente overgaan tot het nemen van juridische maatregelen op grond van het privaatrecht. Dit geldt alleen voor aanbieders die een contract hebben met de gemeente (gecontracteerde aanbieders, onderaannemers of eventueel aanbieders met een maatwerkcontract dit is afhankelijk van het contract). Met pgb-aanbieders heeft de gemeente geen contract. Ten aanzien van deze aanbieders kunnen bestuursrechtelijke maatregelen worden genomen of kan er geld worden teruggevorderd op grond van het derdenbeding of een onrechtmatige daad.

De gemeente Barneveld heeft de volgende maatregelen opgenomen in het contract ten aanzien van de Wmo vangnetvoorzieningen:

• •

  Ingebrekestelling

• •

  Cliëntenstop

• •

  Betaalstop

• •

  Opleggen van een privaatrechtelijke boete

• •

  Ontbinding van de overeenkomst

• •

  Verrekening

• •

  Terugvordering

• •

  Eisen van een schadevergoeding

Gesprek (contractueel)

Als er tekortkomingen zijn geconstateerd dan is het van belang om het gesprek met de aanbieder aan te gaan. De aanbieder moet kunnen reageren op de tekortkomingen en een toelichting kunnen geven. Een gesprek is gericht op het volledig nakomen van de voorwaarden. Het is van belang om een gespreksverslag op te stellen en de afspraken daarin vast te leggen. Onderdeel van het gesprek kan ook zijn het geven van informatie, advies en voorlichting.

Verbeterplan (contractueel)

De gemeente kan de aanbieder vragen om zelf een verbeterplan op te stellen, zodat de aanbieder zelf de geconstateerde tekortkoming ongedaan kan maken. Het is van belang dat er voorwaarden aan het verbeterplan worden gesteld. In het verbeterplan moet worden opgenomen:

• •

  de tekortkomingen;

• •

  verzoek om SMART aan te geven hoe de aanbieder de verbeteringen teweeg gaat brengen. Er moeten specifieke, meetbare, actuele, realistische en tijdsgebonden handelingen worden omschreven waardoor weer wordt voldaan aan de gestelde voorwaarden;

• •

  wat de uiterste aanleverdatum is van het verbeterplan;

• •

  wat de consequenties zijn van het niet (tijdig) opstellen van een verbeterplan of het niet (actief) werken volgens het verbeterplan.

Het verbeterplan is een informele aanpak om de aanbieder te bewegen naar herstel.

Ingebrekestelling (art. 6:82 BW)

Een ingebrekestelling is een schriftelijke mededeling waarbij de aanbieder wordt aangemaand om de overeengekomen afspraken na te komen. Er wordt een laatste mogelijkheid gegeven om de overeengekomen afspraken na te komen. Hierbij wordt een redelijke termijn gesteld. Welke termijn redelijk is, is afhankelijk van welke verbeteringen moeten worden doorgevoerd. Dit moet per situatie worden bepaald. Er moet een uiterste datum worden genoemd in de ingebrekestelling waarbinnen de tekortkoming hersteld moet zijn. Er moet duidelijk worden omschreven wat de geconstateerde tekortkomingen zijn, wat verbeterd moet worden en wat de juridische grondslag hiervoor is (verwijzen naar het artikel uit de wet, verordening, contract of inkoopvoorwaarden). Onderdeel van deze ingebrekestelling kan het opstellen van een verbeterplan zijn. Als de aanbieder niet binnen de gestelde termijn aan de voorwaarden voldoet dan is hij in verzuim. Dit is een juridische term, die aanduidt dat een schuldenaar zijn afspraken uit de overeenkomst niet nakomt, ook niet na het stellen van een redelijke termijn. De ingebrekestelling moet aangetekend worden verzonden. De ingebrekestelling is een formele juridische aanpak om de aanbieder te bewegen naar herstel. Als herstel niet gerealiseerd wordt kunnen juridische vervolgstappen worden genomen zoals hieronder besproken.

Bij sommige gevallen is nakoming of herstel niet meer mogelijk. De aanbieder is dan direct in verzuim. Er hoeft dan geen ingebrekestelling verstuurd te worden. In dat geval kan de overeenkomst direct worden ontbonden. Wanneer dit het geval is dan is het altijd wenselijk om een jurist te betrekken.

Cliëntenstop (contractueel)

Indien de aanbieder niet voldoet aan de gestelde voorwaarden is het mogelijk om een cliëntenstop op te leggen. Dit betekent dat er geen nieuwe cliënten in zorg mogen bij de aanbieder. De aanbieder kan, wanneer de situatie dit toelaat, nog wel zorg leveren aan de in zorg zijnde cliënten. De cliëntenstop wordt opgelegd tot het moment dat de aanbieder voldoet aan de voorwaarden/gemaakte afspraken. Een cliëntenstop wordt schriftelijk aan de aanbieder gecommuniceerd. Wanneer de aanbieder weer aan de gestelde voorwaarden voldoet, wordt ook schriftelijk aan de aanbieder medegedeeld dat de cliëntenstop wordt beëindigd.

Vaak wordt een cliëntenstop opgelegd als de veiligheid van de cliënten of de kwaliteit van de ondersteuning in het geding is. Ook kan een cliëntenstop worden opgelegd gedurende een onderzoek na het ontvangen van concrete signalen. Indien de veiligheid van de in zorg zijnde cliënten in gevaar komt dan kan de gemeente besluiten om alle cliënten over te dragen naar een andere aanbieder. In dit geval zullen de indicaties van de cliënten worden herzien op grond van artikel 2.3.10 Wmo.

In artikel 11 van de overeenkomst Wmo vangnetvoorzieningen is opgenomen dat de gemeente Barneveld een cliëntenstop kan toepassen in de volgende situaties:

• a)

  De aanbieder levert, ook na Ingebrekestelling, niet de toegekende/opgedragen ondersteuning;

• b)

  De aanbieder levert, ook na Ingebrekestelling, geen ondersteuning conform de gestelde kwaliteitseisen;

• c)

  De aanbieder houdt zich, ook na Ingebrekestelling, niet aan de eisen en voorwaarden als gesteld in de Inkoopdocumenten.

Betaalstop (art. 6:52 t/ 6:57 BW)

De betaalstop is een opschorting van de betaling. De gemeente kan de betalingen van zorggelden stopzetten tot dat de aanbieder weer voldoet aan de gestelde voorwaarden. De betaalstop is een pressiemiddel om de aanbieder te bewegen aan de gestelde voorwaarden te voldoen. De betaalstop is tijdelijk van aard. Wanneer de aanbieder weer voldoet gaat de gemeente alsnog over tot betaling van het volledige bedrag. De betaalstop kan in verschillende situaties worden ingezet, maar is vaak passend bij tekortkomingen in de bedrijfsvoering. De gemeente dient schriftelijk aan de aanbieder te communiceren dat een betaalstop wordt opgelegd. Hierbij moet ook worden benoemd welke tekortkomingen moeten worden opgeheven om de betaalstop op te heffen.

De gemeente Barneveld heeft de betaalstop (opschorting van de betaling) opgenomen in artikel 13 van de raamovereenkomst vangnetvoorzieningen Wmo.

Privaatrechtelijke boete (contractueel)

De gemeente kan ervoor kiezen om een privaatrechtelijke boete op te nemen in het contract. Er kan worden afgesproken dat bij bepaalde tekortkomingen de aanbieder een bepaald boetebedrag verschuldigd is. De boete is een financieel pressiemiddel om de aanbieder te bewegen om bepaalde afspraken na te komen. Een boete is wel eens opgelegd bij een aanbieder van vervoer die bijvoorbeeld niet aan afgesproken stiptheidsnorm voldoet. Het is van belang om een redelijk bedrag per overtreding vast te leggen met een daaraan gekoppeld maximum bedrag. Let op: dit is niet de bestuursrechtelijke boete van artikel 5:46 Awb.

De gemeente Barneveld heeft in artikel 12 van de raamovereenkomst Wmo vangnetvoorzieningen een privaatrechtelijke boete opgenomen. De boete bedraagt € 6.700,- per overtreding met een maximum van € 33.500,-. Deze bedragen zijn afgeleid van de bestuurlijke boete die de Minister kan opleggen zoals opgenomen in artikel 9.6 van de Jeugdwet.

Opzeggen (contractueel)

In sommige situaties is het wenselijk dat de aanbieder of de gemeente het contract opzegt. Dit kan het geval zijn als de aanbieder langere tijd geen cliënten meer in zorg heeft of als de aanbieder voornemens is te stoppen met de onderneming.

Op grond van de raamovereenkomst Wmo vangnetvoorzieningen kan een aanbieder enkel aangeven de overeenkomst niet te willen verlengen, zoals opgenomen in artikel 2 lid 3 van de raamovereenkomst. Wanneer de aanbieder bijvoorbeeld zijn onderneming heeft beëindigd, is er wel de mogelijkheid om de raamovereenkomst op grond van artikel 16 te ontbinden. Het is voor aanbieders van Wmo-vangnetvoorzieningen niet mogelijk om de raamovereenkomst (zonder reden) tussentijds op te zeggen.

Ontbinding (art. 6:265 BW)

De gemeente kan een overeenkomst ontbinden als een aanbieder in verzuim is. Ontbinden betekent beëindigen van de overeenkomst als de aanbieder niet de verplichtingen uit de overeenkomst nakomt. Een aanbieder is in verzuim als hij een redelijke hersteltermijn (ingebrekestelling) heeft gekregen, maar binnen die termijn nog niet aan de gestelde voorwaarden voldoet of nakoming niet meer mogelijk is. Een ontbinding hoeft niet via de rechter te verlopen, maar kan door een schriftelijke verklaring aan de aanbieder waarin staat dat de overeenkomst wordt ontbonden en wat de reden hiervan is.

Op grond van artikel 16 van de overeenkomst Wmo vangnetvoorzieningen kan de gemeente Barneveld overgaan tot ontbinding indien:

• a)

  De aanbieder zijn verplichtingen voortvloeiende uit de raamovereenkomst niet nakomt na hiertoe schriftelijk in gebreke te zijn gesteld, waarbij een redelijke termijn is gesteld tot nakoming en nakoming uitblijft.

• b)

  De aanbieder zijn verplichtingen voortvloeiende uit de raamovereenkomst blijvend niet kan nakomen.

• c)

  De aanbieder ook na ingebrekestelling niet of niet meer beschikt over de voor de hulp of ondersteuning vereiste bekwaamheid of geschiktheid en/of de door hem geleverde of te leveren hulp of ondersteuning niet meer voldoet aan de eisen en voorwaarden zoals vastgelegd in de documenten als genoemd in artikel 1 van de raamovereenkomst.

• d)

  De aanbieder surseance van betaling is verleend of tegen hem het faillissement is uitgesproken.

• e)

  De aanbieder de onderneming heeft beëindigd.

• f)

  De aanbieder zonder schriftelijke voorafgaande toestemming van opdrachtgever (een deel van) van de onderneming overdraagt, fuseert of splitst of (een deel van) de zeggenschap over de onderneming overdraagt.

• g)

  De aanbieder niet kan instaan voor de gezondheid of de veiligheid van de inwoners en/of voor personen uit zijn systeem.

• h)

  De inkomsten die voor de uitvoering van de raamovereenkomst door de aanbieder worden ingezet, de wettelijke of bestuursrechtelijke kaders van opdrachtgever, of de wijze van financiering door de rijksoverheid zich dusdanig ontwikkelen dat continuering van deze raamovereenkomst voor opdrachtgever redelijkerwijs niet meer mogelijk is.

• i)

  Indien een uitsluitingsgrond zoals opgenomen in de aanbestedingsstukken op de aanbieder van toepassing is.

Als verplichtingen uit de overeenkomst niet meer kunnen worden nagekomen, dan is een aanbieder direct in verzuim. De gemeente hoeft dan geen hersteltermijn te bieden en kan direct de overeenkomst ontbinden. Een ontbinding moet rechtvaardig zijn, de tekortkoming mag niet te gering zijn waardoor de ontbinding geen passende maatregel is.

Ontbinding van de overeenkomst heeft geen terugwerkende kracht. Dit betekent dat zorg geleverd moet worden tot het moment van ontbinding. Ook moet de gemeente de betalingen verrichten tot de overeenkomst ontbonden is.

Bij het ontbinden van de overeenkomst moet er aandacht zijn voor in zorg zijnde cliënten. De continuïteit van zorg moet gewaarborgd worden. Dit betekent dat bij een ontbinding cliënten moeten worden overgedragen naar een andere passende aanbieder. De gemeente moet de beschikkingen van inwoners herzien (als er een aanbieder in de beschikking staat) en de cliënten moeten ‘warm’ worden overgedragen naar een nieuwe passende aanbieder. Het warm overdragen van cliënten is als eis opgenomen in de raamovereenkomst Wmo vangnetvoorzieningen in artikel 2 lid 5.

Verrekening (art. 6:127 BW)

Wanneer terugvordering heeft plaatsgevonden, maar de aanbieder nog wel ondersteuning blijft leveren dan is in sommige gevallen verrekening wenselijk. Bij verrekening kan de gemeente gelden die zij nog tegoed heeft van de aanbieder (door bijvoorbeeld terugvordering) verrekenen met nog te betalen bedragen. Dit geeft de gemeente meer zekerheid om de terugvordering te ontvangen. Wanneer een betaalstop is opgelegd in combinatie met een terugvordering dan kunnen ook die bedragen verrekend worden. De aanbieder moet schriftelijk op de hoogte worden gesteld van een verrekening. De gemeente Barneveld heeft verrekening in artikel 14 van de raamovereenkomst Wmo vangnetvoorzieningen opgenomen.

Terugvordering (artt. 6:74 en 6:265 BW)

Als uit het recht- en doelmatigheidsonderzoek blijkt dat de aanbieder onrechtmatig heeft gedeclareerd dan kan de gemeente dit geld terugvorderen als niet uit de voorwaarden uit de overeenkomst is voldaan. Er is dan sprake van wanprestatie, hetgeen leidt tot ongedaanmakingsverplichtingen.

In artikel 15 van de overeenkomst Wmo vangnetvoorzieningen is opgenomen dat de gemeente Barneveld over gaat tot terugvordering van geheel of gedeeltelijke gedane betalingen aan de aanbieder als sprake is van:

• a)

  Een verstrekte maatwerkvoorziening die is ingetrokken op grond van één of meer van de omstandigheden genoemd in artikel 2.3.10 Wmo.

• b)

  Een ingediende factuur, terwijl de verleende zorg (gedeeltelijk) niet is verleend of niet (geheel) conform de gestelde voorwaarden is verleend.

• c)

  Een onverschuldigde betaling is gedaan door de gemeente Barneveld.

• d)

  Een maatwerkvoorziening door de aanbieder voor een ander doel is ingezet dan met de gemeente Barneveld is overeengekomen.

• e)

  Een maatwerkvoorziening door de aanbieder zonder toestemming van de gemeente Barneveld in het buitenland is ingezet.

• f)

  Een maatwerkvoorziening zonder voorafgaande toestemming van de gemeente Barneveld is uitgevoerd door een onderaannemer.

Beslag leggen (art. 700 ev. RV)

Indien er wordt overgegaan tot terugvordering kan de gemeente ervoor kiezen om beslag te laten leggen op het bezit van de aanbieder. Dit is een civiele procedure die door de advocaat moet worden gevoerd. Neem in dit geval contact op met een jurist/advocaat om de verdere procedure in gang te zetten.

Schadevergoeding (art. 6:95 BW)

De gemeente heeft in de eerste plaats recht op nakoming van de gemaakte afspraken. Als het gaat om zorgverlening in het verleden, is het niet meer mogelijk om die zorg alsnog volgens de eisen te leveren. In plaats van nakoming kan de gemeente schadevergoeding vorderen. Bijvoorbeeld niet geleverde, maar wel betaalde zorg kan als schadevergoeding worden teruggevorderd van de aanbieder. Als nakoming nog wel mogelijk is en de gemeente daarnaast schade heeft geleden dan kan aanvullende schadevergoeding geëist worden.

De vereisten voor een schadevergoeding zijn:

• a)

  Tekortkoming: de aanbieder moet niet hebben voldaan aan de verplichtingen uit de raamovereenkomst;

• b)

  Toerekenbaar: de tekortkoming is de aanbieder toe te rekenen (er moet dus geen sprake zijn van overmacht);

• c)

  Schade: de gemeente moet schade hebben geleden;

• d)

  Causaal verband: de schade moet zijn ontstaan door de toerekenbare tekortkoming van de aanbieder;

• e)

  De geschonden wetgeving beschermt normaliter tegen de veroorzaakte schade (relativiteit).

De gemeente Barneveld heeft schadevergoeding opgenomen in artikel 17 van de raamovereenkomst Wmo vangnetvoorzieningen. De aansprakelijkheid van een aanbieder wordt beperkt volgens de algemene inkoopvoorwaarden. Dit betekent dat een aanbieder aansprakelijk kan worden gesteld voor een maximaal bedrag. Zie hiervoor artikel 15 lid 1 van de algemene inkoopvoorwaarden:

De Partij die toerekenbaar tekortschiet in de nakoming van haar verplichtingen, is tegenover de andere Partij aansprakelijk voor de door de andere Partij geleden dan wel te lijden schade, met dien verstande dat de aansprakelijkheid, per gebeurtenis, is beperkt tot een bedrag van:

• •

  € 150.000 voor opdrachten waarvan de totale waarde kleiner is dan of gelijk aan € 50.000;

• •

  € 300.000 voor opdrachten waarvan de totale waarde meer is dan € 50.000 maar kleiner dan of gelijk aan € 100.000;

• •

  € 500.000 voor opdrachten waarvan de totale waarde meer is dan € 100.000 maar kleiner dan of gelijk aan € 150.000;

• •

  € 1.500.000 voor opdrachten waarvan de totale waarde meer is dan € 150.000 maar kleiner dan of gelijk aan € 500.000;

• •

  € 3.000.000 voor opdrachten waarvan de totale waarde meer is dan € 500.000. Samenhangende gebeurtenissen worden daarbij aangemerkt als één gebeurtenis.

De beperking van de aansprakelijkheid als hiervoor bedoeld komt te vervallen:

• a.

  ingeval van aanspraken van derden op schadevergoeding ten gevolge van dood of letsel;

• b.

  indien sprake is van opzet of grove schuld aan de zijde van Contractant of diens Personeel;

• c.

  in geval van schending van intellectuele eigendomsrechten als bedoeld in artikel 9 van de Inkoopvoorwaarden.

Bestuursrechtelijke maatregelen

De bestuursrechtelijke maatregelen zijn opgenomen in de Wmo. Deze maatregelen richten zich voornamelijk op niet handelen van de cliënt. De Wmo geeft de volgende maatregelen:

Herzien/intrekken indicatie (art. 2.3.10 Wmo)

Het college kan een maatwerkvoorziening of een toegekend pgb herzien of intrekken als het college vaststelt dat :

• a)

  de cliënt onjuiste of onvolledige gegevens heeft verstrekt en de verstrekking van juiste of volledige gegevens tot een andere beslissing zou hebben geleid,

• b)

  de cliënt niet langer op de maatwerkvoorziening of het persoonsgebonden budget is aangewezen,

• c)

  de maatwerkvoorziening of het persoonsgebonden budget niet meer toereikend is te achten,

• d)

  d.de cliënt niet voldoet aan de aan de maatwerkvoorziening of het persoonsgebonden budget verbonden voorwaarden,

• e)

  de cliënt de maatwerkvoorziening of het persoonsgebonden budget niet of voor een ander doel gebruikt.

Bij herziening behoudt de cliënt wel zijn recht op hulp of ondersteuning maar kan dit bijvoorbeeld afnemen bij een andere aanbieder of het wordt herzien naar een andere omvang of product. Het is dus mogelijk om een indicatie in te korten. Denk hierbij aan de situatie dat de cliënt recht heeft op twee (2) dagdelen (zes (6) uur) Wmo dagactiviteiten per week. Als de cliënt (structureel) maar drie (3) uur aanwezig is, terwijl de aanbieder wel twee (2) dagdelen declareert dan is het mogelijk om de indicatie van de cliënt te herzien. De cliënt heeft dan in het vervolg nog recht op één (1) dagdeel Wmo dagactiviteiten. Als er nog wel enig, maar een ander recht op de voorziening bestaat, dan is er sprake van herziening.

Van intrekking is sprake als achteraf gezien in het verleden geen recht op een voorziening bestond. Denk hierbij aan een situatie dat de cliënt tijdens het keukentafelgesprek heeft aangegeven dat hij geen familie en sociaal netwerk heeft. Als later blijkt dat de cliënt wel een netwerk heeft die de hulp of ondersteuning zou kunnen verlenen dan zou de consulent, als hij dat tijdens het keukentafelgesprek had geweten, geen indicatie hebben verstrekt. In dit geval kan een indicatie worden ingetrokken.

Zoals aangegeven in de Wmo kan een besluit enkel herzien of ingetrokken worden als de cliënt iets heeft fout gedaan. De gemeente Barneveld heeft in haar contract deze verantwoordelijkheid ook bij de aanbieder neergelegd. Zie hiervoor artikel 15 lid 1 sub a van de raamovereenkomst Wmo vangnetvoorzieningen.

Terugvordering bij de cliënt (art. 2.4.1 Wmo)

Het college heeft de bevoegdheid om de geldswaarde van de voorziening terug te vorderen. Dit mag in de Wmo alleen als:

• •

  een verstrekte maatwerkvoorziening (of pgb) is ingetrokken of herzien omdat de cliënt onjuiste of onvolledige inlichtingen heeft verstrekt (en de verstrekking van juiste of volledige gegevens tot een ander besluit had geleid), én

• •

  dit door de cliënt opzettelijk is gedaan.

Terugvordering bij de aanbieder (art. 2.4.1 lid 1 Wmo)

Terugvordering bij de aanbieder is op grond van de bestuursrechtelijke maatregelen alleen mogelijk indien de cliënt opzettelijk de inlichtingenplicht heeft geschonden en de aanbieder daaraan opzettelijk zijn medewerking heeft verleend. Er moet dus zowel opzet bij de cliënt als opzet bij de aanbieder worden aangetoond. In de praktijk blijkt dit vrijwel onmogelijk. Om die reden wordt veelal gekozen voor de privaatrechtelijke maatregelen.

Last onder dwangsom (art. 5:20 lid 1 en 3 Awb en 5:32 Awb)

De toezichthouder is onder andere bevoegd tot het vorderen van gegevens van de aanbieder (zie alle bevoegdheden artikel 5:11 t/m 5:19 Awb). De aanbieder is verplicht om hieraan mee te werken. Indien de aanbieder hier niet aan meewerkt, kan de toezichthouder een last onder dwangsom opleggen. Dit houdt in dat de aanbieder voor iedere dag dat hij de gegevens niet aanlevert een geldbedrag aan de gemeente verschuldigd is.

Strafrechtelijke maatregelen

Aangifte doen

Wanneer het vermoeden bestaat dat een strafbaar feit is gepleegd door een aanbieder (rechtspersoon) of een persoon binnen de organisatie (natuurlijk persoon), dan wordt altijd contact opgenomen met de beleidsadviseur Veiligheid. In samenspraak wordt beoordeeld of aangifte wordt gedaan bij de politie. Het Openbaar Ministerie (OM) beoordeelt of er voldoende aanleiding bestaat om een strafrechtelijk onderzoek te starten. Dit wordt dan verder opgepakt door het OM.