Besluit van de raad van de gemeente Oosterhout van 8 oktober 2024 tot vaststelling van de Nota reserves en voorzieningen Gemeente Oosterhout 2024

Voor gemeenten staat het behalen van bepaalde maatschappelijke doelen centraal. Dit soort doelen zijn vaak zo groot en ingewikkeld, dat ze niet in één jaar te bereiken zijn. Denk bijvoorbeeld maar aan de ontwikkeling van een nieuwe woonwijk. Hierbij is het dus nodig om geld meerjarig beschikbaar te houden. Ook zijn hiervoor vaak dure eenmalige investeringen nodig, zoals de aankoop van gronden of de aanleg van een nieuwe weg.

En net zoals het privé verstandig is om voor grote aankopen zoals een nieuwe auto of voor een verbouwing geld te reserveren, geldt dit ook voor ons als gemeente. De bestemmingsreserves zijn de spaarpotjes van de gemeente. De gemeenteraad besluit of en waarvoor geld apart gezet wordt en hoeveel er jaarlijks ingestopt en uitgegeven mag worden.

Omdat de gemeenteraad zelf niet degene is die de spaarpotten beheert en de uitgaven doet, is het belangrijk om goede afspraken te maken. De basis voor alle financiële afspraken tussen gemeenteraad en college wordt gevormd door de Gemeentewet, het daaruit volgend Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) en de financiële verordening van de gemeente Oosterhout.

Omdat het besluit om ergens al dan niet een reserve voor in te stellen een politieke keuze is, vind je in het BBV (Besluit Begroten en Verantwoorden) voor reserves vooral definities wat reserves zijn en wat hierover minimaal moet worden gerapporteerd in de jaarrekening. Hoe we als gemeente met reserves willen omgaan ligt vast in deze Nota reserves en voorzieningen. De regels voor voorzieningen in het BBV laten weinig ruimte voor ‘eigen’ afspraken. Daarom zijn de interne regels voor voorzieningen vooral gericht op volledigheid en juistheid: hoe zorgen we er voor dat er een voorziening wordt ingesteld als dat nodig is en dat er - net als bij de reserves - genoeg, maar ook niet te veel geld in wordt gestopt.

Reserves zijn onder te verdelen in algemene reserves en bestemmingsreserves (al bestemming aangegeven). We spreken over voorzieningen als er sprake is van een verplichting c.q. schuld, gekoppeld aan een bepaald risico. Het belangrijkste verschil tussen reserves en voorzieningen is dan ook dat er bij reserves in principe sprake is van een vrije keuze van het bestuur om gelden apart ter zetten, al dan niet voor een bepaalde bestemming. Bij voorzieningen is er sprake van een oorzaak uit het verleden: er is iets gebeurd wat niet terug te draaien is en wat waarschijnlijk leidt tot las-ten in de toekomst die niet waren voorzien. Van een vrije keuze is daardoor geen sprake.

In de presentatie van de begroting en jaarrekening is het volgens het BBV verplicht om alle onttrekkingen en toevoegingen aan reserves apart te presenteren. Hierdoor krijg je een resultaat van baten en lasten vóór onttrekkingen en stortingen de reserves en een resultaat ná stortingen en onttrekkingen reserves.

Algemene uitgangspunten c.q. spelregels voor reserves en voorzieningen

• 1.

  Een duidelijke en overzichtelijke indeling van de reserves en voorzieningen: dit betekent onder andere dat het aantal reserves en voorzieningen beperkt blijft tot de hoogst noodzakelijke. Indien er teveel potjes ontstaan (en tot een te grote omvang), bestaat het gevaar dat er onnodig beslag wordt gelegd op de beschikbare gelden. Goede onderbouwing van de reserves en voorzieningen is daarom een vereiste.

• 2.

  Instellen en opheffen van reserves: het instellen en opheffen van reserves is de bevoegdheid van de Raad. Dit past volledig bij het budgetrecht van de Raad.

• 3.

  Toevoeging en onttrekkingen reserves: toevoegingen en onttrekkingen aan reserves moeten in de begroting zijn opgenomen. Indien dit niet het geval is, mag pas na definitieve bepaling van het resultaat in de jaarrekening gestort of onttrokken worden. Uitzondering hierop vormen de zgn. ‘gesloten systeem reserves’ (zie hoofdstuk 9).

• 4.

  Instellen en opheffen van voorzieningen: voorzieningen kunnen, aangezien deze gekoppeld zijn aan risico’s, door het college worden getroffen in de jaarrekening voordat het resultaat wordt bepaald.

• 5.

  Budgetbeheer: alle reserves en voorzieningen zijn gekoppeld aan de producten binnen de gemeente. Via deze koppeling is er ook een directe koppeling met de budgethouder en budgetbeheerder, die verantwoordelijk zijn voor de uitvoering van de gestelde kaders op het gebied van reserves en voorzieningen.

• 6.

  Het reservebeleid dient regelmatig te worden geëvalueerd. Het College is bevoegd tussentijdse aanpassingen in de nota door te voeren. Dit kan bijvoorbeeld als er sprake is van wijzigingen in de regelgeving. Het College is dan wel verplicht om de raad via de begroting en/of jaarrekening hiervan op de hoogte te stellen.

• 7.

  Rentebeleid: op voorzieningen wordt geen rente bijgeschreven, tenzij deze tegen contante waarde zijn ingesteld. Aan algemene- en bestemmingsreserves wordt in zijn algemeenheid ook geen rente bijgeschreven. Hierop maken we een uitzondering voor de reserve investeringsprojecten en de reserve Equalit. Hiervan wordt de rente ten gunste van deze reserves gebracht.

Wijzigingen in deze nota

Hieronder staan de belangrijkste wijzigingen beschreven ten opzichte van de voorgaande nota reserves en voorzieningen. Dit zijn niet allemaal nieuwe voorstellen; deze zijn deels al in eerdere (raads)voorstellen voorgelegd en besloten.

Algemene reserves

Algemene reserve: De afgelopen jaren zijn de taken vanuit het Rijk fors toegenomen (onder meer binnen het sociaal domein en op gebied van duurzaamheid). In het financieel perspectief 2023 is de algemene reserve verhoogd naar 10% van de begrotingsomvang (ongeveer € 17,1 miljoen) en deze reserve aan te houden als risicoreserve. Het is dan niet meer nodig om een deel van de vrije reserve aan te houden ter dekking van risico’s waardoor een zuiverder beeld ontstaat op het besteedbaar vermogen aldaar.

Reserves grondbedrijf

Algemene bedrijfsreserve: deze naam wijzigt naar Algemene Reserve Grondexploitatie. Dat is duidelijker qua naam. In de voorgaande nota reserves & voorzieningen is de omvang van de Algemene reserve grondbedrijf (ABR) gemaximeerd op € 12,5 miljoen (en een minimale omvang van de ABR van € 9 miljoen). In het financieel perspectief 2023 is de ABR met € 4,1 miljoen verhoogd naar € 15 miljoen. Reden om dit op te hogen is gelegen in de ontwikkelingen rondom Oosterhout Oost voor de komende jaren, welke een hoger risicoprofiel voor het grondbedrijf betekenen, en de wens van de raad om een actieve grondpolitiek toe te passen. Daarbij komt dat er de komende tijd ontwikkelingen voorzien zijn waar grondexploitaties voor geopend zullen moeten worden (ontwikkeling Slotjesveld en ontwikkeling Hanze College en omgeving).

Bestemmingsreserve ruimtelijke ontwikkeling: dit is een nieuwe reserve die in het licht van ruimtelijke ontwikkelingen benodigd is. Deze reserve kan tevens ingezet worden voor investeringen in groen in het stedelijk gebied. Een beschrijving van deze reserve vindt u in bijlage 2.

Reserve infrastructurele werken: deze naam wijzigt worden naar Bestemmingsreserve Mobiliteitsfonds (dit in lijn met besluitvorming over de uitvoeringsagenda mobiliteits-visie). Deze reserve staat nu nog weergegeven onder de algemene reserves grondexploitatie, maar in feite is de reserve gelabeld voor mobiliteitsprojecten. Deze zal dan verhuizen naar de lijst met bestemmingsreserves.

Bestemmingsreserves:

Reserve toeristisch fonds: De voeding van deze reserve verandert per boekjaar 2025. De maximale toevoeging is niet langer de totale meeropbrengst aan toeristenbelasting in een bepaald jaar, maar het eventueel restant budget van de 75.000 euro waar het Platform Toerisme over adviseert aan het college. Dit conform besluitvorming in de perspectiefnota 2025.

Opheffen reserves en voorzieningen

Via de nota zijn alle huidige reserves en voorzieningen geanalyseerd op basis van de volgende onderdelen:

• •

  Wat is het doel van de reserve of voorziening en is deze doelstelling nog actueel?

• •

  Betreft het hier een reserve of voorziening?

• •

  Ligt er een plan aan ten grondslag en wanneer is dit geactualiseerd?

• •

  Einddatum van de reserve of voorziening?

Op dit moment zijn er geen reserves of voorzieningen die nu kunnen worden opgeheven.

In deze nota wordt verstaan:

Algemene reserve

Alle reserves zonder voorwaarden of bepaalde bestemming vormen tezamen de algemene reserve.

Bespaarde rente

Bespaarde rentelasten van investeringskredieten die niet met geleend geld, maar met eigen middelen (reserves) zijn gefinancierd. De bespaarde rente maakt deel uit van het rente resultaat. De bespaarde rente kan worden toegevoegd aan de reserves die tot de bespaarde rente hebben geleid.

Bestemmingsreserve

Een reserve waaraan de gemeenteraad een bepaalde bestemming heeft gegeven. De raad kan deze bestemming ook weer veranderen.

Kapitaallasten

De som van de jaarlijks terugkerende afschrijvingen en rentelasten met betrekking tot investeringen in activa. De kapitaallasten komen ten laste van de exploitatierekening.

Rentetoevoeging

Door aanwending van reserves voor interne financiering wordt op de te betalen externe rentelasten bespaard. Intern worden er wel rentelasten aan toegerekend. Deze rentelasten kunnen ten gunste worden gebracht van de betreffende reserves. Zie ook Bespaarde rente.

Reserve

Een reserve is een vermogensbestanddeel dat als eigen vermogen is aan te merken. Reserves zijn als volgt onder te verdelen:

1. algemene reserve;

2. bestemmingsreserves;

3. egalisatiereserves;

4. reserves ter dekking van kapitaallasten van geactiveerde kapitaaluitgaven (investeringen).

Voorzieningen

Een voorziening is dat deel van het vreemd vermogen dat wordt aangewend ter dekking van verplichtingen die redelijkerwijs zijn in te schatten. Een voorziening heeft een planmatig karakter en is in principe eindig.

Voorzieningen worden gevormd wegens:

• 1.

  verplichtingen en verliezen waarvan de omvang onzeker, maar redelijkerwijs in te schatten is;

• 2.

  risico’s terzake van verplichtingen of verliezen waarvan omvang redelijkerwijs is in te schatten;

• 3.

  kosten te maken in volgend begrotingsjaar met oorsprong in (voorafgaand) begrotingsjaar en voorziening strekt tot gelijkmatige verdeling van de lasten over aantal begrotingsjaren;

• 4.

  de bijdragen aan toekomstige vervangingsinvesteringen (economisch nut), waarvoor een heffing wordt geheven.

3.1 VISIE

Op het gebied van reserves en voorzieningen heeft de gemeente Oosterhout de volgende visie:

De gemeente Oosterhout streeft naar een structureel gezonde financiële uitgangspositie. Bij een structureel gezonde financiële positie is er sprake van een weerstandsvermogen dat past bij het risicoprofiel. Het verbeteren van het weerstandsvermogen vindt plaats via het principe dat positieve resultaten bij de jaarrekening worden toegevoegd aan de vrije reserve.

3.2 WETTELIJKE KADERS

In deze paragraaf zijn de belangrijkste artikelen uit het BBV aangaande reserves en voorzieningen opgenomen.

3.2.1 Reserves

In artikel 42 van het BBV is aangegeven dat reserves behoren tot het eigen vermogen van de gemeente. Reserves worden onderscheiden naar:

• a.

  algemene reserves; Een algemene reserve is een reserve zonder specifiek benoemd bestedingsdoel die is bedoeld als buffer om onverwachte tegenvallers en fluctuaties in de exploitatie op te kunnen vangen.

• b.

  bestemmingsreserves. Een bestemmingsreserve is een reserve waaraan door de gemeenteraad een specifiek bestedingsdoel (bestemming) is gegeven.

3.2.2 Voorzieningen

Voorzieningen zijn passiefposten op de balans, die een schatting geven van de voorzienbare lasten in verband met risico’s en verplichtingen, waarvan de omvang en/of het tijdstip van optreden per balansdatum min of meer onzeker is, en die oorzakelijk samenhangen met de periode voorafgaand aan die datum.

Het vormen van een voorziening is niet toegestaan voor een algemeen bedrijfsrisico; bij een voorziening dient er sprake te zijn van een specifiek risico. De algemene reserve is bedoeld voor het opvangen van algemene bedrijfsrisico’s.

In artikel 44 van het BBV is een voorgeschreven indeling van de voorzieningen opgenomen. In grote lijnen komt deze op het volgende neer:

• a.

  verplichtingen en verliezen waarvan de omvang op de balansdatum onzeker is, doch redelijkerwijs te schatten;

• b.

  risico’s inzake te verwachten verplichtingen of verliezen waarvan de omvang redelijkerwijs is te schatten;

• c.

  kosten die betrekking hebben op het lopende of voorgaande begrotingsjaren die in een volgend begrotingsjaar zullen worden gemaakt en de voorziening strekt tot gelijkmatige verdeling van lasten over een aantal begrotingsjaren;

• d.

  de bijdragen aan toekomstige vervangingsinvesteringen, waarvoor een heffing wordt geheven.

Tot de voorzieningen worden ook gerekend van derden verkregen middelen die specifiek besteed moeten worden, met uitzondering van de Europese en Nederlandse overheden ontvangen voorschotbedragen voor uitkeringen met een specifiek bestedingsdoel die dienen ter dekking van lasten van volgende begrotingsjaren.

In bijlage 2 van deze nota zijn de artikelen uit het BBV die betrekking hebben op reserves en voorzieningen opgenomen.

4.1 RESERVES

Het BBV onderscheidt twee soorten reserves, te weten de algemene reserves en de bestemmingsreserves. Hieronder wordt weergegeven wat onder deze reserves wordt verstaan.

4.1.1. Algemene reserves

Algemene reserve zijn reserves waaraan geen bestemming is gegeven. Deze dienen om risico’s in algemene zin op te vangen en hebben daarmee een bufferfunctie. Twee keer per jaar (bij de begroting en bij de jaarstukken) actualiseren wij in het kader van risicomanagement ons risicoprofiel, zoals beschreven in de Nota Risicomanagement en weerstandsvermogen.

Naast de algemene reserve betitelen we nog één reserve als algemene reserve, namelijk de Algemene Reserve Grondexploitatie (ARG) van het grondbedrijf.

De ARG is geen bestemmingsreserve zoals hieronder wordt beschreven, maar een reserve om algemene risico’s op het gebied van grondexploitatie op te vangen. Om deze reden vervult de ARG evenals de algemene reserve een bufferfunctie.

De vrije reserve binnen de gemeente Oosterhout is feitelijk gezien een mix tussen een algemene reserve en een bestemmingsreserve. Deze reserve dient enerzijds voor het opvangen van algemene risico’s, maar kent ook een aantal ‘projecten’ die vanuit deze reserve worden bekostigd.

4.1.2 Bestemmingsreserves

De bestemmingsreserves zijn reserves die gevormd zijn met een specifiek doel. Deze zijn op grond van hun doel nader in te delen in:

• projectreserves (ter realisatie van bestuurlijke ambities);

• exploitatiereserves;

• egalisatiereserves;

• risicoreserves;

• reserves ter dekking van afschrijvingslasten.

Projectreserves

Bij het uitvoeren van projecten lopen de uitgaven en inkomsten vaak niet synchroon. Door het instellen van een reserve kan gespaard worden voor een bepaald doel of project.

Exploitatiereserves

Dit is een reserve die is gerelateerd aan exploitatiebudgetten Voorbeeld hiervan betreft de reserve Equalit.

Egalisatiereserves

Om grote schommelingen in de exploitatie en in de tarieven die aan derden in rekening worden gebracht, maar die niet specifiek besteed hoeven te worden, op te vangen, kunnen egalisatiereserves worden gevormd.

Onderhoudsreserves

Een onderhoudsreserve is bedoeld om ongewenste schommelingen in de uitgaven voor onderhoud op te kunnen vangen. Het BBV geeft aan dat een onderhoudsreserve bij voorkeur vergezeld moet worden van een meerjarig-onderhoudsprogramma. Momenteel kennen we in Oosterhout deze reserves niet.

Reserves ter dekking van afschrijvingslasten

Een bijzondere soort bestemmingsreserve betreft de bestemmingsreserve investeringsprojecten; een reserve ter dekking van de kapitaallasten van gerealiseerde investeringen. Deze bestemmingsreserves dienen in stand te worden gehouden ter dekking van de kapitaallasten in de exploitatie.

4.2 VORMING EN MUTATIES RESERVES

Voor de vorming van en mutaties in de reserves is een besluit van de raad nodig in verband met het budgetrecht van de raad. Gedurende het jaar zijn er vaste momenten waarop voorstellen kunnen worden gedaan tot vorming van of mutaties in de reserves, namelijk bij de vaststelling van de begroting en bij de vaststelling van het jaarverslag. Daarnaast is het mogelijk om gedurende het jaar voorstellen aan de raad te doen voor vorming van en mutaties in de reserves.

Het voorstel tot instelling van een reserve moet minimaal de volgende gegevens bevatten:

4.3 OPHEFFING BESTEMMINGSRESERVES

Om de inzichtelijkheid te waarborgen worden reserves opgeheven als:

• 1.

  het doel waarvoor ze zijn ingesteld is gerealiseerd; Na realisatie van de bestuurlijke doelstellingen kan het restant vrijvallen.

• 2.

  het tijdspad is verlopen; Gelet op het feit dat de bestemmingsreserves gevormd worden om bestuurlijke ambities te realiseren, hebben deze een bepaalde prioriteit. In de tijd kan door gewijzigde prioriteitstelling het belang voor de realisatie van het doel van de bestemmingsreserve wijzigen.

Daarnaast kunnen bestemmingsreserves geheel of gedeeltelijk worden opgeheven naar aanleiding van de jaarlijkse beoordeling naar nut, noodzaak en omvang van de bestemmingsreserves.

Voor bestemmingsreserves die gevormd worden ter realisering van activa geldt dat na realisatie van het activum de reserve wordt gebruikt ter dekking van de kapitaallasten.

Het restantbedrag van bestemmingsreserves die opgeheven worden kan terugvallen in de vrije reserve. De raad neemt hierover een besluit bij de planning en control-producten.

4.4 RENTE EIGEN FINANCIERINGSMIDDELEN

Reserves worden gerekend tot de eigen financieringsmiddelen. De gemeente Oosterhout berekent rente over de eigen financieringsmiddelen. Dit wordt bespaarde rente genoemd. De reden om bespaarde rente over de eigen financieringsmiddelen te berekenen, is dat de eigen financieringsmiddelen dienen als financieringsbron. Hiervoor hoeven geen externe financieringsmiddelen te worden aangetrokken, waardoor wordt bespaard. De bespaarde rente kan:

1. toegevoegd worden aan reserves, of

2. toegevoegd worden aan de exploitatie.

De gemeente Oosterhout voegt bespaarde rente toe aan de exploitatie. Hierop maken we een uitzondering voor de bespaarde rente van de reserve investeringsprojecten en de reserve Equalit. Hiervan wordt de bespaarde rente ten gunste van deze reserves gebracht.

5.1 VORMING VOORZIENINGEN

De gemeente is verplicht voorzieningen te vormen in het kader van:

• 1.

  onzekere verplichtingen en verliezen;

• 2.

  risico’s waarvan de omvang redelijkerwijs is in te schatten; In het kader van het weerstandsvermogen worden de risico’s in beeld gebracht. Op het moment dat de risico’s redelijkerwijs in te schatten zijn, moet er een voorziening gevormd worden.

• 3.

  egalisatie van kosten; Deze voorzieningen worden gevormd op basis van een door de raad vastgesteld beheerplan. Als de in het beheerplan opgenomen kosten niet of nauwelijks fluctueren is het niet noodzakelijk een voorziening te vormen.

• 4.

  de bijdragen aan toekomstige vervangingsinvesteringen (economisch nut), waarvoor een heffing wordt geheven.

Elke voorziening moet de omvang hebben van de desbetreffende verplichting of het geschatte risico. Voor elke voorziening moet een beheerplan aanwezig zijn, waarbij een onderbouwing aanwezig is van de voorziening gekoppeld aan het risico dat de gemeente op termijn loopt. Indien er een kans is dat een risico zich zal voordoen en de omvang van het risico niet goed is in te schatten, dan kan er geen voorziening worden getroffen. Het risico moet dan meegenomen worden in de paragraaf weerstandsvermogen en risicobeheersing (W&R) bij de meerjarenbegroting en jaarstukken.

Schematisch kan dit als volgt worden weergegeven:

5.2 OPHEFFING VOORZIENINGEN

Indien een voorzien risico, verlies of specifieke besteding komt te vervallen waarvoor in het verleden een voorziening is gevormd, dan moet het college de voorziening opheffen. Het restant van de voorziening valt vrij ten gunste van het rekeningresultaat. Indien een voorziening is gevormd ter gelijkmatige verdeling van lasten over begrotingsjaren dan moet de gemeenteraad de beslissing nemen over het opheffen van de voorziening. De raad geeft hiermee immers aan de lasten niet langer te willen egaliseren.

5.3 RENTE OVER VOORZIENINGEN

Rentetoevoegingen aan voorzieningen zijn niet toegestaan, tenzij de waardering tegen contante waarde is of voorzieningen als gevolg van bijdragen van derden dit verplicht stellen.

6.1 VERSCHIL RESERVES EN VOORZIENINGEN

Het belangrijkste onderscheid tussen reserves en voorzieningen is dat er bij reserves in principe sprake is van een vrije keuze van het bestuur om gelden apart te zetten, al dan niet voor een bepaalde bestemming.

Bij voorzieningen is er sprake van een oorzaak uit het verleden: er is iets gebeurd wat niet terug te draaien is en wat waarschijnlijk leidt tot lasten in de toekomst die niet waren voorzien (begroot). Van een vrije keuze is derhalve geen sprake. Wel kunnen soms de gevolgen nog beïnvloed worden. Bij het bepalen van de noodzakelijk omvang van een voorziening wordt hiermee ook rekening gehouden. In onderstaande tabel is het onderscheid tussen reserves en voorziening samengevat.

6.2 DUIDELIJK EN OVERZICHTELIJKE INDELING VAN RESERVES EN VOORZIENINGEN

Dit betekent onder andere dat het aantal reserves en voorzieningen beperkt blijft tot de hoogst noodzakelijke. Reserves en voorzieningen dienen onderbouwd te worden. De doelstelling dient helder te zijn, de noodzakelijke omvang alsmede de wijze (en omvang) van stortingen en beschikkingen. Indien er teveel potjes ontstaan (en tot een te grote omvang), bestaat het gevaar dat er onnodig beslag wordt gelegd op gemeenschapsgelden.

7.1 MINIMALE HOOGTE ALGEMENE RESERVE

De doelstelling van de algemene reserve is:

• 1.

  het tijdelijk opvangen van negatieve exploitatieresultaten. De benodigde omvang is sterk afhankelijk van de interne beheersing van de bedrijfsprocessen. Als de planning- en controlcyclus goed functioneert dan zullen via bijsturing tekorten/overschotten in de uitvoering van de begroting met behulp van een aanpassingsproces in uiterlijk 2 à 3 jaar weer worden gecorrigeerd;

• 2.

  onvoorzienbare externe ontwikkelingen op te vangen.

Het ministerie van BZK stelt in zijn algemeenheid geen eisen ten aanzien van het niveau van de algemene reserve. In het besluit begroting en verantwoording (BBV) is alleen voorgeschreven dat de gemeente zelf haar beleid bepaalt ten aanzien van de algemene reserve.

De afgelopen jaren zijn de taken vanuit het Rijk fors toegenomen (onder meer binnen het sociaal domein en op gebied van duurzaamheid). In het financieel perspectief 2023 is de algemene reserve verhoogd naar 10% van de begrotingsomvang (ongeveer € 17,1 miljoen) en deze reserve aan te houden als risicoreserve. Het is dan niet meer nodig om een deel van de vrije reserve aan te houden ter dekking van risico’s waardoor een zuiverder beeld ontstaat op het besteedbaar vermogen aldaar.

7.2 ALGEMENE RESERVE GRONDEXPLOITATIE

De algemene reserve grondexploitatie (ARG) is een algemene reserve en heeft het karakter van een risicoreserve. Daarmee is deze te vergelijken met de Algemene Reserve op concernniveau. De inzetbaarheid van de algemene reserve grondexploitatie beperkt zich tot zaken die een duidelijk raakvlak hebben met het taakgebied grondexploitatie. Deze reserve kan worden aangewend voor het voeren van een actief grondbeleid, maar dient tevens als buffer voor het afdekken van mogelijke verliezen en risico’s.

Voor de wenselijke omvang van het weerstandsvermogen zijn een groot aantal factoren van belang, zoals de omvang van de geïnvesteerde bedragen (de boekwaarden), de looptijd van de exploitaties, de risico’s van prijs- en rentestijgingen voor de exploitatiekosten, prijsdalingen voor de grondverkopen, tegenvallende subsidies en afzet-stagnaties. Ingeval van samenwerking met projectontwikkelaars is ook de soliditeit van de betreffende ontwikkelaar een risicofactor. Tenslotte is de mate waarin voornoemde risico’s zijn afgedekt een belangrijk element. Kortom er is een groot aantal factoren van belang bij het bepalen van het benodigd weerstandsvermogen. Deze factoren laten zich niet in alle gevallen vastleggen in concrete cijfers.

In de voorgaande nota reserves & voorzieningen is de omvang van de Algemene reserve grondbedrijf (ABR) gemaximaliseerd op € 12,5 miljoen (en een minimale omvang van de ABR van € 9 miljoen). In het financieel perspectief 2023 is de ABR met € 4,1 miljoen verhoogd naar € 15 miljoen. Reden om dit op te hogen is gelegen in de ontwikkelingen rondom Oosterhout Oost voor de komende jaren, welke een hoger risicoprofiel voor het grondbedrijf betekenen, en de wens van de raad om een actieve grondpolitiek toe te passen. Daarbij komt dat er de komende tijd ontwikkelingen voorzien zijn waar grondexploitaties voor geopend zullen moeten worden (ontwikkeling Slotjesveld en ontwikkeling Hanze College en omgeving).

Middels het Meerjarenperspectief grondexploitaties (MPG) zal de omvang van de algemene reserve grondexploitatie worden gemonitord. Wanneer er aanleiding is om de omvang hiervan te verlagen of te verhogen, zal dit middels het MPG worden voorgelegd aan de gemeenteraad.

7.3 VRIJE RESERVE

De vrije reserve vormt onderdeel van de algemene reserves. De vrije reserve wordt in principe gevoed met overschotten uit de jaarrekening en het afromen van de Algemene Reserve Grondexploitatie vanwege de winsten van de diverse grondexploitaties/ grondverkopen.

De vrije reserve kan en mag niet negatief worden. Bij tekorten binnen de vrije reserve is het geen optie om extra geldleningen af te sluiten, aangezien het hier gaat om een dekkingsprobleem (geen financieringsprobleem).

Jaarlijks wordt via de begroting en de jaarrekening de vrije reserve herijkt, waarbij de actuele stand in beeld wordt gebracht en een doorkijk wordt gegeven in toekomstige uitgaven en inkomsten. In de berekening van het weerstandsvermogen wordt in principe alleen dat deel van de vrije reserve meegenomen waarop geen claim ligt.

Voor het toetsen van de huidige reserves en voorzieningen gelden de volgende criteria:

• •

  Wat is het doel van de reserve of voorziening en is deze doelstelling nog actueel?

• •

  Betreft het hier een reserve of voorziening?

• •

  Ligt er een plan aan ten grondslag en wanneer is dit geactualiseerd?

• •

  Einddatum van de reserve of voorziening?

In bijlage 1 is een overzicht gegeven van alle reserves en voorzieningen per 1 januari 2024.

Onderstaand is aangegeven voor welke reserves/ voorzieningen besloten wordt tot opheffing, herschikking van bedragen of samenvoeging.

Op te heffen reserves/ voorzieningen

Op dit moment zijn er geen reserves of voorzieningen die nu kunnen worden opgeheven.

In bijlage 1 is het totaal van alle reserves en voorzieningen weergegeven per 1-1-2024.

Zoals blijkt bij de uitgangspunten mag bij de jaarrekening aan reserves niet meer worden onttrokken of gestort dan dat er aan de voorkant is begroot. Uit praktisch oogpunt (conform eerdere besluitvorming) willen we de raad voorstellen hiervoor bij een aantal reserves een uitzondering te maken. Dit betekent praktisch dat hogere stortingen of onttrekkingen ten opzichte van de begroting al wel in de jaarrekening worden verwerkt, en dit niet via het voorstel saldobestemming bij de jaarrekening separaat aan de raad wordt voorgelegd ter besluitvorming. Uiteraard wordt hierover wel verantwoording afgelegd aan de raad middels de jaarrekening. Dit betreft de volgende reserves:

Voorgesteld wordt om bovenstaande posten ook als zodanig in de jaarrekening te behandelen en mutaties op deze reserves direct in de jaarrekening te verwerken. Via de jaarrekening zal verantwoording worden afgelegd over de onttrekkingen en stortingen in deze reserves.

10.1 CITEERTITEL

Deze nota wordt aangehaald als de Nota Reserves en Voorzieningen gemeente Oosterhout 2024.

10.2 WIJZIGING VAN DE NOTA

Indien wet- en regelgeving of andere omstandigheden dit vereisen wordt deze nota opnieuw beoordeeld op toepasbaarheid en actualiteit en, waar nodig, aangepast.

10.3 INTREKKING OUDE NOTA

De ‘Nota reserves en voorzieningen gemeente Oosterhout 2020-2023’ wordt ingetrokken op 1 december 2024.

10.4 INWERKINGTREDING

Deze nota treedt in werking op 1 december 2024.