Beleidsregels waterpijpcafés gemeente Arnhem 2024

Ondertekening

Bijlage 1 Toelichting op de beleidsregels

Aanleiding

In Nederland zien we in toenemende mate openbare inrichtingen die gelegenheid bieden om waterpijp/shisha te roken. De ervaring leert, ook in Arnhem, dat deze activiteit vaak een negatief effect heeft op de openbare orde in en in de directe nabijheid van de openbare inrichting evenals de veiligheid aldaar, de gezondheid van bezoekers van de openbare inrichting en het woon- en leefklimaat van de omgeving. Daarnaast kleven aan het gebruik van waterpijp verschillende risico’s.

In Arnhem wordt de activiteit apart benoemd in de exploitatievergunning. Echter is het vanwege de voornoemde effecten noodzakelijk om een beoordelingscriterium te stellen en voorschriften te verbinden aan het aanbieden van waterpijp of shisha. Hiermee wordt helderheid verschaft voor (toekomstige) exploitanten, handhavers en omwonenden over de geldende voorwaarden die van toepassing zijn wanneer er waterpijpen voor gebruik worden aangeboden.

Risico voor gezondheid en veiligheid

Het gebruik van deze waterpijpen is niet zonder gevaar. Bij het roken van een waterpijp komen verschillende schadelijke stoffen vrij zoals teer (PAK), nitrosamines, zware metalen en koolmonoxide (CO). Blootstelling aan koolmonoxide is volgens het Trimbos-instituut schadelijk voor de gezondheid, zowel op korte termijn (bijvoorbeeld verhoogde hartslag, verhoogde bloeddruk, versnelde ademhaling, verminderde longfunctie, koolmonoxidevergiftiging, infectiegevaar) als op lange termijn (zoals hart- en vaatziekten en luchtwegaandoeningen).

De ernst van het gevaar voor de gezondheid voor zowel de gebruikers als de omstanders wordt bepaald door de concentratie CO in de ingeademde lucht en de duur van de blootstelling. Koolmonoxidevergiftiging kan in extreme gevallen leiden tot verwardheid, bewusteloosheid, coma of blijvende hersenschade. Daarnaast bevatten sommige kruidenmengsels voor de waterpijp1 toegevoegde nicotine. Het roken van producten met nicotine kan leiden tot afhankelijkheid en verslaving. Tenslotte laat onderzoek zien dat er in waterpijpcafés tevens hoge – en daarmee schadelijke – concentraties fijnstof worden aangetroffen en dat de luchtverontreiniging door fijnstof (maar ook door CO) toeneemt naarmate er meer waterpijpen tegelijkertijd worden gerookt.

Bij diverse metingen in de afgelopen jaren in openbare inrichtingen waar waterpijp werd aangeboden is in de gemeente Arnhem gebleken dat de CO-waarde onaanvaardbaar hoog was. Als norm van de CO-waarde wordt gebruik gemaakt van de richtlijnen die door het RIVM en de WHO zijn gesteld voor werknemers en bezoekers.2

Een ander risico dat gepaard gaat met het gebruik van waterpijpen is de toepassing van kooldeeltjes en het daarbij ontstane brandgevaar. Het gebruik van kooltjes is in principe niet verboden, omdat dit niet wordt gedefinieerd als open vuur. Brandende kooltjes zijn te vergelijken met een smeulbrand en het grote risico hiervan is dat deze kooltjes zeer lang blijven branden en tevens na lange tijd opnieuw tot ontbranding kunnen overgaan (ook nadat er is gecontroleerd of de kooltjes uit zijn). Ook om deze reden wordt het maximumaantal waterpijpen gekoppeld aan de totale bruto vloeroppervlakte van de openbare inrichting. Dit om het risico op omvallen en het daarbij behorende brandgevaar te beperken.

Effect op de omgeving

De rook die vrijkomt, is niet alleen schadelijk voor de mensen die aanwezig zijn in de openbare inrichting maar kan ook voor de nabije omgeving schadelijk zijn. Met name in een woning die boven of naast een openbare inrichting met waterpijpen is gelegen, kan het CO-gehalte toenemen. Naast het risico van een verhoogd CO-gehalte in de woning kan de afgezogen lucht ook zorgen voor geuroverlast. Daarnaast is gebleken dat een waterpijpcafé een openbare inrichting is die een hoger risico op overlast met zich meebrengt.

Tijdelijke vergunning

De vergunningen worden om genoemde redenen voor een beperkte duur verleend. Hierdoor wordt een vast toetsingsmoment gecreëerd om te beoordelen of een vergunning opnieuw verleend moet worden of dat dit -gelet op het belang van de openbare orde en het woon- en leefklimaat – niet langer wenselijk is . Het periodiek geven van openheid van zaken door de exploitant van een waterpijpcafé ondersteunt de burgemeester daarnaast in het meer zicht en grip krijgen en houden op de verleende vergunningen in deze branche en op het naleven van de vergunningsvoorschriften. In het kader van eenduidigheid wordt de exploitatievergunning voor een waterpijpcafé verleend voor een periode van vijf jaar.

Na afloop vervalt deze vergunning van rechtswege en dient de exploitant zelf (voordat de vergunning is verlopen) een nieuwe aanvraag in te dienen.

Toelichting voorschriften ten aanzien van een openbare inrichting

Uit artikel 1.3 en artikel 2.3.1.7 van de APV volgt dat aan een vergunning voorschriften kunnen worden verbonden. Uit bovenstaande blijkt dat openbare inrichtingen die waterpijp aanbieden een vergroot risico zijn voor de openbare orde, de openbare veiligheid, de volksgezondheid en het woon- en leefklimaat ter plaatse. Daarom zijn er verschillende aanvullende voorschriften gesteld.

Maximale CO-waarde is 20 ppm.

Dit dient bereikt te worden door een mechanisch ventilatiesysteem. Indien de CO-waarde van maximaal 20 ppm niet door middel van het mechanisch ventilatiesysteem valt te garanderen, dan dient de vergunninghouder te kiezen voor het plaatsen van minder waterpijpen of bijvoorbeeld voor het gebruik van elektrische kooltjes. Indien de toezichthouder een meting verricht, worden er afhankelijk van de CO-waarde zo nodig maatregelen getroffen. Welke maatregelen dit zijn, is te vinden in bijlage 2 onder A.

Open inrichting

Een open inrichting betekent dat van buiten te zien is wat zich binnen afspeelt. Gordijnen zijn geopend tijdens openingstijden en ramen zijn niet volledig afgeplakt. Aansluitend bij de Welstandsnota Arnhem 2015 is aangehaakt bij de eisen voor een winkel in gebieden met een zogenaamde zware toets. Gevels presenteren zich naar de openbare weg met een gevel die een grote mate van transparantie vertoont. Folie, etsglas of plakletters op (etalage)ruiten is mogelijk tot een oppervlakte van maximaal 5% van het glasoppervlak.3

Bijlage 2 Handhavingstabel

A. Handelingslijn bij meten van een te hoge CO-waarde

(Deze maatregelen zijn conform de GGD-richtlijn voor medewerkers die koolmonoxide in een woning detecteren)

B. Handhavingstabel bij exploitatie zonder daartoe benodigde aantekening in de exploitatievergunning voor een waterpijpcafé

C. Handhavingstabel bij overtreden van voorschriften van een exploitatievergunning met een aantekening voor een waterpijpcafé