Beleidsnotitie Jakobskruiskruid September 2024

1

Inheems kruid

Jakobskruiskruid is een inheemse plant die van oorsprong voorkomt in de duinen. Tegenwoordig is Jakobskruiskruid door het hele land te vinden op schrale gronden, zoals zandgronden of plekken waar gras verstoord is. Zaden kunnen nauwelijks kiemen op dicht (bemest) grasland. Daarom is het van belang dicht graszode te behouden zodat het kruid zich niet kan vestigen

2

Biodiversiteit

Omdat Jakobskruiskruid een inheemse plant is, is het een waardevolle plant voor de biodiversiteit. De plant bevat veel nectar dat belangrijk is voor vele soorten insecten. Ook wordt de plant door veel insecten als waardplant gebruikt. Dat betekent dat insecten ook afhankelijk zijn van het Jakobskruiskruid als het gaat om voortplanting.

3

Giftigheid

Jakobskruiskruid is een giftige plant doordat het pyrrolizidine alkaloiden bevat. Deze gifstoffen zorgen dat met name de lever wordt aangetast. Het gevaar van het giftige Jakobskruiskruid is met name aanwezig als de plant in het hooi en kuilvoer van vee terecht komt. Vee weet de plant dan niet meer te herkennen en eet de plant dan dus op, waar ze aan kunnen overlijden

4

Snelle verspreiding

Jakobskruiskruid staat in de maanden juli en augustus in bloei. De zaden van Jakobskruiskruid worden door de wind verspreid. Het pluis van de plant kan ver worden meegevoerd, echter blijven de zaden vaak in een straal van 5 meter om de plant liggen. Slechts een klein deel van de zaden draagt verder dan 20 meter vanaf de plant.

5

Herkenbaarheid

Jakobskruiskruid is herkenbaar aan zijn felgele bloemen die in een schermvormige tros staan. De plant kan tussen de 30 en 100 cm hoog worden, en heeft veerachtige, diep ingesneden bladeren.

1

Jakobskruiskruid is aanwezig

Wanneer Jakobskruiskruid eenmaal aanwezig is, kan het zich ook verspreiden. Naast dat de plant zelf haar zaad verspreid kunnen de zaden ook door menselijke activiteit worden verspreid. Er staat bijvoorbeeld veel Jakobskruiskruid langs snelwegen omdat auto's de zaden verder dragen. Ook grond of machines waar zaden aanwezig zijn kunnen voor verdere verspreiding zorgen

2

Snelle verandering in beheer

Zoals eerder benoemd is het afhankelijk van de graszode of Jakobskruiskruid zich kan vestigen. Een verandering van het graslandbeheer van intensief naar extensief kan ervoor zorgen dat het grasland ineens wel een goede plek is voor Jakobskuiskruid om zich te vestigen en te verspreiden.

3

Grondverzet

De zaden van Jakobskruiskruid kiemen in zonlicht en behouden lang hun kracht om te kiemen. Dit betekent dat het moment grond verzet wordt door graafwerkzaamheden, dieren of beschadigingen aan graszode de zaden toch de kans krijgen om te kiemen en uit te groeien tot een volwaardige plant.

4

Vermijding door grazers

Juist omdat Jakobskruiskruid niet wordt gegeten door grazers krijgt het langer de kans om zich te verspreiden.

5

Verwaarlozing weilanden

Wanneer weilanden verwaarloosd worden kan Jakobskruiskruid zich gemakkelijker vestigen. Bovendien zorgt verwaarlozing ervoor dat Jakobskruiskruid niet tijdig wordt verwijderd waardoor het zich weer sneller verspreid.

1

Graszode gezondhouden

Door een goede waterstand en dichte graszode te behouden wordt een plek gecreëerd waar Jakobskruiskruid nauwelijks kans krijgt te kiemen. Dit is daarom een waardevolle preventieve maatregel.

2

Voorkom verspreiding

Voorkomen dat Jakobskruiskruid zich kan vestigen is een effectieve manier om te voorkomen dat er later risico's ontstaan voor vee. Hieronder worden een aantal manieren genoemd om verspreiding te voorkomen die zelf toegepast kan worden.

Wanneer buurtpercelen veel Jakobskruiskruid bevatten is het verstandig in gesprek te gaan met de grondeigenaar en diegene te wijzen op de risico's van het kruid.

3

Laat schapengrazen

Een andere preventieve maatregel is het laten grazen van schapen. Hoewel overbegrazing kan leiden tot meer Jakobskruiskruid, kan gericht grazen door schapen juist helpen voorkomen dat het kruid tot bloei komt. Schapen kunnen het kruid wel verteren. De schapen kunnen het kruid vroegtijdig weggrazen en zorgen door het lopen met hun hoeven voor het verdichten van graszode.

4

Handmatig verwijderen

De zeer effectieve manier om te voorkomen dat Jakobskruiskruid zich verder kan verspreiden is het handmatig verwijderen. Hierdoor kan de plant met wortel en al worden verwijderd, waardoor deze vervolgens geen kans heeft om opnieuw uit te groeien. Uiteraard is handmatig verwijderen arbeidsintensief en is het minder gemakkelijk om toe te passen op plekken waar sprake is van heel veel Jakobskruiskruid (een haard).

5

Maaien

Een effectieve manier om te voorkomen dat Jakobskruiskruid terecht komt in veevoer is door te maaien. De plant kan zichzelf wel herstellen, echter kost dat de plant veel energie. Daardoor kan maaien tot een afname van het kruid leiden. Het nadeel van maaien is dat ook andere waardevolle planten worden weggemaaid, wat schadelijk is voor de biodiversiteit

Situatie

Actie

1

Er is een verzoek bij de gemeente Twenterand binnen gekomen om Jakobskruiskruid te bestrijden

De gemeente bezoekt de locatie om te controleren of er overmatig Jakobskruiskruid aanwezig is (haard)

Ga naar stap 2

2

A De plant staat op gemeente grond

Ga stap naar 3

B De plant staat niet op gemeente grond

Melder wordt doorverwezen naar grondeigenaar

3

A plant staat op minder dan 30m vanaf een in gebruik zijnde hooiland of weidegrond waar paarden of runderen grazen

Ga naar stap 4

B De plant staat op meer dan 30 meter van hooiland of weidegrond waar paarden of runderen grazen

Niet maaien

4

A In het hooiland of weidegrond staat geen Jakobskruiskruid of dit wordt actief bestreden

Maaien als er sprake is van 7G-100 Jakobskruiskruidplanten per 100 m2

B In het hooiland of weidegrond staat Jakobskruiskruid dat niet actief bestreden is.

Niet maaien