Lokale Adaptatie Strategie Gemeente Meppel 2023-2028

1.1 Waarom deze strategie?

In gemeente Meppel hebben we, net als in de rest van Nederland, af en toe te maken met extreme weersomstandigheden. Zo staat iedereen de zomer van 2019, waarin het zo droog werd dat er geen water meer mocht worden gebruikt door boeren voor de irrigatie van hun percelen, nog levendig voor de geest. De langdurige droogte dat jaar had grote nadelige effecten op de natuur en de hitte leidde tot een toegenomen sterftecijfer1. Onder de invloed van klimaatverandering voorspelt het KNMI dat de kans op dit soort extreme weersomstandigheden in de toekomst toeneemt2. Het gaat hierbij niet alleen om droogte, maar ook om hevige neerslag, extreme hitte en hogere piekafvoeren in de rivieren. Dit extremere weer zet de leefbaarheid van de gemeente Meppel onder druk en kan leiden tot allerlei nadelige gevolgen zoals ondergelopen straten en tunnels, water in woningen of winkels, verdroging van de natuur en landbouwgewassen, en gezondheidsproblemen door hittestress.

Door onze leefomgeving aan te passen aan deze toenemende weersextremen, houden we onze gemeente leefbaar, gezond, veilig en economisch sterk. Het proces waarbij de samenleving zich aanpast om de schadelijke gevolgen van klimaatverandering te beperken en (meekoppel)kansen te benutten, noemen we klimaatadaptatie. Afgeleid van het Engelse ‘to adapt’ kan klimaatadaptatie vrij vertaald worden naar ‘het aanpassen aan een nieuw klimaat’.

We hoeven niet vanaf nul te beginnen. Bewust of onbewust, in Meppel doen we al aan klimaatadaptatie. Bij projecten in de openbare ruimte anticiperen we vaak al op klimaatextremen. Zo is afgelopen jaar het Prinsenplein in Meppel volledig vernieuwd en is het plein flink vergroend (zie Figuur 1). In dit project heeft klimaatadaptatie een belangrijke rol gespeeld; door het extra groen blijft het plein gedurende warme zomers een aangenamere verblijfsplek. Daarnaast heeft dit extra groen een positief effect op de infiltratiecapaciteit bij hevige neerslag en op de ecologie in de stad. Het meenemen van klimaatadaptatie in onze activiteiten gebeurt op dit moment echter nog niet structureel. Het is vrijblijvend, en bovendien sturen we nog niet op de doelmatigheid van de klimaatadaptieve maatregelen.

Figuur 1 - Vergroening van het Prinsenplein

Met voorliggende Lokale Adaptatiestrategie (LAS) 2050 en komt daar verandering in. In deze LAS beschrijven we hoe klimaatadaptief denken en handelen onderdeel uit gaan maken van ons dagelijks handelen om onze gemeente klimaatadaptief te maken voor het klimaat in 2050. Hiermee geven we ook invulling aan het Deltaplan Ruimtelijke Adaptatie3 Adaptatie3 (DPRA) van het Rijk, waarin overheden en het bedrijfsleven de ambitie hebben uitgesproken om klimaatadaptatie vanaf 2020 te verankeren in het denken en handelen, met als doel een klimaat robuust Nederland in 2050. Naast de LAS werkt het college ook aan een Lokale Uitvoeringsagenda (LUA). Deze zal uitvoering geven aan de doelen van de LAS.

1.2 Totstandkoming vanuit landelijk beleid

Deze Lokale Adaptatiestrategie voor gemeente Meppel vindt zijn oorsprong in het Deltaplan Ruimtelijk Adaptatie (DPRA). In het DPRA is het doel vastgelegd dat Nederland in 2050 klimaatbestendig en waterrobuust is ingericht. Hiertoe zijn 7 ambities opgesteld die hieronder zijn weergegeven in Figuur 2.

Binnen deze 7 ambities zijn 3 processtappen te onderscheiden die doorlopen worden in het proces om te komen tot een Lokale Adaptatiestrategie (LAS) en Uitvoeringsagenda (LUA): het in beeld brengen van kwetsbaarheden, het voeren van risicodialogen en opstellen van een strategie, en het opstellen van een uitvoeringsagenda. Hieronder is voor deze verschillende processtappen kort toegelicht hoe hieraan invulling is gegeven bij het opstellen van de LAS en LUA voor gemeente Meppel.

Figuur 2 - De 7 ambities uit het DPRA

Kwetsbaarheden in beeld

Voordat concrete maatregelen kunnen worden geformuleerd is het belangrijk om de verwachtte kwetsbaarheden en knelpunten in beeld te hebben. Daarom heeft werkregio Fluvius, waar gemeente Meppel onderdeel van is, in 2019 een klimaatstresstest uitgevoerd. Hierbij zijn de verwachtte effecten in kaart gebracht en gevisualiseerd in een online klimaatmonitor. Als onderdeel van deze klimaatstresstest zijn kaarten met te verwachten effecten bij hevige neerslag, langdurige droogte, extreme hitte en overstromingen ontwikkeld, gebaseerd op de KNMI-klimaatscenario’s uit 2014 voor 2050. De resultaten van deze klimaatstresstest zijn terug te vinden in de Klimaatmonitor van werkregio Fluvius4.

In opvolging op deze klimaatstresstest voor de hele werkregio, heeft de gemeente Meppel in 2021 een nadere lokale analyse uitgevoerd naar de knelpunten en kansen op het gebied van klimaatadaptatie binnen de gemeente. Hierbij is vooral gekeken naar de knelpunten op het gebied van hevige neerslag, hittestress en het risico op overstromingen. Deze analyse is op wijkniveau vastgelegd in zogenaamde ‘Straatplaten’. Deze straatplaten zijn terug te vinden in Bijlage I van deze LAS en LUA5.

Risicodialogen en strategie

Met het uitvoeren van een klimaatstresstest zoals hierboven beschreven zijn de verwachtte knelpunten op het gebied van klimaatverandering en -adaptatie in beeld gebracht. Tijdens de volgende fase in het traject zijn op basis van deze informatie verschillende risicodialogen gevoerd. Het doel van deze risicodialogen was om gezamenlijk te komen tot ambities voor gemeente Meppel in 2050. Hierbij is in samenwerking met verschillende afdelingen binnen de gemeente en externe organisaties gekeken welke risico’s we wel en niet accepteren. Dit heeft geleid tot het opstellen van ambitieniveaus voor de verschillende klimaatthema’s voor gemeente Meppel.

Op 14 maart 2023 is een risicodialoog georganiseerd voor verschillende afdelingen binnen gemeente Meppel. Tijdens deze risicodialoog is intern binnen de gemeente gesproken over welke risico’s op het gebied van wateroverlast, hitte, droogte en overstromingen wel en niet acceptabel zijn. Daarnaast is aan de hand van een stellingenronde gediscussieerd over de huidige knelpunten in de aanpak op het gebied van klimaatadaptatie door de gemeente.

Op 11 april 2023 is een tweede risicodialoog georganiseerd waarbij verschillende externe organisaties zijn aangeschoven. Tijdens deze risicodialoog waren vertegenwoordigers van de GGD, Stichting Steenbreek, de provincie, het waterschap, de lokale boerenvertegenwoordiging, woningcorporatie en Natuurmonumenten aanwezig. Tijdens deze dialoog is gefocust op het in kaart brengen van de opgaven en kansen op het gebied van klimaatadaptatie die gezamenlijk opgepakt kunnen worden.

Op 16 mei is een derde risicodialoog georganiseerd. Tijdens deze risicodialoog is intern binnen de gemeente kritisch gekeken naar de uitvoeringsagenda. Hierbij is de informatie uit de verschillende voorgaande risicodialogen en de stresstest door vertaald naar concrete maatregelen. Tijdens deze risicodialoog is gekeken naar de haalbaarheid deze concrete maatregelen en of daarmee in de komende vijf jaar een significante bijdrage wordt geleverd aan de operationele doelen.

Uitvoeringsagenda

Zoals hierboven al is toegelicht, is tijdens de verschillende risicodialogen uitvoerig gekeken welke risico’s wel en niet acceptabel zijn. Op basis hiervan zijn ambitieniveaus opgesteld voor gemeente Meppel in 2050. Vervolgens is gekeken welke acties in de komende planperiode tot 2027 kunnen worden opgepakt om een stap te zetten richting het realiseren van deze ambitieniveaus in 2050. Hierbij is ook expliciet de samenwerking met verschillende externe organisaties opgezocht. Dit wordt samengebracht in een Lokale Uitvoeringsagenda (LUA) voor gemeente Meppel.

In de LUA zijn de acties opgenomen die de gemeente Meppel de komende jaren wil gaan uitvoeren op het gebied van klimaatadaptatie. In de LUA worden uitvoeringsmaatregelen genoemd waarbij de schop echt de grond in gaat, maar daarnaast benoemen we ook maatregelen op het gebied van communicatie, onderzoek, beleid en regelgeving, en het maken van procesafspraken. Deze wordt opgesteld en vastgesteld door het college, en de eventuele benodigde middelen worden aangevraagd middels de perspectiefnota.

1.3 Verbinding met ander beleid en ruimtelijke ontwikkelingen

Voorafgaand aan de uitwerking van deze LAS en LUA door de gemeente is er door de werkregio Fluvius een Regionale Adaptatiestrategie (RAS) en Regionale Uitvoeringsagenda (RUA)6 opgesteld. Deze RAS en RUA zijn opgesteld in samenwerking met de zes gemeenten in de werkregio (gemeente Steenwijkerland, Meppel, Westerveld, De Wolden, Hoogeveen en Midden-Drenthe), waterschap Drents Overijsselse Delta en de provincies Overijssel en Drenthe. De bestuurders van werkregio Fluvius hebben op 17 november 2021 ingestemd met deze RAS en RUA.

De LAS en LUA voor de gemeente Meppel sluiten aan bij - en zijn voornamelijk een concretisering van - de regionale visie, doelen en maatregelen uit de RAS en RUA. In de LUA zijn de bijbehorende maatregelen waar mogelijk specifiek tot op het niveau van de buurten, straten en het landelijk gebied van de gemeente uitgewerkt.

In de gemeente spelen ook andere belangen die raken aan klimaatadaptatie. Bij het opstellen van de LAS en LUA hebben we steeds de verbinding gezocht met aanverwant beleid/werkvelden en wordt gezocht naar zoveel mogelijk synergie bij het uitvoeren van klimaatadaptieve maatregelen. Hieronder geven we een beknopt overzicht van de belangrijkste beleidsdocumenten en ontwikkelingen (zowel binnen als buiten de gemeente) waaraan deze LAS en LUA gekoppeld zijn.

Omgevingswet

Een gedeelte van deze LAS-LUA kan gezien worden als een omgevingsprogramma onder de Omgevingswet en een gedeelte als onderdeel van of input voor de omgevingsvisie. Een omgevingsprogramma omvat een uitwerking van te voeren beleid over de fysieke leefomgeving of maatregelen om één of meer doelstellingen voor de fysieke leefomgeving te bereiken. In deze LAS-LUA kunnen de operationele doelen (in paragraaf 3.2), de acceptatieniveau ’s en de aandachtspunten bij de acceptatieniveau ’s (hoofdstuk 4) gezien worden als omgevingsprogramma. In de omgevingsvisie staan de hoofdzaken van het te voeren integrale beleid voor de fysieke leefomgeving. In deze LAS-LUA kunnen de visie (paragraaf 3.1) en strategische doelen (in paragraaf 3.2) gezien worden als onderdelen van of input voor de omgevingsvisie.

De LAS hangt dus nauw samen met de omgevingsvisie die momenteel door de gemeente Meppel wordt opgesteld. De beleidsmatige keuzes (de visie en strategische doelen) die gemaakt zijn in het opstellen van deze LAS, zullen in het traject van de omgevingsvisie worden meegenomen. Beide documenten hebben een directe invloed op de toekomstbestendige inrichting van het beheersgebied van gemeente Meppel. Verder zal ook de juridische borging en afdwingbaarheid van maatregelen afhangen van borging binnen het omgevingsplan. Hiervoor wordt intern afgestemd tussen de LAS en het proces rondom het opbouwen van het omgevingsplan en wordt er afgestemd met bestuurders en raad over de rol die wij als lokale overheid in willen nemen.

Energietransitie

Naast de omgevingsvisie is er gekeken naar de mogelijkheden om de planning van de energietransitie mee te nemen in de planning van uitvoeringsmaatregelen op het gebied van klimaatadaptatie. Gemeente Meppel heeft een wijkgerichte aanpak op het gebied van de energietransitie, waarbij verschillende wijken achtereenvolgens aan de beurt zijn voor het opstellen van een plan voor de energietransitie en het uitvoeren van de benodigde maatregelen. Waar mogelijk zet de gemeente Meppel in op het meekoppelen van klimaatadaptieve maatregelen met deze energietransitie. Op die manier kunnen de kosten van de klimaatadaptieve maatregelen zo laag mogelijk blijven en wordt de overlast voor inwoners beperkt. Klimaatadaptieve maatregelen kunnen dan immers worden uitgevoerd wanneer de straat toch al opengaat.

Riolering en Water Programma (RWP)

Verder is ook de verbinding met het RWP binnen de gemeente gezocht; de ambities die in het RWP worden genoemd liggen op 1 lijn met de ambities in deze LAS-LUA. Daar waar exacte verwoordingen van elkaar afwijken blijft het doel achter de ambitie hetzelfde ongeacht het beleidsstuk.

1.4 Opbouw van de strategie

We bouwen deze strategie op vanuit een visie voor de toekomst voor de gemeente Meppel. Deze leidt tot strategische doelen die we willen behalen in 2050, en tot operationele doelen die we willen behalen in de looptijd van voorliggende strategie (2023-2028).

Deze opbouw is te vergelijken met een boom (zie figuur hieronder), waarbij de visie de stam is, elk strategisch doel een dikke tak vanuit de stam, en elk operationeel doel een kleinere tak vanuit een specifiek strategisch doel.

1.5 Leeswijzer

In hoofdstuk 2 worden de kenmerken van gemeente Meppel beschreven. In hoofdstuk 3 worden zowel de visie en strategische doelen voor 2050 beschreven, als de operationele doelen voor de kortere termijn (2023-2028). In hoofdstuk 4 worden vervolgens de ambitieniveaus beschreven die gemeente Meppel nastreeft voor 2050. Door deze ambitieniveaus te vergelijken met de verwachtte effecten van klimaatverandering, is een overzicht gemaakt van aandachtspunten waar de gemeente zich op gaat focussen.

2.1 Historie Meppel

In het jaar 1141 is Meppel voor het eerst terug te vinden in de geschiedenisboeken. In die tijd was Meppel nog niet meer dan een dorp. Rond de 16e eeuw ontwikkelde Meppel zich, doordat het een belangrijk overslagpunt was waar landbouwproducten uit heel Drenthe werden opgeslagen en naar Utrecht vervoerd. Bovendien was Meppel ook een belangrijk transportpunt voor het vervoer van turf vanuit Noord-Nederland naar de rest van Nederland, door de verbinding met zowel de Drentsche en de Hoogeveense Vaart aan de ene kant, als het Meppelerdiep aan de andere kant.

Door deze strategische ligging is Meppel uitgegroeid tot een stad waar momenteel ruim 31 duizend mensen wonen. In de omliggende dorpen (Nijeveen, Rogat, Broekhuizen en De Schiphorst) wonen nog eens ruim 4300 mensen. Daarmee heeft gemeente Meppel in vergelijking met de omliggende gemeenten een stedelijk karakter, en een groter bebouwd areaal. Dat maakt gemeente Meppel ook kwetsbaarder voor de gevolgen van klimaatverandering; zo is de kans op wateroverlast en hittestress in bebouwd gebied over het algemeen groter dan in landelijk gebied.

2.2 Watersysteem Meppel

Tegenwoordig is de locatie op het kruispunt van verschillende watergangen nog steeds typerend voor Meppel. In Figuur 3 is een overzicht te zien van de verschillende watergangen die afwateren richting Meppel, en de bijbehorende afstroomgebieden. Zoals te zien is op deze figuur stroomt het water van een heel groot gebied uiteindelijk allemaal door Meppel, waarna het via de Meppelerdiep en het Zwarte Water uiteindelijk op het IJsselmeer uitkomt.

Deze strategische ligging van Meppel brengt ook risico’s met zich mee, die in de toekomst zullen toenemen onder invloed van klimaatverandering. Bij hevige, langdurige neerslag krijgt Meppel niet alleen te maken met water dat op het eigen beheergebied valt, maar ook met afvoerend water uit hoger gelegen delen, dat tot hogere waterstanden in de verschillende watergangen leidt. Deze hogere waterstanden kunnen ertoe leiden dat de neerslag die op Meppel zelf valt, minder makkelijk afgevoerd kan worden; er is immers minder ruimte in de afvoerende watergangen.

Figuur 3 - Overzicht van afvoerende watergangen richting Meppel

In 1998 had Meppel al te maken met overstromingen als gevolg van hevige neerslag. Binnen enkele weken viel er toen meer dan 1000 mm regen (dat was ongekend veel regen, ter vergelijking: gemiddeld valt er in Nederland 851 mm regen in een heel jaar). Alle neerslag die op het gebied in Figuur 4. viel stroomde uiteindelijk via de verschillende watergangen richting Meppel. In Meppel leidde al dat water tot overstromingen van straten, huizen en bedrijven, omdat het niet snel genoeg afgevoerd kon worden richting het Meppelerdiep.

2.3 Ligging en bodemopbouw

Meppel is onderdeel van werkregio Fluvius7. Binnen de werkregio ligt gemeente Meppel vrij laag. Uit de hoogtekaart van het gebied, zie Figuur 4, valt op te maken dat gemeente Meppel laag ligt ten opzichte van de hogere zandgronden ten noorden en oosten van de gemeente. Zoals hierboven is beschreven leidt deze ligging ertoe dat al het water uit de noordelijke en oostelijke stroomgebieden uiteindelijk richting Meppel stroomt.

Qua bodemopbouw ligt Meppel ingeklemd tussen de hogere zandgronden ten noorden en oosten van de gemeente, en de veengronden ten westen van de gemeente. De bodem onder Meppel is daarmee ook een combinatie van deze grondtypen.

Figuur 4 - Hoogtekaart Meppel en omgeving

3.1 Visie

In dit hoofdstuk worden de visie van de gemeente Meppel en de strategische en operationele doelen die daarbij horen beschreven. De visie en strategische doelen komen overeen met de visie en strategische doelen die voor de hele werkregio Fluvius zijn opgesteld in de Regionale Adaptatiestrategie (RAS) en Uitvoeringsagenda (RUA). Ook de operationele doelen komen voor een groot deel overeen, maar zijn waar nodig aangepast aan de lokale context van gemeente Meppel. Onze visie op klimaatadaptatie binnen gemeente Meppel is als volgt:

In 2050 is onze gemeente klimaatbestendig en waterrobuust ingericht.

Wij streven naar een veilige, gezonde, aantrekkelijke en economisch vitale gemeente, waarbij we de gemeente inrichten op een manier waardoor de negatieve effecten van klimaatverandering zoveel mogelijk worden voorkomen. We zien kansen in het verbinden van de water- en/of klimaatopgaven met ruimtelijke en economische opgaven, zodat klimaatadaptatie kan werken als motor voor ontwikkeling en als kwaliteitsimpuls.

3.2 Strategische en operationele doelen

Binnen deze LAS en LUA maken we een onderscheid tussen overkoepelende strategische doelen en onderliggende operationele doelen. De strategische doelen omvatten een ambitie op het gebied van klimaatadaptatie voor 2050. De onderliggende operationele doelen zijn meetbaar van aard en bevatten doelen voor de komende planperiode tot 2028.

De strategische en operationele doelen zijn in dit hoofdstuk gecategoriseerd per omgevingsthema:

• •

  Leefbare steden en dorpen

• •

  Klimaatbestendige ruimtelijke ontwikkelingen

• •

  Betrokken en actieve mensen

• •

  Adaptief landelijk gebied

• •

  Robuuste vitale functies

• •

  Proces

4.1 Inleiding

In het vorige hoofdstuk zijn we dieper ingegaan op de vraag wat we als gemeente Meppel zouden willen bereiken op het gebied van klimaatadaptatie. Daarvoor hebben we een visie met bijbehorende strategische doelen opgesteld voor 2050. In aanvulling daarop hebben we voor de aankomende planperiode 2023-2027 operationele doelen opgesteld waar we als gemeente mee aan de slag willen.

In aanvulling op deze visie en doelen, kijken we in dit hoofdstuk vanuit de vier klimaatthema’s (wateroverlast, hitte, droogte en overstromingen) naar de huidige situatie binnen onze gemeente. Het Deltaprogramma Ruimtelijke Adaptatie (DPRA) heeft een handreiking beschikbaar gesteld waarin staat beschreven welke weersextremen beschouwd moeten worden in de klimaatstresstest. We hanteren deze weersextremen als graadmeter voor het klimaat van 2050 om de klimaateffecten in de gemeente Meppel te beschouwen.

Voor elk van de vier klimaatthema’s heeft de gemeente-acceptatieniveaus opgesteld voor 2050. Hierbij heeft de gemeente keuzes gemaakt welke risico’s als gevolg van klimaatverandering we wel en niet accepteren. De acceptatieniveaus zijn gebaseerd op de acceptatieniveaus die zijn opgesteld binnen Fluvius in het kader van de RAS-RUA, en op de input die is opgehaald tijdens de verschillende risicodialogen. Door het vergelijken van deze acceptatieniveaus met de resultaten uit de stresstest en straatplaten, is per thema een overzicht opgesteld van aandachtspunten.

4.2 Wateroverlast

In de toekomst krijgen we vaker te maken met intense buien in warme zomers en meer langdurige neerslag in de winter. Als het kort en hevig regent is het fysiek onmogelijk om alle regen meteen af te voeren via de riolering en het watersysteem. De riolering en het watersysteem zijn hier namelijk niet op ontworpen. Het water moet dan eerst tijdelijk (bovengronds) worden geborgen, voordat het afgevoerd kan worden. De inrichting van de buitenruimte bepaalt voor een groot deel waar het water blijft staan totdat het afgevoerd kan worden. Daarbij lopen de laagste plekken als eerste onder. Het water op deze lage plekken kan leiden tot overlast, schade, onbegaanbare wegen en uitval van vitale functies.

Voor hevige neerslag is berekend en gevisualiseerd waar wateroverlast ontstaat bij een bui met een herhalingskans van eens in de 100 jaar in het klimaat van 2050. Het gaat dan om een korte, hevige bui waarbij 70 mm in een uur valt. Naar verwachting treedt deze bui op in het zomerhalfjaar, en kan gepaard gaan met onweer of windstoten.

Tot op zekere hoogte wordt deze wateroverlast geaccepteerd, bijvoorbeeld als de duur van de wateroverlast relatief kort is, of als het water op plekken blijft staan waar het niet tot overlast of schade leidt. We vinden wateroverlast onwenselijk en in sommige gevallen zelfs onacceptabel wanneer de veiligheid, leefbaarheid en gezondheid in het gedrang komen. Hieronder staat de gewenste situatie voor 2050 bij een bui van 70 mm in een uur (kans 1:100 jaar in 2050).

4.3 Hitte

Wanneer het warm is, is dat het meest voelbaar in de bebouwde omgeving. Een hoge luchttemperatuur en afwezigheid van wind, schaduw, water en groen zorgen ervoor dat de hitte veel extremer aanvoelt. Groen en water hebben dus een verkoelend effect, maar zijn in bebouwde omgeving minder aanwezig. Dat zie je ook duidelijk binnen gemeente Meppel; de temperatuur in de bebouwde kernen loopt hoger op dan in de landelijke gebieden daaromheen15. Verschillende gebieden binnen de kern hebben te maken met mogelijk hoogoplopende temperaturen.

De gemiddelde temperatuur neemt toe, maar voor overlast en gezondheid is vooral de toename van het aantal warme en tropische dagen een risico. Bij de effecten van extreme hitte is het van belang te beschouwen wie of wat wordt blootgesteld, en wat de duur van blootstelling is. Naarmate de blootstelling aan hitte langer duurt nemen de effecten toe. Als indicatie voor extreme hitte gaat de DPRA uit van een maatgevende zomerse dag: 1 juli 2015. In de PET-kaart (Physical Equivalent Temperature) zijn de metingen in De Bilt op die dag doorvertaald naar een gevoelstemperatuur. Hieronder beschrijven we de gewenste situatie voor 2050.

4.4 Droogte

In de toekomst zal langdurige droogte een groter risico worden binnen de gemeente Meppel. Als de droogte voor lange tijd aanhoudt kunnen er zoetwatertekorten optreden, wat kan leiden tot verdroging van landbouw- en natuurgebieden. Dit heeft nadelige gevolgen voor de flora, fauna en biodiversiteit in een gebied.

Een aanverwant probleem is dat droogte kan leiden tot versnelde bodemdaling. Delen van de ondergrond in de gemeente Meppel bestaan uit veen. Wanneer in deze gebieden de grondwaterstand zakt, zijn deze gebieden extra kwetsbaar voor bodemdaling. Door bodemdaling kan, vooral bij ongelijkmatige zakking, schade ontstaan aan bebouwing en infrastructuur. Bovendien treedt bij bodemdaling C02-uitstoot op. De nadelige gevolgen van langdurige droogte hebben een stapeleffect over de jaren. Bij een aantal droge jaren achter elkaar begint bijvoorbeeld de grondwaterstand in een groeiseizoen al met een achterstand.

Droogte is niet zoals neerslag in één gebeurtenis te vatten. Het gaat om een oplopend neerslagtekort tijdens het groeiseizoen (van 1 april tot 30 september). In de zomer van 2018 hebben we ondervonden dat langdurige droogte tot forse schade aan landbouw, natuur en funderingen kan leiden. Het neerslagtekort van eind augustus was ongeveer 300 millimeter en zal in het klimaat van 2050 naar verwachting eens per 10 jaar voorkomen. Bij langdurige droogte willen we dat er voldoende zoet water beschikbaar blijft zodat de schade aan flora en fauna beperkt blijft, en er voldoende drinkwater beschikbaar blijft. Door meer in te zetten op groen in de openbare ruimte willen we de mogelijkheden om water vast te houden vergroten. Voor het aanpakken van de droogteproblematiek is een uitgebreid maatregelenpakket nodig. De verantwoordelijkheid en uitvoering van deze maatregelen ligt niet alleen bij de gemeente. Andere organisaties, zoals bijvoorbeeld het waterschap, spelen hierbij ook een belangrijke rol. Omdat deze LAS-LUA focust op gemeente Meppel, zijn in dit document alleen de acceptatieniveaus en maatregelen opgenomen, waarvoor de gemeente aan de lat staat.

4.5 Regionale overstroming

De waterveiligheid in een gebied is afhankelijk van de kans op overstromingen in dat gebied (plaatsgebonden overstromingskans) en hoe hoog het water dan komt te staan. Het gaat dus om een combinatie van risico’s op overstromingen vanuit kanalen, vaarten en rivieren. Lokaal kunnen de benodigde maatregelen sterk verschillen: dit hangt af van de aanwezige functie, overstromingskans en de waterdiepte.