Beleidsregels waardevolle bomen

In 2020 heeft de gemeente Krimpen aan den IJssel het Groenbeleids- en beheerplan 2020-2030 vastgesteld. Hierin wordt ook het beleid en het beheer rond bomen beschreven. In het hoofdstuk boombeleid wordt een aantal vervolgstappen genoemd, waaronder het herzien van de lijst met waardevolle en beeldbepalende bomen. Deze lijst is in 1991 vastgesteld en daarna niet meer herzien. Dit betekent dat er inmiddels bomen verdwenen zijn die nog wel op de lijst stonden, maar ook dat er nieuwe bomen aan de lijst toegevoegd kunnen worden. Naast individuele bomen kunnen er ook beschermwaardige structuren en gebieden beschermd worden, die zijn vastgelegd op basis van de groenstructuurkaart in het Groenbeleids- en beheerplan. Om deze redenen heeft de gemeente de waardevolle bomen opnieuw geïnventariseerd.

De geactualiseerde waardevolle bomenlijst is een eerste stap in de wens van de gemeente om aan te sluiten bij de eisen van de Omgevingswet. Een van die eisen is bijvoorbeeld dat de lijst makkelijk (digitaal) toegankelijk is voor inwoners.

Dit document Beleidsregels waardevolle bomen gaat in op de regels die gelden voor de nieuwe waardevolle bomenlijst. In hoofdstuk 2 is vastgelegd aan welke eisen waardevolle bomen moeten voldoen en welke beschermwaardige structuren en gebieden zijn vastgelegd als waardevol. In hoofdstuk 3 staat omschreven op welke manier de bomen beschermd zijn tegen kap. Tot slot behandelt hoofdstuk 4 de borging en werking van (wijzigingen aan) de lijst in de praktijk.

De waardevolle bomenlijst van de gemeente Krimpen aan den IJssel is opgebouwd uit individuele waardevolle bomen en bomen in beschermwaardige structuren en gebieden. In dit hoofdstuk leggen we uit aan welke criteria bomen voldoen die als individuele boom op de waardevolle bomenlijst zijn opgenomen. Ook omschrijven we welke structuren en gebieden zijn opgenomen als beschermwaardig. De waardevolle bomenlijst en de andere beschermde bomen, van de gemeente Krimpen aan den IJssel, zijn te raadplegen via: link naar de kaart hier opnemen als deze vastgesteld is.

2.1 Individuele waardevolle bomen

Bomen die als individuele waardevolle boom worden opgenomen op de lijst, voldoen aan alle drie de hoofdcriteria en aan minstens één van de subcriteria.

Hoofdcriteria

Voor de boom geldt in ieder geval het volgende:

• 1.

  De boom vormt geen onafwendbaar risico. Dit betekent dat de boom op basis van uiterlijke kenmerken geen risico geeft op schade of letsel aan de omgeving.

• 2.

  De boom heeft een goede, redelijke of matige conditie en een toekomstverwachting van meer dan 5 jaar, zie tabel 1 voor uitleg. Bomen die in de toekomst aan de lijst worden toegevoegd, hebben op het moment van toevoegen een goede conditie.

• 3.

  De boom moet zich op de standplaats volledig kunnen ontwikkelen, zonder belemmering van bouwkundige elementen etc.

Tabel 1: Classificatie conditie in relatie tot toekomstverwachting

Subcriteria

Als een boom aan de drie hoofdcriteria voldoet, is er aanvullend nodig dat de boom aan minstens één van de onderstaande subcriteria voldoet. Binnen elk subcriterium staan verschillende manieren omschreven, waarop een boom aan dat criterium kan voldoen. De boom hoeft dus niet alle onderdelen in zich te hebben.

• 1.

  Cultuurhistorische waarde

  • a.

    De boom maakt deel uit van een monumentale omgeving, of een cultuurhistorisch waardevol object, of staat op een historisch belangrijke plaats.

  • b.

    Markeringsboom: geplant ter markering, zoals grensbomen in het agrarisch gebied, of bakenbomen langs de rivieren.

  • c.

    Bijzondere vorm: bijvoorbeeld een kunstsnoeivorm die al eeuwen wordt toegepast binnen het gebied, zoals leibomen of grienden.

  • d.

    Fruitbomen: aangeplant bij monumentale boerderijen of aangeplant als individu, bijvoorbeeld hoogstamperenboom of -appelboom.

• 2.

  Beeldbepalende waarde

  Een boom kan alleen beeldbepalend zijn als deze voor minimaal 50% zichtbaar is vanaf een publiek toegankelijke ruimte en als de (geschatte) leeftijd hoger is dan 30 jaar.

  • a.

    De boom is door zijn grootte, vorm en verschijning onvervangbaar voor het karakter van de omgeving.

  • b.

    De boom is een herkenningspunt of oriëntatiepunt.

• 3.

  Gedenkbomen

  • a.

    Herdenkingsboom: geplant ter gelegenheid van een belangrijke maatschappelijke gebeurtenis, bijvoorbeeld nationale boomplantdag of geboorte, huwelijk of kroning binnen het koningshuis.

  • b.

    Geschenkboom: de boom is geschonken aan de gemeente.

  • c.

    Adoptieboom: de boom is geadopteerd, bijvoorbeeld door de bomenstichting of door een school.

• 4.

  Dendrologische waarde

  • a.

    De boom is voor de gemeente van een zeldzame soort, variëteit of grootte.

  • b.

    De boom heeft een bijzondere groeivorm als gevolg van natuurlijke oorzaken (bijv. meerstammigheid).

• 5.

  Ecologische waarde

  • a.

    De boom heeft een ecologische betekenis doordat er zeldzame planten of dieren in leven en draagt zo bij aan het vergroten van de biodiversiteit.

  • b.

    De boom vormt een belangrijke schakel in de ecologische structuur. De boom is bijvoorbeeld een ‘stepping stone’ voor de ecologische infrastructuur in een (versteend) gebied.

  • c.

    De boom heeft een bijzondere genetische waarde (inheemse genenbank).

2.2 Beschermwaardige structuren

In het Groenstructuurplan van de gemeente uit 2009 is een hoofdgroenstructuur vastgelegd. Deze is overgenomen in het Groenbeleids- en beheerplan uit 2020. Er wordt onderscheid gemaakt tussen een 1e orde en 2de orde groenstructuur. Het streven voor de 1e orde groenstructuur is langdurig behoud van het groen. Om die reden is deze orde groenstructuur opgenomen als beschermwaardige boomstructuren. Groeiplaatsen van bomen worden hier, waar mogelijk, gefaseerd opgehoogd (in groenstroken), of gelift als deze lager staan in het maaiveld. Voor de groenstructuur van de 2e orde geldt geen extra bescherming.

Aanvullend op de 1e orde groenstructuren, vallen ook de boomstructuren langs de Noorderstraat, Dokter W.M. Blomsingel en langs de Kerkdreef onder de beschermwaardige structuren. Deze boomstructuren zijn terug te vinden op de kaart X met beschermwaardige structuren.

2.3 Beschermwaardige gebieden

Onder de beschermwaardige gebieden vallen een aantal gebieden die in het Groenstructuurplan Krimpen aan den IJssel zijn opgenomen als waardevol groen gebied. Om duidelijkheid te geven, over welke bomen wel en niet binnen de beschermwaardige gebieden vallen, is de belijning van deze gebieden op de kaart met beschermwaardige gebieden leidend.

De beschermwaardige gebieden betreffen:

• •

  Park Middenwetering.

• •

  De Heemtuin, grenst aan Zwaneneiland, wordt beheerd door Zuid-Hollands landschap/SBB.

Deze beschermwaardige gebieden worden opgenomen om de biodiversiteit te behouden en de aanwezige natuurwaarden te beschermen.

Deze gebieden dragen bij aan de aantrekkelijkheid van de leefomgeving en moeten beschermd worden tegenontwikkelingen. Groene gebieden zijn belangrijk voor recreatie maar ook voor de gezondheid en het welzijn van inwoners.

2.4 Landelijk register monumentale bomen

Bomen die in het landelijk register van monumentale bomen van de Bomenstichting staan, worden op de landelijke monumentale bomenlijst opgenomen als monumentale boom. De landelijke lijst van monumentale bomen is te raadplegen via: https://www.bomenstichting.nl/monumentale-bomen/landelijk-register-van-monumentale-bomen.html.

Momenteel zijn er geen monumentale bomen geregistreerd die zich binnen gemeente Krimpen aan den IJssel bevinden.

De bomen op de waardevolle bomenlijst en binnen de beschermwaardige structuren en gebieden, zijn binnen de gemeente Krimpen aan den IJssel beschermd tegen kap. Dit geldt niet voor andere bomen binnen de gemeente.

In dit hoofdstuk leggen we uit, hoe de beschermde bomen beschermd zijn tegen kap. Ook gaan we in op de verplichtingen die gelden als een boom op de lijst, bij uitzondering, wel gekapt mag worden.

Tenslotte behandelen we de gevolgen van het illegaal kappen van beschermde bomen.

3.1 Bescherming van individuele bomen op de waardevolle bomenlijst

In de Algemeen Plaatselijke Verordening (APV) is opgenomen, dat bomen op de waardevolle bomenlijst vergunningsplichtig zijn. Dit betekent dat voor het vellen van deze bomen een omgevingsvergunning aangevraagd moet worden bij de gemeente. De gemeente beoordeelt of een omgevingsvergunning wel of niet wordt afgegeven.

Met vellen wordt bedoeld: het kappen van een boom, het voor de eerste keer kandelaberen van een boom en/of het snoeien van meer dan 30% van de kroon.

3.2 Bescherming van beschermwaardige boomstructuren en gebieden

Naast individuele bomen zijn er in Krimpen aan de IJssel ook beschermwaardige structuren en gebieden, zoals te zien op de waardevolle bomen kaart. De bomen in deze groepsverbanden genieten bescherming; voor deze bomen moet een kapvergunning aangevraagd worden. Bij noodzakelijke werkzaamheden binnen de bomenstructuur, die bomenkap tot gevolg hebben, moet voor deze kap één kapvergunning voor eventueel meerdere bomen aangevraagd worden.

Bomen die niet op de waardevolle bomenlijst staan, of buiten de beschermwaardige structuren of gebieden vallen, zijn vergunningsvrij. Dit betekent dat voor het kappen van deze bomen, bij de gemeente geen omgevingsvergunning aangevraagd hoeft te worden door de eigenaar.

3.3 Bescherming door de Omgevingswet, voorheen de Wet Natuurbescherming

Bij het ingaan van de Omgevingswet, die sinds 1 januari 2024 van kracht is, is de Wet op de Natuurbescherming onderdeel geworden van de Omgevingswet.

Door deze verandering is in kader van de Omgevingswet voor de bescherming van bomen, het volgende van belang:

• •

  Met de Omgevingswet zijn regels geïntegreerd in één wet die ruimtelijke ordening, milieu en natuurbehoud omvat. Het doel is een duurzame en evenwichtige ontwikkeling van de leefomgeving te bevorderen.

• •

  De wet bevordert duurzaam beheer en bescherming van bomen en bossen.

• •

  Daarnaast zijn er regels omrekening mee te houden voor flora en fauna.

• •

  Het bevoegd gezag blijft de gedeputeerde staten van de provincie of de minister van LNV.

• •

  De wet bevat regels voor het kappen van bomen. Voor herbeplanting geldt een meldingsplicht.

• •

  Binnen de bebouwde kan de gemeente specifieke regels stellen over het kappen van bomen in een verordening, in Krimpen aan den IJssel is dat de Algemene Plaatselijke Verordening (APV). Buiten de bebouwde kom gelden de rijksregels uit de Omgevingswet.

3.4 Herplantplicht

Als een boom op de waardevolle bomenlijst gekapt wordt, geldt altijd een herplantplicht. Deze verplichting geldt ook bij de kap van bomen binnen de beschermwaardige structuren en gebieden.

Om ervoor te zorgen dat nieuwe bomen worden aangeplant op daarvoor geschikte locaties, is deze herplantplicht trapsgewijs ingericht per scenario.

Er zijn drie scenario’s mogelijk voor de herplant van bomen en deze zien er als volgt uit:

• 1.

  Particuliere waardevolle boom:

  • •

    Er wordt bij het verlenen van de vergunning door de gemeente bepaald, of op de kaplocatie een geschikte groeiplaats ingericht kan worden voor herplant. Hierbij wordt uitgegaan van de richtlijnen in het laatst uitgegeven Handboek Bomen, voor de groeiplaats van een boom met een omlooptijd van minimaal 50 jaar.

  • •

    Als er voldoende ruimte is om een goede groeiplaats in te richten, wordt herplant op dezelfde locatie uitgevoerd.

  • •

    Kosten voor herplanting zijn voor de eigenaar van de boom.

  • •

    De ondergrondse groeiplaats moet geschikt zijn en wordt door de boomeigenaar bekostigd.

• 2.

  Gemeentelijke waardevolle bomen:

  • •

    De gemeente vervangt deze bomen op eigen kosten.

  • •

    Hiervoor wordt ook uitgegaan van de richtlijnen in het laatst uitgegeven Handboek Bomen.

• 3.

  Herplanting niet mogelijk door particuliere eigenaar:

  • •

    Als herplant op dezelfde locatie niet mogelijk is, wordt in de nabije omgeving gezocht naar een andere locatie waar wel herplant mogelijk is. Bij voorkeur wordt een plek gevonden, waar een groeiplaats kan worden ingericht voor een boom van dezelfde grootte als de gekapte boom.

  • •

    In dit geval stort de eigenaar een vergoeding van € 500,- per boom in het gemeentelijke budget “Overige niet in te delen baten”. De gemeente verstuurt hiervoor een factuur naar de eigenaar van een boom die op de lijst van waardevolle bomen stond.

  • •

    Het geld wordt specifiek gebruikt voor bomenbeheer of het planten van nieuwe bomen in gemeentegrond.

Bij herplanting gelden de volgende eisen voor de boom:

• •

  De boomsoort wordt door de gemeente bepaald.

• •

  De stamomtrek van de terug te planten boom moet minimaal 18-20 cm zijn.

• •

  De ondergrondse groeiplaats moet geschikt zijn of geschikt worden gemaakt voor een gezonde volwassen boom.

• •

  Boompalen en een gietrand rondom de kluit moeten worden aangebracht.

• •

  Herplanting moet binnen één kalenderjaar na velling plaatsvinden.

Instandhoudingsverplichting:

Voor alle bomen die uit de herplantplicht worden geplant, geldt een instandhoudingsverplichting. Dit betekent dat de boomeigenaar zich inzet om de nieuw geplante boom goed te laten groeien. De gemeente neemt de nieuw geplante boom altijd op in de lijst van waardevolle bomen. Als de boom bij een volgende herziening van die lijst niet meer aanwezig is, moet opnieuw aan de herplantplicht worden voldaan.

3.5 Handelwijze bij illegale velling

Er is sprake van illegale vellig als een boom die op de waardevolle bomenlijst staat, gekapt wordt zonder dat een omgevingsvergunning is afgegeven door de gemeente. Als bekend is dat een boom illegaal geveld is, geldt de volgende procedure:

• •

  De waarde van de gevelde boom wordt vastgesteld met de methode van de Nederlandse Vereniging van Taxateurs voor Bomen (NVTB) door een NVTB-erkende boomtaxateur. De taxatie gebeurt op basis van de foto van de betreffende boom, zoals die aanwezig is in de waardevolle bomenlijst.

• •

  De boomwaarde, de kosten van het opstellen van het taxatierapport en eventuele extra kosten, worden door de gemeente als boete verhaald, op degene die de boom illegaal heeft geveld.

• •

  Het geld dat de gemeente ontvangt in de vorm van de boete, wordt gebruikt om het bomenbestand te verbeteren.

• •

  De boomeigenaar dient een boom met de minimale maat 16-18 te herplanten op de oude plek of op een plek daar dichtbij.

In dit hoofdstuk wordt uitgelegd op welke manier de waardevolle bomenlijst werkt. Eerst lichten we toe hoe de bescherming van de bomen juridisch geborgd is. Daarna gaan we in op, hoe en wanneer, wijzigingen aan de lijst plaatsvinden. Verder bespreken we kort hoe particuliere eigenaren van waardevolle bomen ondersteund worden in het boomonderhoud.

4.1 Hoe is de bescherming van bomen juridisch geborgd?

De bescherming van bomen is geborgd in de Algemeen Plaatselijke Verordening (APV) van de gemeente Krimpen aan den IJssel. In de APV zijn de regels vastgelegd over het vellen van bomen die op de waardevolle bomenlijst staan, of bomen die deel uitmaken van de beschermwaardige boomstructuren of gebieden.

4.2 Wijzigingen waardevolle bomenlijst en anders beschermde bomen

De waardevolle bomenlijst is een dynamisch document. De ontwikkeling van bomen staat immers niet stil. Over de tijd heen zullen er bomen van de lijst verdwijnen en kunnen er bomen aan worden toegevoegd. De recente actualisatie van de lijst is daar een voorbeeld van.

De individuele bomen op de waardevolle bomenlijst worden daarom, minimaal één keer in de vijf jaar en maximaal één keer in de twee jaar herzien. Als bij herziening van de lijst een boom op particulier terrein wordt aangemerkt als waardevol, informeert de gemeente de eigenaar van de boom hierover. De gemeente legt de herziene waardevolle bomenlijst ter inzage met een periode tot inspraak. Het college stelt de waardevolle bomenlijst vervolgens vast. Na vaststelling kan tegen aanwijzing geen bezwaar meer worden gemaakt.

4.3 Een boom aandragen voor de waardevolle bomenlijst

Als inwoner van de gemeente Krimpen aan den IJssel kunt u bomen aandragen voor de waardevolle bomenlijst. U kunt hiervoor een mail sturen naar gemeente@krimpenaandenijssel.nl. In de mail vermeldt u:

• •

  De locatie van de boom (straat en dichtstbijzijnde huisnummer).

• •

  De boomsoort. Als u dit niet weet hoeft u de soort niet te vermelden.

• •

  Als het mogelijk is, ontvangen wij ook graag een foto van de boom.

Bij de volgende herziening van de waardevolle bomenlijst, worden de aangedragen bomen beoordeeld. De eigenaar krijgt bericht van de bomen die voldoen aan de criteria , zoals beschreven § 2.1. Vervolgens worden deze bomen toegevoegd aan de waardevolle bomenlijst.

4.4 Tegemoetkoming particuliere eigenaren waardevolle bomen

Elke boomeigenaar heeft zorgplicht over zijn bomen. Dit betekent dat de eigenaar ervoor moet zorgen en dat de kans dat de boom schade of letsel toebrengt minimaal is. Een boomeigenaar kan deze zorgplicht uitvoeren, door de boom regelmatig te laten controleren op veiligheid. Gemeentelijke bomen worden regelmatig gecontroleerd op veiligheid, volgens de principes van de boomveiligheidscontrole (BVC).

De gemeente komt particuliere eigenaren van waardevolle bomen tegemoet in het onderhoud van de bomen, door ook de waardevolle bomen van particuliere eigenaren te controleren in de BVC-cyclus. Met deze BVC-cyclus laat de gemeente structureel het bomenbestand van de gemeente controleren. De gemeente informeert de eigenaar over de uitkomsten van de BVC. De uitkomst van de BVC kan drie verschillende dingen zijn:

• 1.

  de boom is veilig;

• 2.

  de boom moet verder onderzocht worden;

• 3.

  de boom heeft maatregelen nodig, zoals snoei, om de boom weer veilig te maken.

De eigenaar van de boom is zelf verantwoordelijk voor het laten uitvoeren van nader onderzoek of maatregelen. De kosten van de BVC zijn voor de gemeente, de kosten van de uitvoering van de geadviseerde maatregelen, zijn voor de boomeigenaar.