Beleidsregel bomen gemeente Boekel

Ondertekening

Bijlage 1 Beleid hinder van bomen

1.1. Hindervormen en score

Een aantal vormen van hinder zijn onvermijdelijk bij bomen. Er zijn echter ook situaties waarbij sprake is van een combinatie van verschillende vormen van hinder waardoor vervolgstappen wenselijk zijn. Het beoordelingsformulier gaat in op onderstaande vormen van hinder.

• 1.

  Schaduwwerking

Beschrijving

Bomen zorgen voor schaduw. Dit zorgt voor verkoeling en door die verkoeling wordt eraan gewerkt om hittestress tegen te gaan. Het bestrijden van hittestress is één van de grotere opgaven in bebouwd gebied als gevolg van de klimaatverandering. Toch kunnen individuen in hun woonomgeving schaduw als hinder ervaren omdat men graag in de zon wil liggen. Ook is de hinderervaring verschillend, als het gaat om schaduw in de tuin of in het huis.

Deze hinder is ook afhankelijk van de indeling en grootte van het perceel en de standplaats van de boom ten opzichte van de zon en de woning.

Maatregelen

Bij “gewone” hinder zal de gemeente snoeien als de boom hierdoor zijn habitus niet verliest. Kandelaberen (inkorten van alle takken) is geen optie, omdat hierdoor de onderhoudskosten te hoog worden en dit sterk afbreuk doet aan de natuurlijke vorm van een boom. Tenzij dit in het verleden al is besloten dat we bij bepaalde bomen kandelaberen. In dat geval kan deze optie opnieuw worden ingezet.

Weging

De boom staat noordoost /noordwest /noord t.o.v. perceel. ❑ 0 punten

De boom staat oost /zuid /west t.o.v. perceel en veroorzaakt schaduw in voortuin meer dan 50% van de oppervlakte en minimaal 4 uur per dag. ❑ 5 punten

De boom staat oost /zuid /west t.o.v. perceel en veroorzaakt schaduw in achtertuin meer dan 50% van de oppervlakte en minimaal 4 uur per dag. ❑ 10 punten

De boom veroorzaakt schaduw in de woning

• •

  Boom veroorzaakt minder dan 2 uur per dag schaduw ❑ 0 punten

• •

  Boom veroorzaakt tussen 2 en 4 uur per dag schaduw ❑ 10 punten

• •

  Boom veroorzaakt meer dan 4 uur per dag schaduw ❑ 15 punten

• 2.

  Blad- en bloesemval

Beschrijving

Blad- en bloesemval is een natuurlijk verschijnsel en is van tijdelijke aard. Met het vallen van het blad en de bloesem wordt de overgang van de seizoenen gemarkeerd. Het blad op de grond beschermt de beplanting in de winter tegen de vorst. Daarbij zorgt de humus die van de bladeren af komt voor extra voeding. Bladval heeft ook minder wenselijke effecten zoals een rommelig beeld, verstopping van dakgoten, straatkolken en het veroorzaken van gladheid.

Maatregelen

Om verstopping van kolken en gladheid op straat te voorkomen veegt de gemeente in de maanden oktober, november, december iets intensiever de goten. Dit wordt zoveel mogelijk in overleg met de bewoners gedaan. Hoe vaak de gemeente langskomt, is afhankelijk van het aantal bomen, de soort en het weer.

Bewoners kunnen een rooster in de dakgoot plaatsen. Hierdoor veroorzaken bladeren geen verstopping. De roosters zullen wel regelmatig gecontroleerd moeten worden zodat zij blijven functioneren.

Bewoners kunnen het blad van gemeentelijke bomen bij elkaar vegen en in de desbetreffende bladmanden doen, waarna de gemeente het ophaalt. Een andere mogelijkheid is dat de bewoners het blad wegbrengen naar de compostering of zelf composteren. Ieder jaar aan het begin van de bladvalperiode wordt er een persbericht in het Boekels weekblad geplaats. Hier staat precies in hoe en wat de gemeente doet en wat de bewoners zelf kunnen doen.

Weging

Boomhoogte > 15m en < 5m van de gevel (gemeten van af hart stam) ❑ 15 punten

Boomhoogte > 15m en > 5m van de gevel (gemeten van af hart stam) ❑ 10 punten

Boomhoogte > 10m – < 15m en < 5m van de gevel (gemeten van af hart stam) ❑ 5 punten

Boomhoogte > 10m – < 15m en > 5m van de gevel (gemeten van af hart stam) ❑ 0 punten

Boomhoogte < 10m ❑ 0 punten

• 3.

  Boomwortels

Beschrijving 

Bomen hebben wortels nodig om te leven en te groeien. Wortels zorgen voor stabiliteit, voedsel- en vochtopname. Voor een goede verankering heeft een boom genoeg ruimte nodig om zijn wortels te kunnen spreiden. Wanneer er te weinig ruimte is zal er wortelopdruk ontstaan. Wortels zoeken de weg van de minste weerstand naar ruimtes waar vocht en voeding aanwezig is.

Hinder veroorzaakt door boomwortels is een veel voorkomend probleem in de stedelijke omgeving. Dit omdat er vaak onvoldoende ondergrondse ruimte is voor de groei van bomen. In de volgende gevallen kan er sprake zijn van hinder:

• •

  Opdruk van verhardingen

• •

  Schade aan kabels en leidingen

• •

  Schade aan funderingen en gevels

• •

  Schade aan de erfafscheiding

• •

  Wortels van gemeentelijke bomen in particuliere tuinen

• •

  Wortels in de riolering

Maatregelen

Het verwijderen van wortels en het herstellen van de bestrating is geen duurzame oplossing. Deze maatregel zal regelmatig uitgevoerd moeten worden. De boom kan instabiel raken, waardoor de boom intensiever gecontroleerd moet worden. Daarnaast moet de boom veel energie stoppen in het herstel, waardoor de groeikracht en conditie verminderd. Wanneer de ingreep door de gemeente minder dan 1x per 2 jaar is, gaan we door met het nemen van deze herhaalde periodieke maatregel. Als de bestrating eens per 2 jaar of vaker hersteld moet worden, moet gezocht worden naar een structurele oplossing. Een structurele oplossing is: de boomspiegel vergroten, groeiplaatsverbetering of het plaatsen van een wortelscherm.

Boomspiegel vergroten: Het verwijderen van verharding is een eenvoudige manier om de wortelopdruk te verhelpen. Dit is niet altijd mogelijk, bijvoorbeeld omdat er te weinig ruimte overblijft voor een aanliggend voetpad of omdat een aangrenzend parkeervak dan te smal wordt.

Weging

Boomwortels veroorzaken schade aan de woning, schuurtjes, erfafscheiding, leidingen en/of riool. ❑ 20 punten

Boomwortels veroorzaken twee- jaarlijks terugkerend worteluitlopers en veroorzaken opdruk van de verharding, schade aan de beplanting. ❑ 10 punten

• 4.

  Overhangende takken

Beschrijving

Takken van gemeentelijke bomen hangen soms over de perceelgrenzen van particulieren. Er kan dan hinder ervaren worden door schaduw, het beschadigen of vervuilen van eigendommen, het vallen van blad en/of het druipen van de boom.

Maatregelen

In de basis worden overhangende takken (op particuliere grond) gesnoeid. Indien het boomtechnisch niet verantwoord is treden we in overleg met de particulier.

Het snoeien van overhangende takken zal zoveel mogelijk meegenomen worden in het snoeiprogramma van de gemeente. Dit houdt in dat het mogelijk is dat - na overleg met de bewoner- de takken pas 1 à 2 jaar na de constatering gesnoeid worden.

Weging

De takken van de boom veroorzaken aantoonbare schade aan gebouwen en/of andere constructies. ❑ 20 punten

De takken van de boom veroorzaken geen aantoonbare schade aan gebouwen of andere constructies maar vegen bij wind wel tegen ramen, daken of dakgoten of andere relatief kwetsbare onderdelen van gebouwen en dit kan met een reguliere snoeibeurt niet opgelost worden. ❑ 10 punten

• 5.

  Vruchtval

Beschrijving

Vruchten van bomen is een belangrijke voedselbron voor veel diersoorten en de periode van val is van korte duur. Vruchtval van bomen kan tijdelijk tot vervelende situaties leiden. Zachte vruchten (van bijvoorbeeld appelbomen) kunnen op de bestrating vallen waardoor deze mogelijk glad kan worden en hinder kunnen zorgen door aan schoenen te blijven plakken of door ongedierte aan te trekken. De rijpe vruchten van de Ginkgo (Japanse notenboom) veroorzaken stank. Harde vruchten (bijvoorbeeld kastanjes of eikels) kunnen schade veroorzaken maar dit gebeurt zelden.

Maatregelen

Bij gladheid kan de gemeente de wegen vegen.

Bewoners kunnen de vruchten opruimen. Wanneer het gaat om vruchtval op auto’s kan de bewoner de auto tijdelijk ergens anders parkeren of de auto afdekken. Bij vruchtval in de tuin waardoor er zaailingen ontstaan, kunnen de bewoners, de zaailingen omschoffelen of eruit halen.

Weging

Vruchtval (meerdere mogelijk met een maximaal van 30 punten)

Vruchtval veroorzaakt gladheid. ❑ 15 punten

Vruchtval veroorzaakt stank. ❑ 20 punten

Vruchtval boven parkeerplaats bij aantoonbare schade aan voertuig. ❑ 15 punten

Vruchtval boven tuin. ❑ 5 punten

Vruchtval boven overige verharding ❑ 5 punten

De weging geldt zowel voor particulier terrein als voor openbaar terrein. Er kan maximaal 30 punten gehaald worden voor vruchtval.

• 6.

  Druipende bomen

Beschrijving

In de lente en de zomer komen op veel planten en bomen luizen voor. Het gaat meestal om bladluis. Ook dopluis, wolluis en schildluis komen voor. Luizen zijn niet schadelijk voor de boom of de volksgezondheid. Wel kunnen luizen zorgen voor hinder. Luizen in bomen zorgen voor “honingdauw”, plak. Hoe warmer hoe meer plak. Dit valt op alles wat onder de boom staat, bijvoorbeeld een auto of het meubilair van een restaurant. Deze plak is na een regenbui merendeels weggespoeld. Echter, op honingdauw kan zich een schimmel “roetdauw” (zwarte plekken) ontwikkelen. Deze zorgt voor plak wat minder gemakkelijk te verwijderen is.

Maatregelen

De Gemeente Boekel zet structureel biologische bestrijdingsmiddelen in bij lindebomen in de vorm van lieveheersbeestjes. Ook het toepassen van knoflook- extracten zijn weergevoelig en leveren vaak in beperkte mate resultaat op. De gemeente Boekel is daarom terughoudend in het toepassen van bestrijdingsmiddelen. 

Bewoners kunnen voertuigen of meubilair wassen, beschermhoes gebruiken of een andere locatie zoeken. De bewoners kunnen ook met koud water door de boom sproeien om de honingdauw weg te spoelen.

Bij toekomstige plannen waarbij bomen worden geplant, wordt er rekening mee gehouden met de boomsoort. In bebouwde omgeving planten we geen druipende bomen.

Weging

Takken druipende boom hangen boven een parkeerplaats, tuin of terras ❑ 10 punten

1.2. Vormen van hinder zonder score

Naast de bovengenoemde vormen van hinder is het mogelijk dat bewoners nog andere vormen van hinder ervaren. Er zijn echter een aantal zaken die de gemeente Boekel niet als hinder classificeert en dan ook geen weging aan toekent. Welke zaken dit zijn en waarom de gemeente dit niet als hinder ziet, staat hieronder uitgelegd.

• 1.

  Zonnepanelen

Beschrijving

De laatste jaren is het gebruik van zonnepanelen op daken van woningen enorm toegenomen. Voordat men overgaat tot aanschaf van de panelen wordt niet altijd goed gekeken of bestaande objecten in de openbare ruimte (zoals bomen) de situatie misschien minder geschikt maakt voor zonnepanelen. In nieuwbouwwijken is de situatie anders. Gezien de energieopgave houden we rekening met de plaatsing en de boomsoort. Een 100% schaduwvrije zonnepaneel kunnen we echter niet garanderen.

Maatregelen

De gemeente neemt geen maatregelen om te zorgen dat bomen geen hinder vormen voor zonnepanelen.

Inwoners kunnen voor de aanschaf van zonnepanelen zich informeren over de mogelijkheden en onmogelijkheden van zonnepanelen en het te behalen rendement.

Bij toekomstige plannen waarbij bomen worden geplant, wordt er rekening mee gehouden met de locatie en de boomsoort. Een 100% schaduwvrije zonnepaneel kunnen we echter niet garanderen.

• 2.

  Allergiemeldingen

Beschrijving

Allergiemeldingen spelen vaak op aan het begin van het voorjaar, wanneer vooral elzen, berken en (boom)hazelaars in bloei komen. Ook grassen en andere beplanting kunnen klachten veroorzaken. Het stuifmeel (pollen) kan zich over grote afstanden verspreiden. Deze vorm van hinder is te beperken door op grote schaal de wind bestuivende boomsoorten in de gemeente Boekel te verwijderen. Dit betekent dat meer dan de helft van alle bomen verwijderd moet worden. Dit is geen reële oplossing, omdat dit grote nadelige gevolgen heeft voor de natuur en het stadsbeeld. Het verwijderen van enkele bomen vanwege allergie is geen oplossing.

Daarnaast hebben bomen een luchtzuiverend- en stof opvangend vermogen waar ook mensen met luchtwegklachten bij gebaat zijn.

Maatregelen

De gemeente neemt geen maatregelen op het bestaande bomenbestand.

Wel worden bepaalde boomsoorten die veel pollen verspreiden niet meer geplant in de bebouwde omgeving. Te denken aan de berk, de cipres en de els.

Bewoners kunnen voor hun ramen anti-pollen raamhorren plaatsen. Door de ramen en deuren gesloten te houden kunnen de betreffende bewoners de klachten verminderen.

• 3.

  Angst voor omwaaien of uitbrekende takken

De gemeente heeft de zorgplicht voor al haar bomen. Het hele bomenbestand wordt regelmatig gecontroleerd. Als het nodig is wordt er “nader onderzoek” uitgevoerd. Bij gevaarlijke situaties worden bomen verwijderd. Het komt zelden voor dat een boom (zonder reden) onverwacht omvalt. Het omwaaien van bomen tijdens storm of valwinden kan niet voorkomen worden. Bij voorkomende klachten wordt de uitkomst van de boominspectie verteld. Tijdens de inspectie wordt gekeken of een boom veilig of niet veilig is. Als een boom niet veilig is, worden er maatregelen getroffen om de boom weer veilig te maken. Dit valt onder de “zorgplicht” van de eigenaar, in dit geval de gemeente. Goede voorlichting is vaak voldoende.

• 4.

  Uitwerpselen van vogels en zoogdieren

Bomen worden door veel dieren gebruikt als voedselbron, nest- of rustplaats. Hierdoor kan het gebeuren dat wat onder de takken staat/ligt vies wordt. Dit is voor de gemeente geen reden om maatregelen te treffen.

• 5.

  Stekels op stam

Er zijn een paar soorten bomen (zoals Acacia, Gleditsia) met stekels op hun stammen/takken. Door de scherpte kunnen deze stekels gevaarlijk zijn als er mensen langs moeten. Bij hinder zal er eerst geprobeerd worden om de stekels op de stam en/of de takken met stekels te verwijderen.

• 6.

  Mos en/of algengroei

Op vochtige en relatief donkere plekken kan gemakkelijk mos of algengroei plaatsvinden. Schaduw van bomen kan hier een bijdrage aan leveren. Desondanks zullen in de gemeente Boekel geen bomen worden gekapt in verband met mos en/of algengroei. Het is aan de bewoners om hun eigen terrein zo veel mogelijk mos en algenvrij te houden.

• 7.

  Overige insecten

Onder overige insecten worden alle insecten verstaan die te bestrijden zijn. Alleen luizen vallen niet onder deze paragraaf, dit wordt bij paragraaf ‘druipende bomen’ behandeld en worden wel als hinder gezien.

Insecten maken deel uit van de natuur, zij zien bomen als een voedselbron of rustplaats. Er komen klachten binnen over insecten die bomen benutten, de gemeente vindt dit geen reden om maatregelen te treffen tenzij de volksgezondheid in het geding is.

Bij klachten waarbij de volksgezondheid in het geding is, gaat de gemeente de desbetreffende insecten bestrijden, zoals de eikenprocessierups.

1.3. Waarde van een boom

Naast het feit dat hinder in allerlei gradaties kan voorkomen en/of wordt ervaren is bij de afweging of en welke maatregelen getroffen moeten worden ook de “boomwaarde” van een boom belangrijk. Hieronder worden de verschillende soorten “boomwaarde” van een boom beschreven.

• 1.

  Locatie boom

De boom staat binnen de bebouwde kom indien deze in de kern van Boekel, Venhorst of Huize Padua staat. Alle andere bomen staan buiten de bebouwde kom. Bomen buiten de bebouwde kom hebben over het algemeen meer ruimte en zullen daardoor minder snel hinder veroorzaken.

• 2.

  Aantal

We willen weten over hoeveel bomen het gaat. In principe wordt iedere boom moet op zichzelf beoordeeld, maar bij een groep of laan kan er ook naar het geheel gekeken worden.

• 3.

  Verschijningsvorm

Iedere verschijningsvorm geeft een ander beeld van de boom en de omgeving. Bij het weghalen van een solitaire boom verander je redelijk veel van het beeld in die desbetreffende omgeving, zo is dat ook als je een boom uit een laan haalt waardoor er een opvallende opening in de bomenrij komt.

Weging

Solitair ❑ 20 punten

Groep ❑ 10 punten

Straat / laanboom ❑ 20 punten

• 4.

  Status Boom

De gemeente heeft een lijst opgesteld met bomen die monumentaal of waardevol zijn voor de gemeente Boekel. Om op de lijst te komen moet de boom aan bepaalde criteria voldoen, bijvoorbeeld beeldbepalend zijn en ouder dan 80 jaar, herdenkingsboom zijn.

Om te bepalen of de boom monumentaal of waardevol is, kunt u de digitale kaart met beschermde bomen in Boekel raadplegen. Deze kaart is beschikbaar via www.boekel.nl. Hier kunt u tevens vinden of de boom onderdeel uitmaakt van een beschermd bosgebied.

Weging

Monumentale boom ❑ 60 punten

Waardevolle boom ❑ 40 punten

Gemeenteboom ❑ 0 punten

Beschermd bosgebied ❑ 40 punten

• 5.

  Levensverwachting

Bomen hebben boven- en ondergronds voldoende ruimte nodig om hun volwassen leeftijd te kunnen bereiken. Deze ruimte is, door gemaakte keuzes in het verleden, niet altijd aanwezig. Vaak vertonen deze bomen een slechte conditie en/of groei, drukken zij de bestrating op of groeien tegen gebouwen.

Bomen met een levensverwachting korter dan 10 jaar hebben minder waarde voor de openbare ruimte. Dit zal blijken uit de VTA-(visuele boom) controles. Als bij de VTA-controle niets uitkomt kan je er vanuit gaan dat de boom een levensverwachting heeft langer dan 10 jaar.

Weging

< 10 jaar ❑ -50 punten

> 10 jaar.100% groen/ onverhard terrein onder de kroonprojectie. ❑ 20 punten

> 10 jaar. Minimaal 50% groen/ onverhard terrein onder de kroonprojectie. ❑ 15 punten

> 10 jaar. Maximaal 50% groen/ onverhard terrein onder de kroonprojectie. ❑ 10 punten

• 6.

  Hittestress

Doordat de aarde opwarmt komen er meer extreem warme dagen. Door verstening van straten, pleinen en uw eigen tuin wordt het nog heter in de bebouwde omgeving. Dat noemen we hittestress. Door die hogere temperaturen in de bebouwde omgeving ontstaan er gevolgen voor de volksgezondheid. Hittestress zorgt voor een groeiend aantal zieken, arbeidsprestaties nemen af en het arbeidsverzuim neemt toe.

Een middel om hittestress tegen te gaan is het realiseren van meer groen in de bebouwde omgeving. Het groen in de bebouwde omgeving kan sterk bijdragen aan het beperken van de opwarming van de bebouwde omgeving en daardoor blijft er een beter leefklimaat voor de inwoners van de bebouwde omgeving. Van alle soorten groen zijn bomen door hun grote volume en bladmassa het meest effectief. Een boom zorgt voor schaduw en verdamping wat hittestress tegen gaat. De gemeente Boekel vindt dat de waarde van de boom mede afhankelijk is van de mate waarin de boom hittestress tegengaat. Bijvoorbeeld als een boom volledig in de verharding staat, zorgt de boom ervoor dat de verharding minder kan opwarmen door zijn schaduw en verkoelt door de verdamping in zijn bladeren en heeft daarom meer waarde om hittestress tegen te gaan.

Weging

Kroonprojectie is niet op verhard terrein. ❑ 5 punten

Kroonprojectie is tot de 50% op verhard terrein. ❑ 10 punten 

Kroonprojectie is meer dan 50% op verhard terrein. ❑ 15 punten

• 7.

  Aantal belanghebbenden

Niet iedereen ervaart hinder op dezelfde manier. Wat de één hinderlijk vindt kan iemand anders misschien totaal niet deren. Daarom vindt de gemeente Boekel het belangrijk de mening van meerdere bewoners te betrekken in de beoordeling van hinder. Om een eerlijke beoordeling van de hinder(ervaring) te kunnen maken, wordt daarom gekeken naar de mening van de direct belanghebbenden. Het aantal belanghebbenden is ook afhankelijk van de status van de boom. Bij een Monumentale boom betrekken we meer belanghebbenden dan bijvoorbeeld bij een Gemeente boom.

Onder “direct belanghebbenden” wordt verstaan:

• •

  Monumentale boom: Bewoner die in een straal van 100 meter vanaf de stam van de boom grond in eigendom of huur heeft liggen. Het gaat om 1 bewoner per adres.

• •

  Waardevolle boom: Bewoner die in een straal van 75 meter vanaf de stam van de boom grond in eigendom of huur heeft liggen. Het gaat om 1 bewoner per adres.

• •

  Gemeente boom: Bewoner die in een straal van 50 meter vanaf de stam van de boom grond in eigendom of huur heeft liggen. Het gaat om 1 bewoner per adres.

Het is aan de bewoners om aan te tonen hoeveel belanghebbenden de boom verwijderd willen hebben en hoeveel belanghebbenden de bomen willen behouden.

Weging

Het aantal klagende bewoners is meer dan 75% van de belanghebbenden. ❑ -15 punten

Het aantal klagende bewoners ligt tussen de 50% - 75% van de belanghebbenden. ❑ -10 punten

Het aantal klagende bewoners ligt tussen de 25% - 50% van de belanghebbenden. ❑ -5 punten

Het aantal klagende bewoners is minder dan 25% van de belanghebbenden. ❑ 0 punten

1.4. Advies

Bij de beoordeling van de hinderwaarde worden de van toepassing zijnde punten bij elkaar opgeteld.

Voor de beoordeling van de boomwaarde moeten ook alle punten die van toepassing zijn worden opgeteld. Dit houdt bijvoorbeeld in dat een laanboom die in de verharding staat met een levensverwachting hoger dan 10 jaar en status (gemeenteboom) heeft in de kaart “beschermde bomen” als boomwaarde 45 punten krijgt.

Wanneer het totaal aantal punten voor “hinder” hoger is dan het totaal aantal punten voor “boomwaarde”, zal dit eerder bijdragen aan medewerking aan een kapvergunning.

Bij een nagenoeg gelijk aantal punten ligt het definitieve besluit bij de beheerder. In dat geval gaan andere afwegingsfactoren meespelen.

Deze beoordeling is ervoor om advies te geven aan de beheerder, bij een goede onderbouwing kan de beheerder anders handelen dan het advies.

Beoordelingsformulier Hinder van bomen