Toezicht- en Handhavingsmodel Alcoholwet Gemeente Zoetermeer

In dit Toezicht- en Handhavingsmodel van de Alcoholwet wordt aangesloten bij de systematiek die wordt gehanteerd in de Landelijke handhavingstrategie behorende bij het ‘Vergunningen, Toezicht en Handhavingsbeleid 2024 – 2028’.

Dit Toezicht- en Handhavingsmodel is van toepassing op verschillende type instellingen, inrichtingen en ondernemers die alcohol schenken dan wel verstrekken zoals horeca (incl. bijbehorende terrassen), slijterijen, para-commerciële instellingen, evenementen en niet Alcoholwet-vergunningplichtige bedrijven zoals supermarkten en snackbars.

Doelstelling

De doelstelling van het model is naleving van de Alcoholwet. Hiermee wordt beoogd schadelijk alcoholgebruik onder jongeren en alcohol gerelateerde openbare ordeproblemen als overlast, agressie en geweld tegen te gaan. De achterliggende gedachte van het model bestaat dus zowel uit een gezondheid- als een openbare orde perspectief en sluit hiermee aan bij het ‘Preventie- en Handhavingsplan Alcohol’. Beide perspectieven zijn leidend voor de opbouw van de handhavingsstappen.

Daarnaast geldt ook de Horecastrategie Openbare Orde 2020. Deze door de burgemeester vastgestelde strategie ziet toe op het nemen van maatregelen indien er sprake is van incidenten die overlast en/of een verstoring van de openbare orde tot gevolg hebben.

Zoals reeds beschreven bestaat dit model uit twee onderdelen: een Toezichtstrategie (deel A) en een Handhavingsstrategie (deel B). Beide onderdelen worden hieronder uitgewerkt.

Door het houden van toezicht komen overtredingen aan het licht. Tevens gaat er een preventieve werking vanuit, wat het naleefgedrag ten goede komt. In de toezichtstrategie is vastgelegd welke vormen van toezicht worden onderscheiden en wat de basiswerkwijze daarbij is. Het gaat hierbij om het observeren en constateren van het wel of niet voldoen aan wet- en regelgeving.

Het toezicht op de Alcoholwet wordt onderscheiden in preventief en repressief toezicht:

• –

  Preventief toezicht (periodiek en gericht) wordt uitgevoerd zonder dat het concrete vermoeden bestaat dat de regels zijn overtreden. Bij deze vorm van toezicht hebben de toezichthouders ook een voorlichtende en/of adviserende taak, uitsluitend ten aanzien van regels en naleving daarvan.

• –

  Regressief toezicht wordt uitgevoerd naar aanleiding van klachten, meldingen, calamiteiten en handhavingsverzoeken. Deze kunnen van zowel inwoners als organisaties of overheidsinstanties afkomstig zijn. Repressief toezicht wordt ook uitgevoerd naar aanleiding van eigen waarneming door de gemeentelijke toezichthouder, in situaties waarbij (mogelijk) sprake is van een overtreding van de Alcoholwet.

Toezichtvormen

De toezichthouder krijgt te maken met drie vormen van toezicht: een basiscontrole, een leeftijdsgrenscontrole en een controle met meerdere partners, de zogenoemde integrale controle.

Reguliere controle

De reguliere controle richt zich op de regels voor alcoholverstrekkende inrichtingen zoals horeca, para-commerciële instellingen, winkels en evenementen en verkooppunten die geen alcohol mogen verstrekken (dus alle detailhandel). Het gaat hierbij over de aanwezigheid en actualiteit van de vergunning of ontheffing, het voldoen aan de voorschriften verbonden aan de vergunning/ontheffing en andere bepalingen uit de Alcoholwet.

Er zijn drie soorten basiscontroles:

• a)

  Controle vergunningplichtig bedrijf: een inrichting die alcohol schenkt voor het gebruik ter plaatse en slijterijen die sterke drank verkopen voor thuisgebruik zijn vergunningplichtig. Naast de vergunningplicht moeten deze bedrijven aan diverse regels voldoen. Zo moet er altijd een leidinggevende aanwezig zijn die op de vergunning of de bijlage staat vermeld. Daarnaast mag de verkoop van alcohol niet samengaan met andere verkoopactiviteiten vanuit één lokaliteit;

• b)

  Controle niet-vergunningplichtig bedrijf: in artikel 18 van de Alcoholwet staat dat bepaalde bedrijven zwak alcoholhoudende dranken mogen verkopen zonder vergunning. Het gaat om bijvoorbeeld: supermarkten, avondwinkels, tabakswinkels en snackbars. Voor deze bedrijven geldt wel een aantal regels;

• c)

  Controle verkoopverbod: voor sommige bedrijven geldt een verkoopverbod, zoals voor tankstations, drogisterijen en bouwmarkten. Bij deze bedrijven mag geen alcoholhoudende drank verkocht worden of aanwezig zijn.

Leeftijdsgrenscontrole

De leeftijdsgrenscontrole houdt in het controleren of de alcoholverstrekkers de in de Alcoholwet gestelde leeftijdsgrenzen (artikel 20 AW) correct naleven. Dit betekent dat er gecontroleerd wordt op het al dan niet verstrekken van alcoholhoudende drank aan jongeren onder de 18 jaar. Het toezicht bestaat uit observaties op plaatsen waar en tijdstippen waarop jongeren alcoholhoudende dranken kopen en gebruiken, de zogenaamde 'hotspots'. Op deze manier komen overtredingen aan het licht en worden de verkopers van drank gestimuleerd de regelgeving zoals opgenomen in de Alcoholwet na te leven.

Let op: een basiscontrole en een leeftijdgrenscontrole kunnen ook gelijktijdig plaatsvinden. Bij een dergelijke gezamenlijke controle wordt naast de leeftijdsgrenzen ook gekeken naar de vergunning en/of ontheffing, de inrichtingseisen en het eventuele terras.

Integrale controle

Integrale controles betreffen geplande controles in samenwerking met ketenpartners (voorbeeld politie, Stedin, sociale recherche, Nederlandse Voedsel en Waren Autoriteit en douane), waarbij op diverse aspecten (voorbeeld: illegale activiteiten, vergunning, fraude, hygiëne en stroomnet) wordt gecontroleerd of de wet- en regelgeving naar behoren wordt nageleefd.

Wanneer de regels van de Alcoholwet, de Algemene plaatselijke verordening Zoetermeer (Apv) of voorschriften uit de vergunning of ontheffing niet worden nageleefd kan de gemeente handhavend optreden. In deze handhavingsstrategie is vastgelegd wanneer en op welke manier de gemeente handhavend optreedt bij overtredingen.

Juridisch kader

De wettelijke bevoegdheid tot het optreden tegen niet naleven van wetten en regels is geregeld in artikel 125 van de Gemeentewet. In enkele bijzondere gevallen is de handhavingsbevoegdheid geregeld in de desbetreffende bijzondere wet. Verder zijn in de artikelen 172 tot en met 178 van de Gemeentewet diverse bevoegdheden toegekend aan de burgemeester in het kader van handhaving van de openbare orde, het toezicht op openbare gelegenheden, ordeverstoring vanuit woningen en ongeregeldheden e.d.

Handhavende mogelijkheden

De Alcoholwet kent de volgende handhavingsinstrumenten:

De Apv kent de volgende handhavingsinstrumenten:

Bestuurlijk boete

De Alcoholwet kent het instrument bestuurlijke boete. De bestuurlijke boete kan zonder waarschuwing en rechtstreeks, zonder tussenkomst van de rechter, worden opgelegd. De boete die wordt geïnd, valt toe aan de gemeente. Het voordeel van deze maatregel is dat direct kan worden gereageerd op een overtreding (lik op stuk).

De bestuurlijke boete is in vergelijking met de overige handhavingsinstrumenten, zoals de last onder bestuursdwang en een last onder dwangsom, geen herstelsanctie maar een bestraffende (bestuursrechtelijke) sanctie die door de burgemeester opgelegd kan worden. Een bestraffende sanctie en een herstelsanctie kunnen naast elkaar opgelegd worden.

Sanctiestrategie

Wanneer de regels van de Alcoholwet, de Apv of voorschriften uit de vergunning of ontheffing niet worden nageleefd, kan de gemeente handhavend optreden. Voor het handhaven van de Alcoholwet wordt aansluiting gezocht bij de Landelijke Handhavingsstrategie.

De Landelijke Handhavingsstrategie wordt gehanteerd als leidraad om te bepalen hoe formeel wordt gereageerd op geconstateerde overtredingen. Uitgangspunt van de strategie is de 'beginselplicht tot handhaving' zoals deze in de rechtspraak geformuleerd is. Dit houdt in dat, behoudens bijzonder omstandigheden, de overheid handhavend optreedt tegen geconstateerde overtredingen. De strategie is zo vormgegeven dat zij een gestructureerd afwegingskader biedt, maar tegelijkertijd enige flexibiliteit biedt om in te spelen op en rekening te houden met lokale wensen en omstandigheden.

De sanctiestrategie hanteert een zogenoemde 'drietrapsraket'. Deze bestaat uit de stappen constateren, waarschuwen en sanctioneren. Als sprake is van bijzondere omstandigheden, kan afgeweken worden van de sanctiestrategie. De sanctie die het beste past om het gestelde doel te bereiken wordt toegepast. Zo kan bijvoorbeeld een tweede waarschuwing gegeven worden of het geven van een eerste waarschuwing achterwege gelaten worden. In sommige gevallen kan een (kleine) afwijking van het stappenplan leiden tot een beter resultaat, namelijk het beëindigen van de overtreding en het voorkomen van toekomstige overtredingen. Een afwijking zal wel gemotiveerd moeten worden.

De sanctiestrategie biedt een formeel kader om af te wegen of er redenen zijn om (al dan niet tijdelijk) af te zien van handhavend optreden. Als deze redenen er niet zijn dan wordt, aan de hand van het gedrag van de overtreder en de ernst van de overtreding, gekomen tot een gepaste reactie (sanctie-instrument).

Uitganspunt van de sanctiestrategie is dat gedrag en ernst van de overtreding bepalend zijn voor de keuze van het in te zetten sanctiemiddel. Hiernaast is schematisch weergegeven hoe de ernst van de overtreding en gedrag van de overtreder in relatie staan tot inzet van sanctiemiddelen, van licht (lichtgeel) naar zwaar (rood). De ernst van de overtreding betreft de (mogelijke) gevolgen voor o.a. veiligheid, gezondheid en fysieke omgeving.

Sanctiematrix

Op basis van de hierboven omschreven systematiek is er een Sanctiematrix opgesteld. In de Sanctiematrix staat per overtreding wat de daarbij horende mogelijkheden tot sanctioneren zijn. Zoals reeds aangegeven kan de burgemeester naast het opleggen van een last onder dwangsom en een last onder bestuursdwang een bestuurlijke boete opleggen. Wanneer er een mogelijkheid is om een bestuurlijke boete op te leggen, dan wordt dit samen met de hoogte van de boete in de Sanctiematrix aangegeven. De Sanctiematrix maakt onlosmakelijk onderdeel uit van de handhavingsstrategie.

Discretionaire bevoegdheid

Met in achtneming van de specifieke omstandigheden van het geval kan de burgemeester gemotiveerd afwijken van dit Toezicht- en Handhavingsmodel.

Citeertitel

Deze beleidsregel kan worden aangehaald als "Toezicht- en Handhavingsmodel Alcoholwet gemeente Zoetermeer".

Inwerkingtreding

Deze beleidsregel treedt in werking één dag na bekendmaking.