Integraal Veiligheidsplan Vlaardingen 2024-2027

Ondertekening

Bijlage 1 – Evaluatie Integraal Veiligheidsplan 2020-2023

1.Inleiding

Voor u ligt de evaluatie van het Integraal Veiligheidsplan (IVP) van de gemeente Vlaardingen 2020 tot en met 2023. Dit document maakt als bijlage deel uit van het IVP 2024-2027. De evaluatie is onder andere uitgevoerd met gebruikmaking van criminaliteits- en overlastcijfers die beschikbaar zijn binnen verschillende open bronnen. Aangezien de doelstellingen van het IVP 2020-2023 en de daaruit voortgekomen focuspunten kwalitatief zijn geformuleerd, kent de evaluatie zelf weinig cijfermateriaal.

Bij de evaluatie zijn meerdere in- en externe partners betrokken geweest. Denk hierbij aan de regisseur woonoverlast, ondermijning, (na)zorg en veiligheid, de politie, het Openbaar Ministerie en het Zorg en Veiligheidshuis. Samen met hen zijn de ingezette middelen per focuspunt omschreven. Met behulp van deze ingezette middelen en, waar het zich leent, cijfermateriaal is gepoogd de vraag te beantwoorden ‘hebben we als gemeente de benoemde doelstellingen behaald’. Wat wel vermeld moet worden is dat de doelstellingen, zoals eerder vermeld, kwalitatief zijn geformuleerd. In de praktijk kan niet zwart-wit worden gesteld of een doelstelling wel of niet is behaald. Wel zorgt de evaluatie ervoor dat goed zichtbaar is welke inspanningen we als gemeente hebben gedaan en wat er (nog) beter kan.

2.Doelstellingen lopend IVP

Het huidige Integrale Veiligheidsplan kent twee kwalitatieve prioriteiten:

• ■

  Een weerbare stad en organisatie tegen ondermijning.

• ■

  Een betere verbinding tussen Zorg- en Veiligheid.

In de volgende hoofdstukken zijn de prioriteiten afzonderlijk geëvalueerd.

3.Algemene inzet van middelen

In de periode van het IVP 2019-2023 zijn twee middelen ingezet die voor een groot gedeelte van de focuspunten een rol van betekenis speelden. Dit hoofdstuk richt zich op een uitleg over deze middelen in algemene zin.

3.1.Interventieteam

Eind 2021 gaf het Concern Directie Team (CDT) de opdracht voor de start van een zo breed mogelijk inzetbaar interventieteam. In overeenstemming met interne afdelingen werd besloten om ‘klein’ te starten en de focus te leggen op de aanpak van woonoverlast. In februari 2022 zijn in zes maanden 53 adressen gecontroleerd. In 95% van de gevallen zijner overtredingen en/of strijdigheden met het bestemmingsplan en/of bouwbesluit geconstateerd. Na deze periode was het effect van de inspanningen van het interventieteam duidelijk zichtbaar; gecontroleerde pandeigenaren verkochten hun woning die weer beschikbaar werden voor onder andere particulieren.

In 2023 is ook de aanpak van ondermijning een onderdeel van de werkzaamheden van het interventieteam. Het team werkt preventief en repressief en wordt vanuit signalen direct ingezet. Inmiddels bestaat het team uit in- en externe medewerkers met elk hun eigen expertise en is er een tweede coördinator interventieteam aangesteld.

Het interventieteam valt op dit moment niet meer weg te denken bij de aanpak van woonoverlast en ondermijning. De regie ligt en blijft bij de gemeente Vlaardingen en er wordt nauw samengewerkt met overige partners. Het team Openbare Orde en Veiligheid is verantwoordelijk voor de aansturing en coördinatie. Onder de regie van de regisseurs Woonoverlast en Ondermijning vinden er op regelmatige basis controles plaats. Het interventieteam kijkt onder andere naar:

• ■

  Brandveiligheid;

• ■

  Boekhouding/witwassen;

• ■

  Illegale bewoning;

• ■

  Overbewoning;

• ■

  Spookbewoning;

• ■

  Woonoverlast;

• ■

  Woonfraude;

• ■

  Vergunningen.

• ■

  Inschrijving Basisregistratie Personen (BRP)

• ■

  Mensenhandel;

• ■

  Prostitutie;

• ■

  Drugs;

• ■

  Heling (Digitaal Opkopers Register)

• ■

  Sociale zekerheidsfraude;

• ■

  Milieudelicten;

• ■

  Illegaal gokken.

Het ligt voor de hand dat het interventieteam een grote rol heeft gespeeld bij het behalen van de, in het IVP benoemde, focuspunten.

3.2.Datagedreven werken

Om de informatiepositie te versterken is de afgelopen jaren fors ingezet op de ontwikkeling van data-gestuurde inzet. Er zijn datasystemen en – applicaties ontwikkeld en geïmplementeerd om, op basis van verkregen informatie, verbanden te leggen en de integrale aanpak daarop aan te passen.

3.2.1.Monitor Bedrijventerreinen

In de monitor bedrijventerreinen zijn de relevante gegevens over adressen en bedrijven samengebracht. Voorbeelden zijn gegevens van de Kamer van Koophandel, het Kadaster en registraties van uitgevoerde bedrijvencontroles. Het doel van dit deelinstrument is gegevens en informatie uit verschillende domeinen in samenhang te zien en hier relevante inlichtingen uit af te leiden. Het instrument wordt ondere andere voor het:

• ■

  Geaggregeerd vergroten van de informatiepositie;

• ■

  Analyseren van een casus;

• ■

  Eenvoudig en snel voorzien in informatiebehoeften;

• ■

  Zicht houden op bedrijfsmutaties;

• ■

  Meer informatie gestuurd samenstellen van pandenlijsten;

• ■

  Betere opvolging van actiepunten n.a.v. uitgevoerde controles.

3.2.2. Risicokaart bedrijventerreinen

De risicokaart Bedrijventerreinen is een uitgewerkte signaleringstool in de vorm van een dashboard. Het doel van dit dashboard is het:

• ■

  In kaart brengen van de (risicovolle) adressen en ondernemingen op de Vlaardingse bedrijventerreinen. Dit draagt weer bij aan:

  • o

    Het (gerichter) uitvoeren van acties en interventies;

  • o

    De onderbouwing van (integrale) ondermijningscasussen;

  • o

    De informatievoorziening bij het organiseren van integrale bedrijvencontroles;

• ■

  Onderzoeken in hoeverre sprake is van een vergroot risico op ondermijning op de Vlaardingse bedrijventerreinen en zo ja, of sprake is van eventuele hotspots of mogelijke gelegenheidsstructuren. Dit kan helpen bij het formuleren van een preventieve aanpak;

3.2.3. Monitor Vastgoedmisbruik

De monitor vastgoedmisbruik brengt de relevante gegevens over de Vlaardingse vastgoedsector samen. Voorbeelden zijn gegevens van de Basisregistratie Adressen en Gebouwen (BAG), het Kadaster en registraties van uitgevoerde controles door het interventieteam. Het doel van dit deelinstrument is gegevens en informatie uit verschillende domeinen in samenhang te zien en hier relevante inlichtingen uit af te leiden. Het instrument wordt onder andere gebruikt voor het:

• ■

  Geaggregeerd vergroten van de informatiepositie m.b.t. de vastgoedsector en het vastgoedbezit in Vlaardingen;

• ■

  Eenvoudig en snel voorzien in informatiebehoeften;

• ■

  Betere opvolging van actiepunten n.a.v. uitgevoerde controles.

Dankzij intern ontwikkelde registratietools is een verbeterde dossiervorming gerealiseerd. Tot slot is het van belang om te vermelden dat de ontwikkelduur van deze datasystemen ongeveer 2 jaar bedroeg. De doorontwikkeling vindt nog plaats en onlangs is de inspectie-applicatie ‘Montr’ in gebruik genomen. Deze applicatie zorgt dat gegevens, verzameld gedurende controles, geautomatiseerd in de informatiesystemen terecht komen.

4.Een weerbare stad en organisatie tegen ondermijning

Criminelen maken voor illegale activiteiten gebruik van legale bedrijven en diensten. Hierdoor vervagen normen en neemt het gevoel van veiligheid en leefbaarheid af. Dit effect heet ook wel ondermijning. Criminelen schuwen niet om legale partijen te beïnvloeden of te onderdrukken. Om met de benoemde prioriteit aan de slag te gaan is onderstaande doelstelling geformuleerd:

Om de doelstelling te realiseren isgewerkt met de focuspunten:

• ■

  Versterken van de informatiepositie.

• ■

  Verstoren van criminele processen.

• ■

  Het vergroten van de bestuurlijke en ambtelijke weerbaarheid.

• ■

  Het vergroten van de maatschappelijke weerbaarheid.

In de volgende paragrafen zijn de focuspunten benoemd en de daarvoor ingezette middelen omschreven.

4.1.Versterken van informatiepositie

Net als de bestuurlijke aanpak is de geïntegreerde aanpak in grote mate afhankelijk van een goede informatievoorziening. Een goede informatiepositie draagt bij aan besluitvorming over uit te voeren interventies. Partners moeten in staat en bereid zijn om informatie met elkaar te delen. Of partners daartoe in staat zijn hangt onder andere af van de interne informatiepositie. Als deze niet op orde is, heeft dat zijn weerslag op de gezamenlijke informatiepositie. Het is daarom van belang dat de gemeente Vlaardingen als partner haar interne informatiepositie versterkt.

4.1.1. Ingezette middelen

De gemeente zette de afgelopen jaren onderstaande middelen in ten aanzien van het focuspunt ‘versterken van de informatiepositie’.

Datagedreven werken

In hoofdstuk 3 – algemene middelen is uitgebreid stilgestaan bij het middel datagedreven werken. Dankzij de ontwikkelde applicaties blijkt dat dit middel zeer effectief is bij het versterken van onze informatiepositie. Voorheen bestaande blinde vlekken van ondermijnende activiteiten binnen bedrijven zijn zichtbaar en er wordt gerichter geïntervenieerd.

Meld een vermoeden

Sinds januari 2021 is de gemeente Vlaardingen aangesloten bij ‘Meld een Vermoeden’, een applicatie voor mobiele telefoons waarin gebruikers vermoedens van drugshandel, witwassen of fraude in kunnen vermelden. Bewoners en ondernemers kunnen met deze applicatie (anoniem) meldingen of signalen insturen over (mogelijke) ondermijning in Vlaardingen.

De gemeente werkt samen met de politie, justitie, de belastingdienst en andere organisaties om ondermijning te voorkomen en aan te pakken. Medio 2023 startte een nieuwe campagne om het bewustzijn en de meldingsbereidheid van de inwoners van Vlaardingen te vergroten. Er zijn geen cijfers beschikbaar van het verloop van het aantal downloads van de applicatie. Wel is er na de onlangs gestarte campagne een stijging van het aantal downloads zichtbaar. Op 1 april 2023 hebben 132 burgers en 42 professionals de applicatie gedownload. Na de lancering van de campagne zijn deze cijfers gestegen naar respectievelijk 356 en 49.

Convenanten

In de bestrijding van ondermijning is het belangrijk om informatie met zowel in- als externe partners te delen. De afgelopen jaren is geïnvesteerd in het opstellen van convenanten met onder andere de politie en het Regionale Informatie en Expertise Centrum (RIEC). Dankzij de convenanten wordt er onderling informatie uitgewisseld over ondermijning gerelateerde problematiek.

Interventieteam – controle bedrijven

Het interventieteam richt zich onder andere op het controleren van bedrijven. De verkregen informatie wordt vastgelegd in de datasystemen wat bijdraagt aan het effectiever inrichten van controles.

4.2.Verstoren van criminele processen

Om georganiseerde criminaliteit effectief aan te pakken, is inzicht in het bedrijfsproces van criminelen essentieel. Zo wordt duidelijk welke stappen criminelen zetten zetten om een delict te plegen en welke partijen en gelegenheden het delict mogelijk maken6. De gemeenten, dus ook Vlaardingen, vervullen een belangrijke regierol in de aanpak van ondermijning. Een taak van het openbaar bestuur is de aanpak van maatschappelijke effecten van georganiseerde criminaliteit – ook wel de bestuurlijke aanpak genoemd.

4.2.1. Politiecijfers

Het focuspunt criminele processen valt niet in cijfers uit te drukken. Wel maken politiecijfers ondermijnende vormen van criminaliteit zichtbaar. De cijfers van mensenhandel en mensensmokkel zijn onder het focuspunt de aanpak van mensenhandel, illegale prostitutie en seksuele uitbuiting vermeld.

4.2.2.Veiligheidsmonitor

In de Veiligheidsmonitor van 2021 is een vragenlijst opgenomen, gericht op slachtofferschap van online criminaliteit:

4.2.3.Misdrijven drugshandel

De politiecijfers geven aan dat er sinds 2020 een daling is van drugshandel. Dit is positief, omdat dit cijfer met 230% was gestegen in de evaluatie van het IVP 2016 -20197.

4.2.4.Misdrijven wapenhandel

Waar de cijfers van drugshandel een daling laten zien, is bij misdrijven wapenhandel het tegenovergestelde het geval. In 2023 registreerde de politie 52 keer het misdrijf wapenhandel. Dit is een meer dan een verdubbeling t.o.v. 2020 waarin 22 keer het misdrijf wapenhandel is geregistreerd. Zoals eerder aangegeven maken vier maatschappelijke klassen deel uit van deze indicator (bezit (1), handel (2), vuur- (3) en overige wapens (4)). Een nadere studie van de geregistreerde cijfers is noodzakelijk om het probleem te kunnen specificeren. Een mogelijke verklaring van de stijging van de cijfers is dat het wapenbezit onder jongeren het afgelopen jaar enorm is toegenomen.

4.2.5.Horizontale, verticale en overige fraude

In de jaren 2020 en 2021 is deze vorm van criminaliteit enorm toegenomen.. In 2023 is het aantal geregistreerde misdrijven horizontale fraude weer gedaald naar het aantal pre-coronaperiode, maar het betreft nog steeds een enorm aantal (397). Deze vorm van criminaliteit maakt zelfs in 2022 voor 10% deel uit van het totale aantal misdrijven binnen de gemeente Vlaardingen (3.838 misdrijven). In 2021 heeft ruim 20% van de respondenten in de Veiligheidsmonitor aangegeven dat zij de kans (heel) groot achten om om slachtoffer te worden van oplichting via internet. Daarnaast blijkt 16,7% daadwerkelijk slachtoffer te zijn van deze vorm van criminaliteit. 19,6% heeft hier daadwerkelijk gevolgen aan ondervonden. Dat deze cijfers slechts het topje van de ijsberg laten zien, blijkt uit het gegeven dat slechts 18% van de slachtoffers aangifte bij de politie hebben gedaan.

De politiecijfers van verticale fraude en overige fraude zijn in 2022 respectievelijk gedaald naar slechts 1 en 2. Afgezet tegen het enorme aantal gepleegde horizontale fraude wordt dit cijfer als verwaarloosbaar beschouw. Dit bekent niet dat er afbreuk wordt gedaan aan de impact die het op de slachtoffers had.

4.2.6.Cybercrime

Cybercrime kende in de jaren 2020 en 2021 een behoorlijke stijging, respectievelijk 27 en 62. In 2022 is het aantal geregistreerde cybercrime-misdrijven weer gezakt naar 34. Het cijfer is misschien relatief laag, maar de economische schade van dit misdrijf kan enorm hoog zijn. Daarnaast is het oplossingspercentage doorgaans niet hoog gelet op de complexe en tijdrovende opsporingsonderzoeken. Een positieve noot is dat landelijk deze vorm van criminaliteit is geprioriteerd, zodat er meer capaciteit en middelen vrijkomen voor preventie en repressie.

4.2.7.Controle bedrijven

Een belangrijk onderdeel van het verstoren van criminele processen is het uitvoeren van periodieke controles van bedrijven.

Ten aanzien van bovenstaande cijfers wordt het volgende opgemerkt:

• ■

  In 2020 zijn er minder controles uitgevoerd in verband met corona. Dit had ook nog invloed op de cijfers van 2021;

• ■

  Het is mogelijk dat er in werkelijkheid meer controles zijn uitgevoerd, maar dat deze niet (goed) zijn geregistreerd.

4.2.8.Bestuurlijke sluitingen

De afgelopen jaren zijn er panden gesloten op grond van de bestuurlijke bevoegdheid van de burgemeester. Dit was vrijwel in alle gevallen op grond van een overtreding van de Opiumwet. Zie onderstaande staafdiagram voor de aantallen over de periode 2020-2022.

4.2.9.Ingezette middelen

De gemeente heeft de afgelopen jaren onderstaande middelen ingezet ten aanzien van het focuspunt ‘verstoren van criminele processen’.

Datagedreven werken

Een ander voorbeeld om de criminele processen te verstoren, is het uitvoeren van fenomeenanalyses in Vlaardingen. Naar aanleiding van landelijke ontwikkelingen en fenomenen voeren we onderzoek uit naar deze thema’s in onze stad (denk aan branches of verschijningsvormen, zoals garageboxen en verzamelgebouwen). We onderzoeken deze thema’s in Vlaardingen om inzicht te krijgen in de aard en omvang binnen onze gemeente. Met de uitgevoerde analyses (en eventuele controles die daarop volgen) wil de gemeente haar informatiepositie en maatschappelijke weerbaarheid vergroten ten aanzien van ondermijnende criminaliteit. De uitkomsten van het onderzoek dragen bij aan het formuleren van een preventieve aanpak van ondermijning.

Interventieteam

In mei 2022 stelde dr. E. van der Torre een rapport op ‘Over (de gemeentelijke aanpak van) ondermijning in Vlaardingen’. In het rapport werd onder andere het advies gegeven om het interventieteam ook in te zetten tegen ondermijning. Het interventieteam is, mede op dat advies, uitgebreid. Binnen de bedrijventerreinen wordt op structurele basis gecontroleerd. Deze controles zijn integraal en er wordt zoveel mogelijk gebruik gemaakt van zelf opgedane, maar ook verkregen, informatie. Dit leidt tot effectiever ingerichte controles; alleen de juiste partners worden betrokken.

Wet Bibob

De Wet Bibob is een (preventief) bestuursrechtelijk instrument. Bij dreiging van het misbruiken van een vergunning, kan de bevoegde overheidsinstantie de aanvraag weigeren of de afgegeven vergunning intrekken. Dit voorkomt dat de overheid criminele activiteiten faciliteert en zorgt voor bescherming van de concurrentiepositie van de bonafide ondernemers. Binnen de gemeente Vlaardingen werd en wordt de Wet Bibob toegepast om te voorkoming van het faciliteren van criminelen.

Er is geïnvesteerd in het vrijmaken van capaciteit voor de uitvoering van Bibob-onderzoek en uitbreiding van de toepassing van de Wet Bibob. Dit heeft in 2022 geresulteerd met de start van een Bibob-coördinator en verregaande ontwikkelingen met het ‘Bibob-proof’ maken van bestaand beleid.

RIEC-casussen

In samenwerking met het RIEC en de daarbij aangesloten partners is casuïstiek opgepakt, onder andere binnen de thema’s witwassen en vastgoedfraude.

Beleidslijn tegengaan onveilig, niet leefbaar en malafide ondernemersklimaat

In augustus 2021 is in Vlaardingen de Beleidsregel van de burgemeester houdende regels omtrent het stimuleren van een gezond ondernemersklimaat en het werken van malafide ondernemers geïmplementeerd. Bepaalde branches en sectoren zijn kwetsbaar(der) voor ondermijning. Door het invoeren van een vergunningplicht heeft de gemeente Vlaardingen meer grip gekregen op ondermijning in gebouwen, gebieden of branches.

Beleid sluiting voor het publiek openstaande gebouwen gemeente Vlaardingen

In september 2021 is in Vlaardingen het beleid sluiting voor het publiek openstaande gebouwen van kracht. Met dit beleid kan de burgemeester, op grond van de Algemene Plaatselijke Verordening en indien de openbare orde dit vereist, de gehele of gedeeltelijke sluiting bevelen van een voor het publiek openstaand gebouw of een bij dat gebouw behorend erf. Het doel van deze bevoegdheid is het herstel van de openbare orde en veiligheid, het weren en terugdringen van criminaliteit in en vanuit voor het publiek openstaande gebouwen en het beëindigen van aanhoudende en ontoelaatbare overlast die niet met andere middelen voldoende kan worden bestreden.

4.3.Vergroten van de bestuurlijke en ambtelijke weerbaarheid

Een integere overheid is een betrouwbare overheid. Het is belangrijk dat ambtenaren, bestuurders en volksvertegenwoordigers integer zijn. Er zijn regels en gedragscodes ontwikkeld om die integriteit zoveel mogelijk te borgen. Maar minstens zo belangrijk is dat integriteit een soort grondhouding moet zijn, een mentaliteit. In afstemming met het Openbaar Ministerie heeft de Rijksrecherche, op basis van haar onderzoeken, een aantal bestuurlijke adviezen opgesteld. Deze adviezen bevatten aanbevelingen om kwetsbaarheden in systemen van overheidsorganisaties, die in onderzoeken naar voren zijn gekomen, op te lossen. Zo heeft de Rijksrecherche dit jaar aandacht gevraagd voor het thema logging: het adequaat registreren van handelingen van medewerkers te achterhalen wie wanneer welke informatie opvraagt in informatiesystemen van de overheid.

In de onderzoeken van de Rijksrecherche is zichtbaar dat georganiseerde criminele samenwerkingsverbanden belangstelling hebben voor informatie uit overheidssystemen en op zoek gaan naar corrupte contacten binnen de overheid. Rijksrechercheurs zien dat criminelen veel geld over hebben voor kentekenregistraties en persoonsgegevens uit de Basisregistratie Personen (BRP). Daarnaast kan het ook gaan om het verstrekken van valselijk opgemaakte paspoorten.

4.3.1.Ingezette middelen

De gemeente zette de afgelopen jaren onderstaande middelen in ten aanzien van het focuspunt ‘Het vergroten van de bestuurlijke en ambtelijke weerbaarheid’.

Inspanningen naar medewerkers, college- en/of raadsleden

Veel van de eerder benoemde ingezette middelen hebben een relatie met dit focuspunt. Aan de medewerkers, college- en/of raadsleden zijn trainingen en inspiratiesessies aangeboden voor versterking van de bewustwording van signalen van georganiseerde criminaliteit en ondermijning. Bij het in dienst treden bij de gemeente Vlaardingen moet de medeweker de eed dan wel belofte afleggen. Ook ondertekent de medewerker de gedragscode integriteit gemeente. Verder is er aan de medewerkers van de gemeente Vlaardingen een e-learning aangeboden. Deze leert de medewerkers het herkennen van signalen van ondermijning en waar zij dit kunnen melden.

Informatieveiligheid

Gemeenten zijn, net als andere (overheids-)organisaties, kwetsbaar als het gaat om de (digitale) dienstverlening – met name het veilig/beveiligd uitvoeren van deze dienstverlening – en het beheer van persoonsgegevens. Als de overheid haar de digitale beveiliging niet voldoende borgt, is het vertrouwen in de overheid in het geding.

De gemeente Vlaardingen toets haar informatieveiligheid jaarlijks met gebruikmaking van het Eenduidige Normatiek Single Information Audit (ENSIA). ENSIA is ontstaan vanuit een gezamenlijk initiatief van de ministeries van Binnenlandse zaken en Koninkrijksrelaties, Infrastructuur en Milieu, Sociale Zaken en Werkgelegenheid en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG). Het doel van ENSIA is om tot een zo effectief en efficiënt mogelijk ingericht verantwoordingsstelsel voor informatieveiligheid te komen, gebaseerd op de Baseline Informatiebeveiliging Overheid (BIO).

ENSIA is per 1 juli 2017 ingevoerd en laten 8 informatiestelsels hun verantwoordingssystematiek via ENSIA verlopen. In het jaar 2022 zijn alle zelfevaluaties en audits ruim binnen de gestelde normeringen afgerond en met een voldoende score beoordeeld. Een externe auditor heeft vervolgens over de relevante audits een goedkeuring (assuranceverklaring) afgegeven.

4.4.Het vergroten van de maatschappelijke weerbaarheid

Het doorbreken van de verwevenheid tussen onder- en bovenwereld kan de overheid niet alleen. Een weerbare samenleving is daarom van groot belang. Ondermijning manifesteert zich in de maatschappij op verschillende manieren. Jongeren worden aangetrokken tot het geld en de status van de drugshandel en op bedrijventerreinen, vakantieparken, in winkelstraten en andere plekken maken criminelen gebruik van faciliteiten om hun criminele activiteiten mogelijk te maken. Hierbij ontstaan informele economieën, waarin meer geld wordt verdiend dan in de legale sfeer. Wegkijken, meedoen en profiteren is soms eerder regel dan uitzondering. Om dit te doorbreken is een brede maatschappelijke aanpak nodig. Investeren in samenwerking met burgers, branches, scholen, verhuurders en ondernemers is nodig om dit te bereiken. Zo ontstaan er nieuwe integrale coalities in bijvoorbeeld de signalering en aanpak/preventie van ondermijning.

4.4.1.Ingezette middelen

De gemeente Vlaardingen zette de afgelopen jaren onderstaande middelen in op het focuspunt ‘Het vergroten van de maatschappelijke weerbaarheid’.

Inzetten media

De gemeente Vlaardingen informeert haar inwoners over ondermijning, sluitingen van panden, successen en via welke wijze zij melding kunnen doen van ondermijnende activiteiten. Voor deze berichtgeving gebruiken wij onze (digitale) kanalen, de media en de partners.

Polarisatie en radicalisering

Binnen de gemeente Vlaardingen is, als het gaat om polarisatie en radicalisering, een netwerk van sleutelfiguren actief. Bij signalen op individueel niveau is de regisseur (na)zorg en veiligheid het aanspreekpunt naar het Zorg- en Veiligheidshuis. Sinds oktober 2022 is het project Weerbaar Opvoeden binnen Vlaardingen van kracht. Dit is een, door de landelijke overheid gesubsidieerd project en biedt de ouders vaardigheden voor en steun bij de opvoeding van hun pubers. Daar wordt onder andere het fenomeen radicalisering in besproken.

Preventie met gezag

Medio 2022 is het Nationaal Programma Leefbaarheid en Veiligheid, onderdeel van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, gestart8. De centrale doelstelling van het Nationaal Programma is om de leefbaarheid en veiligheid van de meest kwetsbare gebieden in Nederland (20 in totaal) binnen een tijdsbestek van 15 tot 20 jaar tijd op orde te brengen en het perspectief van de bewoners te verbeteren. De wijk Westwijk in Vlaardingen is aangewezen als één van deze kwetsbare gebieden. Eén van de actielijnen in het rapport luidt ‘we investeren in de preventie van jeugdcriminaliteit en vergroten de weerbaarheid van jongeren’. Het kabinet wil met deze actielijn voorkomen dat kinderen, jongeren en jongvolwassen in een kwetsbare positie in de criminaliteit belanden. Er wordt daarom ingezet op een brede, domeinoverstijgende wijkaanpak en het versterken van de justitiële en sociale ondersteuning in de wijk. Voor de preventieve aanpak van jeugdcriminaliteit heeft het Kabinet onder de noemer ‘Preventie met gezag’ structureel € 82 miljoen ter beschikking gesteld en € 61 miljoen voor de preventie en aanpak van jeugdcriminaliteit.

Tijdens het opstellen van dit document is de subsidie toegekend en is gestart met eerste interventies. De focus is in eerste instantie gericht op de integrale jeugdaanpak binnen de wijk Westwijk. Het is vanzelfsprekend dat de best practices worden toegepast binnen heel Vlaardingen.

5.Een betere verbinding tussen zorg en veiligheid

Uit de veiligheidsanalyse van IVP 2016-2019 bleek dat de behoefte bestond tot een betere verbinding tussen zorg- en veiligheid. De gemeente Vlaardingen kende een stijging van complexere zorg- en veiligheidscasuïstiek. Een groeiende groep inwoners kampte met ernstige en complexe problemen die het Zorg- en Veiligheidshuis raakte. Deze problematiek ‘verplaatste’ naar de samenleving in de vorm van overlast, geweld en/of criminaliteit. Voor deze prioriteit werd onderstaande doelstelling geformuleerd:

Het versterken van de verbinding tussen zorg en veiligheid, zodat overlast en onveiligheid wordt voorkomen., maar bovenal kwetsbare inwoners niet tussen wal en schip terechtkomen en in staat zijn gesteld een plek in de samenleving in te nemen.

Om de doelstelling te behalen is ingezet op onderstaande focuspunten:

• ■

  Het voorkomen en terugdringen van woonoverlast.

• ■

  De aanpak van mensenhandel, illegale prostitutie en seksuele uitbuiting.

• ■

  (Brandveiligheid) van minder zelfredzame bewoners.

5.1.Het voorkomen en terugdringen van woonoverlast

Woonoverlast is hinder die in, vanuit en rondom een woning wordt veroorzaakt. De overlastgever en/of degenen voor wie hij verantwoordelijk is, vertonen overlastgevend gedrag en/of laten juist na bepaald gedrag te vertonen. Dit veroorzaakt een onplezierige ervaring bij omwonenden, zoals:

• ■

  Geluidsoverlast;

• ■

  Fysieke verloedering;

• ■

  Vervuiling;

• ■

  Intimiderend gedrag;

• ■

  Brandgevaar;

• ■

  Drugs- en/of drankgebruik.

Het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid (CCV) hanteert de volgende definitie:

Woonoverlast is hinder die in, vanuit en rondom een woning kan worden veroorzaakt. De overlastgever en of degenen voor wie hij verantwoordelijk is, vertonen overlastgevend gedrag en of laten juist na bepaald gedrag te vertonen waardoor een onplezierige ervaring bij omwonenden wordt veroorzaakt. Denk daarbij aan: geluidsoverlast, fysieke verloedering, vervuiling, intimiderend gedrag, brandgevaar en drugsoverlast.

Verder kunnen we woonoverlast splitsen in eenvoudig en complex:

• ■

  Eenvoudige woonoverlast (monodisciplinair) kan met een simpele handeling of verwijzing een halt toe worden geroepen;

• ■

  Complexe woonoverlast (multidisciplinair) is structureel van aard en meerdere partners moeten inspanning leveren om de overlast te stoppen.

5.1.1.Cijfermatig beeld

Dit focuspunt is deels door cijfers gemeten, er is immers ingezet op het voorkomen en terugdringen van woonoverlast. Er wordt voor de objectieve cijfermatige weergave gebruik gemaakt van politiecijfers over meldingen burengerucht.

Opvallend is dat in de periode 2019 tot en met 2020 het aantal registraties burengerucht met 184 is gestegen en in de periode van 2020-2021 weer met 91 registraties is gezakt. Een mogelijke verklaring van de hoge stijging in 2020 zijn de ingevoerde maatregelen rondom de coronapandemie – met name de lockdown(s). In 2022 is het aantal registraties ten opzichte van 2021 weer licht gestegen naar 386 (+29). De politiecijfers zijn echter niet representatief; Vanuit één adres of melder worden in sommige gevallen wel 10 tot 20 meldingen gedaan over burengerucht.

Voor de subjectieve veiligheidscijfers is gebruik gemaakt van de veiligheidsmonitor 2019 en 2021 – leefbaarheid en overlast in buurt. In 2019 ondervond 7,5% van de respondenten ‘veel overlast’ van buurtbewoners. In 2021 steeg dit percentage naar 8%. De Veiligheidsmonitor van 2023 is tijdens de uitvoering van de evaluatie van het lopende IVP nog niet gepubliceerd. De regisseur woonoverlast geeft aan dat in pre-coronatijd er duidelijk andere problematiek was dan in post-coronatijd.

De hedendaagse praktijk is dat de personen die overlast ondervinden en de ketenpartners elkaar weten te vinden. Als gevolg van de verbeterde integrale aanpak is in 2023 is een stijgende lijn zichtbaar van het aantal gedane meldingen. Deze stijging houdt per definitie niet in dat de woonoverlast in de gemeente Vlaardingen stijgt, integendeel. Voorheen niet gemelde vormen van woonoverlast bereiken nu wel de gemeente. Bewoners ondervinden namelijk dat met de huidige aanpak de melding wél wordt afgehandeld. Dit is ook direct zichtbaar dankzij de inzet van het interventieteam. Ook langslepende casuïstiek, die soms al 3 tot 5 jaar voortduren, wordt, dankzij de integrale samenwerking/beleid en uitvoering omtrent aanpak woonoverlast, nu wel opgelost.

5.1.2.Ingezette middelen

De gemeente zette de afgelopen jaren onderstaande middelen in op het focuspunt ‘Het voorkomen en terugdringen van woonoverlast’.

Regisseur woonoverlast

In de gemeente Vlaardingen is sinds januari 2021 een regisseur woonoverlast actief. De regisseur schakelt de juiste partners in en zorgt dat zij aanschuiven om dossiers van woonoverlast aan te pakken. De regisseur zorgt er daarnaast voor dat alle stappen evenredig worden genomen voordat er tot de laatste stap wordt overgegaan, een bestuurlijke maatregel opgelegd door de burgemeester.

De regisseur loopt tegen veel schrijnende gevallen aan, zoals overbewoning door arbeidsmigranten en personen met onbegrepen gedrag die in een zorgelijke situatie verkeren. De regisseur is daarbij de belangrijke schakel tussen de gemeente en de ketenpartners. Met de komst van de regisseur vindt deze samenwerking gestructureerd plaats en is de informatiedeling juridisch verankerd (CRO).

Er zijn concrete afspraken gemaakt met woningcorporaties, wijkagenten en de gemeente om langlopende conflicten tussen bewoners op te lossen. Daarnaast draagt de regisseur zorg voor het opsporen van problematiek rondom arbeidsmigranten en hoarders (vervuilers). Als laatste vindt er door de regisseur een zorgvuldige registratie plaats van data m.b.t. de aangetroffen vormen van woonoverlast. Aan de hand van deze data kan het eerder benoemde interventieteam gerichter controles uitvoeren, wat weer bijdraagt aan een veiligere woonbeleving van de inwoners van Vlaardingen.

Het interventieteam begint steeds meer vorm te krijgen en de medewerkers hebben hun weg gevonden binnen het speelveld waarin zij werken. De huidige capaciteit kan nog niet op kan tegen het aantal meldingen van overlast. Dit verdient de aandacht omdat de interventies plaatsvinden op basis van interventies. Dit kan er toe leiden dat andere, overigens ook ernstige vormen van overlast, niet tijdig kunnen worden afgehandeld.

Uitvoeringsprogramma aanpak complexe woonoverlast

In juni 2021 is het Uitvoeringsprogramma aanpak complexe woonoverlast gemeente Vlaardingen 2021-2022 gestart. In dit uitvoeringsprogramma is voor de periode 2021-2022 beschreven hoe woonoverlast wordt aangepakt. Het uitvoeringsprogramma gold voor een jaar, waar in 2021 de focus vooral lag op het versterken van het professionele netwerk, een goede toeleiding van klachten, het opzetten van een Casus Regie Overleg en het ontwikkelen van een monitor Vastgoedmisbruik. In 2022 is verder toegewerkt naar een verruiming van de integrale aanpak (zoals het interventieteam en was de wens om meer de focus te leggen op preventie. Veel van de in het uitvoeringsprogramma benoemde actiepunten komen in dit hoofdstuk terug.

Woonvisie Vlaardingen 2021-2030

In het derde kwartaal van 2021 stelde het college de Woonvisie Vlaardingen 2021 vast. In de woonvisie zijn vijf ontwikkellijnen geschetst, één genaamd ‘Extra aandacht waar nodig’. Deze ontwikkellijn richt zich op het voorkomen en aanpakken van ongewenste situaties. Er wordt onder andere gestuurd op de instroom van bewoners in kwetsbare wijken, het aanpakken van woonoverlast en het reguleren van (kamer)verhuur aan meer dan twee personen.

Paraplu bestemmingsplan Wonen en Woonruimteverordening

Door de krappere woningmarkt en het toenemen van arbeidsmigratie, kopen beleggers, uitzendbureaus en werkgevers (niet-convenantpartners) steeds meer woningen op die zij verhuren aan die doelgroep. De omstandigheden waar de arbeidsmigranten zijn gehuisvest werken overlast in de hand, zoals overbewoning. Om dit te voorkomen is op 15 oktober 2020 het paraplubestemmingsplan Wonen in de gemeente Vlaardingen vastgesteld. Door dit bestemmingsplan geldt binnen heel de gemeente Vlaardingen een eenduidige definitie voor wonen, woning en huishouden en zijn toepasbaar op alle bestemmingsplannen. Een belangrijke wijziging is dat een woning slechts mag bestaan uit één huishouden of door twee personen die geen huishouden vormen.

Woonruimteverordening 2021

Op 30 oktober 2021 stelde de gemeenteraad de ‘Verordening beheer woonruimtevoorraad Vlaardingen 2021’ vast (aangepast op 23 maart 2023). Het doel van de verordening is het voorkomen van het splitsen en verkameren van woningen voor een deel van de woningvoorraad in Vlaardingen.

Burenbemiddelaar Vlaardingen/ mediation

Eén van de eerste stappen bij woonoverlast is het conflict oplossen met tussenkomst van mediation. Minters Burenbemiddelaar is door de gemeente Vlaardingen officieel aangesteld om hierin te voorzien. Het staat de bewoners altijd vrij om een andere partij te laten bemiddelen. Mediation vindt plaats op aanraden van bijvoorbeeld de VVE, woningcorporatie, de regisseur woonoverlast of de politie. Het is wel één van de vereiste stappen om bijvoorbeeld toe te werken naar eventuele maatregelen vanuit een burgemeester of woningcorporatie.

Huurteam Vlaardingen

Medio 2019 startte de gemeente Vlaardingen met de pilot Huurteam Vlaardingen, wat nu een vast onderdeel in de aanpak tegen huisjesmelkers en overbewoning is. Het Huurteam verzorgt woningopnames en waar nodig vervolgprocedures wanneer huurders te veel huur betalen bij achterstallig onderhoud, onjuist afgerekende servicekosten en ongeldige bepalingen in het huurcontract.

Convenant huisvesting arbeidsmigranten

De gemeente Vlaardingen heeft met drie uitzendbureaus een convenant afgesloten. Daarin zijn afspraken gemaakt over 3 vaste locaties voor het huisvesten van “short stay” migranten. De locaties kunnen in totaal 750 arbeidsmigranten huisvesten. Voordeel van deze afspraken is dat alles gereguleerd en gecontroleerd is. In het convenant is als voorwaarde opgenomen dat de woningen, waarin de arbeidsmigranten zijn gehuisvest, vrijkomen voor starters of jonge gezinnen.

Toeristenbelasting niet-ingezetenen

Op 26 december 2022 is door de gemeenteraad de Verordening op de heffing en invordering van toeristenbelasting 2023 vastgesteld. Deze verordening is aangepast na het uitgevoerde onderzoek naar het heffen van toeristenbelasting. Deze verordening is een nieuw middel om woonoverlast door arbeidsmigranten en expats tegen te gaan.

Casus Regieoverleg Woonoverlast (CRO)

In 2021 hebben de gemeente Vlaardingen, de politie en de woningcorporaties een samenwerkingsovereenkomst ondertekend om de complexe woonoverlast aan te pakken. Door de komst van deze overeenkomst is de samenwerking tussen de betrokken partijen verbeterd en geïntensiveerd. Informatie-uitwisseling onderling is vereenvoudigd en per oktober 2021 vindt er een maandelijks Casus Regie Overleg Woonoverlast plaats. In dit overleg bespreken zij dossiers van de meest ernstige vormen van woonoverlast en stellen zij gezamenlijk een plan van aanpak op.

Beleidsregels aanpak woonoverlast

Voorheen kon het gemeentebestuur bij woonoverlast slechts een bestuurlijke waarschuwing geven of besluiten tot uithuisplaatsing van de overlastgever. Op 1 juli 2017 trad de Wet aanpak woonoverlast in werking en is het artikel 151d aan de Gemeentewet toegevoegd. Met dit artikel kan de gemeenteraad de burgemeester de (discretionaire) bevoegdheid geven om bij ernstige en herhaaldelijke woonoverlast specifieke gedragsaanwijzingen (bestuursdwang) op te leggen aan de overlastgever en/of over te gaan tot het opleggen van een last onder bestuursdwang. De bevoegdheid is door de gemeenteraad in Vlaardingen bij raadsbesluit, onder artikel 2:94, in de Algemene Plaatselijke Verordening opgenomen. Daaropvolgend zijn in januari 2021 de beleidsregels houdende regels omtrent de aanpak van woonoverlast vastgesteld en ingevoerd. De beleidsregels voorzien in een nadere invulling van de in de Gemeentewet en Algemene Plaatselijke Verordening vermelde bevoegdheden.

Uithuisplaatsing/huisverbod

In het verlengde van de in het vorige hoofdstuk benoemde beleidsregels kan de burgemeester een gedragsaanwijzing opleggen. Als een gedragsaanwijzing is opgelegd en de met de aanwijzing samenhangende termijn is verstreken en de overlast duurt voort, dan wordt beoordeeld of het opleggen van een nieuwe bestuurlijke sanctie nodig is. Als het nodig blijkt wordt artikel 151d lid 3 van de Gemeentewet – het huisverbod – toegepast.

Opkoopbescherming

Per 15 maart 2023 werkt de gemeente Vlaardingen met de opkoopbescherming om verdringing op de koopmarkt door beleggers tegen te gaan. Woningen tot een WOZ waarde van € 300.000,- mogen alleen nog door de eigenaar worden bewoond. Het verhuren van een woning kan dan alleen via een vergunning. Deze vergunning wordt slechts verleend:

• ■

  bij verhuur aan eerste graad bloed- en aanverwanten (naaste familie).

• ■

  bij verhuur voor tijdelijke duur (maximaal 12 maanden), in afwachting van het moment dat koper de woning zelf kan gaan bewonen.

• ■

  als de woning onderdeel uitmaakt van een kantoor-, winkel- of bedrijfspand.

Team Aanpak woonadresfraude bij publiekszaken voor BRP onderzoeken

Het herstelplan (d.d. 23 april 2020) benoemt diverse maatregelen in het domein Wonen. Voor de aanpak van adresfraude is, naast de extra BOA’s, ook in extra capaciteit bij de backoffice bij Publiekszaken geïnvesteerd.

Verbinding sociaal domein

In de praktijk blijkt dat er een causaal verband is tussen de stijgende woonoverlast en kwetsbare, verwarde, personen en/of met verslavingsproblematiek. Ook is er soms sprake van personen die hun huis (laten) vervuilen of verwaarlozen, of er is sprake van hoarder-problematiek. Aangezien dit veelal langlopende en complexe dossiers zijn, is een goede zorg en begeleiding van kwetsbare personen belangrijk bij het voorkomen van woonoverlast. Om die reden is er in 2022 gestart met de procesverbetering met het sociaal domein. Doel is om dergelijke casuïstiek te agenderen en een eenduidige werkwijze voor te organiseren. De betrokken procesregisseurs komen wekelijks bijeen om de meest prangende casussen te bespreken.

5.2.De aanpak van mensenhandel, illegale prostitutie en seksuele uitbuiting

Mensenhandel is onder andere het werven, vervoeren of opnemen en huisvesten van mensen met gebruik van dwang. Het doel van de mensenhandelaar is de uitbuiting van een persoon. Er zijn verschillende vormen van mensenhandel:

• ■

  Arbeidsuitbuiting;

• ■

  Seksuele uitbuiting;

• ■

  Criminele uitbuiting;

• ■

  Gedwongen orgaanverwijdering.

Seksuele uitbuiting is iemand dwingen om seksuele diensten te verlenen tegen betaling. De betaling kan bestaan uit geld of andere vergoedingen, zoals kleding of eten9. Er is sprake van slachtofferschap van mensenhandel of seksuele uitbuiting als een meisje of jongen erkend heeft slachtoffer te zijn of als er feiten zijn die hier op wijzen. Het is in dit verband geen juridische term en het slachtofferschap is niet door een rechter vastgesteld. Daarnaast is het van belang onderscheid te maken tussen een vermoedelijk slachtoffer en een potentieel slachtoffer van uitbuiting of mensenhandel. Deze groepen vormen een grote groep ten opzichte van de daadwerkelijke slachtoffers. Bij een vermoedelijk slachtoffer gaat het om de aanwezigheid van signalen die wijzen op mogelijk slachtofferschap. Bij een potentieel slachtoffer is er sprake van één of meerdere risicofactoren van een verhoogde kans tot slachtofferschap. Een slachtoffer kan zowel een meisje/vrouw of jongen/man zijn.

5.2.1.Ingezette middelen

De gemeente zette de afgelopen jaren onderstaande middelen in op het focuspunt ‘de aanpak van mensenhandel, illegale prostitutie en seksuele uitbuiting’.

Tentoonstelling ‘open je ogen’

In 2022 is de tentoonstelling ‘Open je ogen’ naar Vlaardingen gebracht om bewustzijn te creëren bij inwoners van Vlaardingen op het thema mensenhandel.

Aansluiting regionaal handhavingsknelpunt mensenhandel

In de regio Rotterdam Rijnmond is de aanpak mensenhandel geïntensiveerd, met als gevolg de oprichting van een handhavingsknelpunt mensenhandel. Omdat Rotterdam Rijnmond als handhavingsknelpunt is benoemd, wordt er integraal informatie gedeeld om te komen tot een effectieve aanpak. Aan dit knelpunt zijn het RIEC, AVIM, Belastingdienst, en diverse gemeenten aangesloten, waaronder Vlaardingen. In het knelpunt worden faciliteerders van mensenhandel in kaart gebracht en aangepakt.

Aansluiting regionaal controleteam prostitutie en mensenhandel

Buitengewoon Opsporingsambtenaren van de gemeente Vlaardingen maken deel uit van het Regionaal Controleteam Prostitutie en Mensenhandel. Dit team is een samenwerkingsverband tussen de gemeenten Schiedam, Capelle aan den IJssel, Vlaardingen en de Afdeling Vreemdelingenpolitie, Identificatie en Mensenhandel. Het team loopt seksadvertenties na en doen zich in sommige gevallen voor als klant.

Prostitutiebeleid

Op 22 juli 2021 stelde de gemeenteraad het nieuwe prostitutiebeleid vast. Het vorige beleid van Vlaardingen was verouderd door ontwikkelingen in de bestaande wetgeving, maar ook vanwege de veranderde maatschappelijke context. Het oude beleid bleek verouderd en bood onvoldoende handvatten om de bestaande problematiek aan te pakken, de positie van de prostituee te verbeteren en het waterbedeffect tegen te gaan.

Regionaal beleidskader mensenhandel

De gemeente Vlaardingen is aangesloten bij het Regionaal Beleidskader Mensenhandel en werkte aan de vijf gestelde opgaven van dit beleidskader:

• ■

  Zicht op mensenhandel;

• ■

  Regionale samenwerking;

• ■

  Awareness, signaleren en melden;

• ■

  Aanpakken faciliteerders en mensenhandelaren;

• ■

  Preventie en zorg voor het slachtoffer.

Regionaal veiligheidsoverleg

Het onderwerp mensenhandel is sinds 2018 een strategisch agendapunt binnen het Regionaal Veiligheidsoverleg (RVO) waar de gemeente Vlaardingen bij aansluit. Zo wordt op regionaal niveau tot een aanpak gekomen om mensenhandel te voorkomen en te bestrijden.

5.3.(Brand)veiligheid van minder zelfredzame bewoners

Ouderen (65-plussers) vormen een kwetsbare leeftijdsgroep bij brand. Ouderen zijn vaker betrokken bij brand in de woonomgeving en raken vaker (dodelijk) gewond. Daarnaast is de behandeling van brandwonden bij ouderen gecompliceerder. De Brandweeracademie en de Brandwonden Stichting voerden een onderzoek uit naar de gevolgen van de vergrijzing voor de brandveiligheid10. In de nabije toekomst neemt het aantal ouderen fors toe; Voor 2030 is de levensverwachting voor mannen en vrouwen respectievelijk 82 en 85 jaar. Uit het onderzoek is onder andere gebleken dat:

• ■

  ouderen 2,7 keer vaker slachtoffer zijn van een fatale woningbrand dan de gemiddelde inwoner in Nederland.

• ■

  er in 2030 ongeveer 22 slachtoffers van 65 jaar en ouder overlijden door een fatale woningbrand.

• ■

  dit 2 slachtoffers in verpleeg- en verzorgingshuizen en 20 zelfstandig wonende slachtoffers zijn.

Kijkend naar de bevolkingssamenstelling in Vlaardingen blijkt dat de voorspelde stijging, in ieder geval in de leeftijdscategorie 65 tot 80 jaar oud, is ingezet. 21,3% van het aantal inwoners in Vlaardingen verkeerde in 2022 in de leeftijd van 65 jaar of ouder. Deze ‘kwetsbare ouderen’ zorgden binnen de gemeente Vlaardingen voor een ‘grijze druk’11 van 37,0%.

5.3.1.Cijfermatig beeld

De Veiligheidsregio houdt cijfers bij van het aantal brandincidenten, waar alle vormen van brand, behalve woningbrand, onder vallen. De politie registreert misdrijven waarbij sprake is van een brandstichting of ontploffing. Deze zijn onder de maatschappelijke klasse F14 Brandstichting en F15 Bomaanslag vastgelegd en levert onderstaand cijfermatig beeld op.

Het aantal incidenten met de categorie brand is de afgelopen twee jaar vrijwel gelijk gebleven en sinds 2019 dalende. De door de politie geregistreerde incidenten van brandstichting/ontploffing is in 2022, ten opzichte van 2021, met 7 gedaald. Wel kende het jaar 2021 het meeste aantal geregistreerde incidenten.

5.3.2.Ingezette middelen

Gelet op ontwikkelingen in het voorgaande hoofdstuk en in relatie tot de gegeven doelstellingen, is sinds april 2022 in de gemeente Vlaardingen een wijkbrandfunctionaris werkzaam. Door de inzet van de wijkbrandweerfunctionaris maken we onze inwoners bewust van de veiligheidsrisico’s in en om hun woning en wat zij zelf hierin kunnen doen. De functionaris bezoekt woongebouwen van corporaties en VvE’s voor voorlichtingsbijeenkomsten. Ouderen kunnen vervolgens aangeven of ze ook persoonlijk bezoek willen, om de brandveiligheid in de woning te bespreken tijdens een woningcheck. De functionaris geeft ook op scholen voorlichting.

Daarnaast houdt de functionaris spreekuren, bezoekt hij een wijkcentrum of nodigt mensen uit op de kazerne voor een lunch, het ‘Broodje Brandweer’. De functionaris houdt goed contact met de brandweermensen op de kazerne. Als er een brand in Vlaardingen heeft gewoed, is de functionaris de volgende dag in de wijk zijn, spreekt mensen aan en geeft informatie over de brandveiligheid.

Ten slotte is de band met de gemeente goed en kan er snel een voorlichtingsbijeenkomst worden georganiseerd indien nodig.

Bijlage 2 – Analyse van het veiligheidsdomein

1.Inleiding

Voor u ligt de analyse van het Veiligheidsdomein in de gemeente Vlaardingen. Dit document maakt als bijlage deel uit het van het Integraal Veiligheidsplan (IVP) van de gemeente Vlaardingen voor de periode 2024 tot en met 2027. Hierin staan alle beschikbare gegevens over de veiligheidsbeleving van de inwoners van Vlaardingen. Daarnaast worden van verschillende thema’s objectieve cijfers gepresenteerd over de periode 2020 tot en met 2023.

Het (IVP) 2024-2027 is mede gebaseerd op de veiligheidsbeleving van onze inwoners in de periode 2020-2023. De veiligheidsbeleving in Vlaardingen wordt op verschillende manieren in beeld gebracht. Te denken valt aan politiecijfers en het sociale veiligheidsonderzoek, uitgevoerd door het Centraal Bureau voor Statistiek, in de vorm van de Veiligheidsmonitor. Deze informatie is voor eenieder vrij toegankelijk en vormt een beeld over de subjectieve veiligheidsgevoelens en de objectieve veiligheid in de gemeente Vlaardingen.

2.Opbouw document

De gemeente heeft met veel veiligheidsvraagstukken te maken, van woonoverlast en jeugdcriminaliteit tot verkeersveiligheid, huiselijk geweld en ondermijnende criminaliteit. De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) heeft een handreiking opgesteld voor de gemeenten. Deze handreiking stelt dat er binnen het integrale veiligheidsterrein vijf veiligheidsvelden met onderliggende thema’s zijn te onderscheiden. Het gaat om de volgende velden en thema’s:

Met behulp van deze veiligheidsvelden wordt over de periode 2020-2023 een beeld gegeven van de veiligheid in de gemeente Vlaardingen. De cijfers van 2023 worden begin 2024 gepubliceerd. De cijfers van 2023 zijn waar dit kan, op basis van de halfjaarlijkse cijfers, geëxtrapoleerd.

De cijfers zijn vergeleken met de cijfers van de regionale eenheid Rotterdam (RER). Tot slot zijn in dit document geen oorzaken benoemd en biedt het een weergave en interpretatie van de informatie.

3.Veilige woon- en leefomgeving

Het veiligheidsveld woon- en leefomgeving bevat onderstaande thema’s:

• ■

  1.1 Sociale kwaliteit

• ■

  1.2 Fysieke kwaliteit

• ■

  1.3 Objectieve veiligheid/veelvoorkomende en high impact criminaliteit

• ■

  1.4 Subjectieve veiligheid

3.1.Sociale kwaliteit

De sociale kwaliteit van een buurt, wijk of kern wordt sterk beïnvloed door ‘intermenselijke relaties’. Belangrijke ‘positieve’ aspecten zijn onder andere betrokkenheid van bewoners bij de buurt, de kwaliteit van sociale netwerken, informele sociale controle en samenredzaamheid. De sociale kwaliteit kan onder druk komen te staan door verschijnselen als woonoverlast, burengerucht, overlast ‘verwarde personen’, multi-probleemgezinnen/-huishoudens, overlast door illegale bewoning, intimiderende buurtbewoners en drank- en drugsoverlast.

3.1.1.Overlastcijfers politie

Op vrijwel alle indicatoren zijn de politiecijfers gestegen. Daarin volgt Vlaardingen het beeld van de regionale eenheid Rotterdam. De verwachting is dat de overlastcijfers in 2023 met 29 procent zijn gestegen t.o.v. 2020.

3.1.2.Veiligheidsbeleving sociale overlast en cohesie

Om de veiligheidsbeleving op het gebied van sociale overlast en cohesie van de inwoners van Vlaardingen te duiden, is gebruik gemaakt van de resultaten van de Veiligheidsmonitor 2021 (CBS 2021).

In vergelijking met het gemiddelde resultaat van de regionale eenheid Rotterdam, ervaren de inwoners van Vlaardingen over de gehele breedte meer overlast. Ook op het punt sociale cohesie doet Vlaardingen het minder goed dan het regionale gemiddelde.

3.2.Fysieke kwaliteit

De fysieke kwaliteit van een buurt, wijk of kern heeft betrekking op fysieke kenmerken van de woonomgeving: in het bijzonder de inrichting, het onderhoud en beheer van de openbare ruimte. Het gaat bij dit thema om de vraag: hoe staat de openbare ruimte erbij? Hoe prettig is het wonen in de buurt gegeven die fysieke kwaliteit? Aspecten zijn onder andere onderhoud van groen, aanpak zwerfvuil en verlichting van achterpaden. Inbreuk op de fysieke kwaliteit zijn onder meer vernielingen, graffiti, zwerfvuil en andere tekenen van verloedering.

3.2.1.Politie- en gemeentecijfers

Na een stijging in de periode 2019 tot 2021 zijn het aantal geregistreerde vernielingen in de periode 2021 tot 2022 gedaald. Vanaf 2020 is het aantal gepleegde vernielingen in de gemeente Vlaardingen met 11 procent afgenomen.

De gemeente Vlaardingen kent jaarlijks een stijging van meldingen die betrekking hebben op de openbare ruimte. Vanaf 2020 is het aantal meldingen met 46 procent toegenomen.

3.2.2. Veiligheidsbeleving fysieke voorzieningen en verloederingen

Om de veiligheidsbeleving op het gebied van fysieke voorzieningen en verloederingen van de inwoners van Vlaardingen te duiden, is gebruik gemaakt van de resultaten van de Veiligheidsmonitor 2021 (CBS 2021).

Over het geheel genomen zijn de inwoners van Vlaardingen minder tevreden over de leefbaarheid in hun buurt in vergelijking met het regionale gemiddelde. Ook zijn zij meer dan gemiddeld slachtoffer van een vernieling. Het rapportcijfer voor de leefbaarheid ligt in lijn met het regionale gemiddelde.

3.3.Objectieve veiligheid, veelvoorkomende en high impact criminaliteit

Bij dit thema gaat het om verschillende vormen van vermogens- en geweldscriminaliteit die in de alledaagse woon- en leefomgeving plaatsvinden. Het gaat om zowel ‘veelvoorkomende’ als ‘high impact’-criminaliteit, zoals:

Vermogenscriminaliteit

• ■

  Woninginbraak

• ■

  Babbeltrucs

• ■

  Kelderboxinbraak

• ■

  Auto-inbraak

• ■

  Fietsendiefstal

• ■

  Diefstal motorvoertuigen

• ■

  Zakkenrollerij

• ■

  Straatroof

Geweldscriminaliteit

• ■

  Bedreiging

• ■

  Mishandeling

• ■

  Openlijke geweldpleging

• ■

  Huiselijk geweld

Bij vermogenscriminaliteit is aandacht voor het eventuele georganiseerde karakter (mobiele bendes, banditisme) van belang.

3.3.1. Criminaliteit politie

Sinds 2020 is het aantal veelvoorkomende en high impact criminaliteit in de gemeente Vlaardingen met 22 procent afgenomen. In deze periode is het regionale aantal met 0,3 procent gedaald.

3.3.2. Cijfers huiselijk geweld

Het aantal meldingen van huiselijk geweld is in 2022, t.o.v. 2021, gestegen met 35 meldingen. Er zijn meer meldingen van kindermishandeling en (ex-) partnergeweld. Het aantal tijdelijke huisverboden is licht gedaald (49 in 2022 t.o.v. 52 in 2021)

3.3.3.Slachtofferschap traditionele criminaliteit

Om het slachtofferschap op het gebied van veelvoorkomende en high impact criminaliteit van de inwoners van Vlaardingen te duiden, is gebruik gemaakt van de resultaten van de Veiligheidsmonitor 2021 (CBS 2021).

Het slachtofferschap van criminaliteit onder de inwoners van Vlaardingen ligt procentueel hoger dan het regionale gemiddelde. Wel is de melding- en aangiftebereidheid hoger.

3.4.Subjectieve veiligheid

Het ‘veiligheidsgevoel’ van bewoners in hun eigen woonbuurt: hoe vaak voelt men zich onveilig, welk rapportcijfer geeft men de veiligheid van de buurt? Het gaat hier om het ‘generieke’ veiligheidsgevoel, dus niet gekoppeld aan bijvoorbeeld het uitgaansgebied of een andere locatie binnen de gemeente.

3.4.1.Veiligheidsbeleving

Om de onveiligheidsgevoelens van de inwoners van Vlaardingers weer te geven, zijn alleen de resultaten van de Veiligheidsmonitor 2021 (CBS 2021) gebruikt.

De veiligheidsbeleving van de inwoners van Vlaardingers is vrijwel op alle indicatoren minder goed dan het regionale gemiddelde. Ruim 40 procent van de respondenten voelt zich wel eens in algemene zin onveilig en een kwart ervaart hetzelfde gevoel in hun buurt. De inwoners van Vlaardingen hebben de beleving dat de kans om slachtoffer te worden van een woninginbraak of een oplichting via internet het hoogst is. Ruim 25 procent vindt dat de criminaliteit in hun buurt is toegenomen, tegen bijna 14 procent binnen het regionale gemiddelde.

3.4.2. Preventieve maatregelen

In de veiligheidsmonitor is, naast slachtofferschap, aandacht besteed in welke mate de respondenten preventieve maatregelen nemen om slachtofferschap te voorkomen.

3.4.3.Tevredenheid contact met politie en gemeente

De respondenten hebben aangegeven in welke mate zij wel of niet tevreden zijn met de contacten die zij hebben met de ambtenaren van politie en gemeente:

4.Bedrijvigheid en veiligheid

Het veiligheidsveld bedrijvigheid en veiligheid bevat onderstaande thema’s:

• ■

  Veilig winkelgebied

• ■

  Veilig bedrijventerrein

• ■

  Veilig uitgaan

• ■

  Veilige evenementen

• ■

  Veilig toerisme

4.1 Veilig winkelgebied

In een winkelgebied kunnen zich verschillende vormen van onveiligheid voordoen. Het gaat bijvoorbeeld om winkeldiefstal, zakkenrollerij en overvallen maar ook om jongerenoverlast, vernielingen, fietsen en bromfietsen in voetgangersgebied en de mate van brandveiligheid van de winkelpanden. Daarnaast kunnen zwerfvuil en andere tekenen van verloedering tot subjectieve onveiligheid leiden.

4.1.1.Politiecijfers

Vlaardingen kent een divers aanbod van oude en nieuwe winkelgebieden, verspreid over de gehele stad in diverse wijken (Gemeente Vlaardingen sd):

Winkelcentra zorgt voor bedrijvigheid in de stad, maar soortgelijke gebieden nemen ook (kleinere vormen) van criminaliteit met zich mee. Onderstaande tabel is een cijfermatige weergave van de politiecijfers (Nationale Politie sd) binnen de gemeente Vlaardingen, gespecificeerd op de wijken waar een winkelgebied is gevestigd.

NB: binnen het centrum zijn verhoudingsgewijs meer winkels en bedrijven gevestigd dan in de overige wijken. Hierdoor kunnen de gepresenteerde cijfers een vertekent beeld opleveren.

4.2.Veilig bedrijventerrein

Onveiligheid op bedrijventerreinen kent zowel sociale als fysieke aspecten: bedrijfsinbraak, diefstallen, overvallen en vernieling aan de ene kant en aan de andere kant inrichting en onderhoud van de terreinen, verkeersveiligheid en brandveiligheid. Ook kunnen zich illegale bewoning en drugsdelicten als hennepplantages voordoen.

Uit de politiecijfers (Nationale Politie sd) dat:

• ■

  er in 2020 in totaal 77 bedrijfsinbraken zijn geregistreerd.

• ■

  er in 2021 in totaal 43 bedrijfsinbraken zijn geregistreerd.

• ■

  er in 2022 in totaal 51 bedrijfsinbraken zijn geregistreerd.

• ■

  er in 2023 in totaal 46 bedrijfsinbraken zijn geregistreerd.

In 2023 is het aantal geregistreerde diefstallen/inbraken in bedrijven met 40 procent gedaald t.o.v. 2020.

4.3.Veilig uitgaan

Uitgaansvoorzieningen hebben enerzijds een positief effect op de veiligheid: het culturele en sociale klimaat varen er wel bij. Ook zijn er economische voordelen. Maar er kunnen zich ook veiligheidsproblemen rond uitgaansvoorzieningen voordoen, zoals geweld, overlast en vernielingen (eventueel vernielingen rond de zgn. (s)looproute(s).

Een uitgaansgelegenheid brengt altijd bepaalde vormen van overlast met zich mee, bijvoorbeeld drank- of geluidsoverlast. Ook (uitgaans)geweld is een veiligheidskwestie dat vaak onlosmakelijk verbonden is met een uitgaansgebied. Het uitgaansleven in de gemeente Vlaardingen vindt met name plaats in het Centrum. Voor de analyse van dit thema wordt gebruik gemaakt van politiecijfers die betrekking hebben op uitgaansgelegenheden.

4.4.Veilige evenementen

Onveiligheid op bedrijventerreinen kent zowel sociale als fysieke aspecten: bedrijfsinbraak, diefstallen, overvallen en vernieling aan de ene kant en aan de andere kant inrichting en onderhoud van de terreinen, verkeersveiligheid en brandveiligheid. Ook kunnen zich illegale bewoning en drugsdelicten als hennepplantages voordoen.

Er zijn weinig indicatoren bekend waarmee een veiligheidsbeeld kan worden gegeven over de veiligheid rondom evenementen. De enige indicator zijn politiecijfers (Nationale Politie sd) over geluidshinder bij evenementen. In de periode 2019-2022 is door de politie zeven keer geluidshinder bij een evenement in de gemeente Vlaardingen geregistreerd; vijf in 2022 en twee in 2023.

Het kan voorkomen dat er sprake is van overlast zoals geluidshinder, parkeeroverlast en groepen personen. Veiligheidsrisico’s doen zich in het bijzonder voor bij de meer grootschalige evenementen. De afgelopen jaren zijn soortgelijke evenementen goed verlopen. Uit de politiecijfers blijkt dat er in het jaar 2022 de meeste geluidshinder is ondervonden opgelopen gedurende evenementen.

4.5.Veilig toerisme

Dit thema heeft betrekking op de onveiligheid die zich kan voordoen in en rond recreatiegebieden zoals strand- en duingebied, natuurgebieden, recreatieplassen en op en rond toeristische verblijfslocaties zoals campings, bungalowparken en jachthavens. De risico’s betreffen bijvoorbeeld beroving, diefstal uit/vanaf vaartuigen, inbraak, geweld, overlast, vernieling. Ook kan het gaan om concentraties van ‘minder zichtbare’ vormen van criminaliteit, waarbij niet zozeer toeristen rechtstreeks het slachtoffer zijn: bepaalde locaties vormen een knooppunt van verschillende vormen van georganiseerde criminaliteit (drugsgerelateerd, heling, mensenhandel).

Op het gebied van toerisme zijn nauwelijks tot geen indicatoren bekend. Het aantal recreatieve overnachtingen in de stad is beperkt. Een belangrijk recreatiegebied in Vlaardingen is de Broekpolder. De Broekpolder is in gedeelde eigendom van de gemeente Vlaardingen en Staatsbosbeheer. Medewerkers van toezicht en handhaving voeren in samenwerking met Staatsbosbeheer en de politie controles uit op het gebied van milieu, illegaal kamperen, nachtvissen en het dumpen van afval.

5.Jeugd en veiligheid

Het veiligheidsveld jeugd en veiligheid bevat onderstaande thema’s:

• ■

  Jeugdoverlast

• ■

  Jeugdcriminaliteit, individuele probleemjongeren

• ■

  Jeugd, alcohol en drugs

• ■

  Veiligheid in en om de school

5.1.Jeugdoverlast

Dit thema heeft betrekking op overlast van jongeren, vaak in groepsverband. Het kan gaan om ‘mildere’ vormen van overlast maar ook om zwaardere vormen (‘echte’ overlastgevende groepen). Het uit zich bijvoorbeeld door geluidsoverlast, intimiderend aanwezig zijn, zwerfvuil achterlaten en soms ook om vernielingen en andere vromen van kleine criminaliteit. Kenmerkend voor de minder zware groepen is dat ze in principe goed aanspreek/corrigeerbaar zijn door de omgeving. Bij de zwaardere vormen is er sprake van meer ‘eigen systeem’ (hiërarchie) in de groepen en zijn ze lastiger te corrigeren. Ook is er veelal (lichte) criminaliteit in het spel.

5.1.1 Aantal HALT-verwijzingen

Het is lastig om een duidelijke definitie te geven van overlast. Overlastgevend gedrag speelt zich vaak af in het grensgebied tussen hinderlijk gedrag dat niet strafbaar is en strafbaar gedrag dat niet altijd bestraft wordt. Bij het strafbare gedrag gaat het vooral om lichte vormen van regelovertredingen zoals overtredingen in de APV voor de openbare orde. Doorgaans wordt voor het overtreden van dit soort feiten een HALT-afdoening aangeboden aan de jongere.

5.1.2.Politiecijfers jeugdoverlast

De politie registreert cijfers over meldingen die betrekking hebben op jeugdoverlast, weergegeven in onderstaande tabel:

5.1.3 Veiligheidsbeleving jeugdoverlast

De Veiligheidsmonitor hanteert één indicator om de veiligheidsgevoelens te meten als het gaat om jeugdoverlast. De indicator is in de Veiligheidsmonitor van 2021 hernoemd.

 De veiligheidsbeleving van de inwoners van Vlaardingen geeft in de jaren 2017, 2019 en 2021 een identiek beeld. Jeugdoverlast scoorde, als het gaat om de onveiligheidsbeleving en de sociale vormen van overlast, het hoogst binnen alle indicatoren. De inwoners van Vlaardingen ervaarden meer overlast van jongeren in vergelijking met het regionale gemiddelde.

5.2.Jeugdcriminaliteit, individuele probleemjongeren

Hier staan de individuele probleemjongeren centraal. Het gaat om jongeren met problemen op meerdere leefgebieden die niet zelden ook ‘veelpleger’ zijn. Ze vormen mogelijk de harde keren van problematische jeugdgroepen, soms zelfs criminele jeugdgroepen. Het betreft bij uitstek zogenaamde ‘complexe casuïstiek’ die een integrale persoonsgerichte aanpak behoeven.

Het Centraal Bureau voor de Statistieken (CBS sd) registreert cijfers over jongeren in de Landelijke Jeugdmonitor. De Jeugdmonitor is een samenvatting van informatie, op papier en internet, over de situatie van jeugd in Nederland. De onderstaande tabel geeft het aantal verdachten van misdrijven weer, in de leeftijd tot 25 jaar oud, in Vlaardingen. Ter vergelijk is het provinciale gemiddelde in de tabel weergegeven.

De bovenstaande tabel geeft het aantal jeugdigen weer binnen persoonsgerichte aanpak en het aantal aangehouden verdachten die binnen de ZSM18 zijn afgehandeld.

Het totaal aantal jongeren verdacht van het plegen van een misdrijf is in de periode 2019-2022 redelijk constant gebleven. In 2022 is het aantal verdachte jongeren, t.o.v. 2021, gestegen binnen de vermogensdelicten en de verkeers-, drugs- en vuurwapenmisdrijven. Met name De stijging van drugs- en vuurwapensmisdrijven is zorgelijk vanwege de multi-problematiek dat er achter schuilt. De persoonsgerichte aanpak bij jeugd is in 2022 met 10 gedaald t.o.v. 2021.

5.3.Jeugd, alcohol en drugs

Verschijnselen die binnen dit thema vallen zijn de overlast van alcohol- en drugsgebruik in de openbare ruimte en bijvoorbeeld in het uitgaansgebied/-gelegenheden. Het drank- en drugsgebruik kan in verband staan met geweld, vernielingen en geluidsoverlast. De beheersing daarvan is belangrijke opgave van de gemeente. Een ander onveiligheidsaspect speelt daarbij ook een belangrijke rol: de gezondheidsrisico’s van (overmatig) alcohol- en drugsgebruik.

De Gezondheidsmonitor jeugd geeft inzicht in de gezondheid, welzijn en de leefstijl van middelbare scholieren. Het onderzoek vindt normaliter elke vier jaar plaats en wordt uitgevoerd door alle GGD ’en in Nederland, in samenwerking met de GGD GHOR19 Nederland en het RIVM20. GGD ‘en geven hiermee uitvoering aan de wettelijke taak van gemeenten om de gezondheidstoestand van jongeren te monitoren.

Daarnaast publiceert GGD Rotterdam-Rijnmond een (gezondheids-) tabellenboek gemeenten. In deze (digitale) rapportage staan cijfers vermeld over de leefstijl van jongeren i.c.m. middelengebruik. Het gebruik van lachgas is nog niet opgenomen in de vragenlijst van de Gezondheidsmonitor. In de tabellenboek zijn cijfers bekend van 2021, waaruit blijkt dat een klein gedeelte van de Vlaardingse jongeren lachgas heeft gebruikt. Deze percentages liggen hoger dan het regionale gemiddelde.

5.4.Veiligheid in en om de school

Jeugd kan dader zijn en slachtoffer van onveiligheid; thuis, in de buurt, bij het stappen maar ook op school. Mogelijke veiligheidsproblemen op en rond zijn onder meer (cyber)pesten, geweld, diefstal, overlast, vernielingen, drugsgebruik, verkeersonveiligheid.

5.4.1.Voortijdige schoolverlaters en -verzuim

Schoolverlaters zijn leerlingen die in een gegeven jaar het onderwijs verlaten zonder startkwalificatie23. Van absoluut verzuim is sprake als een leerplichtige en/of kwalificatie plichtige jongere niet op een school of instelling staat ingeschreven. Van relatief verzuim is sprake als een jongere wel op een school staat ingeschreven, maar gedurende een bepaalde tijd de lessen/praktijk verzuimd.

6.Fysieke veiligheid

Het veiligheidsveld fysieke veiligheid bevat onderstaande thema’s:

• ■

  Verkeersveiligheid

• ■

  Brandveiligheid

• ■

  Externe veiligheid/ omgevingsveiligheid

• ■

  Rampenbestrijding en crisisbeheersing

6.1.Verkeersveiligheid

Verkeersveiligheid heeft betrekking op de veiligheid van verkeer voor verkeersdeelnemers in het algemeen, voor specifieke doelgroepen en in bepaalde gebieden (woongebied), scholen, winkelgebied e.d.). Deze veiligheid wordt beïnvloed door fysieke factoren (infrastructuur) en het rijgedrag van verkeersdeelnemers. Onderscheiden kunnen worden objectieve verkeersveiligheid, subjectieve verkeersveiligheid en verkeers- en parkeeroverlast.

6.1.1.Cijfers verkeersongevallen

Voor de cijfers over verkeersongevallen in de gemeente Vlaardingen is gebruikt gemaakt van het verkeersveiligheidsonderzoek van de Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid (SWOV). Ten tijde van de evaluatie zijn de cijfers tot en met 2021 bekend.

Met 2021 als uitgangspunt valt op dat het aantal verkeersongevallen met letsel en materiële schade, na een daling in de periode 2019-2020, is gestegen.

6.1.2.Politiecijfers verkeersmisdrijven

De politie registreert verkeersmisdrijven onder drie indicatoren, die elk cijfermatig worden gevoed met meerdere ‘maatschappelijke klassen’. Voor de volledigheid worden deze eerst in de tabel rechts uiteengezet voordat deze worden uitgewerkt.

6.1.3.Veiligheidsbeleving verkeersoverlast

Als het gaat om hoe de inwoners van Vlaardingen verkeersoverlast ervaren, zijn de meest recente cijfers in de Veiligheidsmonitor van 2021 gepubliceerd.

6.2.Brandveiligheid

Dit thema heeft enerzijds betrekking op de ontwerptechnische en gebruik technische brandveiligheid van gebouwen (zoals woongebouwen en gebouwen met horecabestemming) en anderzijds op voorwaarden voor effectieve repressie. Om de brandveiligheid te borgen zien gemeente en brandweer toe op pro-actie, preventie en geven zij voorlichting aan doelgroepen (maatschappelijke awareness en betrokkenheid. Daarnaast prepareert de brandweer zich op de bestrijding (repressie) van branden.

De Veiligheidsregio houdt cijfers bij van het aantal incidenten waarbij sprake is van brand, waar alle vormen van brand, behalve woningbrand, onder valt. De politie registreert de misdrijven waarbij sprake is van een brandstichting of ontploffing. Deze worden onder de maatschappelijke klasse Brandstichting en Bomaanslag vastgelegd.

Het aantal incidenten waarbij sprake is van een brand heeft sinds 2019 een daling ingezet, van 307 in 2019 naar 284 in 2022. Wel is oietser sprake van een stijging in de categorie woningbranden, van 27 in 2019 naar 38 in 2022.

6.3.Externe veiligheid/omgevingsveiligheid

Bij dit thema staan de risico’s van gevaarlijke stoffen centraal. Gevaarlijke stoffen worden opgeslagen en/of bewerkt in inrichtingen en vervoerd via weg, water, spoor, lucht en buisleidingen. Te onderscheiden zijn het ‘groepsrisico’ (GR) en het ‘plaatsgebonden risico’ (PR). In beide gevallen gaat het om de ‘naar buiten gerichte’ (ofwel externe) veiligheidsrisico’s van de gevaarlijke stoffen.

Met de inwerkingtreding van de Omgevingswet 2022 komt de nadruk generiek te liggen op het borgen van een veilige en gezonde leefomgeving (via de lokale omgevingsvisie en omgevingsplannen). Gesproken zal dan worden van ‘Omgevingsveiligheid’ i.p.v. ‘Externe Veiligheid’.

De problematiek rondom dit thema is niet middels een cijfermatig beeld vast te stellen; er zijn geen indicatoren.

6.4.Rampenbestrijding en crisisbeheersing

De gemeente (i.e.: collega van B&W) is ingevolge de Wet Veiligheidsregio’s belast met de organisatie van de rampenbestrijding en crisisbeheersing en heeft deze organisatie overgedragen aan de Veiligheidsregio. Echter met uitzondering van het onderdeel bevolkingszorg (i.e. de ‘gemeentelijke processen’). Dit onderdeel wordt door de gemeente zelf op peil gebracht en gehouden. De Veiligheidsregio heeft daarbij een adviserende en faciliterende rol.

De problematiek rondom dit thema is niet middels een cijfermatig beeld vast te stellen; er zijn geen indicatoren.

7.Integriteit en veiligheid

Het veiligheidsveld fysieke veiligheid bevat onderstaande thema’s:

• ■

  Polarisatie en radicalisering

• ■

  Georganiseerde/ondermijnende criminaliteit

• ■

  Weerbare overheid/weerbaar bestuur

• ■

  Informatieveiligheid

• ■

  Ambtelijke en bestuurlijke integriteit

7.1.Polarisatie en radicalisering

Bij dit thema gaat het om ideologische groepen/stromingen en/of personen in de samenleving die dermate zijn geradicaliseerd, dat zij door hun wijze van handelen of door hun uitingen zorgen voor maatschappelijke spanningen. Deze spanningen kunnen invloed hebben op de algemene veiligheid (bij toepassen van geweld) of het veiligheidsgevoel van de burgers. Groepen of individuen kunnen zelfs een bedreiging (gaan) vormen voor de veiligheid. Er kan sprake zijn van dreigend geweld. Deze groepen vergroten de polarisatie in de samenleving, en zetten daarmee het sociaal weefsel onder druk. Stromingen die op die manier kunnen radicaliseren zijn bijvoorbeeld: rechts-extremisme, islamisme/jihadisme, dierenrechtenradicalisme en links-extremisme.

7.1.1.Cijfers RADAR en politie

Op basis van cijfers is op lokaal gebied geen goed beeld van de problematiek te geven. De enige beschikbareindicator is het aantal klachten/meldingen van discriminatie. Deze meldingen worden verzameld en jaarlijks gepubliceerd door RADAR, een antidiscriminatievoorziening. Zij voeren voor de aangesloten gemeenten binnen de provincies Zuid-Holland en Noord-Brabant de wettelijke taak26 uit van antidiscriminatievoorzieningen. Vlaardingen is één van de 50 aangesloten gemeenten.

De Monitor Discriminatie geeft aan dat het aannemelijk is dat het aantal incidenten in werkelijkheid hoger ligt. Mensen vinden het herkennen, benoemen en/of melden van discriminatie vaak lastig. Om die reden is er sprake van onderrapportage. De cijfers laten zien dat vanaf 2020 het aantal meldingen bij het meldpunt discriminatie redelijk gelijk is gebleven. Dit geldt ook voor de door de politie geregistreerde discriminatie-incidenten, waarbij er zelfs in 2022 geen discriminatie-misdrijven zijn geregistreerd.

7.1.2.Veiligheidsbeleving discriminatie

De Veiligheidsmonitor heeft in 2021 de indicator discriminatie meegenomen binnen het bevolkingsonderzoek. De cijfers in onderstaande tabel representeren de inwoners van Vlaardingen, van 15 jaar en ouder, die zich in de 12 maanden voorafgaand aan het onderzoek gediscrimineerd voelden en de inwoners van Vlaardingen, van 15 jaar en ouder, die als slachtoffer melding hebben gedaan bij de politie of bij een andere instantie.

Binnen de Veiligheidsmonitor geeft 13,6% van de respondenten aan dat zij zich in de afgelopen 12 maanden gediscrimineerd voelden. Slecht 9,2% heeft daar melding van gedaan.

7.2.Georganiseerde/ondermijnende criminaliteit

Bij dit thema gaat het om vormen van georganiseerde criminaliteit die zich manifesteren in gemeenten/op het gemeentelijk grondgebied, met mogelijk een bedreigende uitstraling naar de (woon)omgeving. Denk aan drugsgerelateerde criminaliteit, mensenhandel, witwassen en vastgoedfraude, Outlaw Motorcycle Gangs (OMG’s). Mogelijk dat de fenomenen zich concentreren op bepaalde locaties zoals recreatieparken, bedrijventerreinen, buitengebied, waarbij deze locaties aangewezen kunnen zijn als zogenaamde ‘handhavingsknelpunten’. Er kan in verschillende opzichten sprake zijn van verbindingen/wisselwerking met de lokale samenleving. De betreffende groepen/personen maken wellicht in bepaalde mate gebruik (misbruik) van gemeentelijke voorzieningen (uitkeringen, zorg en Pgb’s) en beschikkingen (vergunningen, subsidies en aanbestedingen). Sprake kan zijn van verweving van onder- en bovenwereld.

7.2.1.Politiecijfers

De politie registreert de criminaliteitscijfers, zoals eerder vermeld, onder verschillende maatschappelijke klassen. Ook als het gaat om ondermijnende criminaliteit zijn cijfers gepubliceerd onder misdaadnoemers die worden gevoed door meerdere maatschappelijke klassen.

7.2.2.Bestuurlijke sluitingen

De afgelopen jaren zijn er meerdere panden gesloten op grond van de bestuurlijke bevoegdheid van de burgemeester. Dit was vrijwel in alle gevallen op grond van een overtreding van de Opiumwet. Zie onderstaande tabel voor de aantallen over de periode 2020-2022.

7.2.3.Slachtofferschap online criminaliteit

De veiligheidsmonitor heeft enkele indicatoren opgenomen die betrekking hebben op dit thema. Deze indicatoren zijn gericht op de vormen van online criminaliteit.

7.2.4.Digitale gegevensbescherming

De veiligheidsmonitor heeft, naast slachtofferschap, in de vragenlijst opgenomen in welke mate de respondenten zich beschermen tegen digitale criminaliteit.

 Uit het onderzoek komt naar voren dat de inwoners van Vlaardingers hun digitale gegevens minder goed beschermen in vergelijking met het provinciale gemiddelde.

7.3.Weerbare overheid/weerbaar bestuur

Werknemers met een publieke taak worden regelmatig geconfronteerd met agressie en geweld bij het uitoefenen van hun taak. Denk aan verpleegkundigen, politiemensen, gemeentelijke handhavers, leraren, medewerkers van gemeenteloketten. Maar ook politieke ambtsdragers zoals raadsleden, burgemeesters en wethouders. De maatschappelijke omgeving kan zich intimiderend, bedreigend, soms letterlijk gewelddadig opstellen. Dit is onacceptabel, om meerdere redenen. Het functioneren van de man of vrouw zelf wordt erdoor beïnvloed. De uitvoering van de publieke taken heeft ervan te leiden. De integriteit en ‘goed bestuur’ komen onder druk te staan. Het vertrouwen in de overheid kan aangetast raken (- staat de overheid nog wel voor robuust uitvoering van haar taken?). En bij gedogen van het geweld groeit de ‘onaantastbaarheid’ van daders. Agressie en geweld tegen werknemers met een publieke taak hebben een ondermijnend effect op de overheid en moeten stevig aangepakt en zoveel mogelijk voorkomen worden.

7.3.1.Geweld tegen politieambtenaren

Geweld tegen agenten (en hulpverleners) blijft onacceptabel. Landelijk kregen politiemedewerkers vorig jaar 12.895 keer te maken met agressie met geweld. Het aantal incidenten is nagenoeg gelijk met de afgelopen jaren, maar het zijn er veel te veel.

Op een aantal vlakken is een duidelijke verschuiving zichtbaar. Het gaat met name om agressief gedrag bij het uitgaan, evenementen en voetbal. De meeste incidenten speelde in 2022 rond ongeplande aanhoudingen.

Ook de politiemedewerkers in de gemeente Vlaardingen kregen te maken met. De mate waarin dit plaatsvond is in onderstaande tabel weergegeven:

In 2020 is het aantal geregistreerde geweldsincidenten tegen politieambtenaren explosief gestegen naar 41 (in vergelijking met 2 in 2019). De cijfers gedurende de periode 2020-2022 zijn redelijk gelijk gebleven, waar 2022 een lichte daling kende van 35 incidenten t.o.v. 40 in het jaar 2021.

7.3.2.Geweld tegen medewerkers met een veilige publieke taak