Subsidieregeling klimaat stedelijk gebied Aa en Maas 2024

Ondertekening

Toelichting behorende bij de Subsidieregeling klimaat stedelijk gebied Aa en Maas 2024.

Inleiding

Het klimaat verandert. Om hierop in te spelen treffen waterschappen en gemeenten reeds diverse maatregelen. Ook burgers, bedrijven en het maatschappelijk middenveld kunnen haar steentje bijdragen door zelf initiatief te nemen tot een klimaatbestendige inrichting van hun leefomgeving.

In het WBP 2022-2027 is vastgesteld dat er een opvolger komt van de Stimuleringsregeling klimaatactief bebouwd gebied Aa en Maas die op 31 december 2021 is beëindigd. De nieuwe subsidieregeling is gericht op het stedelijk gebied, waarbij het werken naar een klimaatrobuust watersysteem waarin schoon water niet naar de zuivering gaat, maar het grondwater voedt centraal staat. De regeling is gericht op particulieren, stichtingen, verenigingen en bedrijven om hen te stimuleren zelf aan de slag te gaan met het afkoppelen van het gemengd rioolstelsel, het realiseren van groene daken, het hergebruik van hemelwater door plaatsen van regenwateropslag of de aanleg van infiltratievoorziening om zo schoon regenwater in de bodem op het perceel van de aanvrager te infiltreren.

Met het vaststellen van een nieuwe regeling is de verwachting dat er minder, regenwater naar onze rioolwaterzuiveringen wordt getransporteerd en het zuiveringsproces nadelig beïnvloedt. Dat bespaart kosten. Daarnaast wordt door de maatregelen regenwater vertraagd afgevoerd, hergebruikt dan wel naar het grondwater geïnfiltreerd. Dit zijn onderdelen van een klimaatadaptieve aanpak van het waterschap in het stedelijk gebied. Dit alles gebeurt op initiatief van en door particulieren, bedrijven, stichtingen en verenigingen. Naast water wordt ook bijgedragen aan een positieve ontwikkeling op andere beleidsvelden zoals leefbaarheid, gezondheid, groen, economische ontwikkeling en ruimtelijke ontwikkeling.

Algemeen

Wettelijke basis:

Met ingang van 01 januari 1998 is de Algemene wet bestuursrecht (hierna: Awb) aangevuld met regelgeving voor het verlenen van subsidie door overheden. Het doel van deze regelgeving is:

• a.

  Duidelijkheid geven in de wederzijdse rechten en plichten van subsidiegever en subsidieontvanger;

• b.

  Een stimulans geven om het subsidie-instrument bewuster te hanteren en subsidie-uitgaven beter te beheersen;

• c.

  Het waarborgen van de rechtszekerheid van de subsidieaanvrager / subsidieontvanger.

Wat is een subsidie?

De Awb geeft de volgende definitie van subsidie:

Onder subsidie wordt verstaan: de aanspraak op financiële middelen, door een bestuursorgaan verstrekt met het oog op bepaalde activiteiten van de aanvrager, anders dan als betaling voor aan het bestuursorgaan geleverde goederen of diensten.

Voor het bepalen of de te verstrekken financiële middelen onder het Awb-begrip ‘subsidie’ vallen is de benaming van deze middelen niet van belang. Zo is een ‘bijdrage’, ‘vergoeding’ of ‘financiële tegemoetkoming’ een subsidie wanneer is voldaan aan bovenstaande definitie. Van belang is dat een subsidie geen betaling is voor het leveren van goederen of diensten.

Subsidie gebaseerd op een wettelijk voorschrift

De Awb bepaalt dat een bestuursorgaan alleen subsidie mag verstrekken op basis van een wettelijk voorschrift dat regelt voor welke activiteiten subsidie kan worden verstrekt. Voor decentrale overheden, zoals een waterschap, is dit wettelijk voorschrift een door het algemeen bestuur vastgestelde verordening.

Waterschap Aa en Maas kent een Algemene Subsidieverordening met een aantal algemene voorschriften dat voor alle door het waterschap te verstrekken subsidies geldt. Deze voorschriften zijn vooral procedureel van aard. In deze Algemene Subsidieverordening is bepaald dat nadere regels gesteld kunnen worden voor specifiek bepaalde activiteiten. Deze nadere regels zijn uitvoerend van aard. De Subsidieregeling klimaat regio As50+ 2024 is een uitwerking van deze nadere regels.

Artikelsgewijs

Artikel 2 Activiteiten die voor subsidie in aanmerking komen

Door het opstellen van deze subsidieregeling draagt het waterschap een steentje bij aan de actuele thema’s van deze tijd, namelijk de klimaatverandering en de adaptatie van het stedelijk gebied. Dit alles gebeurt op initiatief van en door particulieren, bedrijven, stichtingen en verenigingen. Naast doelen van het waterschap wordt ook bijgedragen aan een positieve ontwikkeling op andere beleidsvelden zoals leefbaarheid, gezondheid, groen, economische ontwikkeling en ruimtelijke ontwikkeling. Tot 2008 werden bouwwerken aangesloten op het gemengd rioolstelsel. Dit systeem is achterhaald en heeft een negatieve invloed op de rioolwaterzuivering, omdat het zuiveringsproces meer capaciteit en grondstoffen kost om het verdunde afvalwater te zuiveren. Bovendien wordt schoon hemelwater (her)gebruikt om het grondwater aan te vullen. Het waterschap wil particulieren, stichtingen, verenigingen en bedrijven stimuleren om private bouwwerken en verhard oppervlak af te koppelen en/of groene daken te realiseren. De maatregelen die het waterschap met deze subsidieregeling beoogt te stimuleren zijn;

• •

  Groen dak: het realiseren van een groen dak heeft een waterbergende functie tot doel en draagt bij aan biodiversiteit en verkoeling. Daarnaast heeft het een positief effect op de gezondheid en geeft invulling aan meervoudig ruimtegebruik.

• •

  Afkoppelen i.c.m. wadi: Een wadi is een natuurlijke verlaging op het perceel waar het regenwater van het dak wordt verzameld, waarna het langzaam naar het grondwater kan infiltreren. Specifiek voor wadi’s is het van belang dat de bodem geschikt is voor het infiltreren van regenwater. Hiervoor moet deze bestaan uit materiaal met een goede waterdoorlatendheid, zoals zand of grind. Daarnaast dient de bodem van de wadi boven de gemiddelde hoogste grondwaterstand (GHG) te liggen.

• •

  Afkoppelen i.c.m. een regenwateropslag: Een regenton is de meest voorkomende regenwateropslag, maar er zijn ook andere typen met hetzelfde principe. De regenwateropslag draagt dus direct bij aan het verminderen van het gebruik van drinkwater doordat het water gebruikt voor bijvoorbeeld het besproeien van de tuin. De regenpijp die aangesloten is op de regenton of soortgelijke constructie, moet volledig afgekoppeld zijn van de riolering, zodat het eventueel overtollige regenwater in de bodem kan infiltreren.

• •

  Afkoppelen i.c.m. een ondergrondse infiltratievoorziening: In een infiltratievoorziening wordt regenwater opgeslagen waarna het veelal vertraagd in de bodem kan wegzakken en daarmee het grondwater aanvult. Het schone regenwater gaat dan niet onnodig naar de riolering. Infiltratiekratten en grindkoffers zijn vormen van ondergrondse infiltratiemaatregelen. Bij deze maatregel is het belangrijk om een goede verbinding te maken tussen dak en de infiltratievoorziening. Daarnaast is het belangrijk om, vergelijkbaar met de wadi na te gaan of de bodem het regenwater kan infiltreren. Immers bij hoge waterstanden of slechte doorlatendheid van de grond is deze maatregel minder geschikt.

Artikel 3 Weigeringsgronden

Lid 1a

Een ieder kan een subsidieaanvraag indienen. Echter, zijn mede-overheden uitgesloten. Reden hierachter is dat overheden gezien worden als partner en niet als klant. Aa en Maas wil graag bijdragen aan initiatieven die in de maatschappij worden ontwikkeld om maatregelen te nemen om de effecten van klimaatverandering tegen te gaan.

Lid 1c

In sommige gevallen zijn de maatregelen een invulling van het principe hydrologisch neutraal ontwikkelen. Vanuit gemeentelijke of regionale wet en regelgeving kunnen er regels van toepassing zijn om het regenwater op te vangen en te bergen. Dit kan ook gelden voor het toepassen van groene daken. Indien dit het geval is kan de aanvraag worden geweigerd, omdat het dan een verplichting is.

Lid 1d

Vanaf 2008 wordt bebouwing als nieuwbouw beschouwd, omdat sinds 1 januari 2008 afkoppelen voor nieuwbouwwoningen verplicht is, wordt dit jaartal als grens gehanteerd.

Lid 1e

Indien het herstel werkzaamheden betreft van een vergelijkbare maatregel zal er geen subsidie worden verleend. Maatregelen die een verbetering zijn ten opzichte van de huidige situatie zijn enkel subsidiabel. Onderhoud en dergelijke zijn reguliere kosten die niet behoren tot de doelstelling van deze subsidie regeling.

Lid 1f

Als metalen zoals zink, koper, chroom en lood in contact komen met (regen)water, komen kleine metaaldeeltjes in het water terecht. Hoewel zink en koper niet erg giftig zijn voor mensen, zijn ze wel zeer giftig voor kleine plantjes die in het water leven; deze vormen de basis voor het leven in het water. Lood is overigens wel zeer giftig voor mensen. Teveel metaaldeeltjes zijn dan ook zeer nadelig voor de waterkwaliteit en maken het water minder geschikt voor de bereiding van drinkwater. Het probleem is dat de metalen niet afbreken in het milieu en zich ophopen in de waterbodem. Als in de huidige situatie de dakgoot en regenpijp uit het uitlogend materiaal bestaat kan er wel subsidie worden verleend voor het feit dat er wordt afgekoppeld. Er wordt geen subsidie verleend voor het gedeelte van de nieuw aangebrachte maatregel die uit een van bovengenoemde uitlogend materiaal bestaat.

Lid 1h

Als waterschap zijn we partner in vergelijkbare subsidieregelingen die vanuit het Prins Bernhardcultuurfonds worden uitgevoerd. De doelstellingen van deze subsidieregelingen hebben een overlap met de onderhavige subsidieregeling. Als er dus voor een initiatief al via de partnersubsidieregelingen een subsidie is toegekend, dan wordt er vanuit onderhavige subsidieregeling niet nogmaals financieel bijgedragen.

Artikel 4 Indieningsvereisten aanvraag

Om een subsidie aanvraag in behandeling te nemen is het noodzakelijk dat de aanvrager een volledig ingevuld aanvraagformulier toestuurt.

Ook zijn de bijgevoegde bijlagen een belangrijk onderdeel van het aanvraagformulier. Dit zijn een offerte of een onderbouwde kostenraming. Daarnaast wordt gevraagd om een foto van de huidige situatie mee te sturen. Het is van belang dat de foto die wordt gemaakt vanuit hetzelfde perspectief wordt gemaakt. Deze foto kan vervolgens bij de verantwoording afleggen goed worden vergeleken, zodat de maatregelen inzichtelijk zijn gemaakt.

Artikel 6 Kosten die voor subsidie in aanmerking komen

De subsidie bijdrage wordt vastgesteld wanneer de aanvraag compleet is ingediend. Dit dient te geschiede door verantwoording af te leggen van het realiseren van de maatregelen waarvoor subsidie is aangevraagd. Deze maatregelen dienen aantoonbaar te worden verantwoord middels een factuur, bankafschrift en foto’s van tijdens de werkzaamheden en de realisatie. Deze foto’s dienen te worden gemaakt vanuit hetzelfde perspectief als bij het aanvraagformulier.

Artikel 7 Berekening van de subsidie

Afhankelijk van het type maatregel wordt een vast bedrag toegekend per maatregel met een vastgesteld maximumbedrag of een maximum van de daadwerkelijk gemaakte kosten. De bedragen zijn bepaald op basis van de kostprijs per vierkante meter. Om deze reden zijn de bijdragen per maatregel niet gelijk. Het afkoppelen en plaatsen van een regenton is bijvoorbeeld goedkoper dan het realiseren van een groen dak.

Een aanvrager kan maximaal voor zowel een groen dak als een afkoppelmaatregel subsidie aanvragen, om zoveel mogelijk inwoners aan de subsidieregeling deel te kunnen laten nemen.

De subsidiabele bijdrage is gebaseerd op het aantal vierkante meter dat er afgekoppeld wordt van de riolering of groen dak dat gerealiseerd wordt. Er zijn meerdere bewijsmaterialen noodzakelijk om aan te tonen dat de betreffende subsidie aanvraag ook is gerealiseerd. Het kan voorkomen dat de subsidiebijdrage o.b.v. de voorlopige toekenning hoger uitvalt, dan de gemaakte kosten. De meest voorkomende reden hiertoe heeft te maken met dat de maatregel niet door een bedrijf wordt gerealiseerd, waardoor de kosten lager uitvallen. In dit geval zullen de materialen die noodzakelijk zijn voor de betreffende maatregel subsidiabel zijn.

Artikel 9 Verplichtingen

3. Het is van belang dat de aanvraag wordt ingediend, voordat de maatregelen zijn gerealiseerd. Het doel van een subsidieregeling is namelijk om initiatieven te stimuleren wat per definitie vooraf en niet achteraf is.

4. Maatregelen worden gesubsidieerd indien deze bijdragen aan de doelstelling binnen het beheergebied van waterschap Aa en Maas.

5. De maatregelen dienen aan de wet-, en regelgeving te voldoen. Gemeenten of ander bevoegd gezag kunnen regels hebben die van toepassing kunnen zijn. De aanvrager is hier zelf verantwoordelijk voor en dient bekend te zijn met de wet- en regelgeving.

6. Subsidie wordt verleend voor maatregelen die voor lange termijn worden beoogd. Een constructie van een groen dak is bij een minimale capaciteit van 30 liter per vierkante meter, zodanig ontworpen dat deze niet gemakkelijk, door bijvoorbeeld nieuwe huiseigenaren wordt verwijderd.

7. Door het afkoppelen van de regenwaterafvoer die in de huidige situatie op een gemengd rioolstelsel aansluit leidt tot een duurzaam gebruik van regenwater. Afkoppelen is beter voor het milieu. Bij hevige regenval komt het voor dat het riool zoveel water in korte tijd moet verwerken, dat het riool overstort. Met de overstort stroomt vuil rioolwater in het oppervlaktewater. Door zoveel mogelijk af te koppelen, zullen de pieken van hevige regenval minder groot worden. Het relatief schone regenwater komt immers niet meer in het riool. Ook is afkoppelen de enige maatregel waarbij het op termijn denkbaar is dat gemengde overstorten op oppervlaktewater volledig kunnen worden opgeheven. Ten slotte zullen zuiveringsinstallaties beter presteren als het aangevoerde afvalwater minder verdund is door regenwater.

Als het afgekoppelde water wordt geïnfiltreerd in de bodem, is het mogelijk de grondwaterstand aan te vullen en de verdroging tegen te gaan.