Beleidslijn Wet bevordering integriteitsbeoordelingen door het openbaar bestuur (BIBOB) Gemeente Meerssen

Algemeen

De wet BIBOB kan worden toegepast ten aanzien van de volgende beleidsterreinen:

• •

  horecavergunning (Drank- & Horecawet)

• •

  exploitatievergunning (APV)

• •

  vergunning voor sexinrichtingen (APV)

• •

  escortvergunning (APV)

• •

  milieuvergunning (Wet milieubeheer)

• •

  bouwvergunning (Woningwet)

• •

  aanbestedingen, voor zover het betreft de bouw, de ICT en het milieu

• •

  subsidies (Subsidieverordeningen).

Een bestuursorgaan kan op basis van artikel 3 Wet BIBOB een beschikking weigeren of intrekken, voor zover hij bij of krachtens de wet daartoe de bevoegdheid heeft gekregen, wanneer:

• 1.

  er sprake is van ernstig gevaar dat de beschikking mede gebruikt zal worden voor:

  • a.

    het benutten van voordelen uit strafbare feiten;

  • b.

    het plegen van strafbare feiten;

• 2.

  een redelijk vermoeden bestaat dat ter verkrijging van de aangevraagde dan wel gegeven beschikking een strafbaar feit is gepleegd (bijvoorbeeld valsheid in geschriften, bedreiging of omkoping).

Gelijke bevoegdheid komt het bestuursorgaan toe als het gaat om aanbestedingen. Op basis van artikel 5 Wet BIBOB kan een gegadigde voor een aanbesteding van de opdracht worden uitgesloten, c.q. een bestaande overeenkomst worden ontbonden wanneer zich omstandigheden voordoen vergelijkbaar met die hierboven genoemd.

Onderzoek door de gemeente zelf  

In het kader van de wet BIBOB zal de gemeente een onderzoek instellen om te beoordelen of van bovenstaande situatie sprake is: de zogenaamde BIBOB-intake en BIBOB-screening. Dit onderzoek behelst in ieder geval de controle en analyse van:

• •

  de door de aanvrager/houder van de vergunning beantwoorde vragen die zijn opgenomen in het standaard aanvraagformulier;

• •

  de door hem/haar aangeleverde documenten die moeten worden meegestuurd op grond van het standaard aanvraagformulier;

• •

  eventuele extra, op verzoek van de ambtenaar, overgelegde documenten of informatie;

• •

  open bronnen onderzoek (Kamer van Koophandel, Kadaster enz.).

Los van de Wet BIBOB kan de gemeente de ondernemer bij de aanvraag verplichten bepaalde gegevens te overleggen om schijnconstructies te voorkomen, zoals een overzicht van investeringen ten aanzien van de onderneming en schriftelijke bewijzen van eigen vermogen en eventuele kredietovereenkomsten in verband met de financiering van de onderneming. De gemeente zal naast de Wet BIBOB ook de reguliere weigerings- of intrekkingsgronden onderzoeken en toepassen.

Als het bestuursorgaan op basis van het eigen onderzoek in het kader van de Wet BIBOB genoeg aanwijzingen heeft om in redelijkheid te kunnen aantonen dat er sprake is van een ernstig vermoeden als bedoeld in de wet BIBOB, kan het de vergunning weigeren of intrekken c.q. de overheidsopdracht niet gunnen of een bestaande overeenkomst ontbinden.

Wanneer het standaardvragenformulier (inclusief de vragen van art 30 Wet BIBOB) niet volledig wordt ingevuld, wordt de aanvraag op grond van artikel 4:5 Algemene wet bestuursrecht buiten behandeling gesteld. In geval van een bestaande vergunning wordt het niet invullen van deze formulieren op grond van art 4 Wet BIBOB aangemerkt als ernstig gevaar. Hierdoor kan het bestuursorgaan de vergunning intrekken.

Inzet BIBOB-instrumentarium

Het doel dat de gemeente voor ogen staat bij de inzet van het BIBOB-instrumentarium is:

• •

  het tegengaan van de aantasting van de leefbaarheid en veiligheid in de gemeente,

• •

  het tegengaan van de aantasting van de rechtsorde en de bestuurlijke slagkracht,

• •

  het tegengaan van de verloedering door de aanwezigheid van criminaliteit,

• •

  het faciliteren van de bestuurlijke aanpak (georganiseerde) criminaliteit,

• •

  het verminderen van de subjectieve gevoelens van onveiligheid.

Met name met het oog op de bestuurlijke aanpak van de (georganiseerde) criminaliteit is het wenselijk dat het BIBOB-instrumentarium zo breed mogelijk kan worden ingezet. Vanuit dit doel is er voor gekozen het BIBOB-instrumentarium in beginsel in te zetten op alle in de wet genoemde beleidsterreinen.

Daarbij wordt om capacitaire redenen overwogen om alle reeds verstrekte vergunningen (ca. 80 D&H-vergunningen, 1 vergunning voor een sex-inrichting) gefaseerd aan een BIBOB-toets te onderwerpen.

Op grond van bovenstaande overwegingen zijn de volgende keuzes gemaakt voor de inzet van het BIBOB-instrumentarium:

• 1.

  Aanvragen voor een Drank- en horecavergunning door nieuwe ondernemers worden onderworpen aan een BIBOB-intake, tenzij het een aanvraag betreft voor een inrichting als bedoeld in artikel 4 van de Drank- en Horecawet (paracommerciële instellingen);

• 2.

  Aanvragen voor een Exploitatievergunning ingevolge de Algemene Plaatselijke Verordening door nieuwe ondernemers worden onderworpen aan een BIBOB-intake;

• 3.

  Aanvragen om vergunning voor een seksinrichting en/of escortbedrijf worden aan een BIBOB-intake onderworpen;

• 4.

  Aanvragen om een vergunning zoals bedoeld in artikel 8.1 van de Wet milieubeheer door nieuwe ondernemers worden onderworpen aan een BIBOB-intake;

• 5.

  Aanvragen om een bouwvergunning worden onderworpen aan een BIBOB-intake indien:

  • a.

    de (ver)bouwkosten hoger zijn dan € 500.000,- per wooneenheid;

  • b.

    de (ver)bouwkosten hoger zijn dan € 1.000.000,- voor een bedrijfspand.

• 6.

  Bij de gunning van een overheidsopdracht wordt, voor zover het betreft bouw, ICT en milieu, een BIBOB-intake toegepast bij opdrachten boven € 250.000,-- indien na de reguliere toetsing vragen blijven bestaan over met name:

  • de bedrijfsstructuur of de activiteiten in en/of in de directe omgeving van de onderneming, de financiering van het bedrijf; de omstandigheden in de persoon van de aanvrager, de financier van de onderneming of de eigenaar van het pand waarin de onderneming is gevestigd of de inventaris van de inrichting;

  • (andere) omstandigheden die de gemeente doen vermoeden dat er sprake is van een ernstig gevaar dat de vergunning zal worden gebruikt voor het plegen van strafbare feiten, of het gebruiken van voordelen uit strafbare feiten;

  • (andere) omstandigheden die de gemeente doen vermoeden dat ter verkrijging van de aangevraagde dan wel gegeven vergunning een strafbaar feit is gepleegd;

• 7.

  Bij bestaande vergunningen die zijn verleend in het kader van de Drank- en Horecawet en de APV zal gefaseerd tot een administratieve BIBOB-check worden overgegaan. Burgemeester en wethouders hanteren daarbij een volgorde die mede wordt bepaald door signalen van politie, omwonenden, overlast e.d. Overigens wordt een willekeurige volgorde aangehouden.

• 8.

  Ten aanzien van de verstrekte vergunningen met betrekking tot de overige in de Wet BIBOB genoemde categorieën zal uitsluitend een toets plaatsvinden indien naar het oordeel van het bestuursorgaan feiten of omstandigheden duiden op het bestaan van een ernstig gevaar als bedoeld in artikel 3 van de Wet BIBOB.

Aanvraag om advies in een concreet geval bij het bureau BIBOB  

Indien na dit eigen onderzoek vragen blijven bestaan over:

• 1.

  de bedrijfsstructuur of;

• 2.

  de financiering of;

• 3.

  omstandigheden in de persoon van de aanvrager;

kan het bestuursorgaan dat voor de afgifte van de vergunning verantwoordelijk is, hierna te noemen ‘het bevoegd gezag’ een advies vragen bij het landelijk bureau BIBOB (art. 9).

Een toetsing aan de wet BIBOB met behulp van een advies, geldt in beginsel als een uiterste middel om de integriteit van een betrokken (rechts)persoon te controleren. Het betekent een zware inbreuk op de privacy en er dient voldaan te zijn aan de eisen van subsidiariteit en proportionaliteit. Het bevoegd gezag zal, zoals hierboven ook is uitgewerkt eerst gebruik dienen te maken van minder ingrijpende maatregelen. Tevens is een aanvraag van een BIBOB advies slechts gerechtvaardigd indien het gaat om een voldoende verdenking of een kwetsbaar voor misbruik vatbaar besluit met redelijke financiële of maatschappelijke belangen.

Ook indien het Openbaar Ministerie de tip geeft advies te vragen over de verlening of intrekking van een vergunning aan het landelijk bureau BIBOB, zal het bevoegd gezag dit advies ook daadwerkelijk vragen. Het aanvragen van een advies bij het bureau BIBOB is geen beschikking in de zin van de Algemene wet bestuursrecht. Hiertegen kan derhalve geen bezwaar of beroep worden ingesteld. Wel is het de aanvrager van een vergunning ten alle tijde toegestaan de aanvraag terug te trekken.

Welke personen en bedrijven worden in het onderzoek betrokken.

Uiteraard wordt de betrokkene, in dit geval de aanvrager van de vergunning, zelf onderzocht. Daarnaast wordt onderzocht of deze een relatie heeft tot strafbare feiten als bedoeld in de wet BIBOB. Dit betekent dat ook andere personen kunnen worden betrokken in het onderzoek. In artikel 3 van de wet is bepaald dat betrokkene in relatie staat tot strafbare feiten als die feiten door een ander gepleegd zijn en deze persoon:

• a.

  direct of indirect leiding geeft of heeft gegeven aan betrokkene, dan wel

• b.

  zeggenschap heeft over dan wel heeft gehad over betrokkene, dan wel

• c.

  vermogen verschaft dan wel heeft verschaft aan betrokkene, dan wel

• d.

  in een zakelijk samenwerkingsverband tot hem staat.

Deze andere persoon/personen kan/kunnen dus ook worden betrokken in het onderzoek.

De gemeente heeft de bestaande aanvraagformulieren voor vergunningen die hier worden bedoeld uitgebreid met een bijlage, waarin de vragen die genoemd zijn in artikel 30 van de wet BIBOB zijn opgenomen. Hierin wordt onder meer gevraagd wie de leidinggevenden dan wel vermogensverschaffers van betrokkene zijn en wat de wijze van financiering is. Al deze personen moeten er derhalve rekening mee houden dat zij onderworpen kunnen worden aan een BIBOB onderzoek.

Drie soorten adviezen

Het bureau kan drie soorten adviezen afgeven:

• 1.

  er is geen sprake van een ernstige mate van gevaar als bedoeld in artikel 3 van de wet BIBOB;

• 2.

  er is sprake van een ernstige mate van gevaar;

• 3.

  er is sprake van een mindere mate van gevaar.

In het eerste geval kan de vergunning niet geweigerd worden op grond van de wet BIBOB. In het tweede geval dient de gemeente af te wegen of in dit concrete geval inderdaad de vergunning geweigerd zal worden op grond van de wet BIBOB. Er kunnen omstandigheden aanwezig zijn dat de gemeente, ondanks het advies doet besluiten de vergunning te verlenen. Net zoals in het laatste geval kunnen er extra voorwaarden verbonden worden aan de vergunning, zoals bijvoorbeeld het periodiek overleggen van de boekhouding om beter te kunnen controleren of er inderdaad geen sprake is van een situatie bedoeld in artikel 3 van de wet.