Uitvoeringsprogramma 2023

Bijgaand treft u het uitvoeringsprogramma voor ruimtelijke ordening, vergunningverlening, toezicht en handhaving aan als bedoeld in de Wet ruimtelijke ordening en de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo). Voor het eerst worden deze taken dit jaar in één programma samengevoegd.

Conform het Besluit omgevingsrecht werkt het college van burgemeester en wethouders jaarlijks het uitvoerings- en handhavingsbeleid uit in een uitvoeringsprogramma. In het uitvoeringsprogramma wordt beschreven welke taken het komend jaar op het gebied van vergunningverlening, toezicht en handhaving (VTH) uitgevoerd worden. Hierbij wordt rekening gehouden met de gestelde doelen en prioriteiten uit het vastgestelde “beleid VTH”. Onderstaand is het samenspel tussen beleid, uitvoering en evaluatie/rapportage weergegeven in de zogenaamde BIG 8.

Opgemerkt wordt dat dit uitvoeringsprogramma enkel ingaat op de wettelijk verplichte taakstelling ten aanzien van de Wro en de Wabo. Het beleidsveld gaat verder dan alleen de Wabo (bijvoorbeeld vergunningverlening en toezicht/handhaving op grond van de Algemene Plaatselijke Verordening). Dat wordt hier buiten beschouwing gelaten.

Ook wordt beschreven welke ontwikkelingen op dit vakgebied plaatsvinden en welke invloed dit heeft op ons werkprogramma van dit jaar.

We kunnen niet méér taken uitvoeren dan waarvoor capaciteit beschikbaar is. Dat betekent dat we efficiënt met onze tijd moeten omgaan en keuzes moeten maken wat we wel en niet doen. Dat houdt in dat we onze taken moeten prioriteren.

De Provincie Limburg ziet, in het kader van het Interbestuurlijk Toezicht (IBT), erop toe dat de uitvoering van de wettelijke taakstelling ook conform de verplichte structuur wordt uitgevoerd. Zo wordt jaarlijks gemonitord en gerapporteerd aan Gedeputeerde Staten of het gemeentelijk beleid nog actueel is, of er uitvoeringsprogramma’s zijn opgesteld en of de uitvoering wordt gemonitord en geëvalueerd (in een jaarverslag).

Het belangrijkste ruimtelijke instrument voor de gemeente, onder de huidige wet- en regelgeving, is het bestemmingsplan. Het bestemmingsplan is een juridisch bindend document voor zowel de overheid als burgers en bedrijven. In een bestemmingsplan worden de gebruiks- en de bouwmogelijkheden vastgelegd voor een gebied. Gemeenten zijn verplicht voor hun gehele grondgebied te beschikken over actuele bestemmingsplannen.

Per 1 januari 2024 treedt de Omgevingswet in werking. Het wettelijke kader gaat dan veranderen. Het instrument bestemmingsplan gaat dan op in het gemeentelijke Omgevingsplan. In het programma voor 2024 zal hierop nader worden in gegaan. Voor 2023 geldt immers nog het bestaande wettelijke kader. De komst van een nieuw wettelijk kader veroorzaakt mogelijk wel nog een groei van verzoeken en aanvragen vóórdat het nieuwe wettelijke kader in werking treedt. Dit hebben we eerder al gezien bij wetswijzigingen omdat aanvragers er vaak liever voor kiezen om nog een aanvraag in te dienen onder het oude vertrouwde regime dan onder het nieuwe regime in verband met onzekerheidsreductie.

Om redenen van klantvriendelijkheid en vermindering van procedurekosten-/druk wordt in de praktijk bij het verlenen van omgevingsvergunningen, waarbij sprake is van strijd met de RO-regels, regelmatig gebruik gemaakt van het toepassen van binnenplanse afwijkingsmogelijkheden als ook van de zogenaamde ‘kruimelgevallenregeling’ (Bijlage II van het Besluit omgevingsrecht). Dat brengt met zich mee dat minder (uitgebreide) procedures worden gevolgd. Voor de eenduidige toepassing van de kruimelgevallenregeling heeft het College van Burgemeester en Wethouders een aangepaste beleidsregel Buitenplanse afwijkingsmogelijkheden Gulpen-Wittem vastgesteld.

Rekening houdende met hetgeen we hiervoor hebben gezegd en op basis van de aantallen van het afgelopen jaar verwacht de gemeente de volgende aantallen verzoeken en aanvragen af te mogen handelen binnen het taakveld ruimtelijke ordening.

Met de onderstaande doelstellingen uit het “beleid VTH” dient in de uitvoering rekening gehouden te worden. Telkens is bij de doelstelling in de vorm van een stoplicht de stand van zaken weergegeven met daarbij in cursieve tekst een korte toelichting.

Eerst de doelen voor vergunningverlening en ruimtelijke ordening:

Dienstverlening:

• •

  Initiatieven begeleiden vanuit een ‘ja, mits’ houding met aandacht voor burgerparticipatie en de belangen van initiatiefnemers en belanghebbenden;

  Dit wordt al zoveel als mogelijk toegepast.

  

• •

  Opstellen en inrichten van nieuwe werkwijzen en nieuwe werkprocessen als gevolg van de Omgevingswet en Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (snelservice, ontwerpformule en toezichtsformule);

  In 2023 gaan we de opgestelde processen evalueren en omzetten naar de Omgevingswet.

  

• •

  Digitalisering van onze diensten en werkprocessen door het optimaal inrichten van het landelijke Digitale Stelsel Omgevingswet (oa: regels op de kaart, toepasbare regels) en onze gemeentelijke applicaties en zaaksysteem

  De applicaties zijn aangeschaft, geïmplementeerd en gekoppeld met het DSO. In de eerste helft van 2023 gaan we met de toepasbare regels aan de slag. In de tweede helft van 2023 met het omschrijven van de Wabo porcessen naar de Omgevingswet in ons zaaksysteem.

  

• •

  Ontwikkelingen beoordelen we op hun bijdrage aan de doelstellingen en ontwikkelprincipes van onze omgevingsvisie;

  De omgevingsvisie is nog niet gereed. Momenteel beoordelen we wel of een initiatief past binnen het huidige beleid en structuurvisie.

  

• •

  Tijdige, correcte en klantgerichte afhandeling van vergunningaanvragen en meldingen;

  Dit verloopt goed. Helaas ontbreekt het momenteel aan managementrapportages en is kwaliteitscontrole lastig. Dit is een aandachtspunt. Naar verwachting krijgen we medio 2023 de beschikking over deze rapportages.

  

• •

  Tijdige en duidelijke afhandeling van informatieverzoeken van initiatiefnemers en belanghebbenden;

  Dit verloopt goed.

  

• •

  Met onze burgers en bedrijven zijn we meer ‘in contact’;

  Bij initiatieven proberen we, waar de tijd dit toelaat, de aanvrager tijdig van informatie te voorzien en ook vaker op locatiebezoek te gaan.

  

• •

  Wij leveren vergunning van een goede kwaliteit door een betere in- en externe afstemming, introductie van collegiale toets en kwaliteitscontrole;

  Met de introductie van nieuwe overlegtafels wordt een betere afstemming bereikt. Collegiale toets wordt onderling tussen medewerkers uitgevoerd. Via die weg vind nu ook de kwaliteitscontrole plaats.

  

Burgers:

• •

  Behouden van het cultureel erfgoed (monumenten, stads- en dorpsgezichten) door open contact met de eigenaren en gebruikers en door zorgvuldige beoordeling van initiatieven voor aanpassingen aan erfgoed

  Bij de beoordeling van initiatieven is hier zeker aandacht voor. Met de invulling van de nieuwe medewerker voor erfgoed en het vaststellen van het erfgoedbeleid zal er ook meer aandacht komen voor het behoud van het erfgoed.

  

• •

  Voorlichting over regels die van toepassing zijn op realiseren en aanpassen bouwwerken en het houden van toezicht op de realisatie van (ver)bouw (inclusief beoordelen van de toetsing en het toezicht dat private kwaliteitsborgers uitvoeren onder de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen);

  Deze voorlichting vind nu plaats via het Omgevingsloket via alle beschikbare kanalen.

  

• •

  Continueren van het informeren van eigenaren en gebruikers, het behandelen van meldingen brandveilig gebruik en het regulier toezicht van gebouwen met risico’s op brandveiligheid;

  Los van de informatieverstrekking bij de behandeling van aanvragen zijn er nu ook goede afspraken gemaakt met de brandweer over de controles en wordt dit systematisch opgepakt.

  

• •

  Behouden groenareaal en natuurlijke en landschapswaarden door bewustwording van de waarden van het groen en het landschap voor de omgeving en actief toezicht op de herplantplicht;

  Met het invullen van diverse functies rondom natuurbeheer en groen in 2023 zal dit thema weer meer aandacht gaan krijgen.

  

Bedrijven in de kernen:

• •

  Actief toezicht op milieubelastende activiteiten en het actueel houden van meldingen door ondernemers over hun bedrijfsactiviteiten;

  Het toezicht op bedrijven wordt via externe inhuur ingevuld in 2023. Via die weg worden ondernemers ook weer geattendeerd op het actueel houden van hun bedrijfssituatie door het doen van een nieuwe melding.

  

Buitengebied:

• •

  Actief toezicht op milieubelastende activiteiten en behandelen en analyseren van milieuklachten;

  Het toezicht op bedrijven wordt via externe inhuur ingevuld in 2023.

  

• •

  Inventariseren van illegaal gebruik gemeentegrond door periodieke analyse van luchtfoto’s / kaarten en gerichte actie op illegaal gebruik;

  De meldingen hierover worden actief opgepakt. Over het analyseren van luchtfoto’s en dergelijke dienen afspraken gemaakt te worden.

  

• •

  Behoud van landschappelijke waarden door duidelijke eisen te stellen aan landschappelijke inpassing en door te contoleren op realisatie

  Met het invullen van diverse functies rondom natuurbeheer en groen in 2023 zal dit thema weer meer aandacht gaan krijgen.

  

• •

  Inzicht geven in en voorlichting over de ruimtelijke regels die van toepassing zijn op het houden van toezicht op de realisatie van bouwwerken, tegengaan van verrommeling en illegale aanlegactiviteiten

  Via het omgevingsloket worden initiatiefnemers geïnformeerd over de regels die van toepassing zijn op hun initiatief.

  

Toerisme:

• •

  Plaats laten vinden van evenementen die voldoen aan gestelde regels en bepalingen om de veiligheid te garanderen, buitensporig gedrag te voorkomen en om hinder en overlast te reduceren;

  Bij de behandeling van aanvragen voor evenementen zal hier actief op worden gelet.

  

2.1 Omgevingsvergunningen

Er wordt uitvoering gegeven aan de wettelijke taakstelling op het gebied van de fysieke leefomgeving. De taakstelling gaat echter verder dan enkel het afhandelen van vergunningaanvragen en meldingen. Zo adviseert de gemeente burgers, bedrijven en andere instanties over de wet- en regelgeving via vooroverleggen. Dat gebeurt telefonisch, per e-mail of fysiek bij het omgevingsloket. Eerst zoomen we echter in op de omgevingsvergunningen.

Hieronder is opgenomen welke aantallen aanvragen per soort de gemeente in 2023 naar verwachting af te handelen krijgt. Hierbij is rekening gehouden met de resultaten uit 2022 en de informatie uit trendanalyses die terug te vinden zijn in het jaarverslag over 2022.

De belangrijkste doelstellingen voor vergunningverlening Wabo zijn:

• •

  Vergunningverlening binnen de wettelijke termijnen;

• •

  Juridisch betrouwbare vergunningen opstellen/afgeven die voldoen aan de geldende regelgeving;

• •

  Rechtmatigheid, interne controle;

• •

  Integraal en samenhangend werken met interne en externe partners;

• •

  Het regelmatig houden van klantcontact over de voortgang van het proces;

• •

  Klantadvisering via omgevingsloket, telefonisch of via e-mail;

• •

  Proces en archivering;

• •

  Vaker naar buiten (overleg op locatie).

2.2 Overige vergunningen en activiteiten

Naast het afhandelen van aanvragen om een omgevingsvergunning voert de gemeente jaarlijks nog tal van andere activiteiten uit. De gemeente heeft vanuit wet- en regelgeving namelijk taken om aanvragen omgevingsvergunning en/of meldingen af te handelen en ook aanverwante taken te verrichten. Daar wordt nu nader op in gegaan. In onderstaande grafieken zijn de aantallen opgenomen van de producten die de gemeente denkt te mogen afhandelen, naast de eerdergenoemde omgevingsvergunningen. Ook hiervoor geldt dat er op onderdelen aanpassingen hebben plaatsgevonden in de geraamde aantallen op basis van de resultaten uit 2022 en voorgaande jaren.

In verband met de aanstaande inwerkingtreding van de Omgevingswet wordt er verwacht dat er nog een extra aantal bedrijven zal zijn die nog vóór dat moment een melding in zullen dienen op grond van het Activiteitenbesluit om tijdig hun zaakjes geregeld te hebben onder het oude recht.

In bovenstaande grafiek staan voor het jaar 2021 nog een aantal activiteiten op 0. Dat komt omdat het programma jaarlijks weer iets wordt uitgebreid. Er zijn niet altijd gegevens beschikbaar over 2021, vandaar de 0 voor deze activiteiten.

De gemeente geeft uitvoering aan de wettelijke taakstelling op het gebied van de fysieke leefomgeving op het gebied van toezicht en handhaving. Daarnaast behoren onder andere het adviseren bij nieuwe wetgeving, bemiddelen bij overlast en voorlichting geven bij nieuwe ontwikkelingen tot de taakstelling. De gemeente doet dit voor burgers, bedrijven en andere instanties. Dit bij voorkeur fysiek om zichtbaarheid in de gemeente te creëren, maar ook telefonisch of per email.

De belangrijkste speerpunten voor toezicht en handhaving Wabo zijn:

• •

  Afhandelen van verzoeken om handhaving binnen de wettelijke termijnen;

• •

  Beantwoorden van klachten en meldingen op basis van prioritering en bevoegdheden;

• •

  Toezicht houden op bestaande bouwwerken en indien nodig, handhavend optreden;

• •

  Integraal en samenhangend werken met interne en externe partners;

• •

  Regelmatig houden van klantcontact over de voortgang van het proces;

• •

  Maken van juridisch betrouwbare handhavingsbesluiten die voldoet aan de geldende regelgeving.

Met de onderstaande doelstellingen uit het “beleid VTH” dient in de uitvoering rekening gehouden te worden. Telkens is bij de doelstelling in de vorm van een stoplicht de stand van zaken weergegeven met daarbij in cursieve tekst een korte toelichting:

Dienstverlening

• •

  Opstellen en inrichten van nieuwe werkwijzen en nieuwe werkprocessen als gevolg van de Omgevingswet en Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (snelservice, ontwerpformule en toezichtsformule);

  In de twee helft van 2023 wordt hiermee gestart.

  

• •

  Besluitvorming op handhavingsverzoeken binnen de wettelijke termijn en met oog voor alle belangen;

  Dit wordt zoveel als mogelijk nagestreefd.

  

• •

  Duidelijke communicatie over regels en voorschriften om overtredingen zoveel als mogelijk te voorkomen;

  Tijdens de controle op de verleende vergunning geeft de toezichthouder zoveel mogelijk informatie over geldende regelgeving.

  

• •

  Controlebezoeken op naleving van regels en voorschriften in omgevingsplan, vergunningen en algemene regels op de aspecten van de fysieke leefomgeving;

  Dit wordt bij de reguliere controles altijd meegenomen.

  

• •

  Overgaan tot sanctioneren conform onze sanctiestrategie bij het constateren van voortdurende overtredingen;

  Bij het handhaven werken wij de conform de landelijke handhavingsstrategie bij het aanpakken van de overtredingen.

  

• •

  Met onze burgers en bedrijven zijn we meer ‘in contact’;

  Dit is wel de insteek altijd geweest maar door beperkte capaciteit is die niet altijd haalbaar. We bepalen de aanpak per aard en omvang van het plan.

  

Burgers

• •

  Tegengaan van bewoning in panden waar dat niet is toegestaan volgens ons omgevingsplan (woningsplitsing, overbewoning, illegale bewoning). Waarbij bij overtredingen onderzocht wordt of legalisatie een optie is, mits ruimtelijk verantwoord en goed woningbouwplan;

  Ook in 2023 worden er regelmatig flexacties gehouden om dit aan te pakken.

  

• •

  Afname van overlast door zwerfafval in de openbare ruimte door preventieve maatregelen en adequaat optreden bij klachten of meldingen;

  Klachten / meldingen worden door de BOA's opgepakt en eventueel doorgezet andere organisatie onderdelen.

  

• •

  Continueren van het informeren van eigenaren en gebruikers, het behandelen van meldingen brandveilig gebruik en het regulier toezicht van gebouwen met risico’s op brandveiligheid;

  De brandweer zal binnen een tijdsbestek van ca. 5 jaar alle objecten waar een gebruiksvergunning/melding brandveilig gebruik op rust (ca 300 stuks) periodiek controleren. In onze periodieke overleggen met de brandweer hebben wij hierover afspraken gemaakt.

  

• •

  Behouden van aandacht voor verkeersafwikkeling bij evenementen en bij publiekstrekkers en toezicht houden op gevaarlijke parkeersituaties;

  Bij evenementen waar dit van toepassing is worden onze medewerkers ingezet om dit te controleren.

  

• •

  Inventariseren van het illegaal gebruik van gemeentegrond;

  Tijdens de reguliere controle rondes wordt dit meegenomen en bij constateringen doorgezet naar de interne organisatie. Binnen team Omgeving is er door capaciteitsuitbreiding hier meer aandacht hier voor.

  

• •

  Behouden groenareaal en natuurlijke en landschapswaarden door bewustwording van de waarden van het groen en het landschap voor de omgeving en actief toezicht op de herplantplicht;

  Tijdens de reguliere controlerondes wordt dit meegenomen en bij constateringen doorgezet naar de interne organisatie. Binnen team Omgeving is er door capaciteitsuitbreiding en een nieuwe groenmedewerker hier meer aandacht voor.

  

Bedrijven in de kernen

• •

  Actief toezicht op milieubelastende activiteiten en het actueel houden van meldingen door ondernemers over hun bedrijfsactiviteiten;

  Via inhuur worden momenteel de controles op de inrichtingen gedaan en de RUD doet dit voor de basistaakinrichtingen.

  

Bedrijven in het buitengebied

• •

  Actief toezicht op milieubelastende activiteiten en behandelen en analyseren van milieuklachten;

  Via inhuur worden momenteel de controles op de inrichtingen gedaan en de RUD doet dit voor de basistaakinrichtingen.

  

• •

  Voorlichting aan ondernemers om zorgvuldig om te gaan met gebruik landbouwmachines en om modder of veroorzaakte schade zelf te herstellen of aan de gemeente door te geven;

  Momenteel zijn we met de diverse teams in gesprek om ieders taak en verantwoordelijkheid te beschrijven. Zodra dit helder is gaan we hiermee actief aan de slag.

  

• •

  Inventariseren van illegaal gebruik gemeentegrond door periodieke analyse van luchtfoto’s / kaarten en gerichte actie op illegaal gebruik;

  In het kader prioritering van onze werkzaamheden heeft dit in 2023 geen prioriteit. Op het moment ontbreken de middelen om dit adequaat op de pakken.

  

• •

  Behoud van landschappelijke waarden door duidelijke eisen te stellen aan landschappelijke inpassing en door te contoleren op realisatie;

  Dit wordt wel meegenomen bij de reguliere controles maar dit wordt niet als separaat project opgepakt.

  

• •

  Inzicht geven in en voorlichting over de ruimtelijke regels die van toepassing zijn op het houden van toezicht op de realisatie van bouwwerken, tegengaan van verrommeling en illegale aanlegactiviteiten;

  Tijdens de controle op de verleende vergunning geeft de toezichthouder zoveel mogelijk informatie over geldende regelgeving.

  

Recreatie en toerisme

• •

  Plaats laten vinden van evenementen die voldoen aan gestelde regels en bepalingen om de veiligheid te garanderen, buitensporig gedrag te voorkomen en om hinder en overlast te reduceren;

  Bij de grotere evenementen zijn onze BOA's aanwezig om hierop te controleren.

  

• •

  Behoud van landschappelijke waarden door duidelijke eisen te stellen aan landschappelijke inpassing en door te contoleren op realisatie;

  Dit wordt wel meegenomen bij de reguliere controles maar dit wordt niet als separaat project opgepakt.

  

3.1 Toezicht omgevingsvergunningen

In onderstaande grafiek is weergegeven hoeveel controles de gemeente naar verwachting gaat uitvoeren naar aanleiding van verleende omgevingsvergunningen.

3.2 Overige activiteiten toezicht

Naast het toezicht op de naleving van voorwaarden uit omgevingsvergunningen voert de gemeente nog een heleboel andere activiteiten uit. Deze zijn opgenomen in onderstaande grafieken.

Naast de bovengenoemde taken spelen er nog diverse andere zaken die in 2023 aandacht vragen van de gemeente. Het gaat dan om de volgende zaken:

Voor de uitvoering van dit programma zijn de volgende personele middelen beschikbaar:

Naast de hierboven genoemde personele middelen zijn er ook nog de volgende financiële middelen beschikbaar voor het uitvoeren van dit programma:

De uitvoering van de doelstellingen uit het beleidsplan VTH verloopt over het geheel genomen goed. Deze zijn of al in uitvoering of worden op korte termijn opgepakt.

Op basis van trendanalyses, de realisatie over 2022 en de verwachtingen voor 2023 zijn de geraamde te realiseren producten voor de taakvelden ruimtelijke ordening, vergunningverlening, toezicht en handhaving opgenomen in dit programma. Uiteraard zal de praktijk uitwijzen in hoeverre deze ramingen reëel waren. Het gaat immers grotendeels om vraag-gestuurde dienstverlening. Met andere woorden: de inwoner bepaalt of en wanneer een bepaalde vraag bij de gemeente wordt neergelegd.

In 2022 zagen we een sterke teruggang in de bouwactiviteiten, waarschijnlijk het gevolg van de sterk gestegen bouwkosten. Het is de vraag hoe de markt zich ontwikkelt en wat dat betekent voor het werk voor de gemeente.

Punt van zorg is de vergunningverlening en het toezicht op regels rond brandveiligheid. Daar heeft de brandweer een achterstand in te lopen om dat de realisatie de afgelopen jaren (sterk) is achtergebleven bij de planning. Voor 2023 hebben we nieuwe afspraken gemaakt met de brandweer over het uitvoeren van controles. Hiermee verwachten we voor 2023 een stijgende lijn te zien in de uitvoering van de werkzaamheden.

Ieder jaar komen er meer gegevens beschikbaar. Dit betekent dat de trendanalyses (zie hiervoor het jaarverslag 2022) steeds beter worden en de gegevens completer. De betrouwbaarheid van de cijfers in het uitvoeringsprogramma worden dus steeds hoger omdat deze hierop deels zijn gebaseerd.

De beschikbare mensen en middelen zijn naar verwachting voldoende om dit programma te kunnen realiseren. Natuurlijk wordt dat uiteindelijk bepaald door de vraag van de inwoner, gelet op het vraag-gestuurde karakter van dit deel van de gemeentelijke dienstverlening.

Na afloop van het programmajaar zal er opnieuw een jaarverslag worden opgesteld aan de hand waarvan verantwoording zal worden afgelegd over de resultaten over 2023.

En voor nu: hard aan de slag!