Regeling rechtspositie burgemeester en wethouders Ridderkerk 2023

Ondertekening

TOELICHTING REGELING RECHTSPOSITIE BURGEMEESTER EN WETHOUDERS 2023

Wettelijke regelingen

In de wet en nadere regelgeving zijn alle van belang zijnde onderwerpen geregeld betreffende de rechtspositie van gemeentelijke politieke ambtsdragers. In de Gemeentewet is aangegeven dat de nadere invulling van de rechtspositie van burgemeesters en wethouders alsmede de financiële voorzieningen moet worden geregeld bij of krachtens de wet (AMvB en ministeriële regeling). Deze nader regeling is vastgelegd in het Rechtspositiebesluit decentrale politieke ambtsdragers. In de Rechtspositieregeling decentrale politieke ambtsdragers zijn de (onkosten)vergoedingen nader uitgewerkt.

Hoofdlijnen gemeentelijke regeling

In deze regeling zijn bepalingen opgenomen inzake de rechtspositie van burgemeester en wethouders zover die niet dwingend geregeld zijn in hogere wet- en regelgeving (1). De grondslag hiervoor is te vinden in de Gemeentewet en het Rechtspositiebesluit decentrale politieke ambtsdragers en de Rechtspositieregeling decentrale politieke ambtsdragers. Bij de laatste moderniserings- en harmoniseringsoperatie (Staatsblad 15 oktober 2018) betreffende de rechtspositiebesluiten voor decentrale politieke ambtsdragers zijn er wederom een aantal bepalingen imperatief in hogere wet- en regelgeving vastgelegd. De overweging hierbij is dat het bestuurlijk wenselijk is om de voorzieningen zoals vergoedingen, tegemoetkomingen en andere rechtspositionele aanspraken voor decentrale politieke ambtsdragers dwingendrechtelijk in hogere wet- en regelgeving vast te leggen om politieke discussies te voorkomen. Dit betekent dat er voor gemeenten minder ruimte is om lokaal van wettelijke regelingen af te wijken. Wel kunnen er nadere regels gesteld worden. Indien een gemeente besluit om nadere regels te stellen, zijn een aantal regels van belang.

In artikel 44 en 66 Gemeentewet is bepaald dat ‘buiten hetgeen bij of krachtens de wet is toegekend’, de burgemeester en wethouders als zodanig geen andere vergoedingen en tegemoetkomingen ten laste van de gemeente ontvangen.

Deze regeling is een (nadere) uitwerking van de gestelde regels van de bij of krachtens de wet toegekende vergoedingen en tegemoetkomingen voor de burgemeesters en wethouders.

De arbeidsverhoudingen en fiscale positie

Burgemeesters en wethouders zijn niet in dienstbetrekking bij de gemeente, maar wel benoemd. De gemeente is dus niet de werkgever. Dat betekent bijvoorbeeld dat zij niet vallen onder de werknemersverzekeringen zoals de Werkloosheidswet (WW), Ziektewet (ZW) en de Wet Werk en Inkomen naar Arbeidsvermogen (WIA). Omdat burgemeesters en wethouders wél ambtenaar in formele zin zijn, worden zij fiscaal behandeld als ware zij actief in dienstbetrekking door de Wet op de loonbelasting 1964. Er wordt daarom op de bezoldiging van burgemeesters en wethouders ook loonheffingen ingehouden.

De Algemene pensioenwet politieke ambtsdragers (Appa) is van toepassing op wethouders en burgemeesters. De burgemeester volgt de pensioenaanspraken van de ABP-Pensioenregeling.

ARTIKELSGEWIJZE TOELICHTING

Artikel 2. Reis- en verblijfkosten

Per 1 januari 2019 heeft BZK de reiskostenvergoeding voor woon-werkverkeer en dienstreizen voor burgemeester en wethouders aangepast (Rechtspositiebesluit en de Rechtspositieregeling decentrale politieke ambtsdragers). Ter verduidelijking is deze reiskostenregeling overgenomen in de lokale regeling. Er is dus geen lokale keuze. Het recht op deze vergoeding en de hoogte van de vergoeding is geregeld in de hogere wet- en regelgeving.

De kosten voor openbaar vervoer worden, net als voorheen, geheel vergoed. Wat onder openbaar vervoer wordt verstaan, is gedefinieerd in artikel 1.1. van de Regeling rechtspositie decentrale politieke ambtsdragers. Hierin staat: een voor een ieder openstaand personenvervoer volgens een dienstregeling met een auto, bus, trein, tram of via een geleidesysteem voortbewogen voertuig dan wel met een veerpont of een veerboot. Een taxi valt niet onder het begrip “openbaar vervoer”. Evenals onder het oude regime worden de kosten van een taxi dus niet vergoed. Er is in de Regeling rechtspositie decentrale politieke ambtsdragers bewust afgezien van een specifieke bepaling om de vergoeding van taxikosten wel mogelijk te maken. Het risico op politieke discussie bij juist deze kostensoort is namelijk groot. Wanneer een politieke ambtsdrager echter een functionele beperking heeft (bijvoorbeeld een gebroken been of blindheid), kan hem nu op grond van de onderhavige regeling wel een passende vervoersvoorziening worden aangeboden, bijvoorbeeld in de vorm van een taxi(vergoeding).

Bij gebruik van een eigen vervoermiddel, zoals een auto, fiets of motorfiets, wordt het maximale bedrag vergoed dat een werkgever per kilometer fiscaal onbelast mag vergoeden aan een werknemer. Dat is per 1 januari 2023 €0,21 per kilometer en per 1 januari 2024 €0,22 per kilometer. Ook parkeer- of stallingkosten, veerkosten en tolkosten worden vergoed, zowel bij woon-werkverkeer als bij dienstreizen. Naheffingsaanslagen die zijn opgelegd in verband met niet of te weinig betalen van parkeergeld worden, net zomin als parkeer- en andere boetes, uiteraard niet vergoed.

Burgemeesters kunnen, in plaats van een maandelijkse kilometerdeclaratie, op grond van artikel 3.7 van de Regeling rechtspositie decentrale politieke ambtsdragers kiezen voor een vaste vergoeding per maand voor dienstreizen binnen de gemeente met een eigen vervoermiddel. Dit gaat dan alleen over de kilometervergoeding. Daarnaast mag de burgemeester eventuele parkeer- of stallingkosten, veerkosten en tolkosten declareren. De grondslag hiervoor is opgenomen in de regeling rechtspositie decentrale politieke ambtsdragers (BZK). Het is een individuele keuze voor welke variant de burgemeester kiest.

Voor de noodzakelijke en redelijkerwijs gemaakt werkelijke verblijfkosten bij dienstreizen in Nederland gelden het Reisbesluit binnenland en de maximale vergoedingsbedragen volgens artikel 5 van de Reisregeling Binnenland van het Ministerie van Binnenlandse Zaken. Voor de noodzakelijke en redelijkerwijs gemaakte reis- en verblijfkosten bij dienstreizen naar en in het buitenland gelden het Reisbesluit buitenland en de maximale vergoedingsbedragen volgens de Reisregeling Buitenland van het Ministerie van Binnenlandse Zaken. Deze vergoedingsbedragen worden jaarlijks herzien. Hiervoor is in de gemeente geen nadere besluitvorming nodig.

Artikel 3. Ter beschikking gestelde auto burgemeester en wethouders

Op grond van artikel 3.2.10 van het Rechtspositiebesluit decentrale politieke ambtsdragers kan een auto ter beschikking worden gesteld. Het gaat hierbij om een dienstauto, bijvoorbeeld een door de gemeente ingehuurde auto. Daarnaast kunnen burgemeester en wethouders gebruik maken van gecontracteerd vervoer op afroep (taxi).

De ter beschikking gestelde auto mag alleen worden gebruikt voor dienstreizen (zakelijk gebruik, inclusief ritten voor ambtsgebonden (qq-) functies) of bestuurlijke doeleinden. Bij gebruik voor bestuurlijke doeleinden gaat het om reizen die de betrokken ambtsdrager maakt in het kader van bepaalde nevenfuncties die hij juist vanwege zijn hoedanigheid als politiek ambtsdrager vervult. De ter beschikking gestelde auto mag ook worden gebruikt als bijvoorbeeld een burgemeester of wethouder de gemeente vertegenwoordigt of bij de onbezoldigde commissies en functies van de VNG. Bij gebruik van de ter beschikking gestelde auto is een rittenadministratie nodig voor de fiscus.

Als bijvoorbeeld een burgemeester of wethouder de gemeente vertegenwoordigt en daarvoor een ter beschikking gestelde auto gebruikt, is er vanuit zijn functie als wethouder bezien sprake van zakelijk gebruik van die auto. Ook bij de onbezoldigde commissies en functies van de VNG neemt de Belastingdienst het standpunt in dat sprake is van zakelijke ritten voor burgemeesters en wethouders.

Artikel 4. Nadere regels niet-partijpolitiek georiënteerde scholing

Voor burgemeesters en wethouders is expliciet bepaald dat de kosten voor niet-partijpolitiek georiënteerde functionele scholing, zoals deelname aan congressen en opleidingen, ten laste kunnen worden gebracht van de gemeente. Partijpolitieke scholing komt niet voor vergoeding door de gemeente in aanmerking. De inhoud van de scholing is bepalend of deze al dan niet partijpolitiek georiënteerd is. Wanneer scholing verzorgd wordt door een politieke partij betekent dat niet automatisch dat die scholing partijpolitiek georiënteerd is.

Om in aanmerking te komen voor vergoeding van de scholingskosten, moet gemotiveerd worden dat het gaat om functiegerichte scholing. Scholing is functiegericht als zij beoogt de voor de functie benodigde vakkennis en vaardigheden te verwerven dan wel actueel te houden. Scholing is partijpolitiek georiënteerd als zij geheel of gedeeltelijk tot doel heeft betrokkene op te leiden in het gedachtegoed van de desbetreffende partij. Overigens kan de gemeente ook zelf scholing (laten) verzorgen. Die kosten komen ten laste van de gemeente.

Artikel 5. Informatie en communicatievoorzieningen

Het college van burgemeester en wethouders stelt ten laste van de gemeente aan een wethouder of de burgemeester voor de duur van de uitoefening van zijn functie de noodzakelijke informatie- en communicatievoorzieningen ter beschikking. In bruikleen verstrekte informatie- en communicatievoorzieningen worden in principe, na beëindiging van de functie, ingeleverd. Burgemeester en wethouders kunnen na beëindiging van de functie de aan hen in bruikleen verstrekte informatie- en communicatievoorzieningen onder voorwaarden overnemen. De voorwaarden zijn opgenomen in de Circulaire van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties van 29 maart 2022, 2022-0000173050.

Onder informatie- en communicatievoorzieningen wordt verstaan een smartphone en een computer inclusief software en bijbehorende randapparatuur. Een computer is een desktop, een tablet(computer) of een laptop. Er mag slechts één computer verstrekt worden. De ter beschikking gestelde voorzieningen (smartphone en tablet) dienen daarbij onderscheiden te worden van de desktop of laptop op de werkplek. Voorzieningen op de werkplek worden namelijk op nihil gewaardeerd. Het is toegestaan om een computer op de werkplek (die hoort bij de werkplek) te gebruiken naast een ter beschikking gestelde computer (tablet).

Artikel 6. Aanwijzing als eindheffingsbestanddeel

In het kader van de werkkostenregeling op grond van artikel 31 Wet op de Loonbelasting 1964 zijn een aantal vergoedingen in het Rechtspositiebesluit decentrale politieke ambtsdragers en in deze regeling aangewezen als eindheffingsbestanddeel. De gemeente draagt in dat geval de loonbelasting, waardoor de vergoeding belastingvrij (netto) aan een burgemeester of wethouder kan worden overgemaakt. Anders worden deze door de Belastingdienst als loon gezien en moet hierover bij de bestuurder loonbelasting worden ingehouden. In het kader van de werkkostenregeling kan in de financiële administratie worden aangegeven of een verstrekking of vergoeding onder de gerichte vrijstellingen, intermediaire kosten of onder de nihil-waarderingen valt. Gemeenten mogen daarnaast een verstrekking of vergoeding in de vrije ruimte onderbrengen zonder fiscale consequenties. In 2023 is de vrije ruimte over het fiscale loon tot en met € 400.000 3,0%. Over het bedrag van de loonsom boven € 400.000 is de vrije ruimte in 2023 1,18%. Indien de grens van 1,18% wordt overschreden, zal de gemeente 80% eindheffing moeten betalen.