Beleidsregels maatschappelijke ondersteuning 2023

4.1.1 Inleiding

Via de Wmo 2015 biedt het college waar nodig ondersteuning bij zelfredzaamheid en participatie. In de Verordening is dit nader gespecificeerd, waarbij het wonen in een geschikt huis onderdeel is van de zelfredzaamheid. Daarbij is er één belangrijke voorwaarde voor het vaststellen van passende ondersteuning: er moet een woning zijn. Een eigen woning kan zowel een koop- als huurwoning zijn. Ook bij afwijkende situaties, zoals een (woon)boot of een woonwagen met vaste standplaats wordt in principe gesproken van een woning (wat niet betekent dat ook woningaanpassingen worden toegekend voor deze categorieën van woningen).

Als er geen woning is, dan is het niet de taak van de gemeente om voor een woning te zorgen. Iedereen moet zelf voor een woning zorgen, dat is geen Wmo-zaak.

4.1.2 Afwegingskader algemeen

Normaal gebruik van de woning

Alleen problemen die de cliënt ervaart bij het normale gebruik van de (huidige) zelfstandige woonruimte zijn relevant. Bij het normale gebruik van de woning gaat het om zogenaamde elementaire woonfuncties zoals slapen, (zorgen voor) eten en drinken, toiletgang en lichaamsreiniging. Verder is de toe- en doorgankelijkheid van de woning van belang. Het gebruik van hobby-, werk- of recreatieruimten in de woning valt in principe niet onder de elementaire woonfuncties. Therapeutisch gebruik evenmin.

Eigen oplossingen

In redelijkheid mag er wat van de aanwezige huisgenoten verwacht worden, bijvoorbeeld het ophalen van de was van de bovenverdieping of het legen van de po op de bovenverdieping (gebruikelijke hulp)25. Hetzelfde geldt voor de mogelijkheid om de woning anders in te richten (eigen kracht).

4.1.3 Primaat van verhuizing

Het college beoordeelt ook of het resultaat ’wonen in een geschikt huis’ ook te bereiken is via een verhuizing. Deze beoordeling vindt alleen plaats als de kosten van het aanpassen van de woning hoger zijn dan € 10.000,-. Deze regel is bekend als het zogenaamde primaat van de verhuizing. Het primaat van verhuizen betekent dat het verstrekken van een voorziening voor verhuizing voorrang heeft op andere woonvoorzieningen. De achterliggende gedachte bij het primaat van verhuizing is dat er zo efficiënt mogelijk met de beschikbare middelen en de woningvoorraad wordt omgegaan. Als het college het primaat van verhuizing oplegt, dan kan het college een financiële tegemoetkoming voor de kosten van verhuizing verstrekken. De financiële tegemoetkoming wordt pas uitgekeerd indien de cliënt naar een passende woning is verhuisd.

Als de afweging tussen aanpassen en verhuizen wordt gemaakt, worden hierbij per geval alle relevante aspecten meegewogen. Hierbij gaat het in elk geval om onderstaande afwegingsfactoren, voor zover die toepasselijk zijn in de situatie van de cliënt.

a. Aanwezigheid van aangepaste of eenvoudig aan te passen woonruimte

Het is afhankelijk van de beschikbaarheid van een adequate woning in de regiogemeenten26, of de gemeente genoodzaakt is om de bestaande woning aan te passen.

b. Vergelijking aanpassingskosten huidige versus nieuwe woning

Om inzicht te krijgen in wat de goedkoopst passende oplossing is, moeten de kosten van de direct noodzakelijke maar ook van voorzienbare aanpassingen in de huidige woning in kaart worden gebracht27. Deze kosten worden afgezet tegen de kosten van een verhuizing, waarbij rekening gehouden moet worden met de volgende kosten:

• •

  eventuele verhuis- en inrichtingskosten;

• •

  aanpassingskosten nieuwe woning;

• •

  eventuele kosten voor vrijmaken van de nieuwe woning.

Zijn de kosten moeilijk (feitelijk) inzichtelijk te maken, dan kan worden volstaan met een zo goed mogelijke benadering van de werkelijkheid (ervaringcijfers, aannames). Ook de prognose van de cliënt speelt hierbij een rol bij de inschatting van de kosten, zie onderdeel e.

c. Volkshuisvestelijke afwegingen

Aanpassen van de oude (huidige) woning is ondoelmatig, als een reeds aangepaste woning beschikbaar is. Verder is van belang te onderzoeken of de huidige woning een zogenaamde sloopnominatie heeft. Ook dient rekening gehouden te worden met beschikbaarheid van een woning met een voldoende aantal kamers in relatie tot aantal bewoners. Daarbij wordt ervan uitgegaan dat twee kinderen een slaapkamer kunnen delen. Tenslotte is van belang dat het college en de cliënt niet verplicht zijn de woningaanpassing ongedaan te maken, als de cliënt niet langer gebruik maakt van de woning28.

Dat kan, met name in sociale huurwoningen, een prikkel zijn voor hergebruik ten behoeve van de Wmo-doelgroep.

d. Termijn waarop het woonprobleem opgelost kan worden

Van belang is dat de cliënt binnen een medisch aanvaarbare termijn kan verhuizen naar een geschikte of eenvoudig geschikt te maken woning. Wat medisch aanvaardbaar is, kan per individueel geval verschillen en zal middels onderzoek onderbouwd moeten worden. Eventueel kan hiervoor een sociaal medisch advies worden opgevraagd. Verhuizen kan een snellere oplossing zijn dan aanpassen. Bijvoorbeeld wanneer het ontslag uit het ziekenhuis of de verpleeginrichting afhankelijk is van de woningaanpassing.

De mate van de noodzaak tot verhuizen mag in relatie worden gebracht tot de termijn waarop iemand een woning kan betrekken. In een situatie waar blijkt dat de medische noodzaak voor een verhuizing niet groot is, kan de termijn worden verlengd, indien dat verantwoord is. Het college verwacht van cliënt een actieve inspanning naar het zoeken van een geschikte woning. Ook de Wmo consulent kan de cliënt begeleiden bij het zoeken naar een andere woning. Hierbij kan gebruik worden gemaakt van het regionale woningportaal “Woonnet-Haaglanden” voor sociale huurwoningen. Ook kan er gekeken worden of de client in aanmerking komt voor een urgentie/bemiddeling binnen de regio Haaglanden. Dit kan op basis van de Huisvestingsverordening Pijnacker-Nootdorp (2019-2023) en de bijbehorende beleidsregels urgentieverklaringen.

e. Prognose wonen – zorg

Aansluitend op onderdeel d moet eveneens rekening gehouden worden met de tijdsinschatting over de gebruiksduur van de aangevraagde woonvoorzieningen. Bij de afweging kan rekening gehouden worden met de prognose van het ziektebeeld, al of niet op de wachtlijst staan voor opname in een woonzorgcentrum of andere woonvorm, etc. Hierbij gaat het erom dat de investeringskosten in verhouding staan tot de verwachte duur van het gebruik van de geboden voorziening, waarbij het uitgangspunt is dat het college een resultaatsverplichting heeft.

f. Sociale omstandigheden

Verhuizing kan leiden tot aantasting van het sociale netwerk van de cliënt. Het college moet daarom de sociale omstandigheden van de cliënt in kaart brengen. Daarbij valt te denken aan:

• –

  de binding die de cliënt heeft met de buurt (hoelang woont de cliënt al in die buurt);

• –

  mantelzorg die in belangrijke mate ondersteunt bij algemene dagelijkse levensactiviteiten;

• –

  buurtgebonden vrijwilligerswerk;

• –

  gevolgen voor de aanwezige huisgenoten;

• –

  overige door de cliënt aangehaalde factoren.

g. Afstemming met andere voorzieningen

Afstemming met andere voorzieningen is van belang om te komen tot een besluit op een aanvraag. Afstemming met vervoersvoorzieningen kan een belangrijke rol spelen. De afstand tot openbaar-vervoerhaltes en de aanwezigheid van voorzieningen zoals winkelcentra, scholen en andere voorzieningen kan daarbij van belang zijn.

h. Eigen woning

Verhuizen kan nog meer consequenties hebben wanneer de persoon met beperkingen eigenaar is van de woning. Er wordt nagegaan of cliënt vermogensverlies lijdt bij gedwongen verkoop en er een schuld ontstaat als restant. Van ernstig vermogensverlies is sprake als 5% of meer op de verwervingsprijs moet worden toegelegd. Ook voor het college zijn er extra consequenties wanneer het een eigen woning betreft. Bij een aangepaste eigen woning is minder kans op hergebruik. Bij grotere aanpassingen kan daarom ook bezien worden of plaatsing van een herplaatsbare woonunit kan leiden tot het resultaat.

i. Noodzaak tot verhuizen door inkomensachteruitgang

Iemand kan door zijn beperkingen aangewezen zijn op een (arbeidsongeschiktheids-)uitkering, wanneer werken niet meer mogelijk is. Het hierdoor ontstane inkomensverlies kan ertoe leiden dat een cliënt de woonlasten van zijn huidige woning niet meer kan dragen waardoor verhuizen een adequatere oplossing is dan aanpassing van de huidige woning.

j. Woonlastenstijging en draagkracht

Wanneer een woonruimte als niet betaalbaar wordt beschouwd hangt af van de individuele situatie. Een voorbeeld is een woning waarvan de huur boven de individuele huurtoeslaggrens ligt terwijl cliënt, gelet op de hoogte van zijn inkomen, wel voor huurtoeslag in aanmerking zou komen. Indien bij verhuizing de woonlastenstijging de draagkracht van cliënt te boven gaat, moet hiermee rekening worden gehouden. Uitgangspunt zijn algemeen aanvaarde normen voor woonlasten in relatie tot het inkomen.

4.1.4 Mantelzorgwoning

Er is sprake van een mantelzorgwoning als een zorgvrager bij de mantelzorger gaat wonen of andersom en hiervoor een aan- of bijgebouw bij de woning van de mantelzorger geschikt wordt gemaakt, een tijdelijke mantelzorgunit aan de woning wordt gekoppeld, dan wel een aparte woning of woonunit op het erf van de mantelzorger wordt gerealiseerd. Ook in deze situatie gaat het college uit van de eigen verantwoordelijkheid voor het voorzien in eigen woonruimte. Dit kan door zelf een woning te bouwen of te huren die op het terrein nabij de woning van de mantelzorgers kan worden geplaatst. Daarbij is het uitgangspunt dat de uitgaven die de verzorgde(n) had(den) voor de situatie van de mantelzorg in de mantelzorgwoning, aan het wonen in deze woning besteed kunnen worden. Daarbij kan gedacht worden aan huur, kosten nutsvoorzieningen, verzekeringen enz. Met die middelen zou een mantelzorgwoning gehuurd kunnen worden. Ook zouden deze middelen besteed kunnen worden aan een lening of hypotheek om een mantelzorgwoning (deels) van te betalen. De gemeente Pijnacker-Nootdorp kan adviseren en ondersteunen als het gaat om de nodige vergunningen op het gebied van de ruimtelijke ordening. Bij het bepalen van al dan niet bouwkundige woonvoorzieningen in de mantelzorgwoning houdt het college rekening met de belangen van mantelzorgers, zoals bij tilliften en andere hulpmiddelen die door mantelzorgers bediend moeten worden.

Een veelgehoord argument is dat de bouw van een mantelzorgwoning goedkoper is dan het voorzien in kosten van huishoudelijke hulp, begeleiding en woonvoorzieningen in de woning van waaruit de cliënt verhuist (naar de mantelzorgwoning). Voor cliënten met een Wlz-indicatie wordt begeleiding en huishoudelijke hulp vanuit de Wlz geleverd, maar bij cliënten zonder Wlz-indicatie kan dit inderdaad een belangrijk argument zijn. Als er sprake is van een mantelzorgwoning, verwacht het college daarom ook dat er in een bepaalde mate mantelzorg wordt verleend en wordt hier rekening mee gehouden bij een aanvraag om ondersteuning. Hierbij moet wel altijd onderzocht worden of er sprake is van een veranderde situatie en van (dreigende) overbelasting van de betreffende mantelzorgers. Zolang dat niet het geval is, verwacht het college dat de toegezegde mantelzorg daadwerkelijk wordt verleend en wordt hier dus geen maatwerkvoorziening voor ingezet. Wel is het mogelijk dat er professionele hulp ingezet moet worden naast de mantelzorg, omdat gelet op de beperkingen van de cliënt ondersteuning door een professional moet worden geboden.

4.1.5 Aanbouw

Als voor het bereiken van het resultaat noodzakelijk is dat er een aanbouw geplaatst wordt, dan wordt eerst onderzocht of het plaatsen van een losse woonunit compenserend is. Zeker als sprake is van een eigen woning, omdat hergebruik van de aanbouw voor de Wmo-doelgroep niet snel zal plaatsvinden.

Voorrang inpandige aanpassing

Als een inpandige aanpassing mogelijk is, bijvoorbeeld in de situatie van een ruime benedenverdieping, zal het college allereerst die situatie beoordelen, voordat uitbreiding via een aanbouw plaatsvindt. Er wordt altijd voor de goedkoopst passende oplossing gekozen.

4.1.6 Gemeenschappelijke ruimten

Aanpassingen aan gemeenschappelijke ruimten betreffen meestal het verbeteren van de toe- en doorgankelijkheid van entrees en portieken. Voorwaarde is dat de voorzieningen voor de cliënt noodzakelijk zijn om de eigen woning te kunnen bereiken en er geen sprake is van een woongebouw dat specifiek op mensen met een beperking is gericht. Het gaat hierbij specifiek om automatische deuropeners, hellingbanen en extra trapleuningen. Is er een andere voorziening noodzakelijk, dan wordt deze in principe niet verstrekt29.

Het behoort tot de eigen verantwoordelijkheid van een cliënt om, indien van toepassing, een beroep op de Vereniging van Eigenaren (VvE) of de woningbouwvereniging te doen voor het aanpassen van een gemeenschappelijke ruimte, voordat hij bij de gemeente aanklopt voor hulp. Indien een cliënt met succes op eigen kracht een beroep kan doen op de VvE of de woningbouwvereniging voor het aanpassen van de gemeenschappelijke ruimte, hoeft het college geen maatwerkvoorziening te verstrekken.

Voorzieningen in gemeenschappelijke ruimten mogen geen overlast opleveren voor overige bewoners en moeten voldoen aan bouwvoorschriften. Ook kijkt het college naar zaken als slijtage door weer en wind. Criterium is uiteraard dat de goedkoopst passende voorziening wordt verstrekt.

4.1.7 Bouwkundige woningaanpassingen

Bij bouwkundige aanpassingen aan de woning werkt het college altijd eerst met een programma van eisen. Indien nodig wordt deze opgemaakt door een ter zake deskundig bureau. Uitgaande van het programma van eisen wordt vervolgens een berekening van de noodzakelijke kosten van de woningaanpassing gemaakt. Deze berekening wordt gemaakt op basis van offertes van aannemers en/of een calculatie van de kosten door een ter zake deskundig bureau. Hierbij rekening houdende met de goedkoopst passende woonoplossing voor de cliënt.

4.1.8 Woningsanering

Een maatwerkvoorziening voor woningsanering is mogelijk in gevallen waarin dit als gevolg van allergie, astma of chronische bronchitis (COPD) noodzakelijk is. Basis is een duidelijke diagnose door de huisarts of de longarts. De noodzaak voor het verstrekken van een vergoeding, wordt mede in relatie tot het leefpatroon en leefregels, de gehele woninginrichting en ventilatiemogelijkheden bepaald. Verwacht wordt dat de cliënt zich in het vervolg bij de aanschaf van nieuwe materialen aan het programma van eisen voor de woninginrichting zal houden. Ook mag verwacht worden dat de cliënt zelf maatregelen treft ter voorkoming van COPD-klachten.

In de regel kan een maatwerkvoorziening worden verstrekt indien:

• –

  de cliënt bij de aanschaf niet van tevoren had kunnen weten dat COPD zou ontstaan/verergeren;

• –

  vervanging van het artikel medisch gezien op zeer korte termijn noodzakelijk is.

De woningsanering betreft in de regel het vervangen van tapijt in het slaapvertrek. Indien de cliënt jonger is dan vier jaar kan ook de woonkamer worden gesaneerd. Er wordt alleen een voorziening voor woningsanering toegekend, als de in bijlage 3 genoemde afschrijvingstermijn nog niet verstreken is. Indien de cliënt verhuist, wordt geen maatwerkvoorziening verstrekt omdat het algemeen gebruikelijk is dat bij verhuizing nieuwe vloerbedekking wordt aangeschaft. In de nadere regels is de hoogte van het pgb voor de woningsanering opgenomen.

4.1.9 Prikkelarme rustruimte

Een prikkelarme rustruimte is bedoeld voor kinderen of volwassenen met aantoonbare gedragsstoornissen waarbij het noodzakelijk is dat zij zich kunnen terugtrekken om tot rust te komen. De maatwerkvoorziening is uitdrukkelijk niet bedoeld om overlast voor huisgenoten te beperken, hoewel dat wel een mogelijk neveneffect kan zijn van de verstrekking. Met het oog op de beperking, de gedragsstoornis met ernstig ontremd gedrag tot gevolg, zal de ruimte in de regel beperkt van omvang zijn. Aanwezige voorzieningen zijn gericht op het doel van de prikkelarme rustruimte, het tot rust laten komen. In principe zal de ruimte daarom leeg, prikkelarm en veilig moeten zijn, en indien nodig zijn uitgerust met voorzieningen die toezicht mogelijk maken. Voor zover dat geen technische apparatuur is, kan dat onder de voorziening vallen. Op basis van deskundigenadvies (met name een advies van een onafhankelijk psycholoog of orthopedagoog kan van belang zijn) zal op individuele basis worden vastgesteld aan welke eisen de uitraasruimte moet voldoen. Waar mogelijk worden bestaande ruimten in de woning aangepast.

4.1.10 Overige bepalingen

Horen verhuurder bij woningaanpassing

Indien een huurder een woningaanpassing nodig heeft, moet de eigenaar gehoord worden omtrent het aanbrengen van die aanpassing. Toestemming van de verhuurder is niet vereist voor het aanbrengen of realiseren van de woningaanpassing30.

Verwijderen woningaanpassing

De woningaanpassing hoeft bij het vertrek van de cliënt niet te worden verwijderd31. (Deze regel is een uitzondering op artikel 7:216 lid 1 BW (TK 2013-2014, 33841, nr. 3, p.154).

4.2.1 Inleiding

Artikel 4.3 van de Verordening regelt dat ondersteuning bij een gestructureerd huishouden betrekking kan hebben op:

• –

  het aanbrengen van structuur door de cliënt, regie voeren over de dagelijkse bezigheden, zelf regelen, besluiten nemen, plannen en uitvoeren van taken;

• –

  gebruik maken van het eigen probleemoplossend vermogen van de cliënt;

• –

  het realiseren van een schoon en leefbaar huis;

• –

  de noodzakelijke bereiding van maaltijden;

• –

  het aanwezig zijn van gewassen en opgevouwen kleding;

• –

  de noodzakelijke verzorging van kinderen die tot de leefeenheid behoren.

Voorafgaand aan het toekennen van ondersteuning hierbij beoordeelt het college of er andere mogelijkheden zijn om het probleem van de cliënt op te lossen.

In deze paragraaf wordt uitgewerkt wat onder de verschillende ondersteuning in dit kader wordt verstaan, wat gebruikelijke hulp is en welke algemeen gebruikelijke voorzieningen mogelijk zijn om problemen op te lossen bij het uitvoeren van het huishouden.

4.2.2. Het aanbrengen van structuur in het huishouden

Bij ondersteuning bij een gestructureerd huishouden hoort het aanbrengen van structuur, het regie voeren en plannen over het huishouden, zie artikel 4.3 lid 1 van de verordening. Een belangrijk startpunt is om te bezien of de cliënt zelf de regie kan voeren of dit kan leren. Sommige mensen zijn lichamelijk in staat om de huishoudelijke werkzaamheden zelf uit te voeren, maar hebben sturing nodig bij de planning van de werkzaamheden. In bepaalde gevallen zal die sturing blijvend nodig zijn, in andere gevallen kan het plannen aangeleerd worden. Ondersteuning hierbij is mogelijk, als daartoe een noodzaak is. Maar daaraan voorafgaand beoordeelt het college of gebruikelijke hulp een oplossing voor deze problemen kan bieden. Dat speelt alleen in situaties waarin iemand huisgenoten heeft.

4.2.3 Het realiseren van een schoon en leefbaar huis: aard van de activiteiten

Het gaat hierbij om alle activiteiten om de woning zelf, exclusief de tuin, schoon en leefbaar te houden, uiteraard voor zover de ruimten ook daadwerkelijk worden gebruikt.

Daarbij moet gedacht worden aan het stofzuigen van de woning, het soppen van badkamer, keuken, toilet, het dweilen van vloeren en het overigens schoonhouden van de ruimten die nodig zijn om de woning normaal te gebruiken. Deze ruimten zijn die ruimten die voor dagelijks gebruik noodzakelijk zijn. Ruimten die niet of nauwelijks worden gebruikt, hoeven minder vaak te worden schoongemaakt. Dat kan in de praktijk ook betekenen dat ruimten die zelden of nooit worden gebruikt niet schoongemaakt worden. Persoonskenmerken en behoeften kunnen het mogelijk of noodzakelijk maken van de gehanteerde normtijden af te wijken.

4.2.4 De noodzakelijke bereiding van maaltijden

In elk huishouden zijn boodschappen voor de dagelijkse activiteiten nodig, o.a. om voldoende eten en drinken en andere essentiële zaken in huis te hebben. Het gaat concreet om levens- en schoonmaakmiddelen die dagelijks nodig zijn, en zo nodig om de bereiding van maaltijden, als er geen andere mogelijkheden zijn.

In sommige situaties kan van een maaltijdservice gebruik worden gemaakt. Ook zijn er kant- en klare maaltijden te koop in de supermarkt die soms (tijdelijk) een oplossing kunnen bieden. De SWOP biedt ook diensten in het kader van boodschappen en maaltijden aan. Een boodschappendienst wordt volgens rechtspraak als een aanvaardbare oplossing beschouwd als voldaan is aan de voorwaarden. Zie hierover in paragraaf 3.6.

De ondersteuning hierbij is beperkt tot het kunnen beschikken over levensmiddelen en schoonmaakmiddelen, zaken die dagelijks tot wekelijks gebruikt worden in elk huishouden. Hieronder vallen niet de grotere meer incidentele inkopen zoals kleding en duurzame goederen, zoals apparaten. Het is heel normaal dat mensen boodschappen geclusterd doen door éénmaal per week de grote voorraad in huis te halen. Daar kan de ondersteuning bij aansluiten door uit te gaan van éénmaal per week boodschappen doen. Indien mogelijk wordt daarbij gebruik gemaakt van boodschappendiensten. Alleen als er geen alternatieven zijn kan ook de maaltijd bereid worden. Met diëten kan ook rekening gehouden worden (in het kader van boodschappen doen en maaltijdverzorging c.q. -bereiding) indien dat medisch noodzakelijk is.

4.2.5 Aanwezig zijn van gewassen en opgevouwen kleding

De dagelijkse kleding (en overig huishoudtextiel) moet met enige regelmaat schoongemaakt worden. Dit betekent wassen, drogen en, als het medisch noodzakelijk is gezien de beperkingen, strijken van textiel. Het gaat uitsluitend over normale kleding voor alledag. Het uitgangspunt is dat er zo weinig mogelijk gestreken hoeft te worden. Met het kopen van kleding kan hier door de cliënt rekening mee worden gehouden. Bij het wassen en drogen van kleding is het normaal gebruik te maken van de beschikbare - algemeen gebruikelijke - moderne hulpmiddelen, zoals een wasmachine en een droger.

4.2.6 De noodzakelijke verzorging van kinderen die tot de leefeenheid behoren

Verzorging van kinderen kan onder de ondersteuning bij het huishouden vallen. Kinderopvang (peuterspeelzaal, voorschoolse-, tussenschoolse- en naschoolse opvang) vormt daarbij echter een algemeen gebruikelijke diensten, als voldaan is aan de hiervoor geldende voorwaarden (zie paragraaf 3.6). Daarnaast wordt onderzocht of een andere ouder gebruik kan maken van een verlofregeling (calamiteitenverlof, zorgverlof).

De Wmo 2015 heeft vooral de functie om tijdelijk in te springen zodat de ruimte ontstaat om een al dan niet blijvende oplossing te zoeken. Dat wil zeggen: de acute problemen worden ondervangen zodat er gezocht kan worden naar een eigen, al dan niet permanente oplossing.

4.2.7 Gebruikelijke hulp bij het voeren van een gestructureerd huishouden

Juist in het huishouden mag rekening worden gehouden met gebruikelijke hulp. Het onderzoek zal er dan ook op gericht zijn om de gebruikelijke hulp in kaart te brengen. Wat wordt verstaan onder gebruikelijke hulp is uitgewerkt in bijlage 4 bij deze beleidsregels.

4.2.8 Gebruik van algemeen gebruikelijke voorzieningen

Zie hiervoor paragraaf 3.5.

Hierbij valt te denken aan bijvoorbeeld:

• –

  het gebruik van de glazenwasser voor het reinigen van de ramen aan de buitenkant;

• –

  gebruik van hulpmiddelen voor het huishouden;

• –

  gebruik maken van boodschappendiensten;

• –

  was- en strijkservices en

• –

  alle andere denkbare en beschikbare mogelijkheden, voor zover dat in de situatie van de cliënt in redelijkheid een passende bijdrage zou kunnen bieden bij het realiseren van een gestructureerd huishouden.

Ook wordt gekeken naar de mogelijkheid of door gebruik van moderne huishoudelijke apparatuur een oplossing kan worden gevonden. Het gaat, afhankelijk van de situatie om stofzuigers, magnetron, wasmachines of -drogers, afwasmachines, strijkbout, strijkkruk et cetera.

4.2.9 Omvang van de ondersteuning

Als uit onderzoek blijkt dat de cliënt echt niet zelf of met hulp van zijn omgeving in staat is een gestructureerd huishouden te voeren en ook een algemeen gebruikelijke voorziening, algemene voorziening of een voorziening op grond van een andere wet geen uitkomst biedt, verstrekt het college een maatwerkvoorziening voor ondersteuning bij het huishouden.

Bij de vaststelling van wat er in het individuele geval noodzakelijk is wordt voortgebouwd op de systematiek zoals die tot 2007 ook onder de AWBZ werd gehanteerd, en nadien onder de Wmo 2007, zie bijlage 1. Normering gestructureerd huishouden. Deze systematiek bestaat uit normen uitgedrukt in uren en is indertijd tot stand gekomen in overleg met de toenmalige koepel van zorgaanbieders en is door de Centrale Raad van Beroep als niet-onredelijk aangemerkt. Binnen deze normen zijn er mogelijkheden om in specifieke situaties maatwerk te leveren.

4.2.10 HH1 en HH2

Bij toekenning van ondersteuning bij het huishouden als voor regievoering, ondersteuning bij het realiseren van een schoon en leefbaar huis en andere resultaten die hier worden genoemd is er een onderverdeling in HH1 en HH2. Deze onderverdeling is afkomstig uit het bestek voor de aanbesteding van hulp bij het huishouden en heeft betrekking op de aard en zwaarte van de benodigde hulp in een individueel geval. Een (tijdelijke) maatwerkvoorziening voor ondersteuning bij het voeren van een gestructureerd huishouden kan, al naar gelang van het resultaat waar het om gaat, bestaan uit:

HH1: Hulp bij het huishouden:

• –

  huishoudelijk werk, zoals: stofzuigen, reinigen van badkamer, toilet en keuken, kamers opruimen, stof afnemen, bedden opmaken, afhalen en verschonen, opruimen huishoudelijk afval;

• –

  ramen zemen aan de binnenzijde;

• –

  kleding en linnengoed wassen;

• –

  indien medisch noodzakelijk het strijken van bovenkleding;

• –

  boodschappen doen voor het dagelijks leven, indien hiervoor geen algemeen gebruikelijke ofalgemene voorziening mogelijk is;

• –

  actief opmerken van veranderingen en/of bijzonderheden in bijvoorbeeld de gezondheid en sociale situatie en van behoefte aan meer of andere ondersteuning en dit communiceren via de contactpersoon van de aanbieder naar het Wmo taakveld bij de gemeente. Voorbeelden zijn: het signaleren van onveilige situaties en knelpunten in het huishouden en eventuele veranderingen in de wijze waarop de klant in staat is tot het voeren van zijn eigen huishouden (zoals bedorven eten in de koelkast; niet opengemaakte post; verwaarlozing). Signalen worden besproken met de cliënt en doorgegeven aan de contactpersoon in de eigen organisatie, die de signalen doorgeeft aan het Wmo taakveld.

HH2: Hulp bij het huishouden 2: huishoudelijke werkzaamheden

Het gaat bij HH2 om de activiteiten van HH1, aangevuld met activiteiten in het kader van organisatie van het huishouden:

• –

  zorg voor voeding (voorbereiden, serveren, afwassen, opruimen, aanreiken van de maaltijd);

• –

  opvang en/of verzorging van jonge kinderen tot 12 jaar, wanneer hier geen voorliggende voorziening voor mogelijk is;

• –

  dagelijkse organisatie van het huishouden;

• –

  adviseren en/of verwijzen – zo mogelijk activeren;

• –

  actief handelen naar aanleiding van signalen;

• –

  advies, instructie en voorlichting over huishoudelijk werk.

4.3.1 Inleiding

De ondersteuningsvormen ondersteuning bij zelfzorg, de thuisadministratie, het opbouwen en onderhouden van een sociaal netwerk en dagbesteding zijn onderdeel van de maatwerkvoorziening begeleiding.

Begeleiding is in de Wmo 2015 gedefinieerd als 'activiteiten gericht op het bevorderen van zelfredzaamheid en participatie van de cliënt opdat hij zo lang mogelijk in zijn eigen leefomgeving kan blijven’32. Het gaat dus om hulp in het dagelijks leven om zelfstandig te kunnen leven. Dit kan individuele begeleiding zijn of in een groep (dagbesteding).

Begeleiding hangt nauw samen met de ondersteuning die is gericht op behoud of verbetering van zelfredzaamheid. Bij begeleiding gaat het echter niet om de overname van taken, maar om de ondersteuning ervan. Daarbij zal het veelal gaan om het ondersteunen bij laten uitvoeren van algemene dagelijkse levensverrichtingen (adl) door de cliënt zelf, zoals een aansporing om onder de douche te gaan.

De doelgroep die in aanmerking kan komen voor begeleiding bestaat uit33:

• –

  cliënten met een beperking of een chronisch psychisch of psychosociaal probleem; en

• –

  die niet op eigen kracht, met gebruikelijke hulp, met mantelzorg of met hulp van andere personen uit zijn sociale netwerk voldoende zelfredzaam is of in staat is tot participatie.

4.3.2 Resultaatgebieden begeleiding

De te behalen resultaten van de begeleiding zijn, evenals een beschrijving van de begeleidingsactiviteiten, opgenomen in de Deelovereenkomst maatwerkvoorziening begeleiding (hierna: Deelovereenkomst begeleiding). De Deelovereenkomst begeleiding omvat ook afspraken over het verstrekken van individuele opdrachten aan de zorgaanbieders, de wijze van leveren van de maatwerkvoorziening, monitoring, administratie, verantwoording, bekostiging en declaratie. De afspraken zijn ook – voor zover van belang - opgenomen in deze beleidsregels omdat ze bepalend zijn voor de indicatiestelling, waaronder de toekenning van pgb’s.

Resultaatgebieden begeleiding

Resultaten en activiteiten die deel kunnen uitmaken van de Maatwerkvoorziening Begeleiding:

De Maatwerkvoorziening Begeleiding is gericht op:

• •

  het begeleiden van een cliënt bij zijn verslechterende zelfredzaamheid en/of participatie; of

• •

  het stabiliseren van de zelfredzaamheid en/of participatie van cliënt; of

• •

  het verbeteren van de zelfredzaamheid en/of participatie van cliënt.

Uitwerking resultaatgebieden

De door de zorgaanbieder te verrichten activiteiten vallen binnen de volgende resultaatsgebieden:

• 1.

  Begeleiden bij een gestructureerd huishouden

• 2.

  Ondersteunen bij en opbouwen van een sociaal netwerk voor de cliënt

• 3.

  Ondersteunen van de thuisadministratie

• 4.

  Ondersteuning bij arbeidsparticipatie/dagbesteding

• 5.

  Ondersteuning bij zelfzorg

• 6.

  Mantelzorgondersteuning

1. Begeleiden bij een gestructureerd huishouden

• –

  Cliënt brengt structuur aan en voert regie over de dagelijkse bezigheden, regelt zelf en neemt besluiten, plant en voert taken uit

• –

  Cliënt is trouw aan behandeling

2. Ondersteunen bij en het opbouwen van een sociaal netwerk voor de cliënt

• –

  Cliënt heeft een gezond sociaal netwerk en vervult daarbinnen een passende sociale rol

• –

  Cliënt is in staat een beroep te doen op personen in zijn/haar sociale netwerk

• –

  Cliënt kan eigen problematiek in relatie tot zijn/haar sociale netwerk hanteren

• –

  Bij bemoeizorg: cliënt staat open voor opbouw sociaal netwerk

NB. Bij bemoeizorg en geïsoleerde cliënten zonder een sociaal netwerk is het resultaat 'Cliënt heeft een gezond Sociaal netwerk' een brug te ver. Het gaat hier om het opbouwen van een sociaal netwerk met als achterliggende doelstelling cliënten uit isolement of uit 'verkeerde/foute sociale' omgeving' te halen. Bij bemoeizorg is op die wijze afname van overlast en hanteerbaar gedrag beoogd.

3. Resultaatgebied: Ondersteunen van de thuisadministratie

• –

  Overzicht van de administratie/administratie op orde

• –

  Tijdige betaling van rekeningen door cliënt

4. Resultaatgebied: Ondersteuning bij arbeidsparticipatie/dagbesteding

• –

  Cliënt heeft een zinvolle dagbesteding

• –

  Mantelzorger is niet overbelast

5. Resultaatgebied: Ondersteuning bij zelfzorg

• –

  Cliënt is in staat zichzelf (eventueel met behulp van aansturing) te verzorgen

• –

  Cliënt draagt schone kleding

• –

  Cliënt ziet er verzorgd uit

• –

  Cliënt komt afspraken met zorgprofessionals (zoals huisarts, tandarts, medisch specialist) na

• –

  Cliënt is trouw aan behandeling

6. Resultaatgebied: Mantelzorgondersteuning

• –

  Mantelzorger is niet overbelast

• –

  Mantelzorger kan effectief ondersteunen

4.3.3 Afwegingskader bij zelfzorg, thuisadministratie en opbouw en onderhouden van een sociaal netwerk

In het algemeen geldt dat eerst wordt onderzocht of een cliënt de mogelijkheid heeft om de beperkingen zelf of met hulp van zijn omgeving weg te nemen of hiervoor een beroep kan doen op een algemene voorziening of een voorziening op grond van een andere wet. Deze oplossingen gaan voor op de inzet van een maatwerkvoorziening begeleiding. Zie hierover ook hoofdstuk 3.

Zelfzorg

Zie in de eerste plaats paragraaf 3.7. Persoonlijke verzorging kan zowel vanuit de Zvw als vanuit de Wmo 2015 worden geboden. Persoonlijke verzorging wordt vanuit de Zvw geboden als sprake is van een behoefte aan geneeskundige zorg of een verhoogd risico hierop. De wijkverpleegkundige beoordeelt of hier sprake van is. De toevoeging “of een hoog risico daarop” is de basis voor de inzet van persoonlijke verzorging bij mensen, bijvoorbeeld op een hoge leeftijd, die nog niet direct behoefte hebben aan geneeskundige zorg, maar wel een hoog risico hebben hieraan behoefte te krijgen. De (wijk)verpleegkundige heeft de ruimte om, op basis van de professionele afweging, persoonlijke verzorging in te zetten in een situatie waar nog geen sprake is van dominante medische problematiek.

Cliënten kunnen aanspraak maken op persoonlijke verzorging op grond van de Wmo 2015 wanneer de behoefte aan persoonlijke verzorging samenhangt met de behoefte aan begeleiding. Persoonlijke verzorging op grond van de Wmo 2015 kan dan bestaan uit hulp bij de algemene dagelijkse levensverrichtingen (ADL), die gericht is op het opheffen van een tekort aan zelfredzaamheid. Hierbij hoeft het niet altijd te gaan om persoonlijke verzorging ‘met de handen op de rug’ of verzorging die niet lijfsgebonden is.

Als de Wmo consulent vermoedt dat een cliënt in aanmerking komt voor persoonlijke verzorging vanuit de Zvw, dan vindt hierover afstemming plaats met de wijkverpleging. De wijkverpleegkundige stelt de indicatie en zonder indicatie kan Wmo-ondersteuning niet worden geweigerd met een beroep op artikel 2.3.5 lid 5 Wmo 2015.

Thuisadministratie

Op het gebied van hulp bij de thuisadministratie zijn er diverse oplossingen beschikbaar die voorgaan op de inzet van een maatwerkvoorziening. Hierbij kan specifiek gedacht worden aan:

• –

  “formulierenbrigades”;

• –

  hulp via vakverenigingen;

• –

  budgetbeheer en -begeleiding;

• –

  vrijwillige schuldhulp en/of

• –

  vrijwillige schuldhulpverlening.

Opbouw en onderhouden van een sociaal netwerk

Om te kunnen deelnemen aan het maatschappelijke verkeer is van belang dat een cliënt kan deelnemen aan het “leven van alledag” en de daarvan deel uitmakende wezenlijke sociale contacten kan onderhouden. Het aangaan en onderhouden van sociale contacten zijn van belang om een sociaal isolement te voorkomen.

Voor cliënten met beperkingen of met chronische psychische of psychosociale problemen is het opbouwen en onderhouden van een sociaal netwerk echter niet altijd vanzelfsprekend. Indien een cliënt hierbij beperkingen ondervindt, dienen deze beperkingen te worden verminderd om een sociaal isolement te voorkomen. Om een cliënt hierbij te ondersteunen heeft het college diverse mogelijkheden beschikbaar die voorgaan op de inzet van een maatwerkvoorziening, zie de lijst met algemene voorzieningen en algemeen gebruikelijke diensten in paragraaf 3.6.

4.3.4 Afwegingskader ondersteuning bij dagbesteding

Om zo lang mogelijk zelfstandig te kunnen blijven wonen is het van belang dat een cliënt een zinvolle dagbesteding heeft en –indien van toepassing- eventuele mantelzorgers niet overbelast raken.

Voor veel mensen is het hebben van een ingevulde dag uiteraard heel gewoon. Vanaf 4 jaar bezoekt ieder kind het onderwijs, na het onderwijs vinden de meeste mensen werk, als er niet meer gewerkt hoeft te worden zijn veel mensen uitstekend in staat hun dag te vullen.

Voor wie dat, door de ondervonden beperkingen, niet kan, is dagbesteding een belangrijke doelstelling onder de Wmo 2015. Voor veel mensen geldt dat de dag wordt besteed aan onderwijs en werk. Dat betekent dat tussen 4 jaar en de AOW-leeftijd (die op dit moment verschuift) er in principe van uitgegaan mag worden dat wie dat kan naar het onderwijs gaat en wie dat kan aan het werk gaat. Uitsluitend wanneer dat, om wat voor reden, niet mogelijk is, kan de Wmo 2015 een maatwerkvoorziening aanbieden om een ingevulde dag te hebben.

Een dag kan op veel verschillende manieren ingevuld worden. Het kan gaan om arbeidsmatige-, recreatieve- of andere activiteiten. Bij deze activiteiten kan ook het aspect van het vasthouden van aangeleerde mogelijkheden, of het eventueel uitbreiden van die mogelijkheden, een rol spelen. De manier waarop de dag besteed wordt en of er leermatige of behoudende aspecten aanwezig zijn moet gedurende het onderzoek na melding bepaald worden. Het is sterk van de persoon afhankelijk of er leeraspecten zijn of niet. Het is ook sterk van de persoon afhankelijk of arbeidsmatige aspecten mogelijk zijn of niet. Is dat niet mogelijk, dan zal het karakter van dagbesteding deels recreatief worden. Ook mengvormen kunnen zeer frequent voorkomen; alleen dat al is een aanwijzing dat het leveren van maatwerk vereist is.

De vraag is of er behoefte is aan dagbesteding en waarom. Daarna moet bezien worden of er eigen mogelijkheden of andere alternatieven zijn. Pas aan het eind de omvang te bepalen. Dit omdat er ook combinaties mogelijk zijn, die in een arrangement de eigen oplossingen kunnen aanvullen met een maatwerkoplossing.

Is er een behoefte aan een ingevulde dag die niet met eigen oplossingen of een beroep op andere wetten, algemene voorzieningen of algemeen gebruikelijke voorzieningen of diensten kan worden ingevuld, dan gaat het om de vraag wat voor soort dag invulling gewenst is. Gaat het om een arbeidsmatige of vooral recreatieve invulling of een combinatie van die twee? En zo ja in welke verhouding?

Daarna komt de vraag van de omvang. Op de persoon afgestemd zal beoordeeld moeten worden aan hoeveel dagdelen dag invulling de cliënt behoefte heeft. Het aantal toe te kennen dagdelen dagbesteding is gemaximeerd op zes dagdelen per week.

4.3.5 Onderscheid basis of specialistische begeleiding

Voor de cliënt die begeleiding in natura ontvangt, is minder van belang of sprake is van begeleiding basis of specialistisch. Voor de door de gemeente gecontracteerde zorgaanbieder en de cliënt die begeleiding inkoopt met een pgb is dit echter wel van belang. Hierna wordt aangegeven hoe het onderscheid wordt gemaakt.

Uitgangspunt is dat er begeleiding basis geïndiceerd wordt, tenzij er argumenten zijn waarom dit niet volstaat. Verder is het aan het de Wmo consulent om te beoordelen of sprake is van begeleiding basis of specialistisch. Deze beoordeling vindt altijd op individuele basis plaats.

De Wmo consulent onderzoekt de aard van de ondersteuningsvraag en vormt zich een concreet beeld van de praktische inzet die nodig is in het kader van de begeleiding individueel of begeleiding groep.

De volgende factoren kunnen om specialistische deskundige competenties van de begeleider/zorgverlener vragen:

• –

  de aanwezigheid van gedragsproblemen of de mate van voorspelbaarheid van gedrag. Als een cliënt onvoorspelbaar gedrag vertoont is de ondersteuning die nodig is vaak complexer;

• –

  dynamische of onstabiele situatie. Bij een wisselende ondersteuningsvraag of een steeds veranderende situatie wordt een beroep gedaan op het anticipatievermogen van de begeleider;

• –

  is multidisciplinaire afstemming door de begeleider nodig? De mate waarin hier een beroep wordt gedaan op de regievaardigheden van de begeleider;

• –

  de aanwezigheid van forse communicatieproblemen die een beroep doen op speciale competenties van een begeleider. Dit kan zowel fysiek zijn (doof, stom, blind) als neurologisch (afasie) als een verstandelijke oorzaak hebben (de vraag niet goed onder woorden kunnen brengen of antwoorden niet begrijpen).

Wat leidt niet per definitie tot een indicatie voor begeleiding specialistisch?

• –

  mate van beperkingen: Iemand met licht verstandelijke beperkingen kan moeilijker te ondersteunen zijn dan een persoon met ernstige verstandelijke beperkingen;

• –

  meervoudige problematiek in de zin van meervoudig beperkt. Dit hoeft niet per se complex te zijn. Te denken valt aan de zorg en ondersteuning van mensen die zowel verstandelijk als lichamelijk zwaar beperkt zijn;

• –

  omvang en duur: Dat is niet hetzelfde als complex/specialistisch.

4.3.6 Normering begeleiding

Om eenduidig en onderbouwd de omvang van de begeleiding vast te kunnen stellen is in bijlage 2 de ‘Normering begeleiding’ opgenomen die het college als leidraad hanteert. Deze normering is gebaseerd op de CIZ indicatiewijzer 7.0, januari 2014. Binnen deze normen zijn er mogelijkheden om in specifieke situaties maatwerk te leveren.

4.3.7 Vervoer

In de beschikking wordt vastgesteld of vervoer nodig is en onderdeel moet uitmaken van de maatwerkvoorziening begeleiding individueel of groep. Als vervoer geïndiceerd wordt dan is de zorgaanbieder verplicht dit te organiseren. Het vervoer kan hij regelen in samenspraak met de cliënt, hij kan dit zelf regelen of hij kan daarvoor een overeenkomst sluiten met een vervoerder. Het vervoer moet zodanig georganiseerd worden dat het bruikbaar is voor de cliënt. lndien nodig maakt begeleiding van/naar de deur hier onderdeel van uit. In het natura- of pgb tarief voor begeleiding is rekening gehouden met de noodzakelijke vervoerskosten. Hiervoor wordt dus geen aparte vergoeding verstrekt. Aan de cliënt mag geen extra bijdrage gevraagd worden voor het vervoer.

4.5.1 Kortdurend verblijf

De maatwerkvoorziening ten behoeve van het ontlasten van mantelzorgers kan bestaan uit kortdurend verblijf in een instelling. Kortdurend verblijf is dus uitsluitend bedoeld ter ontlasting van mantelzorgers. Het doel van kortdurend verblijf is dat de mantelzorger duurzaam inzetbaar blijft. De toets is dus of de mantelzorger inderdaad ontlast wordt en of het tijdelijk overnemen van de ondersteuning leidt tot duurzame inzet van de betreffende mantelzorger.

Afwegingskader kortdurend verblijf

In het algemeen geldt dat eerst wordt onderzocht of een cliënt de mogelijkheid heeft om de beperkingen zelf of met hulp van zijn omgeving weg te nemen of hiervoor een beroep kan doen op een algemene voorziening of een voorziening op grond van een andere wet. Deze oplossingen gaan voor op de inzet van een maatwerkvoorziening kortdurend verblijf. Zie hierover ook hoofdstuk 3.

Een cliënt kan in aanmerking komen voor kortdurend verblijf indien hij voldoet aan alle hieronder genoemde voorwaarden36:

• 1.

  het kortdurend verblijf is noodzakelijk ter ontlasting van de mantelzorger;

• 2.

  de cliënt is aangewezen op ondersteuning, gepaard gaande met permanent toezicht;

• 3.

  de cliënt kan geen aanspraak maken op de Zvw of de Wlz om de overbelasting te voorkomen.

Onder permanent toezicht wordt verstaan: toezicht dat geboden wordt op basis van actieve observatie, met als doel dreigende escalatie in het gedrag of de gezondheidssituatie vroegtijdig te signaleren. Door tijdig ingrijpen kan escalatie van onveilige/gevaarlijke/ (levens)bedreigende gezondheids- en/of gedragssituaties voor de cliënt worden voorkomen.

Het toezicht kan gericht zijn op:

• –

  het bieden van fysieke zorg, zodat tijdig kan worden ingegrepen bij bijvoorbeeld valgevaar, of complicaties bij een ziekte; en/of

• –

  het verlenen van zorg op ongeregelde en/of frequente tijden, omdat de cliënt zelf niet (meer) in staat is om hulp in te roepen; en/of

• –

  het preventief ingrijpen bij gedragsproblemen (voorkomen van escalatie en gevaar).

Omvang

De omvang van kortdurend verblijf bedraagt maximaal 52 etmalen per jaar, waarbij de cliënt maximaal 28 etmalen aaneengesloten mag afnemen37.

4.7.1 Inleiding

De maatwerkvoorziening lokaal verplaatsen per vervoermiddel is gericht op het sociaal vervoer, ook wel vervoer in het kader van het leven van alledag in de directe woon- of leefomgeving genoemd. Het gaat in beginsel om verplaatsingen die de cliënt in zijn eigen woonomgeving maakt, zoals vervoer om boodschappen te doen, vrienden en familie te bezoeken, vervoer naar clubs en sociaal-culturele instellingen.

4.7.2 Afwegingskader

Wanneer een cliënt beperkingen ervaart en in overwegende mate en langdurig niet kan deelnemen aan het leven van alledag, kan een vervoersvoorziening die sociale participatie bewerkstelligt verstrekt worden. Een verstrekking hoeft niet geheel tegemoet te komen aan de vervoersbehoefte van cliënt. Bij het bepalen van het te bereiken resultaat gaat het er bij maatschappelijke participatie niet om hoe vaak een cliënt een bestemming wil bereiken, maar om hoe vaak hij dat zou moeten kunnen. Het uitgangspunt hierbij is dat de cliënt kan deelnemen aan het "leven van alledag" en de daarvan deel uitmakende wezenlijke sociale contacten kan onderhouden. Daarnaast is het van belang hoe de cliënt zich tot nu toe heeft gered, al dan niet met behulp van anderen. Indien hierbij beperkingen worden ondervonden dienen deze beperkingen te worden verminderd om een sociaal isolement te voorkomen.

Bij het vaststellen of iemand in aanmerking komt voor een vervoersvoorziening wordt rekening gehouden met:

• •

  de beperkingen van de cliënt;

• •

  de individuele vervoersbehoefte van de cliënt;

• •

  de mogelijkheid om op andere wijze geheel of gedeeltelijk in de vervoersbehoefte van de cliënt te voorzien.

De beperkingen

Onderzocht wordt welke beperkingen de cliënt ondervindt en of deze beperkingen aanleiding zijn voor het vervoersprobleem dat de cliënt ervaart. Uitsluitend aantoonbare beperkingen in relatie tot de individuele vervoersbehoefte van de cliënt met beperkingen zijn bepalend voor de vraag of, en zo ja in hoeverre de cliënt in aanmerking komt voor een vervoersvoorziening.

Vaststellen vervoersbehoefte

Bij het vaststellen van de vervoersbehoefte van de cliënt wordt gekeken naar de vervoersdoelen, de hiervoor af te leggen afstanden en de frequentie waarin ze worden bezocht. Deze aspecten zijn van belang enerzijds om te kunnen bepalen of de vervoersbehoefte in relatie staat tot sociale participatie en op grond daarvan al dan niet onder de Wmo 2015 valt, anderzijds om te bepalen welke vervoersvoorziening de goedkoopst passende en meest proportionele voorziening is. Om de beperkingen en vervoersbehoefte van de cliënt inzichtelijk te maken wordt hierbij onderscheid gemaakt in drie verschillende afstanden:

• •

  de korte afstanden: loop- en fietsafstand in de directe omgeving;

• •

  de middellange afstanden: dat zijn de afstanden die een persoon zonder beperkingen per fiets, brommer, auto of openbaar vervoer aflegt binnen de regio;

• •

  de lange afstanden: naar bestemmingen buiten de regio.

Er bestaat een duidelijke relatie tussen de leeftijd van een cliënt en diens verplaatsingsgedrag:

• •

  kinderen jonger dan 5 jaar hebben geen zelfstandige verplaatsingsbehoefte. De vervoersbehoefte zal in de regel niet dusdanig afwijkend zijn van die van niet-beperkte leeftijdsgenoten dat er aanleiding is voor een vervoersvoorziening;

• •

  kinderen van 5 tot en met 11 jaar hebben een beperkte individuele vervoersbehoefte voor deelname aan het maatschappelijk verkeer (verplaatsingen naast het reguliere woon-schoolverkeer, waarin wordt voorzien vanuit het leerlingenvervoer);

• •

  bij kinderen van 12 jaar en ouder spelen verplaatsingen zich veelal af binnen de mogelijkheden van de fietsafstand of openbaar vervoer (verplaatsingen naast het reguliere woon-schoolverkeer, waarin wordt voorzien vanuit het leerlingenvervoer).

Gebruikelijke en voorliggende oplossingen

Om voor een vervoersvoorziening in aanmerking te komen zal het college eerst alle mogelijke alternatieven beoordelen. Immers, een cliënt komt alleen in aanmerking voor een maatwerkvoorziening, als hij volgens het college niet op eigen kracht, met een algemeen gebruikelijke voorziening, met gebruikelijke hulp, met mantelzorg of met hulp van andere personen uit zijn sociale netwerk, dan wel met gebruikmaking van algemene voorzieningen of een voorziening op grond van een andere wet, in staat is tot zelfredzaamheid en participatie.

Voor het oplossen van vervoersproblemen zijn er diverse voorliggende oplossingen, zoals:

• •

  het gewone openbaar vervoer (OV) of de buurtbus;

• •

  meerijden met huisgenoten, familie, vrienden, mantelzorgers en/of vrijwilligers;

• •

  fiets met lage instap en/of hulpmotor;

• •

  elektrische (bak)fiets;

• •

  (elektrische) Tandem;

• •

  vervoer vanuit de dagbesteding/begeleiding groep;

• •

  vervoer vanuit beschut werk;

• •

  vervoer vanuit de zorgverzekeraar in verband met medisch vervoer (onder andere bij nierdialyse in een instelling en oncologische behandelingen);

• •

  leerlingenvervoer voor het vervoer naar en van school;

• •

  het UWV of de werkgever voor het vervoer in verband met het woon-werk verkeer.

Als bovenstaande oplossingen niet adequaat zijn kan het college een vervoersvoorziening inzetten.

4.7.3 Reikwijdte en omvang van het lokaal vervoer

Volgens rechtspraak bedraagt de reikwijdte van het lokaal verplaatsen een afstand van 15 tot 20 km vanaf het woonadres van de cliënt38. Buiten dit gebied kan gebruik worden gemaakt van de mogelijkheden van het bovenregionale vervoer, dat Valys in opdracht van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport aanbiedt. Het bovenregionaal vervoer is echter pas beschikbaar als cliënten verder reizen dan 25 kilometer vanaf hun woonadres. Om het lokaal en regionaal vervoer op elkaar aan te laten sluiten, stelt het college daarom een vervoersvoorziening beschikbaar waarmee de cliënt een afstand van maximaal 25 kilometer vanaf diens woonadres kan reizen. De maximale reisafstand van een enkele rit mag daarbij niet langer zijn dan 25 kilometer vanaf het woonadres van de cliënt, waarbij voor de berekening van het aantal kilometers wordt uitgegaan van de kortste route volgens de ANWB Routeplanner.

Het college stelt een vervoersvoorziening ter beschikking waarmee de cliënt op jaarbasis maximaal 2400 kilometer kan reizen. Dit kan een collectieve vervoersvoorziening (Regiotaxi) of een combinatie van vervoersvoorzieningen betreffen. Volgens rechtspraak is dit kilometerbudget ruim toereikend om de cliënt in staat te stellen sociale contacten te onderhouden en deel te nemen aan het leven van alledag39.

4.7.4 Voorrang collectief vervoer (Regiotaxi)

Collectief vervoer is een vorm van openbaar vervoer speciaal gericht op mensen met beperkingen. Het betreft een voor pashouders toegankelijk vervoerssysteem waarbinnen mensen op afroep van deur tot deur worden vervoerd. Het collectief vervoer maakt vervoer mogelijk in de directe woon- en leefomgeving van de cliënt. Een enkele rit is maximaal 25 kilometer lang gerekend vanaf het woonadres van de cliënt. Het vervoer wordt uitgevoerd in personenbusjes, personenauto’s of combi-voertuigen en biedt mogelijkheden om loophulpmiddelen, rolstoelen en scootmobielen te vervoeren. De chauffeur biedt de cliënt de benodigde begeleiding. De cliënt betaalt aan de vervoerder een ritbijdrage die is vastgelegd in de verordening.

Het college hanteert voor het zich lokaal verplaatsen per vervoersmiddel in principe het primaat collectief vervoer. Dit betekent dat indien het collectief vervoer een passende oplossing kan bieden, deze oplossing voorrang heeft op andere vervoersvoorzieningen. Aan de hand van de vastgestelde vervoersbehoefte zal het college beoordelen of deze behoefte bij een cliënt met een maximale loopafstand van 800 meter opgelost kan worden door gebruik van het collectief vervoer. Hierbij houdt het college rekening met de individuele situatie en persoonskenmerken en behoeften van de cliënt.

In de gemeente Pijnacker-Nootdorp wordt het collectief vervoer uitgevoerd door de Regiotaxi Haaglanden. Ook mensen zonder beperkingen kunnen hier tegen kostprijs gebruik van maken.

4.7.5 Overige vervoersvoorzieningen

Indien het collectief vervoer gezien de beperkingen van de cliënt geen passende ondersteuning biedt of niet beschikbaar is, kan het college een andere vervoersvoorziening verstrekken. Welke voorziening dat is, hangt helemaal af van de vervoersbehoefte op korte en langere afstanden, en de fysieke en geestelijke mogelijkheden van de cliënt. Het kan bijvoorbeeld gaan om een scootmobiel, een aangepaste fiets of een andere maatwerkvoorziening voor lokaal verplaatsen.

Ernstig beperkte mobiliteit

Bij personen met een loopafstand van minder dan 100 meter en een relevante vervoerbehoefte op korte afstanden zal het college beoordelen of naast een voorziening als collectief vervoer ook nog een voorziening verstrekt moet worden voor de zeer korte afstanden. In veel gevallen zal men overigens kunnen volstaan met het verstrekken van een rolstoel voor het verplaatsen in en rond de woning.

Vervoersvoorziening voor korte afstanden

Voor een vervoersvoorziening voor de korte afstanden gelden de volgende voorwaarden:

• •

  de persoon met beperkingen heeft objectief aangetoonde ernstige belemmeringen in de sta- en loopfunctie en ondervindt ten gevolge hiervan problemen bij het verplaatsen buitenshuis;

• •

  deze problemen doen zich voor op de zeer korte afstand (tot 100 meter) of de iets langere afstanden (tot 500 meter);

• •

  er kan geen gebruik gemaakt worden van andere oplossingen, zoals het openbaar vervoer, de fiets, een rolstoel, rollator, stok, en dergelijke;

• •

  in de vervoersbehoefte is niet of niet volledig te voorzien met het collectief vervoer;

• •

  er moet een geschikte stallingsmogelijkheid voor de voorziening zijn, of die mogelijkheid moet gerealiseerd kunnen worden. Als een scootmobiel noodzakelijk is voor de beperkingen van cliënt, maar een adequate stallingsmogelijkheid ontbreekt, dan is het college verantwoordelijk hiervoor indien mogelijk te zorgen. Een scootmobiel dient overdekt gestald te worden en er dient een oplaadpunt in de nabije omgeving aanwezig te zijn. Het college onderzoekt per individueel geval welke voorziening hiervoor de meest passende en goedkoopste stallingsmogelijkheid biedt, bijvoorbeeld de toekenning van een beschermhoes voor het stallen van de scootmobiel, onder voorwaarde dat de cliënt of diens huisgenoot in het kader van gebruikelijke hulp op deze wijze de scootmobiel kunnen stallen. Als het niet mogelijk is een adequate stallingsmogelijkheid te realiseren, kan er ook geen scootmobiel verstrekt worden;

• •

  de stalling van een aangepaste fiets of driewielfiets is algemeen gebruikelijk. Hier moet de cliënt dus zelf voor zorgen.

Maatwerkvoorziening voor gebruik eigen vervoer

Zie over het gebruik van de eigen auto paragraaf 3.1 (eigen kracht). Als het college op basis daarvan besluit een pgb voor vervoer toe te kennen (voor de bovengebruikelijke ritten over korte afstanden per eigen auto) dan wordt deze berekend op basis van de rekentool Grip op geld -wat kost een auto- van het Nibud uitgaande van de variabele kosten per maand voor een compacte klasse auto, vermenigvuldigd met het aantal benodigde kilometers, uitgaande van maximaal 2400 kilometer per jaar.

Mantelzorg en begeleiding bij vervoer

Met de positie van mantelzorgers kan rekening worden gehouden bij het bepalen van de vervoersvoorziening. Zo kan het noodzakelijk zijn dat de mantelzorger mee wordt vervoerd vanwege de (medische) noodzaak om tijdens het vervoer in te kunnen grijpen. Het vervoer van de mantelzorger als noodzakelijke begeleider is dan gratis.

5.3.1 Inleiding

Een pgb is een geldbedrag bedoeld om zelf ondersteuning of een voorziening mee aan te schaffen of te betalen. Voor het invullen van de ondersteuning naar eigen wensen en behoeften kan het pgb een geschikt instrument zijn. Een pgb kenmerkt zich doordat cliënt of vertegenwoordiger eigen regie kunnen uitoefenen in de levering van de ondersteuning. Dit uit zich onder andere in het zelf bepalen wie de hulp levert en het moment waarop de hulp wordt geleverd. De gemeente Pijnacker-Nootdorp vindt het pgb dan ook een volwaardig alternatief voor zorg in natura voor de cliënt die (met hulp) in staat is tot eigen regie.

De gemeente beoogt zoveel mogelijk flexibiliteit voor de pgb budgethouders bij de besteding van het pgb, zolang het pgb wordt besteed aan het doel waarvoor het verstrekt is. Bij de toegang tot een voorziening is sprake van maatwerk door een zorgvuldig gesprek en –in geval van een pgb- een bestedingsplan. Cliënten krijgen vervolgens zoveel mogelijk een totaalbudget per maand. Daarmee wordt recht gedaan aan de eigen regie en de verantwoordelijkheid van de budgethouder. Voor de uitvoering van het pgb is het college wel afhankelijk van de mogelijkheden die de SVB en de zorgovereenkomsten bieden.

Het is belangrijk dat de cliënt of vertegenwoordiger vooraf goed weet wat het pgb inhoudt en welke verantwoordelijkheden zij daarbij hebben. Tijdens het gesprek en later tijdens de aanvraagprocedure wordt de cliënt of vertegenwoordiger geïnformeerd. Ook verzorgt de Sociale Verzekeringsbank (SVB) voorlichting over het pgb trekkingsrecht en over de arbeidsrechtelijke voorwaarden van een pgb, en helpt met de uitvoering bijvoorbeeld door voorbeelden van zorgovereenkomsten op te stellen.

5.3.2 Aanvraag pgb

Een aanvraag voor een pgb wordt bij het college ingediend door middel van een door de cliënt ingevuld en ondertekend bestedingsplan42. Voor het opstellen van het bestedingsplan dient gebruik gemaakt te worden van het formulier ‘Bestedingsplan pgb’. Indien de cliënt een pgb wenst aan te vragen dan verstrekt de Wmo consulent het formulier aan de cliënt.

In het bestedingsplan vermeldt de cliënt in elk geval:

• –

  hoe de cliënt zelf of met hulp van zijn vertegenwoordiger de aan een pgb verbonden taken op verantwoorde wijze gaat uitvoeren;

• –

  de motivatie om de maatwerkvoorziening in de vorm van een pgb te ontvangen;

• –

  welke maatwerkvoorziening de cliënt met het pgb zou willen inkopen en bij welke uitvoerder;

• –

  op welke wijze de kwaliteit van de maatwerkvoorziening is gewaarborgd en duidelijk is dat de maatwerkvoorziening geschikt is voor het doel waarvoor het pgb wordt verstrekt;

• –

  de kosten van de maatwerkvoorziening, uitgedrukt in aantal eenheden en tarief.

Op basis van het bestedingsplan wordt door het college beoordeeld of de client of zijn vertegenwoordiger voldoet aan de voorwaarden om in aanmerking te komen voor een pgb.

5.3.3 Voorwaarden pgb

Een pgb wordt verstrekt als wordt voldaan aan de volgende voorwaarden43.

Voorwaarde 1. De cliënt is pgb-vaardig

De cliënt is naar het oordeel van het college op eigen kracht of met hulp van zijn sociale netwerk of zijn vertegenwoordiger voldoende in staat de aan een pgb verbonden taken op verantwoorde wijze uit te voeren. Degene die het pgb met of namens de cliënt beheert mag niet tevens de uitvoerder of zorgverlener zijn van de ondersteuning die met het pgb wordt ingekocht omdat deze persoon niet kritisch en met voldoende afstand de beheerstaken kan vervullen44. Hierbij is het uitgangspunt dat degene die de ondersteuning levert door middel van het pgb, niet tevens in staat is zichzelf aan te sturen en aan te spreken en dus het pgb-beheer uit te voeren. Dit geldt ook voor een pgb volgens het niet-professionele tarief, wanneer bijvoorbeeld een familielid de hulp verleent. Enkel wanneer volgens het college geen sprake is van een onacceptabele belangenverstrengeling en uiteraard ook aan alle overige criteria (inclusief de kwaliteitseisen) wordt voldaan, kan deze dubbelrol worden toegestaan.

Het beheren van een pgb is geen eenvoudige en vrijblijvende taak. Met een pgb neemt de cliënt zelf of met hulp van zijn sociale netwerk of zijn vertegenwoordiger zelf de regie in handen en organiseert en koopt hij zelf de toegekende ondersteuning in. Hiervoor is het noodzakelijk dat inzicht is in de hulpvraag en welke ondersteuning hier het beste bij past. Daarnaast behoren de volgende taken tot het pgb-beheer:

• –

  zorgverleners inhuren;

• –

  goede afspraken met de zorgverleners maken;

• –

  zorgverleners aansturen;

• –

  zorgdragen voor tijdige declaratie van de geboden hulp;

• –

  de administratie bijhouden;

• –

  bijdragen aan tijdige en correcte betaling door de Sociale Verzekeringsbank (SVB);

• –

  zorgdragen voor vervanging tijdens zieke en verlof van de zorgverlener.

Voor de beoordeling van de pgb-vaardigheid wordt onder meer gebruik gemaakt van de in bijlage 5 opgenomen checklist ‘10 punten pgb-vaardigheid’ van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Deze checklist is een hulpmiddel bij het gesprek dat de Wmo consulent met de cliënt en/of zijn vertegenwoordig voert over de keuze van zorg in natura of een pgb. De checklist is bedoeld om meer inzicht te geven in de mate waarin de cliënt en/of zijn vertegenwoordiger beschikken over de vaardigheden die noodzakelijk zijn om een pgb te beheren. Wanneer het college van oordeel is dat de cliënt of zijn vertegenwoordiger niet in staat is een pgb te beheren, dan wordt een pgb-aanvraag geweigerd en wordt de individuele voorziening in natura te verstrekt.

Het college kan oordelen dat de cliënt of zijn vertegenwoordiger niet geschikt is de aan een pgb verbonden taken verantwoord te kunnen uitvoeren, als sprake is van de volgende omstandigheden:

• –

  degene die het pgb beheert is handelingsonbekwaam;

• –

  degene die het pgb beheert heeft als gevolg van dementie, een verstandelijke beperking of ernstige psychische problemen onvoldoende inzicht in de (eigen) situatie;

• –

  bij degene die het pgb beheert is sprake van ernstige verslavingsproblematiek;

• –

  bij degene die het pgb beheert is sprake van problematische schuldenproblematiek;

• –

  eerder heeft degene die het pgb beheert misbruik gemaakt van een pgb;

• –

  eerder is sprake geweest van fraude door degene die het pgb beheert.

Als één of meerdere van deze omstandigheden zich voordoen kan dat een reden zijn om het pgb te weigeren. Deze opsomming is niet limitatief. Er kunnen andere situaties denkbaar zijn waarin het verstrekken van een pgb niet gewenst is, waardoor het pgb wordt geweigerd.

Voorwaarde 2. Motivering van het pgb

De cliënt motiveert waarom hij de maatwerkvoorziening in de vorm van een pgb wil krijgen. Het gaat er hierbij om dat de cliënt zelf een gemotiveerde keuze maakt voor een pgb. Het is uitdrukkelijk de keuze van de cliënt om voor een pgb te kiezen en niet van de in te huren aanbieder of zorgverlener.

Voorwaarde 3. De ondersteuning is veilig, doeltreffend en cliëntgericht

Naar het oordeel van het college is gewaarborgd dat de diensten, hulpmiddelen, woningaanpassingen en andere maatregelen die tot de maatwerkvoorziening behoren, veilig, doeltreffend en cliëntgericht worden verstrekt. Het college beoordeelt of sprake is van goede kwaliteit. Hierbij wordt gekeken of de in te kopen ondersteuning geschikt is voor het doel waarvoor het pgb wordt verstrekt.

De doeltreffendheid of cliëntgerichtheid van de met het pgb ingekochte ondersteuning kan getoetst worden in vergelijking met de beschikbare ondersteuning in natura.

Voor wat betreft ondersteuning (dienstverlening) die met behulp van een pgb wordt ingekocht worden de volgende kwaliteitscriteria gehanteerd (in aanvulling op de eisen in de verordening):

• –

  De ondersteuner biedt de Wmo consulent desgevraagd de informatie waarmee de Wmo consulent kan beoordelen of de kwaliteit toereikend is.

• –

  Ondersteuners zetten personeel in dat beschikt over de gangbare competenties en vaardigheden die nodig zijn om de benodigde activiteiten uit te voeren. De competenties en vaardigheden moeten in overeenstemming zijn met de in de relevante branches vastgestelde basiscompetentieprofielen (bcp's). Ook ingehuurd personeel en zelfstandigen zonder personeel moeten voldoen aan deze bcp's.

• –

  De ondersteuner stemt de werkzaamheden af op de persoonlijke situatie van de cliënt.

• –

  De ondersteuner stemt de ondersteuning af op de andere vormen van zorg en ondersteuning.

• –

  De ondersteuner ziet erop toe dat beroepskrachten tijdens hun werkzaamheden in het kader van het leveren van voorzieningen handelen in overeenstemming met de professionele standaard.

Voor wat betreft niet-professionele hulp (waaronder hulp vanuit het sociale netwerk) gelden de hiervoor genoemde eisen onverkort. Voor wat betreft hulp vanuit het sociale netwerk die niet voldoet aan deze eisen wordt, als het gaat om begeleiding basis, onderzocht of de zorgverlener door verkregen ervaring over de toereikende kennis en competenties beschikt om de benodigde begeleiding te bieden.

Een belangrijke wijze waarop het kwaliteitstoezicht plaatsvindt, is evaluatie van de doelen die in het bestedingsplan zijn opgenomen.

5.3.4 Weigeringsgronden pgb

Een pgb kan in de volgende situaties worden geweigerd of ingetrokken.

Voorwaarden pgb

Een aanvraag voor een pgb wordt geweigerd als niet wordt voldaan aan de wettelijke voorwaarden45, zie ook paragraaf 5.3.3 van deze beleidsregels.

Kosten pgb zijn hoger dan het zorg in natura aanbod

Als de kosten van het pgb hoger zijn dan de kosten van de maatwerkvoorziening in zorg in natura, kan het college het pgb voor het gedeelte dat duurder is dan het voorgestelde zorg in natura aanbod weigeren46. De cliënt kan eventueel zelf bijbetalen als het tarief van de door hem gewenste aanbieder duurder is dan het door het college voorgestelde aanbod. Indien blijkt dat de cliënt in dit geval het pgb niet wil of kan aanvullen, dan concludeert het college dat het pgb ontoereikend is om de toegekende maatwerkvoorziening ook daadwerkelijk te kunnen inkopen en wordt het pgb geweigerd.

Het pgb is in een eerdere beslissing ingetrokken of herzien

Een aanvraag voor een pgb wordt geweigerd als eerder een toekenning van een pgb is herzien of ingetrokken, vanwege47:

• –

  het verstrekken van onjuiste of onvolledige gegevens en de verstrekking van juiste of volledige gegevens tot een andere beslissing zou hebben geleid;

• –

  het niet voldoen aan de gestelde voorwaarden;

• –

  het niet of voor aan ander doel gebruiken van de maatwerkvoorziening of het pgb.

Pgb voor mensen uit de huiselijke kring

De cliënt kan de wens hebben om met het pgb ondersteuning in te huren uit de huiselijke kring. Indien hiervoor een indicatie is gesteld voor een maatwerkvoorziening, is sprake van bovengebruikelijke hulp. Voor de afweging of gezinsleden binnen hetzelfde huishouden via een pgb kunnen worden ingehuurd, is het vooral belangrijk dat dit niet tot overbelasting leidt. Immers, bovengebruikelijke hulp leveren leidt tot een extra belasting naast de gebruikelijke ondersteuning die verwacht wordt.

5.3.5 Hoogte pgb

Het pgb moet toereikend zijn om de maatwerkvoorziening te kunnen inkopen en wordt bepaald aan de hand van het door cliënt of zijn vertegenwoordiger ingediende bestedingsplan. In de verordening is bepaald hoe de hoogte van een pgb tarief wordt vastgesteld48. Hierin wordt onderscheid gemaakt tussen pgb tarieven voor professionele en niet-professionele ondersteuning.

Pgb voor professionele ondersteuning

De hoogte van het pgb voor professionele ondersteuning bedraagt het laagste toepasselijke tarief voor gecontracteerde ondersteuning in natura, tenzij op basis van het door de cliënt of zijn vertegenwoordiger ingediende bestedingsplan passende en toereikende professionele ondersteuning voor een lager tarief kan worden ingekocht. Indien dit tarief niet toereikend is om de aangewezen ondersteuning in te kopen, dan wordt het tarief zodanig aangepast dat de ondersteuning hiermee bij tenminste één aanbieder kan worden ingekocht. Dat mag volgens rechtspraak ook een gecontracteerde aanbieder zijn49.

Pgb voor niet-professionele ondersteuning

De hoogte van het pgb voor niet-professionele ondersteuning bij een gestructureerd huishouden wordt vastgesteld op basis van een inclusief tarief50 dat is gebaseerd op het wettelijk minimum uurloon of maximaal een tarief conform de cao Verpleeg- en Verzorgingshuizen, Thuiszorg en Jeugdgezondheidszorg (VVT)51.

De hoogte van het pgb voor niet-professionele ondersteuning bij zelfzorg, de thuisadministratie of het opbouwen of onderhouden van een sociaal netwerk bedraagt een inclusief tarief conform de cao VVT of maximaal het uurtarief voor een persoon uit het sociaal netwerk conform de Regeling langdurige zorg52.

Voor het bepalen van de hoogte van het pgb voor niet-professionele ondersteuning wordt per ondersteuningsvorm onderscheid gemaakt tussen twee tarieven, een 'laag’ en ‘hoog’ tarief. Het ‘hoge’ tarief wordt vastgesteld als sprake is van één of meerdere van de volgende factoren:

• –

  het uitvoeren van (zorg)handelingen vereist specifieke deskundigheid, kennis of vaardigheden;

• –

  de (zorg)handelingen zijn niet planbaar en vinden daardoor op onregelmatige momenten gedurende de dag plaats;

• –

  andere relevante factoren met betrekking tot de voor de cliënt vereiste ondersteuning kunnen ook reden zijn tot toekenning van het ‘hoge’ tarief voor niet-professionele ondersteuning. Gedacht kan worden aan zeer ernstige gedragsproblematiek of een ernstige somatische- en/of verstandelijke beperking waardoor de cliënt zeer beperkt is in zijn zelfredzaamheid.

Het college hanteert maximale tarieven voor uurlonen/dagdeelprijzen. Een overzicht van de maximale tarieven die worden gehanteerd door de gemeente is te vinden in de nadere regels.

Pgb voor hulpmiddelen en woningaanpassingen

De kosten van de voorziening in natura zijn uitgangspunt voor de vaststelling van de hoogte van het pgb.

Daarbij zal veelal sprake zijn van kortingen, omdat via een contract met een leverancier een grote hoeveelheid voorzieningen afgenomen wordt. Deze korting wordt doorberekend naar het pgb. Het is immers de regel dat een pgb niet meer geld kost dan een maatwerkvoorziening in natura. Verder kan worden uitgegaan van de situatie die er zou zijn als de maatwerkvoorziening in natura zou worden verstrekt. Zou dat een nieuwe voorziening zijn of een voorziening die verstrekt zou worden uit depot? In de eerste situatie wordt het bedrag bepaald op een nieuwe voorziening, met korting. In het tweede geval wordt het bedrag gebaseerd op wat het zou kosten om de voorziening uit depot aan te schaffen. Daarbij wordt rekening gehouden met de nog resterende afschrijvingsperiode bij het bepalen van de hoogte van het bedrag. Een voorwaarde is dat de voorziening in depot adequaat is.

Zo nodig wordt het pgb voor een hulpmiddel of woningaanpassing opgehoogd met een bedrag voor onderhoud en reparatie. Deze bedragen kunnen in de regel worden vastgesteld op basis van ervaringsgegevens. Ook kunnen bij de leverancier dergelijke gegevens worden opgevraagd

Symbolische tegemoetkoming voor hulp uit het sociaal netwerk

In de verordening53 is bepaald dat de cliënt of zijn vertegenwoordiger kan kiezen om een ‘symbolisch tegemoetkoming’ te betalen aan personen die hulp verlenen vanuit het sociaal netwerk. Het betreft een vast bedrag per kalendermaand. Deze regeling vormt daarmee een uitzondering op de verplichting voor een pgb-houder om tenminste het wettelijk minimumloon en vakantiebijslag te betalen.

Indien sprake is van hulp waarvoor een arbeidsovereenkomst wordt gesloten, dan is de Wet minimumloon en vakantiebijslag van toepassing. In dat geval moet het pgb dus toereikend zijn om tenminste het wettelijke minimumloon en vakantiegeld te betalen.

5.3.6 Besteding pgb

Het pgb moet besteed worden aan het doel en resultaat waarvoor het is verstrekt. Daarbij bestaat ruimte om het pgb anders te besteden dan is geïndiceerd, bijvoorbeeld voor minder uren met een hoger tarief. Voorwaarde hiervoor is dat de kwaliteit van de ingekochte ondersteuning goed is en met de betreffende ondersteuning uiteindelijk binnen de looptijd van de verstrekking hetzelfde resultaat wordt bereikt. De volgende kosten zijn uitgesloten voor vergoeding vanuit een pgb54:

• –

  kosten voor bemiddeling, tussenpersonen of belangenbehartigers;

• –

  kosten voor het voeren van een pgb-administratie;

• –

  kosten voor ondersteuning bij het aanvragen en beheren van een pgb;

• –

  kosten voor een feestdagenuitkering en een eenmalige uitkering.

Besteding pgb in het buitenland

Het is niet mogelijk een pgb in het buitenland te besteden, tenzij hiervoor expliciet vooraf toestemming is gegeven door het college. Om te toetsen of de cliënt toestemming krijgt voor gebruik van het pgb in het buitenland, gelden de volgende criteria:

• –

  de geïndiceerde maatwerkvoorziening is noodzakelijk om tijdens het buitenlands verblijf te functioneren;

• –

  het verblijf in het buitenland mag de zelfredzaamheid van de cliënt niet belemmeren;

• –

  ondersteuning die in het buitenland geleverd wordt moet bijdragen aan de doelstellingen van het ondersteuningsplan. Dit moet aannemelijk en controleerbaar zijn;

• –

  het pgb mag niet worden ingezet voor het (deels) financieren van de vakantie (bijvoorbeeld reis- en verblijfkosten).

5.3.7 Beschikking, verantwoording en controle

Beschikking pgb

Bij beschikking maakt het college zijn besluit aan de cliënt bekend. In deze beschikking vermeldt het college naast het besluit ook wat de omvang van het pgb is en voor welke periode het pgb bedoeld is. Om volstrekt duidelijk te laten zijn wat met het pgb dient te worden aangeschaft en aan welke vereisten de aan te schaffen voorziening dient te voldoen, wordt een zo nauwkeurig mogelijk omschreven programma van eisen bij de beschikking gevoegd. Hierdoor kan voorkomen worden dat door onduidelijkheid omtrent de eisen die aan de voorziening gesteld moeten worden een verkeerde voorziening wordt aangeschaft. Dat zou tot inadequate voorzieningen kunnen leiden, waardoor het te bereiken resultaat, het bieden van een passende oplossing voor problemen bij zelfredzaamheid en participatie, niet bereikt wordt. Dit zou weer aanleiding kunnen zijn voor nieuwe aanvragen. Wordt dan toch een voorziening aangeschaft die niet aan dat programma van eisen voldoet, dan is gehandeld in strijd met de beschikking.

Verantwoording en controle

Door het goed regelen van het pgb aan de voorkant is controle op een goede besteding en inzet van het pgb met voldoende waarborgen omgeven. Dit maakt dat minder verantwoording nodig is en de administratieve lasten zo veel mogelijk worden beperkt. Pgb-houders dienen zich jaarlijks wel schriftelijk of digitaal te verantwoorden over hun budget en de voorgenomen besteding in het nieuwe jaar. Bij grote budgetten of in niet-stabiele situaties kan het contact en/of de verantwoording vaker plaatsvinden.

Het pgb kan onder meer worden ingetrokken of heroverwogen als:

• –

  de cliënt of vertegenwoordiger het pgb niet of voor een ander doel gebruiken

• –

  blijkt dat de cliënt of vertegenwoordiger onjuiste of onvolledige gegevens hebben verstrekt en de verstrekking van juiste of volledige gegevens tot een andere beslissing zou hebben geleid;

• –

  de cliënt of vertegenwoordiger niet voldoen aan de aan het pgb verbonden voorwaarden

Het college controleert gedurende het jaar via steekproeven door een huisbezoek en/of een administratieve controle uit te voeren (rechtmatigheid) en de inhoudelijke zorgverlening en ondersteuningsvraag met de cliënt of budgetbeheerder te bespreken (doelmatigheid). Bij het beoordelen van de kwaliteit weegt het college mee of de ondersteuning in redelijkheid geschikt is voor het doel waarvoor het pgb wordt verstrekt. Als tijdens de huisbezoeken onrechtmatigheden of ondoelmatig gebruik van het pgb worden geconstateerd kan het college besluiten om voorwaarden te stellen aan voortzetting van het pgb of het verstrekken van de pgb te heroverwegen en eventueel te beëindigen.

De controle van de arbeidsrechtelijke kant van het pgb vindt door de SVB plaats.