Subsidieregeling aanpak energiearmoede woningeigenaren Hilversum

Intitulé

Burgemeester en Wethouders van de Gemeente Hilversum;

Overwegende dat:

• We voor de opgave staan om ons gasverbruik te verminderen om minder CO2 uitstoot te hebben en klimaatverandering tegen te gaan;

• Dat dit gedaan kan worden door de gebouwde omgeving vergaand te verduurzamen door te isoleren, ventileren en uiteindelijk van het gas af te gaan;

• Elke Woningeigenaar verantwoordelijk is voor de verduurzaming van zijn of haar eigen woning;

• Dat niet iedere Nederlander de financiële positie heeft om aan deze verduurzamingsslag mee te doen;

• Door de wereldwijde geopolitieke situatie de energieprijzen enorm zijn gestegen;

• Woningeigenaren met een laag inkomen en een slecht geïsoleerde woning daardoor nog meer in de problemen komen;

• Deze woningeigenaren hierdoor steeds verder in een armoedeval raken;

• Het de wettelijke taak van de gemeente is om mensen met een minimuminkomen te ondersteunen om hen in staat te stellen mee te doen in de samenleving;

• De gemeente van het Rijk een bijdrage heeft gekregen om deze mensen te helpen met het structureel verlagen van hun energierekening door woningverbeteringen aan te bieden;

Gelet op:

• Artikel 4:23 Algemene wet bestuursrecht

• Artikel 3, lid 3 van de Algemene Subsidie Verordening 2021; (ASV).

Besluit vast te stellen de volgende regeling:

Nadere Regels Aanpak Energiearmoede Woningeigenaren

Artikel 1. Begripsbepalingen

In aanvulling op de begripsomschrijvingen in de verordening wordt in deze subsidieregeling verstaan onder:

a. Aanvraag: een schriftelijk verzoek om financiële tegemoetkoming in het kader van deze regeling ( de subsidieaanvraag);

b. Aanvrager: een natuurlijke persoon die Eigenaar-bewoner is van een Woning;

c. Afwerkingsmateriaal: producten waarmee de isolatie wordt afgewerkt na het aanbrengen, zoals stuc, verf of behang;

d. Betaalbewijs: een bewijs van betaling door de eigenaar-bewoner van de uitgevoerde maatregel. Dit kan een kopie van een bankafschrift zijn, of een schermafdruk van internetbankieren;

e. Bouwjaar: het bouwjaar van de Woning zoals vastgelegd in de Basisregistratie adressen en gebouwen (BAG);

f. Bouwbedrijf: Een bedrijf dat gespecialiseerd is in het uitvoeren van de isolatiemaatregel die genomen wordt in het kader van de deze subsidie. Het bouwbedrijf dient gecertificeerd zijn. Dit is te controleren via www.duurzaambouwloket.nl/hilversum;

g. Bouwdeel: vloer, dak of muren van een woning;

h. Eigenaar-bewoner: de natuurlijke persoon die volgens de kadastrale gegevens Eigenaar is van de Woning én volgens de gemeentelijke basisregistratie – ten tijde van de aanvraag - staat ingeschreven op het adres van de Woning;

i. Energielabel: het energielabel van de Woning zoals geregistreerd op https://www.energielabel.nl/woningen/zoek-je-energielabel/;

j. Energiebesparende maatregelen: maatregelen aan de energetische schil van de Woning, zoals isolatie en HR++-glas;

k. Het college: de burgemeester en wethouders van de gemeente Hilversum;

l. Lijst kosten Uitvoering Zelfwerkzaamheid: Een lijst met de maximale bedragen per m2 per maatregel voor de zelfwerkzaamheid, zoals opgenomen in Artikel 7 lid 3 van deze regeling;

m. Maatregelenlijst: lijst met voor subsidie in aanmerking komende maatregelen inclusief criteria waaraan deze maatregelen moeten voldoen. Deze staat onder deze regeling;

n. Subsidieplafond: het bedrag dat gedurende een bepaald tijdvak maximaal beschikbaar is voor de verstrekking van subsidies op grond van deze subsidieregeling;

o. Thermische Schil: de thermische schil wordt gevormd door de bouwkundige constructies, die de verwarmde ruimten omhullen en die hiermee de woning afscheiden van de buitenomgeving, bodem of aangrenzende onverwarmde ruimten. Dit zijn wanden, daken, beglazing en deuren, en vloeren grenzend aan de buitenlucht of grond en vormt één geheel. Een woningscheidende wand (tussen 2 woningen) is géén onderdeel van de thermische schil;

p. Verzamelinkomen: Het inkomen is het verzamelinkomen van alle personen op het adres, behalve van de inwonende kinderen;

q. Woning: een bewoonbare, voor permanente bewoning toegewezen woning in Hilversum die is opgeleverd vóór 2010;

r. Zelfwerkzaamheid: Indien de Aanvrager zelf of met behulp van familie en vrienden de isolatiemaatregel aanbrengt. Dit kan alleen voor de maatregelen waarvan op de maatregelenlijst staat aangegeven dat dit mogelijk is.

Artikel 2. Doel van de regeling

Doel van deze subsidieregeling is het energiezuinig(er) maken van Woningen in Hilversum via het treffen van Energiebesparende maatregelen door Eigenaar-bewoners. De subsidieregeling richt zich op Woningen waarbij op basis van het Energielabel, Bouwjaar en Verzamelinkomen van de Eigenaar-Bewoner de verwachting is dat Eigenaar-bewoners een relatief groot deel van hun inkomen aan energiekosten besteden. De verwachting is dat met het treffen van een Energiebesparende maatregel, zoals isoleren en het vervangen van glas, een grote besparing op de energierekening kan worden gerealiseerd.

Artikel 3. Reikwijdte

Deze subsidieregeling is van toepassing op het treffen van Energiebesparende maatregelen zoals opgenomen in de Maatregelenlijst aan, op of in een Woning in de gemeente Hilversum tot en met 31 december 2023.

Artikel 4. Doelgroep

1. Subsidie kan worden aangevraagd door Eigenaar-bewoners die aan alle drie van de volgende voorwaarden voldoen:

a. De Woning Energielabel C, D, E, F of G heeft; of de Woning matig tot slecht geïsoleerd is; dat wil zeggen dat de isolatie aan een Bouwdeel ontbreekt;

b. De Woning een Bouwjaar heeft van voor 2010;

c. Het Verzamelinkomen van de aanvrager maximaal 130% van het wettelijk sociaal minimum is of; Eigenaar-bewoner in aanmerking komt voor de energietoeslag van ongeveer € 1.300 in 2022

Artikel 5. Subsidievoorwaarden

1. De Subsidieregeling geldt voor het nemen van Energiebesparende maatregelen zoals opgenomen in de door het College vastgestelde Maatregelenlijst;

2. Om voor subsidie in aanmerking te komen dient voldaan te worden aan de bij de betreffende Energiebesparende maatregel gestelde criteria zoals opgenomen in de Maatregelenlijst;

3. De Energiebesparende maatregel moet worden uitgevoerd of toegepast in, aan of op de Woning van de Aanvrager;

4. Indien meerdere energiebesparende maatregelen worden getroffen, kan er voor één van de maatregelen subsidie worden aangevraagd tot maximaal €5000 per maatregel.;

5. Per woning kan (in deze subsidieronde) maximaal één aanvraag worden ingediend

6. De betreffende maatregel(en) mag of mogen pas worden uitgevoerd nádat de subsidie is aangevraagd;

7. De Aanvrager draagt zorgt voor de uitvoering van de maatregel binnen een jaar na datum subsidietoekenning en uiterlijk voor afloop van de subsidiabele periode;

8. Alle Energiebesparende maatregelen moeten zijn uitgevoerd in de bestaande Thermische Schil;

9. Deze subsidie mag gestapeld worden met andere beschikbare subsidies, echter voor dezelfde maatregel mag geen dubbele subsidie worden aangevraagd via andere subsidieregelingen.

Artikel 6. Hoogte subsidie bij uitvoering door Bouwbedrijf

1. De hoogte van de subsidie bedraagt:

a. 100% van de kosten van één Energiebesparende maatregel

b. De subsidie bedraagt maximaal €5000,- inclusief BTW per Woning.

Artikel 7. Hoogte subsidie bij Zelfwerkzaamheid

1. De hoogte van de subsidie bedraagt:

a. 100% van de kosten van één Energiebesparende maatregel

b. De subsidie bedraagt maximaal €5000,- inclusief BTW per Woning.

2. De maatregelen gevelisolatie, dakisolatie, zolder/vlieringvloer isolatie, vloerisolatie en bodemisolatie komen in aanmerking voor Zelfwerkzaamheid en kunnen door de Eigenaar-bewoner zelf worden uitgevoerd. De overige maatregelen kunnen alleen door een bouwbedrijf worden uitgevoerd. Zie ook de maatregelenlijst (link).

3. Per isolatiemaatregel kunnen maximaal de volgende bedragen per m2 worden aangevraagd. Deze bedragen zijn gebaseerd op de bedragen in de ISDE-regeling. Daarnaast is er een bedrag opgenomen voor Afwerkingsmateriaal:

4. Binnen de subsidie voor zelfwerkzaamheden vallen:

a. Het isolatiemateriaal zelf;

b. Producten om het isolatiemateriaal aan te brengen, denk aan bevestigingsmateriaal zoals lijm, kit en schroeven;

c. Purschuim;

d. Stucloop en afdekzeil;

e. Tape en band;

f. Afwerkingsmaterialen zoals verf en behang;

g. Producten die eenmalig gebruikt kunnen worden zoals verfkwasten en bakjes.

5. Buiten de subsidie vallen:

a. De eigen uren;

b. Hand, accu- en elektrisch gereedschap;

c. Ladders, steigers etc.

Art. 8. Aanvragen subsidie

1. Voor het aanvragen van de subsidie moet gebruik worden gemaakt van het op grond van deze regeling beschikbaar gestelde aanvraagformulier.

2. In de Aanvraag moet zijn aangegeven:

a. De brief waaruit blijkt dat de Aanvrager de energietoeslag 2022 van € 1.300 heeft ontvangen.

b. Bij uitvoering door een bouwbedrijf moet een offerte worden overlegd waarin staat:

i. De Energiebesparende maatregel;

ii. De materialen die hiervoor worden gebruikt;

iii. De te bereiken Rd isolatiewaarde van de constructie of U waarde in geval van isolatieglas;

iv. De hoeveelheid geïsoleerd oppervlak (in m2) per maatregel;

v. De kosten van de maatregel via een offerte of prijsopgaaf;

vi. De planning voor de uitvoering van de maatregel.

c. Bij Zelfwerkzaamheid (Doe het zelf) moet worden aangegeven:

i. De Energiebesparende maatregel;

ii. De materialen die hiervoor worden gebruikt;

iii. De te bereiken Rd isolatiewaarde van de constructie of U waarde in geval van isolatieglas;

iv. De hoeveelheid geïsoleerd oppervlak (in m2) per maatregel;

v. Een berekening van de kosten door middel van het oppervlak (m2) te vermenigvuldigen met de prijs per m2 voor de isolatiemaatregel, zoals opgenomen in de ‘Lijst Kosten Uitvoering Zelfwerkzaamheid’ in artikel 7. Daarnaast mag 10% extra aan m2 worden opgenomen voor materiaalverlies tijdens de werkzaamheden. De formule is (Aantal M2 * 1,1 * (kosten materiaal) + aantal M2 * €6 voor afwerkingsmateriaal);

vi. De planning voor de uitvoering van de maatregel.

Artikel 9 Beslistermijn

1. De Aanvrager ontvangt op basis van de Aanvraag binnen acht weken na datum binnenkomst van de Aanvraag een besluit tot subsidieverlening. Dit besluit kan eenmaal met vier weken worden verdaagd.

Artikel 10 optie aanbetaling bij bouwbedrijf

1. Wanneer de Aanvrager geen mogelijkheid heeft om de (aan)betaling van de maatregel voor te schieten, dan kan de Aanvrager een verzoek indienen voor voorlopige uitbetaling van de subsidie. Alleen betalingen die niet uitgesteld kunnen worden tot na de subsidievaststelling komen voor voorlopige uitbetaling in aanmerking.

2. Om aanspraak te kunnen maken op een voorlopige uitbetaling verstrekt de Aanvrager de offerte of prijsopgaaf van de maatregel die uitgevoerd gaan worden.

3. Nadat de voorlopige uitbetaling heeft plaatsgevonden stuurt de Aanvrager binnen zeven dagen een kopie van het rekeningafschrift toe, waaruit blijkt dat de (aan)betaling van de maatregel heeft plaatsgevonden.

Artikel 11 Uitbetalen en verantwoorden bij uitvoering door Bouwbedrijf

1. De Aanvrager dient het uitbetalingsformulier in binnen vier weken na uitvoering van de maatregel.

2. Bij het uitbetalingsformulier moeten daarop betrekking hebbende facturen en bewijzen worden overgelegd waaruit blijkt:

a. Dat de Aanvrager opdracht heeft gegeven;

b. De factuur van de aannemer waarop staat aangegeven:

i. Welke Energiebesparende maatregel(en) is of zijn uitgevoerd;

ii. Welke materialen zijn gebruikt;

iii. De Rd isolatiewaarde van de constructie of U waarde in geval van isolatieglas ná de maatregel;

iv. De hoeveelheid geïsoleerd oppervlak (in m2) per maatregel;

v. Het totaalbedrag van de werkzaamheden inclusief BTW.

3. Het verzoek tot uitbetaling met de gevraagde facturen en bewijzen wordt alleen in behandeling genomen als het compleet is ingediend. Indien het verzoek niet compleet is, wordt de aanvrager verzocht om het verzoek tot uitbetaling compleet te maken.

4. Als het verzoek tot uitbetaling compleet met gevraagde facturen en bewijzen is ontvangen volgt een besluit tot subsidievaststelling en uitbetaling binnen acht weken. Dit besluit kan eenmaal met vier weken worden verdaagd.

5. De betaling van de gehele subsidie vindt plaats onder aftrek van de eventuele voorlopige uitbetaling. Wanneer het bedrag van de voorlopige uitbetaling hoger is dan de vastgestelde subsidie dan betaalt de Aanvrager het verschil retour. De subsidie kan niet hoger vastgesteld worden dan eerder in het besluit tot subsidieverlening is bepaald.

6. De vaststelling van de subsidie wordt digitaal beschikbaar gesteld aan de Aanvrager van de Subsidie.

Artikel 12 Uitbetalen en verantwoorden bij Zelfwerkzaamheid

1. Na de beslissing op de aanvraag ontvangt de aanvrager de voorlopige uitbetaling.

2. Indien de planning zoals opgegeven bij de aanvraag niet wordt gehaald, dient de aanvrager hier zo spoedig mogelijk bericht van te geven en een nieuwe planning in te dienen. De aanvrager kan de planning maximaal 2 x opnieuw indienen. Indien de planning de derde keer niet wordt gehaald, dient de aanvrager de voorlopige uitbetaling te retourneren.

3. De Aanvrager dient het verantwoordingsformulier in binnen vier weken na uitvoering van de maatregel.

4. Bij het verantwoordingsformulier moet de volgende bewijzen worden overlegd:

a. Een betalingsbewijs zoals een factuur of bon(nen) van de bouwmaterialen waarop staat:

i. Welk type bouwmaterialen en producten zijn gekocht

ii. Het aankoopbedrag inclusief BTW.

b. RD-isolatiewaarde is van het aangebrachte materiaal.

5. Als het verzoek tot vaststelling compleet met gevraagde bewijzen is ontvangen volgt een vaststellingsbesluit. Dit besluit kan eenmaal met vier weken worden verdaagd.

6. De vaststellingsaanvraag wordt getoetst op de aangekochte materialen, het aankoopbedrag en de minimale isolatiewaarde. Er wordt getoetst of de artikelen op de bon/factuur voldoen aan de voorwaarden zoals gesteld in artikel 7 van deze regeling. Per aantal vierkante meter muur kan maximaal het bedrag zoals opgenomen in artikel 7.3 van deze regeling worden vastgesteld.

7. Wanneer het bedrag van de voorlopige uitbetaling hoger is dan de vastgestelde subsidie dan betaalt de Aanvrager het verschil retour. De subsidie kan niet hoger vastgesteld worden dan eerder in het besluit tot subsidieverlening is bepaald. De vaststelling van de subsidie wordt digitaal per e-mail beschikbaar gesteld aan de Aanvrager van de Subsidie.

Artikel 13. Subsidiabele periode

1. Subsidie kan worden aangevraagd door de Aanvrager die in aanmerking komt voor deze subsidie vanaf 1 oktober 2022.

2. Subsidie kan worden aangevraagd tot en met 31 december 2023 of tot het moment dat het beschikbare Subsidieplafond is bereikt.

3. Aanvragen die na 31 december 2023 worden ingediend worden niet in behandeling genomen.

4. Het College behoudt zich het recht voor de subsidiabele periode te verlengen indien daar aanleiding toe is.

Artikel 14. Subsidieplafond en wijze van verdeling

1. Voor de toekenning van subsidies geldt een Subsidieplafond van € 600.000. Als het Subsidieplafond bereikt is worden geen subsidieaanvragen meer in behandeling genomen en geen subsidies meer toegekend.

2. Het nemen van besluiten op de aanvragen van subsidie vindt plaats in volgorde van ontvangst van de volledige aanvragen. Indien de Aanvraag niet volledig is, wordt de Aanvrager in de gelegenheid gesteld de Aanvraag aan te vullen. De dag waarop die Aanvraag is aangevuld en volledig is, geldt als de datum van ontvangst van de Aanvraag.

3. Het College kan het Subsidieplafond verhogen en een nieuw Subsidieplafond instellen.

Artikel 15. Weigeringsgronden

1. Naast de in de Algemene subsidieverordening Hilversum 2021 genoemde weigeringsgronden wordt de subsidie niet verleend indien:

a. Niet voldaan is aan de eisen en criteria genoemd in deze regeling;

b. De verstrekte gegevens onjuist zijn.

Artikel 16. Verplichtingen subsidieontvanger

1. Naast de in de Algemene subsidieverordening Hilversum 2021 genoemde verplichtingen gelden de volgende verplichtingen voor de subsidieontvanger:

a. De subsidieontvanger is verplicht zelf zorg te dragen dat de maatregel(en) technisch uitvoerbaar is of zijn en, indien van toepassing, de benodigde publiekrechtelijke en/of privaatrechtelijke toestemmingen voor het uitvoeren van de maatregel zijn verkregen;

b. De subsidieontvanger moet op verzoek van een gemeentelijk toezichthouder medewerking verlenen aan controle van de uitgevoerde werkzaamheden.

Artikel 17. Verantwoording van de subsidie

Het College behoudt zich het recht voor om steekproefsgewijs ter plaatse te laten controleren of de gesubsidieerde maatregelen daadwerkelijk en op de juiste manier zijn uitgevoerd.

Artikel 18. Zelfwerkzaamheid (doe het zelf)

1. De werkzaamheden ten behoeve van het treffen van de maatregelen mogen door de Eigenaar-bewoner zelf worden uitgevoerd mits voldaan wordt aan het volgende:

a. Bij zelfwerkzaamheid komen de eigen uren niet voor vergoeding in aanmerking;

b. Zelfwerkzaamheid is alleen toegestaan bij maatregelen waarvoor op de Maatregelenlijst wordt aangegeven dat ze hiervoor in aanmerking komen.

Artikel 19. Hardheidsclausule

In bijzondere gevallen, met name in gevallen dat de toepassing van deze regeling voor één of meer belanghebbenden onevenredig zou zijn in verhouding tot de met deze regeling te dienen doelen, kan het College afwijken van deze regeling.

Artikel 20. Citeertitel

Deze regeling wordt aangehaald als: ‘Subsidieregeling aanpak energiearmoede woningeigenaren Hilversum’.

Artikel 21. Slotbepalingen

1. Deze subsidieregeling treedt in werking op de dag na de bekendmaking van deze regeling.

2. De subsidieregeling is geldig tot en met 31 december 2023. Na deze datum vervalt zij van rechtswege, met dien verstande dat zij blijft gelden voor het afhandelen van aanvragen die voor of op 31 december 2023 zijn ingediend. Aanvragen ingediend na 31 december 2023 worden niet in behandeling genomen.

Burgemeester en wethouders van Hilversum,

de gemeentesecretaris, de burgemeester,

mr. C.P. Torres Barrera dr. ir. G.M. van den Top

Toelichting

Het TNO rapport “De feiten over energiearmoede in Nederland, Inzicht op nationaal en lokaal niveau” (TNO 2021 P11678 / 21 september 2021) stelt dat energiearmoede kan worden gedefinieerd in termen van gebrek aan het hebben of kunnen krijgen van een woning met een voldoende hoge energiekwaliteit. Als inwoners wonen in minder goed geïsoleerde huizen en daardoor te maken krijgen met een hoge energierekening en/of gezondheidsklachten, dan is de kern van het energiearmoede probleem niet de hoge energierekening maar de lage energiekwaliteit van de woning.

Deze subsidieregeling stelt zich als doel om de energiekwaliteit van de woning van de bovengenoemde doelgroep te verbeteren. Om de doelgroep te definiëren is uitgegaan van de volgende gegevens uit het TNO rapport:

• Er is sprake van een lage energiekwaliteit bij energielabel C of hoger;

• Meer dan 98% van de doelgroep woont in een woning met bouwjaar voor 2010.

Het TNO rapport laat zien dat de woningen van energiearme huishoudens niet significant kleiner of groter zijn dan gemiddeld. De waarde van de woningen van energiearme huishoudens liggen daarentegen wel aanzienlijk lager dan gemiddeld, met uitzondering van de energetisch minder goede woningen waarvan de eigenaren onvoldoende financiële capaciteit hebben om zelf te verduurzamen. Dit past bij het beeld dat het hier deels gaat om vrijstaande (deels monumentale) panden die slecht geïsoleerd zijn. De oppervlakte van de woning is voor het afbakenen van deze subsidieregeling hierdoor geen geschikt criterium, de WOZ-waarde is in dit verband wel een geschikt (extra) criterium.

Ervan uitgaande dat verhuurders zoals De Woonplaats en andere (particuliere) verhuurders zelf verantwoordelijk zijn voor de energiekwaliteit van hun woningen geldt deze subsidieregeling alleen voor Eigenaar-bewoners.

Uitgangspunt is dat deze subsidieregeling minder complex van opzet is dan de landelijke ISDE-regeling. De landelijke regeling wordt vooral gebruikt door relatief draagkrachtige Eigenaar-bewoners. Daarom is ervoor gekozen om bij deze subsidieregeling niet het criterium te hanteren dat er minimaal twee energiebesparende maatregelen getroffen moeten worden, ook gelden er geen minimale oppervlaktes die geïsoleerd moeten worden. Daarnaast kan bij de ISDE-regeling alleen achteraf subsidie worden aangevraagd is, wat een extra drempel is voor de doelgroep. Bij deze subsidieregeling kiezen we ervoor om Eigenaar-bewoners vooraf duidelijkheid te geven over de subsidietoekenning. De kwalitatieve criteria van de Energiebesparende maatregelen zoals de minimale isolatiewaarden zijn wel vergelijkbaar met de criteria van de landelijke ISDE-regeling.

Maatregelenlijst subsidieregeling energiearmoede Hilversum

1. Gevelisolatie: Rd-waarde ≥ 3,5 m2 K/W

2. Spouwmuurisolatie: Rd-waarde ≥ 1,1 m2 K/W

3. Dakisolatie: Rd-waarde ≥ 3,5 m2 K/W

4. Zolder/vlieringvloer isolatie: Rd-waarde ≥ 3,5 m2 K/W

5. Vloerisolatie: Rd-waarde ≥ 3,5 m2 K/W

6. Bodemisolatie: Rd-waarde ≥ 3,5 m2 K/W

7. Isolatieglas

a. a. Achterzetbeglazing of monumentenglas

i. Alleen bij monumenten

b. HR++ glas U-waarde glas ≤ 1,2 W/m2K

i. Panelen in kozijn (U-waarde ≤ 1,2 W/m2K) (i.c.m. isolatieglas)

ii. iIsolerende deur (U-waarde ≤ 1,5 W/m2K) (i.c.m. isolatieglas)

iii. iv. Isolatiekozijn (U-waarde ≤ 2,4 W/m2K) (i.c.m. isolatieglas)

c. c. Triple glas

i. U-waarde glas ≤ 0,7 W/m2K

ii. Panelen in kozijn (U-waarde ≤ 0,7 W/m2K) (i.c.m. isolatieglas)

iii. Isolerende deur (U-waarde ≤ 1,0 W/m2K) (i.c.m. isolatieglas)

iv. Isolatiekozijn (U-waarde ≤ 1,5 W/m2K) (i.c.m. isolatieglas)

De maatregelen gevelisolatie, dakisolatie, zolder/vlieringvloer isolatie, vloerisolatie en bodemisolatie komen in aanmerking voor artikel 13 (Zelfwerkzaamheid) en kunnen door de Eigenaar-bewoner zelf worden uitgevoerd. PUR vloerisolatie is ook uitgesloten voor zelfwerkzaamheid, in verband met de omvang en veiligheid. De overige maatregelen kunnen alleen door een bedrijf worden uitgevoerd.

Wanneer bij de maatregelen spouwmuurisolatie, dakisolatie, vloerisolatie of bodemisolatie voor het isolatiemateriaal lokaal gespoten PIR of PUR wordt gekozen, dan moet dit worden aangebracht met een HFK-vrij blaasmiddel

Niet alle werkzaamheden zijn ongevaarlijk om uit te voeren. Kijk daarom altijd goed naar de aanwijzingen op de verpakking en denk om uw eigen veiligheid.