Nota Gezond Land van Cuijk 2022-2026

Ondertekening

Bijlage 1. Evaluatie gezondheidsbeleid 2017-2020 Land van Cuijk

Het ‘Gezondheidsbeleid Land van Cuijk, 2017-2020’ is gezamenlijk opgesteld door de vijf gemeenten van het Land van Cuijk. Deze nota richtte zich met name op collectieve gezondheidsbevordering. In deze evaluatie blikken we terug op de resultaten die we bereikten binnen dit gezondheidsbeleid. De evaluatie dient als input voor het nieuwe beleid.

Speerpunten

De vijf speerpunten in de periode 2017 – 2020 waren:

• •

  Overgewicht en diabetes

• •

  Alcohol en drugs

• •

  Eenzaamheid en depressie

• •

  Sociaaleconomische gezondheidsverschillen

• •

  Vluchtelingen

Bij de aanpak van het gezondheidsbeleid stond Positieve Gezondheid centraal. Het gaat daarbij om de dimensies dagelijks functioneren, kwaliteit van leven, zingeving, sociaal maatschappelijk participeren, lichaamsfuncties en mentaal welbevinden. Er is sprake van een regionaal beleid met een lokale invulling.

Resultaten

Overgewicht en diabetes

Het streven is om het overgewicht bij jeugd, jongeren, volwassenen en senioren te laten dalen. Daarvoor is ingezet op:

• •

  Het realiseren van het concept biowalking;

• •

  Het inzetten van de thema’s ‘voeding’ en ‘bewegen en sport’ van het programma “de Gezonde School’’.

Biowalking

Biowalking is wandelen voor mensen met diabetes, COPD of Hart- en Vaatziekten, onder begeleiding van een medisch deskundige en veelal gecombineerd met een IVN-gids. Gestart is met een inventarisatie van alle wandelinitiatieven en met het voeren van gesprekken met relevante partners in het netwerk. Het structureel aanbod binnen Land van Cuijk is groot. Vanuit het Maasziekenhuis is Biowalking opgezet. Daarnaast wordt op verschillende plaatsen vanuit huisartsen en fysiotherapeuten in het Land van Cuijk de Nationale Diabetes Challenge uitgevoerd en zijn er veel wandelgroepen actief in diverse kernen.

Gezonde School

Het Gezonde School programma richt zich op het primair onderwijs, voortgezet onderwijs en mbo-onderwijs. Een ‘Gezonde School’ is een school die structureel en integraal werkt aan gezondheid. Er zijn acht items waarop een school een vignet kan behalen. Dit zijn: voeding, bewegen en sport, roken en alcohol, welbevinden, relaties en seksualiteit, fysieke veiligheid, milieu en natuur en mediawijsheid.

Veel scholen in Land van Cuijk besteden aandacht aan gezondheid. Niet iedere school vraagt een vignet aan, maar 21 scholen (PO, VO en ROC) in de regio Land van Cuijk beschikken over een gezonde school vignet:

• •

  20 basisscholen met samen 30 vignetten

• •

  0 middelbare scholen (in het verleden 5 middelbare scholen met 5 vignetten)

• •

  1 ROC met 3 vignetten

Het aantal scholen met een vignet en het totaal aantal vignetten is sterk gestegen in de afgelopen beleidsperiode. Bij de tussenevaluatie in 2019 beschikten de scholen in totaal over 15 vignetten. Dit aantal is verdubbeld. De vraag naar structureel beleid op het gebied van gezondheid en de Gezonde School vignetten blijft bestaan.

Alcohol en drugs

De ambitie is om het alcohol- en drugsgebruik onder alle inwoners te verminderen en te voorkomen. Om dat te bereiken is ingezet op:

Alcohol- en drugspreventie jeugd

In samenwerking met GGD, Novadic-Kentron en Halt besteden alle voortgezet onderwijs scholen in Land van Cuijk aandacht aan alcohol- en drugspreventie. Zowel bij leerlingen, als bij ouders en in schoolbeleid. Denk onder andere aan themabijeenkomsten en voorlichtingsavonden (bijv. Puberbrein of Helder Theater. Ook steeds meer basisscholen in het Land van Cuijk besteden aandacht aan deze onderwerpen. Tevens is in deze beleidsperiode het project ‘Drugs, wat doet het met jou?’ opgestart. Dit is een project met 38 regiogemeenten in Noord-Brabant en GGD, Novadic-Kentron en politie.

Preventie alcoholgebruik ouderen

Gedurende de beleidsperiode hebben we, via de gemeentelijke communicatiekanalen, op meerdere momenten aandacht besteed aan het belang van een gezonde leefstijl en verantwoord alcoholgebruik in het bijzonder. We maken hierbij gebruik van de campagnes vanuit Rijksoverheid en GGD. Denk hierbij aan IkPas, NIX-18 en Stoptober. De informatie is niet alleen specifiek gericht op ouderen, maar op een bredere doelgroep. Daarnaast is GGD in de beleidsperiode aangesloten bij informatiebijeenkomsten en de gezondheidsbeurs waar informatie over gezonde leefstijl (o.a. alcohol- en medicijngebruik) is gegeven.

Eenzaamheid en depressie

Het is de ambitie om eenzaamheid en depressie te verminderen en het percentage verhoogd risico op een depressie of angststoornis te reduceren. Zowel voor senioren, volwassenen en kinderen. Daarvoor is er ingezet op:

• •

  Het project “depressiepreventie bij adolescenten”;

• •

  Een theatervoorstelling en maatjesmarkt.

STORM (depressiepreventie)

In Land van Cuijk is vanaf 2019 besloten om actief in te zetten op depressie- en suïcide preventie bij jongeren, door middel van het project STORM (Strong Teens and Resillient Minds). De focus ligt op het op tijd waarnemen van signalen bij individuele leerlingen, door o.a. aanpassingen in het onderzoek dat de GGD onder alle tweedeklassers op het voortgezet onderwijs houdt. Daarnaast zorgen de overleggen tussen de scholen, GGD en GGZ voor een verbinding tussen zorg, school en gemeenten. Dit project is in het leven geroepen om samen met middelbare scholen depressieve klachten bij jongeren vroegtijdig te signaleren en aan te pakken. Doel is de ontwikkeling van veerkracht, positief zelfbeeld en weerbaarheid van jongeren te stimuleren. Het project is met veel succes vanaf 2019 op vrijwel alle middelbare scholen in Land van Cuijk uitgevoerd.

Theatervoorstelling en maatjesmarkt

In 2017 is in Mill als pilot een interactieve theatervoorstelling georganiseerd voor (eenzame) ouderen. Inzet was om de aanwezigen, op een ludieke wijze, bewust te leren omgaan met gevoelens van eenzaamheid en gezondheidsrisico’s en om ouderen te stimuleren mee te doen met lokale en structurele activiteiten. De bijeenkomst was succesvol, maar besloten is om geen vergelijkbare bijeenkomsten meer te organiseren, maar aan te sluiten bij bestaande werkgroepen aangaande eenzaamheid. Hierbij is onder andere invulling gegeven aan de Vitaliteitscheck 72 in Grave die nu al een aantal keer heeft plaatsgevonden. Daarnaast is met de GGD en andere partners ingezet op het organiseren van fittestdagen, zijn er in enkele kernen actieve werkgroepen rondom eenzaamheid en zijn diverse initiatieven opgepakt tijdens de Week van de Eenzaamheid (zoals Samen Soepen).

Sociaaleconomische gezondheidsverschillen

Het streven is om mensen met lage sociaaleconomische status gezonder te laten eten en drinken. Daarvoor wordt er ingezet op het geven van inzicht over het voedingsgedrag van inwoners en het adviseren over verbeteringen daarin. Daarvoor is ingezet op de cursus “Budget koken”.

Kookworkshops “Budget koken”

In de afgelopen beleidsperiode zijn in de Smaakcentra Boxmeer, Cuijk en Langenboom kookworkshops georganiseerd in samenwerking met de GGD, Smaakcentrum en Sociom en met medewerking van bibliotheken en ROC. Deze kookworkshops waren gericht op mensen met een uitkering. In een serie van drie workshops kregen deelnemers les over gezonde voeding en hebben ze samen gezonde en goedkope maaltijden gekookt en gegeten. In de bijeenkomsten werd aandacht besteed aan wat de bibliotheken te bieden hebben en werden deelnemers geïnformeerd over goedkoop sporten bij het ROC. Ook zijn er aanvullende initiatieven opgepakt, zoals Supermarkt-Safari, Samen Goed Eten, etc.

Vluchtelingen

Het was de ambitie om statushouders bewust te maken en te ondersteunen op het gebied van gezondheid en opvoeding. Daarvoor zijn er kleinschalige bijeenkomsten georganiseerd in het Land van Cuijk voor statushouders en is gezondheid onderdeel geworden van het participatieverklaringstraject. Statushouders zijn (en worden nog steeds) door de GGD geïnformeerd over de gezondheidszorg in Nederland, en over opvoeding, hygiëne en seksualiteit. Aanvullend zijn initiatieven georganiseerd, zoals begeleiding van Eritreeërs vanuit Proeftuin Cuijk en het organiseren van specifieke workshops voor Syrische nieuwkomers.

Bijlage 2. Kaders en context voor Gezond Land van Cuijk

Onderstaand zijn de landelijke en lokale kaders en context beschreven die van belang zijn voor de nota Gezond Land van Cuijk.

Landelijk

Wet publieke gezondheid (Wpg)

De Wpg legt de gemeentelijke verantwoordelijkheden voor de publieke gezondheid vast. Wettelijk zijn dat onder andere jeugd- en ouderengezondheidszorg, het bestrijden van infectieziekten en technische hygiënezorg. De gemeente is verplicht hiervoor een Gemeentelijke Gezondheidsdienst (GGD) in stand te houden. Voor onze gemeente is dit de GGD Hart voor Brabant. Op het gebied van collectieve preventie hebben gemeenten veel beleidsruimte. Bij een groot aantal initiatieven of interventies voor collectieve preventie is GGD Hart voor Brabant een belangrijke partner.

Landelijk Gezondheidsbeleid 2020-2024

De landelijke nota gezondheidsbeleid 2020-2024 ‘Gezondheid breed op de agenda’ beschrijft de landelijke prioriteiten op het gebied van publieke gezondheid. Hierin staan vier gezondheidsvraagstukken centraal:

1. Gezondheid in de fysieke en sociale leefomgeving

De Omgevingswet geeft ruimte om een gezonde leefomgeving te ontwikkelen. De ambities zijn om gezondheid een vast onderdeel van de belangenafweging in het ruimtelijk beleid te laten zijn en meer verbinding te maken tussen het fysieke en sociale beleidsdomein.

2. Gezondheidsachterstanden verkleinen

De ambities voor het verkleinen van de gezondheidsachterstanden zijn om de levensverwachting van mensen met een lage SES en de goed ervaren gezondheid van alle Nederlanders toe te laten nemen. Daarbij is er extra aandacht voor gezondheidsbevordering in wijken en buurten met gezondheidsachterstanden.

3. Druk op het dagelijks leven bij jeugd en jongvolwassenen

Jeugd en jongeren ervaren steeds meer een druk op het dagelijks leven. Het is de ambitie om kennis te hebben over de aard, omvang en determinanten van mentale gezondheid bij jongeren. Daarbij wil de overheid de ervaren prestatiedruk onder jongeren verminderen door mentale gezondheidsvaardigheden te stimuleren.

4. Vitaal ouder worden

De ambities voor vitaal ouder worden zijn het verhogen van het aantal ouderen dat zich vitaal voelt en het creëren van een gezonde leefomgeving die ouderen verleidt tot een gezonde leefstijl. Daarnaast wil de overheid het risico op spoedeisende hulp na een val bij ouderen laten afnemen.

Ook wordt de komende jaren ingezet op een domein overstijgende ontwikkelagenda, waarin rijk en gemeenten zich samen inzetten op de volgende drie thema’s:

• •

  de aanpak van gezondheidsachterstanden

• •

  gezondheidsbescherming in de fysieke omgeving

• •

  van denken vanuit ziekte naar denken vanuit gezondheid.

Nationaal Preventieakkoord

Belangrijke landelijke prioriteiten op het gebied van preventie zijn vastgelegd in het Nationaal Preventieakkoord. Het Nationaal Preventieakkoord richt zich op het terugdringen van roken, overgewicht en problematisch alcoholgebruik. Dat gebeurt met bindende afspraken in drie deelakkoorden.

Het Nationaal Preventieakkoord richt zich op het jaar 2040. In dat jaar is een gezonde leefstijl de norm en is het overgewicht fors teruggedrongen en begint geen enkel kind met roken. In de buurt van kinderen en jongeren wordt niet meer gerookt. Niet op of rondom het schoolplein, niet bij de sportclub en op het werk zijn geen rookruimtes meer. Jongeren onder de 18 jaar vinden het in 2040 heel normaal om geen alcohol te drinken. Volwassenen zijn zich ervan bewust dat je af en toe best kunt genieten van een biertje of een glas wijn, maar dat alcohol ook grote gezondheidsrisico’s met zich meebrengt.

Vanuit het Nationaal Preventieakkoord is de oproep gedaan om regionaal of lokaal een preventieakkoord te sluiten met verschillende partijen. Hiervoor zijn landelijke subsidiemogelijkheden beschikbaar gesteld.

Lokaal

Regionaal preventieakkoord

In 2021 stelden de gemeenten in het Land van Cuijk in samenspraak met ruim vijftig lokale partners het ‘Regionaal Preventieakkoord Land van Cuijk’ op. Samen met de partners maakten we afspraken over ambities en acties om preventie in onze gemeenten te versterken. De ambities die we gezamenlijk willen bereiken zijn:

• 1.

  Minder mensen die roken

• 2.

  Minder mensen met overgewicht

• 3.

  Minder mensen die problematisch alcohol en/of drugs gebruiken

Klik op de link hieronder om het Preventieakkoord Land van Cuijk om het akkoord te bekijken.

https://drive.google.com/file/d/10ab0C4pX7oG0XrWuAx0TLQlr2r6_UPCZ/view

Omgevingsvisie

De omgevingsvisie toont op hoofdlijnen het langetermijnbeleid en beschrijft het ruimtelijk beleid van de gemeente, maar er is ook een duidelijke link met het gezondheidsbeleid. De gezonde leefomgeving is daarom een belangrijk aandachtspunt in zowel dit gezondheidsbeleid als in de omgevingsvisie.

Jeugdbeleid

Het jeugdbeleid richt zich erop om kinderen een kansrijke start te geven. Ook daarin speelt gezondheid een belangrijke rol. Zo zijn er binnen de gemeente al verschillende interventies zoals Gezonde School, Smaakcentrum, Sjors Sportief, Simpel Fit en Samen Gezond Eten. Ook voor het alcohol- en drugsbeleid vinden er interventies plaats zoals voorlichting door de GGD en HALT of interventies vanuit Novadic-Kentron om verslavingen te voorkomen en te behandelen.

Preventie- en handhavingsplan alcohol

Met het preventie- en handhavingsplan alcohol wil de gemeente bereiken dat jongeren onder de 18 jaar geen alcohol gebruiken en dat er vanaf 18 jaar sprake is van alcoholgebruik met mate. De gemeente wil de gezondheid en het welzijn van de gebruiker verbeteren en ervoor zorgen dat de wet- en regelgeving door alcoholverstrekkers wordt nageleefd. Het preventie- en handhavingsplan is geactualiseerd.

Zie link hierboven.

Lokaal sportakkoord

Sport en bewegen nemen een steeds belangrijkere rol in binnen onze samenleving. De voormalige gemeenten in het Land van Cuijk sloten daarom samen met verenigingen, sport- en beweegaanbieders en maatschappelijke organisaties een lokaal sportakkoord. De lokale sportakkoorden geven een impuls aan sport en bewegen en dragen bij aan een gezonde en vitale leefomgeving in de gemeente Land van Cuijk.

Klik op de links hieronder om de Sportakkoorden binnen het Land van Cuijk te bekijken.

https://ssnb.nl/wp-content/uploads/2020/11/LOKAAL-SPORTAKKOORD-GRAVE-oktober-2020.pdf

https://www.cuijkbeweegt.nl/uploads/LOKAAL-SPORTAKKOORD-CUIJK-oktober-2020.pdf

https://expedities.negen.nl/uploads/Millensinthubertverenigt/LOKAAL-SPORTAKKOORD-MILL-EN-SINT-HUBERT-2020.pdf

https://expedities.negen.nl/uploads/Sportakkoord-Boxmeer-2020.pdf

https://expedities.negen.nl/uploads/sportakkoordsintanthonis/Sportakkoord-Sint-Anthonis-2020_200623_133737.pdf

Bijlage 3. Preventie- en Handhavingsplan alcohol Land van Cuijk

1. Inleiding

Gemeenten zijn sinds 2013 de belangrijkste uitvoerder van de Alcoholwet (voorheen Drank- en Horecawet). De Alcoholwet heeft als doel om gezondheidsschade door alcohol bij jongeren te voorkomen en verstoring van de openbare orde door alcoholmisbruik onder jongeren terug te dringen. De wet valt onder de verantwoordelijkheid van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) en is daarmee primair een gezondheidswet. Het toezicht op de naleving van de Alcoholwet is sinds 2013 voor het overgrote deel decentraal belegd en daarmee de verantwoordelijkheid van de gemeente, specifiek de burgemeester.

De Alcoholwet is een bijzondere wet die het gebruik, de aanwezigheid en de verstrekking van alcoholhoudende dranken regelt. Daarmee beschermt deze wet onze samenleving, met name de jongeren, tegen de negatieve effecten van alcohol op het gebied van gezondheid en veiligheid. Eén van de verplichtingen die artikel 43a Alcoholwet oplegt is het opstellen van een Alcohol Preventie- en Handhavingsplan. Dit plan wordt elke vier jaar gelijktijdig met het gemeentelijk gezondheidsbeleid vastgesteld en bevat de hoofdzaken van het beleid betreffende de preventie van alcoholgebruik, met name onder jongeren, en de handhaving van de wet.

Met dit Alcohol Preventie- en Handhavingsplan geeft de gemeente Land van Cuijk invulling aan de uitvoering van de wettelijke taak.

In dit plan geven we aan:

• •

  Wat de doelstellingen zijn van het Alcohol Preventie- en Handhavingsbeleid;

• •

  Welke acties worden ondernomen om alcoholgebruik, met name onder jongeren, te voorkomen, al dan niet in samenhang met andere preventieprogramma’s als bedoeld in artikel 2, tweede lid, onderdeel d, van de Wet Publieke Gezondheid;

• •

  Welke resultaten in de door het plan bestreken periode minimaal behaald dienen te worden;

• •

  De wijze waarop het handhavingsbeleid wordt uitgevoerd en welke handhavingsacties in de door het plan bestreken periode worden ondernomen.

Verklaring van begrippen

• •

  Problematisch alcoholgebruik: het totale alcoholgebruik door jongeren onder de 18 jaar, drinken door zwangere vrouwen, overmatig drinken, zwaar drinken, regelmatig bingedrinken, een drinkpatroon dat leidt tot lichamelijke klachten en/of psychische of sociale problemen en dat een adequate aanpak van bestaande problemen verhindert.

• •

  Bingedrinken: minstens één keer per maand ten minste vijf glazen alcohol drinken bij één gelegenheid.

• •

  Zwaar drinken: minstens één keer per week ten minste vier glazen (vrouwen) of zes glazen (mannen) alcohol op één dag drinken.

• •

  Overmatig drinken: het drinken van meer dan 21 glazen per week (mannen) of meer dan 14 glazen per week (vrouwen).

1.Probleemanalyse

De gemeente Land van Cuijk werkt aan een gezonde toekomst. Een gezonde leefstijl van de inwoners draagt hieraan bij. Alcohol is een risicovol product dat schadelijke gevolgen kan hebben voor de gezondheid en (sociale) veiligheid van inwoners. Eén van de aandachtspunten in zowel de nota “Gezond Land van Cuijk” als het “Regionaal Preventieakkoord Land van Cuijk” is daarom het alcoholgebruik terug te dringen. Zowel jongeren onder de 18 jaar als boven de 18 jaar in de gemeente Land van Cuijk drinken relatief veel en er zijn relatief veel ouders die dit alcoholgebruik toestaan.

1.1.Risico’s van alcohol

Het is niet zonder reden dat de gemeente haar jeugdige inwoners wil beschermen tegen de schadelijke gevolgen van alcohol. Er is steeds meer kennis over deze schadelijkheid. Deze kennis is nog niet bij iedereen goed bekend (Schouten e.a., 2020). Alcoholgebruik gaat gepaard met tal van fysieke, mentale en maatschappelijke problemen (Expertisecentrum Alcohol, 2020). De mate van schade is grotendeels dosis-gerelateerd: hoe meer alcohol, hoe meer schade. Er is eigenlijk geen veilige ondergrens. Lichamelijke gevolgen van alcoholgebruik zijn onder andere hartritmestoornissen, schade aan de hersenen en diverse soorten kanker. Psychische gevolgen zijn onder andere depressie, angstklachten en suïcide.

Bovenmatig alcoholgebruik kan leiden tot huiselijk geweld, agressie, overlast, uitgaansgeweld en vandalisme. In gezinnen waar alcoholgebruik door de ouders problematisch is, worden de problemen vaak van generatie op generatie doorgegeven.

Extra risico’s voor jongeren

Voor jongeren zijn de risico’s van alcoholgebruik groter dan voor volwassenen (Expertisecentrum Alcohol, 2020). Niet alleen zijn de acute gevolgen voor hen vaak ernstiger – zij raken bijvoorbeeld eerder bewusteloos (coma-zuipen) en kunnen onder invloed over hun (seksuele) grenzen heen gaan – maar ook heeft drinken op jonge leeftijd gevolgen voor de lange termijn. Denk aan verstoring van de hersenontwikkeling (die tot het 24e jaar doorloopt) en een grotere kans op verslavingsproblemen. Agressief, asociaal en delinquent gedrag komt bovendien vaker voor bij jongeren die drinken dan bij hun niet drinkende leeftijdgenoten. Bij jongvolwassenen kunnen (de gevolgen van) alcoholgebruik verder leiden tot studievertraging, afname van de studieprestaties en verzuim bij studie of werk.

1.2.Alcoholgebruik onder jongeren (12-18 jaar)

De gemeente Land van Cuijk scoort hoog in alcoholgebruik, zowel bij de jeugd als bij jongvolwassenen. De jeugdmonitor van de GGD (jeugd 12-18 jaar) laat zien dat de cijfers verbeteren, maar dat de Land van Cuijkse jeugd nog altijd méér drinkt dan gemiddeld in de GGD-regio (GGD, 2019).

De jeugdmonitoren (12-18 jaar) van het jaar 2019 geven de volgende cijfers voor het Land van Cuijk (GGD, 2019):

Uit de jeugdmonitor van 2019 blijkt dat in de gemeente Land van Cuijk ten opzichte van eerdere jaren sprake is van een verbetering. Jongeren beginnen gemiddeld later met drinken en het percentage jongeren dat drinkt, daalt. Desondanks is het alcoholgebruik onder jongeren van 18 jaar en ouder nog altijd hoog. Nog steeds is de houding van veel ouders ten opzichte van het alcoholgebruik door hun kinderen erg coulant. Het percentage jongeren dat aangeeft zelf alcohol te kopen is aanzienlijk geslonken, maar is nog altijd 10%.

1.3.Conclusie

Op het niveau van Land van Cuijk kunnen een aantal conclusies getrokken worden:

• •

  De trend dat steeds minder jongeren onder de 18 jaar alcohol drinken lijkt zich licht door te zetten;

• •

  De jongeren die drinken, drinken nog steeds veel en verdienen daarom aandacht;

• •

  Het bingedrinken onder jongeren die wel drinken blijft onverminderd hoog;

• •

  Er is bijna geen verandering bij ouders in de houding ten opzichte van het alcoholgebruik van hun 18-minner;

• •

  De NIX18 norm wordt maar door een kleine groep ouders uitgedragen;

• •

  Een grote groep ouders vindt het goed dat hun kind drinkt en is zelfs soms de leverancier;

• •

  Jongeren drinken nog steeds vooral in en rondom huis;

• •

  Nog altijd kan 10% van de 18-minners zelf alcohol kopen.

2.Beleidsfocus

2.1.Ambitie

De gemeente Land van Cuijk streeft ernaar dat haar jonge inwoners gezond, veilig en kansrijk kunnen opgroeien. Alcohol hoort daar niet bij, in elk geval niet tot het achttiende jaar. Voor (jong)volwassenen adviseert de Gezondheidsraad zowel mannen als vrouwen om geen alcohol te drinken of in ieder geval niet meer dan één standaardglas alcohol per dag. Een sociale en fysieke omgeving die uitnodigt en stimuleert tot het gewenste gedrag is ondersteunend aan deze ambitie. Daarom zetten wij in op een adequate naleving van de Alcoholwet, het versterken van de sociale omgeving rondom jongeren en het faciliteren van een fysieke omgeving die gezond gedrag stimuleert.

Artikel 43a van de Alcoholwet schrijft voor dat een Alcohol Preventie- en Handhavingsplan dient aan te geven wat de doelstellingen van het beleid zijn. Op basis van de Alcoholwet en de nota “Gezond Land van Cuijk 2023-2026” formuleren wij de volgende hoofddoelstellingen:

• 1.

  Het voortzetten van de daling die zich heeft ingezet van het aantal jongeren dat alcohol drinkt. Belangrijke subdoelstellingen zijn:

  • •

    Het terugdringen van alcoholgebruik onder jongeren;

  • •

    Het motiveren van ouders en opvoeders dat 18-minners geen alcohol gebruiken en zij daarin het goede voorbeeld geven;

  • •

    Uitstellen van de leeftijd waarop jongeren beginnen met alcohol drinken. Omdat een verschuiving van alcoholgebruik onder jongeren van cafés, disco’s, etc. naar de privésfeer wordt waargenomen, zal de rol van ouders en het onderwijs hierin extra aandacht krijgen;

  • •

    Het tegengaan van alcohol gerelateerde overlast in de openbare ruimte (door jongeren).

• 2.

  Het nalevingspercentage van de leeftijdsgrens bij alcoholverstrekkers in deze planperiode op 80% te brengen. Inzet op naleving van voorschriften & vergunningen is een belangrijke basisvoorwaarde hiervoor.

2.2.Nationaal en regionaal Preventieakkoord Alcohol

Nationaal preventieakkoord

In het Alcohol Preventie- en Handhavingsplan sluit de gemeente zoveel als mogelijk aan op de doelstellingen van het Nationaal Preventieakkoord. In dit akkoord, dat in 2018 door meer dan 70 partijen is afgesloten, is preventie van problematisch alcoholgebruik één van de drie speerpunten, naast preventie van roken en overgewicht. Een veelheid aan organisaties en maatschappelijke partners waaronder bedrijfsleven, sportorganisaties en onderwijsinstellingen verbond zich met het Akkoord aan het terugdringen van problematisch alcoholgebruik in 2040.

Voor jongeren onder de 18 jaar zijn specifieke doelstellingen opgenomen. Zo moet het aantal 12-16 jarigen dat ooit gedronken heeft afnemen van 45% naar 25% in 2040 (Nationaal Preventieakkoord, 2018). Uiteindelijk is het doel om te komen tot 0% alcoholgebruik onder de 18 jaar en een naleving van de leeftijdsgrens door verstrekkers van 100%. De gemeente levert met haar maatschappelijke partners en inwoners graag haar bijdrage aan het realiseren van deze doelstellingen.

Verder zijn de volgende algemene ambities en doelstellingen geformuleerd in het nationaal preventieakkoord:

• –

  Geen alcoholgebruik tijdens de zwangerschap;

• –

  Geen alcoholgebruik onder de 18 jaar;

• –

  Minder overmatig en zwaar alcoholgebruik;

• –

  Toename van de bewustwording van het eigen drinkgedrag en de effecten daarvan.

In het Nationaal Preventieakkoord is geen ambitie geformuleerd met betrekking tot doorschenken. Wel stellen de VNG en verstrekkers in het Preventieakkoord gezamenlijk vast dat er meer aandacht moet komen voor het tegengaan van dronkenschap.

Regionaal preventieakkoord Land van Cuijk

Het terugdringen van (overmatig) alcoholgebruik is een belangrijk onderdeel van het stimuleren van een gezonde leefstijl en is daarom één van de speerpunten.

Daarin zijn een tweetal doelen en ambities opgenomen, die de gemeente Land van Cuijk wil bereiken:

• •

  In 2025 drinkt maximaal 4% van de volwassenen te veel alcohol (nu 5%) en drinkt maximaal 5% van de ouderen (nu 7%) te veel alcohol;

• •

  In 2025 drinkt maximaal 31% van de jongeren (12-18 jaar) alcohol (nu 35%).

Volgens het regionaal preventieakkoord Land van Cuijk ondernemen we hierop acties aan de hand van de volgende vier pijlers:

• 1.

  Beleid en regelgeving

• 2.

  Educatie en draagvlak

• 3.

  Toezicht en handhaving

• 4.

  Vroegsignalering

In de nota “Gezond Land van Cuijk” en het “Regionaal Preventieakkoord Land van Cuijk” is dit verder uitgewerkt.

2.3.Doelstellingen afname gebruik onder de 18 jaar

Met dit Alcohol Preventie- en Handhavingsplan 2023-2026 richt de gemeente Land van Cuijk zich specifiek op jongeren tot en met 23 jaar, hun ouders/opvoeders, docenten, begeleiders binnen (sport)verenigingen, jongerenwerkers, verkopers van alcohol en andere betrokkenen. De visie achter het alcoholbeleid van de gemeente is ‘niet te vroeg, niet te vaak en niet te veel’. Dit ter bevordering van de volksgezondheid en de sociale veiligheid. Dit plan is daarnaast een integraal opgestelde beleidsvisie. Er is immers sprake van een preventie- én handhavingsplan. Dat impliceert dat meerdere teams binnen de gemeente - en dus ook meerdere type maatregelen - bij de aanpak van de alcoholproblematiek worden ingezet.

Op basis van het Nationaal- en Regionaal preventieakkoord formuleert de gemeente doelstellingen voor de afname van alcoholgebruik en de schadelijke gevolgen van alcoholgebruik onder de 18 jaar.

In 2026 is het percentage jongeren:

• 1.

  Tussen de 12 en 18 jaar dat de afgelopen maand alcohol heeft gedronken gedaald: van 35% naar maximaal 30%;

• 2.

  Tussen de 12 en 18 jaar dat de afgelopen maand dronken of aangeschoten is geweest gedaald: van 21% naar maximaal 18%;

• 3.

  Onder de 18 jaar dat aangeeft zelf alcohol te kunnen kopen gedaald: van 10% naar maximaal 7%.

Met betrekking tot ouders wordt de volgende doelstelling geformeerd:

• •

  In 2026 is het percentage 18-minners dat aangeeft dat zijn of haar ouders het goed vinden dat ze drinken gedaald: van 64% naar maximaal 57%;

• •

  In 2026 is het percentage 18-minners dat van de ouders niet mag drinken gestegen: van 1% naar minimaal 3%.

Om na te gaan of bovenstaande doelen zijn bereikt, wordt gebruik gemaakt van de GGD-monitoren die eenmaal per vier jaar worden uitgevoerd.

Overige doelstellingen

Op basis van de nota “Gezond Land van Cuijk 2023 – 2026” voegen wij nog de volgende doelstellingen toe:

• •

  We werken aan bewustwording en aan normverandering ten aanzien van alcoholgebruik;

• •

  We willen dat NIX18 de norm wordt voor ouders en dat zij over de opvoedvaardigheden beschikken om NIX18 in de praktijk te brengen;

• •

  We stimuleren in preventie dat er in de sportkantines een verantwoord alcoholbeleid is;

• •

  Wij werken samen met scholen om het alcohol- en drugsgebruik onder jongeren terug te dringen, door onder andere (voortzetting van) bewustwording, beleid en interventies op school;

• •

  We willen dat professionals in een vroeg stadium overmatig alcoholgebruik signaleren en doorverwijzen, met specifieke aandacht voor kwetsbare doelgroepen.

2.4.Doelstellingen verbeterde naleving van voorschriften en leeftijdsgrens

Vanaf januari 2022 zijn de gemeenten Cuijk, Grave, Mill & Sint Hubert, Sint Anthonis en Boxmeer opgegaan in Gemeente Land van Cuijk. Elke gemeente had een eigen aanpak, preventieplan, beleidsregels alcohol en toezichtstrategie.

De gemeente Land van Cuijk wil met betrekking tot toezicht en handhaving zich de komende jaren focussen op:

• •

  De naleving van de bepalingen rondom de verkoop van alcohol aan jongeren onder de 18 jaar (art. 20, lid 1 Alcoholwet) zoals hieronder in de tabel opgenomen en het bezit van alcohol door jongeren onder de 18 jaar (art. 45 Alcoholwet);

• •

  Het in contact zijn en blijven met de alcoholverstrekkers. Dit contact is gericht op het op orde hebben van basis(voorschriften & vergunningen) en het (voorafgaand) preventief in gesprek gaan met alcoholverstrekkers met betrekking tot de leeftijdsgrens. Dit is een belangrijpe basisvoorwaarde voor de naleving van de leeftijdsgrens;

• •

  Structurele en risicogestuurde basis- en leeftijdsgrenscontroles.

Specifieke doelstellingen leeftijdsgrenscontroles alcoholverstrekkers

De tabel hieronder toont de doelstelling uitgedrukt in percentages voor het naleven van de leeftijdsgrens door de verschillende categorieën alcoholverstrekkers. De eerste kolom met percentages toont de naleving van de leeftijdsgrens bij alcohol- en tabaksverkoop in 2020 uit het landelijk onderzoek dat hiernaar is verricht (Objectief, 2020). Dit is afgezet tegen de doelstellingen voor naleving in 2022 en 2025 uit het Nationaal Preventieakkoord. Op basis van het gemiddelde van de percentages van de doelstelling van 2025, willen we in Land van Cuijk eind 2025 een gemiddelde naleving van 80% bereiken op zowel de leeftijdsgrens als de basiscontroles. Het is hierom belangrijk de uitgevoerde controles dusdanig te registreren dat daar een lokaal nalevingspercentage voor gemeente Land van Cuijk in beeld te brengen is. Dit om uiteindelijk om in 2040 een 100% naleving te bereiken, wat als doel is gesteld in het Nationaal Preventieakkoord.

• *

  Op basis van Landelijk onderzoek naar de naleving van de leeftijdsgrens bij alcohol- en tabaksverkoop in 2020 (Objectief, 2020).

• **

  Doel op basis van het Nationaal Preventieakkoord (Nationaal Preventieakkoord, 2018).

• ***

  geen subcategorie, aangesloten bij winkel.

3.Uitgangspunten voor beleid

3.1.Community building

In dit plan beschrijft de gemeente hoe zij de jeugd wil beschermen tegen de schadelijke gevolgen van alcoholgebruik. Om resultaat te bereiken is de bijdrage van iedereen in de gemeenschap nodig: ouders, scholen, (sport)verenigingen en ondernemers. Daarom betrekt de gemeente deze partijen bij de beleidsontwikkeling en de uitvoering. Gezamenlijk zetten we in op een gezonde bevolking, zonder alcoholgebruik onder de 18 jaar en met verantwoorde alcoholverstrekking aan en verantwoord alcoholgebruik door jongvolwassenen.

3.2.Omgevingsbenadering

De systeemtheorie van Holder (1998) maakt duidelijk dat alcoholgebruik altijd het resultaat is van een combinatie van factoren. De persoon, zijn sociale omgeving en het overheidsbeleid vormen samen een systeem dat uiteindelijk de keuze van de gebruiker bepaalt. Holder laat daarmee zien dat alcoholpreventie nooit alleen op het individu gericht kan zijn. Het meest succesvol zijn strategieën die vooral de fysieke en sociale omgeving van de drinker beïnvloeden. In de omgeving van de jonge drinker spelen locaties waar alcohol verstrekt wordt, alcoholverstrekkers, scholen en ouders een belangrijke rol. Het Alcohol Preventie- en Handhavingsplan richt zich op deze omgevingsinvloeden.

3.3.Integrale beleidsvisie

Het preventiemodel van Reynolds (2003) borduurt voort op de systeemtheorie van Holder (zie 3.2.) Het preventiemodel kent drie beleidspijlers: educatie, regelgeving en handhaving. De pijlers staan deels op zichzelf maar overlappen elkaar ook (figuur 1). Juist in de overlap is het integrale preventiebeleid terug te zien: het model maakt duidelijk dat niet alleen educatie maar ook regelgeving en handhaving bijdragen aan het voorkómen van (problemen door) alcoholgebruik.

Dit Alcohol Preventie- en Handhavingsplan is gebaseerd op deze integrale beleidsvisie. Er is immers sprake van een preventie én handhavingsplan. Dat impliceert dat meerdere teams binnen de gemeenten - en dus ook meerdere typen maatregelen - worden ingezet bij de aanpak van de alcoholproblematiek.

Figuur 1: Preventiemodel Reynolds (2003)

4.Preventie en vroegsignalering

4.1.Inleiding

Preventie heeft tot doel om te voorkomen dat jongeren gaan drinken en volwassenen overmatig drinken. Vroegsignalering zorgt ervoor dat signalen binnenkomen als problematisch alcoholgebruik zich voor kan gaan doen. Preventie en vroegsignalering gaan hand in hand met elkaar en de activiteiten die hierin plaatsvinden gaan dan ook samen.

Voor preventie en vroegsignalering richten we ons niet alleen op de jongeren en jongvolwassenen zelf, maar vooral ook op hun omgeving: de ouders, het onderwijs en de vrijetijdsbesteding. Veel ouders denken dat het gedrag van hun puber volledig wordt bepaald door hun buitenhuiselijk sociaal netwerk (o.a. vrienden, onderwijsomgeving), maar ouders hebben wel degelijk ook zelf invloed op het alcoholgebruik van hun kinderen (van der Vorst, 2006). De school is een belangrijke pedagogische omgeving voor jongeren. Ook als het gaat om alcoholgebruik leren jongeren op school wat wel en niet verstandig is. Gedragsverandering creëren via voorlichtingsprogramma's blijkt lastig, zo niet onmogelijk (Babor, e.a., 2010). Toch is het relevant dat jongeren én ouders geïnformeerd raken over de risico's van alcoholgebruik om het gebruik te de-normaliseren. Sportverenigingen, horeca en anders ondernemers spelen een sleutelrol in de beschikbaarheid van alcohol en hebben daarmee een belangrijke verantwoordelijkheid naar jongeren.

4.2.Activiteiten preventie en vroegsignalering

De gemeente legt, wat betreft de activiteiten, de focus op de volgende drie pijlers:

5.Toezicht en handhaving

5.1.Inleiding

De taak van de gemeente is om door middel van toezicht op de naleving van de wet bij te dragen aan het voorkomen van gezondheidsschade en overlast, wat vaak overgaat in verstoringen van de openbare orde. Sinds 1 januari 2013 is de gemeente, specifiek de burgemeester, verantwoordelijk voor het toezicht en de handhaving op de naleving van de Alcoholwet en heeft daarmee een belangrijke verantwoordelijkheid. Onderzoek laat zien dat toezicht en handhaving noodzakelijk is om het gewenste effect te bereiken van maatregelen zoals de leeftijdsgrens voor alcohol en het verbod op doorschenken (Babor e.a., 2010). Hierdoor worden de verantwoordelijken en gebruikers aangemoedigd zich aan de norm te houden. In deze paragraaf wordt omschreven hoe het toezicht en handhaving in gemeente Land van Cuijk ingezet wordt ten dienste van de in dit plan geformuleerde doelstellingen zoals te komen tot een gemiddelde naleving van 80% in 2026.

In de ’Alcoholregeling’ stelt de staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport eisen omtrent de opleiding en aanstelling van toezichthouders. Deze toezichthouders moeten naast het met goed gevolg afleggen van een examen ook beschikken over een aanwijzing als Buitengewoon Opsporingsambtenaar (BOA) op grond van artikel 142 van het Wetboek van Strafvordering. De gemeente Land van Cuijk heeft deze gekwalificeerde toezichthouders, in de functie Handhaver/BOA Domein 1 (hierna: BOA AW) in dienst. De Alcoholwet is als een van de kerntaken opgenomen bij de functie BOA AW de detailstructuur gemeente Land van Cuijk.

5.2.Risicogestuurd toezicht

De risico’s kunnen vanuit twee invalshoeken worden beschouwd: i) vanuit de verstrekkers van alcohol en ii) vanuit de gebruikers van alcohol (bijvoorbeeld jongeren onder de 18 jaar).

De toezichtcapaciteit van de gemeente wordt zo efficiënt mogelijk ingezet. Risicogestuurd toezicht om te komen tot een betere naleving vormt daarbij het uitgangspunt. Op basis van een risicoanalyse wordt voor elk type controle of verkooppunt van alcoholhoudende drank een risicoscore bepaald. Deze score is gebaseerd op het type bedrijf, risico’s voor de omgeving, aanwezigheid van jongeren, meldingen, naleving en gedrag van de ondernemer. Alcoholverstrekkers met nagenoeg geen risico worden minder gecontroleerd. Alcoholverstrekkers met een hogere risicoscore worden vaker gecontroleerd. Doelstelling is daarbij: Het in contact zijn met de alcoholverstrekkers, gericht op basis(voorschriften) op orde en (voorafgaand) preventief in gesprek gaan met (een deel van) de alcoholverstrekkers met betrekking tot de leeftijdsgrens;

5.3.Basiscontroles

Voordat leeftijdsgrenscontroles worden uitgevoerd, is het belangrijk dat de basisregels nageleefd worden en elke alcoholverstrekker alles op orde heeft. Met een basiscontrole wordt bij een vergunningplichtig bedrijf bijvoorbeeld vastgesteld of de vergunning nog op orde is en of de leidinggevende aanwezig is. Hierbij wordt met de aanwezig verantwoordelijke ook het preventieve gesprek aangegaan hoe omgegaan wordt met de verstrekking van alcoholhoudende drank aan jongeren of aan aangeschoten mensen (doorschenking). Zo worden de alcoholverstrekkers preventief gemotiveerd om zich aan de norm, de wetgeving, te houden en dit dan ook uit te dragen aan de medewerkers, vrijwilligers en bezoekers.

Bij een niet-vergunningplicht bedrijf wordt bijvoorbeeld bezien of daar aan de regels om alcoholhoudende drank te mogen verstrekken (voor elders dan ter plaatse) voldaan wordt. In alle gevallen wordt in het kader van preventie gekeken naar de verplichte aanwezigheid van een leeftijdsgrensaanduiding voor de verkoop van alcoholhoudende drank zoals is bedoeld in artikel 20 lid 3 Alcoholwet, wat eveneens aansluit bij de NIX18-norm.

De nadere uitwerking van de toezichtstrategie (hoe en de capaciteit) is uitgewerkt in de bijlage Toezichtstrategie en uitvoering toezicht Alcoholwet 2022 .

5.4.Leeftijdsgrenscontrole

Voor de controles op de leeftijdsgrens kan de gemeente zowel observatieve controles inzetten als de testkoper methodiek. Bij de testkopermethode worden jongeren (minderjarig of meerderjarig) die niet onmiskenbaar 18 jaar of ouder zijn, ingezet om te constateren of de leeftijd goed wordt vastgesteld en of er al dan niet aan hen alcohol wordt verkocht of verstrekt. De Buitengewoon Opsporingsambtenaar Alcoholwet (hierna BOA AW) van de gemeente neemt de testkoper(s) mee en laat deze een aankooppoging doen. De BOA AW observeert de aankooppoging en of de leeftijd op de juiste manier wordt vastgesteld.

Dit staat verder uitgewerkt in de toezichtsstrategie.

Risicogestuurd toezicht leeftijdsgrenscontroles

De prioriteiten bij het toezicht op de naleving van de leeftijdsgrens worden gelegd daar waar de kans op niet-naleving groot is. Het vaststellen van de risicoklasse is een continu-proces dat wordt gevoed met gegevens uit de lokale handhavingspraktijk (via monitoring). Gekozen wordt om te starten met een algemene risico-indeling per categorie. Daarna(ast) kiest de gemeente Land van Cuijk voor sturing op toezicht- en handhaving op basis van individuele naleving van de wet. Op locaties waar uit controle blijkt dat structureel sprake is van een correcte naleving van de regels, zal minder toezicht van belang zijn; deze locaties kunnen daarmee in risicoklasse omlaag. Locaties waar uit controle of signalen blijkt dat geen correcte naleving plaatsvindt worden daarentegen scherper in de gaten gehouden en kunnen in risicoklasse omhoog.

Factoren die van belang zijn bij de vaststelling van de risicoklasse zijn:

Hotspot

Een hotspot is een locatie waar bekend is geworden dat jongeren samenkomen en waar de kans groot is dat jongeren onder de 18 jaar een poging doen tot het bestellen van alcoholhoudende dranken. Hier dient frequenter gecontroleerd te worden.

Naleving

De naleving(sbereidheid) van de leeftijdsgrens is een omstandigheid die duidelijk van invloed is op alcoholverkrijging. Dit kan algemeen worden benaderd vanuit onderzoeken. Daar waar verkooppunten een (te) laag nalevingspercentage kennen is de kans automatisch groter dat een minderjarige alcohol kan verkrijgen. Dit geldt in het bijzonder als onder jongeren bekend is of wordt dat een (categorie) verkooppunt de leeftijdsgrens niet hanteert. Om hier een waarde aan te hangen is gekeken naar de meest recente cijfers hierover (Objectief, 2019). Daarnaast wordt gekeken naar de naleving van de individuele verstrekker. Dit kan door onderzoek, controle of middels duidelijke signalen.

Aanwezigheid jongeren

Ook is de aanwezigheid van jongeren een factor die van invloed is op de risico-indeling. Aangenomen mag worden dat bij verkooppunten waar veel jongeren komen een grotere kans bestaat op het (meermaals) kunnen verkrijgen van alcohol door een minderjarige ten opzichte van verkooppunten waar niet of nauwelijks jongeren komen. Al wil dit niet zeggen dat er geen toezicht hoeft te zijn bij locaties waar jongeren nagenoeg niet komen.

Dan kunnen andere benaderingen van invloed zijn waardoor hier toch scherper toezicht op dient te zijn. Op dit moment zijn geen huidige gegevens met betrekking tot overtredingen bekend. Daarom staat hieronder alles ingevuld op 0.

Dit leidt tot het volgende systeem waarin de punten uit de risico-inventarisatie zijn benoemd: Beschikbaarheid van alcohol bij verkooppunten, aanwezigheid jongeren, nalevingspercentage en overige risico-verhogende omstandigheden allemaal even zwaar wegen.

De alcoholverkooppunten worden vervolgens ingedeeld in de drie risicoklassen, die als volgt beschreven kunnen worden:

Risicoklasse 1 (hoog en permanent risico)

Dit zullen de zogenoemde hotspots worden. Hier vallen de verkooppunten onder die op drie of meer de onderdelen positief scoren.

Risicoklasse 2 (gemiddeld en beperkt risico)

Hier is de kans op overtreding van de leeftijdsgrens uit de Alcoholwet minder groot. Hier vallen de verkooppunten onder die op twee onderdelen positief scoren.

Risicoklasse 3 (laag en nagenoeg geen risico)

Binnen deze risicoklasse vallen de alcoholverkooppunten waar de kans het kleinst wordt geacht. Hier vallen de verkooppunten onder die op maximaal één onderdelen positief scoren.

• *

  Op basis van Landelijk onderzoek naar de naleving van de leeftijdsgrens bij alcohol- en tabaksverkoop in 2020

5.5.Evenementen

Vanuit het jaarlijkse uitvoeringsprogramma en de Alcoholwet wordt ook ingezet op evenemententoezicht:

• 1.

  (Voorwaarden van de) Alcoholwetontheffing;

• 2.

  (Weder)verstrekking van alcoholhoudende drank aan jongeren;

• 3.

  Gebruik van alcoholhoudende drank door jongeren op en rond het evenemententerrein.

Vanuit het jaarlijkse uitvoeringsprogramma wordt sturing gegeven bij welke evenementen toezicht is.

5.6.(Openbare) risicogebieden

Voor het toezicht en de handhaving in (openbare) risicogebieden wordt aansluiting gezocht bij de reguliere al bestaande en lopende inzet op de openbare hangplekken van jongeren rond de 18 jaar. Overlast van jongeren op openbare plaatsen - al dan niet in combinatie met alcoholgebruik - heeft in de huidige vier jaren op basis van het integraal veiligheidsplan en het beleidsplan Vergunningverlening, Toezicht en Handhaving en de bijhorende uitvoeringsprogramma’s van de voormalig gemeenten hoge prioriteit. Er worden in het jaarlijkse uitvoeringsprogramma VTH per kalenderjaar specifiek uren geraamd om in te zetten op overlast van jongeren op openbare plaatsen. Er zijn hotspots (openbare ruimte) waar structureel gecontroleerd wordt op de momenten dat overlast speelt. Dit kunnen ook plaatsen zijn waar niet structureel overlast is van alcoholgebruik, maar wel van jongeren in het algemeen. Deze jongeren hebben namelijk niet in alle gevallen ook alcoholhoudende dranken aanwezig of drinken dit. Ook wordt op een aantal jongerengroepen specifiek ingezet om ze beter in kaart te brengen en een band op te bouwen om meer grip te krijgen op het gedrag van jongeren, meer specifiek ook op het gedrag wat gezondheidsschade of overlast kan veroorzaken door bijvoorbeeld alcoholgebruik in de openbare ruimte. Alcoholgebruik wordt op deze manier structureel meegenomen in de inzet.

In het uitvoeringsprogramma wordt de wijze van uitvoering en de daarvoor benodigde capaciteit opgenomen, waardoor structureel toezicht mogelijk is op de plaatsen die ertoe doen of om preventie vragen. Vanuit genoemd programma wordt operationeel uitgewerkt hoeveel controles worden uitgevoerd en of hoeveel tijd aan verschillende nalevingsinstrumenten wordt besteed om de doelstellingen met betrekking tot met name de leeftijdsgrens te kunnen realiseren. Ook is daar een capaciteitsberekening en sanctiestrategie met sanctietabel aan toegevoegd.

5.7.Overige controles

De prioriteiten voor toezicht en handhaving op de Alcoholwet, uitgewerkt in dit beleidsplan, worden meegenomen in het vierjaarlijkse beleidsplan vergunningen, toezicht en handhaving. De capaciteit wordt jaarlijks vastgesteld en vormgegeven in het jaarlijkse uitvoeringsprogramma VTH. Overige controles worden in de basis meldings- of signaal gestuurd opgepakt vanuit de capaciteit en prioriteitsstelling in dit beleidsplan en bijhorend uitvoeringsprogramma. Te denken valt aan controles op bijvoorbeeld schenktijden, doorschenken, dronken dienst doen (artikel 20, lid 5 Alcoholwet), overige regels rondom de alcoholwet zoals regels in de verordening rondom de para-commercie.

Voor para-commercie zullen nieuwe gestroomlijnde regels in de verordening opgenomen worden. Indien gewenst is dat hier extra aandacht voor is zal in het jaarlijkse uitvoeringsprogramma hier capaciteit voor gereserveerd dienen te worden.

Ook zal er afstemming zijn met ketenpartners zoals de politie met betrekking tot bijvoorbeeld veiligheid, inzet, risicovolle situaties en afstemming diensttijden. Alsook met jongerenwerkers/ straatcoaches.

Het behoort tot de mogelijkheid dat bovenstaande controles (deels) bij een externe partij belegd worden.

5.8.Sanctiestrategie

Voor de opbouw van de sanctiestrategie is zowel het gezondheidsperspectief als het openbare orde en veiligheidsperspectief van de Alcoholwet leidend. Op basis hiervan zijn de bepalingen uit de Alcoholwet ingedeeld in drie risico-categorieën:

Bij iedere categorie hoort een bepaald sanctiestappenplan. Dat wil zeggen dat elke categorie een eigen sanctieopbouw (1e, 2e, 3e overtreding) heeft, waarbij de overtredingen van bepalingen in een hogere categorie zwaarder bestraft worden. Kortom, op overtredingen die direct van invloed zijn op de gezondheid of de openbare orde (zoals de leeftijdsgrens en dronkenschap) wordt zwaarder ingezet dan administratieve overtredingen. Aannemelijk is dan dat bij Categorie A eerst het gesprek gevoerd wordt en niet altijd direct een aanschrijving nodig zal zijn als de overtreder direct meewerkt aan herstel. Voor overtredingen die bestuurlijk beboetbaar zijn volgens de Alcoholwet zal in de basis ook een Bestuurlijke boete gekozen worden, tenzij een ander middel beter volstaat.

5.9.Toezichtsstrategie

De uitvoering van dit Preventie- en Handhavingsplan alcohol staat verder uitgewerkt in de toezichtsstrategie, dat is toegevoegd als bijlage aan dit plan. Hiermee wordt verder vormgegeven aan en gewerkt aan e doelstelling van structurele en risico gestuurde basis- en leeftijdsgrenscontroles. De verdere implementatie dient bovendien meegenomen te worden in het nieuwe VTH beleidsplan.

6.Samenwerking, uitvoering en evaluatie

Bij het tot stand komen van dit Alcohol Preventie- en Handhavingsplan zijn verschillende gemeentelijke teams betrokken evenals externe samenwerkingspartners. Hieronder een beschrijving van de organisatiestructuur en de belangrijkste samenwerkingspartners.

6.1.Samenwerking met externe partners

Op een integraal dossier als het alcoholbeleid is samenwerking essentieel voor een goede uitvoering. De volgende partners zijn daarbij concreet in beeld:

• –

  Gemeente

• –

  Politie

• –

  Ondernemers/ verenigingen

• –

  Scholen

• –

  Gezondheidsorganisaties

• –

  Ouders

• –

  HALT

• –

  Sociom (jongerenwerkers)

6.2.Evaluatie

De verantwoordelijkheid voor het aansturen en monitoren van dit Alcohol Preventie- en Handhavingsplan ligt bij team Veiligheid, Toezicht en Handhaving en de afdeling Sociaal Domein. De beleidsadviseur volksgezondheid stelt jaarlijks (in overleg met overige beleidsterreinen en externe partners) een uitvoeringsagenda "Gezond Land van Cuijk” vast met daarin onder andere aandacht voor alcoholpreventie. De uitvoeringsagenda is de jaarlijkse uitwerking van de nota “Gezond Land van Cuijk 2023 – 2026”. Samenwerking met Toezicht en Handhaving en voldoende capaciteit is hierin een belangrijke voorwaarde. Dit staat opgenomen in het uitvoeringsprogramma Vergunningen Toezicht en Handhaving.

7.Literatuur en bronnen

Babor, T., Caetano, R., Casswell, S., Edwards, G. & Giesbrecht, N. (2010). Alcohol: no ordinary commodity: Research and public policy. Oxford, United Kingdom: Oxford University Press.

Expertisecentrum Alcohol (2020). Dossier Alcohol en jongeren. Utrecht: Trimbos-instituut. Geraadpleegd van expertisecentrumalcohol.nl, 26 november 2020.

Gezondheidsraad (2015). Richtlijnen goede voeding 2015. ’s-Gravenhage: Gezondheidsraad 24, 1–95.

Nationaal Preventieakkoord (2018). Nationaal Preventieakkoord. Naar een gezonder Nederland. ’s-Gravenhage: Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport.

Objectief. (2019, februari). Landelijk onderzoek naar de naleving van de leeftijdsgrens bij alcoholverkoop aan minderjarigen in 2018.

https://www.tweedekamer.nl/kamerstukken/brieven_regering/detail?id=2019Z05189&did=2019D10803

Schouten, F., Tuithof, M., Hasselt, N., & Voogt, C. (z.d.). Kennismonitor Alcohol 2020. Onderzoek onder volwassenen naar kennis over alcoholschade (Nr. AF1883). Trimbos-instituut.

https://www.trimbos.nl/wp-content/uploads/2021/11/AF1883-Kennismonitor-Alcohol-2020.pdf

Van der Vorst, H., Engels, R.C.M.E., Meeus, W., & Dekovic, M. (2006). Parental attachment, parental control, and early development of alcohol use: A Longitudinal Study. Psychology of Addictive Behaviors , Vol. 20, No. 2, 107–116.

8.Bijlagen

• 1.

  Toezichtsstrategie Alcoholwet gemeente Land van Cuijk 2022

• 2.

  Capaciteitsraming Alcoholwet gemeente Land van Cuijk 2022

Bijlage 4. Toezichtstrategie en uitvoering toezicht Alcoholwet 2022

1. Inleiding

1.1 Aanleiding

In het Preventie- en handhavingsplan Alcohol 2022-2026 van de gemeente Land van Cuijk (hierna: het plan) heeft de gemeente Land van Cuijk de kaders vastgesteld voor toezicht en handhaving inzake de leeftijdsgrens uit de Alcoholwet. In dit document “Toezichtstrategie en uitvoering toezicht Alcoholwet 2022” wordt daar beknopt verder invulling aan gegeven.

1.2 Doel

Het doel van deze toezichtstrategie is aan te geven welke activiteiten worden ondernomen om de doelstellingen uit het plan te realiseren. De benodigde capaciteit voor de uitvoering van het toezicht zal worden betrokken in het jaarlijks vast te stellen uitvoeringsprogramma VTH.

1.3 Leeswijzer

In hoofdstuk twee worden uitgangspunten van het uitvoeringsprogramma beschreven en worden enkele randvoorwaarden genoemd voor uitvoering van het programma. In hoofdstuk drie wordt de wijze van toezicht nader uitgewerkt en in hoofdstuk vier de wijze van handhaving met bijhorende sanctiestrategie. Tenslotte wordt in hoofdstuk vijf kort ingegaan op de omvang van de taak binnen de gemeente Land van Cuijk.

2. Uitgangspunten en randvoorwaarden

2.1Uitgangspunten

Voor de invulling van het toezicht conform het plan worden de volgende uitgangspunten gehanteerd. In 2022 wordt in eerste instantie ingezet op actualiseren en signaleren. In het begin zullen we de controles laten leiden door signalen en/of meldingen op basis van de prioriteiten welke weergegeven staan in het beleid. Bij het actualiseren wordt een actueel overzicht gemaakt van alle alcoholverstrekkers per soort gelegenheid (categorie verstrekker). Vanuit dit overzicht wordt op basis van de huidige toezichtstrategie een plan gemaakt per soort controle hoeveel controles er waar uitgevoerd kunnen gaan worden per soort gelegenheid. Van daaruit zijn in 2022 diverse preventieve gesprekken gevoerd met alcoholverstrekkers.

2.2 Randvoorwaarden

Voor het uitvoeren van toezicht en handhaving in het kader van de Alcoholwet gelden enkele randvoorwaarden. Voor de uitvoering van het beleid zal voorzien worden in deskundigheid (opleiding, kennis en ervaring) en capaciteit (aantal toezichthouders/BOA AW al dan niet nader geprioriteerd)

Nadere toelichting hierop:

In de ’Alcoholregeling’ stelt de staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport eisen omtrent de opleiding en aanstelling van toezichthouders. Zo kan de burgemeester ambtenaren aanwijzen als toezichthouder Alcoholwet. Deze toezichthouders moeten hiervoor naast het met goed gevolg afleggen van een examen ook beschikken over een aanwijzing als buitengewoon opsporingsambtenaar. Deze aangewezen bekwame en bevoegde toezichthouder noemen we hierna ‘BOA AW’ als zijnde Buitengewoon Opsporingsambtenaar Alcoholwet. Deze BOA AW zal de controles veelal uitvoeren als toezichthouder. Dat de door de burgemeester aangewezen ambtenaar ook BOA moet zijn, is nodig gezien de complexiteit en rapportages. Verder is van belang dat de alcoholwet ook strafrechtelijke bepalingen kent waarbij in artikel 44a, derde lid, is bepaald dat onder bepaalde omstandigheden overtredingen niet met een bestuurlijke boete mogen worden afgedaan.

3. Uitvoering toezicht

Er kunnen verschillende vormen van toezicht worden ingezet om de doelstellingen uit het plan te realiseren. In het plan onderscheiden we verschillende controles:

• •

  Basiscontrole;

• •

  Leeftijdsgrenscontrole;

  • –

    Observatieve controle

  • –

    Mystery Shop controle

• •

  Evenementencontrole;

• •

  Controle in en rond openbare risicogebieden;

• •

  Overige controles.

Binnen de leeftijdsgrenscontrole onderscheiden we observatieve controles en Mystery Shop Controles. In dit hoofdstuk hierop de volgende toelichting.

3.1 Proces

Toezicht begint vanuit een goede informatiepositie. Op basis van (openbare) informatie kan namelijk een effectieve inzet van toezicht worden bepaald. Het maken van een (jaar)planning is vervolgens een eerste stap. In deze jaarplanning wordt geïnventariseerd en uitgewerkt:

• •

  Actuele alcoholverstrekkers

• •

  Type controles

• •

  Aantal controles

3.2 Basiscontrole

Onder de basiscontroles vallen de controles op de wet- en regelgeving conform de Alcoholwet bij de alcoholverstrekkers. Tijdens een preventief gesprek wordt aangegeven hoe omgegaan dient te worden met verstrekking van alcohol aan bv jongeren en welke maatregelen of protocollen er zijn om te voorkomen dat jongeren, die niet onmiskenbaar 18 jaar zijn, aan alcoholhoudende drank kunnen komen. Ook wordt in het kader van preventie gekeken naar de verplichte aanwezigheid van een leeftijdsgrensaanduiding voor de verkoop van alcoholhoudende drank zoals is bedoeld in artikel 20 lid 3 Alcoholwet.

Daarnaast onderscheiden we in de hoofdlijn controles van i) vergunningplicht bedrijven, ii) niet-Vergunningplichtige bedrijven en iii) controle van bedrijven met een verkoopverbod.

i) Vergunningplichtige bedrijven

De focus van deze controle ligt op of de juiste leidinggevende aanwezig is, of de gegevens in de vergunning actueel zijn, bijvoorbeeld dat de alcoholhoudende drank op de juiste wijze op de juiste plaats wordt verstrekt onder leiding van de juiste persoon voor rekening, risico en verantwoordelijkheid van de juiste (rechts)persoon. Verder zal zo mogelijk toezicht gehouden worden op overige voor die inrichting vereisten: bijvoorbeeld exploitatievergunning, aanwezigheidsvergunning Wet op de Kansspelen, terrasvergunning, sluitingstijdontheffing.

ii) Niet-Vergunningplichtige bedrijven

Bij deze controle wordt bezien of aan de regels dan wel voorwaarden wordt voldaan om alcoholhoudende drank te mogen verstrekken (voor elders dan ter plaatse) zoals is bedoeld in Artikel 18 Alcoholwet. Tevens wordt gecontroleerd op andere strijdigheden met regels uit de Alcoholwet.

iii) Verkoopverbod

Ook valt hieronder een (basis)controle om te toetsen of voldaan wordt aan de Alcoholwet waarbij kan blijken dat in strijd met de Alcoholwet alcoholhoudende drank aanwezig is of wordt verstrekt. Dit kan bijvoorbeeld zijn: een locatie zijn die alcohol aanwezig heeft (overtreding artikel 25 Alcoholwet), verkoop voor ter plaatse (artikel 3 Alcoholwet) of elders dan ter plaatse (artikel 18 alcoholwet).

3.3 Leeftijdsgrensinspecties bij verkooppunten

3.3.1 Observatieve controle

Onder observatieve controle verstaan we zowel op- als onopvallend toezicht. Dit betekent dat de controle uitgevoerd kan worden in uniform (meer preventief) en in burger (om de daadwerkelijke naleving te toetsen). De controle begint met observatie buiten en vervolgens een observatie binnen. Tijdens de inspectie beoordeelt de BOA AW eerst de situatie (uitstraling omgeving, eventueel toegangsbeleid, preventiemaatregelen of aanwezigheid van een systeem voor leeftijdsgrenscontrole). Ook bekijkt de toezichthouder de samenstelling van het publiek, waarbij wordt gekeken naar jongeren (die niet onmiskenbaar de vereiste leeftijd van 18 jaar hebben bereikt).

Wanneer wordt waargenomen dat een jongere uit de doelgroepleeftijd alcohol pakt of bestelt, wordt gekeken of door de verstrekker de leeftijd van de jongere wordt vastgesteld. Indien de alcoholhoudende drank wordt verstrekt, wordt de jongere aangesproken door de BOA AW.

Afhankelijk van het wel of niet geconstateerd hebben van een overtreding worden de persoonsgegevens van de jongere gevraagd en geverifieerd. Vervolgens wordt de alcoholverstrekker gesproken. Ten slotte wordt de leidinggevende (of een andere verantwoordelijke die op dat moment aanwezig is) gesproken en worden de bevindingen teruggekoppeld. Dit kan telefonisch plaatsvinden, indien dit op het moment van constateren van de overtreding niet mogelijk is.

3.3.2 Mystery Shop controle

Om een goed beeld te krijgen van de naleving worden ook Mystery Shop controles uitgevoerd.

Hierbij gaat een Mystery Shopper (een jongere die niet onmiskenbaar de vereiste leeftijd heeft bereikt) vergezeld met een onherkenbare bevoegde BOA AW langs het alcoholverkooppunt. Daarbij wordt door de Mystery shopper een testaankoop van alcohol gedaan. Wanneer wordt waargenomen dat aan de Mystery shopper alcohol verstrekt is zonder dat de leeftijd van de jongere wordt vastgesteld en de overtreding rond is, wordt een gesprek gevoerd met de leidinggevende of aanwezig verantwoordelijke (dit kan op locatie of telefonisch). Van de bevindingen wordt een rapportage opgemaakt.

Voor het juist inzetten van een handhavingsinstrument (als gevolg van dit toezicht) dient de BOA AW bevoegd te zijn, dient de verslaglegging volledig en juist te zijn en wordt gebruikt gemaakt van een instructie- en methodiekbeschrijving voor de testkoper.

3.3.3 Opvallend of onherkenbaar toezicht

Het uitvoeren van zichtbare controles bevordert op preventieve wijze de naleving van onder andere de leeftijdgrens door de drankverstrekkers en de jongeren zelf.

De controles zullen ook in burger uitgevoerd worden. In de regel heeft dit het beste resultaat. De toezichthouder is niet direct herkenbaar; het contact met de persoon die aangesproken wordt is dan laagdrempeliger.

Wanneer welk toezicht bij leeftijdsgrenscontroles?

In de praktijk blijkt dat het inzetten van Mystery Shop Controles zorgt voor een betere naleving dan onopvallende inspecties. Doordat de pakkans vergroot wordt gaat hier tevens een extra preventieve werking vanuit. De volgende werkwijze zal worden gehanteerd, zodat een zo’n efficiënt mogelijke inzet wordt gehanteerd binnen de gestelde uitgangspunten:

3.4 Leeftijdsgrensinspecties in Openbare risicogebieden

Naast het toezicht op verstrekkers van alcohol, heeft de gemeente ook de verantwoordelijkheid om jongeren die nog geen 18 jaar zijn aan te spreken wanneer zij zich in het bezit van alcohol op openbaar toegankelijke plaatsen begeven. Dit zal veelal uitgevoerd worden in uniform gecombineerd met het toezicht op de jongeren hotspots. De hotspots waar jongeren komen of naartoe gaan en risico-verhogende omstandigheden worden steeds gemonitord.

Ook de politie is als algemeen opsporingsambtenaar bevoegd om jongeren aan te spreken op overtreding van artikel 45 en artikel 45a van de Alcoholwet. Met de politie wordt afgesproken dat jongeren op grond van dit artikel worden verbaliseerd of worden doorgestuurd naar Halt.

3.5 Leeftijdsgrensinspecties evenementen

Specifiek toezicht wordt ingezet voor de categorie evenementen. Er zijn locaties die een bestaande Alcoholwetvergunning hebben waarbinnen een evenement wordt georganiseerd en locaties die geen bestaande Alcoholwetvergunning hebben. De nalevingsbevordering bij deze laatste alcoholverstrekking start reeds bij het verlenen van Alcoholwetontheffing. Er kan ook een combinatie ontstaan van een reguliere horeca die daarbij een ontheffing aanvraagt ter tijdelijke uitbreiding. Bij veel evenementen waar er risico’s zijn heeft de gemeente een ontheffing artikel 35 Alcoholwet afgegeven om de verkoop van alcohol toe te staan. Maar ook kort voorafgaand aan het evenement en veelal nog buiten het evenemententerrein, bestaan er risico's op niet-naleving doordat jongeren indrinken. Op de route naar het evenement wordt alcohol ingekocht die in de omgeving van het evenemententerrein wordt opgedronken. Het leeftijdsgrenstoezicht richt zich daarom niet alleen op het evenement zelf, maar ook op de omgeving van het evenemententerrein en op de routes naar het evenement (bijvoorbeeld de route vanaf een parkeerplaats of een OV-station).

De evenementen met een verhoogd risico worden gecontroleerd op basis van maatwerk. Per evenement wordt daarvoor een toezichtplan op maat uitgewerkt, waarbij opvallend en of onopvallend gecontroleerd kan worden op:

• •

  Voorwaarden van de Alcoholwetontheffing;

• •

  (Weder)verstrekking van alcoholhoudende drank aan jongeren;

• •

  Gebruik van alcoholhoudende drank door jongeren op en rond het evenemententerrein.

3.6 Overige controles

Waarop en wanneer daarop ingezet wordt met betrekking tot de overige regels rondom de Alcoholwet - zoals schenktijden, doorschenken, staat van dronkenschap, overige regels rondom de alcoholwet zoals regels in de verordening rondom de para-commercie - zal afhangen van de prioriteit en capaciteit welke opgenomen zal worden in het jaarlijkse uitvoeringsprogramma VTH.

3.7 Rapportage

Elke vorm van toezicht wordt verwerkt in een rapportage. Dit is van belang in het handhavingsproces. Eventueel handhavend optreden bij een overtreding is gebaseerd op deze rapportage. De rapportages worden gebruikt om de toezichtstrategie in samenwerking met het Alcohol Preventie- en Handhavingsplan Land van Cuijk te monitoren.

4. Uitvoering handhaving

Aan het constateren van overtredingen zal een vervolg worden gegeven zoals benoemd in de sanctiestrategie onder 5.8 van het Preventie en Handhavingsplan Alcohol gemeente Land van Cuijk door middel van handhavend optreden. Dit handhavend optreden in bestuurlijke zin betreft het uitvaardigen van een beschikking (besluit) dat voor bezwaar en beroep vatbaar is. In het uitvoeringsprogramma is geen rekening gehouden met administratieve werkzaamheden die samenhangen met bezwaar en beroep.

4.1 Waarschuwen

Het ligt voor de hand dat overtreders vallend onder de (sanctie-)categorie A eerst een waarschuwing ontvangen. Hier kan altijd van worden afgezien.

De waarschuwing kan mondeling (dan wordt deze vastgelegd in het rapport van de BOA AW), maar bij voorkeur gebeurt dit schriftelijk, al dan niet in combinatie met een bevestiging van de gemaakte afspraken.

4.2 Sanctioneren

In de basis wordt dan in categorie A bij een tweede en derde overtreding van een artikel uit de Alcoholwet waarvoor conform artikel 44a van de Alcoholwet een bestuurlijke boete opgelegd kan worden, een bestuurlijke boete opgelegd. Bij categorie B en C kan direct een bestuurlijke boete opgelegd worden.

Vanaf de vierde overtreding, of indien de situatie daarom vraagt eerder, kan gekozen worden voor andere hieronder genoemde instrumenten zoals het intrekken van de vergunning. Bij artikel 18 Alcoholwet bedrijven kan vanaf de derde maal overtreding artikel 20 eerste lid conform artikel 44 alcoholwet overgegaan worden tot het in artikel 44 Alcoholwet genoemde gevolg.

Naar voortschrijdend inzicht wordt bezien of het van belang is een sanctiematrix van alle artikelen en mogelijke overtredingen op te stellen.

5. Omvang

5.1 Locaties

Locaties worden in de basis onderscheiden in de volgende categorieën:

• –

  Vergunning-plichtige bedrijven (Artikel 3 en 4 alcoholwet)

  • o

    Horecabedrijf Commercieel

  • o

    Horecabedrijf para-commercieel

  • o

    Slijterij

• –

  Niet-vergunning-plichtige bedrijven (artikel 18 alcoholwet)

  • o

    Winkel (oa supermarkten)

  • o

    Warenhuis

  • o

    Cafetaria (gerede eetwaren)

• –

  Overige

Het actueel aantal locaties kan opgenomen worden in het uitvoeringsprogramma VTH.

5.2 Capaciteit

Met het in beeld brengen van het aantal en soort locaties binnen de gemeente Land van Cuijk en met het vaststellen van de risicoklassen zal worden bepaald waar, wanneer en hoeveel inzet dient te worden gepleegd. De toedeling van inzet op de verschillende prioriteiten binnen de gemeente Land van Cuijk krijgt jaarlijks zijn beslag in het Uitvoeringsprogramma Vergunningverlening, toezicht en handhaving.

Bijlage 5. Uitvoeringsagenda 2022 – 2026

1. Inleiding

De nota Gezond Land van Cuijk beschrijft de kaders, thema’s en doelen voor het gezondheidsbeleid van de komende vier jaar. Op basis van de nota is deze uitvoeringsagenda opgesteld.

Het is niet mogelijk en wenselijk om een uitvoeringsagenda voor de gehele beleidsperiode op te stellen. Daarom wordt de uitvoeringsagenda jaarlijks aangepast en aangescherpt en wordt focus aangebracht in de actiepunten per jaar. Dit komt gedurende het traject dynamisch tot stand en kan afhankelijk van de ontwikkelingen worden ingevuld.

De uitvoeringsagenda is opgesteld aan de hand van de drie thema’s: Gezonde Leefstijl, Gezonde Geest en Gezonde Omgeving. Samen met betrokken partners en eventuele andere organisaties wordt invulling gegeven aan de uitvoeringsagenda. Bij iedere actie wordt de planning, kartrekker, partners en rol van de gemeente beschreven. Het gaat hierbij om de volgende rollen vanuit de gemeente:

• •

  Stimulerende rol: de gemeente stimuleert inwoners om gezonde keuzes te maken. Daarbij besteden we extra aandacht aan inwoners met een hoger gezondheidsrisico (o.a. statushouders, mensen met een lage sociaal economische status);

• •

  Ondersteunende/faciliterende rol: de gemeente ondersteunt professionele en vrijwilligersorganisaties die helpen bij het gezonder maken van de samenleving. Bijvoorbeeld door het subsidiëren van preventieve activiteiten voor inwoners met gezondheidsachterstanden;

• •

  Regisserende rol: de gemeente voert regie door taken uit te besteden met behoud van sturing en controle;

• •

  Verbindende rol: de gemeente stimuleert samenwerking tussen partners (bijv. welzijn en zorg), maar ook tussen partners en (groepen) inwoners omdat dit leidt tot een betere aanpak voor gezondheidsverbetering.

• •

  Uitvoerende rol: voor de inrichting van de openbare ruimte (bijv. een leefomgeving die uitnodigt tot bewegen);

• •

  Toetsende rol: voor de normen voor een gezond leefmilieu of voor wettelijke eisen (bijv. drank en horecawet, afgeven vergunningen, etc.).

De organisatie die benoemd is als kartrekker neemt de verantwoordelijkheid voor de uitvoering van de actie/interventie, de planning en het betrekken van partners. De betreffende organisatie zorgt voor een terugkoppeling naar de klankbordgroep.

2. Gezonde leefstijl

1.In 2025 groeien meer kinderen op in een rook- en tabakvrije omgeving.

2.In 2025 is het aantal rokers in de gemeente Land van Cuijk teruggedrongen.

3.In 2025 hebben minder inwoners overgewicht.

4. In 2025 is het alcohol- en drugsgebruik onder jongeren (<18 jaar) en problematisch alcoholgebruik in zijn algemeenheid teruggedrongen.

3. Gezonde geest

1.In 2025 ervaren jongeren en jongvolwassenen minder prestatiedruk in hun leven.

2.In 2025 is het aantal inwoners dat zich ernstig eenzaam voelt teruggedrongen.

3.In 2025 is er structureel aandacht voor dementie.

4. Gezonde omgeving

1.In 2025 wordt gezondheid mee gewogen bij ruimtelijke ingrepen en inrichting van de leefomgeving.