Beleidsregel inzake gedogen van coffeeshops 2022

1.1 Aanleiding

Het beleid inzake het gedogen van coffeeshops is in de gemeente ’s-Hertogenbosch laatstelijk gewijzigd in 2019, naar aanleiding van een wijziging in de regelgeving en wijziging van inzicht. Het beleid is thans aan een herziening toe. Voor een groot deel blijft het beleid ongewijzigd.

Nieuw in dit beleid zijn:

• •

  wijziging van het maximumaantal toegestane coffeeshops;

• •

  wijziging van de vestigingscriteria.

2.1 Definitie coffeeshop

Een coffeeshop is een alcoholvrije horecagelegenheid (1) waarin met inachtneming van gedoogcriteria de verkoop, aflevering of verstrekking dan wel daartoe aanwezigheid van softdrugs wordt gedoogd.1

2.2 Gedoogbeschikking aanwezigheid en verkoop van softdrugs

De coffeeshops dienen te beschikken over een exploitatievergunning op grond van de Horecaverordening. In de beoordeling voor een exploitatie toetst de burgemeester of de exploitant en leidinggevenden van goed levensgedrag zijn. Echter, bij een coffeeshop speelt een verzwarende omstandigheid een rol, namelijk de aanwezigheid en verkoop van softdrugs.

Op grond van de Opiumwet is het aanwezig hebben en de verkoop van softdrugs nog steeds een strafbaar feit, waarvoor het Openbaar Ministerie strafrechtelijke kan vervolgen. Voor de burgemeester bestaat altijd de bevoegdheid om het pand te sluiten op basis van criteria genoemd in dit beleid overeenkomstig artikel 13b van de Opiumwet.

2.3 AHOJGI-criteria

Op grond van de Aanwijzing Opiumwet van het Openbaar Ministerie vindt geen vervolging plaats wanneer, bij de verkoop van softdrugs in een coffeeshop, aan bepaalde criteria wordt voldaan. Het betreft de zogenaamde AHOJGI-criteria, dat houdt in:

A: geen affichering: dit betekent geen enkele vorm van reclame anders dan een summiere aanduiding op de betreffende lokaliteit;

H: geen harddrugs: dit betekent dat geen harddrugs voorhanden mogen zijn en/of verkocht worden;

O: geen overlast: onder overlast kan worden verstaan parkeeroverlast rond de coffeeshops, geluidshinder, vervuiling en/of voor of nabij de coffeeshop rondhangende klanten;

J: geen verkoop aan jeugdigen en geen toegang voor jeugdigen tot een coffeeshop: gelet op de toename van het cannabisgebruik onder jongeren is gekozen voor een strikte handhaving van de leeftijdsgrens van achttien jaar;

G: geen verkoop van grote hoeveelheden per transactie: dat wil zeggen hoeveelheden groter dan geschikt voor eigen gebruik (= 5 gram) én slechts een beperkte handelsvoorraad (niet meer dan 500 gram). Onder "transactie" wordt begrepen alle koop en verkoop in één coffeeshop op eenzelfde dag met betrekking tot eenzelfde koper. Niet alleen softdrugs in de openbare verkoopruimte vormen handelsvoorraad. Handelsvoorraad zijn ook softdrugs die elders worden aangetroffen indien er een directe relatie bestaat met de coffeeshop. Het moet gaan om elders aanwezige drugs die kennelijk voor verkoop in deze coffeeshop bestemd zijn. Indien aan dit criterium is voldaan, kunnen ook softdrugs die bijvoorbeeld elders in het pand, in een ander pand of in een auto liggen, als handelsvoorraad gelden (2) ;(2): Vgl. ABRvS 15 juli 2009, LJN BJ2653; 7 oktober 2009, BJ9521; 9 maart 2011, BP7161; 22 juli 2011, BR3222

I: geen toegang voor en verkoop aan anderen dan ingezetenen van Nederland, met uitzondering van de personen, die wonen en werken in Nederland en dit kunnen aantonen door middel van:

• •

  een geldige zorgpas van een Nederlandse zorgverzekeraar, óf

• •

  uittreksel van Basisregistratie Personen / Gemeentelijke Basis Administratie, óf

• •

  een loonstrook of salarisspecificatie van maximaal 3 maanden oud.

Eveneens geldt het zogenoemde ‘plus-criterium’: geen alcohol: coffeeshops mogen geen alcoholische dranken verkopen of ter verkoop aanwezig hebben. 

2.4 Maximaal zes coffeeshops

Ons doel is om de overlast van de coffeeshops te verminderen. De coffeeshops hebben een aantrekkende werking op verkeer en zorgen voor overlast. Binnen de gemeente ’s-Hertogenbosch zijn er op dit moment vijf coffeeshops. Een extra coffeeshop (aan een uitvalsweg van de gemeente) draagt bij aan een betere spreiding van coffeeshops over de gemeente en gaat overlast tegen. Met deze interventie wordt het ook mogelijk om bestaande coffeeshops te verplaatsen. Gekozen is om een extra coffeeshop, op termijn, toe te staan. De vestiging van een extra coffeeshop wordt pas mogelijk gemaakt wanneer de op dit moment gevestigde coffeeshops in overeenstemming zijn met het onderhavige beleid, in het bijzonder de nieuwe vestigingscriteria.

In bijlage 1 zijn de locaties van de thans gevestigde coffeeshops opgenomen. De procedure voor vestiging van een nieuwe coffeeshop is vastgelegd in bijlage 2. Bij de eventuele vestiging wordt, naast de reeds op grond van de Horecaverordening gestelde eisen in het kader van de exploitatievergunning voor alcoholvrije horeca, tenminste rekening gehouden met onderstaande vestigingscriteria. De burgemeester behoudt zich uitdrukkelijk de mogelijkheid voor om gemotiveerd af te wijken van het bovenstaande en te bepalen dat het maximum van vijf (huidig aantal) behouden blijft. Deze situatie zou zich bijvoorbeeld voor kunnen doen, indien een ondernemer uit vrije wil de deuren heeft gesloten of als de balans tussen het aantal coffeeshops en het woon- en leefklimaat dit anderszins vergt.

3.1. Afstandscriteria

Een coffeeshop mag niet gelegen zijn binnen een straal van 200 meter en binnen een loopafstand van 250 meter ten opzichte van voortgezet onderwijs en/of middelbaar beroepsonderwijs en/of een school voor speciaal basisonderwijs. Het kabinet heeft in zijn beleidsplannen aangegeven dat uiterlijk 2011 alle gemeenten met coffeeshops een minimale afstand tussen scholen en coffeeshops moeten vaststellen en toepassen. Het zogenaamde afstandscriterium is de afstand van een coffeeshop tot een gebouw van een voortgezet onderwijsinstelling en/of middelbaar beroepsonderwijs en/of een school voor speciaal basisonderwijs. De achterliggende gedachte is het ontmoedigen en terugdringen van druggebruik onder jongeren. Anticiperend op die toekomstige verplichting zijn in het beleid dan ook afstandscriteria opgenomen. Bij een latere vestiging van een van vermelde schooltypes binnen de afstandscriteria wordt de desbetreffende coffeeshop een termijn van twee jaar (vanaf verzenddatum brief) gegeven, waarna de verkoop van softdrugs moet worden gestaakt. Binnen die twee jaren kan dan de bedrijfsvoering van de inrichting worden aangepast. De coffeeshop kan er ook voor kiezen om een andere locatie te zoeken. De gemeente kent hierin geen inspanningsverplichting om voor de coffeeshop een andere locatie te vinden, de exploitant is verantwoordelijk voor een nieuwe locatie.

3.2. Geen vestiging in aangewezen gebieden

Coffeeshops dienen tegenwoordig goed bereikbaar te zijn, met name vanwege de ‘take away’-rol van coffeeshops. Een ‘afhaalloket’ heeft immers meer verkeersbewegingen naar de coffeeshop tot gevolg. Een aantal van de huidige (locaties van de) coffeeshops zijn niet voldoende goed geëquipeerd om de take away-rol op een goede manier te vervullen. We zien dat bezoekers zo dichtbij mogelijk parkeren, en dat dit overlast geeft voor de buurt. Hierbij valt te denken aan dubbel parkeren, parkeren op vergunningplaatsen, in de auto wachtende bezoekers met draaiende motor en (harde) muziek. De overlast die omwonenden ervaren proberen de coffeeshops te verminderen. Een lastigheid hierbij is dat de coffeeshops in onze gemeente minder goed bereikbaar zijn. Het stratenpatroon rondom de coffeeshops is niet ingericht op dit soort afhaalfuncties.

De Hinthamerstraat is hier goed een voorbeeld van. Deze straat heeft al vele jaren de aandacht van de gemeente vanwege de daarin aanhoudende (verkeers)overlast en gevoelens van onveiligheid bij winkeliers en bewoners. De gemeente ontvangt al jaren van zowel ondernemers als bewoners uit de straat verzoeken om iets aan de overlast te doen. De ondernemers en bewoners zijn zeer expliciet over de oorzaak van de overlast: de hoofdveroorzakers zijn de talloze bezoekers van de twee coffeeshops in de Hinthamerstraat.

In mei 2020 hebben ruim 500 bewoners, ondernemers en bezoekers van de Hinthamerstraat een petitie getekend en ingediend bij de gemeente met het verzoek maatregelen te treffen. In de petitie wordt de ervaren overlast helder en overzichtelijk opgesomd. Het gaat om: verkeersoverlast, te hard rijden, parkeeroverlast, geluidsoverlast, vervuiling en blowen en dealen op straat.

In juni 2020 is een motie aangenomen, getiteld “Verbeteren veiligheid & leefbaarheid omgeving Hinthamerstraat", strekkende tot het (op korte termijn) afsluiten van de Hinthamerstraat in de avond- en nachtelijke uren voor gemotoriseerd verkeer. In navolging daarvan is bij wijze van “pilot” de Hinthamerstraat afgesloten voor gemotoriseerd verkeer in de avonduren tussen 18:00-02:00 uur van 15 juli 2020 tot en met 15 oktober 2020. Al tijdens de tussentijdse evaluatie van de pilot bleek de overlast en onveiligheid in de Hinthamerstraat sterk afgenomen. Wel werd een waterbedeffect gesignaleerd in de omliggende straten en hebben ondernemers aangegeven een omzetdaling te ervaren. Na de beëindiging van de pilot deed “initiatiefgroep Verbeteren leefbaarheid en veiligheid Binnenstad-Oost” op 4 november 2020 nogmaals de oproep aan de gemeente om maatregelen te treffen. Concreet werd opgeroepen om de twee coffeeshops in de Hinthamerstraat te verplaatsen.

In januari 2021 is een eindevaluatie opgemaakt met de volgende conclusies: “De pilot heeft inzichtelijk gemaakt dat het afsluiten van een enkele weg leidt tot verbetering voor die weg. Echter, door de negatieve effecten in de omliggende straten leidde de afsluiting van de Hinthamerstraat niet tot een structurele oplossing voor het gebied. Tijdens de pilot was intensieve handhaving en toezicht nodig in dit hele gebied, wat geen duurzame aanpak is. We constateren dat de aantrekkingskracht van coffeeshops in het centrum leidt tot een continue verkeersdruk. Dit is vooral in de avonduren zichtbaar, als de andere winkels in de Hinthamerstraat gesloten zijn. Ongeacht de afsluiting van de Hinthamerstraat blijven bezoekers per auto zoeken naar mogelijkheden om bij deze coffeeshops te komen. “

Gezien de verschillende klachten, de petitie, de motie en de inhoud van de evaluatie van de pilot is duidelijk geworden dat in het belang van de leefbaarheid in de Hinthamerstraat en de omgeving ervan, maatregelen met betrekking tot de coffeeshops onontkoombaar zijn. Verder dient voorkomen te worden dat deze problematiek zich elders binnen de gemeente opnieuw zal voordoen.

Gelet op onder meer het bovenstaande is besloten dat een coffeeshop niet gelegen mag zijn in de volgende gebieden:

• •

  Binnenstad ’s-Hertogenbosch, te weten het gebied dat wordt begrensd door, en met inbegrip van Buitenhaven, Oliemolensingel, Zuid-Willemsvaart, Hekellaan, Zuidwal, Spinhuiswal, Parklaan, Bastion Vught, Wilhelminaplein, Westwal en Sint-Janssingel, zoals aangeduid op de kaart in bijlage 3;

• •

  Centrum Rosmalen, te weten het gebied dat wordt begrensd door, en met inbegrip van Stationsstraat, Venstraat, Hortensiastraat, Striensestraat, Rodenborchweg, Van Meeuwenstraat en Deken van Roestelllaan, zoals aangeduid op de kaart in bijlage 4;

• •

  Kom Empel, te weten het gebied dat wordt begrensd door, en met inbegrip van Kasteeldreef, De Trub, Meerwijkweg, Singel, Deken Pompenstraat, Fluitenkruid, Bankade, Empelseweg en De Diepteweg, zoals aangeduid op de kaart in bijlage 5;

• •

  Kom Engelen, te weten het gebied dat wordt begrensd door, en met inbegrip van De Haverlij, Leunweg, Graaf van Solmsweg, Maasoeverpad, De Bloemendaal, De Beemd en De Vutter, zoals aangeduid op de kaart in bijlage 6;

• •

  Kom Nuland, te weten het gebied dat wordt begrensd door, en met inbegrip van Rijksweg, Duyn en Daelseweg, Korte Kerkstraat, Achtersteweg, Singel, Schotsheuvel, Industriestraat en Ambachtstraat, zoals aangeduid op de kaart in bijlage 7;

• •

  Kom Vinkel, te weten het gebied dat wordt begrensd door, en met inbegrip van Van Rijckevorselweg, Molenpad, Lindenlaan en Kraaienbos, zoals aangeduid op de kaart in bijlage 8.

3.3. Geen vestiging in horecaconcentratiegebieden

Een coffeeshop mag niet gelegen zijn in een gebied waar sprake is van een concentratie van horecabedrijven. In deze gebieden is er een groter risico op aantasting van de openbare orde en/of het woon- en leefklimaat vanwege de combinatie van hoge alcoholconsumptie en drugsgebruik.

3.4. Geen vestiging in de directe nabijheid van winkels of bedrijven

Een coffeeshop mag niet gelegen zijn in de directe nabijheid van winkels of bedrijven met een dusdanig andere bezoekersgroep dat de ontmoeting van de betrokken bezoekersgroepen openbare orde problemen tot gevolg heeft of tot gevolg dreigt te hebben.

4.1. Uitgangspunten handhavingsbeleid

De burgemeester sluit in zijn handhavingsbeleid aan bij de Aanwijzing Opiumwet van het Openbaar Ministerie. Mocht een coffeeshop zich houden aan de criteria, wordt de coffeeshop door de burgemeester gedoogd. Voor alle coffeeshops zal een gedoogbeschikking worden afgegeven, separaat naast de exploitatievergunning een gedoogbeschikking afgegeven om de verkoop van softdrugs op de locatie te gedogen.

Het feit dat de burgemeester een gedoogbeschikking afgeeft voor de aanwezigheid van en verkoop van softdrugs brengt met zich dat verzwaarde eisen gelden ten aanzien van de exploitatie en het levensgedrag van de betrokkenen en medewerkers van de coffeeshop. Het gedogen moet worden gezien als een gunst van de burgemeester waardoor geen sprake kan zijn van enig geval van crimineel gedrag of andere onregelmatigheden. Wanneer hiervan sprake is, kan de burgemeester over gaan tot het intrekken van de gedoogbeschikking.

Bij de verstrekking van de eerste gedoogbeschikking naar aanleiding van dit gewijzigde beleid, zullen we geen toetsing doen op het levensgedrag van betrokkenen en medewerkers. Dit betekent echter niet dat in een toekomstig geval criminele antecedenten of levensgedrag van betrokkenen of medewerkers niet alsnog beoordeeld kunnen worden en tot consequenties kunnen leiden met betrekking tot de gedoogbeschikking.

Indien een coffeeshop zich niet houdt aan de AHOJGI-plus criteria zoals hiervoor aangegeven wordt er bestuursrechtelijk handhavend opgetreden. Uitgangspunten van het handhavingsbeleid voor coffeeshops zijn:

• 1.

  Er wordt gekozen voor het toepassen van bestuursdwang in de vorm van sluiting van de inrichting.

• 2.

  Van de exploitant wordt extra inspanning verwacht op de volgende aspecten (zogenoemde ‘geprioriteerde criteria’):

• •

  De exploitant dient er voor zorg te dragen, dat er in de inrichting geen drugshandel ten aanzien van harddrugs plaatsvindt (H-criterium);

• •

  ·Voorts dient de exploitant er voor zorg te dragen, dat er in de inrichting geen drugshandel aan en/of het toelaten van een persoon in de inrichting, die de leeftijd van 18 jaren nog niet heeft bereikt, plaatsvindt (J-criterium);

• •

  De exploitant dient er zorg voor te dragen dat in en nabij de inrichting geen parkeeroverlast, geluidsoverlast, vervuiling en/of sociale onveiligheid wordt veroorzaakt (O-criterium).

4.2. Handhavingsarrangement

De sluitingstermijn wordt afhankelijk gesteld van de ernst van de geconstateerde omstandigheden, doch in ieder geval geldt het volgende handhavingsarrangement (5):

(5): Daar waar in onderstaande tabel van drughandel wordt gesproken betreft het drugshandel in softdrug tenzij uitdrukkelijk harddrugs wordt vermeld.

(6): Bij een overschrijding van het handelsvoorraadcriterium houden we rekening met de huidige jurisprudentie over dit onderwerp; in principe waarschuwen we bij een 1ste constatering, maar het kan voorkomen dat de overtreding dermate is dat een stap naar een zwaardere maatregel gerechtvaardigd is.

In het geval van een overtreding in een van de gedoogde verkooppunten voor softdrugs wordt een verjaringstermijn aangehouden van 2 jaar vanaf verzenddatum brief.

4.3. Cumulatie

Bij cumulatie van op te leggen maatregelen, bijvoorbeeld als gevolg van overtredingen van verschillende AHOJGI-plus criteria, is de zwaarst gestelde maatregel van toepassing of kan worden afgeweken van het beleid.

4.4 Verzwarende omstandigheden

Op het moment dat er sprake is van een bijkomende verzwarende omstandigheid kan de burgemeester besluiten om de naast hogere stap te zetten in het handhavingsarrangement.

Een bijkomende verzwarende omstandigheid is in ieder geval, maar niet uitsluitend: daadwerkelijke overlast, aanwezigheid van een wapen of munitie, gevaarzetting, aanwezigheid van een relevant chemisch of versnijdingsmiddel, een relevant antecedent van een direct betrokkene, of een naar het oordeel van de burgemeester georganiseerde of criminele context. De burgemeester kan vanwege de ernst in beginsel voorts, in afwijking van de vorige paragrafen en ten nadele van een belanghebbende, een stap overslaan of voor een langere of onbepaalde periode sluiten.

4.5 Overgangsrecht

Op dit moment voldoen niet alle coffeeshops aan bovengenoemde vestigingscriteria. Echter, op termijn dienen alle coffeeshops te voldoen aan het onderhavige beleid. Voor de overgang naar de vereisten die voortvloeien uit dit nieuwe beleid dient een redelijke overgangsperiode te worden geboden. Voor de coffeeshops die op de datum van de inwerkingtreding van het coffeeshopbeleid, te weten 28 november 2022, door de nieuwe vestigingscriteria worden getroffen geldt een overgangstermijn tot 28 november 2027. De coffeeshophouders die door de vestigingscriteria worden getroffen hoeven hierdoor niet direct bij vaststelling van het nieuwe beleid hun exploitatie te wijzigen of beëindigen, maar worden in de gelegenheid gesteld de bedrijfsvoering aan te passen, of te verplaatsen naar een locatie die conform het onderhavige beleid is. Op deze wijze wordt zoveel mogelijk rekening gehouden met de belangen van de exploitant.