Uitvoeringsnota drugsbeleid gemeente Doetinchem 2016

1.1 Het beleidskader als uitgangspunt

Voor u ligt (het ontwerp van) de Uitvoeringsnota Drugsbeleid. Deze nota heb ik opgesteld nadat ik kennis heb genomen van de behoefte en wensen van de gemeenteraad om het coffeeshopbeleid te herzien. De gemeenteraad heeft deze behoefte en wensen neergelegd in het beleidskader dat werd opgenomen in het initiatiefvoorstel drugsbeleid/coffeeshopbeleid. De gemeenteraad heeft dit beleidskader op 9 juli 2015 vastgesteld.

Dat beleidkader vormt de basis voor deze Uitvoeringsnota Drugsbeleid. Daarmee krijgt de benadering van deze problematiek een integraler karakter dan bij het coffeeshopbeleid het geval was. Het instrumentarium dat ingezet wordt bestaat uit preventie en handhaving. En dit instrumentarium is ook uitstekend toepasbaar in de verslavingszorgproblematiek in het algemeen. Deze nota moet dan ook worden gezien als een belangrijke tussenstap en een opmaat naar een nieuwe Nota integrale verslavingszorg.

Met deze nota geef ik inzicht hoe de gemeente en de daarin bevoegde bestuursorganen omgaan met de handel en het gebruik van drugs in deze gemeente. Dat voor zover het gaat om de bevoegdheid en de rol die zij daarbij kunnen uitoefenen binnen het landelijke drugsbeleid.

Deze bevoegdheid spitst zich toe op drie hoofdbestanddelen:

• -

  Het zorgdragen voor een gedegen preventie in de vorm van voorlichting.

• -

  Het toezien op wat wordt gedoogd;

• -

  Het handhaven van datgene dat door regelgeving niet is geoorloofd;

Al deze bestanddelen komen in deze nota aan bod. Daarbij wordt inzicht gegeven welke doelen worden nagestreefd en op welke wijze de gemeente in samenwerking met de ketenpartners deze doelen wil bereiken.

1.2 Samenvatting

In deze samenvatting staat het beleidskader dat de raad op 9 juli 2015 heeft geformuleerd centraal. Dit beleidskader staat in paragraaf 3.2 van deze nota.

De hoofdlijnen van de nota zijn:

• 1.

  Uitvoeringsnota coffeeshopbeleid gemeente Doetinchem 2013 uitbreiden naar Uitvoeringsnota Drugsbeleid:

De Uitvoeringsnota Drugsbeleid heeft een veel breder kader dan het coffeeshopbeleid. Dit komt tot uiting in de lokale doelstellingen van het drugsbeleid. Om deze doelstellingen te realiseren worden de instrumenten preventie en voorlichting ingezet. Daarnaast is de regulering van de handel en het gebruik in drugs een belangrijk instrument. Dit komt onder meer tot uiting in het te voeren vestigingsbeleid voor coffeeshops. Ten slotte krijgt toezicht en handhaving veel aandacht. In de handhavingstrategie is aandacht voor een goede afstemming tussen bestuur, politie en Openbaar Ministerie. Van belang is te melden dat in het integrale veiligheidsbeleid van Doetinchem het bestrijden van drugsoverlast hoge prioriteit heeft.

• 2.

  Sluitend preventie- en voorlichtingsbeleid voor 18-minners:

Samen met de externe partners Stichting Iriszorg en GGD zet de gemeente in op integrale aanpak van preventie en voorlichting. Onder meer de gemeentelijke buurtcoaches werken nauw samen met Stichting Iriszorg. Jongeren vormen de grootste doelgroep. Maar er is ook aandacht voor jong volwassenen tot 30 jaar. Iriszorg gaat gesprekken aan met deze groep en biedt onder meer via IrisCovery zorg indien ex-verslaafden terugvallen naar drugsgebruik.

De GGD voert onderzoek uit naar de gezondheid en veiligheid van jongeren. Druggebruik komt hierbij ook aan de orde. Ook wijkcoaches verzamelen in wijkscans gegevens over drugsgebruik. Deze gegevens worden gebruikt bij de jaarlijkse rapportages in het kader van het preventie- en voorlichtingsbeleid.

Na vaststelling door de burgemeester van de Uitvoeringsnota Drugsbeleid zal het preventie- en voorlichtingsbeleid samen met de externe partners worden uitgewerkt in een jaarplan. Het uitgangspunt is hierbij te blijven binnen bestaande budgetten.

• 3.

  Legalisering softdrugs en het vervullen van een rol daarin samen met andere gemeenten:

De gemeente Doetinchem is voorstander van enige vorm van regulering van de productie en toelevering van softdrugs aan coffeeshops; de zogenaamde achterdeurproblematiek. Met het ondertekenen van het Manifest Joint Regulation heeft de gemeente Doetinchem een stevig signaal willen afgeven richting Haagse bestuurders om deze problematiek aan te pakken.

• 4.

  Maximumstelsel van twee coffeeshops

De burgemeester handhaaft het beleid waarbij maximaal aan twee coffeeshops tegelijkertijd een exploitatievergunning en een gedoogbeschikking wordt afgegeven.

• 5.

  Vestigingsgebied voor coffeeshop vaststellen op rand van het centrum en langs invalswegen binnen de bebouwde kom.

De vestiging van coffeeshop beperken tot gebieden waar reeds “roering” is gelet op de aanwezigheid van het centrum en van de invalswegen. Het vestigingsgebied voor coffeeshops bestaat uit de rand van het stadscentrum (het Ei) of een locatie aan een invalsweg binnen de bebouwde kom van Doetinchem. Onder de invalswegen worden de volgende wegen verstaan: Keppelseweg, Kruisbergseweg, Varsseveldseweg, Terborgseweg en C. Missetstraat (voor zover gelegen binnen de bebouwde kom van Doetinchem).

Het vestigingsgebied voor coffeeshops aan de rand van het centrum (het Ei) is:

• •

  IJsselkade overgaand in de Raadhuisstraat tot aan de Dr. Huber Noodstraat;

• •

  het gebied omsloten door de Plantsoenstraat, de Raadhuisstraat, de Houtkampstraat, de Veemarkt en de Dr Huber Noodstraat.

• •

  Kapoeniestraat.

In de directe nabijheid van de coffeeshop moet voldoende parkeergelegenheid zijn. Dit om zo de overlast voor de directe omgeving tot een minimum te beperken.

Coffeeshops mogen in elkaars nabijheid worden gevestigd. Er wordt geen onderlinge afstand tussen twee coffeeshops voorgeschreven. Er moet hierbij extra aandacht zijn voor het voorkomen van overlast voor de omgeving.

• 6.

  Openingstijden vanaf 18:00 uur hanteren

Er is geen minimale afstand tot scholen. Maar de openingstijden zijn gesteld op vanaf 18:00 uur. Achterliggende gedachte is jongeren op weg van en naar scholen niet in de gelegenheid te stellen om coffeeshops te bezoeken. Deze shops dienen overigens een toegangsbeleid van 18-plus te hanteren. In het weekend als de scholen gesloten zijn, worden openingstijden vanaf 12:00 uur toegestaan.

• 7.

  Handhavingtraject voor wat betreft softdrugs toespitsen op illegale handel aan minderjarigen

De gemeente streeft er naar om de handel en het gebruik van softdrugs tot een minimum te beperken. De handel in softdrugs wordt alleen gedoogd als voldaan wordt aan de voorwaarden van het gedoogbeleid. Veel aandacht is hierbij voor de illegale handel aan jongeren. Tegen de aanwezigheid van harddrugs in de coffeeshops wordt hard opgetreden. Bij de eerste overtreding wordt de gedoogbeschikking ingetrokken en de exploitant de komende tien jaar uit Doetinchem geweerd.

• 8.

  Voor alle andere drugs een zero tolerance beleid voeren

De aanpak van de gemeente Doetinchem inzake overige bij Opiumwet verboden drugs past binnen het kader van internationale verdragen, de Opiumwet en nationaal drugsbeleid waarbij het streven is om de markten van softdrugs en harddrugs te scheiden.

• 9.

  De selectie- en gunningscriteria bij het vergunnen en gedogen van een coffeeshop zijn aangepast.

Bij het verlenen van een nieuwe exploitatievergunning zal een openbare transparante aanbestedingsprocedure moet worden gevolgd zoals omschreven in Bijlage III van de Uitvoeringsnota. Alleen bij verplaatsing van een coffeeshop tijdens de looptijd (van vijf jaar) van de verleende exploitatievergunning, kan de locatie op de vergunning worden aangepast. De vergunning loopt door op de nieuwe locatie voor de resterende looptijd.

De looptijd van de exploitatievergunning en gedoogbeschikking is vijf jaar.

1.3 Info over het voortraject en de wijze waarop dit beleid tot stand is gekomen

Deze nota is tot stand gekomen na overleg met de ketenpartners. De bevindingen uit de kennisconferentie van april 2015 en het beleidskader van de gemeenteraad van juli 2015 zijn gebruikt om nieuwe doelen te formuleren.

Vanuit Stichting IrisZorg en de GGD worden preventieprojecten geïnitieerd die vooral gericht zijn op de doelgroep ‘jeugd’ (18-) en in beperkte mate gericht zijn op de doelgroep ‘volwassenen’ (18+). Met deze projecten wordt beoogd deze doelgroepen zo goed mogelijk voor te lichten over de gevolgen van (soft)drugsgebruik, te ondersteunen in het stoppen of verminderen van het gebruik of het doorleiden naar de zorg. Daarnaast worden deze projecten gebruikt om een beeld te vormen van het huidige gebruik. Een goede afstemming en informatie-uitwisseling tussen de gemeente en Stichting Iriszorg en de GGD zorgt ook voor een goed inzicht in het aantal mensen dat wordt toegeleid naar zorg (behandeling). Met de verkregen informatie kan dan weer gerichter voorlichting worden gegeven.

Met de politie en het openbaar ministerie zijn afspraken gemaakt over het toezicht en de handhaving op hetgeen wordt gedoogd en over de wijze waarop wordt opgetreden tegen illegale praktijken. Deze afspraken zijn weer gegeven in het Handhavingsarrangement (Zie bijlage 1) dat integraal onderdeel uitmaakt van deze nota.

De nota is op het punt van vestigingsgebied, selectie- en gunningsbeleid en de standaardvoorschriften te verbinden aan een gedoogbeschikking en exploitatievergunning gewijzigd in november 2017. In november 2022 is het handhavingsarrangement en de selectie- en gunningleidraad gewijzigd.

2.1 Wat is het doel van deze uitvoeringsnota?

Al vanaf de invoering van het coffeeshopbeleid in 1995 spant de gemeente Doetinchem zich in om de negatieve effecten met betrekking tot de handel en het gebruik van drugs tegen te gaan. De effecten als gevolg van de handel en het gebruik van drugs in deze gemeente zijn blijvend aan veranderingen onderhevig. Nieuwe ontwikkelingen en gewijzigde inzichten maken het noodzakelijk dat de gemeente dit moet blijven volgen. De informatie die tijdens de op 23 april gehouden kennisconferentie is verkregen, heeft nieuwe inzichten gebracht. Op basis daarvan zijn nieuwe doelen geformuleerd en in deze uitvoeringsnota vastgelegd in beleidsregels en afspraken.

Met het samenvoegen van die beleidsregels en gemaakte afspraken geeft de gemeente Doetinchem inzicht op welke wijze wij wie informeren over de risico’s van het gebruik van drugs en onder welke voorwaarden de handel en het gebruik van softdrugs wordt toegestaan. Daarbij geven wij inzicht in wat er gebeurt als er regels worden overtreden.

2.2 Wat is erin vastgelegd? (leeswijzer)

Wat het coffeeshopbeleid betreft, zijn er door de jaren heen binnen de gemeente Doetinchem positieve resultaten behaald. Dat is gebleken uit eerdere evaluaties van het coffeeshopbeleid. Dat werd nog eens bevestigd tijdens de kennisconferentie op 23 april 2015. Gebleken is echter ook dat verbeteringen wenselijk blijven. Met deze beleidsnotitie wordt ingezet op een herziening en verbreding van het gemeentelijk beleid. Met die verbreding bedoelen wij dat het eerdere coffeeshopbeleid hiermee over gaat in het gemeentelijk drugsbeleid.

In deze uitvoeringsnota zijn de bestaande preventie en handhavingsactiviteiten op het gebied van drugs samengebracht met het coffeeshopbeleid en de nieuwe activiteiten op het gebied van preventie toegevoegd.

In deze notitie komen de volgende onderwerpen aan bod:

• -

  In hoofdstuk 3 wordt het bestuurlijk kader weergeven. Dit is het nieuwe beleidskader dat de raad op 9 juli 2015 heeft vastgesteld

• -

  In hoofdstuk 4 wordt het juridisch kader uitgewerkt. Dit kader geeft vooral weer welke juridische middelen de verschillende bestuursorganen van de gemeente hebben om het beleid vorm te geven.

• -

  In hoofdstuk 5 worden de doelen weergegeven die we op het gebied van preventie, gedogen en handhaving willen bereiken.

• -

  In hoofdstuk 6 wordt weergegeven op welke wijze we de doelen op het gebied van preventie inbedden.

• -

  In hoofdstuk 7 wordt weergegeven onder welke voorwaarden de handel en het gebruik van softdrugs wordt gedoogd.

• -

  In hoofdstuk 8 wordt weergegeven wanneer, door wie en hoe er handhavend wordt opgetreden.

2.3 Integrale benadering

Het drugsbeleid van de gemeente Doetinchem is daarnaast een uitwerking van het landelijke gedoogbeleid (of cannabisbeleid). De hoofddoelstelling van het landelijke cannabisbeleid is de handhaving van de openbare orde en de bescherming van het woon- en leefklimaat.

Het drugsbeleid wordt uitgevoerd door de burgemeester. De afstemming van de bestuursrechtelijke- en/of de strafrechtelijke aanpak vindt plaats in de lokale driehoek.

2.4 Relatie met volksgezondheid en preventie- en handhavingsplan alcohol

De (gezondheids)risico’s van het gebruik van (soft)drugs komen in veel opzichten overeen met die van het gebruik van alcohol. Het gebruik van alcohol door jongeren is met de invoering van de minimum leeftijdseis inmiddels aan banden gelegd. Dit maakt dat preventieplannen en de aanpak van de handhaving voor een groot deel op elkaar aan kunnen sluiten.

De handhavingstrategie die in deze notitie wordt beschreven komt daarom overeen met de handhavingstrategie die ook in het Preventie- en Handhavingsplan alcohol wordt beschreven. De inzet die de gemeente voor ogen heeft is vastgelegd in het Handhaving uitvoeringsprogramma (Hup).

De preventieplannen die in deze nota zijn uitgewerkt, worden integraal opgenomen in het nota Lokaal gezondheidsbeleid Doetinchem (LBG). Deze nota wordt na de evaluatie in 2016 herzien. Dit is een stap richting het opstellen van een nota integrale verslavingszorg.

2.5 Relatie met het veiligheidsbeleid

De aanpak van aan drugs gelieerde criminaliteit is één van de prioriteiten in het veiligheidsbeleid van de gemeente. De politiecapaciteit die de uitvoering van deze nota vergt, is daarmee gelabeld aan die prioriteit. Afspraken over de aanpak maakt de burgemeester in de lokale driehoek.

3.1 Lokale doelstelling

De doelstellingen van het drugsbeleid voor de gemeente Doetinchem worden als volgt omschreven:

• 1.

  De toekomst en de gezondheid van met name jongeren moet worden beschermd. Voorkomen moet worden dat zij worden blootgesteld aan onverantwoorde risico’s die aan drugs verbonden zijn.

• 2.

  Het behoud van een goed woon- en leefmilieu in de omgeving van coffeeshops.

• 3.

  Het handhaven van een juiste balans voor een gezonde en veilige stad.

• 4.

  Het terugdringen van illegale handel en invloeden vanuit criminele circuits.

3.2 Overzicht van de kernpunten van de beleidskeuzes

De basis voor deze doelstellingen is door de gemeenteraad op 9 juli 2015 vastgelegd in het volgende beleidskader:

Dit beleidskader is verwerkt tot uitvoeringsregels die in deze notitie nader zijn uitgewerkt.

Deze uitvoeringsregels zijn afgestemd met de praktijk.

4.1 Inleiding: Wat is er geregeld? Vastgelegd in wet en overige regelgeving

Het gemeentelijk drugsbeleid moet passen binnen de kaders van internationale verdragen, de Opiumwet en het nationale drugsbeleid. In de Opiumwet wordt het ‘bereiden, bewerken, verwerken, verkopen, afleveren, verstrekken, vervoeren, aanwezig hebben en vervaardigen’ van soft- en harddrugs verboden. Welke stoffen worden gerekend tot de softdrugs en welke tot de harddrugs, staat in de lijsten I en II van de Opiumwet.

Voor het huidige Nederlandse drugsbeleid is de wijziging van de Opiumwet in 1976 van groot belang geweest. In de wet is toen, voor wat de strafbedreiging betreft, het onderscheid tussen soft- en harddrugs tot stand gebracht. Het bezit van harddrugs is strafbaar gesteld als een misdrijf. Daarentegen is het bezit van softdrugs tot een hoeveelheid van 30 gram een overtreding (artikel 11, lid 6, juncto lid 2 van de Opiumwet).

Sinds 1976 wordt er met betrekking tot softdrugs gesproken over een gedoogbeleid.

Het gedoogbeleid in deze nota richt zich op de taken en bevoegdheden van de burgemeester en van de andere bestuursorganen waarvan de taken en bevoegdheden direct en indirect hieruit voortvloeien.

4.2 Wetgeving

De instrumenten die de gemeente voor het voeren van het drugsbeleid ter beschikking staan in verschillende wettelijke bepalingen. Deze worden hieronder beschreven.

Artikel 13b Opiumwet (Wet Damocles)

De Wet Damocles; toepassing van artikel 13b van de Opiumwet (bevoegdheid van de burgemeester) biedt de mogelijkheid tot sluiting van coffeeshops en andere voor publiek toegankelijke lokalen. Daarnaast is de bepaling van toepassing op niet voor publiek toegankelijke lokalen zoals woningen en bedrijfspanden. Dit geldt sinds 2007 in geval van verkoop, aflevering of verstrekking van verdovende middelen. De burgemeester kan een woning of bedrijfspand sluiten als er sprake is van drugshandel vanuit deze lokalen. Daarbij hoeft niet perse de verstoring van de openbare orde te worden aangetoond.

Artikel 174a Gemeentewet

De Wet Victoria, toepassing artikel 174a Gemeentewet, geeft de burgemeester de bevoegdheid voor de sluiting van woningen, bij (ernstige vrees voor) verstoring van de openbare orde rond die woning of lokaal.

Artikel 14 Woningwet en artikel 77, lid 1, sub 7 Onteigeningswet

De Wet Victor geeft zowel de burgemeester als het college van burgemeester en wethouders de mogelijkheid om na sluiting van een woning of een niet voor het publiek toegankelijk lokaal over te gaan tot het opleggen van de verplichting tot een ander gebruik (artikel 14 Woningwet). Als dit niet tot verbetering leidt, kan de gemeenteraad op grond van artikel 77 lid1, sub 7 van de Onteigeningswet, tot onteigening van de woning of pand overgaan.

Artikel 174 Gemeentewet

De burgemeester is op basis van artikel 174 van de Gemeentewet belast met het toezicht op openbare inrichtingen en met de uitvoering van verordeningen die betrekking hebben op dat toezicht. Hieruit volgt dat de bevoegdheid om tegen de vestiging van coffeeshops op te treden en ten aanzien hiervan beleid te voeren expliciet bij de burgemeester ligt.

Dit betekent dat niet de gemeenteraad en het college, maar de burgemeester bevoegd is het handhavingsbeleid in deze vast te stellen.

Bestemmingsplan

Een verkooppunt waar de verkoop en het gebruik van drugs wordt gedoogd (een coffeeshop) kan gevestigd worden op een locatie met een horeca bestemming. Op basis van de uitspraak van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State van 14 augustus 2013 (nr. 201112936/1 bestemmingsplan ‘Spreiding Maastrichtse Coffeeshops: Köbbesweg’) kan een coffeeshop ook als zodanig worden benoemd in een bestemmingsplan, als maar niet expliciet wordt vermeld dat er sprake is van de verkoop van softdrugs. Dit heeft te maken met het feit dat de verkoop van drugs (en daarmee een coffeeshop) weliswaar wordt gedoogd, maar volgens de wet nog steeds illegaal en strafbaar is.

Artikel 2:27 en 2:28 van de Algemene plaatselijke verordening gemeente Doetinchem

Een coffeeshop wordt aangemerkt als een horecabedrijf. Er worden in hoofdzaak rookwaren voor directe consumptie verstrekt en alcoholvrije dranken geschonken. (Zie hiervoor ook de begripsomschrijving in artikel 2:27 van de Apv). Voor de exploitatie van een coffeeshop is daarom naast de gedoogbeschikking een vergunning vereist op grond van artikel 2:28 van de Apv.

4.3 Van landelijk beleid naar lokaal beleid

Het doel van het landelijke drugsbeleid is het voorkomen en beheersen van de risico's van het gebruik van drugs. Daarbij wordt onderscheid gemaakt tussen drugs met onaanvaardbare risico's voor de gezondheid en drugs waarvan de risico's minder groot worden geacht.

Door de verkoop van softdrugs voor eigen gebruik te gedogen, wil de regering de markten van softdrugs en harddrugs scheiden. Daarmee wil men voorkomen dat softdruggebruikers gemakkelijk in aanraking komen met het criminele milieu van harddrugs (scheiding der markten).

Het landelijke gedoogbeleid is in 2009 geëvalueerd. Het Kabinet heeft daarop besloten om een verandering van het drugsbeleid in te zetten. Vier onderdelen zijn daarvoor met voorrang opgepakt.

Dit zijn:

• 1.

  Aandacht voor jongeren. Het gebruik van drugs en alcohol door minderjarigen moet veel sterker dan nu worden tegengegaan. Ook is het van belang dat met name kwetsbare jongeren worden beschermd tegen de ontwikkeling van probleemgedrag en tegen sociale marginalisering. Dit zijn de negatieve effecten die met het gebruik van deze middelen samenhangen.

• 2.

  Coffeeshops zijn uitgegroeid tot moeilijk beheersbare grote cannabisverkooppunten. De coffeeshops moeten terug naar waar ze oorspronkelijk voor bedoeld waren: verkooppunten voor de lokale gebruikers (om een scheiding van de markt voor soft- en harddrugs te bevorderen).

• 3.

  Versterking en verbreding van de strijd tegen de georganiseerde drugsmisdaad.

• 4.

  Het drugsbeleid moet permanent worden gemonitord en er moet systematischer worden gehandhaafd en geleerd. Ook moet er meer worden samengewerkt door de verschillende beleidsinstanties. Dit vereist een duidelijker en meer alerte integrale politieke sturing en een daartoe geëquipeerde (toegeruste) autoriteit.

4.4 Gedoogbeleid Openbaar Ministerie (OM)

Gedoogcriteria OM (AHOJ-G en I criteria)

Het Kabinet heeft op basis van de hiervoor genoemde onderdelen het gedoogbeleid voor coffeeshops aangescherpt. Dit besluit is vastgelegd in een ‘Aanwijzing Opiumwet’, die per 1 januari 2013 voor heel Nederland in werking is getreden.

Met deze Aanwijzing Opiumwet zouden de bestaande AHOJ-G criteria aanvankelijk worden uitgebreid met twee nieuwe criteria. Het Beslotenclub-citerium en het Ingezetenen-criterium.

Het Beslotenclub-criterium (beter bekend als de ‘Wietpas’) is na een korte proefperiode in de Zuid Nederlandse gemeenten komen te vervallen.

De landelijke gedoogcriteria worden sinds de invoering van het ‘I-criterium’ met ingang van 2013 aangeduid met de ‘AHOJG-I criteria’.

Deze ‘AHOJG-I’ criteria houden het volgende in:

A: geen affichering: dit betekent dat geen enkele vorm van reclame anders dan een summiere aanduiding op de betreffende lokaliteit is toegestaan;

H: geen harddrugs: dit betekent dat geen harddrugs voorhanden mogen zijn en/of verkocht worden;

O: geen overlast: onder overlast kan worden verstaan parkeeroverlast rond de coffeeshops, geluidshinder, vervuiling en/of voor of nabij de coffeeshop rondhangende klanten;

J: geen verkoop aan jeugdigen en geen toegang voor jeugdigen tot een coffeeshop: gelet op de toename van het cannabisgebruik onder jongeren is gekozen voor een strikte handhaving van de leeftijdsgrens van achttien jaar;

G: geen verkoop van grote hoeveelheden per transactie: dat wil zeggen hoeveelheden groter dan geschikt voor eigen gebruik (= 5 gram). Onder 'transactie' wordt begrepen alle koop en verkoop in één coffeeshop op eenzelfde dag met betrekking tot eenzelfde koper.

I: uitsluitend toegang tot de coffeeshop voor ingezetenen van Nederland van achttien jaar of ouder.

De AHOJG-I criteria zijn ook van toepassing op het Doetinchemse coffeeshopbeleid. Op het I criterium wordt alleen indirect gehandhaafd. Dit gebeurt in overeenstemming met de daartoe door het parket Oost Nederland gemaakte afspraken.

5.1 Gemeentelijk instrumentarium.

De gemeentelijke doelstellingen zijn verwoord in paragraaf 3.1. Om deze doelstellingen te kunnen realiseren wordt een aantal instrumenten ingezet. Grofweg kunnen drie instrumenten onderscheiden worden:

• 1.

  Uitvoeren van preventieprojecten;

• 2.

  Reguleren handel en gebruik in drugs;

• 3.

  Toezicht op de naleving van de regels en afspraken en op de handhaving ervan.

Deze instrumenten worden hieronder nader uitgewerkt.

5.1.1 Wat gaan we doen op het gebied van preventie? Welke resultaten willen we bereiken?

Om de doelstellingen van het coffeeshopbeleid te bereiken, is het stellen van regels alleen niet voldoende. Ook de zorg van goede voorlichting is in het kader van preventie van essentieel belang. Voorlichting kan bovendien inzicht bieden in de functie van de door de overheid gestelde richtlijnen.

Het geven van algemene voorlichting over drugs, het gebruik ervan en de gezondheidsrisico’s op korte en langere termijn is primair een taak van de overheid. Die zich daarbij laat ondersteunen door haar ketenpartners. Op dit gebied wordt een breed scala aan diensten en producten aangeboden. Op 23 april 2015 is voor de gemeenteraad een kennisconferentie gehouden over het coffeeshopbeleid in de gemeente Doetinchem. Daarin is gebleken dat tussen organisaties meer afstemming mogelijk en nodig is rond de signalering en begeleiding van risicovol gebruikende jongeren.

In hoofdstuk 6 wordt nader toegelicht welke middelen worden ingezet om de voorlichting vorm te geven. Deze worden jaarlijks toegepast. In bijlage V is het voorlichtingsprogramma voor 2016 uitgewerkt.

5.1.2 Hoe reguleren we de handel en het gebruik van softdrugs?

De gemeente streeft ernaar om de handel en het gebruik van softdrugs tot een minimum te beperken. Het is belangrijk dat er een gezonde balans is tussen de behoefte en aanbod. Gerichte voorlichting moet ertoe leiden dat die behoefte afneemt. Consequente handhaving moet ervoor zorgen dat het aanbod de behoefte niet overstijgt, waardoor de drempel voor het verkrijgen van softdrugs afneemt. Om dit te bewerkstellen wordt de handel in softdrugs alleen gedoogd als voldaan wordt aan de voorwaarden die in het gedoogbeleid (hoofdstuk 7) staan beschreven.

Maximumbeleid coffeeshops

Het maximum aantal coffeeshops dat wordt gedoogd is twee. Het is een voorlopig maximum. Eventuele effecten van dit beleid of van landelijke maatregelen kunnen aanleiding zijn voor een bijstelling van dit maximum. Om dit te kunnen beoordelen worden de effecten voortdurend gemonitord.

Vestigingsbeleid

In de beleidregels is het vestigingsgebied nader omschreven. Dit gebied is duidelijk afgebakend. Binnen de beleidsregel is alleen ruimte voor de vestiging van coffeeshops in het centrum van de binnenstad. Met het strikt beperken van het vestigingsgebied wordt vooraf duidelijkheid gegeven over een mogelijke vestigingslocatie. Van deze gebieden kan worden gesteld dat de overlast voor de omgeving door de vestiging van een coffeeshop, met in achtneming van de daaraan door de burgemeester gestelde voorschriften, tot een minimum beperkt kan blijven.

Omgeving van scholen

De Aanwijzing in de Opiumwet waarin het ‘Afstandscriterium tot scholen’ zou worden vastgelegd, is niet ingevoerd. Deze zou met ingang 1 januari 2014 in werking treden. Daarmee zou de afstand van een coffeeshop naar een school in heel Nederland worden gewijzigd in 350 meter. Dit criterium is niet als landelijk geldende aanwijzing opgenomen omdat de Minister heeft aangegeven dat gemeenten dit zelf kunnen regelen. De beleidslijn die de gemeente Doetinchem hierin hanteert wordt in paragraaf 7.3 beschreven. Het uitgangspunt is dat de aanwezigheid van een coffeeshop niet van invloed mag zijn op het gebruik van softdrugs door jongeren.

Blowverbod

De Raad van State heeft aangegeven dat het afkondigen van een blowverbod in strijd is met de Opiumwet (hogere regelgeving). Kortom, de burgemeester mag en kan geen blowverbod instellen anders handelt hij in strijd met de wet.

In plaats daarvan kan de burgemeester prioritaire handhavinggebieden aanwijzen. Prioritaire handhavingsgebieden zijn gebieden waar een combinatie van factoren, zoals alcohol, drugsgebruik, dealen, vandalisme, het noodzakelijk maakt om met diverse disciplines het toezicht te intensiveren om overlast terug te dringen of te voorkomen.

5.1.2 Hoe pakken we de illegale handel aan?

Om de illegale handel tegen te gaan maakt de gemeente gebruik van de bevoegdheden die in hoofdstuk 4 worden beschreven. Alle ketenpartners vervullen hierbij een rol. Enerzijds door signalering en anderzijds door de directe aanpak. In de lokale driehoek wordt de aanpak per cases besproken. Om de informatie-uitwisseling mogelijk te maken is een convenant gesloten. Bij multidisciplinaire cases verleent het Regionale Informatie en Expertise Centrum Oost Nederland (RIEC-ON) ondersteuning. De aanpak, werkwijze en taakverdeling is vastgelegd in protocollen die met partijen is overeengekomen.

In het integraal veiligheidsbeleid van de gemeente Doetinchem is aan het bestrijden van alcohol- en drugsoverlast een hoge prioriteit gegeven. Politiecijfers en het veiligheidsbeeld per gemeente liggen ten grondslag aan het stellen van deze prioriteiten. Er ligt een grote taak op dit gebied voor de politie. Daarom vormen deze prioriteiten de basis van het (politie)Jaarplan Basisteam Achterhoek West. Ook zijn deze prioriteiten het uitgangspunt voor de Veiligheidsstrategie 2015-2018 en het Meerjarenbeleidsplan Politie Eenheid Oost Nederland 2015-2018.

5.2 Gedoogbeleid en achterdeurproblematiek

Geconstateerd kan worden dat in een periode van bijna 40 jaar gedogen nog steeds geen oplossing is gevonden voor het regelen van de zogenaamde achterdeurproblematiek. Enerzijds wordt de verkoop van softdrugs door coffeeshops gedoogd. Anderzijds is de productie en toelevering van softdrugs (zgn. achterdeur) aan de coffeeshops strafbaar en dus illegaal. Door deze illegaliteit is er ook geen controle op de kwaliteit van de producten. Die situatie leidt tot criminaliteit, die het draagvlak voor het landelijke gedoogbeleid voor coffeeshops aantast.

5.2.1 Gedoogbeleid

In het gedoogbeleid wordt een verschil gemaakt tussen softdrugs en harddrugs en de aanpak hiervan. Softdrugs zijn cannabisproducten als marihuana en hasj. Harddrugs zijn middelen met een veel te groot gezondheidsrisico, zoals XTC, cocaïne en heroïne. De regels over drugs zijn beschreven in de Opiumwet.

Door de verkoop van cannabis binnen duidelijke grenzen te gedogen en streng op te treden tegen de verkoop van harddrugs, worden deze twee markten uit elkaar getrokken. Verkoop van cannabis in coffeeshops is hiervan een voorbeeld. De gedachte hierachter is dat een cannabisgebruiker zijn softdrugs dan niet bij een illegaal opererende dealer koopt die hem makkelijk in aanraking brengt met harddrugs. Door de handel in harddrugs en cannabis van elkaar te scheiden, kunnen gebruikers van cannabis beter worden afgeschermd van drugs die veel schadelijker voor de gezondheid zijn. Tegelijkertijd wordt het bezit of de verkoop van harddrugs harder aangepakt.

5.2.2 Achterdeurproblematiek

Het bestuur van de gemeente Doetinchem is voorstander van enige vorm van regulering van de ‘achterdeur’. Regulering van de ‘achterdeur’ zou bijdragen aan het voorkomen van verdere criminalisering van de markt van (soft)drugs. Dit standpunt wordt door de gemeente stevig uitgedragen door het ondertekenen van het “Manifest Joint Regulation” (hierna: Manifest). Een aantal gemeenten hebben het Manifest ondertekend en hebben zich op die manier verenigd bij het initiatief voor regulering van cannabis. Het Manifest kent een belangrijke centrale stelling:

De landelijke invoering van gecertificeerde en gereguleerde cannabisteelt zorgt voor het aanpakken van de problemen met betrekking tot de gezondheid van gebruikers, de veiligheid in wijken en draagt bij aan een effectievere aanpak van georganiseerde drugscriminaliteit.

De gemeente Doetinchem vindt het ondertekenen van het Manifest een belangrijk signaal richting de Haagse bestuurders om de achterdeurproblematiek aan te pakken.

6.1 Inleiding

De gemeente Doetinchem zet samen met de externe partners Stichting Iriszorg en Gemeentelijke Gezondheidsdienst (GGD) in op een integrale aanpak van preventie. In dit hoofdstuk staat beschreven welke activiteiten plaatsvinden vanuit de gemeente en welke vanuit deze twee externe partners.

6.2 Activiteiten vanuit de gemeente

In het beleidsplan ‘Met elkaar, voor elkaar – De Doetinchemse Keuze’ staat hoe de gemeente Doetinchem omgaat met de nieuwe verantwoordelijkheden op het gebied van jeugd, zorg en werk. Uitvoerende taken op het gebied van preventie spelen daarin een centrale rol en zijn beschreven in de ‘Preventie-agenda Jeugd en WMO’(hierna: Preventie-agenda)

Vanuit de gemeente werken de buurtcoaches vanuit het Buurtplein samen met de externe partners. Daarnaast is het Jeugd Interventieteam (JIT) actief.

6.2.1 Wat is het Buurtplein?

Buurtplein BV (ook wel gewoon ‘het Buurtplein’ geheten) is de nieuwe organisatie in Doetinchem voor de uitvoering van de taken van het sociale domein in de wijk.

De gemeente Doetinchem heeft ervoor gekozen om de nieuwe taken op het gebied van zorg, jeugd en werk zo dicht mogelijk bij de inwoners te organiseren. En wel via buurtcoaches. (Vrijwel) elke wijk en elk dorp van de gemeente heeft sinds 2015 een eigen buurtcoachteam. De buurtcoaches zijn het aanspreekpunt voor mensen in de wijk die ondersteuning nodig hebben. De buurtcoaches bevorderen de sociale binding in de wijk en pakken samen met inwoners hun (complexe) problemen aan.

De buurtcoaches kennen een generalistische werkwijze en kijken met een brede blik naar de problematiek in het sociale domein. Een aantal buurtcoaches hebben zich verdiept in drugsproblematiek door het volgen van een training bij Stichting IrisZorg en vervullen derhalve ook een belangrijke signaleringsfunctie voor Stichting IrisZorg. De overige buurtcoaches zullen in 2016 bij Stichting IrisZorg een training volgen.

6.2.2 Jeugdinterventieteam (JIT)

Het JIT is er voor jongeren over wie ouders, instanties, scholen of werkgevers zich zorgen maken. Voor jongeren die zelf geen hulp zoeken of vinden, maar die wel nodig hebben. Het gaat om jongeren tussen de 12 en 23 jaar die agressief of somber zijn, (te veel) drugs of alcohol gebruiken en met vrienden overlast veroorzaken. Deze factoren vragen om een specialistische aanpak.

Vaak gaat het op school en thuis niet goed, soms is er contact met de politie. Voor de medewerkers van JIT is het verhaal van de jongere het uitgangspunt. Zij zijn er voor de jongere en zijn familie. Er wordt geprobeerd om binnen de eigen kring hulp en steun te organiseren, soms biedt het JIT zelf hulp en soms verwijzen ze door.

Het JIT voegt iets toe aan de generalistische werkwijze van de buurtcoaches. Zij werken bovenwijks en vliegen in bij bovenwijkse vragen met betrekking tot overlastgevende (groepen) jongeren die door de buurtcoaches niet kunnen worden opgepakt. Men werkt projectmatig samen.

Uit het bovenstaande blijkt dat de afstemming tussen gemeente en de aan haar gelieerde maatschappelijke partners zoals Stichting IrisZorg en de GGD van essentieel belang is. In de volgende paragrafen wordt de rol van deze organisaties beschreven.

6.3 Activiteiten vanuit Stichting Iriszorg

Stichting IrisZorg is een stichting die wordt gefinancierd door gemeenten, zorgverzekeraars en justitie met als taken verslavingspreventie, verslavingszorg, behandeling, verslavingsreclassering en maatschappelijke opvang.

Vroeger werd met name collectieve preventie aangeboden. Er waren daarnaast wel veld-werkers die dak- en thuislozen begeleiden en jongeren met verslavingsproblemen probeerden door te leiden naar de zorg. Nu bestaat sinds twee jaar het project Iris in de buurt. Het doorgeleiden naar de zorg wordt nu steeds breder toegepast.

In relatie tot de gemeente Doetinchem hanteert de Stichting IrisZorg het volgende preventieplan.

6.3.1 Preventieplan drugs gemeente Doetinchem

Het preventiemodel ontwikkeld door Verslavingspreventie Nederland (VPN) geeft een overzicht van verschillende vormen van preventie en de niveaus voor verslavingspreventie, waaronder de preventie van (schadelijk) drugsgebruik. Door in te zetten op alle niveaus werkt men aan een samenhangende ketenaanpak. Het model loopt van universele preventie (voor de gehele bevolking) naar geïndiceerde preventie (voor mensen met klachten of symptomen) (Oudejans & Spits, 2013).

6.3.2 Inzet Iriszorg preventie

IrisZorg Preventie werkt wijkgericht en is lokaal bereikbaar, zodat mensen zo veel mogelijk in eigen leef- of werkomgeving benaderd en ondersteund kunnen worden. Dat kan bijvoorbeeld middels deskundigheidsbevordering voor een sociaal wijkteam of consultatie aan professionals. Maar ook individuele gespreksvoering bij een hulpvraag van een bezorgde ouder of een adviesvraag van een gebruikende jongere is een mogelijkheid. Uiteraard wordt hierin van de burger/ cliënt/ naaste wel eigen inzet en motivatie gevraagd. Aan de hand van landelijk en regionaal ontwikkelde interventies en gespreksmodellen, probeert Iriszorg met een zo minimaal mogelijke inzet (bij voorkeur vóóraan in de zorgketen) een maximaal effect te bereiken. Of het nu gaat om een groepsvoorlichting over gamegedrag in een bepaalde setting of een individueel gesprek om iemand te motiveren te minderen met gebruik van een genotmiddel.

Een goed beeld van alle activiteiten die Iriszorg uitvoert voor drugspreventie staat op de productkaarten op de website www.iriszorg.nl onder ‘Verwijzers en Professionals’, ‘Training en Advies’. IrisZorg Preventie werkt vooral met interventies die zijn opgenomen in de database van loket gezond leven. Voor meer informatie hierover: https://www.loketgezondleven.nl/leefstijlinterventies/interventiedatabase-gezond-en-actief-leven

In de uitvoering wordt vooral het accent gelegd op het bereiken van de gebruikende jongeren en volwassenen tot 25 jaar in het kader van vroegsignalering en de daaraan gekoppelde vroegtijdige acties vanwege leeftijd en vanwege mogelijke bereikbaren doelen: risico’s beperken en problemen (klachten en symptomen) te voorkomen. Bij deze doelgroep spelen ouders en professionals een grote rol.

Afhankelijk van de actualiteit heeft Iriszorg ook aandacht voor specifieke doelgroepen. Risicogroepen, zoals bijvoorbeeld Licht Verstandelijk Beperkten (LVB), justitiële cliënten, mensen die in een lagere sociaal-economische klasse leven. Maar ook jongeren in bepaalde onderwijsniveaus, indien daar uit onderzoeksresultaten aanleiding voor blijkt. Inzet van interventies gebeurt op basis van informatie uit diverse actuele onderzoeken en onderzoeken signalen uit bijeenkomsten/ gesprekken en aanvragen van netwerkpartners en gemeente Doetinchem.

De interventies die IrisZorg Preventie uitvoert bestaan uit activiteiten gericht op algemene groepen (collectief), uitgekozen groepen (selectief) en risicovolle gebruikers (geïndiceerde preventie).

De thema’s waar Iriszorg zich op richt zijn voornamelijk genotmiddelen en gedragsverslavingen zoals gokken/ gamen/ internet. Waar mogelijk wordt aangesloten bij landelijke trends en campagnes. IrisZorg werkt echter vooral vraaggericht en wil derhalve zo veel mogelijk maatwerk leveren voor de gemeente Doetinchem.

Op hoofdlijnen richten zij zich op het uitzetten van beleid en interventies in 4 settings:

• 1.

  Onderwijs.Het onderwijs is één van de belangrijkste settings om jongeren te bereiken. De afgelopen jaren heeft Iriszorg gewerkt met het preventieproject De Gezonde school en genotmiddelen (DGSG) van het Trimbos-instituut. Eind 2014 zijn er nieuwe onderzoeksresultaten van DGSG bekend geworden. Uit het onderzoek is naar voren gekomen dat voor voortgezet onderwijs (VO) geldt dat interventies met een sterke oudercomponent (waarbij ouders en leerlingen tegelijkertijd worden benaderd) goede effecten laten zien. Het aanbieden van losse modules, zoals gastlessen, zonder oudercomponent blijkt minder goed te werken. Naar scholen voor voortgezet (speciaal) onderwijs en ROC werkt IrisZorg zowel vraaggericht als aanbodgericht.

  • a.

    Voortgezet onderwijs. Het voorgezet onderwijs is voor Iriszorg één van de belangrijkste plekken om jongeren en ouders te bereiken. De stichting werkt in het onderwijs met het preventieprogramma De Gezonde school en genotmiddelen (DGSG) van het Trimbos-instituut. (NB. De voorlichtingen aan ouders zijn terug te vinden onder de setting thuis.). ROC. Naast het VO is het ROC een plek om jongeren en volwassenen tot 25 jaar te bereiken. Voor het ROC wordt ook het preventieprogramma van DGSG van het Trimbos-instituut gebruikt.

  • b.

    Basisonderwijs. Voorlichting over drugs in het basisonderwijs is niet van toepassing. Er wordt in principe geen drugs gebruikt in het basisonderwijs. Uit onderzoek blijkt dat voorlichting aan deze doelgroep hierover, zelfs nieuwsgierigheid aanwakkert en kan aanzetten tot gebruik. Indien er signalen zijn van gebruik van (soft)drugs in een klas, kan er wel heel gericht in het basisonderwijs interventies worden ingezet. Dit wordt dus vraaggericht aangeboden.

• 2.

  Thuis. Via bijvoorbeeld het onderwijs, het CJG of jongerenwerk worden ouderavonden georganiseerd. De inhoud wordt afgestemd op de vraag, door bijvoorbeeld adviesgesprekken met ouders waarvan hun kind risicovol gebruikt. Het aanbod voor ouders wordt naast vraaggericht ook aanbodgericht aangeboden.

• 3.

  Vrije tijd. Naast bijeenkomsten voor horeca en paracommerciële instellingen en het adviseren over hoe om te gaan met drugs binnen de horeca en paracommerciële instelling, zullen jongeren voorgelicht worden door peers van IrisZ (18-) of Unity (18+) Indien gewenst kunnen (para)commerciële instellingen ondersteund worden in de invoering en uitvoering van het drugsbeleid. Deze interventies worden vraaggericht aangeboden.

• 4.

  Zorg & hulp. De interventies binnen zorg & hulp richten zich vooral op vroegsignalering, zodat jongeren en volwassenen die riskant gebruiken, snel doorverwezen kunnen worden naar het geïndiceerde aanbod: individuele gesprekken. Dit alles om verergering van de problematiek te voorkomen. Iriszorg richt het aanbod daarbij niet alleen op de gebruiker, maar ook op het systeem om de gebruiker heen (zoals de CRAFT). Dit wordt vraaggericht aangeboden.

En voor 4 doelgroepen:

• 1.

  Jongeren

  De grootste einddoelgroep is de jongere(n). De jongeren worden soms rechtstreeks bereikt, maar voornamelijk via ouders en de professionals.

• 2.

  Ouders/ Opvoeders/Naasten van verslaafden

  Ouders zijn na jongeren de belangrijkste doelgroep. Ouders hebben meer invloed op hun kind dat ze denken. Het blijkt dat ouders over het algemeen in het voortgezet onderwijs moeilijk te bereiken zijn. Dat vraagt samenwerking met scholen om steeds te zoeken naar ingangen die aansluiten bij ouders. Verder worden ouders bereikt via jongerenwerk, CJG, individuele casuïstiek, persberichten en/ of persoonlijke gericht contact.

  Ook heeft IrisZorg zorg voor de naasten van een verslaafde. IrisZorg biedt een groepstraining aan (CRAFT) waarin geleerd wordt hoe om te gaan met een verslaafde.

• 3.

  Professionals

  Voor het bereiken van de einddoelgroep: jongeren en jongvolwassen zijn de professionals een belangrijke doelgroep. IrisZorg Preventie geeft cursussen voor professionals zoals 1. middeleninformatie, 2 (vroeg)signaleren van drugsgebruik of misbruik en 3 motiverende gespreksvoering. Professionals spelen een grote rol bij vroegsignalering. Daarom worden deze trainingen naast vraaggericht ook aanbod gericht aangeboden. Deze trainingen worden ook actief aangeboden aan de buurtcoaches van Doetinchem. Zij komen achter de voordeur en kunnen veel drugsgebruik en misbruik signaleren.

• 4.

  Volwassenen

  Naast jongeren tot 18 jaar zijn jongeren tussen 18 en 30 jaar ook belangrijk. Binnen deze doelgroep is eerder sprake van drugsgebruik en misbruik dan onder jongeren onder de 18 jaar. Deze jongvolwassenen worden vooral bereikt vanuit het geïndiceerde aanbod. Ook kunnen opvoeders en professionals vanuit vroegsignalering IrisZorg inschakelen voor individuele gesprekken met deze jongvolwassen. In het bovenstaande preventiemodel staat tot slot van de keten nog de terugvalpreventie. Voor volwassenen wordt hier actief op ingezet door IrisZorg vanuit IrisCovery. IrisCovery bestaat uit een groep ex-verslaafden die uitbehandelde cliënten begeleidt in het kader van terugvalpreventie.

  De visie van de IrisZorg Preventie is:

6.4 Activiteiten GGD

De Gemeentelijke GezondheidsDienst (GGD) voert onder meer de volgende taken uit:

• -

  verzorgt voor 16-jarigen een consult op alle scholen voor voorlichting.

• -

  en doet onderzoek naar gezondheid van jongeren; iedere vier jaar voert GGD een onderzoek

6.4.1 Taken GGD

De Gemeentelijke GezondheidsDienst (GGD) voert onder meer de volgende taken uit:

• -

  het verzorgen van voorlichting aan 16-jarigen tijdens een consult op alle scholen ;

• -

  het onderzoeken van de gezondheid van jongeren. Iedere vier jaar voert GGD een dergelijk onderzoek uit.

De jongerenmonitor E-MOVO verzamelt informatie over de gezondheid en veiligheid van de jongeren in de regio Gelderland-Midden. E-MOVO is een onderzoek waarbij leerlingen van de tweede en vierde klas van het voortgezet onderwijs op school via internet een vragenlijst invullen over hun gezondheid, welzijn en leefstijl. Dit onderzoek is weer uitgevoerd in oktober en november van het schooljaar 2015-2016. De verzameling van de onderzoekgegevens gebeurt anoniem. De leerlingen krijgen een digitale vragenlijst waarin de volgende onderwerpen zijn opgenomen:

6.5 De pijlers voor een integrale aanpak

Door als gemeente Doetinchem in te zetten op alle verschillende niveaus wordt er gewerkt aan een samenhangend effectief preventiebeleid in de keten. Ten behoeve van onderdelen A,B,C kunnen monitoringsystemen zoals EMOVO en de Ouderenmonitor worden gebruikt. Maar ook de wijkscans die worden opgesteld door verschillende buurtcoaches kunnen goed aantonen in hoeverre en in welke mate er sprake is van drugsgebruik/ misbruik. Naar aanleiding van maatschappelijke ontwikkelingen danwel trends uit bovengenoemde risico-inventarisaties kan met behulp van voorlichting (collectieve preventie) bewustwording worden gecreëerd bij een doelgroep dan wel een wijk.

(Vroeg)signalering (F,G,H,I) is eveneens een ingang voor preventie. Signalering door wijkteams, docenten, hulpverleners, maar ook bij het extra contactmoment van de GGD met jongeren in de vierde klas. Aan signalering van gebruik dienen vervolgacties in preventieve sfeer gekoppeld te worden waarmee bewustwording in gang gezet wordt. Maar ook vergroten van kennis en vaardigheden in de vorm van deskundigheidsbevordering mag hierbij niet ontbreken.

Vervolg acties zijn o.a. voorlichting (informeren) en adviseren o.a. door middel van korte interventies voor de doelgroep en eventueel de opvoeders/ naasten. De focus van preventie is - zowel nationaal als internationaal - in het laatste decennium verschoven van universele interventies naar geïndiceerde en selectieve preventie (Conrod et al., 2000). Het beleidsstuk “Van Kwetsbaar naar Weerbaar” van Resultaten Scoren (Adviescommissie Kwetsbare Jeugd & Verslaving, 2011) is daarbij een belangrijk leidraad. Tot slot past ook de consultatie van experts bij het gevolg geven aan signalen van middelengebruik.

7.1 Maximum aantal coffeeshops

Voor het nastreven van de doelstellingen van dit coffeeshopbeleid geldt dat de burgemeester een maximum aantal coffeeshops gedoogd. Bij het bepalen dit maximum is rekening gehouden met ontwikkelingen die daarop van invloed kunnen zijn.

Op basis van artikel 13b van de Opiumwet houdt de burgemeester het recht om binnen het beleidskader van de raad een minder aantal coffeeshops te gedogen.

Gezien de huidige situatie binnen de gemeente Doetinchem worden er voorlopig ten hoogste twee gedoogbeschikkingen afgegeven voor het exploiteren van een coffeeshop.

7.2 Vestigingsgebied coffeeshops

Het vestigingsgebied voor coffeeshops bestaat uit de rand van het stadscentrum (het Ei) of een locatie aan een invalsweg binnen de bebouwde kom van Doetinchem. Onder de invalswegen worden de volgende wegen verstaan: Keppelseweg, Kruisbergseweg, Varsseveldseweg, Terborgseweg en C. Missetstraat (voor zover gelegen binnen de bebouwde kom van Doetinchem).

Het vestigingsgebied voor coffeeshops aan de rand van het centrum (het Ei) is:

• •

  IJsselkade overgaand in de Raadhuisstraat tot aan de Dr. Huber Noodstraat;

• •

  het gebied omsloten door de Plantsoenstraat, de Raadhuisstraat, de Houtkampstraat, de Veemarkt en de Dr Huber Noodstraat.

• •

  Kapoeniestraat.

In de directe nabijheid van de coffeeshop moet voldoende parkeergelegenheid zijn.

7.3 Openingstijden coffeeshops aangepast aan schooltijden

Het landelijk beleid over de afstand tussen scholen en coffeeshops laat gemeenten de vrijheid om een eigen norm te hanteren. De burgemeester van Doetinchem heeft dit beleid op de volgende manier ingevuld. De openingstijden van coffeeshops zijn aangepast aan de schooltijden. Op doordeweekse dagen mogen de shops pas vanaf 18:00 uur geopend zijn. In het weekend geldt als aanvangstijd 12:00 uur.

7.4 Vestigingsvereisten coffeeshops

De vestiging van coffeeshop moet aan de hieronder vermelde vereisten voldoen.

7.4.1 Vestigingscriteria

De locatie wordt beoordeeld aan de hand van de volgende criteria:

• 1.

  de te verwachten overlast; onder overlast valt in ieder geval: geluidshinder, (fout) geparkeerde auto’s en/of fietsen van klanten en zwerfvuil afkomstig uit de inrichting;

• 2.

  het zoekgebied voor de vestiging van coffeeshops beperken tot de rand van het centrum of een locatie aan een invalsweg binnen de bebouwde kom van Doetinchem;

• 3.

  coffeeshops mogen in elkaars nabijheid worden gevestigd. Er wordt geen onderlinge afstand tussen twee coffeeshops voorgeschreven;

• 4.

  uitsluitend vestiging van een coffeeshop in een pand dat voldoet aan de inrichtingseisen die gesteld worden in overige wet- en regelgeving;

• 5.

  toestaan van openingstijden vanaf 18.00 uur door de weeks en vanaf 12:00 uur in het weekend;

• 6.

  de burgemeester heeft een exploitatievergunning verleend.

7.4.2 Spreiding van vestigingen

Bij de vestiging van meerdere coffeeshops in elkaars nabijheid moet er extra aandacht zijn voor het voorkomen van overlast voor de omgeving. De vestiging van coffeeshops in elkaar nabijheid mag niet leiden tot een onaanvaardbare toename van de verkeersoverlast of een stijging van de onveiligheid en criminaliteit in de directe omgeving. Het uitgangspunt is hierbij dat voor iedere coffeeshop afzonderlijk voldoende parkeergelegenheid aanwezig moet zijn.

7.5 Vestigingsvereisten coffeeshops

Het college van burgemeester en wethouders kan besluiten om een vaste locatie aan te wijzen voor het vestigen van een coffeeshop. Een coffeeshop moet gevestigd worden op de aangewezen locatie. In de gemeente Doetinchem zijn nog geen locaties aangewezen.

7.6 Ingezetenencriteria

De Minister van V&J heeft nadrukkelijk aangegeven dat hij het Ingezetenencriterium in stand laat. Dat houdt dus in dat het als strafrechtelijk instrument blijft bestaan. Veel gemeenten vrezen voor de negatieve effecten van dit criterium. Met name wordt gevreesd voor een toename van de straathandel. Om dit te vermijden hebben veel gemeenten besloten om het Ingezetenencriterium niet over te nemen. De raad van Doetinchem heeft besloten om deze lijn te volgen. Daarmee is het ook niet-ingezetenen toegestaan om een coffeeshop te bezoeken, mits zij beschikken over een geldig legitimatiebewijs1.

7.7 Overgangsregeling

In hoofdstuk 9 van de nota is een overgangsregeling opgenomen voor bestaande coffeeshops.

De basis voor bestuursrechtelijk optreden is neergelegd in artikel 13b van de Opiumwet (Wet Damocles). Dit artikel geeft de burgemeester de bevoegdheid om bestuursdwang toe te passen (door bijvoorbeeld een coffeeshop of een woning te sluiten) als in een lokaal of woning drugs wordt verhandeld of aanwezig is.

Op grond van artikel 174 van de Gemeentewet is de burgemeester belast met het toezicht op openbare inrichtingen. Volgens dit artikel is de burgemeester ook belast met de uitvoering van verordeningen die betrekking hebben op dat toezicht. Hieruit volgt dat de burgemeester bevoegd is om handhavend tegen de vestiging van coffeeshops op te treden en hierover beleid te voeren.

Om de handhaving in goede banen te leiden is het noodzakelijk dat er concrete afspraken worden vastgelegd. Een goede afstemming tussen bestuur, politie en OM is daarbij van belang. Afspraken over een integrale aanpak, waardoor bestuursrechtelijke en strafrechtelijke instrumenten goed gecoördineerd kunnen worden, zijn neergelegd in een “handhavingarrangement”. Het handhavingarrangement is een richtlijn. In ernstige of spoedeisende gevallen kan hiervan worden afgeweken.

8.1 Taakverdeling bij de handhaving

Afhankelijk van het soort overtreding is de regie in handen van de politie of gemeente. De hieronder opgesomde taken zijn niet limitatief.

8.2 Toezicht en controle

Het toezicht op coffeeshops voert de gemeente in samenspraak met de politie en het Openbaar Ministerie uit. De prioriteiten bij de handhaving worden in de lokale driehoek bepaald. Gemeente en politie maken afspraken over de te houden controles. Tenminste driemaal per jaar wordt er in een coffeeshop een controle gehouden.

Controles op de naleving van de gedoogcriteria en vergunningsvoorschriften vinden in de regel integraal plaats. Hierbij gaat het om de controle op de naleving van de overige vergunningen en regelgeving op gebied van o.a. milieu, brandveiligheid en exploitatie. De controles in de coffeeshop worden zowel aangekondigd als niet-aangekondigd gehouden. Voor zover nodig en mogelijk is, worden partners zoals brandweer, belastingdienst, politie, Koninklijke Marechaussee en douane hierbij betrokken.

8.3 Opleggen van sancties

Na een geconstateerde overtreding vindt altijd een vervolgactie plaats. Deze bestaat onder andere uit waarschuwingen, intrekking gedoogbeschikking, bestuursdwang of dwangsom ofwel uit strafrechtelijke vervolging door het Openbaar Ministerie, ofwel uit beide, afhankelijk van de aard van de overtreding. De wijze waarop de burgemeester handhavend optreedt, is vastgelegd in het handhavingarrangement.

Artikel 13b, eerste lid, van de Opiumwet geeft de burgemeester de bevoegdheid om bestuursdwang toe te passen zodra in woningen of lokalen dan wel in of bij woningen of zodanige lokalen behorende erven, een middel als bedoeld in lijst I of II wordt verkocht, afgeleverd of verstrekt dan wel daartoe aanwezig is.

8.4 Algemene wet bestuursrecht

Bestuursdwang of het opleggen van een dwangsom gebeurt altijd volgens de regels in de Algemene wet bestuursrecht. Dit betekent dat, voorafgaande aan het toepassen van de bevoegdheid tot bestuursdwang of dwangsom, een schriftelijke waarschuwing wordt gegeven. In ernstige en/of dringende gevallen kan direct bestuursdwang worden toegepast.

De ‘Uitvoeringsnota drugsbeleid gemeente Doetinchem 2016’ treedt in werking op de eerste dag nadat deze bekend is gemaakt.

Een gedoogbeschikking en exploitatievergunning die voor de inwerkingtreding van deze beleidsregels zijn verleend, worden verlengd tot een totale geldigheidsduur van vijf jaar. Dit geldt niet voor een gedoogbeschikking en exploitatievergunning waarvan de geldigheidsduur al was verstreken voor de inwerkingtreding van deze nota.

Een exploitant die een coffeeshop exploiteert waarvoor een gedoogbeschikking is verleend en van kracht is, moet uiterlijk vier maanden voor het verstrijken van de geldigheidstermijn van die gedoogbeschikking een nieuwe aanvraag indienen.

Om in aanmerking te komen voor een nieuwe gedoogbeschikking moet de nieuwe aanvraag voldoen aan de gewijzigde beleidsregels.

Aanvragen die ingediend zijn voor inwerkingtreding van het beleid, maar nog niet zijn afgehandeld worden getoetst aan het nieuwe beleid. Echter deze lopende aanvragen (die dateren van voor de intrekking van de Uitvoeringsnota coffeeshopbeleid gemeente Doetinchem 2013 ) behoeven in de aanvraagprocedure niet mee te loten maar worden als eerste getoetst aan de selectie- en gunningscriteria.