Onderwijskansenbeleid: “Samen bouwen aan gelijke kansen”

Met ingang van 2019 is voor onderwijskansenbeleid een nieuwe beleidsperiode gestart die eindigt in 2022. In deze periode wordt staand beleid gecontinueerd en nieuw beleid geïnitieerd.

Binnen de kinderopvang en het onderwijs vervult de gemeente diverse rollen, zoals partner, opdrachtgever en aanjager.

De gemeente faciliteert de samenwerking en stelt middelen ter beschikking ter realisatie van het beleid.

Voorbeelden hiervan zijn buurtsportcoaches, zwemlessen, opvoedondersteuning en de inzet van de Gezinsspecialisten en de peuterconsulent.

Onderwijskansen gaat over het ontwikkelen van talenten en het voorkomen/ verminderen van achterstand. 2 Aanbieders leveren inspanningen gericht op de lopende en de nieuwe speerpunten. De gemeente blijft met de aanbieders en maatschappelijke partijen in gesprek over de te behalen resultaten. Het proces van iedereen doet mee wordt door de gemeente gevolgd en de voortgang wordt besproken met de aanbieders en de samenwerkende partijen. In de subsidiebeschikkingen worden de te behalen resultaten en prestaties nader omschreven.

De inspanningen ten behoeve van Onderwijskansen zijn een succes als

• •

  Er gelijke kansen zijn voor alle kinderen, ongeacht hun startpositie

• •

  Het ontwikkelen van talenten bij kinderen en jongeren centraal staat en talenten ontwikkeld worden

• •

  Wordt voorkomen dat de achterstand die doelgroepkinderen hebben op hun leeftijdsgenoten groter wordt

Lopende speerpunten:

• •

  Opvoedondersteuning

• •

  Programma’s voor ouderbetrokkenheid

• •

  Voor/vroegschoolse educatie

• •

  Indicatiestelling, toeleiding, peuterconsulenten en meten bereik peuteropvang

• •

  Taalondersteuning

  • o

    thuis

  • o

    op basisschool De Diamant (Schakelklas)

• •

  Communicatie, advies en resultaatmeting (jaarrapportages)

• •

  Beleidsondersteuning

Nieuwe speerpunten:

Kwaliteit:

• •

  De inzet van een projectcoördinator/ ambtelijke ondersteuning

• •

  In samenspraak met opvang en onderwijs bijdragen aan kwaliteitsverbetering door via cofinanciering gericht en tijdelijk bieden van de gewenste bij- en nascholing voor de pedagogisch medewerkers en leerkrachten

• •

  Onderzoek van de kwaliteit en het aanbod van gastouders en mogelijkheden tot betrekken bij de VVE

Aanbod en bereik:

• •

  Bevorderen van de ouderbetrokkenheid en participatie

• •

  Bieden van een intensief aanbod aan de peuters door uitbreiding van 12 naar 16 uur in 2020.

• •

  Gerichte en tijdelijke uitbreiding thuisprogramma’s3 In- en Opstapje om wachtlijsten af te bouwen

• •

  Het vergroten van het bereik door de inzet van peuterconsulenten

Verbeteren resultaten:

• •

  Aandacht voor de doorgaande lijnen voor alle leerlingen in het algemeen en voor de leerlingen van de Diamant en van de Parasol4 in het bijzonder.

• •

  Leerlingen Diamant: warme overdracht bij de overstap naar regulier onderwijs

• •

  Leerlingen Parasol: onderzoek mogelijkheden overstap naar regulier primair/ voorgezet onderwijs

De doorgaande lijnen zijn belangrijk voor een betere startpositie bij elke volgende stap die een leerling zet.

Van de peuteropvang naar de kleuterklas, van de basisschool naar het voorgezet onderwijs en ook de beslissende stap de arbeidsmarkt op.

De doorgaande lijn houdt de positieve ervaring vast en draagt bij aan de continuïteit in de ontwikkelingen.

Samenwerking optimaliseren door met elkaar te werken aan een ononderbroken ontwikkelingsgang van kinderen in opvang en in het onderwijs.

Om invulling te geven aan de doorgaande lijnen worden drie lijnen opgepakt:

Leren – participatie – hulp

De inspanningen ten behoeve van de doorgaande lijnen zijn een succes als

• •

  Ouders en kinderen actief betrokken zijn in en om de school

• •

  Uitval wordt beperkt of wordt voorkomen

• •

  Voorkomen wordt dat er hulp nodig is door vroeg herkenning en er tijdig/ tijdelijk en adequate ondersteuning wordt ingezet

2.1 Doorgaande leerlijn

Bij alle overstapmomenten bestaat er risico op uitval en achterstand, niet passende keuze. Het gaat om de overstap van peuter naar kleuter van basisschoolleerling naar de middelbare school tot aan de arbeidsmarkt. Om de leerlijn zonder onderbreking voort te zetten is het belangrijk dat iedereen zich inspant voor een soepele overgang en warme overdracht.

Lopende speerpunten:

• •

  Soepele overgang en warme overdracht

• •

  Sportmenu – Cultuurmenu - Techniekmenu

• •

  Het vergroten van het bereik van doelgroepkinderen en hun ouders door de inzet van peuterconsulenten;

• •

  Monitoring

• •

  Voorkomen af- en uitstroom

• •

  Voorkomen thuiszitters

Nieuwe speerpunten:

• •

  Samen met partners, onderwijs en bedrijfsleven onderzoeken of een andere opzet van het vmbo-onderwijs in Maassluis haalbaar is. Hierbij wordt gekeken naar de mogelijkheden van technisch onderwijs (energie transitie).

• •

  Huiswerkbegeleiding

• •

  Context gericht leren en stimulering van de meta cognitieve vaardigheden door de inzet van:

  • o

    Basisvaardigheden5

  • o

    Kennismaken met de lokale democratie

De doorgaande leerlijn is een succes als er

• •

  Gelijke kansen zijn voor iedereen met een optimale talentontwikkeling

• •

  Voor iedereen een samenhangend aanbod is van voor- en vroegschoolse educatie, passend onderwijs en (individuele) ondersteuning in het kader van de WMO en de Jeugdwet. De partners in het sociaal domein zijn vangnet en bieden ondersteuning aan alle Maassluise gezinnen, die dit nodig hebben om mee te kunnen blijven doen

• •

  Een goede aansluiting is op alle overstapmomenten en ook bij de stap richting de arbeidsmarkt.

2.2 Doorgaande participatie lijn

Ouders zijn betrokken bij de school(loopbaan)van hun kind en van nature ondersteunen ze hen bij hun ontwikkeling en groeien ze met hun kinderen mee vanaf de peuteropvang tot aan het voortgezet onderwijs. Vanuit deze betrokkenheid worden ouders gestimuleerd om zich in te (blijven) zetten.

Rondom het VVE-programma en ook als de kinderen wat ouder worden is de inzet van ouders van groot belang. Ouders krijgen informatie over wat er van hen verwacht wordt en wat zij samen met hun kinderen kunnen doen. Thuis samen spelen, lezen en woordjes oefenen of de spreekbeurt voorbereiden.

Om verschillende redenen kunnen ouders dit lastig vinden om te doen. Hiervoor zijn er verschillende programma’s beschikbaar en worden ouders advies en opvoedondersteuning aangeboden. Naast pedagogische medewerkers en leerkrachten vervullen de gezinsspecialisten, peuterconsulent en de jeugdverpleegkundigen hierbij een belangrijke rol.

Bij het groter groeien van hun kinderen raken ouders wat meer op afstand. Bij kinderen op het voortgezet onderwijs wordt de ouderbetrokkenheid lager. Soms zijn het de ouders die denken dat het hoort bij loslaten en soms geven de kinderen ( pubers) aan dat zij de aanwezigheid van ouders op school niet zo prettig vinden. Het is belangrijk dat het onderwijs, juist ook op het voortgezet onderwijs goed aangeeft welke inbreng en rol ze verwachten van de ouders. Dit maakt het voor ouders goed duidelijk, dat zij samen met het onderwijs partner zijn bij het opgroeien van hun kinderen.

Om de participatielijn zonder onderbreking voort te zetten is het belangrijk om in elk stadium van de schoolcarrière van hun kinderen de rol en taken van ouders zo duidelijk mogelijk te benoemen en uit te dragen. Ouders zijn van harte welkom in de kleuterklas en zijn vaak en graag actief op school.

Op de middelbare scholen in Maassluis dragen o.a. koffie-ochtenden er aan bij dat ouders zich er thuis voelen en ook informeel de docenten of mentoren kunnen spreken.

Het is wederkerigheid of ‘de morel plicht’ van ouders om zich voor hun kinderen in te zetten en zich actief te verbinden met de co-opvoeders6 in en om de school en het vrijetijds domein.

Lopende speerpunten:

• •

  Emancipatie en ouderbetrokkenheid vergroten van de doelgroepkinderen

• •

  Ontmoeting en taal- en opvoedcursussen uitbreiden voor de ouders van de doelgroepkinderen

Nieuwe speerpunten:

• •

  Aansluiting onderwijs en maatschappij

• •

  Huiswerk, hoe pak je dit thuis aan?

• •

  School, ouders en wijk: samen opvoeden7

• •

  Het bereik vergroten van alle kinderen en hun ouders die binnen en buiten Maassluis naar school en/of naar de kinderopvang gaan door middel van onder andere informatiebijeenkomsten, flyers en de website van de gemeente Maassluis

• •

  Emancipatie en ouderbetrokkenheid vergroten

• •

  Ontmoeting en taal- en opvoedcursussen uitbreiden

De doorgaande participatie lijn is een succes als:

• •

  Ouders meer in staat zijn om hun kinderen te ondersteunen en door hun opvoeding bij te dragen aan de talentonwikkeling van hun kinderen.

• •

  Onderwijs en ouders elkaar zien als partners en samen werken in het begeleiden van kinderen tot actieve deelnemers aan de samenleving.

2.3 Doorgaande hulp lijn

Allereerst gaat het om voorkomen dat er hulp nodig is. Gerichte ondersteuning wordt geboden door de verschillende partners, zoals kinderopvang, onderwijs, samenwerkingsverbanden, CJG, bibliotheek, wijkteam VraagRaak en maatschappelijke partners. Iedere inwoner kan er op vertrouwen dat als je er zelf of in je eigen netwerk er niet meer uitkomt dat er dan ondersteunende diensten op het gebied van opvoeden en opgroeien of herstellen van eigen kracht beschikbaar zijn.

De gemeente richt haar beleid op signaleren en voorkomen van (zwaardere) problemen.

Maassluis heeft algemene basissamenlevingsvoorzieningen zoals sportclubs, culturele verenigingen en andere instellingen, die mogelijkheden bieden voor ontspanning, ontmoeting en ontplooiing. Tot slot heeft de gemeente Maassluis altijd een vangnet met passende hulp voor iedereen die dit nodig heeft.

Om de doorgaande hulp lijn zonder onderbreking voort te zetten is er aansluiting tussen jeugdwet en passend onderwijs. Het motto hierbij is:

‘Wat gewoon kan, doen we gewoon en wat anders moet, doen we zo gewoon mogelijk’8

Lopende speerpunten:

• •

  Preventie en vroeg herkenning

• •

  Aansluiting Jeugdwet en Passend Onderwijs

• •

  Kwaliteit van de hulpstructuur op de scholen

Nieuwe speerpunten

• •

  Tegengaan pesten en uitsluiten

• •

  Onderwijs Hulp Arrangementen

• •

  Verbeteren van de aansluiting tussen wijkteam VraagRaak en de scholen en kinderopvang binnen en buiten Maassluis.

De doorgaande hulp lijn is een succes als

• •

  Hulp wordt voorkomen en vragen om hulp tijdig worden herkend

• •

  Basissamenlevingsvoorzieningen maximaal gebruikt worden

• •

  Inwoners die niet op eigen kracht of vanuit hun eigen netwerk kunnen deelnemen aan de samenleving is er een passend aanbod op maat mogelijk

3.1 Budget Onderwijskansen beleid ‘Samen bouwen aan gelijke kansen’

Voor het jaar 2019 is een bedrag beschikbaar van € 1.628.316 (figuur 1 op bladzijde 14). Dit bestaat uit gemeentelijke middelen (€ 39.636) en rijksmiddelen (€ 1.588.680) die in het kader van het onderwijskansenbeleid beschikbaar worden gesteld. De gemeentelijke middelen worden besteed aan reguliere peuteropvang en activiteiten in het kader van de uitvoering van het coalitieakkoord. De middelen die in het kader van het Onderwijskansenbeleid beschikbaar worden gesteld, mogen worden besteed aan een aantal voorzieningen en activiteiten. Dit betreft de (organisatie van) de voorschoolse educatie, activiteiten voor leerlingen in het basisonderwijs met een grote achterstand in de Nederlandse taal (schakelklassen) en het komen tot afspraken over voor- en vroegschoolse educatie met bevoegde gezagsorganen van scholen, houders van Kindcentra en peuterspeelzalen.

3.2 Budget Onderwijskansen 2019-2022

2019

Met ingang van 2019 is voor het Onderwijskansenbeleid een nieuwe bekostigingsperiode gestart die eindigt in 2022. Op basis van een nieuwe indicatiewijze, die is ontwikkeld door het CBS, zijn de middelen herverdeeld over de gemeenten.9 Aan de hand van de CBS-indicator kan voor ieder kind worden ingeschat in hoeverre en in welke mate het kind op basis van zijn omgeving een risico loopt op een onderwijsachterstand. Op basis van de CBS-indicator heeft 23% van de peuters in Maassluis (het risico op) een achterstand. De gemeente Maassluis hanteert een bredere doelgroep definitie10 dan het CBS, waarbij ongeveer 30% van de peuters in de leeftijd van 2,5 tot 4 jaar een indicatie ontvangt. Desondanks heeft de herverdeling van de middelen voor de gemeente Maassluis een positief gevolg. Op basis van de toekenningsbeschikking 2019 stijgt het beschikbare rijksbudget aanzienlijk.

In 2019 wordt het grootste deel van het ontvangen budget voor het gemeentelijk onderwijskansenbeleid ingezet voor de subsidiering van de voorschoolse voorzieningen (peuteropvang) met VVE-aanbod. In 2019 is hiervoor een bedrag van € 760.392 beschikbaar gesteld.

Met het beschikbare stellen van deze rijksmiddelen komt er een einde aan een vrij lange overbruggingsperiode. Het nieuwe onderwijskansenbeleid krijgt vorm. Enerzijds de wettelijke taken met uitbreiding van het aantal uren peuteropvang van 12 naar 16 uur en anderzijds de innovatie en doorontwikkeling naar gelijke kansen voor iedereen.

In de uitvoering van het beleid vormen de wettelijke taken het en deze basistaken worden aangevuld met flankerende activiteiten ten behoeve van de innovatie en de doorontwikkeling. De begroting op bladzijde 15 maakt dit goed duidelijk. Eerst de basistaken op orde en als er financiële ruimte is, wordt die besteed aan de voorgestelde flankerende doelen. Bij alle plannen wordt uiteraard rekening gehouden met de te verwachte kostenstijgingen en de vaststelling van de definitieve rijksbijdragen.

Voor de reguliere peuteropvang (zonder indicatie) worden behalve eigen middelen (€ 4.636) ook de decentrale uitkering voor het verbeteren van het bereik (€ 50.213) ingezet.

Naast peuteropvang wordt € 438.372 besteed aan bestaande activiteiten zoals de schakelklas, stimuleren van ouderbetrokkenheid, de thuisprogramma’s en het uitvoeren van het VVE-beleid.

2020-2022

Dankzij de nieuwe rijksmiddelen kan in 2020 het subsidieplafond voor de peuteropvang worden verhoogd. Dit hogere plafond is nodig om tegemoet te komen aan de stijgende kosten vanwege de wettelijke taken, de uitbreiding en de inzet van een hbo-beleidsmedewerker op VVE-groepen en de jaarlijkse indexering.

In de jaren 2020-2022 wordt een stijging van de rijksmiddelen verwacht. Het subsidieplafond houdt gelijke tred met hetgeen er aan rijksmiddelen binnenkomt. Zo wordt er jaarlijks rekening gehouden met een fluctuatie van ± 10%. De rijksmiddelen worden aan de hand van CBS-indicator ieder jaar opnieuw vastgesteld.

Nieuw onderwijskansen middelen:

• •

  Kwetsbare kinderen uit groep 7 van de basisschool krijgen op indicatie gratis huiswerkbegeleiding. Kinderen zonder indicatie kunnen tegen een maatschappelijk tarief ook van deze begeleiding gebruik maken. De verwachte kosten zijn € 35.000 per jaar, die uit de onderwijsachterstandsmiddelen worden bekostigd. (1)

• •

  Om het onderwijskansenbeleid en uitvoering van projecten zoals ouderbetrokkenheid en monitoring te versterken wordt de ambtelijke formatie met 0,67 fte vergroot. Dit gaat gepaard met een structurele last van € 55.000 euro per jaar die uit de onderwijskansenmiddelen worden gedekt. (2)

• •

  De activiteiten ter bevordering van de kwaliteit in de gastouderopvang en de stimulering van ouderbetrokkenheid worden in 2020 verder uitgewerkt. (3)

• •

  Voor de thuisprogramma’s is een wachtlijst met zeer kwetsbare gezinnen. Mede op het verzoek van het Centrum voor Jeugd en Gezin wordt het aantal gezinnen dat bereikt wordt met de programma’s uitgebreid. De thuisprogramma’s krijgen hiermee een dubbelfunctie. Het kind krijgt een aanvullend taalaanbod en via de taalcoaches kan het gezin indien nodig worden doorgeleid naar ander hulpaanbod. (4)

• •

  De kinderopvangorganisaties zijn verantwoordelijk voor de financiering van de vve-basisopleiding van de pedagogisch medewerkers. Aanvullend en met heldere afspraken over de voorwaarden11 biedt de gemeente tijdelijk en beperkt ondersteuning aan op thema’s met nascholingsactiviteiten op specifieke aandachtsgebieden zoals ouderparticipatie en logopedie. (5)

• •

  De Parasol en de Diamant hebben een leerlingenpopulatie die bijzondere aandacht behoeft. Het inzetten van extra ondersteuning in de klas heeft tot doel dat de leerlingen op taalgebied extra worden gestimuleerd. Daarnaast zal dit moeten leiden tot een lagere uitstroom van leerlingen van de Parasol naar het bijzonder (voortgezet) onderwijs en waar mogelijk wordt er minder beroep gedaan op de gespecialiseerde jeugdhulp (6). De gemeente stelt hiervoor aanvullend en beperkte middelen ter beschikking met heldere afspraken over de voorwaarden voor de tijdelijke inzet van een klasse assistent op de Diamant en een onderwijsassistent op de Parasol.

  Nieuw Niet- onderwijskansen middelen:

  Met betrekking tot de activiteiten waarbij geen beroep kan worden gedaan op de middelen Onderwijskansenbeleid bestaat een ruimtevrager van € 35.000,- voor het jaar 2019 ten laste van het resultaat van de gemeente Maassluis.

  Deze ruimtevrager is structureel van aard en opgenomen in de kadernota 2020.

  Realisatie van deze projecten vraagt € 35.000 extra per jaar uit gemeentelijke middelen. (7)

  Het gaat dan om activiteiten en projecten zoals voorkomen van pesten en uitsluiting, jongeren betrekken bij de lokale politiek, actualisering van het cultuur-techniekmenu en een innovatief aanbod op het gebied van eigentijdse vaardigheden in aansluiting op het leerprogramma van scholen.

3.3 Vroegschoolse voorzieningen en lumpsumsystematiek

Vanaf 4 jaar gaan kinderen naar een vroegschool, ofwel een kleuterklas waarin vroegschoolse educatie wordt aangeboden. De middelen voor de vroegschool (4-6 jaar) ontvangen de scholen via de lumpsum en worden uitgekeerd op basis van de gewichtenregeling. De lumpsum houdt in dat elke school een vast bedrag per leerling krijgt. Eén keer per jaar wordt dit bedrag in zijn geheel uitgekeerd aan het schoolbestuur.

Sinds de invoering van de lumpsum is het aan de schoolbesturen om het geld te verdelen over de scholen. Door de vrijheid die de lumpsum bekostiging met zich meebrengt, bepalen scholen zelf voor welke doelen en voor welke kinderen zij de middelen inzetten. Dit kan aan interventies omtrent onderwijsachterstanden zijn, maar ook aan andere onderwijsactiviteiten. De gedachte achter deze wijze van bekostiging is dat schoolbesturen en scholen het beste in staat zijn te bepalen en organiseren wat nodig is op het gebied van onderwijsachterstanden en zelf maatwerk kunnen bieden.

Met betrekking tot vroegschoolse voorzieningen zijn de scholen hoofdverantwoordelijk. Veel scholen ontvangen extra middelen voor het bestrijden van onderwijsachterstanden. De gemeente Maassluis vindt taal bevorderende activiteiten in de vroegschoolse periode van groot belang. Daarom blijven wij met het onderwijs in gesprek en onderzoeken wij hoe de samenwerking met de scholen verder kunnen ontwikkelen en elkaar kunnen versterken.

3.4 Begroting Onderwijskansen