Permanente link
Naar de actuele versie van de regeling
http://lokaleregelgeving.overheid.nl/CVDR679795
Naar de door u bekeken versie
http://lokaleregelgeving.overheid.nl/CVDR679795/1
Actieplan geluid 2019-2023
Geldend van 20-07-2022 t/m heden
Intitulé
Actieplan geluid 2019-2023Samenvatting
Elke vijf jaar maakt de gemeente Ridderkerk nieuwe geluidsbelastingkaarten en stelt een Actieplan op. Het tweede Actieplan (periode 2015 tot en met 2018) is door het college vastgesteld op 20 september 2016.
Dit is het derde Actieplan voor de periode 2019 tot en met 2023. Centraal in dit Actieplan staan de maatregelen die het college wil nemen om de geluidsoverlast terug te dringen.
Uit de geluidsbelastingkaarten (deze kunt u hier inzien) blijkt dat de belangrijkste bron van geluidhinder in Ridderkerk het wegverkeerslawaai is.
In de Gezondheidsmonitor 2016 van de GGD (klik hier om de website te bekijken) komen verschillende bronnen naar voren die geluidshinder veroorzaken, hieronder is te zien van welke bronnen de inwoners de meeste geluidshinder ervaren:
- –
9% door brommers
- –
6% door wegverkeer
- –
4% door buren
- –
1% door industrie
- –
1% door vliegtuigen.
De twee grootste bronnen van slaapverstoring zijn:
- –
buren met 19%
- –
wegverkeer op gemeentelijke wegen met 17%.
Vast te stellen beleidskader
In dit Actieplan worden onderstaande plandrempels vastgesteld in Lden (dit is een maat op geluidsbelasting door omgevingslawaai uit te drukken, in het Engels Leven day-evening-night):
- –
Wegverkeerslawaai, 63 dB Lden
- –
Railverkeerslawaai 63 dB Lden
- –
Industrielawaai 63 dB Lden
- –
Gecumuleerd voor wegverkeerslawaai, railverkeerslawaai en industrielawaai samen 65 dB Lden.
Het doel is om zoveel mogelijk woningen onder de plandrempel te krijgen en het aantal (ernstig) gehinderden en slaapverstoorden terug te dringen. Dit doen we door in dit Actieplan concrete maatregelen op te nemen.
Maatregelen
In dit Actieplan zijn alle maatregelen uit het tweede Actieplan herzien. De nieuwe maatregelen van dit Actieplan zijn:
- –
Het voorzien van diverse wegen van geluidsreducerend asfalt,
- –
Aanvullende maatregelen zoals handhaving op geluid van brommers, stimuleren fietsgebruik en Openbaar Vervoer en lobbyen bij andere overheden.
Geluidsreducerend asfalt
Er zijn wegen opgenomen om te voorzien van geluidsreducerend asfalt. Dit zijn de wegen met een geluidbelasting boven de plandrempel van 63 dB en boven de 59 dB. Zie bijlage 4 voor een overzichtstekening.
Wegen boven de 63 dB die voorzien worden van geluidsreducerend asfalt binnen de planperiode:
Rotterdamseweg (Rijnsingel/Benedenrijweg), Populierenlaan, Burgemeester de Zeeuwstraat, Vondellaan, Jan Luykenstraat/Burg. de Gaay Fortmanstraat, Geerlaan (Burg. de Gaay Fortmanstraat/Ridderhof), Geerlaan (Burg. de Gaay Fortmanstraat/Burg. de Zeeuwstraat), en de Vlietlaan (Molenvliet/ Rotterdamseweg), Vlietlaan (Vogelvliet/Molenvliet).
Wegen boven de 59 dB die voorzien worden van geluidsreducerend asfalt, binnen de planperiode: Populierenlaan (tot rotonde zwembad) en Geerlaan (Burg. de Zeeuwstraat tot het viaduct A15/A16).
Wegen boven de 59 dB die voorzien worden van geluidsreducerend asfalt, buiten de planperiode: Sportlaan (tot de tunnel), Lagendijk, Geerlaan (vanaf Rijkstraatweg tot bord binnen de bebouwde kom),
Havenstraat (Staalstraat – Noorderweg), Randweg (Willem Landrestraat – Johann Sebastian Bachstraat) en de Benedenrijweg (Ringdijk – Beverwaardseweg).
Voor de volgende wegen worden voorlopig geen maatregelen getroffen in verband met het nieuw op te stellen Mobiliteitsplan Ridderkerk: Kievitsweg, Sint Jorisstraat, Centrumring, Koninginneweg, Jhr. Van Karnebeekweg (tussen de Frans Halsstraat en de Koninginneweg) en de Frans Halsstraat. In het Mobiliteitsplan wordt de wegencategorisering/netwerkstructuur opnieuw bekeken, waarbij de effecten voor geluid worden meegewogen. In het uitvoeringsprogramma van het Mobiliteitsplan worden projecten beleidsmatig geprojecteerd. Binnen de projecten wordt gekeken of de betreffende wegen voorzien kunnen worden van geluidsreducerend asfalt.
Effect van de maatregelen
Na het uitvoeren van alle geplande maatregelen komen 713 woningen onder de plandrempel van 63 dB. En 934 woningen onder de 59 dB. Zie onderstaande tabel 1.
Tabel 1: afname woningen boven de plandrempel 63 dB en boven de 59 dB na uitvoeren maatregelen
In onderstaande tabel 2 staan de percentages (ernstig) gehinderden en slaapverstoorden van de eerste, tweede, derde tranche en na het uitvoeren van de maatregelen uit tabel 1.
Tabel 2: Vergelijking eerste, tweede en derde tranche in percentages.
Na het uitvoeren van alle maatregelen is totaal 9,5% van de bevolking gehinderd, 3,9% ernstig gehinderd en 1,5% slaapverstoord. Dat is in een afname van 595 gehinderden, 287 ernstig gehinderden en 130 slaapverstoorden.
In de openbare vergadering van de raad op 11 juli 2019 heeft de raad kennis genomen van het ontwerp Actieplan geluid 2019-2023. Er zijn geen zienswijzen ingediend.
Het ontwerp Actie
plan geluid 2019-2023 heeft voor een ieder ter inzage gelegen van 12 juni 2019 t/m 24 juli 2019. Tijdens deze periode zijn er 2 zienswijzen ingediend.
Inleiding
De verplichting tot het opstellen van de geluidsbelastingkaart en het Actieplan is opgenomen in hoofdstuk 11 van de Wet milieubeheer. Dit is het derde Actieplan geluid van de gemeente Ridderkerk.
De geluidsbelastingkaarten (deze kunt u hier inzien) peiljaar 2016 zijn op 3 oktober 2017 door het college vastgesteld. Op de geluidsbelastingkaarten zijn de geluidsniveaus vanwege wegverkeerslawaai, railverkeerslawaai en gezoneerde industrieterreinen in de leefomgeving te zien.
Op basis van deze geluidsbelastingkaarten is dit Actieplan opgesteld. De maatregelen uit het tweede Actieplan zijn in dit Actieplan herzien. En is er een evaluatie van de uitgevoerde maatregelen uit het tweede Actieplan opgenomen in hoofdstuk 5.
Het doel van dit Actieplan is het beheersen en zo mogelijk het verlagen van de geluidsniveaus in de leefomgeving. Om dit doel te realiseren is er een beleidswaarde in de vorm van een plandrempel vastgesteld.
Het Actieplan heeft voor een ieder ter inzage gelegen van 12 juni 2019 t/m 24 juli 2019.
1. Geluid en Gezondheid in Ridderkerk
Geluid is voor mensen belangrijk. Natuurgeluiden of goede muziek vinden we prettig. Ook heeft geluid in bepaalde situaties een waarschuwende functie. Maar geluid kan hinderlijk zijn als het (langdurig) hard en ongewenst is.
Ongewenste geluiden kunnen een gevoel geven van ergernis, wrevel of onbehagen. Er is dan sprake van geluidshinder wat gezondheidsklachten teweeg kan brengen.
Figuur 1
1.1 Geluidhinder in Ridderkerk
Naast de wettelijke geluidbronnen van weg-, rail- en gezoneerde industrieterreinen wordt door de GGD Rotterdam-Rijnmond (Gemeenschappelijke Gezondheidsdienst) in de gezondheidsmonitor ook gevraagd en gekeken naar hinder afkomstig van buren, brommers en vliegtuigen.
Uit de Gezondheidsmonitor 2016 van de GGD komt naar voren dat 9% van de inwoners geluidhinder ervaart vanwege brommers, 6% vanwege wegen, 4% vanwege buren en 1 % vanwege vliegtuigen.
De twee grootste bronnen van slaapverstoring zijn buren met 19% en wegverkeer op gemeentelijke wegen met 17%. 4% van de bewoners ondervinden slaapverstoring vanwege vliegtuigen en bedrijven en 12% vanwege verkeer op wegen > 50 km/uur. Onderstaande figuren geven hiervan een overzicht.
Figuur 2: Overzicht geluidhinder Gezondheidsmonitor 2016
2. Wettelijk Kader
2.1 Wettelijk kader
De Europese Unie heeft in 2002 de richtlijn 2002/49/EG of kortweg de Richtlijn Omgevingslawaai opgesteld. De richtlijn is van toepassing op omgevingslawaai waaraan mensen worden blootgesteld. Het toepassingsgebied beperkt zich tot een aantal brontypen: weg- en railverkeer, luchtvaart en industriële activiteiten.
In Nederland is de richtlijn opgenomen in hoofdstuk 11 van de Wet milieubeheer. Een meer gedetailleerde uitwerking is gegeven in het Besluit geluid milieubeheer (een AMvB) en de Regeling geluid milieubeheer (een ministeriële regeling). Hierin worden ook de agglomeratiegemeenten aangewezen welke verplicht zijn om een elke 5 jaar nieuwe geluidsbelastingkaarten te maken en een Actieplan op te stellen. Gemeente Ridderkerk valt onder de agglomeratie Rotterdam/Dordrecht.
Voor lang niet alle geluidbronnen in Ridderkerk is de gemeente bevoegd gezag. In tabel 3 is aangegeven hoe dit verdeeld is. Sommige geluidbronnen liggen niet binnen de gemeentegrenzen van Ridderkerk. Ook provincie en Rijk(partners) stellen een Actieplan Geluid op.
Tabel 3: Bevoegd gezag en verantwoordelijkheden.
Geluidsbron |
Verantwoordelijke voor acties |
|
Rijkswegen A15, A16 en A38 |
Minister van I&W / Rijkswaterstaat |
|
Rotterdamseweg |
Waterschap Hollandse Delta |
|
Spoorlijn Rotterdam – Dordrecht* |
Minister van I&W / ProRail |
|
Gemeentelijke wegen, gezoneerde industrieterreinen binnen de gemeente |
B&W Ridderkerk |
|
Gezoneerde industrieterreinen buiten de gemeente* |
B&W van betreffende gemeente |
|
* Bron buiten gemeentegrens |
|
2.1 Relatie met ‘Sanering verkeerslawaai’
Op het moment van inwerkingtreding van de Wet geluidhinder (in de jaren ’80) waren er al situaties waarbij de normen uit de Wet geluidhinder door verkeerslawaai werden overschreden. In de Wet geluidhinder is aangegeven dat gemeenten deze bestaande saneringssituaties moeten aanpakken door het treffen van maatregelen.
Saneringssituaties A-, B- en Raillijst:
Op grond van de Wet geluidhinder is in de jaren ‘90 een woninginventarisatie verricht naar de in de regio aanwezige saneringssituaties door weg- en railverkeerslawaai. Dit heeft geleid tot melding van de zogenoemde A-, B- en Raillijsten bij VROM (dat is nu het Ministerie van I&W).
Op de A-lijst staan nog 21 woningen waarvan een aantal in aanmerking kwam voor gevelmaatregelen. Deze gevelmaatregelen zijn uitgevoerd. De planning is om deze woningen in 2019 gereed te melden. Gemeente Ridderkerk heeft geen woningen die op de Raillijst staan.
De sanering van de woningen op de B-lijst loopt nog. Voor totaal 258 woningen is een saneringsprogramma ingediend. De woningen aan de Gaay Fortmanstraat, de Rijnsingel, de Sportlaan en de Vlietlaan zullen in 2019 gereed worden gemeld. De sanering van de woningen aan de Rijksstraatweg loopt langer door in verband met het traject van het overnemen van de Noldijk die nu in het beheer is van het Waterschap. De afhandeling van de sanering van de woningen aan de Koninginneweg loopt langer door in afwachting van de keuze van Wooncompas voor renovatie/sloop-nieuwbouw.
3. Metingen versus berekeningen
Naast de geluidkaarten heeft de gemeente Ridderkerk in de periode van juli 2011 – oktober 2012 op 12 locaties geluidmetingen laten uitvoeren. Gekeken is of de geluidmetingen en de geluidberekeningen veel van elkaar verschillen. Dit blijkt niet het geval te zijn. Berekeningen en metingen komen goed overeen. De geluidkaarten kunnen dus goed worden gebruikt als graadmeter van de geluidproductie in de gemeente Ridderkerk.
4. Samenvatting resultaten geluidsbelastingskaarten
Op 3 oktober 2017 zijn de geluidsbelastingskaarten (3e tranche) vastgesteld. Deze geluidsbelastingskaarten zijn op hoog detailniveau doorgerekend met peiljaar 2016 en verwerkt in een hoofdrapport geluidsbelastingkaarten Derde Tranche. Klik hierop om bijlage 1 te openen.
Alle wegen, spoorwegen en gezoneerde industrieterreinen zijn meegenomen als een geluidsbelasting van meer dan 55 dB Lden op de gevels verwacht wordt. In de praktijk betekent dit dat voor wegverkeerslawaai alle doorgaande wegen en de verzamelwegen doorgerekend zijn.
Voor dit Actieplan is een aanvullende berekening voor wegverkeerslawaai uitgevoerd waarin de uitgevoerde maatregel uit het 2de Actieplan (geluidsreducerend wegdek op de Rijnsingel) is verwerkt. Zie bijlage 2 voor de notitie.
In onderstaande tabellen een samenvatting van de resultaten uit het bovenstaande rapport en notitie. Het is een overzicht van het aantal (ernstig) gehinderden en slaapverstoorden veroorzaakt door wegen, spoorwegen en gezoneerde industrieterreinen.
Tabel 4: Aantallen gehinderden per type bron en per geluidsbelastingklasse
Klasse in dB Lden |
55 - 59 |
60 - 64 |
65 - 69 |
70 ≥ |
Totaal |
Wegverkeer |
2127 |
2152 |
591 |
5 |
4874 |
Railverkeer |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
Industrie |
29 |
0 |
0 |
0 |
29 |
Tabel 5: Aantallen ernstig gehinderden per type bron en per geluidsbelastingklasse
Klasse in dB Lden |
55 - 59 |
60 - 64 |
65 - 69 |
70 ≥ |
Totaal |
Wegverkeer |
810 |
932 |
288 |
3 |
2033 |
Railverkeer |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
Industrie |
12 |
0 |
0 |
0 |
12 |
Tabel 6: Aantallen slaapverstoorden per type bron en per geluidsbelastingklasse
Klasse in dB Lnight |
50-54 |
55 - 59 |
60 - 64 |
65 ≥ |
Totaal |
Wegverkeer |
571 |
240 |
1 |
0 |
812 |
Railverkeer |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
Industrie |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
Uit deze tabellen blijkt dat wegverkeer de grootste veroorzaker van geluidshinder is in de gemeente Ridderkerk.
In totaal (wegverkeer, railverkeer en industrie) is er sprake van 4903 gehinderden, 2045 ernstig gehinderden en 812 slaapverstoorden in Ridderkerk. Dit betekent dat 10,9% van de bevolking gehinderd is, 4,5% ernstig gehinderd en 1,8% slaapverstoord.
4.1 Verkeerslawaai
De belangrijkste bron van geluidhinder in Ridderkerk is wegverkeerslawaai. Zo zijn er 8522 woningen met een geluidsbelasting hoger dan 55 dB Lden vanwege wegverkeer. Het is dan ook niet verwonderlijk dat vanwege wegverkeerslawaai de grootste hinderscores gehaald worden. Er zijn 4874 gehinderden en 2033 ernstig gehinderden. Tot slot zijn er 812 slaapverstoorden. Deze hindercijfers zijn een stuk hoger dan voor industrielawaai en railverkeerslawaai.
Rijkswegen
De gemeente Ridderkerk heeft drie rijkswegen (A15, A16 en A38) over haar grondgebied lopen. Vanwege de rijkswegen zijn er 872 gehinderden, 340 ernstig gehinderden en 107 slaapverstoorden. Zie bijlage 3.
Per 1 juli 2012 zijn de geluidproductieplafonds (GPP’s) voor de A15, A16 en A38 vastgelegd. Dit is gedaan zodat het verkeer op de rijkswegen niet onbeperkt door kan groeien zonder dat daarvoor maatregelen genomen worden om het geluid te reduceren.
Ieder jaar moet Rijkswaterstaat een nalevingsverslag opstellen om de GPP’s te monitoren. In het Nalevingsverslag geluidproductieplafonds rijkswegen 2017 (deze vindt u hier) staat dat er voor Ridderkerk een dreigende overschrijdingen is bij de A15/A16 Knooppunt Ridderkerk. In het jaar 2021 zal de geluidruimte volledig benut zijn. Op deze locatie is een stiller wegdek technisch niet mogelijk, onvoldoende om de (dreigende) overschrijding teniet te doen of niet doelmatig. Rijkswaterstaat onderzoekt of andere geluidbeperkende maatregelen zoals een overdrachtsmaatregel (bijvoorbeeld een geluidscherm) inpasbaar zijn. Indien een dergelijke maatregel ook niet doelmatig en inpasbaar is doet Rijkswaterstaat een verzoek tot verhoging van de GPP’s. Zowel bij het treffen van geluidbeperkende overdrachtsmaatregelen als bij het wijzigen van het GPP wordt een plafondwijzigingsprocedure gevolgd. Hierbij is inspraak en beroep mogelijk, waar wij gebruik van zullen maken.
Naar aanleiding van dit nalevingsverslag hebben wij opdracht gegeven aan het adviesbureau KuiperCompagnons om een advies te geven. Er wordt een nadere analyse uitgevoerd van de beschikbare data en de wijze waarop deze in het nalevingsverslag 2017 is verwerkt. Om te achterhalen of er sprake is van een systematische fout bij het vaststellen van verkeersgegevens A15/A16 voor 2017 dan wel de vaststelling van de GPP’s.
Gemeentelijke wegen
De lokale wegen zijn binnen de gemeente Ridderkerk de voornaamste bron van de geluidsbelasting op de woningen. Vanwege de lokale wegen zijn er 3950 gehinderden, 1650 ernstig gehinderden en 662 slaapverstoorden. Zie bijlage 3.
De belangrijkste lokale geluidsbronnen voor Ridderkerk zijn de volgende wegen. Burgemeester de Gaay Fortmanstraat, Burgemeester de Zeeuwstraat, Geerlaan, Jan Luykenstraat, Koninginneweg, Kievitsweg, Populierenlaan, Rijksstraatweg, Rijnsingel, Rotterdamseweg, Vlietlaan, Vondellaan en de Centrum-ring (bestaande uit: Ridderstraat, Verlengde Kerkweg, Schoutstraat, Willem Dreesstraat, Klaas Katerstraat, Jhr. van Karnebeekweg en Frans Halsstraat).
4.2 Railverkeerslawaai
Door Ridderkerk loopt geen railverkeer. Wel ligt de geluidscontour van de Spoorlijn Rotterdam – Dordrecht over een klein gedeelte van Ridderkerk. Zie onderstaande figuur 3. Er zijn geen (ernstig) gehinderden en slaapverstoorden van railverkeer in Ridderkerk berekend.
Figuur 3: Uitsnede geluidsbelastingkaart railverkeerslawaai Lden
4.3 Industrielawaai
Uit de geluidsbelastingkaarten blijkt dat industrielawaai van de gezoneerde industriegebieden op 51 woningen in Ridderkerk een geluidsbelasting veroorzaakt die hoger is dan 55 dB Lden. Hierdoor zijn er circa 29 gehinderden, waarvan 12 ernstig gehinderden. Er zijn geen slaapverstoorden berekend vanwege industrielawaai. Ten opzichte van wegverkeer zijn de hindercijfers van industrielawaai zeer laag.
Figuur 4: overzicht van de gezoneerde industriegebieden waarvan de zone gedeeltelijk in Ridderkerk ligt.
5. Vergelijking 2006, 2011 en 2016 en maatregelen
In onderstaande tabel staan de resultaten van de eerste, tweede en derde tranche in percentages (ernstig) gehinderden en slaapverstoorden.
Tabel 7: Vergelijking eerste, tweede en derde tranche in percentages.
Percentage |
2006 Eerste tranche |
2011 Tweede tranche |
2016, Derde tranche met Rijnsingel |
Verschil 2011 – 2016 met Rijnsingel |
Gehinderden |
12,2 |
12,3 |
10,9 |
-1,4 |
Ernstig gehinderden |
5,1 |
5,2 |
4,5 |
-0,7 |
Slaapverstoorden |
1,8 |
2,1 |
1,8 |
-0,3 |
5.1 Evaluatie maatregelen Actieplan 2009-2013, eerste tranche
Op basis van de geluidsbelastingkaarten met basisjaar 2006 is het Actieplan 2009-2013 opgesteld. De maatregelen hadden betrekking op onder andere het omleiden van vrachtverkeer, aanleg van stil wegdek en bedrijfsverplaatsing. Deze maatregelen hebben niet geleid tot een afname van het aantal (ernstig) gehinderden en slaapverstoorden.
5.2 Evaluatie maatregelen Actieplan 2015-2018, tweede tranche
Het Actieplan 2015-2018 op basis van de geluidsbelastingkaarten met basisjaar 2011 had als concrete maatregel binnen de planperiode om de Rijnsingel te voorzien van geluidsreducerend asfalt.
In 2018 is de Rijnsingel voorzien van geluidsreducerend asfalt. Deze maatregel heeft ervoor gezorgd dat er bij 274 woningen geen plandrempeloverschrijding meer is. Het aantal gehinderden is hierdoor afgenomen met 27 personen, het aantal ernstig gehinderden met 13 en de slaapverstoorden met 10 personen.
Ten opzichte van 2011 is het percentage gehinderden met 1,4%, ernstig gehinderden met 0,7% en slaapverstoorden met 0,3% in 2016 afgenomen.
5.3 Nog uit te voeren maatregelen van projecten
Naast dit Actieplan worden er ook maatregelen uitgevoerd/onderzocht als losstaande projecten. Op dit moment zijn dit het project Geluidswal/scherm Drievliet ’t Zand (Rotterdamseweg), het “Gat A16” en Geluid- en luchtmaatregel Oosterpark.
Geluidswal/scherm Drievliet ’t Zand
De geluidswal tussen de Rotterdamseweg en de woningen aan de Steur en Tarbot is oorspronkelijk aangelegd in 1985. Bij een in 1995 uitgevoerd onderzoek bleek dat de geluidswal op sommige plaatsen flink was verzakt. Naar aanleiding van het destijds uitgevoerde akoestisch onderzoek zijn op de geluidswal geluidsschermen (variërend in hoogte) geplaatst en is de geluidswal aan de zuidzijde (richting A15) uitgebreid met een geluidsscherm.
De geluidswal tussen de Rotterdamseweg en de desbetreffende woningen in de wijk Het Zand is aangelegd in 1990. Bij een in 2001 uitgevoerd onderzoek van adviesbureau RBOI, bleek dat de geluidswal op sommige plaatsen flink was verzakt. Naar aanleiding van dit onderzoek zijn op de geluidswal geluidsschermen (variërend in hoogte) geplaatst.
In 1996 is vastgesteld dat de gemeente éénmaal in de 10 jaar, door middel van een akoestisch onderzoek, kijkt of er met de bestaande geluidswallen en schermen nog wordt nog voldaan aan de oorspronkelijke maximale geluidsniveaus in de wijk Drievliet en de wijk ‘t Zand.
In 2016 zijn er door KuiperCompagnons voor de wijk Drievliet en voor ’t Zand akoestische onderzoeken uitgevoerd (Akoestisch onderzoek “Geluidsbelasting ten gevolge van verkeer Rotterdamseweg Woningen in de wijk Drievliet, 31 maart 2016, KuiperCompagnons en akoestisch onderzoek “Geluidsbelasting ten gevolge van verkeer Rotterdamseweg Woningen in de wijk Het Zand, 8 juni 2016, KuiperCompagnons). Hieruit blijkt dat er in 2025 voor zowel de wijk Drievliet als voor de wijk ’t Zand overschrijdingen zijn van de afgesproken maximale waarden. Om deze overschrijdingen weg te nemen zijn er maatregelen onderzocht. Zo wordt er op de Rotterdamseweg geluidsreducerend asfalt aangebracht door het Waterschap, de planning is 2019. Zie bijlage 4 waarin de locatie en planning is aangeven.
Daarnaast worden de bestaande geluidsschermen op de geluidswallen verhoogd of zo nodig vervangen. De planning is dat dit in 2019 zal plaatsvinden.
Ontbrekende afscherming A15/A16 ter hoogte van Ridderkerk West (“het Gat A15/A16”)
Langs rijksweg A15/A16 zijn in de gemeente Ridderkerk meerdere bestaande schermen aanwezig, geplaatst ten behoeve van de verbetering van de geluid- dan wel luchtkwaliteit. Het grootste deel van deze schermen, ten zuiden van het viaduct in de verbindingsweg/Populierenlaan, is gerealiseerd in de jaren ’90 in verband met de aanpassing van de A15/A16. Het scherm ten noorden van het viaduct is gerealiseerd in 2014 naar aanleiding van een gesignaleerd knelpunt vanuit het Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit. Op deze locatie was een overschrijding van de norm geconstateerd. Rijkswaterstaat heeft het grootste deel van dit scherm bekostigd. Gemeente Ridderkerk heeft financieel bijgedragen om een open stuk tussen scherm en viaduct te dichten en zo een ‘klappergat’ te voorkomen. Na realisatie van deze schermen rest nog één open stuk zonder afscherming van zo’n 340 meter ter hoogte van Ridderkerk West.
Het gedeelte Rijksweg A15/A16 ter hoogte van het open stuk zonder afscherming heeft voor geluid geen overschrijding van de geluidproductieplafonds. Ook voor luchtkwaliteit zijn er geen overschrijdingen van de luchtkwaliteitsnormen. Desondanks betekent het reduceren van het geluid door het plaatsen van een scherm een verbetering van het woon- en leefklimaat voor de inwoners.
25 januari 2018 heeft de gemeenteraad besloten om de ontbrekende afscherming langs de A15/A16 te realiseren ter hoogte van Ridderkerk West. De raad heeft het college de opdracht gegeven om een afscherming te realiseren binnen vier randvoorwaarden: reductie van geluid, verbetering van luchtkwaliteit, opwekking van duurzame energie en niet financieel participeren als gemeente. Het project is gestart. Vooralsnog staat de realisatie van het scherm West op eind 2019. Of deze planning haalbaar is wordt nog nader onderzocht.
Geluid- en luchtmaatregel Oosterpark
In de raadsvergadering 22 november 2018 is de motie inzake prioritering lucht- en geluidsscherm en/of groene geluidswal bij het Oosterpark aangenomen. Hierin is het college gevraagd om een overzicht te geven van de mogelijkheden om het geluid (en fijnstof) van de A15 langs het Oosterpark te verminderen, wat hiervan de financiële consequenties en de planning van realisatie zijn.
Los van dit Actieplan is hiervoor een project opgestart. Er is opdracht gegeven aan KuiperCompagnons om onderzoek te doen naar de mogelijkheden om het geluid en fijnstof, ten gevolge van het verkeer op de A15 ter hoogte van het Oosterpark te Ridderkerk, te verminderen door de realisatie van afschermende maatregelen in de vorm van een geluidsscherm of ‘groene’ geluidswal. Een grove indicatie van de kosten voor een scherm langs de rijksweg is 6 miljoen euro. De planning is om in oktober 2019 het voorstel in de raad te behandelen.
Baten van de projecten
Onderstaande tabel geeft een overzicht van een afname van het aantal (ernstig) gehinderden, slaapverstoorden en van het aantal woningen wat door de maatregelen onder de plandrempel van 63 dB en onder de 59 dB komen.
Tabel 8: afname van de aantallen (ernstig) gehinderden en slaapverstoorden projecten
Projecten |
Aantallen |
Afname |
|||
Gehinderden |
Ernstig gehinderden |
Slaap- verstoorden |
>63 dB |
>59 dB |
|
Geluidswal/scherm Drievliet ’t Zand met geluidsreducerend asfalt Cwegdek ≥ 3 dB |
-8 |
-3 |
-1 |
-1 |
-1 |
“Gat A15/A16” Scherm langs de A15/A16 ter hoogte Ridderkerk West (ten zuidoosten van het viaduct Populierenlaan) |
-65 |
-35 |
-13 |
0 |
-170 |
Scherm langs de A15 ter hoogte van het Oosterpark |
-125 |
-48 |
-4 |
0 |
-10 |
6. Plandrempels
Het doel is om zoveel mogelijk woningen onder de plandrempel(s) te krijgen en het aantal (ernstig) gehinderden en slaapverstoorden terug te dringen. Dit doen we door concrete maatregelen in dit Actieplan op te nemen.
6.1 Vast te stellen plandrempels
We leggen voor de verschillende geluidsbronnen; wegverkeerslawaai, railverkeerslawaai en industrielawaai realistische plandrempels vast. Dit is per bronsoort de gecumuleerde geluidsbelasting. Voor wegverkeerslawaai betekent dit de cumulatie van lokale wegen en rijkswegen.
Daarnaast leggen we ook een maximale gecumuleerde geluidsbelasting vast voor de verschillende bronsoorten samen.
In dit Actieplan worden onderstaande plandrempels vastgesteld in Lden (dit is een maat op geluidsbelasting door omgevingslawaai uit te drukken, in het Engels Leven day-evening-night):
- –
Wegverkeerslawaai, 63 dB Lden
- –
Railverkeerslawaai 63 dB Lden
- –
Industrielawaai 63 dB Lden
- –
Gecumuleerd voor wegverkeerslawaai, railverkeerslawaai en industrielawaai samen van voor 65 dB Lden.
De waarde van de plandrempel, 63 dB Lden, sluit aan bij de saneringsregeling Wet geluidshinder. Deze regeling kent een maximale grenswaarde voor het geluidsniveau vanwege de weg binnen woningen van 43 dB (art. 111 Wgh, lid 3). Omdat de geluidswering tegen wegverkeerslawaai van een normaal onderhouden woning in elk geval 20 dB bedraagt, is bij een gevelbelasting tot 63 dB sprake van situaties waarbij de geluidsbelasting binnen de woning lager of gelijk aan 43 dB zal zijn.
6.2 Gebruik van de plandrempels
We gebruiken de plandrempels:
- –
Om maatregelen in dit Actieplan geluid te bepalen voor de bestaande situatie;
- –
Bij nieuwbouw van woningen en de te nemen besluiten hogere waarden Wet geluidhinder;
- –
Bij ruimtelijke ontwikkelingen waarvoor een ruimtelijk besluit nodig is. Bijvoorbeeld aanleg van een nieuwe weg of het bouwen van een multifunctionele accommodatie.
Maatregelen bestaande situatie
Voor het bepalen van maatregelen voor de bestaande situatie is gekeken naar wegen die een geluidsbelasting op de woningen hebben boven de plandrempel van 63 dB en boven de 59 dB.
Nieuwbouw van woningen en ruimtelijke ontwikkelingen
Bij toetsing aan de plandrempel voor wegverkeerslawaai mag er in de berekening geen aftrek volgens artikel 110g Wet geluidhinder verwerkt worden.
Naast de geluidbelastingen die optreden als een woning gelegen is in meer zones moeten ook de geluidbelastingen, indien akoestisch relevant (verschil minder dan 10 dB), van de nabij gelegen 30 km/uur wegen, tram en inrichtingen in zin van de wet milieubeheer worden gecumuleerd. De cumulatie moet worden berekend volgens het Reken- en meetvoorschrift 2012.
In het zesde lid van artikel 110a, Wet geluidhinder staat dat de hogere waarde alleen kan worden vastgesteld, voor zover de gecumuleerde geluidbelasting niet leidt tot een naar het oordeel van het college onaanvaardbare geluidbelasting.
Een gecumuleerde geluidsbelasting per bron (wegverkeer, railverkeer en industrie) hoger dan 63 dB Ldenen een gecumuleerde geluidsbelasting, van de verschillende bronnen samen hoger dan 65 dB Lden is naar oordeel van het college een onaanvaardbare geluidsbelasting.
Boven deze plandrempels kan er geen besluit hogere waarde worden vastgesteld en is de ontwikkeling ongewenst.
Omdat het Actieplan een strengere plandrempel heeft dan de wettelijke norm voor nieuwbouwwoningen kan het voor sommige ontwikkelingen betekenen dat ze maatregelen moeten treffen om te voorkomen dat er een nieuw knelpunt in het Actieplan komt.
7. Maatregelen 2019 t/m 2023: Actieplan derde tranche
Gezien het feit dat wegverkeerslawaai de hoogste hinderscores geeft en hierdoor bij 1.065 woningen de plandrempel van 63 dB wordt overschreden. Worden in dit Actieplan maatregelen opgenomen.
Tot binnen of dichtbij de gemeente Ridderkerk gelegen geluidsbronnen behoren ook bronnen waarvoor de gemeente geen bevoegd gezag is. Zie ook hoofdstuk 2, Wettelijk kader.
Voor het geluid afkomstig van de Rotterdamseweg en van de Rijkswegen kan de gemeente zelf geen maatregelen nemen om de geluidsuitstraling te beperken. In deze gevallen komt het aan op overleg en samenwerken met de andere bronbeheerders om hen te bewegen tot het mogelijk maken van geluid beperkende maatregelen.
7.1 Maatregelen lokaal wegverkeer
In het coalitieakkoord 2018-2022 en het collegeprogramma 2018-2022 staat dat het college zich inzet voor verdere reductie van het geluid van de A15, A16 en de Rotterdamseweg.
Bij de inventarisatie van nieuwe maatregelen is voor wegverkeerslawaai gekeken naar waar de overschrijdingen van de plandrempel van 63 dB en een geluidsbelasting boven de 59 dB plaatsvinden en de hoogte van de hinderscores.
Het treffen van bronmaatregelen is verreweg het meest effectief om geluidsoverlast aan te pakken. Alle maatregelen zijn gericht op het reduceren van het geluid aan de bron door het toepassen van geluidsreducerend asfalt. Voor wegen met een rijsnelheid van 30 km/h kan deze maatregel niet worden toegepast omdat het motorgeluid van voertuigen bepalend is voor het geluid.
De verantwoordelijkheid voor de lokale wegen, met uitzondering van de Rotterdamseweg welke in beheer is van het Waterschap Hollandse Delta, ligt bij de gemeente. De gemeente kan dan ook voor de Rotterdamseweg niet zelf de maatregelen nemen.
In onderstaande tabellen 9 en 10 staan de wegen waar het voornemen is om deze te voorzien van geluidsreducerend asfalt. Zie bijlage 4 voor een overzichtstekening waar deze wegen staan weergegeven.
Tabel 9: Nieuwe maatregelen >63 dB
code |
Wegnaam |
Wegvak van/tot |
Cwegdek (dB) |
Plandatum uitvoering |
A |
Rotterdamseweg |
Rijnsingel/Benedenrijweg |
≥ 3 |
Waterschap: 2022-2023 |
B1 |
Populierenlaan |
Viaduct A15/Sportlaan |
≥ 4 |
2020 |
C |
Burgemeester de Zeeuwstraat |
Populierenlaan/Geerlaan |
≥ 4 |
2020 |
D |
Vondellaan |
Geerlaan/Vlietlaan |
≥ 4 |
2023 |
E |
Jan Luykenstraat/Burgemeester de Gaay Fortmanstraat |
Vondellaan/Geerlaan |
≥ 4 |
2023 |
F1 |
Geerlaan |
Viaduct A15/Gaay Fortmanstraat |
≥ 4 |
2019 |
F2 |
Geerlaan |
Gaay Fortmanstraat/Ridderhof |
≥ 4 |
2021 |
G1 |
Vlietlaan |
Vogelvliet/Molenvliet |
≥ 4 |
2021 |
G2 |
Vlietlaan |
Molenvliet/Rotterdamseweg |
≥ 4 |
2019 |
Tabel 10: Nieuwe maatregelen >59 dB
code |
Wegnaam |
Wegvak van/tot |
Cwegdek (dB) |
Plandatum uitvoering |
B2 |
Populierenlaan |
Tot rotonde zwembad |
≥ 4 |
2020 |
F3 |
Geerlaan |
Burg. de Zeeuwstraat/het viaduct A15/A16 |
≥ 4 |
2021 |
F4 |
Geerlaan |
Vanaf Rijksstraatweg tot bord binnen de bebouwde kom |
≥ 4 |
2025 |
H |
Sportlaan |
Tot de tunnel onder de Rotterdamseweg |
≥ 4 |
2027 |
I |
Havenstraat |
Staalstraat/Noorderweg |
≥ 4 |
2027 |
J |
Benedenrijweg |
Ringdijk/Beverwaardseweg |
≥ 4 |
2027 |
K |
Lagendijk |
Rijksstraatweg/viaduct A15/A16 |
≥ 4 |
2029 |
L |
Randweg |
Willem Landrestraat/Johann Sebastian Bachstraat |
≥ 4 |
2032 |
Bij het opstellen van de planning zijn zo veel mogelijk wegen binnen de planperiode gepland. Bij de wegen waar het wegdek recent is aangelegd is de aanleg van geluidsreducerend asfalt buiten de planperiode gepland zodat er geen kapitaalverlies is.
De Kievitsweg, Sint Jorisstraat en de centrumring zijn voor een groot deel 30 km/h wegen. De wegen Koninginneweg, Jhr. Van Karnebeekweg (tussen de Frans Halsstraat en de Koninginneweg) en de Frans Halsstraat zijn 50 km/h wegen. Voor deze wegen worden voorlopig geen maatregelen getroffen in verband met het nieuw op te stellen Mobiliteitsplan Ridderkerk. Hierin wordt de wegencategorisering/netwerkstructuur opnieuw bekeken, waarbij de effecten voor geluid worden meegewogen. In het uitvoeringsprogramma van het Mobiliteitsplan worden projecten beleidsmatig geprojecteerd. Binnen de projecten wordt gekeken of de betreffende wegen voorzien kunnen worden van geluidsreducerend asfalt.
Vervangen van geluidsreducerende wegdekken gemeentelijke wegen
In de berekening van de geluidsbelastingkaarten wordt er rekening gehouden met de civieltechnische levensduur van de geluidsreducerende wegdekken. De verandering van geluideigenschappen zijn in de tijd meegenomen in de bepaling van het wegdek-effect. Het is van belang om binnen het jaar na afloop van de civieltechnische levensduur het wegdek te vervangen.
Bij aanleg van een geluidsreducerend wegdek is bekend wat de civieltechnische levensduur ongeveer is. Jaarlijks wordt er door de gemeente gekeken hoe de kwaliteit van het asfalt is. Blijkt dat het wegdek na de maximale opgegeven civieltechnische levensduur nog niet aan vervanging toe is dan wordt binnen het aankomende jaar het wegdek vervangen op basis van akoestische gronden.
Tabel 11: Vervangen van bestaand geluidsreducerend asfalt
code |
Wegnaam |
Wegvak van/tot |
Cwegdek (dB) |
Plandatum vervanging |
1a |
Rijksstraatweg |
Noldijk/Hoogzandweg |
≥ 4 |
2021 |
1b |
Rijksstraatweg |
Hoogzandweg/Lagendijk |
≥ 4 |
2022 |
2 |
Rijksstraatweg |
Lagendijk/Geerlaan |
≥ 4 |
2020 |
3a |
Rijksstraatweg |
Geerlaan/Waalweg |
≥ 4 |
2019 |
3b |
Rijksstraatweg |
Waalweg/Achterambachtseweg |
≥ 4 |
2023 |
4 |
Vlietlaan |
Donkerslootweg/Vogelvliet |
≥ 4 |
2019 |
5 |
Kievitsweg |
Randweg/Sportlaan |
≥ 4 |
2023 |
6 |
Johan Sebastian Bachstraat |
Randweg/Reijerweg |
≥ 4 |
2020 |
7 |
Rijnsingel |
Rotterdamseweg/Benedenrijweg |
≥ 4 |
2025 |
7.2 Aanvullende maatregelen
Naast de wegdekken voorzien van geluidsreducerend asfalt zet de gemeente Ridderkerk ook in op aanvullende maatregelen: onderzoek naar diffractoren, bewustwording stimuleren van het eigen gedrag, handhaving op geluid van brommers, stimuleren fietsgebruik en Openbaar Vervoer en lobbyen bij andere overheden.
Onderzoek naar diffractoren
Voor zover bekend zal het Reken- en meetvoorschrift geluid 2012 in oktober 2019 worden aangepast, zodat het effect van diffractoren berekend kan worden. Zodra de aanpassing heeft plaatsgevonden zullen de wijzigingen in de gebruikte rekenprogramma’s worden verwerkt. Op dit moment is nog niet aan te geven wanneer dat precies zal zijn. Wanneer de rekenprogramma’s zijn aangepast zal er een onderzoek naar de effecten van diffractoren in Ridderkerk worden uitgevoerd.
Bewustwording stimuleren van het eigen gedrag
In de media gaat aandacht besteed worden aan geluid afkomstig van het eigen gedrag en welke invloed mensen hier zelf op hebben.
Handhaving geluid brommers
Voor de geluidhinder afkomstig van brommers gaan we bij de politie aandringen op handhaving op basis van de Regeling voertuigen. We vragen frequente rollerbankcontroles waar met name gecontroleerd wordt op geluid.
Stimuleren fietsgebruik en Openbaar Vervoer
De Omgevingsvisie Ridderkerk stelt de fiets centraal in het vervoer binnen Ridderkerk. In het Uitvoeringsprogramma Omgevingsvisie worden de voorgenomen ontwikkelingen beschreven die deze ambitie moeten helpen verwezenlijken.
Lopende projecten:
- –
Verdere uitwerking van mobiliteitsmaatregelen zoals stimuleren fietsverkeer en inzet op duurzame mobiliteit wordt verder uitgewerkt in het Mobiliteitsplan Ridderkerk. De planning van vaststelling is eind 2019.
- –
Samen Bereikbaar: een project voor mobiliteit bij ondernemers. Een externe adviseur is met ondernemers aan de slag met het doel 10% minder autoverkeer in de spits.
- –
Natuur Milieu Duurzaamheid Educatie:
- –
Jaarlijks via de scholen aandacht aan Duurzaam Vervoer: een week lang de ouders van de lagere schooljeugd vragen hun auto te laten staan en hun kinderen lopend of fietsend naar school te begeleiden of laten gaan.
- –
Stimuleren van het rijden met de juiste bandenspanning van de auto. De gemeente faciliteert de komst van organisatie Band op Spanning en biedt de inwoners gratis een test aan om de bandenspanning van hun auto te laten meten.
- –
Lobbyen andere overheden
Andere overheden, rijk, provincies en waterschappen oefenen bevoegdheden uit die van invloed kunnen zijn op het woon- en leefklimaat. Daar waar nodig zal de gemeente lobbyen om de uitoefening van die bevoegdheden zodanig te beïnvloeden dat dit de woon- en leefklimaat in Ridderkerk ten goede komt.
- –
Op het gebied van openbaar vervoer richt de gemeente zich op o.a. de MRDH (Metropoolregio Rotterdam Den Haag) om het openbaar vervoer in Ridderkerk te versterken en te vervangen voor elektrische voertuigen.
- –
Ridderkerk blijft lobbyen voor snelheidsverlaging en geluidwerende maatregelen op en langs de A15/A16.
8. Kosten en baten
Door alle maatregelen tezamen, ook inclusief de maatregelen uit de losse projecten, is er sprake van een afname van 543 gehinderden, 260 ernstig gehinderden en 107 slaapverstoorden in Ridderkerk.
8.1 Baten maatregelen lokaal wegverkeer
De baten van de maatregelen uit tabel 9 en 10 drukken we uit in de afname van het aantal plandrempel overschrijdingen 63 dB Lden, overschrijdingen > 59 dB Lden en de afname van het aantal (ernstig) gehinderden en slaapverstoorden.
De diverse maatregelen zijn door KuiperCompanons ingevoerd in het rekenmodel. Zie voor bijlage 2 voor de notitie “Geluidsberekening mogelijke maatregelen Actieplan Geluid Ridderkerk”, 27 maart 2019 van KuiperCompanons. In onderstaande tabel staan de baten van de voorgenomen maatregelen.
Tabel 12: Baten maatregelen
Maatregelen |
Aantallen |
||||
Gehinderden |
Ernstig gehinderden |
Slaap-verstoorden |
Afname woningen > 63 dB |
Afname woningen > 59 dB |
|
Rotterdamseweg |
-54 |
-28 |
-8 |
-9 |
-220 |
Maatregelen tabel 9, >63 dB |
-291 |
-146 |
-81 |
-695 |
-330 |
Maatregelen tabel 10, >59 dB |
-52 |
-27 |
-23 |
-8 |
-203 |
De plandrempel van 63 dB Lden wordt bij 1.065 woningen overschreden. Na het treffen van alle genoemde maatregelen uit tabel 9 en 10 neemt het aantal woningen met een overschrijding met 712 woningen af.
De geluidsbelasting >59 dB Lden wordt bij 3919 woningen overschreden. Na het treffen van alle genoemde maatregelen uit tabel 9 en 10 neemt het aantal woningen met een overschrijding met 753 woningen af.
8.2 Kosten maatregelen lokaal wegverkeer
De aanleg van geluidsreducerend asfalt leidt tot eenmalig hogere kosten. Daarnaast zijn de structurele kosten voor onderhoud van dit asfalt hoger omdat dit asfalt sneller slijt en hierdoor eerder vervangen moet worden.
Voor het aanleggen van geluidsreducerend asfalt in 2019 zullen de meerkosten geheel betaald worden uit het ISV3-geluid budget. In 2020 kan hiervan een gedeelte uit worden betaald. Dit subsidiebudget is beschikbaar voor maatregelen om geluid te reduceren. De hoogte hiervan bedraagt € 102.700,-.
Bij de Rotterdamseweg (tussen de Rijnsingel en de Benedenrijweg) moet worden opgemerkt dat deze weg in beheer is bij het Waterschap. De gemeente zal de meerkosten van de aanleg/onderhoud van geluidsreducerend asfalt aan het Waterschap betalen als het asfalt daadwerkelijk wordt aangelegd/onderhouden.
Bij de Jan Luykenstraat is overigens sprake van een rehabilitatie omdat de volledige weg vervangen wordt.
Voor de aanleg is een aanvullend investeringskrediet nodig.
Daarnaast zijn de volgende wegen in de planning naar voren gehaald om binnen de planperiode uit te voeren, dit brengt meerkosten met zich mee. Populierenlaan, Vlietlaan (G1), Geerlaan (F2), Vondellaan, Jan Luykenstraat.
Voor een samenvatting van de kosten zie onderstaande tabellen 13 t/m 15. Voor een totaaloverzicht van de kosten zie bijlage 5.
Tabel 13: Samenvatting kosten aanleg en onderhoud 2020 t/m 2023
Aanleg/Onderhoud |
2019 |
2020 |
2021 |
2022 |
2023 |
Totaal aanleg exclusief dekking 2e Turap 2019 |
36.200 |
|
|
|
|
Dekking uit ISV3-budget ’geluid’ (€102.700) |
-36.200 |
|
|
|
|
Totaal aanleg inclusief dekking 2e Turap 2019 |
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Totaal aanleg programmabegroting |
|
133.700 |
103.400 |
184.700 |
47.800 |
Dekking uit ISV3-budget ‘geluid’ |
|
-66.500 |
|
|
|
Totaal aanleg inclusief dekking programmabegroting |
|
67.200 |
103.400 |
184.700 |
47.800 |
|
|
|
|
|
|
Totaal onderhoud programmabegroting |
0 |
12.800 |
42.800 |
58.500 |
123.700 |
Tabel 14: Samenvatting kosten aanleg en onderhoud 2024 t/m 2028
Aanleg/Onderhoud |
2024 |
2025 |
2026 |
2027 |
2028 |
Totaal aanleg programmabegroting |
17.100 |
94.700 |
17.100 |
73.700 |
17.100 |
|
|
|
|
|
|
Totaal onderhoud programmabegroting |
144.400 |
144.400 |
151.600 |
151.600 |
171.500 |
Tabel 15: Samenvatting kosten aanleg en onderhoud 2029 t/m 2033
Aanleg/onderhoud |
2029 |
2030 |
2031 |
2032 |
2033 |
Totaal aanleg Programmabegroting |
48.100 |
17.100 |
17.100 |
33.400 |
17.100 |
|
|
|
|
|
|
Totaal onderhoud programmabegroting |
171.500 |
182.400 |
182.400 |
182.400 |
188.200 |
Bij het vervangen van bestaande maatregelen voor lokale wegen is het beleidsvoornemen dat de geluidsreducerende wegdekken na de opgegeven civieltechnische levensduur worden vervangen met uitloop van één jaar.
9. Toekomstige ontwikkelingen
9.1 Ruimtelijke reservering tramtracé
De provincie heeft de gemeente Ridderkerk en de Metropoolregio Rotterdam Den Haag (MRDH) verzocht een integrale regionale visie op openbaar vervoer op te stellen voor de corridor Rotterdam-Ridderkerk-Drechtsteden. In de raadsvergadering van 11 april 2019 is er ingestemd met de HOV-visie Rotterdam-Ridderkerk-Drechtsteden. Aan de hand van deze nieuwe visie is door de MRDH en gemeente Ridderkerk bij de Provincie Zuid-Holland een verzoek ingediend om de ruimtelijke reservering voor een tramtracé door Ridderkerk te laten schrappen uit het Programma Ruimte.
9.2 Windmolens op het bedrijventerrein Nieuw Reijerwaard.
In het inpassingsplan Nieuw Reijerwaard dat de Provinciale Staten op 26 juni 2013 hebben vastgesteld, is de plaatsing van drie windmolens in het gebied opgenomen. De windmolens staan ingetekend in het inmiddels onherroepelijke bestemmingsplan voor Nieuw Reijerwaard. Op 27 februari 2018 heeft de provincie Zuid-Holland de omgevingsvergunning verleend voor het plaatsen van 2 windmolens. De planning is dat deze in 2019-2020 worden gebouwd.
Voor de derde windmolen wordt later nog een aparte omgevingsvergunning aangevraagd. De planning is dat deze in 2020-2021 wordt gerealiseerd.
In de volgende geluidsbelastingkaarten (peiljaar 2021) wordt de geluidsbelasting van gerealiseerde windturbines opgenomen.
9.3 Windmolen Bedrijventerrein Oost
Eind september 2017 heeft de provincie Zuid-Holland de Verordening Ruimte en Mobiliteit (VRM) en Milieu Effect Rapportage (MER) windenergie vastgesteld. En in december 2017 heeft de Provincie Zuid-Holland 2 locaties in de gemeente Barendrecht aangewezen als windenergielocaties. Bedrijventerrein Oost is hier één van.
De vaststelling van de VRM geeft geen rechtstreekse bouwmogelijkheden. De gemeente Barendrecht zal eerst een definitief besluit over windenergieplannen moeten nemen. Voor de beoordeling van de windenergieplannen heeft de gemeente Barendrecht een toetsingskader vastgesteld. In het toetsingskader staat een pakket van eisen geformuleerd op het gebied van wonen, veiligheid, recreatie, natuur, landschap, milieu en gezondheid.
Het standpunt van de gemeente is dat een windmolen op bedrijventerrein Oost niet acceptabel is. De gemeente heeft haar zienswijze op het ontwerp-partiele herziening VRM voor Windenergie aan de Gedeputeerde Staten van Zuid-Holland kenbaar gemaakt. (Deze kunt u hier bekijken).
10. Ingekomen adviezen en inhoudelijke reactie
Het concept ontwerp Actieplan geluid is aangeboden aan het Beleidsplatform Natuur Milieu en Duurzaamheid (NMD), alle wijkoverleggen van Ridderkerk, de Werkgroep Lucht en Geluid uit Wijk West, Burgerinitiatief 3VO-Biotoop en Stichting Bescherming Leefomgeving Ridderkerk Zuid-Oost.
Gevraagd is om een advies te geven op de voorgestelde plandrempels en maatregelen in het concept ontwerp Actieplan geluid 2019-2023.
In de nota van beantwoording ‘Adviezen op concept ontwerp Actieplan geluid 2019-2023’ (bijlage 7) staat een samenvatting van de adviezen die gaan over de voorgestelde plandrempels en maatregelen. De adviezen worden gevolgd door de beantwoording met een conclusie.
Wij hebben de volgende adviezen ontvangen (zie tabel 16 hieronder en bijlage 6).
Tabel 16: Overzicht van de ontvangen adviezen.
Indiener |
Datum document |
Datum ontvangst |
|
29 januari 2019 |
29 januari 2019 |
|
31 januari 2019 |
31 januari 2019 |
|
2 februari 2019 |
2 februari 2019 |
|
5 februari 2019 |
5 februari 2019 |
|
|
13 februari 2019 |
11. Ingekomen zienswijzen
11.1 Zienswijzen van de gemeenteraad van Ridderkerk
In de openbare vergadering van de raad op 11 juli 2019 heeft de raad kennis genomen van het ontwerp Actieplan geluid 2019-2023. Er zijn geen zienswijzen ingediend.
11.2 Overige zienswijzen
Het ontwerp Actieplan geluid 2019-2023 heeft voor een ieder ter inzage gelegen van 12 juni 2019 t/m 24 juli 2019. Tijdens deze periode zijn er 2 zienswijzen ingediend.
12. Inhoudelijke reactie op de zienswijzen
12.1 Reactie op de zienswijzen van de gemeenteraad van Ridderkerk
N.v.t.
12.2 Reactie op de overige zienswijzen
In de nota van beantwoording ‘Zienswijzen op ontwerp Actieplan geluid 2019-2023’ (bijlage 9) staat een samenvatting van de zienswijzen, gevolgd door de beantwoording met een conclusie.
Wij hebben de volgende zienswijzen ontvangen (zie tabel 17 hieronder en bijlage 8).
Tabel 17: Overzicht van de ontvangen zienswijzen.
Indiener |
Datum document |
Datum ontvangst |
|
Wijkoverleg Ridderkerk West, Werkgroep Lucht en Geluid, 2 documenten |
A) |
10 juli 2019 |
12 juli 2019 |
B) |
14 juli 2019 |
16 juli 2019 |
Ondertekening
Bijlage 1: Hoofdrapport geluidsbelastingkaarten Derde Tranche 21 juli 2017 van KuiperCompagnons
Met deze link: https://www.ridderkerk.nl/geluidsbelastingkaart, kunt u de webpagina openen om het hoofdrapport EU-richtlijn omgevingslawaai geluidsbelastingkaarten derde tranche en zijn bijlagen te openen.
Bijlage 2: Notitie “Geluidsberekening mogelijke maatregelen Actieplan Geluid Ridderkerk”, 27 maart 2019 van KuiperCompagnons
Aanleiding
Medio 2017 zijn de geluidsbelastingkaarten voor de gemeente Ridderkerk opgeleverd. In vervolg op deze geluidsbelastingkaarten wordt een Actieplan Geluid voor de gemeente Ridderkerk opgesteld. In dit Actieplan worden de maatregelen in de vorm van een beleidsvoornemens opgenomen die leiden tot een verlaging van het omgevingslawaai. Deze maatregelen worden voorgesteld voor zogenoemde prioritaire knelpunten. Het Actieplan geluid heeft een looptijd van 5 jaar.
In deze notitie wordt het akoestisch effect van mogelijke op te nemen maatregelen in het Actieplan beschreven. Dit op grond van de verandering van het aantal (ernstig) gehinderden en slaapgestoorden.
Herberekening aantallen gehinderden
Voordat het effect van de maatregelen die in het actieplan geluid worden bepaald zijn de aantallen (ernstig) gehinderden en slaapgestoorden opnieuw berekend. Dit is gedaan omdat recent op de Rijnsingel stil wegdek is aangelegd en deze maatregel nog niet in de geluidsbelastingkaarten is verwerkt.
Onderzochte maatregelen Actieplan geluid Ridderkerk
Voor het Actieplan geluid zijn er voor zes clusters de volgende maatregelen berekend.
Cluster 1 Project geluidswal/scherm Drievliet ‘t Zand:
- –
Geluidsreducerend asfalt op de Rotterdamseweg ter hoogte van Drievliet ’t Zand. Het wegdek wordt SMA-NL8G+.
- –
Hoogte geluidswal/scherm Rotterdamseweg bij Drievliet; Variant 2 zoals in het akoestisch onderzoek “Geluidsbelasting ten gevolge van verkeer Rotterdamseweg Woningen wijk Drievliet” van 31 maart 2016.
- –
Hoogte geluidswal/scherm Rotterdamseweg bij ’t Zand zoals in akoestisch onderzoek “Geluidsbelasting ten gevolge van verkeer Rotterdamseweg woningen wijk Het Zand te Ridderkerk” van 8 juni 2016 is beschreven in paragraaf 4.2.3. Met aangepaste schermen op de geluidswal
Cluster 2 Scherm langs de A15/A16 ten zuidoosten van het viaduct Populierenlaan:
- –
hoogte scherm aansluitend op de bestaande hoogte van de beide schermen. Lengte wordt hetzelfde aangehouden als in “Notitie afscherming A15/A16-gemeente Ridderkerk” van 13 maart 2017, variant 3”.
Cluster 3 variant a Rotterdamseweg:
- –
geluidsreducerend wegdek (dunne geluidsreducerende deklaag type B).
Cluster 3 variant b Rotterdamseweg:
- –
scherm waarvan de ligging wordt aangegeven op een nog aan te leveren afbeelding en een hoogte in overeenstemming met reeds aanwezige schermen langs de Rotterdamseweg.
Cluster 3 variant c Rotterdamseweg:
- –
wettelijk toegestane rijsnelheid op het deel van de Rotterdamseweg gelegen binnen de gemeente Ridderkerk terugbrengen tot 50 km/h.
Cluster 4 variant a Scherm Oosterpark
- –
Scherm van 8 m ten noorden van de A15 zoals ook is aangehouden in de “Notitie doelmatigheid en effect geluidsscherm A15 Oosterpark (Ridderkerk)” van 30 oktober 2017.
Cluster 4 variant b Scherm Oosterpark (GPP-data)
- –
Dezelfde maatregel als beschreven in cluster 4a maar voor de verkeersgegevens op de rijkswegen wordt uitgegaan van de gegevens uit het emissieregister (worstcase).
Cluster 5 variant a diverse lokale wegen voorzien van een stiller wegdek op basis van plandrempel 63 dB (dunne geluidsreducerende deklaag type B)
- –
Populierenlaan
- –
Burgemeester de Zeeuwstraat
- –
Vondellaan
- –
Jan Luykenstraat
- –
Geerlaan
- –
Vlietlaan
Cluster 5 variant b diverse lokale wegen voorzien van een stiller wegdek op basis van plandrempel 63 dB
- –
Idem als cluster 5 variant a waarbij de klinkerverharding op de Jan Luykenstraat wordt vervangen door dicht asfalt beton (referentiewegdek)
Cluster 6 Diverse lokale wegen voorzien van een stiller wegdek (dunne geluidsreducerende deklaag type B) op basis van een geluidsbelasting boven de 59 dB. Dit naar aanleiding van ontvangen adviezen op het concept ontwerp actieplan geluid.
- –
Geerlaan (Burg. de Zeeuwstraat tot het viaduct A15/A16);
- –
Sportlaan (rotonde Populierenlaan tot de tunnel onder de Rotterdamseweg);
- –
Extra stukje Populierenlaan (tot rotonde zwembad);
- –
Lagendijk;
- –
Geerlaan (vanaf Rijkstraatweg tot bord binnen de bebouwde kom);
- –
Havenstraat (Staalstraat – Noorderweg);
- –
Randweg (Willem Landrestraat – Johann Sebastian Bachstraat);
- –
Benedenrijweg (Ringdijk – Beverwaardseweg)
Het effect van de clusters zijn berekend op basis van de verkeersgegevens voor het beoordelingsjaar 2016. Deze gegevens zijn overgenomen uit de derde tranche geluidsbelastingkaarten van de gemeente Ridderkerk.
Het geluidsscherm langs de Rijksweg A15 in de Variant 4b is gebaseerd op de gegevens uit het Emissieregister geluid. Dit emissieregister bevat gegevens uit het referentiejaar waarbij op de resultaten 1,5 dB wordt opgeteld en wordt ook wel het GeluidsProductiePlafond (GPP) genoemd. De toename van het aantal (ernstig) gehinderden en slaapgestoorden in variant 4b ten opzichte van variant 4a (zie tabel hierna) wordt vooral veroorzaakt door het optellen van de 1,5 dB werkruimte voor Rijkswaterstaat.
Berekeningsresultaten
In de hierna opgenomen tabel is het effect van de maatregelen opgenomen en de kostenindicatie van deze maatregelen.
In de kostenindicatie voor de aanleg van een stillere wegdekverharding zijn alleen de meerkosten voor de aanleg ten opzichte van een normale asfaltverharding (dicht asfalt beton) in rekening gebracht. De kosten voor het wijzigen van een klinkerverharding naar een asfaltverharding en de meer kosten voor het onderhoud van de stillere asfaltverharding zijn niet beschouwd.
De weergegeven kosten van een geluidsscherm kunnen hoger dan aangegeven zijn door de bodemgesteldheid, werkzaamheden aan kabels en leidingen, vormgeving en materiaalgebruik en eventuele noodzakelijke verkeersmaatregelen bij de bouw van het scherm.
In bijlage 2 is een afbeelding opgenomen waarop de locaties van de voorgenomen maatregelen zijn aangegeven.
Samenvattende tabel verandering aantal (ernstig) gehinderden en slaapgestoorden en indicatie kosten. |
||||
Cluster/variant |
Aantallen |
Indicatie scherm- en meerkosten stil wegdek |
||
Gehinderden |
Ernstig gehinderden |
Slaapgestoorden |
||
Nieuwe referentiesituatie (stil wegdek Rijnsingel) |
-- |
|||
|
4.874 |
2.033 |
812 |
|
Cluster 1 Project geluidswal/scherm Drievliet ‘t Zand |
-- |
|||
|
4.865 |
2.030 |
812 |
|
Verandering tov referentie |
-8 |
-3 |
-1 |
|
Cluster 2 Scherm langs de A15/A16 ten zuidoosten van het viaduct Populierenlaan |
€ 809.583 |
|||
|
4.809 |
1.998 |
800 |
|
Verandering tov referentie |
-65 |
-35 |
-13 |
|
Cluster 3 variant a Rotterdamseweg (geluidsreducerend wegdek) |
€ 64.179 |
|||
|
4.820 |
2.005 |
805 |
|
Verandering tov referentie |
-54 |
-28 |
-8 |
|
Cluster 3 variant b Rotterdamseweg (geluidscherm) |
€ 3.006.448 |
|||
|
4.766 |
1.985 |
778 |
|
Verandering tov referentie |
-107 |
-48 |
-34 |
|
Cluster 3 variant c Rotterdamseweg (verlagen rijsnelheid) |
-- |
|||
|
4.831 |
2.012 |
810 |
|
Verandering tov referentie |
-43 |
-22 |
-3 |
|
Cluster 4 variant a Scherm Oosterpark |
€ 5.728.659 |
|||
|
4.749 |
1.985 |
809 |
|
Verandering tov referentie |
-125 |
-48 |
-4 |
|
Cluster 4 variant b Scherm Oosterpark (GPP-data) |
idem |
|||
|
5.098 |
2.138 |
860 |
|
Verandering tov referentie |
224 |
105 |
47 |
|
Cluster 5 variant a diverse lokale wegen voorzien van een stiller wegdek op basis van plandrempel 63 dB |
€ 66.705 |
|||
|
4.583 |
1.888 |
731 |
|
Verandering tov referentie |
-291 |
-146 |
-81 |
|
Cluster 5 variant b diverse lokale wegen voorzien van een stiller wegdek op basis van plandrempel 63 dB |
-- |
|||
|
4.599 |
1.894 |
733 |
|
Verandering tov referentie |
-275 |
-139 |
-79 |
|
Cluster 6 Diverse lokale wegen voorzien van een stiller wegdek op basis van een geluidsbelasting > 59 dB |
€ 43.933 |
|||
|
4.822 |
2.006 |
789 |
|
Verandering tov referentie |
-52 |
-27 |
-23 |
Bijlage 1 Uitgebreide weergave van de resultaten
Tabel : Aantal gehinderden wegverkeersgeluid.
Geluidsklasse Lden [dB] |
55-59 |
60-64 |
65-69 |
70 en hoger |
|
Gehinderden [%] |
21 |
30 |
41 |
54 |
|
Nieuwe referentiesituatie (stil wegdek Rijnsingel) |
Totaal |
||||
Aantal woningen Personen (2,2 per woning) |
4.603 2.127 |
3.260 2.152 |
655 591 |
4 5 |
4.874 |
Cluster 1 Project geluidswal/scherm Drievliet ‘t Zand |
|
||||
Aantal woningen Personen (2,2 per woning) |
4.587 2.119 |
3.260 2.152 |
654 590 |
4 5 |
4.865 |
Cluster 2 Scherm langs de A15/A16 ten zuidoosten van het viaduct Populierenlaan |
|
||||
Aantal woningen Personen (2,2 per woning) |
4.748 2.194 |
3.170 2.092 |
575 519 |
4 5 |
4.809 |
Cluster 3 variant a Rotterdamseweg (geluidsreducerend wegdek) |
|
||||
Aantal woningen Personen (2,2 per woning) |
4.804 2.219 |
3.046 2.010 |
649 585 |
4 5 |
4.820 |
Cluster 3 variant b Rotterdamseweg (geluidscherm) |
|
||||
Aantal woningen Personen (2,2 per woning) |
4.674 2.159 |
3.053 2.015 |
651 587 |
4 5 |
4.766 |
Cluster 3 variant c Rotterdamseweg (verlagen rijsnelheid) |
|
||||
Aantal woningen Personen (2,2 per woning) |
4.720 2.181 |
3.123 2.061 |
648 584 |
4 5 |
4.831 |
Cluster 4 variant a Scherm Oosterpark |
|
||||
Aantal woningen Personen (2,2 per woning) |
4.347 2.008 |
3.250 2.145 |
655 591 |
4 5 |
4.749 |
Cluster 4 variant b Scherm Oosterpark (GPP-data) |
|
||||
Aantal woningen Personen (2,2 per woning) |
4.541 2.098 |
3.474 2.293 |
779 703 |
4 5 |
5.098 |
Cluster 5 variant a diverse lokale wegen voorzien van een stiller wegdek op basis van plandrempel 63 dB |
|
||||
Aantal woningen Personen (2,2 per woning) |
4.644 2.146 |
3.310 2.185 |
275 248 |
4 5 |
4.583 |
Cluster 5 variant b diverse lokale wegen voorzien van een stiller wegdek op basis van plandrempel 63 dB |
|
||||
Aantal woningen Personen (2,2 per woning) |
4.655 2.151 |
3.327 2.196 |
275 248 |
4 5 |
4.599 |
Cluster 6 Diverse lokale wegen voorzien van een stiller wegdek op basis van een geluidsbelasting > 59 dB |
|
||||
Aantal woningen Personen (2,2 per woning) |
4.782 2.209 |
3.059 2.019 |
653 589 |
4 5 |
4.822 |
Tabel : Aantal ernstig gehinderden wegverkeersgeluid.
Geluidsklasse Lden [dB] |
55-59 |
60-64 |
65-69 |
70 en hoger |
|
Ernstig gehinderden [%] |
8 |
13 |
20 |
30 |
|
Nieuwe referentiesituatie (stil wegdek Rijnsingel) |
Totaal |
||||
Aantal woningen Personen (2,2 per woning) |
4.603 810 |
3.260 932 |
655 288 |
4 3 |
2.033 |
Cluster 1 Project geluidswal/scherm Drievliet ‘t Zand |
|
||||
Aantal woningen Personen (2,2 per woning) |
4.587 807 |
3.260 932 |
654 288 |
4 3 |
2.030 |
Cluster 2 Scherm langs de A15/A16 ten zuidoosten van het viaduct Populierenlaan |
|
||||
Aantal woningen Personen (2,2 per woning) |
4.748 836 |
3.170 907 |
575 253 |
4 3 |
1.998 |
Cluster 3 variant a Rotterdamseweg (geluidsreducerend wegdek) |
|
||||
Aantal woningen Personen (2,2 per woning) |
4.804 846 |
3.046 871 |
649 286 |
4 3 |
2.005 |
Cluster 3 variant b Rotterdamseweg (geluidscherm) |
|
||||
Aantal woningen Personen (2,2 per woning) |
4.674 823 |
3.053 873 |
651 286 |
4 3 |
1.985 |
Cluster 3 variant c Rotterdamseweg (verlagen rijsnelheid) |
|
||||
Aantal woningen Personen (2,2 per woning) |
4.720 831 |
3.123 893 |
648 285 |
4 3 |
2.012 |
Cluster 4 variant a Scherm Oosterpark |
|
||||
Aantal woningen Personen (2,2 per woning) |
4.347 765 |
3.250 930 |
655 288 |
4 3 |
1.985 |
Cluster 4 variant b Scherm Oosterpark (GPP-data) |
|
||||
Aantal woningen Personen (2,2 per woning) |
4.541 799 |
3.474 994 |
779 343 |
4 3 |
2.138 |
Cluster 5 variant a diverse lokale wegen voorzien van een stiller wegdek op basis van plandrempel 63 dB |
|
||||
Aantal woningen Personen (2,2 per woning) |
4.644 817 |
3.310 947 |
275 121 |
4 3 |
1.888 |
Cluster 5 variant b diverse lokale wegen voorzien van een stiller wegdek op basis van plandrempel 63 dB |
|
||||
Aantal woningen Personen (2,2 per woning) |
4.655 819 |
3.327 952 |
275 121 |
4 3 |
1.894 |
Cluster 6 Diverse lokale wegen voorzien van een stiller wegdek op basis van een geluidsbelasting > 59 dB |
|
||||
Aantal woningen Personen (2,2 per woning) |
4.782 842 |
3.059 875 |
653 287 |
4 3 |
2.006 |
Tabel : Aantal slaapverstoorden wegverkeersgeluid.
Geluidsklasse Lnight [dB] |
50-54 |
55-59 |
60-64 |
65-69 |
|
Slaapverstoorden [%] |
7 |
10 |
13 |
18 |
|
Nieuwe referentiesituatie (stil wegdek Rijnsingel) |
Totaal |
||||
Aantal woningen Personen (2,2 per woning) |
3.711 571 |
1.090 240 |
4 1 |
0 0 |
812 |
Cluster 1 Project geluidswal/scherm Drievliet ‘t Zand |
|
||||
Aantal woningen Personen (2,2 per woning) |
3.706 571 |
1.090 240 |
4 1 |
0 0 |
812 |
Cluster 2 Scherm langs de A15/A16 ten zuidoosten van het viaduct Populierenlaan |
|
||||
Aantal woningen Personen (2,2 per woning) |
3.627 559 |
1.091 240 |
4 1 |
0 0 |
800 |
Cluster 3 variant a Rotterdamseweg (geluidsreducerend wegdek) |
|
||||
Aantal woningen Personen (2,2 per woning) |
3.673 566 |
1.081 238 |
4 1 |
0 0 |
805 |
Cluster 3 variant b Rotterdamseweg (geluidscherm) |
|
||||
Aantal woningen Personen (2,2 per woning) |
3.497 539 |
1.085 239 |
4 1 |
0 0 |
778 |
Cluster 3 variant c Rotterdamseweg (verlagen rijsnelheid) |
|
||||
Aantal woningen Personen (2,2 per woning) |
3.698 569 |
1.086 239 |
4 1 |
0 0 |
810 |
Cluster 4 variant a Scherm Oosterpark |
|
||||
Aantal woningen Personen (2,2 per woning) |
3.685 567 |
1.092 240 |
4 1 |
0 0 |
809 |
Cluster 4 variant b Scherm Oosterpark (GPP-data) |
|
||||
Aantal woningen Personen (2,2 per woning) |
3.829 590 |
1.222 269 |
5 1 |
0 0 |
860 |
Cluster 5 variant a diverse lokale wegen voorzien van een stiller wegdek op basis van plandrempel 63 dB |
|
||||
Aantal woningen Personen (2,2 per woning) |
4.210 648 |
372 82 |
4 1 |
0 0 |
731 |
Cluster 5 variant b diverse lokale wegen voorzien van een stiller wegdek op basis van plandrempel 63 dB |
|
||||
Aantal woningen Personen (2,2 per woning) |
4.221 650 |
372 82 |
4 1 |
0 0 |
733 |
Cluster 6 Diverse lokale wegen voorzien van een stiller wegdek op basis van een geluidsbelasting > 59 dB |
|
||||
Aantal woningen Personen (2,2 per woning) |
3.575 551 |
1.080 238 |
4 1 |
0 0 |
789 |
Bijlage 2 Locaties van de mogelijke maatregelen
Bijlage 3: Tabellen met (ernstig) gehinderden en slaapverstoorden wegverkeerslawaai gesplitst in lokaal wegverkeer en rijkswegen op basis van referentiesituatie
Bijlage 4: Overzichtstekening van de maatregelen Actieplan geluid 2019-2023
Bijlage 5: Totaal overzicht financiële gevolgen Actieplan geluid 2019-2023
Ziet u een fout in deze regeling?
Bent u van mening dat de inhoud niet juist is? Neem dan contact op met de organisatie die de regelgeving heeft gepubliceerd. Deze organisatie is namelijk zelf verantwoordelijk voor de inhoud van de regelgeving. De naam van de organisatie ziet u bovenaan de regelgeving. De contactgegevens van de organisatie kunt u hier opzoeken: organisaties.overheid.nl.
Werkt de website of een link niet goed? Stuur dan een e-mail naar regelgeving@overheid.nl