Groenbeheerplan 2020 - 2026

2.1.1 Groenbeheer

Gemeente Nuenen is zowel verantwoordelijk voor het onderhoud van het openbaar groen in het buitengebied als in de dorpskernen. Bij het onderhoud hiervan wordt onderscheid gemaakt tussen:

• 1.

  Bomen

• 2.

  Hagen

• 3.

  Heesters

• 4.

  Bosplantsoen

• 5.

  Grassen en kruidachtigen

• 6.

  Bermen en watergangen

Om de beheergroepen planmatig te organiseren zijn de beheergroepen afgestemd op diverse onderdelen. Groen dat een nagenoeg identiek onderhoud nodig heeft behoort tot eenzelfde beheergroep, afgestemd op de dagelijkse onderhoudspraktijk.

2.1.2 Objecten/gebieden en de parels van gemeente Nuenen

De omschreven beheergroepen horen bij het regulier groenbeheer van de gemeente Nuenen. Daarnaast heeft gemeente Nuenen bepaalde 'parels', deze zogenoemde parels dienen op een hoger onderhoudsniveau beheerd te worden. In hoofdstuk 4 worden deze objecten en gebieden nader toegelicht.

3.2.1 Nuenen als groene gemeente

De groene buitenruimte is één van de visitekaartjes van de gemeente Nuenen. Het is een groene gemeente en wil dit ook blijven in de toekomst. Dit groene karakter dient gewaarborgd te worden, en is dan ook vastgelegd in het Coalitieprogramma 2018-2022 en wordt geborgd in de Omgevingsvisie 2020.

Nuenen herbergt een groot areaal aan groen. Openbaar groen is een wezenlijk onderdeel van de openbare ruimte en is essentieel voor de inwoners. Groen in de woonomgeving bevordert de gezondheid, het woonplezier, herstel van stress en vermindert mentale vermoeidheid. Uit onderzoek1 is gebleken dat in woonomgevingen met meer natuurlijke elementen, zoals groen of water, bewoners minder vaak naar de dokter gaan en zich gezonder voelen.

3.2.2 Inwonerparticipatie

Bewoners die zich willen inzetten voor het onderhoud van het openbaar groen krijgen hiervoor alle medewerking vanuit de gemeente. Bewoners kunnen door zelfwerkzaamheid de door hen gewenste beeldkwaliteit realiseren. Zij steken dan letterlijk de handen uit de mouwen om de uitstraling op een hoger niveau te brengen overeenkomstig hun wensen binnen de door de gemeente gestelde kaders. Vanuit het IVN zijn er diverse momenten waarop inwoners hun steentje bijdragen aan het openbaar groen. Daarnaast leveren ook andere soortgelijke partijen en individuele betrokken inwoners hun bijdrage aan het groenbeheer. Dit vertaalt zich in:

• •

  Het knotten van bomen;

• •

  Onderhoud van de bijen- en vlindertuintjes

• •

  Onderhoud van Jeu des Boules banen.

• •

  De invulling van het beleidsplan Spelen en bewegen in de openbare ruimte

Naast deze praktische betrokkenheid worden inwoners ook op beleidsniveau gevraagd betrokken te zijn bij de inrichting van de publieke ruimte. In 2019/2020 wordt in samenspraak met de inwoners van de gemeente Nuenen de structuurvisie 'De wereld van Van Gogh' ontwikkeld. In een structuurvisie wordt de ruimtelijke ambitie voor een bepaald gebied vastgelegd. Het gaat hierbij om de hoofdlijnen en niet om concrete plannen. "De structuurvisie dient in de toekomst als leidraad voor toekomstige ontwikkelingen in het plangebied"2. In de Omgevingsvisie 2020 wordt nader omschreven hoe dit in de praktijk toepassing vindt.

3.2.3 Functionaliteit

Gemeentelijke groenvoorzieningen worden ten behoeve van het algemeen belang aangelegd en met een duidelijke functie. Omdat het beheer van deze groenvoorzieningen in verband met beschikbaar budget minder intensief kan zijn dan in een gemiddelde particuliere tuin, wordt het groen ook op een andere wijze onderhouden.

In plaats van veel verschillende beheergroepen en werkwijzen en dus uitzonderingen hanteert de gemeente een overzichtelijke groep van beheergroepen waarbinnen ruimte is voor wat maatwerk. Uiteindelijk dient het beeld van twee vakken binnen één beheergroep in heel Nuenen herkenbaar hetzelfde zijn.

3.2.4 Schoon en veilig

Als gevolg van wet- en regelgeving, maar ook uit plichtsbesef heeft gemeente Nuenen een zorgplicht voor haar eigendommen. Het beheer is daarom gericht om het groen veilig te maken en het veilig te houden. Structureel worden boomveiligheidscontroles uitgevoerd en bermen worden zo gemaaid, dat de zichthoeken niet belemmerd worden. Bij het groenbeheer wordt rekening gehouden met sociale veiligheid en verkeersveiligheid.

Wanneer inwoners beter op de hoogte zijn van het kwaliteitsniveau dat door de gemeente Nuenen gehandhaafd wordt, kunnen zij beter signalen afgeven wanneer dit niveau niet bereikt wordt. Door actief te laten zien en horen hoe het groen in de gemeente Nuenen eruit hoort te zien, en duidelijk te maken waar overlast en achterstallig onderhoud gemeld kan worden, kunnen inwoners hier alert op zijn en actief naar handelen. Dit voorkomt onveilige situaties, en zorgt dat indien onveilige situaties zich voordoen deze adequaat verholpen kunnen worden. Het breed informeren van de inwoners draagt op die manier bij aan de veiligheid binnen de gemeente Nuenen.

3.2.5 Parels binnen de gemeente Nuenen

De 'parels' dienen als visitekaartje van de gemeente Nuenen, daarom is het van belang dat deze objecten dit ook uitstralen door middel van een hoog onderhoudsniveau. Het groenbeheer is voor de gehele gemeente op onderhoudsniveau B vastgesteld met uitzondering van de parels. Voor de parels geldt onderhoudsniveau A. Dit betekent volgens het CROW dat deze objecten er aantrekkelijk uit moeten zien. Alle gebieden die op dit niveau onderhouden dienen te worden zijn terug te vinden in bijlage 1. De 'parels' representeren de geschiedenis van de gemeente Nuenen en onderstrepen het karakter van de groenstructuur die je overal in de kernen terugziet. De 'parels' worden in paragraaf 4.6. verder toegelicht.

3.2.6 Communicatie

Alle inwoners hebben in bepaalde mate te maken met de activiteiten van het groenbeheerplan. Of dit nu is door het recreëren in één van de parken, of door ervaren overlast in de straat. Daarom is het van belang dat de inwoners op de hoogte zijn van de wijze waarop het groenbeheer uitgevoerd wordt, en wat de maatstaven zijn. Daarnaast is het ook van belang om draagvlak te creëren voor het Groenbeheerplan, zodat de inwoners hier ook bij betrokken kunnen worden. De communicatie in relatie tot het groenbeheer wordt grotendeels geïntegreerd in de realisatie van de Omgevingsvisie 2020.

3.2.7 Biodiversiteit

De term biodiversiteit is de samentrekking van de woorden 'biologische diversiteit'. Een grote diversiteit aan levensvormen, oftewel vele variaties van dieren, planten, bacteriën en schimmels in een gebied, dragen bij aan de biodiversiteit. Al deze soorten spelen een rol in de werking van ecosystemen, en zijn dus essentieel voor het functioneren hiervan. Biodiversiteit is dan ook noodzakelijk voor het leven en welzijn van mensen. De biodiversiteit in Nederland wordt onder andere bedreigd door het eenzijdig en intensief beheren van het groen. Hierdoor wordt het ecosysteem verstoord en sterven bepaalde soorten uit, waardoor andere soorten op hun beurt de overhand nemen. Dit heeft in de afgelopen jaren geresulteerd in verschillende plagen welke schadelijk zijn voor mens en milieu. Om dit tegen te gaan en opnieuw balans te brengen in het ecosysteem dient biodiversiteit gestimuleerd te worden, dit begint bij de transitie van intensief naar extensief beheer. Een veilige en verzorgde openbare ruimte kan goed samengaan met het extensief onderhouden van groen, waar flora en fauna meer de ruimte krijgen. De ecologische functies van het groen dragen bij aan een aantrekkelijke openbare ruimte voor de directe gebruikers en aan de biodiversiteit in de gemeente Nuenen. Waar mogelijk zal de openbare ruimte ingericht worden op biodiversiteit in zijn algemeen. Het beheer van de bermen en watergangen wordt in 2020 aangepast, hierdoor zal de biodiversiteit van de bermen en watergangen worden vergroot.

4.1.1 Snoeien bomen

Het snoeien van bomen wordt in drie categorieën ingedeeld.

• •

  Begeleidingssnoei: Hierbij worden voornamelijk takken uit de tijdelijke kroon gesnoeid. Tijdelijke kroon wil zeggen het gedeelte van de kroon dat in de loop van de jaren zal verdwijnen door het opkronen van de stam.

• •

  Onderhoudssnoei: Vanaf het moment dat een boom de benodigde opkroonhoogte bereikt heeft valt een boom in de onderhoudssnoei. Opkronen is derhalve niet meer nodig en het onderhoud bestaat uit het verwijderen van (potentiële) probleemtakken in de blijvende kroon.

• •

  Vormsnoei: Hieronder vallen bomen zoals Leibomen, Kandelaberbomen en Knotbomen.

Daarnaast geldt voor begeleidings- en onderhoudssnoei dat er een onderscheid in de volgende klassen te maken is:

• •

  Aanvaard boombeeld: Onderhoudstoestand is goed, geen noodzaak tot snoeien

• •

  Achterstallig boombeeld: Met 1 snoeibeurt (maximaal 20% van bladmassa) krijgt de boom een aanvaard boombeeld.

• •

  Verwaarloosd boombeeld: Er zijn minimaal 2 snoeibeurten (20-40% van de bladmassa per beurt) nodig om de boom een aanvaard boombeeld te geven.

4.1.2 Voorpootrecht

Het voorpootrecht houdt in dat grondbezitters het recht hebben om bomen te planten, te bezitten en te rooien in de berm van de weg die grenst aan het eigen perceel, maar daar ook de zorgplicht voor hebben. In de Meierij zijn pootrechten een veel voorkomend fenomeen met een lange geschiedenis (12e of 13e eeuw). De gemeente Nuenen erkent dit recht als aangetoond kan worden dat deze rechten ooit verworven zijn, bijvoorbeeld op basis van een paragraaf in de koopakte. In de gemeente Nuenen staan een aantal bomen met (erkend) voorpootrecht, oftewel deze bomen staan op grond van de gemeente, terwijl het eigendom van de boom en de bijbehorende zorgplicht bij derden ligt. Zie voor nadere informatie bijlage H van het Bomenbeleidsplan (2017).

4.1.3 Boomveiligheidsbeleid

Bij boomveiligheidsbeleid draait het om risicobeheersing. Het is niet mogelijk om veiligheid te garanderen, dit wordt ook niet vereist vanuit de wet. Periodieke controles, uitvoering van veiligheidsmaatregelen en regulier onderhoud aan bomen kunnen de risico's op ongevallen en materiële schade wel beperken. Een boomveiligheidsbeleid moet daarom invulling geven aan het beperken van risico's, anders gezegd 'risicobeheersing'. Op basis van een risicomatrix wordt de boomveiligheid gecontroleerd, deze is opgenomen in bijlage 2.

In de komende jaren is een verschuiving van ontwikkeling naar beheer en onderhoud te verwachten. Hierbij wordt de renovatie (vervanging) van openbare ruimte steeds belangrijker. Ook het groen raakt een keer op.

De juiste boom voor de desbetreffende locatie, en de juiste plaats voor de desbetreffende boom. Een combinatie van boomsoorten, groeiplaats en groeiruimte maakt een keuze passend of niet. In het verleden zijn niet alle keuzes voldoende afgewogen. Daarop moet actie worden ondernomen. Hierbij kan onderscheid gemaakt worden in het projectmatig en het planmatig vervangen. Voorgesteld wordt om de middelen voor vervanging van bomen binnen projecten onderdeel te laten zijn van de budgetaanvraag voor het project.

Het vervangen van alle bomen in een woonstraat is doormiddel van een enquête mogelijk, zie hiervoor het Bomenbeleidsplan (p.7 'Afwegingskader bij velling' en bijlage J.14). Hier zijn de volgende voorwaarden aan toegevoegd:

• •

  Het enquête gebied is minimaal de betreffende woonwijk, conform de gemeentelijke indeling, waar de gevraagde woonstraat onderdeel van is;

• •

  Te verwachten levensduur van de bomen minder dan 15 jaar is;

• •

  Leidend bij renovatie van straten is het riool, als dat aan vervangen toe , dan wordt ook de vervanging van de aanwezige bomen overwogen;

• •

  De uitgezette enquête moet door minimaal 60% van alle huishoudens in de wijk worden ingevuld. Waarbij de voorgestelde maatregel door minimaal 80% van alle huishoudens in de wijk wordt ondersteund;

• •

  Als bovengenoemde uitgangspunten niet van toepassing zijn, wordt er niet overgegaan tot het verwijderen van alle bomen in een woonstraat.

BUDGETVOORSTEL 1. OPSTELLEN RENOVATIEPLAN BOMENBESTAND

In het verleden zijn geen structurele middelen beschikbaar gesteld voor de renovatie van bomen. De reden hiervoor is dat grootschalige vervanging van bomen onderdeel uitmaakt van grotere renovatieprojecten. De middelen werden hierdoor steeds incidenteel beschikbaar gesteld. Incidentele vervanging van bomen wordt gefinancierd vanuit de inboet. Door de renovatie van bomen onder te verdelen in project- en planmatige renovatie kunnen bomen die daadwerkelijk aan vervanging toe zijn worden vervangen.

Voor het opstellen van een bomenrenovatieplan wordt eenmalig een uitgave gedaan. Deze en andere investeringsvoorstellen zijn nader gespecificeerd in hoofdstuk 5.

4.1.4 Ziekten en plagen

De gemeente Nuenen is zich bewust van het ziekten- en plagenbeeld in het publieke groen. Hier acteert zij zowel preventief als repressief in. Daarnaast wil de gemeente ook de natuur haar werk laten doen, en zal dus niet overal op ingegrepen worden.

Alleen tegen de eikenprocessierups wordt preventief gespoten op plaatsen waar een hoge druk qua rupsen wordt verwacht in combinatie met plaatsen waar veel mensen komen. Aansluitend worden op basis van meldingen nadien nog nesten verwijderd. We hanteren hiervoor de "Leidraad beheersing eikenprocessierups". De bestrijding van de eikenprocessierups is volop in beweging. Vele innovatieve projecten worden ontwikkeld, maar zijn op dit moment nog niet bruikbaar in de openbare ruimte. De verwachting is dat de komende jaren deze nieuwe technieken verder worden ontwikkeld en toepasbaar zijn in de openbare ruimte. In het aanbestedingstraject is hiermee rekening gehouden en is de mogelijkheid om nieuwe efficiëntere en minder belastende methodes, voor mens en dier, toe te passen.

Hierbuiten wordt verder geen cyclisch beheer uitgevoerd ten aanzien van plagen in bomen. Het bestrijden van ziekten in bomen wordt nader omschreven in het Bomenbeleidsplan 2017.

4.1.5 Inboet- en renovatieplan

Twee belangrijke de speerpunten van de gemeente Nuenen zijn:

• •

  Nuenen als groene gemeente;

• •

  Nuenen is schoon en veilig.

Om het groen op niveau te houden wordt elk jaar beplanting vervangen. Dit gebeurt in de vorm van het inboeten van beplanting die afgestorven en niet aangeslagen is en door middel van het renoveren van bepaalde plantvakken. Om het groen in de gemeente op peil te houden dient het vervangen van het groen planmatig uitgevoerd te worden.

BUDGETVOORSTEL 2. OPSTELLEN VAN EEN GROENRENOVATIEPLAN

Om de groenrenovaties in beeld te brengen is planmatig onderzoek vereist. Om het groen van de gemeente op peil te houden dient dit in beeld gebracht te worden. Naast een verzorgde uitstraling van het openbaar groen kan hiermee ingespeeld worden op de realisatie van toekomstige projecten. Door iedere twee jaar het groen te beoordelen worden onverwachte kosten voor renovatie uitgesloten.

Voor het opstellen van het groenrenovatieplan wordt eenmalig een bedrag beschikbaar gesteld.

BUDGETVOORSTEL 3. OPNAMERONDE BEELDKWALITEIT BEPLANTING

Naast het opstellen van een renovatieplan kan de kwaliteitsbeoordeling uitgebreid worden met een inspectie ten behoeve van de renovatie. Door beplanting bij einde levensduur te vervangen wordt het groen op het gewenste niveau behouden.

Voor het controleren van de openbare ruimte om te bepalen in welke mate de beplanting nog aan de beeldkwaliteit voldoet is iedere twee jaar een investering noodzakelijk, welke beschikbaar gesteld wordt in 2021.

4.2.1 Bodembedekkers

Onder bodembedekkers wordt de groep laagblijvende heesters verstaan met een liggende of kruipende groeiwijze. Voorbeelden hiervan zijn Hedera (klimop) of Vinca (maagdenpalm). Bodembedekkers worden toegepast op plaatsen waar voldoende overzicht gewenst is, bijvoorbeeld bij in/uitritten en kruisingen. Enkele jaren na aanplant ontstaat een volledige bedekking van de bodem waardoor onkruid nauwelijks een kans krijgt. Bodembedekkers hebben sierwaarde door de bladvorm, textuur, structuur en soms door de bloeiwijze. Afhankelijk van de situatie worden er in deze beheergroep regelmatig solitaire heesters geplant.

4.2.2 Botanische rozen

Botanische rozen zijn een groep bijzondere heesters. Het zijn rijk bloeiende, gedoornde heesters die worden gekenmerkt door hun rozenbottels. Het betreft soorten die ook in de natuur voorkomen en op eigen wortel staan. Dit betekent dus sterke soorten die weinig eisen stellen aan de ondergrond.

4.2.3 Hagen en blokhagen

Hagen en blokhagen zijn strakke (geschoren) lijn- of blokvormige beplantingen die worden gekenmerkt door eenduidigheid in vorm en plantensoort (bijvoorbeeld Carpinus (haagbeuk), Fagus (beuk) of Crataegus (meidoorn)). (Blok)hagen worden meestal als afscheiding, camouflage en/of met een verkeer geleidende functie geplant.

4.2.4 Heesterrozen

Heesterrozen (bodembedekkende en kruipende rozen, en Rugosa (hybriden)) zijn rozen die veelal op eigen wortel staan.

4.2.5 Heesters

Heesters zijn houtige gewassen die struikvormend zijn en vooral een sierwaarde hebben (bladvorm, kleur, habitus, vruchten etc.) Geregelde snoei moet plaatsvinden voor het behoud, bloei en/of functie van de beplanting. Het onderhoud is intensief, onkruiden zijn niet of nauwelijks gewenst.

4.5.1 Ecologisch berenbeheer

De gemeente Nuenen wil invulling geven aan beheer dat bijdraagt aan een hogere biodiversiteit in de bermen en bermsloten. Hierbij worden de volgende doelstellingen gehanteerd:

• •

  Meer bloeiende bloemen en kruiden ontwikkelen en behouden in de bermen en watergangen;

• •

  Meer leefgebied ontwikkelen en behouden van insecten in de bermen en watergangen;

• •

  Sinusbeheer toepassen daar waar mogelijk;

• •

  Hakhoutbeheer toepassen daar waar mogelijk.

Sinusbeheer

Sinusbeheer is een vorm van gefaseerd maaien, waarbij per maaibeurt steeds een wisselend patroon van te maaien en niet te maaien delen wordt uitgezet, op basis van vegetatiekenmerken (aanwezigheid van structuur, bloei, ruigte) op dat moment. Een sinuspad wordt gemaaid dat dat de grens aangeeft tussen de daarna te maaien en niet te maaien delen. De te maaien delen worden enkele weken later gemaaid en het maaisel wordt afgevoerd. Hierdoor ontstaat een vloeiend patroon van vlakken in verschillende groeistadia: van recent gemaaid, enkele weken of maanden geleden gemaaid tot soms meer dan een jaar geleden gemaaid. Dit leidt tot een gevarieerde vegetatiestructuur, waar fauna van profiteert door verschillen in bloeimomenten, structuur en variatie in microklimaat.

4.5.2 Bermen en Watergangen

Bermen

De gemeente Nuenen herbergt 787.137 m2 aan berengras. Bermen bestaan uit een vegetatie van gras en kruiden. Ze worden duidelijk minder intensief beheerd dan de gazons en bevinden zich hoofdzakelijk aan de randen van de bebouwde omgeving en langs de wegen in het buitengebied. Bermen met bermgras vervullen meerdere functies, dit betreft:

• •

  Verhoging van de stabiliteit van de weg (constructieve functie);

• •

  Opvang van regenwater;

• •

  Bieden van ruimte voor bomen, kabels, leidingen, lichtmasten, bebakening, verkeersborden, uitwijkmanoeuvres en parkeren;

• •

  Ecologische functie voor planten, insecten en kleine zoogdieren;

• •

  Ontsluitingsmogelijkheden bieden aan naastliggende percelen (uitweg);

• •

  Verfraaiing dorpsaangezicht/verbetering woon- en leefklimaat.

In het kader van het ecologisch bermbeheer en de biodiversiteit is de maaifrequentie heroverwogen. De maaifrequentie van bermen die oorspronkelijk vier keer per jaar werden gemaaid is terug gebracht naar twee keer per jaar. Bij het maaien wordt het maaisel afgevoerd. Bij iedere maaibeurt blijft 20% overstaan. Om verruiging te voorkomen wordt het overstaande deel bij de volgende maaibeurt mee gemaaid, en blijft op andere delen 20% overstaan. De 20% die blijft overstaan moet bij voorkeur zonnig gesitueerd en bloemrijk zijn. De toetsing van goed maaibeheer van bermen en watergangen is vastgelegd in Kleurkeur van de Vlinderstichting. Door deze nieuwe standaard kunnen opdrachtgevers en aannemers zich beter voorbereiden op een insectenvriendelijk bermbeheer.

In het maaibestek van bermen en watergangen zijn de richtlijnen van Kleurkeur opgenomen en geeft het een garantie dat het maaibeheer gericht is op het verhogen van de ecologische kwaliteit.

• •

  Bermgras maaien en afvoeren 1 x per jaar tussen 1 september en 15 oktober;

• •

  Bermgras maaien en afvoeren 2 x per jaar tussen 1 juni en 15 juli en 15 september en 15 oktober.

Op locaties met voldoende omvang wordt sinusbeheer geadviseerd. Dit houdt in dat twee keer per jaar gemaaid wordt waarbij het maaisel wordt afgevoerd. Per maaibeurt wordt ongeveer 50% van de oppervlakte gemaaid in een wisselend patroon. Om verruiging te voorkomen dient de totale oppervlakte één keer per twee jaar volledig gemaaid zijn.

Watergangen

Het voornaamste doel van de watergangen is het bergen of afvoeren van water, derhalve is het beheer er op gericht dit mogelijk te maken. Afhankelijk van de watergang in het waterafvoerend systeem wordt regelmatig onderhoud zelfs verplicht door het Waterschap dat éénmaal per jaar een schouwronde uitvoert op het uitgevoerde werk. Het beheer van de A-watergangen valt onder de verantwoordelijkheid van Waterschap De Dommel. Het beheer van de B- en C-watergangen wordt uitgevoerd door de gemeente Nuenen.

Ook de watergangen dienen ecologisch beheerd te worden. Dit betekent dat de watergangen één of twee keer per jaar gemaaid worden waarbij het maaisel wordt afgevoerd. De watergangen buiten de bebouwde kom worden maximaal één keer per jaar gemaaid, alleen binnen de bebouwde kom bevinden zich waterlopen die twee keer per jaar gemaaid dienen te worden. Daarnaast blijft bij elke maaibeurt 20% van de vegetatie overstaan om zo leefgebied voor insecten te behouden.

Vijvers

Het beheer van de vijvers (883 m2) bestaat uit het uitmaaien van voornamelijk de randen om te voorkomen dat de vijvers verlanden en langzaam dichtgroeien. Daarnaast wordt het drijfvuil verwijderd. Dit laatste is voor wat betreft het natte profiel van het merendeel van de vijvers een taak van het Waterschap. Ook het overige beheer van het natte profiel valt onder de verantwoordelijkheid van het waterschap. De gemeente is wel verantwoordelijk voor de afvoer van bijvoorbeeld gemaaid riet.

Retentievijver

Belangrijke functie van een retentievijver (2.680 m2) is het bergen en laten filteren van regenwater. In principe wordt een retentievijver onderhouden alsof het gazon is, met het verschil dat er geen onderhoudswerkzaamheden (kunnen) worden uitgevoerd als er water in de retentievijver staat.

4.5.3 Biodiversiteit

In Nederland wordt gewerkt aan een ecologische hoofdstructuur om de afname van de biodiversiteit in Nederland af te remmen. Ook gemeente Nuenen houdt zich hier actief mee bezig in de vorm van ecologisch bermbeheer en besteedt hier aandacht aan tijdens renovatie en inboet werkzaamheden.

BUDGETVOORSTEL 4. VERGROTEN BIODIVERSITEIT

Naast de bermen en watergangen dient in de komende jaren geïnvesteerd te worden in het vergroten van de biodiversiteit in de openbare ruimte. Om biodiversiteit een goede plaats te geven in het beheer van de openbare ruimte moeten de volgende maatregelen genomen te worden:

• •

  Bepalen welke beheergroepen iets kunnen betekenen voor de biodiversiteit en op wat voor manier.

• •

  Uitbreiden stroken bloembollen.

• •

  Inzet op gebiedseigen soorten.

• •

  Bepalen welke financiële middelen hiervoor beschikbaar zijn.

• •

  Monitoren van het nieuwe bermbeheer. Wat voor effect heeft het nieuwe maaibeleid op de biodiversiteit. Monitoren en zo nodig bijstellen van het beleid.

• •

  Monitoring in samenwerking met I.V.N.

• •

  Het volgen van ontwikkelingen op de markt betreffende ecologisch beheer.

• •

  Opstellen plannen.

• •

  Beheer aanpassen.

Voor het inventariseren van de mogelijkheden om de biodiversiteit uit te breiden in het beheer van de openbare ruimte dient er eenmalig een budget beschikbaar te worden gesteld. Daarnaast moet er jaarlijks budget worden vrijgemaakt voor de uitvoeringswerkzaamheden.

4.5.4 Invasieve exoten

De gemeente Nuenen beschouwt de Japanse duizendknoop en de reuzenberenklauw als niet-wenselijk. Deze soorten woekeren snel en wortelen diep. Doordat het uittrekken van de plant met wortel en al maar tot op zekere hoogte werkt, is de plant erg moeilijk te bestrijden. Om verspreiding van invasieve- of woekersoorten zoals de reuzenberenklauw en de Japanse duizendknoop te voorkomen is beheersing nodig. Momenteel worden de soorten in toom gehouden door middel van maaien en het zorgvuldig afvoeren van al het maaisel. Dit is echter niet voldoende om de soorten volledig te bestrijden. Het streven is dan ook om de huidige hoeveelheid in toom te houden en de invasieve exoten geen kans bieden op uitbreiden.

BUDGETVOORSTEL 5. BESTRIJDEN INVASIEVE EXOTEN

Om verdere schade aan de leefomgeving te voorkomen wordt vanaf 2020 jaarlijks een budget beschikbaar gesteld om de invasieve exoten te bestrijden.

4.6.1 Parels van de gemeente Nuenen

De 'parels' van de gemeente Nuenen zijn toonaangevende elementen binnen het groen van de gemeente Nuenen. Dit zijn uiteenlopende objecten met hun eigen beheerplan. Doordat de parels functioneren als visitekaartje van de gemeente Nuenen is het van belang dat deze objecten dit ook uitstralen door middel van een hoog onderhoudsniveau. Voor de parels geldt dan ook onderhoudsniveau A.

Begraafplaats Tomakker

Begraafplaats Tomakker was gedurende zijn verblijf in Nuenen een geliefd teken- en schilderonderwerp van Vincent van Gogh. Bovendien ligt op deze begraafplaats zijn vader begraven. Begraafplaatsen zijn besloten gebieden die hun eigen beheer hebben. De gemeente Nuenen kent zeven begraafplaatsen, waarvan vier beheerd worden door de kerk. De overige drie begraafplaatsen worden onderhouden en beheerd door de gemeente. Doordat de begraafplaatsen anders worden beheerd dan het openbaar groen, hebben deze een eigen beheerplan.

Rotondes

Rotondes begeleiden het verkeer op veilige wijze door de gemeente, daarnaast bieden ze ruimte voor extra groenelementen in het straatbeeld. Doordat de rotondes een prominente positie innemen in het straatbeeld dient het onderhoud hiervan op peil te zijn zodat de representativiteit van de elementen gewaarborgd blijft.

Historische bomen

Nuenen herbergt meer dan 2300 waardevolle bomen. Enkele van deze bomen zijn zeer bijzonder en vergen extra aandacht, evenals onderhoud. Dit geldt bijvoorbeeld voor de oude zomerlinde (de gerechtslinde) aan de straat Berg. Deze boom is door de bomenstichting zelfs gekwalificeerd als een boom van de ereklasse.

Park Houtrijk

Dit park is een voormalige tuin bijbehorende bij de villa 'Houtrijk' en functioneert als locatie om te ontspannen en recreëren voor de inwoners van Nuenen. Daarnaast bevinden zich in park Houtrijk verschillende historische bomen welke ook als 'parel' worden aangemerkt.

Park

Het Park is een driehoekig plantsoen in Nuenen, met een bijzondere geschiedenis. Tegenwoordig is het Park regelmatig het toneel is van manifestaties en dergelijke. Doordat zowel park Houtrijk als het Park een prominente plaats innemen in het straatbeeld van Nuenen dienen beiden goed en op een hoog onderhoudsniveau onderhouden te worden om op een positieve manier een bijdrage te leveren aan de uitstraling van het dorp.

Oorlogs- en verkeersslachtoffer monumenten;

In de gemeente Nuenen bevinden zich op drie locaties oorlogsmonumenten en verschillende verkeersslachtoffermonumenten. Deze monumenten dienen als eerbetoon en hebben een herdenkingsfunctie. Het is dan ook van belang dat monumenten representatief zijn en goed, op het juiste onderhoudsniveau, onderhouden worden. Aangezien de oorlogs- en verkeersslachtoffer monumenten in de gemeente Nuenen erg divers zijn dient elk object apart beoordeeld te worden, en heeft het een passend beheerplan. In sommige gevallen zijn gemeentelijke monumenten in het bezit van inwoners of andere organisaties. De eigenaar kan in zo'n geval voor het onderhoud of de restauratie van het monument subsidie aanvragen bij de gemeente. Nadere informatie hierover staat in de Subsidieverordening onderhoud gemeentelijke monumenten.

De wereld van Van Gogh (i.o.);

De gemeente Nuenen wil de komende jaren veel en ingrijpende werkzaamheden verrichten aan de noordwestzijde van het Park, aan de Papenvoort en het gebied rondom de Hooidonkse Beek. In dit gebied herinneren veel plekken aan het werk van Van Gogh. De visie welke de leidraad vormt voor de ruimtelijke ambitie is dan ook vernoemd naar de schilder, namelijk 'De wereld van Van Gogh'. Deze structuurvisie is nog in ontwikkeling en het is dan ook onduidelijk welke werkzaamheden uiteindelijk verricht dienen te worden en wat voor gevolgen dit heeft op het beheer van dit gebied. De gemeente Nuenen heeft wel voor ogen dat dit gebied, samen met de andere parels, dient te functioneren als visitekaartje voor de gemeente. En in het bijzonder de relatie dient te benadrukken die Nuenen en haar omgeving heeft met Vincent van Gogh. Met deze status dient de wereld van Van Gogh wanneer het gerealiseerd is beheerd te worden op onderhoudsniveau A. Dit onderhoudsbudget is nu niet gebudgetteerd, maar wordt als areaal uitbreiding opgenomen worden in het onderhoudsbudget.

Kern Gerwen en kern Nederwetten

Elke kern heeft haar eigen geschiedenis en identiteit. Gerwen is bijvoorbeeld de oudste kern binnen de gemeente, en Nederwetten is op zijn beurt de kleinste. Dit komt terug in de inrichting van elke kern en het soort groen wat hiervoor is ingezet. Om dit te benadrukken dient elke kern op het juiste niveau onderhouden worden om op deze manier recht te doen aan elke kern binnen de gemeente.

4.6.2 Overig

Bos

Het beheer van de gemeentelijke bossen valt onder de verantwoordelijkheid van Bosgroep Zuid Nederland. De gemeentebossen van Nuenen, Gerwen en Nederwetten zijn in totaal 48,9 ha groot en verdeeld over vijf objecten. Zie voor een nadere omschrijving het Beheerplan gemeentebossen 2011-2016 (Bosgroep Zuid Nederland, 2010).

Spelen en bewegen

Locaties voor spelen en bewegen dienen veilig en toegankelijk te zijn. Doordat de gemeente Nuenen de gehele openbare ruimte ziet als speelgelegenheid, dient het ook als zodanig beheerd te worden. Een nadere omschrijving, toelichting en het bijbehorende onderhoud van speeltoestellen wordt nader omschreven in het beleidsplan 'Spelen en bewegen in de openbare ruimte'.

Waterpartijen

A-watergangen worden beheerd door het Waterschap, deze watergangen vallen daarom niet onder het beheer van gemeente Nuenen. De A-wateren zijn de belangrijkste wateren van de regio. Dit betreft met name grotere sloten, beken en waterplassen, die van belang zijn voor een goede waterhuishouding.