Shishaloungebeleid gemeente Zaanstad 2022

1.1 Aanleiding

Gezondheidsrisico’s

De voornaamste reden om een specifiek shishaloungebeleid te voeren is vanwege de gezondheidsrisico’s die aan het gebruik van waterpijpen kleven. Er zijn negatieve gevolgen voor de luchtkwaliteit voor de bezoekers van het horecabedrijf, maar ook voor het personeel en de directe omwonenden. Bij het inhaleren komen schadelijke stoffen vrij, zoals teer en koolmonoxide. Het maakt hierbij weinig verschil in welke vorm de waterpijp wordt gerookt. Deze schadelijke stoffen kunnen negatieve gevolgen hebben voor de gezondheid op zowel korte als lange termijn. Ook bestaat het reële gevaar van de overschrijding van de wettelijke grenswaarde voor koolmonoxide.

Brandgevaar

Een ander risico dat gepaard gaat met het gebruik van een waterpijp, is de toepassing van kooldeeltjes en het daarmee samenhangende brandgevaar. De kooltjes waarvan gebruik wordt gemaakt blijven zeer lang branden en kunnen ook na lange tijd nog overgaan tot her-ontbranding. Een waterpijp in zijn algemeenheid vormt een ontstekingsbron van waaruit brand kan ontstaan in het horecabedrijf die kan overslaan op de directe omgeving.

In diverse (illegale) shishalounges binnen de gemeente is in het verleden (2014, 2020) brand uitgebroken en tijdens controles is bovendien gebleken dat voorschriften op het gebied van brandveiligheid niet werden nageleefd. Om die reden bevatten deze beleidsregels specifieke bepalingen die er op zijn gericht om de brandveiligheid te dienen.

Vanuit het oogpunt van brandveiligheid is er tevens een onwenselijke trend waarbij binnen shishalounges ook lachgas wordt aangeboden en gebruikt. In Zaanstad is het om die reden sinds 2019 niet toegestaan om lachgas aanwezig te hebben binnen een shishalounge.

Overlast, (openbare orde) incidenten en overtredingen

Naast de genoemde gezondheidsrisico’s en het brandgevaar is ook bekend dat shishalounges de nodige overlast voor de omgeving kunnen veroorzaken. Hierbij valt te denken aan parkeer-, geluids- en geuroverlast en een algemeen gevoel van onveiligheid.

Landelijk gezien is er daarnaast sprake van verschillende (openbare orde) incidenten bij shishalounges, zoals illegaal gokken, vernieling en de aanwezigheid en het gebruik van (soft)drugs. Tijdens controles is gebleken dat dergelijke overtredingen ook in Zaanstad plaatsvinden. Zo zijn er, ook tijdens recente controles, overtredingen geconstateerd van de Algemene plaatselijke verordening (APV), de Wet op de kansspelen, de Wet op de accijns, de Wet arbeid vreemdelingen, de Arbeidsomstandighedenwet en de Opiumwet.

1.2 Doelstellingen

Uit bovenstaande blijkt dat er uiteenlopende risico’s kleven aan het gebruik van waterpijpen en dat er daarnaast sprake kan zijn van overlast voor de (nabije) omgeving. Daarom reguleert de gemeente Zaanstad shishalounges middels een specifieke horeca-exploitatievergunning en bijbehorende eisen die zijn uitgewerkt in deze beleidsregels. Dit met als doel gezondheidsrisico’s tegen te gaan en gevaar en overlast voor de woon- en leefomgeving zoveel mogelijk te beperken.

Gelet op de behoefte die er in Zaanstad bestaat, is in 2019 besloten om shishalounges niet geheel te verbieden maar op beperkte schaal, met een op deze branche toegesneden beleid, toe te staan. Dit besluit wordt met de geactualiseerde beleidsregels gecontinueerd.

In deze beleidsregels legt de burgemeester vast onder welke voorwaarden een horeca-exploitatievergunning met de aantekening shishalounge kan worden verkregen en welke eisen aan de exploitatie worden gesteld. Hoe de exploitant zijn horecabedrijf kwalificeert (shishalounge, foodbar, tapasbar, lounge, koffiezaak, lunchroom etc.) doet er in het kader van de vergunningplicht niet toe. De vergunningplicht geldt voor elke exploitant die zijn bezoekers het gebruik van een waterpijp wil aanbieden.

De voorwaarden in deze beleidsregels zijn een aanvulling op de voorwaarden die in de APV aan alle horeca-exploitanten worden gesteld. Door voorwaarden in beleidsregels op te nemen is er duidelijkheid voor de horeca-exploitanten onder welke voorwaarden er een exploitatievergunning met de aantekening shishalounge kan worden verkregen. De vergunningverlening kan daarmee door middel van heldere toetsingscriteria plaatsvinden. Tenslotte kan de handhaving effectief plaatsvinden met als resultaat een grotere veiligheid en leefbaarheid voor zowel de bezoekers als de directe omgeving van het horecabedrijf. Deze beleidsregels zijn onderdeel van het bestuurlijk instrumentarium van de burgemeester ter handhaving van de openbare orde en veiligheid en om op te treden tegen overlast en ondermijning.

1.3 Grondslag

Artikel 174 van de Gemeentewet bepaalt dat de burgemeester is belast met de uitvoering van verordeningen voor zover deze betrekking hebben op het toezicht op de voor het publiek openstaande gebouwen. Met het exploitatievergunningenstelsel uit de APV wordt de burgemeester in staat gesteld om, vanuit zijn toezichthoudende bevoegdheid met betrekking tot de openbare orde, horecabedrijven te toetsen op effecten op de openbare orde en de woon- en leefsituatie. De horeca-exploitatievergunning met de aantekening shishalounge wordt daarom door de burgemeester verleend.

De artikelen 2:28 tot en met 2:28c van de APV geven de regels met betrekking tot een exploitatievergunning van een horecabedrijf weer. In deze artikelen staan de toetsings-, weigerings- en intrekkingsgronden genoemd. Deze gelden ook voor shishalounges. Daarnaast spelen ook de algemene bepalingen vastgelegd in de artikelen 1:2 t/m 1:8 van de APV een rol.

Artikel 4:81 van de Algemene wet bestuursrecht (hierna: Awb) geeft de bevoegdheid aan een bestuursorgaan om beleidsregels vast te stellen met betrekking tot een hem toekomende bevoegdheid.

Aan de hand van de uitkomsten van de gehouden evaluatie zijn de volgende wijzigingen in de beleidsregels verwerkt:

Woonruimte onder of boven shishalounge

In de voorgaande beleidsregels was voor meerdere interpretaties vatbaar wat exact werd bedoeld met de weigeringsgrond die bepaalde dat zich geen woning onder of boven een shishalounge mocht bevinden. Dit is verduidelijkt. Op basis van artikel 1:8, eerste lid, van de APV wordt in het kader van de volksgezondheid en veiligheid geëist dat er geen personen woonachtig zijn onder of boven de shishalounge. Deze weigeringsgrond ziet op het daadwerkelijke gebruik van de woonruimte.

Aantal waterpijpen

In de voorgaande beleidsregels was enkel opgenomen dat er een maximum aantal waterpijpen aanwezig mocht zijn binnen het horecabedrijf. Dit is aangepast, er wordt nu ook aangegeven hoeveel waterpijpen er maximaal gelijktijdig in gebruik mogen zijn. Dit omdat het niet altijd zo hoeft te zijn dat alle aanwezige waterpijpen ook daadwerkelijk op hetzelfde moment gebruikt worden.

Daarnaast is toegevoegd dat bij horecabedrijven groter dan 200m2 er meer waterpijpen in gebruik mogen zijn dan bij horecabedrijven kleiner dan 200m2. Dit tot een maximum van twintig. Voor de berekening van het vloeroppervlak tellen enkel de ruimtes mee die voor gasten van het horecabedrijf toegankelijk zijn, met uitzondering van de wc’s.

Bepalingen m.b.t. tabak

Het roken van een waterpijp waar tabak in zit is in Nederland sinds 1 april 2020 verboden in horecabedrijven. Het maakt hierbij niet uit of er gebruik wordt gemaakt van tabak met of zonder nicotine. Dit verbod geldt, onder voorwaarden, niet op het buitenterras. Daarom is in deze beleidsregels, naast een verwijzing naar het rookverbod, nog wel een bepaling opgenomen over de administratie van de aangekochte en verkochte tabak.

Naast de APV, de Awb, deze beleidsregels, en de bijbehorende aanvraag- en selectieprocedure, heeft de exploitant van een shishalounge ook te maken met andere regelgeving.

3.1 Wet bevordering integriteitsbeoordelingen door het openbaar bestuur (Wet Bibob)

Het toepassingsbereik van de Wet Bibob is vastgelegd in de gepubliceerde beleidslijn voor vergunningverlening in het kader van de Wet Bibob. Shishalounges vallen in de hoedanigheid van horecabedrijf onder deze beleidsregels.

3.2 Bestemmingsplan

Shishalounges vallen onder de horecabedrijven. Het gebruik van gronden ten behoeve van horeca wordt in een bestemmingsplan geregeld. Indien het gebruik als horecabedrijf niet past in het bestemmingsplan dan is dit een weigeringsgrond voor de horeca-exploitatievergunning (op grond van artikel 2:28b, eerste lid, onder a, van de APV). In dat geval is het ook niet mogelijk om een horeca-exploitatievergunning met de aantekening shishalounge te verkrijgen.

3.3 Besluit algemene regels voor inrichtingen milieubeheer (Activiteitenbesluit)

Belangrijk is dat de ruimte waar de waterpijpen worden gebruikt goed wordt geventileerd en de afgezogen rook op voldoende hoogte wordt verspreid. Als geurhinder plaatsvindt, kan op basis van het Activiteitenbesluit handhavend worden opgetreden om deze geurhinder te voorkomen dan wel tot een aanvaardbaar niveau te laten beperken.

3.4 Tabaks- en rookwarenwet (Tabakswet)

In de Tabakswet is bepaald dat het niet is toegestaan om tabak te roken in een horecabedrijf, hier vallen shishalounges ook onder. Dit verbod geldt vanaf 1 april 2020. Dit houdt in dat er geen gebruik mag worden gemaakt van waterpijpen met tabak. In de Tabakswet wordt geen onderscheid gemaakt tussen tabak met of zonder nicotine. Het verbod geldt dus uitdrukkelijk ook voor tabak zonder nicotine.

Onder bepaalde voorwaarden geldt het rookverbod niet op het buitenterras. De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) houdt toezicht op de naleving van de Tabakswet.

3.5 Wet op de kansspelen

Kansspelautomaten kunnen nooit zomaar worden geplaatst. Hiervoor is een aanwezigheidsvergunning van de burgemeester nodig in de zin van artikel 30b van de Wet op de kansspelen. Voor het verkrijgen van een aanwezigheidsvergunning geldt dat het moet gaan om een hoogdrempelige inrichting waarbij het café- of restaurantbezoek op zichzelf staat. Het aanbieden van het gebruik van een waterpijp kan worden aangemerkt als een activiteit die een zelfstandige stroom van bezoekers teweeg brengt. Dit betekent dat het café- of restaurantbezoek niet op zichzelf staat. Het is dan ook niet mogelijk om kansspelautomaten te plaatsen in een horecalokaliteit waar ook het gebruik van waterpijpen wordt aangeboden, omdat het hier om een laagdrempelige inrichting gaat.

3.6 Alcoholwet

In de Alcoholwet staan eisen voor de inrichting van een horecabedrijf. Op het moment dat er in een horecabedrijf bedrijfsmatig of anders dan om niet, alcoholhoudende drank voor gebruik ter plaatse wordt verstrekt, is op grond van de Alcoholwet een Alcoholwetvergunning vereist.

Beleidsregels