Nota reserves en voorzieningen gemeente Heerenveen 2022-2025

Inleiding

Voor u ligt de nota “reserves en voorzieningen 2022-2025”. In deze nota regelt de raad de spelregels voor de inzet het gebruik van reserves en voorzieningen. Het doel hiervan is inzicht te bieden in de vorming en besteding van reserves en voorzieningen en het beleid van de gemeente ten aanzien van deze reserves en voorzieningen. Deze nota wordt eenmaal per vier jaren geactualiseerd. Dit conform artikel 11 van de financiële verordening van de gemeente Heerenveen.

Deze nota bevat naast een beschrijving over de vorming en besteding van reserves en voorzieningen een bijlage met daarin een specificatie van de bestaande reserves en voorzieningen, het doel waarvoor ze ingezet zijn, de maximale hoogte en de maximale looptijd.

In deze nota wordt niet ingegaan op de gewenste weerstandscapaciteit.

Reserves en voorzieningen

Reserves en voorzieningen zijn vermogen waarmee de bezittingen van de gemeente gefinancierd zijn. Reserves worden daarbij gezien als eigen vermogen, vermogen waarover de raad bij besteding of dotatie om besluitvorming gevraagd wordt. Voorzieningen zijn daarentegen vreemd vermogen. Voorzieningen worden gevormd met een doel. Dit zijn:

• •

  Verplichtingen en verliezen waarvan de omvang onzeker is, doch redelijkerwijs in te schatten is;

• •

  Risico’s ter zake van te verwachten verplichtingen of verliezen, waarvan de omvang redelijkerwijs is in te schatten;

• •

  Egalisatie van kosten over meerdere jaren;

• •

  Bijdragen aan investeringen, waarvoor een heffing wordt geheven.

Het instellen van reserves om beleid te realiseren behoort tot de keuzevrijheid van de gemeenteraad. Bij voorzieningen is dit niet het geval. De belangrijkste verschillen tussen reserves en voorzieningen zijn in onderstaande tabel samengevat.

• 1)

  Dotatie aan de voorziening in verband met toekomstige verplichtingen, verliezen of risico’s komen ten laste van het resultaat.

• 2)

  een voorziening is vreemd vermogen, waarbij de raad de bestemming heeft geautoriseerd. De bevoegdheid voor onttrekking is aan het college.

Reserves:

Reserves vormen het eigen vermogen van de gemeente en conform artikel 43 van het “Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten” (BBV) dienen reserves onderscheiden te worden in de Algemene Reserve en Bestemmingsreserves. Het instellen van bestemmingsreserves is voorbehouden aan de gemeenteraad.

De bestemmingsreserves zoals gedefinieerd in het BBV zijn in de gemeente Heerenveen in twee categorieën verdeeld, te weten bestemmingsreserves thema’s en bestemmingsreserves egalisatie en kapitaalslasten.

Naast de voeding van de reserves - zoals in de bijlage is weergegeven en in de programmabegroting is opgenomen - kunnen reserves aangevuld worden aan de hand van separate besluitvorming of bij de resultaatbestemming van de jaarrekening. Alle toevoegingen en onttrekkingen aan de reserves zijn vervolgens in de begroting conform artikel 17 van het BBV te relateren aan de verschillende thema’s. Het onderscheid tussen de verschillende soorten reserves is hieronder verder uitgewerkt.

Algemene Reserve:

Op grond van het BBV is er één algemene reserve, stortingen en onttrekkingen zijn voorbehouden aan de gemeenteraad. De omvang van de algemene reserve heeft een relatie met de gewenste weerstandscapaciteit. Alle niet bestemde resultaten worden in eerste instantie toegevoegd aan de Algemene Reserve. In de algemene reserve zitten middelen voor risicoafdekking en eventueel vrij besteedbare middelen die niet door de raad zijn bestemd voor (incidentele) initiatieven en projecten of egalisaties. Deze laatste zijn bijvoorbeeld kapitaalslasten.

Bestemmingsreserves (incidentele initiatieven of projecten):

Dit betreffen reserves, waarbij door de raad een bepaalde bestemming is toegekend. In de bijlage bij deze nota is een opsomming weergegeven welke bestemmingsreserves onder deze categorie vallen. Inzet van de bestemde middelen wordt geautoriseerd door de raad bij vaststelling van de begroting, bij raadsvoorstellen en de jaarrekening.

Bestemmingsreserves hebben allen een specifieke bestemming.

Bestemmingsreserves egalisaties en kapitaalslasten:

Deze bestemmingsreserves zijn bedoeld om schommelingen in de exploitatie op te vangen. Inzet van deze reserves wordt door de gemeenteraad geautoriseerd bij het vaststellen van de begroting of de tussentijdse rapportages. Met het autoriseren van de onttrekking aan deze reserve stemt de gemeenteraad ook in met het bijbehorende uitvoeringplan. Eventuele resterende middelen van deze bestemmingsreserve vallen aan het eind van het uitvoeringsplan vrij in de algemene reserve.

Reserves kunnen worden gevormd uit opgespaarde begrotingsruimte uit het verleden en incidentele meevallers (zoals bijvoorbeeld grondverkopen), ontvangen middelen voor een specifiek doel. Reserves vormen een belangrijk onderdeel van de weerstandcapaciteit van de gemeente en zijn daarmee een buffer, waarmee tegenvallers kunnen worden opgevangen. Verder kunnen reserves worden ingezet om specifieke doelen te verwezenlijken.

Functies reserves

Reserves kunnen de volgende functies hebben:

• •

  Bufferfunctie: dit is de belangrijkste functie van het eigen vermogen. De algemene reserve dient als bufferfunctie om financiële tegenvallers op te vangen. Deze functie heeft een sterke relatie met het weerstandsvermogen.

• •

  Bestedingsfunctie: Dekkingsmiddelen worden gereserveerd voor de realisatie van specifieke activiteiten/projecten. Voor de toekomstige realisatie wordt gespaard.

• •

  Egalisatiefunctie: Pieken en dalen van kosten en opbrengsten worden opgevangen voor een gelijkmatige verdeling hiervan over een aantal begrotingsjaren heen.

Voorzieningen:

Overeenkomstig de BBV (artikel 44) worden voorzieningen gevormd voor verplichtingen, verliezen of risico’s, waarvan de omvang redelijkerwijs is in te schatten en met als doel om te komen tot een gelijkmatige verdeling van de lasten over meerdere jaren. Op basis van onderliggende kaderstelling dan wel ter afdekking van verplichting, risico of verlies, dient een voorziening gevormd te worden. Het instellen van een voorziening is daarmee geen vrije keuze maar een verplichting. Met het vormen van de voorziening is bepaald, waar het geld aan uitgegeven moet worden. Er is daarbij geen sprake van keuzevrijheid en het college van B&W heeft hier uitvoering aan te geven. De besteding van voorzieningen is de verantwoordelijkheid van het college.

De gemeenteraad stelt de onderhoudsplannen vast en bepalen daarmee het gewenste kwaliteitsniveau voor het niet jaarlijks onderhoud aan gebouwen en infrastructuur. De kwaliteitscriteria onderliggend aan de onderhoudsplannen bepalen daarmee welke werkzaamheden noodzakelijk zijn. De waarde die deze werkzaamheden vertegenwoordigd, dient gereflecteerd te worden in de financiële omvang van de voorziening.

Functies voorzieningen:

Voorzieningen hebben de volgende functie:

• •

  Verplichtingenfunctie: deze functie heeft het karakter van een verplichting die de gemeente is aangegaan en waarvoor de benodigde middelen beschikbaar moeten zijn (bijvoorbeeld pensioenverplichtingen).

• •

  Egalisatie functie: bij deze functie wordt niet jaarlijks onderhoud ten laste van de voorziening gebracht en daarmee worden schommelingen in de exploitatie voorkomen.

• •

  Spaarfunctie: bij deze functie worden gelden van derden met een gebonden bestemming opgenomen in de voorziening voor inzet bij deze bestemmingen. Bijvoorbeeld de voorzieningen riolering en afval.