Uitvoerings- en Handhavingsstrategie 2022–2025 Vergunningen, Toezicht en Handhaving (VTH)

1.1 Introductie

Voor u ligt onze Uitvoerings- en Handhavingsstrategie (verder U&H-strategie) voor de komende jaren. Deze U&H-strategie bevat de weergave van hoe de gemeente Westland haar uitvoerings- (Vergunningen) en handhavingstaken (Toezicht en Handhaving) uitvoert en hoe we de interpretatieruimte die de wetgeving biedt willen invullen. Voorheen werd dit ook wel het VTH-beleid genoemd. Echter met de aankomende inwerkingtreding van de Omgevingswet (verder Ow) en de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (verder Wkb) is er in dit beleidsplan gekozen om alvast aan te sluiten bij de nieuwe terminologie en begrippen uit deze wetten. We gaan zelfs een stapje verder: voor deze U&H-strategie nemen we de Ow en de Wkb als norm, met daarbij een verwijzing (een terugblik) naar de huidige wetgeving. Hierdoor spelen we maximaal in op de aankomende inwerkingtreding en hoeft deze U&H-strategie tussentijds niet aangepast te worden.

In dit eerste hoofdstuk wordt achtereenvolgend een aantal algemene kaders toegelicht. Het betreft de reikwijdte van deze strategie, de wettelijke- en beleidsmatige kaders en de beleidscyclus. Daarna worden, aan de hand van een doelenboom, het hoofddoel en de subdoelen van onze U&H-strategie inzichtelijk gemaakt. Onze doelen vormen vervolgens de rode draad door deze notitie.

1.2 Reikwijdte

Deze U&H-strategie geldt voor de taken die voortvloeien uit de:

• •

  Ow en Wkb (voorheen/opvolger Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo); en

• •

  Algemene plaatselijke verordening (Apv) en bijzondere wetten zoals de Alcoholwet, de Wet op de kansspelen en de Wet basisregistratie personen.

Voor zover het de Ow/Wabo betreft is het vaststellen van uitvoerings- en handhavingsbeleid wettelijk verplicht (artikel 18.19 van de Omgevingswet in samenhang met artikelen 13.5 en 13.6 van het Omgevingsbesluit). Onder de Wabo betreft/betrof het artikel 7.2 van het Besluit omgevingsrecht (Bor). Voor de Apv en de bijzondere wetten is het niet wettelijk verplicht om dergelijk beleid vast te stellen, maar is het niet ongebruikelijk omdat wel te doen. Het betreft een Westlandse keuze om dit mee te nemen in de op basis van de Ow/Wabo verplichte U&H-strategie. Op deze manier zijn alle U&H-taken die een relatie hebben met de fysieke leefomgeving verenigd in één beleidsdocument. Het betreft taken waaraan een Vergunningen-, Toezicht- en/of Handhavingscomponent vastzit.

Daarnaast draagt deze samenvoeging van de U&H-taken bij aan het realiseren van meer samenhang op bestuurlijke speerpunten zoals bijvoorbeeld de aanpak van ondermijning en een veilige huisvesting van arbeidsmigranten in de gemeente. Deze onderwerpen zijn in essentie gerelateerd aan het taakveld openbare orde en veiligheid maar hebben, om goed te kunnen slagen, een nauwe relatie met vergunningverlening, toezicht en handhaving van de Ow/Wabo, de Apv én de bijzondere wetten.

De U&H-strategie vormt ook de basis van/geeft richting aan het jaarlijkse Uitvoeringsprogramma (zie bijlage A). Ook hiervoor geldt dat deze voor Ow/Wabo wettelijk verplicht is (artikel 13.8 van het Omgevingsbesluit/artikel 7.3 Bor) en voor de Apv en bijzondere wetten niet. Een jaarlijks uitvoeringsprogramma waar de verschillende beleidsvelden samenkomen versterkt eveneens de gewenste samenhang (meer integraal werken).

Artikelen 13.5 en 13.6 van het Omgevingsbesluit

De wettelijke verplichting tot het opstellen van uitvoerings- en handhavingsbeleid wordt in genoemde artikelen aangevuld met onderdelen waar het beleid minimaal in moet voorzien. De uitvoerings- en handhavingsstrategie biedt in ieder geval inzicht in:

• •

  de prioriteitenstelling voor het verrichten van de werkzaamheden;

• •

  de methode die wordt gebruikt om te bepalen of de doelen, uit het beleid worden bereikt;

• •

  de criteria die worden gebruikt bij het beoordelen van en beslissen op aanvragen om omgevingsvergunningen en het beoordelen van meldingen;

• •

  de werkwijze bij het verlenen van omgevingsvergunningen en het beoordelen van meldingen.

De handhavingsstrategie biedt ook inzicht in:

• •

  de afspraken die door bestuursorganen onderling en met de instanties die zijn belast met de strafrechtelijke handhaving zijn gemaakt over samenwerking bij en afstemming van werkzaamheden;

• •

  de wijze waarop toezicht op de naleving van het bepaalde bij of krachtens de wet wordt gehouden;

• •

  de wijze waarop wordt gerapporteerd over bevindingen over de naleving van het bepaalde bij of krachtens de wet en eventueel daaraan verbonden consequenties;

• •

  de wijze waarop bestuurlijke sancties en termijnen die bij het opleggen en ten uitvoer leggen daarvan worden gehanteerd en de strafrechtelijke handhaving onderling worden afgestemd;

• •

  de wijze waarop wordt gehandeld na geconstateerde overtredingen die zijn begaan door of in naam van een bestuursorgaan of een andere tot de overheid behorende instantie.

Artikel 13.8 van het Omgevingsbesluit

U&H-strategie wordt jaarlijks uitgewerkt in een uitvoeringsprogramma, waarin wordt aangegeven welke werkzaamheden het komende jaar zullen worden verricht. Waarbij rekening gehouden moet worden met de in de U&H-strategie opgenomen doelen en prioriteiten.

1.3 Wettelijke- en beleidsmatig kaders

Bij het afhandelen van vergunningaanvragen (Ow/Wabo en Apv), het houden van toezicht en ons handhavend optreden vormen onder meer (niet uitputtend) de volgende wetten en (beleids)documenten belangrijke (beleids)kaders: 1

Landelijk/Rijk:

• •

  Omgevingswet 2

  • •

    Besluit kwaliteit leefomgeving

  • •

    Besluit activiteiten leefomgeving

  • •

    Besluit bouwwerken leefomgeving (Bouwbesluit 2012)

  • •

    Omgevingsregeling (Mor)

  • •

    Omgevingsbesluit

• •

  Algemene wet bestuursrecht (Awb)

• •

  Asbestverwijderingsbesluit 2005

• •

  Besluit brandveilig gebruik en basishulpverlening overige plaatsen

• •

  Erfgoedwet

• •

  Gemeentewet

Apv & Bijzondere wetten

• •

  Huisvestingswet 2014

• •

  Alcoholwet (Aw)

• •

  Wet Bibob

• •

  Opiumwet

• •

  Vuurwerkbesluit

• •

  Wet basisregistratie personen (BRP)

• •

  Wegenverkeerswet 1994

• •

  Wet op de kansspelen (WOK)

Provinciaal:

• •

  Omgevingsvisie Zuid-Holland

• •

  Omgevingsprogramma Provincie Zuid-Holland

• •

  Omgevingsverordening Zuid-Holland

• •

  Provinciewet

Gemeentelijk:

• •

  Beleidsregel aanwijzing participatie

• •

  Beleidsregel Bibob Westland 2019

• •

  Beleidsregel Strijdig gebruik agrarische bedrijfswoning Westland 2020

• •

  Beleidsregel Strijdig gebruik duurzame glastuinbouwgronden Westland 2020

• •

  Beleid participatieverplichting initiatiefnemers

• •

  Beleid verzwaard adviesrecht

• •

  Brandbeveiligingsverordening Westland 2012

• •

  Gemeenschappelijke regeling ODH en Gemeenschappelijke regeling VRH

• •

  Omgevingsvisie Westland 2030

• •

  Omgevingsplan (voorheen bestemmingsplannen)

• •

  Participatiebeleid Omgevingswet

• •

  Handhavingsbeleid Glastuinbouw

• •

  Vergunningen Toetsmatix Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl)*

• •

  Toezichtmatrix Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl)*

• •

  Uitvoeringsbeleid basistaak asbest Haaglanden gemeenten

• •

  Verordening kwaliteit VTH omgevingsrecht gemeente Westland

• •

  Handhaving sanctiestrategie Westland 2021 incl. protocol hoogte dwangsommen*

Apv & Bijzondere wetten

• •

  Apv

• •

  Damoclesbeleid

• •

  Evenementennota Westland

• •

  Handhavingsarrangement Horeca

* Deze beleidsdocumenten worden samen met deze U&H-strategie vastgesteld.

1.4 Beleidscyslus (Big 8)

Om ervoor te zorgen dat de kwaliteit van de uitvoering van de U&H-taken procesmatig geborgd is, wordt in deze strategie gebruik gemaakt van de landelijke beleidscyclus, de zogenaamde ‘BIG 8’ (zie figuur hiernaast). Door toepassing van deze beleidscyclus wordt beleid en uitvoering met elkaar verbonden. Daarnaast zorgt het evaluatieonderdeel van deze cyclus ervoor dat het beleid steeds blijft aansluiten op de uitvoeringspraktijk.

De BIG-8 systematiek maakt onderscheid tussen een jaarlijkse- (onderste cirkel) en een meerjaarlijkse cyclus (bovenste cirkel). De meerjaarlijkse cyclus bevat de langeretermijndoelen en is meer beleidsmatig en strategisch van aard. Het collegewerkprogramma, de omgevingsvisie en deze U&H-strategie maken hier deel vanuit.

De jaarlijkse cyclus is een uitvoeringscyclus van planning, uitvoering en verslaglegging waarbinnen sneller geschakeld en aangepast kan worden. Onderdeel van deze uitvoeringscyclus is het jaarlijkse uitvoeringsprogramma en jaarverslag.

1.5 Doelen & resultaten

Met de uitvoering van onze U&H-taken wordt bijgedragen aan een veilige leefomgeving door erop toe te zien dat bestaande regels en voorschriften worden nageleefd. De taken richten zich vooral op de fysieke leefomgeving waarbij de nadruk ligt op: veiligheid (constructie en brandveiligheid), gezondheid, duurzaamheid en onze culturele, historische elementen. In de figuur hieronder worden de (sub)doelen en de gewenste resultaten voor de komende beleidsperiode weergegeven.

Met het behalen van bovenstaande doelstellingen worden de volgende resultaten beoogd:

• °

  de beschikbare capaciteit wordt ingezet daar waar onze kennis en kunde (het meest) nodig is (1b, 3c);

• °

  eigen verantwoordelijkheid en naleefgedrag van inwoners en bedrijven wordt gestimuleerd (1c, 2a en b);

• °

  inzet van handhaving op basis van vastgestelde prioriteiten (1b, 2b, 3a);

• °

  (preventieve) handhaving op basis van (bestuurlijke) thema’s (2b, 3b);

• °

  een organisatie die voldoet aan de wettelijke kwaliteitseisen (4a);

• °

  nader uitgewerkte beleidskeuzes over de inzet van capaciteit voor vooroverleg, participatie onder de Omgevingswet en de inzet van toezicht en handhaving op open en/of gesloten normen (1a);

• °

  nader uitgewerkte beleidskeuzes over de handhavende rol van de gemeente onder de Wkb (1a).

1.6 Samenwerkingspartners

Westland werkt niet alleen aan het behalen van deze doelen. Een deel van onze werkzaamheden op het gebied van vergunningverlening, toezicht en handhaving, namelijk die op het gebied van milieu, worden uitgevoerd door de Omgevingsdienst Haaglanden (verder de ODH). De ODH voert voort Westland een uitgebreid pakket aan milieu U&H-taken uit. Westland heeft namelijk naast de milieubasistaken die krachtens de wet door de ODH worden verricht ook de zogeheten milieuplustaken aan de ODH overgedragen.3 Daarnaast heeft Westland enkele additionele taken op het gebied van opdrachtverlening en uitvoeringscoördinatie voor inhoudelijke(onderzoeks-)opdrachten die door derden worden uitgevoerd onder andere op het gebied van bodem en geluid (Pakket 2+). De relatie met de ODH is gebaseerd op een opdrachtgever-opdrachtnemerrelatie.

In 2020 is gezamenlijk met alle Haaglanden gemeenten een uniforme uitvoerings- en handhavingsstrategie milieu (Nota VTH) opgesteld. Westland heeft de U&H-strategie milieu op 2 maart 2021 vastgesteld.4 Net als voorliggende U&H-strategie, wordt met de U&H-strategie milieu ook meer samenhang en transparantie beoogt. Het opgestelde uniforme uitvoeringsbeleid is een raamwerk van strategieën en vormt het kader voor het jaarlijkse uitvoeringsprogramma van de negen gemeentelijke participanten. Ter uitwerking van de nota is tevens met alle Haaglanden-gemeenten in 2020 een nieuwe probleemanalyse uitgevoerd. In de probleemanalyse worden de effecten van het niet-naleven van de milieuregel in kaart gebracht. De probleemanalyse en de hieruit voortgekomen prioriteitenstelling heeft geresulteerd in een regionaal uitvoeringskader waarbij ruimte is voor lokale en landelijke prioriteiten. Westland heeft de nieuwe probleemanalyse en prioriteitenstelling in oktober 2021 vastgesteld. Met het vaststellen van de probleemanalyse wordt een risicogestuurde inzet van de beschikbare capaciteit gerealiseerd, waarbij het de bedoeling is dat dezelfde soort bedrijven in de hele regio onderworpen worden aan hetzelfde toezichtregime. De risicoanalyse vindt haar uitwerking in de jaarwerkplannen die per gemeente worden opgesteld.

Door regelmatig overleg en afstemming, zowel op bestuurlijk als op ambtelijk niveau, bouwen wij voortdurend aan de relatie en de onderlinge verbanden met onze uitvoeringspartner.

Daarnaast kent Westland nog een aantal andere samenwerkingspartners die van belang zijn bij de uitvoering van de gemeentelijke U&H-taken, te weten:

• °

  de Veiligheidsregio Haaglanden (VRH):

  De VRH beoordeeld de risico’s van branden, rampen en crises en gaat in op de mogelijkheden deze incidenten te voorkomen, te beperken, de zelfredzaamheid te versterken en de maatregelen om het brandweeroptreden zo goed en veilig mogelijk te kunnen laten plaatsvinden. Hiervoor adviseert de VRH de gemeente Westland risicogericht in het kader van de vergunningverlening op het gebied van omgevings- en brandveiligheid. Ook voert de VRH op dit gebied het toezicht uit en adviseert het de gemeente Westland in het kader van handhaving. De VRH rapporteert jaarlijks over de uitgevoerde werkzaamheden en stelt jaarlijks in overleg met de gemeente een jaarplan op.

• °

  de provincie Zuid-Holland:

  De provincie Zuid-Holland maakt in de uitvoering, bij haar provinciale taken, ook gebruik van de instrumenten vergunningverlening, toezicht en handhaving. De provincie is het bevoegde gezag voor de uitvoering van de U&H-taken bij een groot aantal bedrijven en activiteiten in Zuid-Holland. Het gaat hierbij gaat het met name om vergunningverlening en handhaving met het oog op zwaardere milieuactiviteiten en natuurbescherming (onder andere tegen stikstof). De lichtere milieuactiviteiten werden voorheen (onder de Wabo ) ook door de provincie behandeld maar met de Omgevingswet verschuiven deze taken naar de gemeenten. Onder de oude wetgeving (Wet ruimtelijke ordening) hadden provincies de mogelijkheid om inpassingsplannen vast te stellen. Dit zijn bestemmingsplannen maar dan op provinciaal niveau. Ook dit is veranderd onder de Omgevingswet. Rijk, provincies en waterschappen kunnen dan een projectbesluit vaststellen. Het projectbesluit biedt een uniforme procedure voor ontwikkelingen in de fysieke leefomgeving. Het desbetreffende bestuursorgaan heeft de regie over de besluitvorming. Het projectbesluit wijzigt het omgevingsplan zodanig dat het project kan worden gerealiseerd. Ook uitvoeringsbesluiten als omgevingsvergunningen kunnen van het projectbesluit deel uitmaken. Daarnaast ziet de provincie erop toe dat gemeenten voldoen aan de wettelijk gestelde kwaliteitseisen voor de organisatie en de medewerkers (interbestuurlijk toezicht).

• °

  het Hoogheemraadschap van Delfland:

  Veel werkzaamheden in de buurt van een dijk, water of een weg in het beheer van het waterschap, zijn niet zonder meer toegestaan. Hiervoor is dan een (omgevings-)vergunning wateractiviteit nodig. Indien zowel een omgevingsvergunning als een omgevingsvergunning wateractiviteit nodig zijn en deze tegelijk worden aangevraagd, is de coördinatieregeling Ow van toepassing. Bij de coördinatieregeling voert de gemeente de regie. De aanvragen worden in samenhang behandelt door de beide bevoegd gezagen. Ieder bevoegd gezag neemt wel een eigen besluit. De coördinatieregeling bepaald dat de gemeente beide besluiten en de eventuele tussentijdse brieven tezamen toezend aan de aanvrager en zorgt ook voor de bekendmaking. Voor de omgevingsvergunning wateractiviteit is het Hoogheemraadschap het bevoegd gezag voor het toezicht op de voorschriften. Hierbij kan ook handhavend worden opgetreden, al dan niet in samenwerking met de gemeente en/of andere samenwerkingspartners. Daarnaast moet voor omgevingsvergunningen (regulier en uitgebreid) voor buitenplanse omgevingsplanactiviteiten advies aan het Hoogheemraadschap gevraagd worden.

• °

  de politie en Openbaar Ministerie (OM):

  In het geval strafrechtelijk optreden is vereist, bijvoorbeeld bij de vervolging van milieuovertredingen en/of situaties waarbij sprake is van economische delicten, vindt afstemming met de politie en het OM plaats. De vervolging van overtredingen openbare ruimte worden ook afgehandeld door het OM. Daarnaast vindt er op dossierniveau ook afstemming plaats met de politie en het OM, bijvoorbeeld bij de aanpak van ondermijning, een constatering van een hennepkwekerij in een woning of het sluiten van een horeca-inrichting.

2.1 Inleiding

In dit hoofdstuk staan de Uitvoerings- (vergunningverlening) en Handhavingstaken (Toezicht en handhaving) op grond van de Ow/Wabo centraal. Het gaat bij vergunningverlening o.a. om vergunningen voor de (ver)bouw van een bouwwerk, vergunningen voor het afwijken van het bestemmingsplan (straks: omgevingsplan), vergunningen voor het kappen van bomen (houtopstanden), sloop en brandveilig gebruik panden. Bij toezicht gaat het onder meer om controle op de uitvoering van verleende vergunningen, zonder vergunning gerealiseerde bouwwerken of strijdig gebruik met bestemmingsplannen/het omgevingsplan. Handhaving is het sluitstuk van het proces. Indien een overtreding van de regels wordt ontdekt, wordt een handhavingstraject gestart met als doel de betreffende overtreding ongedaan te maken. In de hierop volgende paragrafen wordt aangegeven hoe de gemeente Westland uitvoering geeft aan deze wettelijke taken en welke uitgangspunten hierbij leidend zijn.

2.2 Vergunningen

In de afgelopen jaren is een stijgende lijn te zien in het aantal aanvragen die bij de gemeente Westland worden ingediend, van 845 in 2018 naar 1100 in 2021. Naast het stijgende aantal aanvragen neemt ook de complexiteit van de wensen van inwoners en bedrijven toe. Inwoners en bedrijven zoeken de grenzen van de wet op om hun wensen te realiseren. Het realiseren van (passende) wensen volgt ook uit de Ow. Het gedachtegoed van de Ow is om te kijken naar wat wél kan. Een van ‘nee, tenzij’, naar ‘ja, mits’ omslag. De geformuleerde doelen voor vergunningen sluiten hierbij aan (zie ook paragraaf 1.5).

2.2.1 Omgevingswet en Wkb-proof werken

In de praktijk betekent de stijging en de toename in de complexiteit van de wensen dat de doorlooptijden van aanvragen langer duren, waarbij het de uitdaging is en blijft om binnen de wettelijke beslistermijn een besluit te nemen. Bij de afhandeling van aanvragen zijn de door de wetgever vastgestelde afhandelingstermijnen bepalend. Zo valt het merendeel van de ingediende aanvragen op grond van de Ow (nog vaker dan onder de Wabo) onder de zogenoemde reguliere procedure waarvoor in beginsel een beslistermijn van acht weken geldt. Deze termijn kan eenmalig met zes weken worden verdaagd. Indien niet binnen de door de wetgever gestelde termijn wordt beslist ontstaat onder de Ow geen vergunning van rechtswege meer. Als de beslistermijn verstreken is, maar er is nog geen besluit genomen kan een gevolg zijn dat de gemeente op grond van Algemene wet bestuursrecht een dwangsom moet betalen aan de aanvrager. 5

Voor activiteiten betekent deze vereenvoudiging (ten opzichte van de Wabo) dat veel sneller duidelijk wordt of een vergunning al dan niet wordt verleend (van zes maanden naar acht weken). De bedoeling van de wetgever is dat onder de Ow de voorbereiding van de omgevingsvergunning zoveel mogelijk in de informele voorfase (dus voor het indienen van de officiële aanvraag) plaatsvindt. Op die manier kan met een kortere beslistermijn worden volstaan. Wel bepaalt de Ow dat de uitgebreide procedure van toepassing is, op verzoek of met instemming van de aanvrager.6 Daarnaast kan het college bij activiteiten die aanzienlijke gevolgen voor de omgeving kunnen hebben en waarvan de verwachting is dat verschillende belanghebbenden bedenkingen zullen hebben, na het horen van de aanvrager, eenzijdig besluiten dat de uitgebreide procedure van toepassing is.

Vooroverleg

De Omgevingswet vraagt om een integrale afweging, met als uitgangspunt: ‘Hoe kunnen we dit initiatief mogelijk maken?’ Dit vraagt om een zorgvuldig proces. Een proces van overleg over het initiatief met bestuurlijke partners, ketenpartners en belanghebbenden. Een proces dat (ruimschoots) start voordat een aanvraag om omgevingsvergunning formeel ingediend wordt bij de gemeente. Dit alles krijgt vorm in het vooroverleg. Echter in het geval van een zeer complex plan, is een regulier vooroverleg mogelijk niet afdoende om vervolgens de behandeltermijn van acht werken te halen. Voor deze complexe zaken heeft Westland de Initiatieven Tafel Westland (ITW) in het leven geroepen. Tijdens de ITW wordt een plan beoordeeld op haalbaarheid en wenselijkheid. 7

Participatie

Ook is onder de Ow een nieuw aanvraagvereiste geïntroduceerd. Het betreft participatie bij een vergunningaanvraag. Dit nieuwe vereiste stimuleert initiatiefnemers om informatie te verschaffen over de wijze waarop de belangen van belanghebbenden zijn gehoord en hoe het resultaat daarvan is verwerkt in het plan. Een initiatiefnemer is namelijk niet (altijd) verplicht om daadwerkelijk aan participatie te doen.8 Het niet betrekken van de omgeving en/of daarover geen gegevens overleggen, is geen grond voor het buiten behandeling laten of het weigeren van een vergunningsaanvraag.

Deze vrijblijvendheid werd bezwaarlijk gevonden in de gevallen waarin wordt afgeweken van het omgevingsplan, een zogeheten ‘buitenplanse omgevingsplanactiviteit’. Dit heeft geresulteerd in het amendement van het lid Van Eijs c.s. waarmee een bepaling aan de Ow is toegevoegd.9 In deze bepaling is aan de gemeenteraad de bevoegdheid gegeven om gevallen van buitenplanse activiteiten aan te wijzen, waarbij het wel verplicht is te participeren met de omgeving vóórdat een aanvraag om een omgevingsvergunning kan worden ingediend. Voor die gevallen moet de aanvrager aantonen dat hij aan participatie heeft gedaan. Als hij dit niet doet, kan de aanvraag buiten behandeling worden gelaten. In welke gevallen het verplicht is te participeren en hoe de gemeente de aangeleverde participatiegegevens beoordeeld, is vastgelegd in het participatiebeleid Omgevingswet en het beleid participatieverplichting initiatiefnemers.

Voor de beoordeling van de aangeleverde participatiegegevens in de niet aangewezen gevallen worden de gegevens op uitgangspunten getoetst. Dat wil zeggen: zijn er gegevens aangeleverd? En geven de overlegde gegevens een voldoende beeld van de meningen van de omgeving? Op basis van de overlegde gegevens kan het bevoegd gezag (college van burgemeester en wethouders) ervoor kiezen om nader onderzoek te doen. Het is in die niet aangewezen gevallen echter niet mogelijk om de aanvraag buiten behandeling te laten als de participatiegegevens niet aanwezig of volledig zijn. 10

Gesloten- of open normen omgevingsplan

Ook de wijze waarop vergunningaanvragen getoetst worden verandert. Onder de Ow is de mogelijkheid gecreëerd om in het omgevingsplan minder vergunningplichten te hebben en meer zorgplichten of meer algemene regels. Dit kan ertoe leiden dat waar voorheen vooraf werd getoetst, toetsingen in het nieuwe stelsel meer achteraf kunnen gaan plaatsvinden. De mate waarin de gemeente in het omgevingsplan met gesloten- of open normen gaat werken wordt de komende jaren meer (en verder) vormgegeven.

Wkb

Met de komst van de Wkb verandert de rol van de gemeente tijdens het bouwproces. Inwerkingtreding van de Wkb heeft aan de voorkant tot gevolg dat er in het kader van vergunningverlening geen bouwtechnische toets meer plaatsvindt voor gevolgklasse 1 bouwwerken. 11 Deze preventieve toets wordt vervangen door een toets door private kwaliteitsborgers. Voor het bouwen van een bouwwerk onder gevolgklasse 1 moet minstens 4 weken voor het begin van de bouwwerkzaamheden een melding worden gedaan aan het bevoegd gezag. Het bevoegd gezag kijkt of de melding compleet is. Hierbij kan onder meer worden gedacht aan de naam- en adresgegevens, een beschrijving van het bouwwerk, een beschrijving van de kwaliteitsborger, het gebruikte toetsinstrument, de risicobeoordeling (welke risico’s zijn er die ertoe zouden kunnen leiden dat er niet aan de bouwtechnische voorschriften wordt voldaan) en het borgingsplan (welke maatregelen worden genomen om die risico’s te voorkomen of te beperken). In de risicobeoordeling moet rekening worden gehouden met (bijzondere) locatie specifieke omstandigheden (bijvoorbeeld als de grond een afwijkende draagkracht heeft en de fundering op grond hiervan moet worden aangepast). Hier is straks een rol weggelegd voor het bevoegd gezag. De kwaliteitsborger (die niet per definitie uit de omgeving hoeft te komen) treedt hierover in overleg met het bevoegd gezag.

Daarnaast zal vanuit (bouw)toezicht geen controle meer plaatsvinden op de feitelijke uitvoering van de bouwwerkzaamheden van deze type bouwwerken. Naast de preventieve toets van het bouwplan aan de bouwregelgeving vooraf wordt ook het toezicht tijdens en na realisatie van de bouw vervangen door toezicht door private kwaliteitsborgers. Hierdoor verschuift het toezicht van de voorkant van het proces naar handhaving achteraf. Bij het vervullen van deze nieuwe rol, biedt de Wkb ruimte aan gemeenten om in beleid specifieke keuzes te maken. Het betreft keuzes over:

• °

  Bij welk type bouwwerk of onderwerp wil de gemeente (wanneer) wel/niet betrokken worden? Artikel 2.20 van het Bbl biedt de gemeente de mogelijkheid om voor specifieke bouwwerkzaamheden en de momenten waarop deze worden uitgevoerd gegevens en bescheiden op te vragen met het oog op het voorkomen en of beperken van risico’s die van invloed kunnen zijn op het voldoen van het te bouwen bouwwerk aan de regels.

• °

  Indien er sprake is van een strijdigheid met de bouwregelgeving moet de kwaliteitsborger de gemeente hierover informeren. Een gemeente kan zelf bepalen hoe zij vanuit haar handhavende rol met de verstrekte informatie omgaat. Dat kan bijvoorbeeld door middel van het aanschrijven van de indiener waarin een verbod op gebruik wordt opgelegd totdat er informatie wordt overlegd waaruit blijkt dat het probleem is opgelost. Of inhoudelijk door middel van een fysieke controle door de toezichthouder.

• °

  De gemeente kan kiezen hoe zij met de gereedmelding bouwen omgaat. Bij de gereedmelding wordt een ‘As build’ dossier aan het bevoegd gezag verstrekt. Een gemeente kan vervolgens - net als bij de bouwmelding - kiezen om het dossier inhoudelijk te beoordelen met als doel eventueel nog zelf een controle uit te voeren. Het is ook mogelijk om deze stukken – zonder verdere inhoudelijke beoordeling – te archiveren voor toekomstig gebruik.

Bij het maken van deze keuzes stelt Westland zich op als ‘efficiënte dienstverlener’. Dit wil (onder andere) zeggen dat we de service aanpassen aan de vraag/aanvraag. Onder de Wkb ziet een onafhankelijke (gecertificeerde) kwaliteitsborger erop toe dat het bouwwerk daadwerkelijk aan de eisen uit het Bbl (Bouwbesluit 2012) voldoet. Het is ook de kwaliteitsborger die aan de vergunninghouder een verklaring afgeeft op het moment dat er een gerechtvaardigd vertrouwen bestaat dat het bouwwerk voldoet aan het Bbl (Bouwbesluit 2012). Het bevoegd gezag, de gemeente, vertrouwd (en mag in beginsel vertrouwen) op de deskundigheid van de kwaliteitsborger en laat de verantwoordelijkheid voor het voldoen van het bouwwerk aan wet- en regelgeving daar waar deze hoort. Westland toetst slechts op uitgangspunten (administratief) en laat een inhoudelijke beoordeling van de strijdigheid en het ‘As build’ dossier in beginsel achterwege. Om de algehele kwaliteit van de verstrekte gegevens/dossiers te bepalen (controleren) wordt ieder jaar steekproefsgewijs een tiental dossiers beoordeeld.

2.2.2 Risicogestuurd vergunnen

Een veelvoorkomende misvatting is de stelling dat een aanvraag die onder de reguliere termijn valt, een eenvoudige aanvraag betreft. Deze conclusie is niet terecht. Een aanvraag die als regulier aangemerkt moet worden, kan zeer complex zijn. De complexiteit hangt af van het aantal en de soort activiteiten die gaan plaatsvinden maar ook van het effect en het risico op calamiteiten van de te ontplooien activiteiten t.o.v. de omgeving. Ieder bouwplan is anders en niet ieder gebouw/bouwwerk vraagt om dezelfde mate van toetsing en controle door de gemeente. Het is ook praktisch niet mogelijk om alle bouwwerken op alle voorschriften uit het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bouwbesluit 2012) even uitputtend te toetsen. We vergunnen onze aanvragen, voor wat betreft de toets aan het Besluit bouwwerken leefomgeving, daarom risicogestuurd.

In navolging van maatschappelijke ontwikkelingen is de bedoeling van de Ow dat initiatiefnemers meer ruimte krijgen voor initiatieven maar ook zelf meer verantwoordelijkheid hebben voor deze initiatieven. Overheden, bedrijven én burgers zijn verantwoordelijk voor een veilige en gezonde fysieke leefomgeving. En dus niet alleen de overheid. Het risicogestuurd werken volgt deze gedachtenlijn. Door risicogestuurd te werken zet Westland de beschikbare capaciteit in daar waar de risico’s het grootst zijn en waarvoor onze deskundigheid en kennis (het meest) nodig is. Deze verdeling in inzet is gelegitimeerd omdat bij de behandeling van een aanvraag om een omgevingsvergunning bepaalde normen moet worden bepaald of het aannemelijk is dat aan deze normen wordt voldaan. Deze aannemelijkheidstoets biedt enige ruimte om te kunnen variëren in toetsintensiteit. Door risicogestuurd te werken kunnen activiteiten met een verlaagd risico minder streng worden getoetst dan activiteiten met een verhoogd risico.

Om het risico van een bouwwerk/gebouw te bepalen worden drie bouwwerkcategorieën onderscheiden, te weten A tot en met C. Waarbij bouwwerkcategorie A de meest risicovolle is en bouwwerkcategorie C de minste. Met welke intensiteit (diepte niveau) de gemeente een bouwplan (een bouwwerkcategorie) toetst aan wet- en regelgeving is vastgelegd in de “Toetsmatrix Bbl” (zie bijlage B). De Toetsmatrix heeft betrekking op de voorschriften uit het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bouwbesluit 2012). Met het vaststellen van een Toetsmatrix worden bouwplannen eenduidig, consequent, transparant en adequaat getoetst. Hierdoor wordt de veiligheid van bouwwerken op een aanvaardbaar niveau gebracht en gewaarborgd, alsmede het gezond en veilig gebruik ervan. Naast de vaste risicobepaling en de daarbij behorende toetsniveau’s zoals vastgelegd in de Toetsmatrix is er, te allen tijde ruimte om op basis van kennis en kunde per aanvraag om omgevingsvergunning een inschatting te maken of het bepaalde toetsniveau in dat specifieke geval adequaat is. In de praktijk betekent dit dat er in specifieke gevallen gemotiveerd afgeweken kan worden van het vastgelegde niveau.

2.2.3 Vaste toetsingskaders en uitgangspunten

Voor het behandelen en beoordelen van aanvragen hanteren wij onder meer de volgende vaste toetsingskaders en uitgangspunten. De toetsingskaders komen voort uit de wet en/of ons vastgestelde beleid.

Omgevingswet, Omgevingsbesluit en Omgevingsregeling

(Wabo/Bor 12 /Mor);

Besluit bouwwerken leefomgeving (Bouwbesluit 2012);

Omgevingsplan (Bestemmingsplannen, Welstand, Bouwverordening 2018)

Meldingen sloop en asbestverwijdering.

Initiatieven worden beoordeeld vanuit mogelijkheden en oplossingen.

(“Ja, mits en opgave gericht..” i.p.v. “Nee, tenzij..”)

Initiatiefnemers krijgen in beginsel 1 keer de mogelijkheid om een

onvolledige aanvraag aan te vullen.

(daarna wordt de aanvraag buiten behandeling gesteld)

Gelijksoortige gevallen worden procesmatig gelijk behandeld. 

(consequent toepassen vaste procedures en processtappen)

Duidelijke en transparante communicatie.

(over het gevoerde beleid en over de rol van de initiatiefnemer/aanvrager)

Aanvragen worden zo snel mogelijk afgehandeld en in ieder geval binnen de beslistermijn.

2.3 Toezicht en handhaving

Zodra een vergunning of ontheffing is verleend of als er een melding is gedaan houden de gemeentelijke bouwtoezichthouders toezicht op de naleving van de vergunnings- of ontheffingsvoorwaarden. Daarnaast houden de gemeentelijke bouwtoezichthouders continue toezicht op de naleving van wet- en regelgeving als het omgevingsplan (bestemmingsplannen). De gemeente houdt toezicht en treedt handhavend op om ervoor te zorgen dat activiteiten die worden gerealiseerd in orde zijn in het kader van o.a. (omgevings)veiligheid en gezondheid. Daarnaast vindt toezicht en handhaving plaats om het naleefgedrag van regels door inwoners en bedrijven te bevorderen en daarmee de eigen verantwoordelijkheid te stimuleren. De (hoofd- en sub-) doelen van dit beleidsplan ten aanzien van toezicht en handhaving sluiten hierop aan.

2.3.1 Risicogestuurd toezicht

Ook voor het bouwtoezicht en de handhaving geldt dat er risicogestuurd wordt gewerkt. Onze capaciteit wordt ingezet op die aspecten die wij het meest risicovol achten en dus prioriteit willen geven. Belangrijke zaken, zoals constructie, brand- en (omgevings)veiligheid krijgen veel (en sneller) aandacht en minder belangrijke krijgen minder (snel) aandacht. Voor het bevorderen van het naleefgedrag wordt ingezet op actieve en transparante communicatie over de geldende wet- en regelgeving en het gemeentelijke beleid. Ook wordt, voor zover mogelijk, in gesprek met inwoners en bedrijven gezocht naar mogelijkheden om problemen op te lossen zonder het zetten van formele stappen.

Risicogestuurd toezicht ziet op de manier waarop Westland de beschikbare capaciteit inzet voor wat zij noemt het ‘Reguliere toezicht’. Het betreft toezicht op omgevingsvergunningen, controles van de bestaande bouwvoorraad of de controle van Apv vergunningen voor bouwgerelateerde onderdelen zoals een tent op een evenemententerrein of de inrichtingseisen van een horeca inrichting. De mate van toezicht hierbij is afhankelijk van de complexiteit en risico’s van het betreffende bouwwerk. Op activiteiten met een hoger risico wordt intensiever toezicht gehouden dan op activiteiten waarbij het risico laag c.q. acceptabel wordt geacht. Om de complexiteit en het risico van een bouwwerk/gebouw te bepalen worden vier bouwwerkcategorieën onderscheiden, te weten A tot en met D. Waarbij bouwwerkcategorie A de meest complexe en meest risicovolle is en bouwwerkcategorie D de minste.

Met welke intensiteit er toezicht wordt gehouden is vastgelegd in de ‘Toezichtmatrix Bbl’ (zie bijlage C). 13 De Toezichtmatrix heeft betrekking op de voorschriften uit het Bbl (Bouwbesluit 2012) en is een praktisch werkinstrument voor het toezicht tijdens de verschillende fase van de bouw. In de Toezichtmatrix is per categorie de diepgang per toetsmoment vastgelegd en is aangegeven op welk moment een toezichtcontrole dient plaats te vinden. Ook voor het toezicht geldt dat er te allen tijde ruimte is om op basis van kennis en kunde een inschatting te maken of in een specifiek geval het vastgelegde diepteniveau adequaat is. In de praktijk betekent dit dat er in specifieke gevallen gemotiveerd afgeweken kan worden.

2.3.2 Risicogestuurd handhaven

De bouwtoezichthouders hebben naast het controleren van verleende vergunningen ook een belangrijke taak bij het opsporen van illegale bouwwerken en activiteiten. Vaak wordt daarbij geacteerd naar aanleiding van klachten, meldingen of een formeel verzoek om handhaving. Daarnaast worden ook constateringen gedaan door de toezichthouder zelf. Dit kan bijvoorbeeld illegaal gebruik of strijdigheid met de regels voor bestaande bouw of vergunningsvrij bouwen betreffen. Bij geconstateerde overtredingen hebben gemeenten een beginselplicht tot handhaven. Omdat capaciteit om overtredingen aan te pakken niet oneindig is, is het belangrijk en geoorloofd om het werk te prioriteren. Mits de prioritering gebaseerd is op een afweging van het risico dat een negatief effect optreedt indien de overtreding plaatsvindt. Bijvoorbeeld: bij het bouwen in afwijking van de vergunning met betrekking tot constructie/brandveiligheid is het grootste risico dat het gebouw instort of zal afbranden. In dat geval zijn er dodelijke slachtoffers te verwachten. Eerst zijn alle mogelijke overtredingen geïnventariseerd. Vervolgens is, aan de hand van een risicoafweging (criteria ‘gezondheid’, ‘veiligheid’, ‘leefbaarheid’, ’duurzaamheid’, ’financieel’ en ‘bestuurlijk’ bekeken of een overtreding een ‘laag’, ‘gemiddeld’ of ‘hoog’ risico met zich meebrengt. In Bijlage D is de volledige lijst met handhavingsprioriteiten voor bouwovertredingen opgenomen.

Overtredingen met een:

• •

  ‘hoog’ risico worden direct opgepakt, bij voorkeur tijdens de uitvoering.

• •

  ‘gemiddeld’ risico vindt er steekproefgewijs toezicht plaats.

• •

  ‘laag’ risico worden alleen opgepakt indien er een formeel verzoek om handhaving is ingediend.

De volgende uitgangpunten worden hierbij in acht genomen:

Bij constateringen van overtredingen met acuut gevaar wordt direct

opgetreden.

Overtredingen die tijdens de uitvoering of bij oplevering worden geconstateerd worden in principe altijd opgepakt, ongeacht het risico.

(Dit is het moment bij uitstek om nog aanpassingen te doen)

Er wordt altijd eerst overwogen of problemen kunnen worden opgelost zonder dat er formele stappen worden gezet. (Actieve en transparante informatieverstrekking over het beleid en wet- en regelgeving, voorlichting, eerst waarschuwen)

Indien het interveniëren van de toezichthouder niet leidt tot beëindiging van de overtreding worden er handhavingsinstrumenten ingezet. Het inzetten van handhavingsinstrumenten heeft als doel de (illegaal) ontstane situatie terug te brengen naar een situatie die wel voldoet aan de (wettelijke) regels en (vergunning) voorschriften. Door de inzet van bestuursrechtelijke maatregelen, strafrechtelijke maatregelen of een combinatie van beide wordt normconform gedrag afgedwongen. Hierbij kunnen de volgende drie sanctie instrumenten worden ingezet:

• °

  last onder dwangsom (maatregel om ervoor te zorgen dat een overtreding ongedaan wordt gemaakt, wordt ook wel ‘herstelsanctie’ genoemd);

• °

  last onder bestuursdwang (ongedaan maken van de overtreding door overheid en waarschijnlijk verhaal van de kosten op de overtreder, wordt ook wel ‘herstelsanctie’ genoemd);

• °

  bestuurlijke boete, wordt ook wel ‘bestraffende sanctie’ genoemd.

Om de strategie van sanctie-instrumenten te bepalen wordt gewerkt volgens de ‘Handhaving sanctiestrategie Westland 2021 en bijhorend protocol overtredingen’(zie bijlage E).14 De sanctiestrategie is een afwegingsinstrument dat gevolgd wordt om van bevinding (constatering van een overtreding) naar interventie (wijze/mate van handhavend optreden) te komen. Vanzelfsprekend wordt er geen onderscheid gemaakt tussen optreden tegen externe partijen en (eigen) overheidsinstanties. Bij de inzet van maatregelen worden de volgende uitgangspunten in acht genomen:

Bij het bepalen van de beste aanpak is ruimte voor de menselijke maat; maatwerk waar mogelijk en/of acceptabel is.

(de concrete feiten en omstandigheden zijn daarvoor bepalend)

Gelijke gevallen worden gelijk behandeld. 

(consequent toepassen vaste procedures en processtappen)

Een passende reactie op overtredingen wordt gebaseerd op de ernst van de overtreding en het gedrag van de overtreder. (goed (naleef-)gedrag wordt beloond)

In de basis innen we altijd verbeurde dwangsommen.

2.3.3 Themagericht handhaven

Naast het reguliere toezicht op omgevingsvergunningen en de handhavingsprioriteiten zijn er ook landelijke en bestuurlijke speerpunten die de inzet van bouwtoezicht en handhaving vragen. Het was de wens naar meer samenhang op de bestuurlijke speerpunten, die ertoe heeft geleid dat alle U&H-taken (Wabo, Apv en bijzondere wetten) verenigd zijn in deze beleidsnotitie. Deze speerpunten worden themagericht/projectmatig opgepakt. Dit wil zeggen dat bepaalde activiteiten of een bepaald gebied in een kort tijdsbestek systematisch en uniform gecontroleerd wordt. Hieronder een korte opsomming van de huidige bestuurlijke speerpunten:

• •

  Ondermijning: De aanpak van Ondermijning valt onder de regie van het taakveld openbare orde en veiligheid maar heeft, om goed te kunnen slagen, een nauwe relatie met vergunningverlening, toezicht en handhaving. Binnen de aanpak van ondermijning hebben de bouwtoezichthouders voornamelijk een signaalfunctie en beschikken zij over veel informatie inzake de verleende vergunningen en de geldende wet- en regelgeving.

• •

  Huisvesting arbeidsmigranten en overlast: Tijdens een integrale controle wordt naast controle op het aantal bewoners, huur, (il)legaal gebruik en BRP- inschrijving, ook gelet op de algemene (bouwgerelateerde) woonomstandigheden en brandveiligheid. Bij het aantreffen van illegale huisvesting van arbeidsmigranten wordt handhavend opgetreden in de strijdige situaties die voor overlast zorgen voor de directe woonomgeving of onveilig dan wel ongezond worden geacht voor de bewoners. Controles worden uitgevoerd in samenwerking met de boa’s en de BRP-toezichthouders (hierover meer in hoofdstuk 3).

• •

  Glastuinbouw: het betreft handhaving op strijdigheden die zich voordoen op glastuinbouwgrond. De strijdigheden belemmeren de modernisering van èn reconstructies binnen de glastuinbouw. 15

• •

  Strijdig gebruik bedrijventerreinen: het betreft het gebruik van panden in strijd met het omgevingsplan (bestemmingsplan). Het accent voor de toezichthouder ligt tijdens de controle op de illegale huisvesting en de bouw- en gebruiksveiligheid.

• •

  Illegale bewoning recreatiewoningen: recreatiewoningen zijn niet bestemd en geschikt voor permanente bewoning. Zodra bewoners zich in de BRP inschrijven in een recreatiewoning(park) wordt er handhavend opgetreden.

• •

  Bijeenkomst gebouwen: het betreft het gebruiken van panden in strijd met het omgevingsplan (bestemmingsplan) en/of gebreken op het gebied van brandveiligheid, dan wel constructieve veiligheid. Op basis van een inventarisatie worden er jaarlijks een aantal panden geselecteerd waar een integrale controle plaats zal vinden. Bij de controle worden zowel bouw-, gebruiksactiviteiten en strijdigheden met de Alcoholwet (voorheen de Drank- en Horecawet) onderzocht.

Daarnaast wordt bekeken of het mogelijk is om themagericht te handhaven op meldingen, klachten of handhavingsverzoeken. Het betreft het inventariseren of er meerdere meldingen, klachten en/of handhavingsverzoeken zijn over hetzelfde onderwerp. Indien dit het geval is en de situatie leent zich voor een projectmatige aanpak, wordt hierop een aparte actie gestart. Dit in tegenstelling tot het per melding, klacht of handhavingsverzoek optreden. Dit scheelt tijd, capaciteit en kan tevens een preventief effect sorteren.

3.1 Inleiding

De gemeente heeft een scala aan mogelijke instrumenten om te kunnen beïnvloeden welke bedrijvigheid zich waar en onder welke voorwaarden in de gemeente vestigt. Eén van deze instrumenten is de in de Apv neergelegde regelgeving. In de Apv worden activiteiten in de leefomgeving aan regels gebonden. Het gaat dan om activiteiten die sterk plaatsgebonden zijn en niet op een andere wijze zijn gereguleerd, zoals bijvoorbeeld evenementen en het voorkomen van overlast. Naast de Apv is er ook een categorie wetten die de bijzondere wetten wordt genoemd en op grond waarvan de burgemeester of het college bevoegd is om vergunningen en ontheffingen te verlenen en toezicht op te houden. Deze wetten zien toe op één specifiek onderwerp zoals de Alcoholwet (voorheen de Drank- en Horecawet) en de Wet op de kansspelen.

In de hierop volgende paragrafen worden enkele activiteiten en wetten weergegeven die bij het verlenen van vergunningen/ontheffingen op grond van de Apv en de bijzondere wetten gehanteerd worden. Daarna wordt inzichtelijk gemaakt hoe het toezicht op en de handhaving van de Apv en de bijzondere wetten door Westland wordt uitgevoerd. De U&H-taken op grond van de Apv en de bijzondere wetten dragen, net als de Ow/Wabo-taken, bij aan de in hoofdstuk 1 geformuleerde doelen (hoofd- en subdoelen) en de te behalen resultaten. Voor uitvoeringstaken (vergunningen en ontheffingen) betreft het de inzet op tijdige en volledige aanvragen. Voor toezicht en handhaving betreft het, het inzetten van capaciteit daar waar het, op basis van verzamelde data, het meest nodig is. We gaan niet minder doen, maar richten ons werk wel anders in. Ons toezicht en ons handhavend optreden kan zo meer preventief en themagericht ingezet worden.

3.2 Vergunningen en ontheffingen

Voor sommige activiteiten, zoals bijvoorbeeld het organiseren van een evenement of het exploiteren van een horecaonderneming, is een vergunning of ontheffing (of melding) nodig op grond van de Apv. Het doel van deze vergunningplicht is gelegen in de bescherming van: de openbare orde, de openbare veiligheid, de volksgezondheid en/of de bescherming van het milieu. Om de toetsing van de vergunningsaanvragen zorgvuldig te kunnen verrichten en de risico’s op het gebied van veiligheid te kunnen beoordelen, is het van belang dat aanvragen tijdig en volledig worden aangeleverd. Het aandacht vragen voor tijdige en volledige indiening van een vergunningsaanvraag betreft daarom een van de speerpunten van ons Apv-vergunningenbeleid.

Hieronder volgen enkele activiteiten alsmede wetten en beleidsregels die bij het verlenen van vergunningen en/of ontheffingen op basis van de Apv en de bijzondere wetten in acht worden genomen:

Evenementen

Evenementen zijn belangrijk in Westland. Deze dragen bij aan de saamhorigheid en vergroten de maatschappelijke cohesie. In de evenementennota Westland zijn kaders vastgelegd die duidelijkheid verschaffen voor welke activiteiten en op welke wijze een evenementenvergunning aangevraagd dient te worden. Daarnaast bevat de nota ook kaders die aangeven op welke wijze evenementen prettig, beheersbaar en vooral veilig moeten verlopen. Het vergunningen traject is een belangrijke schakel in het gehele proces. Het is daarbij van belang dat organisatoren een vergunningaanvraag tijdig indienen. Bij een niet tijdige indiening spreken we de organisatoren daarop aan en wijzen hen op het belang van tijdig indienen en hun eigen verantwoordelijkheid hierin. Afhankelijk van het soort evenement en de complexiteit maken we een afweging of de vergunningaanvraag alsnog kan worden behandeld. Indien een aanvraag buiten behandeling wordt gesteld of als er om moverende redenen een voornemen tot weigeren is, wordt altijd vooraf de burgemeester geïnformeerd.

Alcoholvergunning

Een Alcoholvergunning is vereist voor ieder bedrijf dat, of andere organisatie die, alcoholhoudende dranken schenkt en/of verkoopt. Deze vergunning wordt verleend op grond van de Alcoholwet, maar ook de Apv bevat bepalingen rondom horecagelegenheden en paracommerciële inrichtingen, zoals buurthuizen en sportkantines.

Ontheffing alcoholvergunning

Naast een vergunning kent de Alcoholwet ook een ontheffing (artikel 35 Alcoholwet). Het betreft een tijdelijke ontheffing voor de verstrekking van zwak-alcoholische dranken tijdens evenementen.

Exploitatievergunning

De exploitatievergunning is primair een overlastvergunning: zij biedt de mogelijkheid preventief te toetsen, of de exploitatie van een horecabedrijf zich verdraagt met het woon- en leefmilieu ter plaatse. Daarbij is van belang in welke mate van het bedrijf zelf overlast is te verwachten, maar ook in welke mate de komst van het bedrijf de leefbaarheid en het karakter van de buurt aantasten. Bij de vergunningverlening let de burgemeester op de aard van de inrichting, de mate van de te constateren overlast, het karakter van de omgeving (de straat en de wijk) en de (justitiële) achtergrond van de beheerder. Bij de “aard van de inrichting” wordt gekeken naar het soort horeca (bijvoorbeeld discotheek of lunchroom) in relatie tot overlast en het bestemmingsplan. Bij de mate van overlast valt te denken aan de overschrijding van de sluitingstijden die de exploitant hanteert en overlast van bezoekers (door parkeren en verkeerslawaai). Bij het karakter van de omgeving moet worden gedacht aan de verkeersituatie, aantal beschikbare parkeerplaatsen voor bezoekers, afstand tot woningen, breedte van de straat, etc. De gemeente heeft hiermee een middel in handen om overlastgevende horeca aan te pakken. Deze vorm van vergunning biedt voordelen in het kader van het waarborgen van de leefomgeving. Tevens kan een dergelijke vergunning preventief werken.

Wet Bibob

De Wet Bevordering Integriteitsbeoordelingen door het Openbaar Bestuur (verder: wet Bibob) is in het leven geroepen om te voorkomen dat de gemeente onbedoeld criminele activiteiten faciliteert. De gemeente zal de wet Bibob gebruiken als het (ernstige) vermoeden bestaat dat met de (aangevraagde) vergunning strafbare feiten worden gepleegd of dat uit gepleegde strafbare feiten verkregen op geld waardeerbare voordelen worden genut (‘zwart’ geld witwassen). Op grond van de wet Bibob is het daarnaast mogelijk een reeds verstrekte vergunning in te trekken. Mits het vermoeden bestaat dat de gemeente door het verstrekken van een vergunning onbedoeld criminele activiteiten faciliteert. Westland maakt gebruik van de mogelijkheden die wet Bibob biedt en heeft daarvoor de ‘Beleidsregel voor de toepassing van de Wet Bevordering integriteitsbeoordelingen door het openbaar bestuur 2019’ opgesteld. Deze beleidsregel heeft o.a. betrekking op de Alcoholvergunning, evenementenvergunning voor zover betrekking hebbend op een vechtsportwedstrijd of –gala en de exploitatievergunning. Voor hier volstaat een verwijzing naar de Beleidsregel waarin de volledige reikwijdte van de Beleidsregel toegelicht wordt.

Uitgangspunten

Westland hanteert de volgende uitgangspunten bij een aanvraag voor een vergunning/ontheffing of als er een melding op grond van de Apv wordt gedaan wordt gedaan:

We werken met vaste (digitale) procedures en vaste sjablonen.

Binnen 7 dagen na ontvangst van een aanvraag wordt een eerste ontvank-

 elijkheidstoets uitgevoerd.

Initiatiefnemers krijgen in beginsel 1 keer de mogelijkheid om een

onvolledige aanvraag aan te vullen.

(daarna wordt de aanvraag buiten behandeling gesteld).

Niet tijdig indienen van een (evenementen)vergunning kan leiden tot het niet in behandeling nemen of weigeren van de aanvraag. (Indien een aanvraag buiten behandeling wordt gesteld of als er om moverende redenen een voornemen tot weigeren is, wordt altijd vooraf de burgemeester geïnformeerd)

Grote evenementen worden altijd geëvalueerd (met de partners).

(Reguliere evenementen worden geëvalueerd indien daar aanleiding voor is)

Een (wekelijks bijgehouden) evenementenlijst is beschikbaar voor alle

partners. (Op de lijst staat welke evenementen in behandeling zijn, vergund

zijn en wanneer ze plaatsvinden).

Alle voor het toezicht op en de handhaving van relevante vergunningen/ontheffingen worden altijd toegestuurd aan de toezichthouders. (Ter voorbereiding van een controle bijv. bij evenementen of een horecaonderneming). 

Voor Apv-vergunningen en ontheffingen geldt de beslistermijn zoals opgenomen in de Apv of andere van toepassing zijnde wetgeving zoals de Alcoholwet. Indien geen wettelijke beslistermijnen zijn opgenomen gelden de beslistermijnen zoals opgenomen in de Algemene wet bestuursrecht.

3.3 Toezicht en Handhaving

Om toe te zien dat de regels afdoende worden nageleefd is toezicht op en handhaving van de regels nodig. Handhaving is elke (re)actie die erop gericht is om de naleving van het bij of krachtens wet- of regelgeving geldende recht te bevorderen en te bewerkstellingen, zo nodig door het opleggen van sancties. Toezicht heeft in het kader van handhaving juist een preventieve werking die er uit bestaat dat wettelijke voorschriften worden nageleefd zonder enige sanctionering. Overtredingen kunnen zo al in een vroeg stadium worden voorkomen. In de praktijk blijkt dat toezichthouders met aansporingen en waarschuwingen er voor (kunnen) zorgen dat de daadwerkelijke bestuursrechtelijke maatregelen en sancties niet behoeven te worden ingezet.

Het toezicht op en de handhaving van de Apv en de bijzondere wetten wordt uitgevoerd door twee verschillende toezichthouders. Voor zover het bouwgerelateerde zaken betreft zoals bijvoorbeeld de constructie van een tent die gebruikt wordt tijdens een evenement of de inrichtingseisen van een horecagelegenheid, wordt het toezicht uitgevoerd door de bouwtoezichthouders/de Ow/Wabo-toezichthouders. Het bouwtoezicht is een onderdeel van de U&H-taken op grond van de Ow/Wabo (hoofdstuk 2). Voor het toezicht op en de handhaving van de bouwregelgeving wordt aangesloten bij de werkwijze zoals beschreven in hoofdstuk 2 (zie blz.14/15 en bijlage C).

Het overige toezicht op de Apv en bijzondere wetten wordt uitgevoerd door de toezichthouders openbare ruimte en de boa’s. 16 Boa’s zijn toezichthouders met extra (zwaardere) bevoegdheden. Onderstaande paragrafen betreft de inzet en de werkwijze van de toezichthouders openbare ruimte/boa’s. De inzet van de toezichthouders openbare ruimte/boa’s draagt bij aan de volgende (hoofd- en sub) doelen (zie paragraaf 1.5).

3.3.1 Toezichthouders openbare ruimte (boa’s)

De toezichthouders openbare ruimte, in Westland zijn dit boa’s, vervullen een belangrijke rol in de leefbaarheid en de kwaliteit van de Westlandse woon- en leefomgeving. Om de kernen leefbaar te maken én te houden zijn de boa’s zichtbaar en herkenbaar aanwezig op straat en spreken zij mensen aan op hun verantwoordelijkheid. Zij stimuleren mensen om zich aan de regels te houden en treden zo nodig handhavend op. Zij kunnen hierbij gebruik maken van een breed instrumentarium van bestuursrechtelijke en strafrechtelijke instrumenten, variërend van een waarschuwend gesprek tot een boete. Het leefbaar maken en houden van onze woonomgeving doen zij niet alleen. De boa’s werken, ieder vanuit hun eigen verantwoordelijkheid, nauw samen met diverse interne en externe partners zoals de politie, het OM, jongerenwerk en buurtpreventie. Voor deze partners hebben zij (ook) een belangrijke signaalfunctie, een extra paar ogen en oren.

Het takenpakket van onze boa’s is veelzijdig. De gronden op basis waarvan zij toezicht houden en handhavend optreden zijn divers en zelfs breder dan alleen de Apv en de bijzondere wetten. Het takenpakket is in de afgelopen jaren ook (flink) uitgebreid. Hierdoor doen de boa’s tegenwoordig al veel meer dan alleen het aanpakken van zaken als een fout aangeboden vuilniszak of overlast van honden. Het werk van de boa’s richt zich onder meer op de naleving van:

• •

  de Apv;

• •

  de Wegenverkeerswet;

• •

  de Alcoholwet (voorheen de Drank- en Horecawet);

• •

  de Wet op de kansspelen;

• •

  de Winkettijdenwet;

• •

  de Afvalstoffenverordening;

• •

  de Marktverordening.

Daarnaast worden de boa’s ingezet tijdens evenementen voor het toezien op de naleving van de verleende evenementenvergunning en/of ontheffing en vervullen zij een rol bij de aanpak van ondermijning en jeugdoverlast. Zij leveren daarmee (net als de bouwtoezichthouders) een bijdrage aan de veiligheidsaanpak zoals verwoord in het Westlands Veiligheidsbeleid. 17

3.3.2 Soorten toezicht

Het werk van de boa’s kenmerkt zich momenteel door melding- en wijkgericht toezicht. Melding gericht toezicht ziet op het oppakken en afhandelen van binnengekomen meldingen, klachten en/of signalen. Het toezicht is reactief. Wijkgericht toezicht ziet op het surveilleren en zichtbaar zijn in de wijken (kernen) en heeft een preventief karakter. Voor iedere kern zijn vaste boa’s het aanspreekpunt.

Vanwege het uitgebreide takenpakket en het toenemende aantal meldingen is de druk op de inzet van de boa’s groot. Hierdoor worden de dagelijkse werkzaamheden van de boa’s voor een groot deel bepaald door de ‘waan van de dag’. Dit heeft effect op (de frequentie van) de preventieve surveillance in de wijken. Om hier een betere balans in aan te brengen gaan we, naast melding- en wijkgericht toezicht, bewegen naar themagericht toezicht. Met themagericht toezicht wordt bedoeld dat de boa’s op basis van diverse thema’s, zoals bijvoorbeeld parkeeroverlast bij scholen of fietsen in een voetgangersgebied, proactief handelen op dergelijke overlastgevende en soms zelfs gevaarlijke situaties. In plaats van te acteren op iedere losse melding of klacht, wordt er door middel van (frequente) acties capaciteit ingezet op een bepaald thema in een specifiek(e) wijk, kern of gebied. Dit betekent niet dat bepaalde werkzaamheden niet meer worden gedaan, het betekent dat het werk ‘anders’ wordt gedaan. Door het preventieve karakter wordt ook het naleefgedrag bevorderd.

Om te bepalen waarvoor en wanneer de boa’s in een specifiek(e) wijk, dorp of gebied moeten zijn, werken zij:

• I.

  Informatiegestuurd. Dit houdt in dat de boa’s (preventief) ingezet worden daar waar het, op basis van verzamelde data, nodig is. Als wij in staat zijn om de verzamelde data goed te interpreteren kunnen wij de klant (de inwoners, bedrijven, organisaties) volledig centraal stellen en de boa’s effectiever op straat inzetten. De informatie is afkomstig van (1) in het verleden afgedane en (2) nieuw ingediende meldingen en klachten, (3) signalen van interne en externe partners en (4) eigen constateringen.

• II.

  Risicogestuurd. Naast de beleving van de inwoner en de signalen uit het veld wordt de inzet van de boa’s ook gebaseerd op bestuurlijke speerpunten en het (omgevings)risico als er niet handhavend wordt opgetreden.

Door het uitgebreide takenpakket, het uitgestrekte werkterrein en het gegeven dat Westland niet beschikt over oneindige handhavings- en toezichtscapaciteit, is het maken van keuzes over de inzet van de boa’s onvermijdelijk. Het is daarom belangrijk en geoorloofd om het werk te prioriteren. Door middel van beschikbare data en een risicoafweging worden gekozen prioriteiten verantwoord en transparant gemaakt. Daarbij speelt ook dat iedere wijk een eigen karakter heeft en daarom zijn eigen aanpak verdient (wijkgerichte aanpak). In Bijlage F is de volledige lijst met handhavingsprioriteiten opgenomen.

Het gedrag van mensen laat zich echter niet sturen. Hierdoor ontkomen we er niet aan dat een deel van de werkzaamheden altijd op basis van acute/spoed situaties plaatsvindt.

3.4 Ontwikkelingen

De Westlandse wens om meer samenhang te creëren bij de aanpak van bestuurlijke speerpunten reikt verder dan de hierboven beschreven vereniging van de Ow/Wabo/Apv U&H-taken. Bij de inzet op de Aanpak ondermijning en de veilige huisvesting van arbeidsmigranten heeft het toezicht op en de handhaving van de Wet Basisregistratie Personen (BRP) ook een niet te onderschatten waarde. De gemeente Westland vindt de juistheid van de adresgegevens van haar (tijdelijke) inwoners belangrijk. Om de adreskwaliteit te verbeteren heeft Westland sinds april 2021 twee toezichthouders BRP (1,8 fte). Zij hebben de taak om erop toe te zien dat de registratie in de BRP overeenstemt met de feitelijke situatie. Door het (vaak) ontbreken van een actueel verblijfadres is van een aanzienlijk deel van de circa 12.000 in Westland werkzame arbeidsmigranten onbekend waar zij daadwerkelijk verblijven. Dit vindt de gemeente zorgelijk.

Gelet op de recente start van de toezichthouders BRP moet de invulling van de functie nog een meer definitieve vorm krijgen. In beginsel wordt aangesloten bij reeds lopende interventies zoals de Aanpak ondermijning, de huisvesting van arbeidsmigranten en de LIP meldingen aangaande leegstand van woningen. Zij werken, ieder vanuit hun eigen verantwoordelijkheid, hierbij nauw samen met de bouwtoezichthouders en boa’s. Naarmate de invulling van de functie steeds meer vorm krijgt, is de verwachting dat zich nieuwe inzichten en nieuwe dossiers zullen aandienen waarin de toezichthouders BRP ook een belangrijke rol kunnen vervullen.

Vanwege de gedeelde inzet op de huidige bestuurlijke speerpunten vinden we het belangrijk dat de toezichthouders BRP ook een vermelding krijgen in deze beleidsnotitie. Dit komt de integraliteit van het werk en de daaruit vloeiende verantwoording erover ten goede. De volgende paragrafen geven aan hoe de toezichthouders BRP uitvoering geven aan hun taken.

3.4.1 Inzet toezichthouders BRP

De BRP valt uiteen in twee verschillende onderdelen. Het eerste deel bevat persoonsgegevens van inwoners van Nederland (ingezetenen) die langer dan vier maanden in Nederland verblijven. Het tweede deel, de Registratie Niet ingezetenen (RNI), bevat een beperkte set van persoonsgegevens van personen die (1) korter dan vier maanden in Nederland verblijven, (2) personen die Nederland inmiddels hebben verlaten of zijn overleden en (3) van personen die nimmer in Nederland hebben verbleven maar wel een relatie hebben met een Nederlandse (semi) overheidsinstantie.

Gebruikers/afnemers van in de BRP opgenomen persoonsgegevens moeten erop kunnen vertrouwen dat de opgenomen gegevens juist zijn. Zij maken, voor de uitvoering van andere wet- en regelgeving, gebruik van de registraties in de BRP. Denk bijvoorbeeld aan het vaststellen van het recht op uitkering, het toekennen van een toeslag of aan het opleggen van (gemeentelijke) heffingen. Ook is een juiste en op orde zijnde BRP onontbeerlijk om burgers in crisissituaties te kunnen opsporen en/of bereiken.

Het uitoefenen van adequaat toezicht op de juistheid van de adresgegevens beoogt fraude en misbruik van voorzieningen te voorkomen en de correctheid van geregistreerde (adres)gegevens te verbeteren. Wanneer er twijfel bestaat over de juistheid van het adres wordt een adresonderzoek opgestart. Dit kan zowel een administratieve controle als een fysieke adrescontrole zijn. Het doel van het adresonderzoek is om de feitelijke bewoningssituatie op een adres vast te stellen en deze, voor zover de aangetroffen personen langer dan 4 maanden in Nederland (gaan) verblijven, in de BRP te registreren. Veelal is een schriftelijk uitgevoerd adresonderzoek toereikend om te komen tot een juiste BRP- registratie. Indien dit niet het geval is volgt een fysieke adrescontrole. Naar verwachting is bij circa 10% van de ontvangen meldingen aanleiding tot een fysiek huisbezoek. Bij het uitvoeren van een fysiek adresonderzoek heeft het veiligheidsaspect van bewoners op een adres de prioriteit.

Een adresonderzoek wordt opgestart naar aanleiding van een melding van mogelijk onjuiste (adres)registratie. De gemeente ontvangt deze meldingen van:

• •

  inwoners;

• •

  collega(‘s) toezichthouders zoals leerplichtambtenaren, boa’s, bouwinspecteurs of de sociale dienst;

• •

  externe partners zoals de Belastingdienst, DUO, RDW, CJIB, politie, deurwaarders en de woningbouwcorporaties;

• •

  het Lokaal Informatie Punt (LIP) of via de Landelijke Aanpak Adreskwaliteit (LAA).

Deze Uitvoerings-en Handhavingsstrategie 2022-2025 met bijhorende bijlagen A tot en met F vervangt het Handhavingsbeleid Integrale handhaving Wabo taken Gemeente Westland. Indien u vragen heeft over de inhoud van het beleid kunt u contact opnemen met het Cluster Ruimte, Team Omgevingsvergunningen & Toezicht via telefoonnummer 14 0174.