Beheerplan openbaar groen Uithoorn 2021-2025

Voor u ligt het Effectgestuurd Beheerplan openbaar groen van de gemeente Uithoorn. Hiervoor zijn alle groenvoorzieningen van de gemeente geanalyseerd en beoordeeld. Op basis van de uitkomsten is bepaald welke onderhoudsmaatregelen het meest passend zijn om bij te dragen aan de maatschappelijke effecten die zijn opgenomen in het Integraal Beleidsplan Openbare Ruimte (IBOR). Het IBOR beschrijft de doelstellingen voor het onderhoud, inrichting en gebruik van de gehele openbare ruimte. In het IBOR is bepaalt dat deze kaders per asset worden uitgewerkt naar concrete doelen en beheermaatregelen.

Ook zijn in dit beheerplan de kosten die deze maatregelen met zich mee brengen beschreven. Hierdoor is er sprake van optimaal, geïntegreerd en transparant beheer van openbaar groen met een onderbouwing van het voorgestelde dagelijks en planmatig onderhoud en de voorgestelde specifieke maatregelen voor vervanging en/of herinrichting.

1.1 Bijdrage groenvoorzieningen aan de openbare ruimte

De openbare ruimte levert een belangrijke bijdrage aan de doelen van de gemeente. De gemeente heeft daarnaast de plicht om de openbare ruimte deugdelijk te onderhouden. Voor het beheer van de openbare ruimte gelden eisen en richtlijnen. Daarnaast heeft de gemeente zelf een strategie voor de openbare ruimte geformuleerd: het Integraal Beleidsplan Openbare Ruimte (IBOR). In figuur 1 zijn maatschappelijke thema’s weergegeven waaraan de openbare ruimte bijdraagt.

Figuur 1 Maatschappelijke thema’s uit het IBOR waaraan de openbare ruimte bijdraagt

Om een vertaling van het IBOR naar dit beheerplan openbaar groen te maken is effectgestuurd beheer ontwikkeld. Het voordeel van het opstellen van beheerplannen aan de hand van effectgestuurd beheer is dat naar allerlei maatschappelijke thema’s gekeken wordt en niet alleen naar de technische staat van onderhoud.

In hoofdstuk 3 wordt beschreven hoe groenvoorzieningen bijdragen aan de in figuur 1 genoemde maatschappelijke thema’s.

1.2 Scope en afbakening

Dit beheerplan is een uitwerking van het IBOR en daarmee tactisch/operationeel van aard. Het IBOR is leidend voor de strategische visie op de openbare ruimte. Dit beheerplan werkt de strategie verder uit in maatregelen, werkzaamheden en een financiële onderbouwing.

Dit beheerplan geeft geen opsomming van alle werkzaamheden die in de buitenruimte plaatsvinden, maar werkt met maatregelpakketten (bij elkaar horende werkzaamheden die een bepaald doel dienen).

1.3 Doelstelling

Het Beheerplan openbaar groen biedt handvatten en kaders voor een doelmatig en effectgestuurd beheer groenvoorzieningen voor nieuwe en bestaande groenvoorzieningen in Uithoorn

De doelstelling van dit Beheerplan openbaar groen is:

• -

  Inzicht geven in de hoeveelheid openbaar groen die de gemeente in beheer heeft.

• -

  Inzicht geven in de kwaliteit van het areaal openbaar groen.

• -

  Aangeven welke mogelijkheden/kansen er zijn op het gebied van de maatschappelijke effecten.

• -

  Het onderbouwen van het beheer voor dagelijks onderhoud, planmatig onderhoud en vervangingen voor 2021 – 2025.

• -

  Het geven van inzicht in de meerjarige begroting voor beheer voor 2021 - 2025.

1.4 Besluitvorming

Dit beheerplan wordt vastgesteld door het college van B&W. De gemeenteraad wordt een exemplaar ter kennisgeving gestuurd.

In dit beheerplan worden ook de daadwerkelijke financiële consequenties inzichtelijk gemaakt. Indien extra financiële middelen noodzakelijk zijn om bij te dragen aan het realiseren van de speerpunten en algemene effecten te realiseren wordt dit via een tussentijdse rapportage of in de P&C cyclus aan de raad voorgelegd ter afweging.

1.5 Leeswijzer

Allereerst worden in hoofdstuk 2 de wettelijke kaders kort beschreven en wordt stilgestaan bij de beleidsuitgangspunten. Tevens worden de normen en richtlijnen uit onder andere het CROW opgesomd en worden de assetmanagementprincipes toegelicht. In hoofdstuk 3 wordt de huidige situatie kort beschreven en staan we stil bij de kwaliteit en effecten ervan. In hoofdstuk 4 staat beschreven hoe we de doelen bereiken met het openbaar groen in Uithoorn, hierbij hoort ook de financiële uitwerking in hoofdstuk 5. In hoofdstuk 6 gaan we in op de inspectiestrategie van de groenvoorzieningen. In hoofdstuk 7 komen de communicatie en participatie aan bod. Hoofdstuk 8 behandelt de organisatie van de maatregelen binnen de organisatie en hoofdstuk 9 behandelt ten slotte de ontwikkelagenda voor de toekomst.

2.1 Wettelijke kaders

Er bestaat geen specifieke wet die bepaalt hoe de openbare ruimte moet worden beheerd. Wel bestaat er een ‘zorgplicht’ per asset en heeft de gemeente met wet- en regelgeving te maken vanuit het rijk en de provincie. De ‘zorgplicht’ is vastgesteld in het Burgerlijk Wetboek en stelt eisen aan technische veiligheid. De wet regelt in algemene zin wanneer een rechtspersoon aansprakelijk gesteld kan worden voor schade of letsel. Voor de openbare ruimte betekent dit dat de gemeente moet kunnen aantonen regelmatig onderhoud te plegen en de technische staat van objecten te inspecteren, zodat de veiligheid in de openbare ruimte gehandhaafd blijft. Als de gemeente dit niet of in onvoldoende mate doet kan zij aansprakelijk gesteld worden voor nalatigheid. Uit wettelijke bepalingen worden geen eisen gesteld aan de beeldkwaliteit van een gebied.

Besluit Begrotingen en Verantwoording (BBV)

Om het financieel toezicht op gemeenten doelmatig te kunnen uitvoeren, is een wet opgesteld om de gemeentelijke begrotingen uniform op te stellen: het Besluit Begrotingen en Verantwoording provincies en gemeenten (BBV). Hierin zijn ook definities beschreven rond het begroten en onderverdelen van onderhoud aan kapitaalgoederen. Vanuit het BBV wordt de volgende indeling gemaakt:

• -

  Onderhoud, zowel klein als groot onderhoud: lasten voor de instandhouding die in de jaarrekening (exploitatierekening) worden opgenomen;

• -

  Investeringen, waaronder ook integrale vervangingen: deze worden geactiveerd vanuit de reserve openbare ruimte en in de balans opgenomen.

In bijlage 1 is een tabel opgenomen met daarin een uitgebreidere beschrijving van de verschillende soorten van onderhoud die Uithoorn hanteert vanuit de BBV.

2.2 Kaders IBOR

In het IBOR wordt expliciet ingezet op de rol van de openbare ruimte voor maatschappelijke vraagstukken op de lange termijn. In het IBOR zijn negen thema’s opgenomen die hoog op de landelijke en gemeentelijke agenda staan: gezondheid, veiligheid, biodiversiteit, energietransitie, circulaire economie, verstedelijking, sociale cohesie, mobiliteit en toegankelijkheid en klimaatadaptatie. Gedegen beheer van de openbare ruimte draagt (integraal) bij aan het behalen van de doelstellingen van deze thema’s.

In dit beheerplan worden de te nemen concrete maatregelen voor de korte en middellange termijn om aan de negen thema’s bij te dragen verder gespecificeerd en uitgewerkt. Hierin worden duidelijke richtlijnen geformuleerd voor de uitvoerende partijen in het beheer van de openbare ruimte. Een onderdeel van de richtlijnen zal beeldkwaliteit zijn voor bepaalde onderdelen van de openbare ruimte. Dit kan vervolgens in beeldbestekken op de markt gezet worden en getoetst door middel van schouwen. Een mogelijkheid is om bij het schouwen van de openbare ruimte bewoners te betrekken.

De algemene effecten vanuit het IBOR waaraan de openbare ruimte moet bijdragen zijn in willekeurige volgorde opgesomd in tabel 1.

Tabel 1 Algemene effecten openbare ruimte vanuit IBOR Uithoorn

1.6 Aanvullende uitgangspunten

Naast wetten en regels heeft de gemeente zelf ook kaders gesteld en daarmee haar ambities in beleid vastgelegd. De relevante beleidsdocumenten met betrekking tot groenvoorzieningen zijn in deze paragraaf benoemd.

Snippergroenbeleid

Onderdeel van het Grondbeleid in Uithoorn is het snippergroenbeleid. Hierin is beschreven hoe wordt omgegaan met kleine, snippers, openbaar groen grenzend aan particuliere tuinen. Er wordt beschreven hoe beoordeeld wordt wanneer een stukje openbaar groen wel of niet wordt verkocht of verhuurd aan bewoners. In dit beheerplan wordt verder niet ingegaan op het snippergroen. Zolang het snippergroen bij de gemeente in beheer is valt het onder een van de beheertypen in bijlage 2. Zodra openbaar groen aan bewoners wordt verkocht of verhuurd is het in beheer van de particulier en voert de gemeente er geen beheer uit. Een uitzondering is als er een gemeentelijke boom staat op een verhuurd stukje snippergroen. De inspectie en beheermaatregelen worden in dat geval uitgevoerd door de gemeente vanwege de zorgplicht.

Bomenbeleidsplan

De uitgangspunten uit het Bomenbeleidsplan zijn ongewijzigd verwerkt in dit beheerplan openbaar groen (uitvoeringsmaatregelen), de LIOR (inrichtingseisen) en in het IBOR (beleidsmatige uitgangspunten). Met de vaststelling van dit beheerplan openbaar groen komt het Bomenbeleidsplan te vervallen. In 2022 wordt een nadere uitwerking op het beheer van bomen opgesteld.

1.7 Normen en richtlijnen

De belangrijkste normen en richtlijnen naast de wettelijke uitgangspunten waar de gemeente zich aan conformeert zijn opgenomen in de Leidraad Inrichting Openbare Ruimte (LIOR). De ontwerpeisen zoals beschreven in hoofdstuk 9 (groen) de LIOR zijn gebaseerd op het beeldkwaliteit niveau B. Voor locaties met beeldkwaliteit A kunnen aanvullende eisen worden gesteld en is meer ruimte voor maatwerk. In bijlage 2 zijn alle beheer categorieën beschreven. De inrichtingseisen van de LIOR zijn hier niet in opgenomen.

1.8 Assetmanagementprincipes

Uithoorn werkt binnen de cyclus van beheer met de methode assetmanagement. Hierbij hanteert Uithoorn het Integraal Beleidsplan Openbare Ruimte (IBOR) en de risicomatrix.

Voor het bepalen of een asset op een bepaalde locatie aangepakt moet worden, moet worden bepaald welke risico’s voor de gebruikers van de openbare ruimte worden gezien met betrekking tot veiligheid, leefbaarheid, kosten zoals vervolgschade en imago.

Op dit moment is nog niet voor alle assets een analyse van risico’s op prestaties van de openbare ruimte opgesteld. Voor openbaar groen is geen risicobeoordeling beschikbaar. Er wordt op dit moment alleen uitgegaan van de uitkomsten van de VTA controle voor bomen. In 2022 wordt een nadere uitwerking op het beheer van bomen uitgewerkt.

Voor het overige openbaar groen wordt geen risico afweging gemaakt. Deze groenvakken worden gerooid en heringericht als onderdeel van grotere integrale projecten of wanneer een groenvak niet meer met dagelijks onderhoud op een beeldkwaliteit B gehouden kan worden.

Het is mogelijk dat in de toekomst een risicobeoordeling van het openbaar groen gemaakt wordt. Dan zullen locaties met groen met een of meerdere onacceptabele risico’s een hoge prioriteit hebben en een grotere beheerinspanning vragen om de geïdentificeerde risico’s te verminderen. Risico’s die als ‘acceptabel’ uit de analyse komen hebben vanuit beheeroogpunt een lage prioriteit en vragen slechts geringe beheerinspanning.

Om de risico’s op een uniforme, zo objectief mogelijke, manier te borgen wordt binnen Uithoorn gebruik gemaakt van een risicomatrix, vastgesteld door het college van B&W in 2018, waarbij wordt uitgegaan van:

• -

  Groen (voldoende): acceptabel laag risico.

• -

  Oranje (matig): acceptabel laag risico, maar kritisch blijven kijken.

• -

  Rood (onvoldoende): onacceptabel hoog risico.

3.1 Bijdrage aan maatschappelijke thema’s

De huidige bijdrage van openbaar groen en bomen aan de negen thema’s uit het IBOR zijn hieronder weergegeven.

Openbaar groen

In de onderstaande grafiek is voor elk thema in het IBOR weergegeven hoe het openbaar groen hieraan bijdraagt. De binnenste grijze negenhoek is niveau sober, de middelste grijze negenhoek is niveau adequaat en de buitenste grijze negenhoek is niveau ambitieus. Daarbij geldt dat sober zich laat vergelijken met een zesje, adequaat een ruime 7 en ambitieus een 8+. Het openbaar groen draagt aan veel thema’s op een adequaat niveau bij, op de thema’s energietransitie, circulaire economie en klimaatadaptatie is de bijdrage wat lager, namelijk sober.

Grafiek 1 huidige bijdrage openbaar groen aan IBOR thema’s

In de grafiek is te zien dat de bijdrage van openbaar groen niet op alle thema’s gelijk is. Dit is verklaarbaar doordat op sommige thema’s een duidelijke bijdrage geleverd wordt en er op andere thema’s minder invloed is vanuit openbaar groen. Ook zijn enkele thema’s vrij nieuw en nog volop in ontwikkeling.

Openbaar groen kan het meest bijdragen aan de thema’s:

• -

  Gezondheid: door openbaar groen te realiseren en te onderhouden wordt bijgedragen aan zowel de fysieke als mentale gezondheid van inwoners. Groen vermindert onder andere stress en mensen in een groene omgeving voelen zich vaak fitter en zijn minder vaak ziek.

• -

  Sociale cohesie: door openbaar groen te realiseren en te onderhouden worden inwoners meer gestimuleerd elkaar te ontmoeten. Daarnaast blijkt dat kinderen gevarieerder spel laten zien bij speelplekken in groene omgevingen.

• -

  Biodiversiteit: openbaar groen levert een belangrijke bijdrage in de lokale biodiversiteit en in het creëren van verbindingen en corridors voor regionale soorten.

Er zijn ook thema’s waar een kleinere bijdrage aan geleverd kan worden. Te denken valt aan het op een goede manier situeren van openbaar groen in relatie tot mobiliteit en toegankelijkheid en veiligheid. Door van tevoren goed te kijken naar het gebruik van een locatie kan het groen bijdragen aan een veilig gevoel in een buurt.

Tabel 2 bijdrage openbaar groen aan thema’s IBOR

Bomen

Bomen zijn een belangrijk onderdeel van de leefomgeving. Naast een mooi beeld vervullen bomen belangrijke functies als het begeleiden van belangrijke (weg)structuren, het leveren van zuurstof, schaduw, het bijdragen aan de reductie van fijnstof, het zorgen voor beschutting en nestgelegenheid voor dieren.

Anderzijds kunnen bomen ook overlast verzorgen. Blad, wortels en vruchten zorgen, vooral in het stedelijk gebied, voor verstopte goten, opgedrukte bestrating en vuile straten. Uithoorn streeft naar versterking en ontwikkeling van het groene karakter van de gemeente, waarbij tegelijkertijd de leefbaarheid van het stedelijk gebied en beheerbaarheid van bomen het uitgangspunt vormen.

De basis voor beheer van bomen is:

• -

  Kwaliteit gaat voor kwantiteit betekent duidelijke keuzes maken.

• -

  Bomen en straatprofielen zijn op elkaar afgestemd.

• -

  Vervangingsbeleid in zetting gevoelige gebieden is gericht op een levensverwachting

• -

  van de bomen van 15-20 jaar.

• -

  Continuïteit in beheer levert mooie, gezonde en veilige bomen op.

• -

  Het beheer richt zich op structureel onderhoud en niet in eerste instantie op het

• -

  beperken van individuele overlast.

• -

  Afstemmen ontwerp en beheer. In de ontwerpfase streven naar voldoende ruimte voor bomen met als randvoorwaarde kwaliteit voor kwantiteit.

• -

  In de beheerfase sturen op voldoende groeimogelijkheden voor de bomen

• -

  Het karakter en de sfeer van de wijk, de bestaande bomen in de wijk en de ruimtelijke opbouw van de wijk bepalen de soortenkeus en de toepassing van de bomen.

In de onderstaande grafiek is voor elk thema in het IBOR weergegeven hoe bomen hieraan bijdragen. De binnenste grijze negenhoek is niveau sober, de middelste grijze negenhoek is niveau adequaat en de buitenste grijze negenhoek is niveau ambitieus. Daarbij geldt dat sober zich laat vergelijken met een zesje, adequaat een ruime 7 en ambitieus een 8+. De bomen in de openbare ruimte dragen aan vrijwel alle thema’s op een adequaat niveau bij, op het thema circulaire economie is de bijdrage wat lager, namelijk sober.

Grafiek 2 huidige bijdrage bomen aan IBOR thema’s

In de grafiek is te zien dat de bijdrage van bomen niet op alle thema’s gelijk is. Dit is verklaarbaar doordat op sommige thema’s een duidelijke bijdrage is en op andere thema’s minder invloed is vanuit bomen. Ook zijn enkele thema’s, zoals energietransitie, vrij nieuw en nog volop in ontwikkeling.

Bomen kunnen het meest bijdragen aan de thema’s:

• -

  Biodiversiteit: bomen zijn onderdeel van de biodiversiteit en tegelijkertijd ondersteunen ze de biodiversiteit. Bomen bieden voedsel, leefruimte, bescherming en nestgelegenheid aan insecten, vogels, kleine zoogdieren en korstmossen. Daarbij blijkt dat inheemse soorten meer bijdragen aan de biodiversiteit dan uitheemse of gecultiveerde soorten.

• -

  Klimaatadaptatie: binnen een groenstructuur spelen bomen een overheersende rol. Door hun ruimtelijke werking zijn ze de meest beeldbepalende groenelementen en daarom sterk sfeerbepalend. Bomen bieden schaduw en beschutting en spelen zo een rol in het tegengaan van hittestress. Ook spelen bomen een rol in het afvangen van regenwater, waardoor er mogelijk minder wateroverlast op straat ontstaat bij hevige regenval.

• -

  Gezondheid: door bomen te plaatsen en te onderhouden wordt bijgedragen aan zowel de fysieke als mentale gezondheid van inwoners. Groen verminderd onder andere stress en mensen in een groene omgeving voelen zich vaak fitter en zijn minder vaak ziek. Daarnaast zorgen bomen voor een gezonde lucht door CO2 reductie en het afvangen van fijnstof.

Tabel 2 bijdrage openbaar groen aan thema’s IBOR

3.2 Arealen

In bovenstaande grafiek is zichtbaar dat Uithoorn voornamelijk veel gazon en kruidenrijk gras telt. In bepaalde wijken liggen langs wegen en in het midden van woningen veel grasvelden. Kruidenrijk gras wordt vaak toegepast als berm of begeleiding van paden en wegen.

De bomen in Uithoorn staan voornamelijk in gras of beplanting. Dit is een beleidsmatige keus vanuit het Bomenbeleidsplan waarin is bepaald dat er geen bomen in verharding worden geplaatst. Bomen in verharding hebben minder kans te volgroeien en hebben vaak intensiever beheer nodig. Op bepaalde locaties staan nog bomen in verharding (725 bomen, ongeveer 5% van het totale areaal) vanuit het verleden. Hier doen zich in sommige gevallen knelpunten voor in het beheer en gebruik van de openbare ruimte. Ook is op sommige nieuwe locaties uit ruimtegebrek nog gekozen voor bomen in verharding als maatwerk optie.

3.3 Kwaliteit openbaar groen

Om een goed zicht te hebben op de technische kwaliteit van het openbaar groen wordt ieder jaar een inspectie op een deel van het bomenbestand uitgevoerd, de VTA inspectie. Hierbij wordt op systematische wijze iedere boom beoordeeld. Op basis van deze inspectie krijgt de gemeente inzicht in de huidige kwaliteit van de bomen. Door de resultaten van de afgelopen jaren wordt inzicht gegeven in het verloop van de kwaliteit.

Voor het overige openbaar groen wordt geen inspectie uitgevoerd op dit moment.

3.4 Inspectiegegevens

Inspecties bomen

Ieder jaar wordt een VTA inspectie uitgevoerd aan een deel van het bomenbestand. De VTA inspectie is een visuele controle van de boom. Dit betekent dat er niet binnen in de boom of onder het maaiveld wordt gekeken. Er zijn bomen die jaarlijks, 3-jaarlijks en 6-jaarlijks worden geïnspecteerd. Deze onderverdeling komt voort vanuit de leeftijd van een boom, de standplaats en de conditie van de boom.

Uit de VTA inspectie volgt een rapportage waarin per boom staat wat de conditie is en of er gebreken zijn geconstateerd. In een enkel geval wordt geadviseerd vervolgonderzoek uit te voeren.

Onderhoud dat voortvloeit uit de geconstateerde gebreken tijdens de VTA inspectie kan vaak worden onderverdeeld in groot en klein onderhoud. De grote en/of specialistische werkzaamheden worden door de gemeente gebundeld na de jaarlijkse veiligheidsinspectie en uitbesteed aan een gespecialiseerde aannemer.

Het klein onderhoud is meestal overzichtelijk en kan door de eigen dienst worden uitgevoerd, bijvoorbeeld tijdens het snoeiprogramma. Tevens wordt tijdens de onderhoudsrondes de inboet opgenomen waarna alle inboet in een keer wordt aangepakt.

Wanneer een gebrek acuut gevaar oplevert wordt direct actie ondernomen door de inspecteur. Hij meldt het gebrek bij de gemeente en die zorgt ervoor dat het gebrek door de eigen dienst of een aannemer snel wordt opgelost.

Inspecties openbaar groen

Het overige openbaar groen wordt niet apart geïnspecteerd. Tijdens de onderhoudsrondes wordt bepaald welke vakken niet meer met dagelijks onderhoud op de vastgestelde beeldkwaliteit kunnen worden gehouden. Deze vakken worden dan gerooid en opnieuw ingeplant.

3.5 MOR meldingen

Er komen gedurende het jaar verschillende MOR meldingen binnen bij de gemeente. Het betreft voornamelijk meldingen over onkruid in plantsoenen en in de verharding. Daarnaast gaan veel meldingen over bomen en boomonderhoud (bomen die licht wegnemen of te groot zijn en het snoeien van takken). De meldingen zijn vaak seizoensgebonden (onkruid in voorjaar en zomer, bladafval in de herfst) en hebben een relatie tot gepland regulier onderhoud. Het merendeel van deze meldingen wordt door het team Dagelijks Onderhoud opgelost en afgehandeld.

De algemene effecten en speerpunten die in het IBOR zijn beschreven vormen hét uitgangspunt voor dit beheerplan. Voor het openbaar groen wordt gesteld dat deze moet bijdragen aan voornamelijk biodiversiteit, gezondheid, klimaatadaptatie en sociale cohesie. Gebruikers moeten op een duidelijke, overzichtelijke en prettige manier gebruik kunnen maken van de openbare ruimte met zo min mogelijk conflictsituaties met andere gebruikers van de openbare ruimte. Om dit doel te behalen zijn de volgende activiteiten nodig die beschreven worden in dit hoofdstuk.

4.1 Activiteiten

Per asset wordt een beheerplan opgesteld met daarin een lijst van maatregelen. Hieronder is een korte opsomming gegeven van de categorieën maatregelen binnen het beheer van openbaar groen die de gemeente uitvoert. Het betreft een korte opsomming, geen uitputtende lijst.

Binnen dit beheerplan wordt gebruik gemaakt van de definities zoals gebruikt in de Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten (BBV). Bij de gemeente worden twee soorten onderhoud onderscheiden: dagelijks en planmatig onderhoud. Deze typen onderhoud vallen weer uiteen in twee soorten onderhoud.

4.2 Onderhoud

4.2.1 Dagelijks Onderhoud (DO)

Het dagelijks onderhoud bestaat uit het correctief- en preventief onderhoud en wordt onder regie van het team van Dagelijks Onderhoud uitgevoerd.

Dagelijks onderhoud gaat uit van de basis “schoon, heel en veilig”. Deze drie pijlers zijn de belangrijkste punten waarop wordt besloten om wel of geen onderhoud uit te voeren. In onderstaande tabel is te zien welke beeldkwaliteit niveaus er zijn en wat deze inhouden qua aantrekkelijkheid en gebruik.

Klachtafhandeling

Een onderdeel van dagelijks onderhoud is het afhandelen van klachten over het openbaar groen. Openbaar groen, bomen en het gebruik van groene plekken leveren soms klachten op van bewoners. Hierbij kan het gaan om de volgende klachten:

• -

  Klachten over de locatie van groen of bomen (aanwezigheid dan wel afwezigheid).

• -

  Onderhoud van het openbaar groen.

• -

  Overlast van bomen of groen.

• -

  Overlast door oneigenlijk gebruik.

Klachten worden als volgt afgehandeld, afhankelijk van de aard van de klacht:

Specifiek voor klachten over bomen gelden de volgende regels.

4.2.2 Planmatig Onderhoud (PO)

Het planmatig onderhoud is verdeeld in groot onderhoud en totale vervangingen (investeringen) en wordt onder regie van het team Inrichting en Beheer uitgevoerd. De omvang van dergelijke projecten omvat meerdere dagen of zelfs weken. Het betreft vaak een complete straat en wordt meestal ook integraal met andere disciplines opgepakt. Bovendien gaat het vaak gepaard met overlast voor aanwonenden en is er communicatie naar externen zoals aanwonenden of gebruikers. Activiteiten die hierbij horen zijn het schrijven van een opdracht, een aanbesteding doen etc. Een dergelijk project vraagt organisatie brede aandacht en participatie. Kaders hiervoor staan beschreven in de Leidraad Inrichting Openbare Ruime waarin ook wordt meegenomen hoe ingericht dient te worden.

4.2.3 Bijkomende kosten

De bijkomende kosten naast het daadwerkelijke fysieke onderhoud bestaan uit de volgende activiteiten:

• -

  De kosten voor inspectie en gegevensbeheer van bomen is niet ieder jaar gelijk. Dit komt doordat sommige bomen elk jaar geïnspecteerd worden, maar andere bomen eens per 3 of eens per 6 jaar. De hoeveelheid werk en bijbehorende kosten voor de inspectie fluctueren om die reden. Wel is er een cyclus in de kosten:

  Jaar 1 € 24.847 (bomen die elk jaar en elke drie jaar worden geïnspecteerd)

  Jaar 2 € 9.053 (bomen die elk jaar worden geïnspecteerd)

  Jaar 3 € 9.053 (bomen die elk jaar worden geïnspecteerd)

  Jaar 4 € 27.892 (bomen die elk jaar, elke drie jaar en elke 6 jaar worden geïnspecteerd)

  Jaar 5 € 9.053 (bomen die elk jaar worden geïnspecteerd)

  Jaar 6 € 9.053 (bomen die elk jaar worden geïnspecteerd)

  Daarna begint de cyclus weer bij jaar 1.

• -

  VAT-kosten 15%, dit zijn kosten voor de Voorbereiding, Advies en Toezicht (bijvoorbeeld grondonderzoeken of advies dat ingehuurd moet worden).

Het is van belang te bepalen hoeveel budget nodig is voor het onderhoud. Tevens is het van belang te bepalen wanneer de kosten te hoog worden voor het onderhoud en een groenvak beter kan worden verwijderd en/of vervangen.

Beheer van openbaar groen bestaat uit dagelijks onderhoud en planmatig onderhoud/vervanging.

• -

  Dagelijks onderhoud: het onderhoud dat regelmatig terugkeert om het groen in optimale esthetische en functionele staat te houden. Hierbij kan gedacht worden aan het schoffelen, snoeien en maaien. Alles is ter voorkoming van gebreken. Ook inspecties vallen hieronder.

• -

  Planmatig onderhoud/vervanging: het vervangen van groenvakken of bomen.

De vervanging van openbaar groen wordt meegenomen binnen het meerjarenplan onderhoud openbare ruimte dat jaarlijks wordt geactualiseerd. Het meerjarenplan onderhoud openbare ruimte wordt jaarlijks vastgesteld door het college. Ook de gemeenteraad wordt hierover geïnformeerd en kan hierin wijzigingen aanbrengen vanuit haar controlerende taak. Het exacte bedrag voor vervanging van openbaar groen kan dus variëren per jaar.

5.1 Dagelijks onderhoud

De benodigde budgetten voor dagelijks onderhoud stijgen. Het benodigd budget voor dagelijks onderhoud aan openbaar groen is €35.000,- extra per jaar. Dit extra bedrag is gebaseerd op het areaal en landelijke kengetallen. Het huidige budget voor dagelijks onderhoud van openbaar groen is exclusief eigen dienst € 1.473.608,-. Dit bedrag is opgebouwd uit (bedragen in €):

Onderhoud groen

Onderhoud groen bestekwerk

Wegen bermen

Natuurgebied Uithoorn

Biezenwaard

Om zoveel mogelijke bij te dragen aan de uitgangspunten uit het IBOR wordt het dagelijks onderhoud aan openbaar groen uitgevoerd door middel van beeldkwaliteit. Voor Uithoorn geldt de volgende keuze voor de beeldkwaliteit per functiegebied.

5.2 Planmatig onderhoud

De eerste vier jaar is goed inzichtelijk te maken met ramingen wat de verwachte kosten zijn. Daarna is dat niet mogelijk omdat de meerjarenplanning jaarlijks wordt bijgesteld aan de hand van de inspecties. Zo zijn de meest actuele en accurate cijfers beschikbaar. Om toch een doorkijk te geven naar de kosten voor openbaar groen na 2025 is gebruik gemaakt van kengetallen op basis van het areaal, type openbaar groen en de ondergrond. De gemiddelde kosten voor planmatig onderhoud vanaf 2025 zijn €197.912,- per jaar.

In de LIOR is de technische levensduur van openbaar groen vastgesteld. Deze betreft 50 jaar voor bomen en 25 jaar voor heesters.

5.3 Totale meerjareninvestering

Tabel 3 Jaarlijkse budgetten voor onderhoud van openbaar groen in €

6.1 Bewonerstevredenheid

In het onderzoek naar algemene bewonerstevredenheid (waar staat je gemeente) wordt op dit moment geen specifieke aandacht besteed aan het openbaar groen binnen de gemeente. De gegevens die zijn terug te vinden betreffen het aantal bomen per inwoner. Deze cijfers zijn ook uitgesplitst op wijkniveau.

Op Atlas van de Leefomgeving is de hoeveelheid groen binnen Uithoorn te zien (hoeveelheid groen binnen vakken van 10 bij 10 meter). Dit is op basis van geodata opgesteld en niet op basis van hoe bewoners hun omgeving ervaren.

Er zijn verschillende ontwikkelingen binnen het meten van bewonerstevredenheid. De ontwikkelingen worden gevolgd en voorgesteld op het moment dat deze toepasbaar zijn voor Uithoorn.

6.2 Kwaliteit Prestatie Indicatoren (KPI’s)

De KPI’s zijn de indicatoren die binnen de P&C cyclus worden gebruikt om te monitoren. Voor het openbaar groen zijn er nog geen indicatoren opgesteld. De reden hiervoor is dat bij openbaar groen, en bij bomen specifiek, de kwaliteit boven de kwantiteit gaat. Wel dient bij verwijderen van openbaar groen naar verhouding openbaar groen teruggeplaatst moeten worden, met inachtneming van de inrichtingseisen uit de LIOR.

6.3 Inspecties openbaar groen en bomen

De gemeente laat jaarlijks een visuele inspectie (VTA) op een selectie van de bomen van de gemeente uitvoeren door een hiervoor gecertificeerd inspectiebureau. De resultaten geven inzicht in de ernst en omvang van de conditie van de bomen. Daarnaast worden diverse kleine schades die invloed op de veiligheid hebben geïnventariseerd. Denk hierbij bijvoorbeeld aan boomwortelopdruk, zwammen op de stam of plakoksels.

De inspecties van de bomen worden uitgevoerd om de areaalgegevens op orde te houden en de risico’s van de bomen inzichtelijk te hebben. Op het overige groen worden geen inspecties uitgevoerd.

7.1 Afhandeling meldingen gebruikers

Gebruikers van de openbare ruimte kunnen een melding openbare ruimte (MOR) doen bij de gemeente wanneer zij iets zien wat stuk, onveilig of niet schoon is. Ook meldingen over openbaar groen of bomen kunnen hier gemeld worden. Een melding openbare ruimte wordt gedaan via de website van de gemeente en via de app “Makkelijk Melden”. Het team Dagelijks Onderhoud van de afdeling Buurt (Duo+) neemt de meldingen in behandeling.

Een melding kan ook digitaal via gemeente@Uithoorn.nl en telefonisch via het Klant Contact Centrum (KCC) gedaan worden. Het KCC maakt dan een melding aan de hand van de telefonische informatie en zet de melding door naar de behandelend ambtenaar.

De standaard verwerkingstijd van een MOR is:

Voor onveilige situaties:

• -

  Melding wordt in behandeling genomen binnen 1 dag

• -

  Onveilige situatie wordt verholpen binnen 1 dag

Voor overige meldingen (schoon en heel):

• -

  Melding wordt in behandeling genomen binnen 3 dagen

• -

  Melding wordt afgehandeld binnen 7 dagen

Voor meldingen die een informatieverzoek bevatten:

• -

  Deze meldingen worden doorgestuurd aan de betreffende vakafdeling (afhankelijk van het onderwerp kan dit een vakafdeling binnen Duo+ of de gemeente betreffen).

• -

  De standaard afhandelingstermijn voor een informatieverzoek betreft 6 weken.

7.2 Projecten

Binnen projecten in de openbare ruimte hanteren wij een standaard werkwijze:

• -

  Voornemen project

• -

  Start project

• -

  Uitvoering project

• -

  Oplevering project

• -

  Overdracht naar dagelijks onderhoud

7.3 Participatie binnen projecten

Bij het bepalen van de mate van participatie wordt de Participatienota gevolgd als leidraad. Hierin is een participatieladder opgenomen waarop de verschillende treden van participatie uitgewerkt (informeren, raadplegen, meedenken, meebeslissen, zelfbeheer). Per project weegt de projectleider af welk niveau van participatie wenselijk is. Dit wordt vooraf vastgelegd in de startdocumenten, ook wel Interne Opdracht Omschrijving (IOO) van het project.

Per project wordt bekeken hoe en wanneer er geparticipeerd wordt met belanghebbenden. Hierbij valt te denken aan brieven aan omwonenden, inloopbijeenkomsten, berichten op de website, uithoorndenktmee.nl of social media.

In paragraaf 4.2 zijn alle maatregelen benoemd die uitgevoerd zouden moeten worden om het openbaar groen binnen Uithoorn te beheren. Deze maatregelen moeten georganiseerd worden binnen de gemeentelijke organisatie. Hieronder is uitgesplitst welke rollen en verantwoordelijkheden er zijn en waar deze in de organisatie belegd zijn.

Verantwoordelijke beheerplan

De uitvoering van het beheerplan is de verantwoordelijkheid van de assetbeheerder groen binnen de afdeling Buurt van Duo+, team Inrichting en Beheer. De assetbeheerder is verantwoordelijk voor:

• -

  Informeren (samen met beleidsadviseur groen) van de afdeling Buurt, teams Inrichting en Beheer en Dagelijks Onderhoud, over het beheerplan en de uit te voeren maatregelen.

• -

  Het laten uitvoeren van planmatig onderhoud en vervanging aan de groenvoorzieningen.

• -

  Het bijhouden van de uitvoering van planmatig onderhoud en vervanging op de punten planning en financiën.

• -

  Het actualiseren van dit beheerplan in 2025.

Verantwoordelijke planmatig onderhoud en vervanging

De uitvoering van planmatig onderhoud en vervanging is de verantwoordelijkheid van een projectleider binnen de afdeling Buurt van Duo+, team Inrichting en Beheer. Planmatig onderhoud en vervanging wordt projectmatig opgepakt. Binnen dit project vindt ook participatie met bewoners en gebruikers plaats. De projectleider is verantwoordelijk voor:

• -

  Projectmatig uitvoeren van planmatig onderhoud en vervanging binnen de groenvoorzieningen die hiervoor per jaar zijn aangewezen.

• -

  De assetbeheerder informeren over de voortgang van de meerjarenplanning voor planmatig onderhoud en vervanging.

• -

  De assetbeheerder informeren over de uitvoering van planmatig onderhoud en vervanging op de punten planning en financiën.

• -

  Het organiseren van participatie binnen het planmatig onderhoud en vervanging van openbaar groen.

• -

  Het overdragen van nieuw ingerichte of vervangen groenvakken aan het team Dagelijks Onderhoud.

Verantwoordelijke communicatie

Communicatie over openbaar groen is de verantwoordelijkheid van de assetbeheerder. De medewerker binnen communicatie is verantwoordelijk voor de daadwerkelijke uitvoering van dit onderdeel. De communicatiemedewerker is verantwoordelijk voor:

• -

  Het actualiseren van de websitepagina betreffende openbaar groen en bomen.

• -

  Het bijhouden van de websitepagina.

• -

  Terugkoppelen aan de assetbeheerder over de websitepagina.

Verantwoordelijke uitvoering onderhoud aan openbaar groen

De uitvoering van de maatregelen in de openbare ruimte is de verantwoordelijkheid van het team Dagelijks Onderhoud. Binnen dit team zijn de toezichthouders openbaar groen degene die de uitvoering aansturen. De toezichthouders zijn verantwoordelijk voor:

• -

  Het uitvoeren van de maatregelen in de openbare ruimte om groenvoorzieningen te beheren zoals beschreven in dit beheerplan.

• -

  Het terugkoppelen aan de assetbeheerder over de uitgevoerde maatregelen binnen het dagelijks onderhoud. In de praktijk wordt de assetbeheerder benaderd bij zaken waar de maatregelen tot discussie leiden.

• -

  Aanleveren informatie aan team Communicatie voor het invullen van de website. Indien nodig in samenspraak met de assetbeheerder.

• -

  Het verwerken van de financiële administratie over de uitgevoerde maatregelen binnen het dagelijks onderhoud.

• -

  Het afhandelen van meldingen over openbaar groen en bomen.

In 2022 wordt een onderzoek naar de conditie van de bomen in Uithoorn uitgevoerd en uitgewerkt in een visie ten aanzien van het beheer van bomen. Dit onderzoek is bedoeld om in kaart te brengen welke conditie de bomen hebben, of er zich knelpunten voordoen in beheer en/of gebruik van de openbare ruimte en welke maatregelen er uitgevoerd moeten worden. Expliciet is er aandacht voor de conditie van bomen in verharding. Hierbij wordt naar individuele bomen gekeken, maar ook naar boomstructuren als lanen. Dit onderzoek vormt de onderlegger voor het opstellen van een planning voor het vervangen van bomen in de komende jaren.

In 2022 wordt de waardevolle bomenlijst geactualiseerd. De huidige regels omtrent waardevolle bomen blijven tot de actualisatie van kracht. De regels zijn:

• -

  Bomen op de waardevolle bomenlijst zoals gepubliceerd op de gemeentelijke website mogen niet worden gekapt zonder omgevingsvergunning (activiteit kappen).

• -

  Aanmelden van bomen voor op de waardevolle bomenlijst kan via de informatiekanalen van de gemeente. De boom wordt getoetst aan de criteria van bijlage 3 (deze zijn overeenkomstig de criteria zoals deze in het Bomenbeleidsplan Uithoorn golden).