Beleidsregel paracommercie gemeente Zevenaar 2021

Ondertekening

TOELICHTING

Aanleiding

In 2018 zijn de gemeente Rijnwaarden en Zevenaar gefuseerd tot de gemeente Zevenaar. Na een fusering moet wettelijk binnen 2 jaar het beleid geharmoniseerd zijn. In artikel 4 van de Alcoholwet is bepaald dat de gemeente verplicht is bij verordening nadere regels te stellen over alcohol verstrekking bij paracommerciële rechtspersonen om oneerlijke concurrentie te voorkomen. In oktober 2019 is de Alcoholverordening geharmoniseerd en vastgesteld door de gemeenteraad. In paragraaf 4 (art. 7 t/m 11) van deze verordening zijn conform artikel 4 van de Alcoholwet regels gesteld aan de alcoholverstrekking aan paracommerciële rechstpersonen.

Art 7: start verkoop 1 uur voor aanvang tot uiterlijk 2 uur na afloop activiteit;

Art 9: geen alcohol tijdens bijeenkomst van persoonlijke aard (bruiloften en partijen);

Art 10: geen verkoop sterke drank;

Art 11: verstrekken van informatie voor vergunningverlening;

Art 17 en 18: de mogelijkheid om ontheffingen te verlenen op artikelen 7, 9 en 10 van deze beleidsregel.

Binnen de twee oude gemeenten zat er een verschil tussen de beleidsregels paracommerciële horeca. Naast de harmonisatie van de verordening was dus ook een harmonisatie van de beleidsregels noodzakelijk.

Om te komen tot een gedragen set aan regels passend bij Zevenaar heeft er een interne en externe consultatieronde plaatsgevonden. Eerst hebben interviews plaatsgevonden met beleidsadviseurs van diverse domeinen (sport, cultuur, economie, welzijn, veiligheid, vergunningverlening en handhaving), bestuurders, politie en Koninklijke Horeca Nederland. Op basis hiervan ontstond een eerste beeld van de gemeente Zevenaar en de rol van de paracommerciële rechtspersonen binnen de nieuwe gemeente Zevenaar.

Vervolgens hebben in maart 2020 drie consultatiebijeenkomsten plaatsgevonden op het gemeentehuis in Zevenaar: Een voor alle sportverenigingen; een voor de commerciële horeca en een voor schutterijen en dorpshuizen1. Tot slot heeft het conceptbeleid 6 weken ter inzage gelegen.

De interviews en de consultatiebijeenkomsten geven het volgende beeld: de gemeente Zevenaar is gevormd door meerdere gemeentelijke herindelingen de afgelopen decennia. Zevenaar is de grootste kern met daarom heen diverse andere kernen. De recente maar ook oudere herindelingen zijn nog steeds merkbaar in het DNA en beleid van de huidige gemeente Zevenaar. De gemeente streeft naar eenheid, uniformiteit en heldere regels voor haar inwoners. Daarbij dient er wel aandacht te zijn voor de aard en karakter van de verschillende kernen. De kernen kennen een actief verenigingsleven. Schutterijen en dorpshuizen vervullen met name in de kleinere kernen een belangrijke maatschappelijke rol. Met name in die kernen is er geen of nauwelijks commerciële horeca aanwezig.

Gekeken naar het de praktijk in de verschillende kernen ligt de brandbreedte van het aantal ontheffingen tussen de 2 en 12. De 12 is mede gebaseerd op het aantal activiteiten dat destijds werd georganiseerd door de schutterij in Lobith. Momenteel hanteert de gemeente Zevenaar een pilot waarbij het uitgangspunt 4 ontheffingen is met uitzondering van de vier Zevenaarse schutterijen, zij mogen 7 ontheffingen aanvragen. Het afgelopen jaar zijn er nauwelijks meldingen gedaan van activiteiten of ontheffingen aangevraagd. Dat kan inhouden dat er geen behoefte aan is of dat ze simpelweg niet worden aangevraagd. Tijdens de consultatiebijeenkomsten gaven met name de sportverenigingen aan geen gebruik te maken van de ontheffingen en geen feestjes van persoonlijke aard te houden. Voor enkele schutterijen en dorpshuizen geldt dat ze niet werden aangevraagd. De reden is een combinatie van administratieve last, onduidelijkheid in de regels en angst het aantal te overschrijden.

De sportverenigingen geven aan dat ze zelf al strikte regels hanteren als het gaat om het schenken van alcohol. De personen op de vergunning hebben de vereiste papieren en barvrijwilligers worden gestimuleerd om de gratis onlinecursus Verantwoord Alcohol Schenken2 te volgen.

Ten aanzien van sterke drank wordt hier verschillend mee omgegaan door de paracommerciële rechtspersonen. Een deel van de verenigingen doet het bewust niet en maakt hooguit gebruik van kant en klare premixdrankjes3. Er zijn ook verenigingen die het onder de toonbank verkopen voor met name die paar oudere leden die graag een borrel drinken. En er zijn verenigingen die zichtbaar sterke drank schenken. Zij geven daarbij aan dat zij een met name een grotere groep oudere leden hebben die graag een borrel drinken na de hoofdactiviteit. Dit zien we vooral bij de schutterijen en dorpshuizen.

De commerciële horeca geeft aan over het algemeen geen oneerlijke concurrentie te ervaren van de paracommerciële horeca. Belangrijk voor de commerciële horeca is daarbij wel dat het aantal ontheffingen beperkt blijft en er geen sprake is van persoonlijke bijeenkomsten. Enkele ondernemers geven ook aan dat ze soms twijfels hebben bij de kernactiviteiten en de gehanteerde eindtijd van maximaal twee uur na de hoofdactiviteit. Als voorbeeld wordt aangegeven dat een overleg wordt aangegrepen om nog even aan de bar door te zakken. De commerciële horeca benadrukt daarom het belang van regelmatige handhaving op zowel de activiteiten als op de leeftijdsgrenzen.

Ten aanzien van de eindtijden geven de sportverenigingen aan behoefte te hebben aan een duidelijke eindtijd. Ook vinden zij het belangrijk dat ook na een uitwedstrijd de mogelijkheid bestaat om iets te drinken op de vereniging.

Vanuit de verenigingen komen verschillende signalen ten aanzien van de uniformiteit van de beleidsregels. Enerzijds is er behoefte aan maximale transparantie, uniformiteit en eenvoudige regels. Anderzijds zijn er verenigingen die vragen om maximaal maatwerk waarbij per vereniging bekeken moet worden wat het beste past op dat moment in die situatie. Dit zijn uitersten die moeilijk toepasbaar zijn binnen één set regels.

Voor met name de dorpshuizen is er behoefte aan duidelijkheid over welke activiteiten wel en niet onder de vergunning vallen. In de dorpshuizen komen meerdere verenigingen samen die daar hun activiteiten organiseren. Dit zijn zowel sportverenigingen als meer sociaal-culturele verenigingen.

Artikel 2 Voorschriften en beperkingen

Het schenken van zwakalcoholhoudende dranken is toegestaan van één uur voor tot twee uur na de hoofdactiviteit van de paracommerciële rechtspersoon.4 Afhankelijk van de paracommerciële rechtspersoon is dat een sportactiviteit, sociaal- culturele of activiteiten ter bevordering van sociale cohesie, educatieve activiteit of levensbeschouwelijke activiteit. De hoofdactiviteit kan dus zijn een voetbaltraining of -wedstrijd, creatie-activiteit, koffiemiddag voor ouderen, repetitie of voorstelling/optreden et cetera.

Deze regel is ook van toepassing op een uitwedstrijd. Na thuiskomst van een uitwedstrijd kan er dus nog twee uur alcohol worden geschonken. De beperking is opgenomen om te voorkomen dat in de inrichting alcohol wordt verstrekt als er geen activiteiten plaatsvinden die passen binnen de doelstelling. Op dagen dat er geen doelstellingsactiviteiten zijn georganiseerd, mag er dus geen alcohol worden geschonken.

Sommige verenigingsgebouwen en dorpshuizen worden gebruikt door meerdere verenigingen. Om de schijn van incidentele zaalverhuur te voorkomen waardoor er oneerlijke concurrentie ontstaat, moet er bij de medegebruiker sprake zijn van structureel en aantoonbaar gebruik van het dorpshuis of verenigingsgebouw.

De commerciële horeca in Zevenaar kent verplichte sluitingstijden. Om oneerlijke concurrentie te voorkomen ligt het in de lijn de verenigingen dan ook een sluitingstijd mee te geven. Het is niet toegestaan alcohol te schenken tussen 01.00 uur en 10.00 uur. Tijdens de consultatieronde is door verschillende partijen aangegeven om één standaard eindtijd mee te geven. Daarbij zijn tijden als 20.00 uur en 22.00 uur genoemd. Dit blijkt in de praktijk niet haalbaar omdat sommige verenigingen in de avonduren nog trainingen en wedstrijden hebben. De eindtijd van 01.00 uur geeft de verenigingen de mogelijkheid om na de late wedstrijd of training nog iets te schenken. Tegelijkertijd sluiten de verenigingen eerder dan de reguliere horeca.

Bijeenkomsten van persoonlijke aard zijn niet toegestaan. Dit zijn bijeenkomsten die geen direct verband houden met de activiteit van de desbetreffende paracommerciële rechtspersoon. Denk daarbij aan verjaardagen, bruiloftsfeesten, recepties, koffietafels, jubilea, bedrijfsfeesten, et cetera. Binnen de gemeente Zevenaar zijn er voldoende horecagelegenheden om dergelijke activiteiten te organiseren. Met dit verbod wordt oneerlijke concurrentie met de commerciële horeca voorkomen.

Voor duidelijke incidentele, clubgebonden bijeenkomsten zoals een kampioensfeest, feest bij een eindejaarstoernooi, feestavond voor vrijwilligers, een jubileumfeest voor de voorzitter of een ander bestuurslid etc. geldt dat deze activiteiten niet als een bijeenkomst van persoonlijke aard worden gezien, maar als een met de kernactiviteit verbonden voortgezette bijeenkomst, zie ook de bijlage.

In de Alcoholverordening Zevenaar 2021 is opgenomen dat paracommerciële inrichtingen tussen de eerder genoemde tijden alleen zwak-alcoholische drank mogen schenken, artikel 7 lid 2 van deze beleidsregel. In artikel 10 wordt het verbod op het schenken van sterke drank nog eens benadrukt. In artikel 18 van de Alcoholverordening is de mogelijkheid opgenomen dat de burgemeester een permanente dan wel tijdelijke ontheffing kan verlenen voor het schenken van sterke drank. In de toelichting van de Alcoholverordening staat benoemd dat in het kader van de gezondheid en de concurrentiepositie het uitgangspunt is dat een ontheffing niet wordt verleend tenzij....

Een (tijdelijke) ontheffing van het schenken van sterke drank dient expliciet aangevraagd te worden.

De aanvrager moet in de aanvraag beargumenteren waarom het schenken van sterke drank belangrijk is voor de activiteiten en de leden van de vereniging of het dorpshuis. En waarom de burgemeester een (tijdelijke) uitzondering moet maken voor de vereniging of dorpshuis ten aanzien van het verbod op het schenken van sterke drank. Het dorpshuis zal dus expliciet een ontheffing moeten aanvragen voor het schenken van een borrel voor de oudere leden. Het advocaatje, wijn of biertje blijft mogelijk. Onderdeel van de onderbouwing is hoe de vereniging het schenken aan minderjarige en overmatig alcoholgebruik voorkomt.

Het is verboden om te stunten met prijzen van alcoholhoudende drank. Prijsacties van meer dan 25% zijn niet toegestaan. Het is de Nederlandse Voedsel en Warenautoriteit die handhaaft. Met deze beleidsregel ontmoedigt de burgemeester overmatige alcoholconsumptie.

De paracommerciële rechtspersonen voeren actief beleid gericht op het voorkomen of beperken van alcoholmisbruik onder jongeren beneden de 18 jaar. Zij stellen hiertoe beleid vast bijvoorbeeld in het bestuursreglement en leggen daarop verzoek van de burgemeester verantwoording over af.

Uniforme openbare voorbereidingsprocedure

Het verlenen van een vergunning voor een paracommerciële rechtspersoon wordt voorbereid met de uniforme voorbereidingsprocedure zoals bedoeld in afdeling 3.4 van de Algemene wet bestuursrecht (Awb). Voordat de burgemeester een definitief besluit neemt, moet een ontwerpbesluit ter inzage worden gelegd. In een huis-aan-huis-blad wordt het ter inzage leggen gepubliceerd. Vervolgens kunnen belanghebbenden hun zienswijze indienen en neemt de burgemeester een definitief besluit.

Tegen het besluit kunnen belanghebbende, die zienswijze hebben ingediend, beroep instellen.

De afwijzing van een aanvraag om een vergunning, volgt de reguliere procedure voor het nemen van besluiten. Het definitieve besluit wordt dus genomen zonder dat een ontwerp ter inzage wordt gelegd. Tegen het besluit om een vergunning te weigeren staat bezwaar en vervolgens beroep open.

Artikel 3 Ontheffingen

De Alcoholwet geeft de burgemeester de bevoegdheid om ontheffing te verlenen van de beperkingen in de vergunning. Voor bijzondere gelegenheden wil de burgemeester ook van deze mogelijkheid gebruikmaken. De wijze waarop de burgemeester gebruikmaakt van de ontheffingsmogelijkheid staat in de artikelen 3 en 4 van deze beleidsregel.

Om oneerlijke concurrentie te voorkomen is er geen ruimte voor ontheffingen voor bijeenkomsten van persoonlijke aard. Voor verjaardagen, bruiloftsfeesten, recepties, koffietafels, condoleancebijeenkomsten, jubilea, bedrijfsfeesten, et cetera zijn er binnen de gemeente voldoende commerciële horecagelegenheden. Wel biedt de burgemeester de mogelijkheid aan paracommerciële rechtspersonen om activiteiten te organiseren die niet direct passen binnen de kernactiviteiten van de vereniging maar ook niet vallen onder bijeenkomsten van persoonlijke aard. Het betreft dan veelal sociaal-culturele activiteiten. Het aantal is tot stand gekomen op basis van de consultatiebijeenkomsten met de verenigingen, dorpshuizen en commerciële horeca in maart 2020.

Door in de vergunning het aantal ontheffingen op te nemen dat kan worden aangevraagd is voor elke vereniging duidelijk waar ze aan toe zijn.

De termijn voor het doen van de aanvraag voor de vergunning en voor een ontheffing is zes weken. Belangrijk is dat de aanvraag volledig en tijdig wordt ingediend. Een aanvraag die later binnenkomt of niet volledig is, kan worden geweigerd. Het tijdig en volledig indienen van de aanvraag is nodig om deze goed te kunnen beoordelen. Wij hebben ongeveer zes weken nodig om de aanvraag te beoordelen en een beslissing voor te bereiden en te nemen.

Reguliere besluitprocedure

Anders dan het verlenen of wijzigen van de vergunning geldt de reguliere procedure. Het definitieve besluit wordt dus genomen zonder dat een ontwerp ter inzage wordt gelegd. Tegen het verlenen of weigeren van een ontheffing staat voor belanghebbenden bezwaar open.

Artikel 4 Weigeren aanvraag ontheffing

In artikel 4 staan de weigeringsgronden. De kern van de regeling is dat de burgemeester per vergunning een maximaal aantal ontheffingen kan verlenen per jaar. Het maximum is standaard 2 ontheffingen per vergunninghouder per jaar. Voor de schutterijen en dorpshuizen geldt een maximum van 7 ontheffingen per jaar per locatie. Mocht de situatie ontstaan dat er op één locatie meerdere paracommerciële vergunninghouders zijn, dan nog is het maximum van het aantal ontheffingen voor die locatie gesteld op 7. Op die manier wordt voorkomen dat op de locatie alsnog oneerlijke concurrentie ontstaat met de commerciële horeca of dat er sprake is van overlast voor de omgeving.

De extra ontheffingen voor de schutterijen en dorpshuizen zijn wenselijk omdat deze verenigingen van oudsher een verbindende rol hebben in de samenleving en hun locaties door meerdere verenigingen worden gebruikt.

Artikel 5 Hardheidsclausule

Onder bijzondere omstandigheden is de burgemeester bevoegd om van de verordening en beleidsregel af te wijken. Dat geldt als de strikte toepassing van de beleidsregel onder bijzondere omstandigheden leidt tot nadelige of voordelige gevolgen voor één of meer belanghebbenden die onevenredig zijn in verhouding tot de met de beleidsregel te dienen doelen. Het moet dan gaan om omstandigheden waarin de verordening en beleidsregel niet voorziet.

Dat heeft tegelijkertijd tot gevolg dat onder normale omstandigheden niet afgeweken mag worden en de verordening en beleidsregel moet worden gevolgd. Het is de aanvrager die de bijzondere omstandigheden moet aanvoeren en zo nodig bewijzen. Alleen als de bijzondere omstandigheden overduidelijk aanwezig zijn, kan van de burgemeester worden verwacht dat hij daar uit eigen beweging rekening mee houdt bij de besluitvorming. Strikt genomen hoeft de hardheidsclausule niet in het beleid opgenomen te worden. De wet voorziet in een algemene formulering van deze clausule.

Artikel 6 Evaluatiebepaling

Het tijdig evalueren van deze beleidsregel is belangrijk. De beleidsregel zal in [....] inwerkingtreden. Na twee jaar wordt deze geëvalueerd. Mochten er tussentijds aanpassingen noodzakelijk blijken waarvoor de evaluatie niet kan worden afgewacht, dan is tussentijdse aanpassing mogelijk. Bij de evaluatie zal in ieder geval het maximumstelsel voor ontheffingen worden geëvalueerd.

Artikel 7 Citeertitel, overgang en inwerkingtreding

Deze beleidsregels zijn de enige geldende beleidsregels ten aanzien van het verlenen van paracommerciële rechtspersonen. Eerdere beleidsregels en pilots binnen de gemeente Zevenaar en de voormalige gemeenten binnen de gemeente Zevenaar komen met het inwerking treden van deze beleidsregel te vervallen.

In de Alcoholverordening Zevenaar 2021 is bepaald dat alle ontheffingen komen te vervallen. Om onduidelijkheid te voorkomen over de juistheid van de eerder verstrekte vergunningen en ontheffingen aan paracommerciële rechtspersonen is het wenselijk dat ze alle paracommerciële rechtspersonen een nieuwe vergunning en ontheffing aanvragen. Dit zorgt voor duidelijkheid bij de paracommerciële rechtspersonen, de commerciële horeca en handhaving. Door een periode van zes maanden in te stellen hebben de paracommerciële rechtspersonen en de gemeente voldoende tijd voor het indienen en verwerken van de aanvragen.

Bijlage 1: Checklist (niet limitatief)

Activiteiten die zonder ontheffing door een vereniging of stichting mogen worden georganiseerd en waarbij alcoholhoudende dranken mogen worden verstrekt:

Sportieve / Recreatieve instellingen: (zoals voetbalvereniging, tennisvereniging, scouting etc.)

• •

  trainingsavonden;

• •

  wedstrijden;

• •

  jubileumfeest van het bestuur;

• •

  afscheidsfeest van het bestuur / een bestuurslid;

• •

  feestavond voor vrijwilligers (maximaal 1 a 2 keer per jaar);

• •

  sinterklaas en kerstviering (alleen voor leden);

• •

  nieuwjaarsborrel (alleen voor leden);

• •

  jaarvergaderingen;

• •

  jaarfeest of afsluiting seizoen (maximaal 1 keer per jaar);

• •

  toernooi;

• •

  kampioenschap;

• •

  overige strikt clubgerelateerde feesten voor leden.

Sociaal-culturele instellingen: (zoals dorps- en buurthuizen, schutterijen, carnavalsverenigingen)

• •

  bijeenkomsten / vergaderingen / feesten van en voor verenigingen en stichtingen die gebruik maken van het pand (dus alleen toegankelijk voor leden);

• •

  sociaal-culturele activiteiten gerelateerd aan de kernactiviteiten van de vereniging/stichting (incl. repetities en voorstellingen);

• •

  jubileumfeest van het bestuur;

• •

  afscheidsfeest van het bestuur / een bestuurslid;

• •

  feestavond voor vrijwilligers (maximaal 1 a 2 keer per jaar);

• •

  sinterklaas en kerstviering (alleen voor leden);

• •

  nieuwjaarsborrel (alleen voor leden);

• •

  jaarvergaderingen.

Educatieve instellingen:

• •

  lessen / cursussen (indien alcoholverstrekking hier direct verband mee heeft);

• •

  afstudeerbijeenkomst / diploma-uitreiking;

• •

  schoolfeesten voor leerlingen;

• •

  ouderavond;

• •

  laatste schooldag;

• •

  sportdag voor leerlingen en leraren.

Instellingen van levensbeschouwelijke of godsdienstige aard:

• •

  Alle activiteiten die te maken hebben met levensbeschouwelijke of godsdienstige zaken, zoals bijeenkomsten, cursussen, kerstviering etc.;

• •

  Extra attentie: aan personen tot 18 jaar mag in het geheel geen alcoholhoudende drank verstrekt worden.