Nadere regels subsidie gebouweigenaren aardbevingsgebied als tegemoetkoming voor niet-uitlegbare verschillen met betrekking tot versterkingsmaatregelen; kortweg subsidieregeling Blok B.

Ondertekening

TOELICHTING

I. Algemeen

1. Inleiding

Op 6 november 2020 zijn bestuurlijke afspraken gemaakt tussen het Rijk, de provincie Groningen en de gemeenten Groningen, Het Hogeland, Midden-Groningen, Eemsdelta (tot 1 januari 2021 gemeenten Delfzijl, Loppersum en Appingedam) en Oldambt. De afspraken hebben onder meer betrekking op het verloop van het versterkingsprogramma en het toekomstbestendig maken van een deel van de gebouwenvoorraad.

Het doel van het versterkingsprogramma is te beoordelen of gebouwen voldoen aan de veiligheidsnorm en, indien nodig, te versterken zodat ze aan de veiligheidsnorm voldoen. De Nederlandse Praktijkrichtlijn (NPR):9998 is het beoordelingskader. Als gevolg van de afbouw van de gaswinning is ook het beoordelingskader geactualiseerd.

Door tijdsverloop tussen opname, beoordeling en uitvoeren van de versterking is de situatie ontstaan dat eigenaren een beoordeling hebben ontvangen op basis van een inmiddels geactualiseerde NPR. Beoordeling volgens de nieuwste inzichten leidt naar verwachting tot een minder ingrijpende versterking of helemaal geen versterking. Omdat versterking ook onderhoud en verbetering van het gebouw inhoudt, hebben eigenaren daar in hun verwachtingen rekening mee gehouden.

De beoordeling heeft vaak niet in een logisch cluster van gebouwen plaatsgevonden. Daardoor is het beeld in één straat of buurt divers: sommige gebouwen zijn beoordeeld, maar op basis van inmiddels verouderde inzichten, andere gebouwen zijn nog niet beoordeeld. De bestuurlijke afspraken maken het mogelijk dat alle gebouwen volgens de nieuwste inzichten worden beoordeeld. Het gevolg is echter ook dat in één straat of buurt sommige eigenaren aanspraak maken op subsidie en een vrij te besteden tegemoetkoming en eigenaren met vergelijkbare woningen in dezelfde buurt niet, terwijl zij zich in vergelijkbare positie bevinden.

Dit is een maatschappelijk ongewenst verschil wanneer zich dit op grote schaal voordoet. Daarom is afgesproken dat circa 4.000 eigenaren van gebouwen in bepaalde dorpen en wijken:

• a.

  die een beoordeling op basis van de nieuwste inzichten kunnen krijgen (nieuwer dan NPR:9998:2018 T2) én

• b.

  die in een vergelijkbare woning wonen als eigenaren die voor een herbeoordeling kunnen kiezen én

• c.

  die in dezelfde buurt of hetzelfde wonen als die eigenaren ook de mogelijkheid van subsidie krijgen en aanspraak op de vrij besteedbare tegemoetkoming.

Dit is niet in alle gevallen een oplossing. Daarom kunnen de colleges eigenaren uit blok B de mogelijkheid bieden om voor aanvullende maatregelen te kiezen. Aanvullende maatregelen hebben als doel:

• d.

  specifieke problemen op te lossen of

• e.

  gevoelens van onveiligheid weg te nemen of

• f.

  een vergelijkbaar pakket aan te bieden als onder een verouderde NPR.

In de bestuurlijke afspraken is dit geheel 'blok B' genoemd. De colleges hebben bepaald (geclusterd) welke gebouwen tot blok B behoren en welke eigenaren daarvan aanvullende maatregelen aangeboden krijgen.

De gemeente Appingedam, Delfzijl en Loppersum hebben in 2020 in aanloop naar de bestuurlijke afspraken van 6 november 2020 clustervoorstellen gedaan. Deze clusters zijn voorgesteld om te voorkomen, dat bij de toepassing van de nieuwste norm, er binnen het dorp, wijk of straat verschillen ontstaan, die leiden tot sociale ontwrichting.

Het betreft per definitie gebouwen die op de nieuwste inzichten worden beoordeeld (NPR 9998:2018 Tijdvak 5 of later). Gebouwen die op een oudere norm zijn beoordeeld (NPR 9998:2018 Tijdvak 2 of eerder), vallen onder de Rijksregeling van Blok A.

Voor de adressen binnen de clustering is in basis een compensatie beschikbaar van € 30.000,-- waarvan € 13.000,-- vrij besteedbaar en € 17.000,-- voor het verduurzamen, het onderhouden en/of verbeteren van de woning/het gebouw. De eigenaren van deze adressen hebben allen een brief gekregen dat zij onder de regeling vallen.

Criteria gemeentelijke regeling

De grootse aantallen adressen voor clustering in Blok B zijn geselecteerd omdat er in de directe omgeving van het dorp of wijk, een groot percentage adressen is die op een oudere norm zijn beoordeeld. Hier vindt veel versterking of sloop-nieuwbouw plaats, wat leidt tot dermate grootschalige ongelijkheid binnen kleinere gemeenschappen dat een aanvullende compensatie op zijn plaats is.

In de volgende dorpen betreft het alle woningen en andere gebouwen - voor zover deze niet vallen onder Blok A - met een duidelijke verblijfsfunctie:* Eenum, Garrelsweer, Leermens, Loppersum, Meedhuizen, Oosterwijtwerd, Wirdum, 't Zandt en Zeerijp. Binnen het stedelijk gebied betreft het de buurten: Appingedam Historisch Centrum (binnen het Rijksbeschermd Stadsgezicht) en de volgende buurten binnen de wijk Tuikwerd: Oogstbuurt, Tuikwerd en Vogelbuurt.

Een kleiner aantal adressen is geselecteerd omdat in de directe omgeving vergelijkbare of identieke woningen binnen de versterkingsscope op een oudere norm zijn beoordeeld. Het betreft specifieke woningen met veelal kleinere aantallen in de dorpen/wijken: Appingedam Centrum (buiten het Rijksbeschermd Stadsgezicht), Middelstum, Stedum, Tjamsweer, en Wagenborgen.

In enkele situaties wordt een maatwerkaanpak aangeboden (117 adressen).

Hieronder vallen de aanvullende versterkingsmaatregelen en/of sloop-nieuwbouw die op 117 adressen worden aangeboden. Kiest een eigenaar hiervoor, dan vervalt in basis de aanspraak op € 30.000,--. Wel is dan een bedrag van € 7.000,-- beschikbaar voor verduurzamingsmaatregelen en/of deelname aan een lokaal energieproject. De betreffende eigenaren worden afzonderlijk geïnformeerd over de mogelijkheden.

* enkele loodsen en schuren met een apart adres vallen hier niet onder.

De regeling is een gemeentelijke regeling en wordt, net als de rijksregeling, door het Samenwerkingsverband Noord-Nederland (SNN) in mandaat uitgevoerd. SNN is een samenwerking van de provincie Groningen, Drenthe en Friesland.

In de bestuurlijke afspraken is tevens de mogelijkheid opgenomen dat eigenaren aanspraak kunnen maken op onafhankelijke ondersteuning bij het maken van keuzes over de inzet van de subsidie. Deze ondersteuning loopt via de gemeentelijke energieloketten.

2. Verhouding tot de subsidieregeling van het rijk

De minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties heeft een subsidieregeling vastgesteld voor gebouweigenaren voor verduurzaming, onderhoud en verbetering van het gebouw. Gebouweigenaren kunnen niet voor beide regelingen in aanmerking komen. Waar mogelijk wordt de toelichting van de rijksregeling ook in deze toelichting op de regeling overgenomen.

3. Hoofdlijnen van de regeling

3.1 Doelgroep

Eigenaren van gebouwen in blok B en aan wie het college een brief heeft verstuurd vormen de doelgroep van deze subsidieregeling. Deze doelgroep bestaat uit:

• a.

  eigenaar van een gebouw aan wie de keuze is aangeboden om voor aanvullende maatregelen te kiezen en dat ook heeft gekozen; en

• b.

  eigenaar van een gebouw aan wie geen keuze is aangeboden om voor aanvullende maatregelen te kiezen of de keuze wel is geboden maar van deze keuze geen gebruikt is gemaakt.

Alle betrokken eigenaren van gebouwen in Blok B binnen de gemeente Eemsdelta krijgen een brief van het college waarin is aangegeven dat aanspraak op deze regeling gemaakt kan worden.

Voor 117 adressen geldt dat een eigenaar van een gebouw een keuze wordt aangeboden om voor aanvullende maatregelen te kiezen en dat ook heeft gekozen. Aanvullende maatregelen kunnen worden ingezet om:

• a.

  specifieke problemen op te lossen

• b.

  gevoelens van onveiligheid weg te nemen

• c.

  een vergelijkbaar pakket aan te bieden als onder een verouderde norm.

De betrokken eigenaren binnen de gemeente Eemsdelta krijgen een brief van het college waarin is aangegeven dat ze aanvullende maatregelen krijgen aangeboden. In alle gevallen worden de mogelijkheden en gevolgen in overleg met de betrokken eigenaar besproken.

3.2. Openstelling en subsidieplafond

De regeling treedt in werking op 15 november 2021. De regeling maakt het mogelijk dat eigenaren die eerdere investeringen hebben gedaan aan hun gebouw, hiervoor ook subsidie kunnen aanvragen. Dit kan voor eerdere investeringen na 6 november 2020. Dit is de datum dat de bestuurlijke afspraken zijn gepubliceerd. Vanaf dat moment kunnen eigenaren zijn gaan investeren in het onderhoud en de verbetering van het gebouw in afwachting van de subsidie.

3.3. Omvang subsidie

Het subsidiebedrag is 100% van de subsidiabele kosten met een maximum van € 17.000,-- per adres. De subsidieomvang is lager, namelijk € 7.000,--, als een eigenaar aanvullende maatregelen aangeboden krijgt en daarvoor kiest.

3.4. Subsidiabele activiteiten

De regeling stimuleert verduurzaming, onderhoud en verbeteringen in of verbonden aan het gebouw. Ook de kosten van deelname aan een lokaal energieproject, een maatwerkadviesrapport in het kader van verduurzaming vallen hieronder. In de toelichting van artikel 4, 5 en 6 zijn de subsidiabele kosten uitgebreid omschreven. Met deze activiteiten worden investeringen in toekomstbestendige gebouwen in het aardbevingsgebied gestimuleerd.

3.5. Vrij besteedbare vergoeding

Eigenaren in blok B kunnen een vrij besteedbare vergoeding van € 13.000,-- aanvragen. De aanspraak op de vergoeding is niet afhankelijk van een subsidieaanvraag. Eigenaren die aanvullende maatregelen aangeboden krijgen en daarvoor kiezen, komen niet voor de vergoeding in aanmerking.

3.6. Uitvoering

SNN voert de regeling uit.

Het is mogelijk om meerdere aanvragen te bundelen en op hetzelfde moment in te dienen. Eigenaren kunnen per adres het subsidiebedrag aanvragen maximaal in twee keer. Zodoende hoeft de eigenaar niet in één keer het gehele bedrag aan te vragen en kunnen de subsidiabele activiteiten verspreid worden, wanneer dit de eigenaar uitkomt.

De procedure gaat na indiening van de aanvraag als volgt:

• •

  In het aanvraagformulier wordt een realistische prijsopgave of een offerte of opdrachtbevestiging voor de betreffende maatregelen ingevuld.

• •

  Op een subsidieaanvraag wordt op grond van artikel 22 van het Kaderbesluit BZK-subsidies uiterlijk dertien weken na ontvangst van de volledige aanvraag een beschikking gegeven.

• •

  Vervolgens wordt binnen twee weken na de datum van de beschikking tot subsidieverlening een voorschot verstrekt van 100% van de subsidiabele kosten.

• •

  Achteraf kan worden gecontroleerd of de maatregelen tijdig zijn aangebracht of geïnstalleerd en in gebruik genomen, dan wel dat het maatwerkadvies-rapport is opgeleverd, bijvoorbeeld door het opvragen van bewijzen.

• •

  De subsidie wordt na 36 maanden na verlening van de subsidie ambtshalve vastgesteld. Hiervoor is geen aparte aanvraag tot subsidievaststelling nodig.

• •

  Indien daartoe aanleiding is kan bij misbruik op basis van artikel 4:49 van de Algemene wet bestuursrecht tot terugvordering van de subsidie worden overgegaan.

4. Samenhang met andere wet- en regelgeving

Subsidie kan gecombineerd worden met subsidies die op grond van andere regelingen zijn verstrekt. Dit kunnen zowel rijksregelingen als regelingen van andere overheden zijn. Of de andere regeling eveneens een dergelijke cumulatie toelaat, zal moeten blijken uit de desbetreffende regeling. De samenloop kan er in ieder geval niet toe leiden dat meer subsidie kan worden verkregen dan 100% van de subsidiabele kosten.

5. Staatssteun

Voor artikel 2, eerste en tweede lid, geldt dat het een ‘generieke maatregel’ betreft, waardoor geen sprake is van staatssteun.

II. Artikelsgewijs

Artikel 1. Begripsomschrijvingen

Dit artikel bevat enkele begripsbepalingen.

Het college kan eigenaren aanvullende maatregelen aanbieden om specifieke problemen op te lossen, gevoelens van onveiligheid weg te nemen of om vergelijkbare maatregelen te kunnen nemen als bij beoordelingen op basis van het beoordelingskader NPR 9998:2018 T2 of ouder.

Eigenaren hebben hierover bericht ontvangen en weten dus of hen aanvullende maatregelen wordt aangeboden of niet. Degenen die aanvullende maatregelen aangeboden krijgen én daarvoor kiezen, maken aanspraak op subsidie voor verduurzaming, maar niet voor subsidie voor onderhoud en verbetering. Zij komen ook niet in aanmerking voor de vrij besteedbare vergoeding.

Met een “adres” is aangesloten bij de Wet basisregistratie adressen en gebouwen en wordt in deze subsidie bedoeld: een door het bevoegde gemeentelijke orgaan aan een verblijfsobject, een standplaats of een ligplaats toegekende benaming, bestaande uit een combinatie van de naam van een openbare ruimte, een nummeraanduiding en de naam van een woonplaats. Een verblijfsobject is in die wet omschreven als de kleinste binnen één of meer panden gelegen en voor woon-, bedrijfsmatige, of recreatieve doeleinden geschikte eenheid van gebruik die ontsloten wordt via een eigen afsluitbare toegang vanaf de openbare weg, een erf of een gedeelde verkeersruimte, onderwerp kan zijn van goederenrechtelijke rechtshandelingen en in functioneel opzicht zelfstandig is.

Artikel 2. Verstrekken van de subsidie

Het eerste lid bakent het gebied van clustering af door te verwijzen naar de brief die de betrokken eigenaren van het college hebben ontvangen waarin is aangegeven dat ze aanspraak op deze regeling kunnen maken. Het SNN bezit een adressenlijst waarmee de aanvraag op adresniveau gecontroleerd kan worden.

Het tweede lid onder a betreft eigenaren van een gebouw die hebben gekozen voor de aangeboden aanvullende maatregelen. Het kiezen voor aanvullende maatregelen heeft tot gevolg dat er geen aanspraak bestaat op subsidie voor onderhoud en verbetering of de vrij besteedbare vergoeding.

Het tweede lid onder b betreft eigenaren van een gebouw dat onder de regeling valt en die geen aanvullende maatregelen aangeboden hebben gekregen of die niet hebben gekozen voor de aangeboden aanvullende maatregelen.

In het derde lid is vastgelegd dat alleen eigenaren de subsidie kunnen aanvragen als hun gebouw ten tijde van het vaststellen van de bestuurlijke afspraken (6 november 2020) als adres bestond. Dit heeft als doel om te voorkomen dat eigenaren hun gebouw laten splitsen om zo in aanmerking te komen voor meer subsidie.

Het vierde lid regelt dat een subsidie meerdere malen kan worden aangevraagd, mits het maximale subsidiebedrag niet wordt overschreden.

Het is op grond van het vijfde lid toegestaan om subsidie te stapelen.

De termijn waarbinnen subsidie kan worden aangevraagd is bepaald in het zesde lid.

Artikel 3. De aanvraag

In artikel 3 zijn regels gesteld ten aanzien van de gegevens die ten minste in de aanvraag opgenomen moeten zijn. Omdat zowel subsidie kan worden verstrekt voor activiteiten die nog moeten plaatsvinden, als voor activiteiten die al hebben plaatsgevonden kan een onderbouwing van de kosten blijken uit een door de aanvrager opgestelde begroting van voorgenomen maatregelen of indien de aanvraag om subsidie met terugwerkende kracht wordt ingediend, een factuur en het daarbij behorende betalingsbewijs.

Artikel 4. Subsidiabele kosten bij verduurzaming

De regeling stimuleert de aanschaf, ingebruikname en het uitvoeren van verduurzamingsmaatregelen. Deze maatregelen worden uitgevoerd aan het gebouw, maar kunnen, afhankelijk van het type maatregel, ook plaatsvinden in het kader van een lokaal energieproject. Deze ruimte wordt geboden enerzijds omdat het gebouw van de aanvrager zich niet altijd leent voor het treffen van de verduurzamingsmaatregelen en anderzijds omdat ook lokale energieprojecten, waar de aanvrager aan deelneemt, een belangrijke bijdrage kunnen leveren aan duurzame energieopwekking. Een lokaal energieproject is een project dat wordt uitgevoerd in een postcodegebied als bedoeld in artikel 47, eerste lid, onderdeel z, van de Wet belastingen op milieugrondslag. Dit is een gebied (ook wel postcoderoos genoemd) waarbinnen de postcodes in het postcodesysteem beginnen met eenzelfde getal van vier cijfers, alsmede de direct aangrenzende gebieden waarbinnen de postcodes in het postcodesysteem (het systeem, bedoeld in artikel 2, eerste lid, onderdeel j, van de Postwet 2009, dat wordt gebruikt door de verlener van de universele postdienst, bedoeld in artikel 2, eerste lid, onderdeel g, van de Postwet 2009) eveneens beginnen met eenzelfde getal van vier cijfers. Bij het opstellen van de lijst met subsidiabele maatregelen zijn maatregelen opgenomen zoals deze ook in de Regeling energiebesparing woningen bouwkundig versterkingsprogramma Groningenveld waren opgenomen. Naast bovenstaande maatregelen wordt subsidie verstrekt voor een maatwerkadvies door een gecertificeerd adviseur. Subsidie voor een energieadvies wordt alleen verstrekt als dit in de vorm is van een officieel maatwerkadviesrapport. Een maatwerkadviesrapport wordt gegeven door een bedrijf dat gecertificeerd is volgens de Beoordelingsrichtlijn (BRL) 9500, deel 02. Dit bedrijf (de certificaathouder) laat de opname van het gebouw doen door een gecertificeerd EPA-adviseur. Dit is een persoon die voldoet aan de eisen van vakbekwaamheid zoals opgenomen in de beoordelingsrichtlijn.

Artikel 5. Subsidiabele kosten voor onderhoud

In dit artikel is bepaald dat subsidiabele kosten voor onderhoud zijn opgenomen. Onderhoud is het vervangen of herstellen van onderdelen aan een gebouw waardoor het wooncomfort hetzelfde blijft. Dit zijn instandhoudingswerkzaamheden, maar hebben eveneens betrekking op het reduceren van de onderhoudskosten en de verlenging van de levensduur van het object. Gedacht kan hierbij worden aan het vervangen van kozijnen, vernieuwing sanitaire voorzieningen, elektrische bedrading en dakbedekking. Om de eigenaar centraal te stellen, is gekozen voor deze brede doelbesteding en is geen limitatieve lijst van bestedingsdoelen opgenomen.

Artikel 6. Subsidiabele kosten voor verbetering

In dit artikel is vastgesteld dat subsidiabele kosten voor gebouwverbetering gelden voor activiteiten voor verbetering aan het gebouw of wanneer deze verbonden zijn aan het gebouw. Bijgebouwen zoals een schuur of een garage die verbonden zijn aan het gebouw kunnen hierbij ook worden betrokken. Hiermee wordt de relatie met de versterkingsoperatie gelegd. Kosten aan de inboedel (zoals het aanschaffen van een nieuwe televisie) zijn uitgesloten, dit om met de subsidie duurzame investeringen in de gebouwen te stimuleren. Onder verbetering van het gebouw valt het treffen van nieuwe voorzieningen waardoor meer wooncomfort ontstaat. Te denken valt aan het aanbrengen van nieuwe voorzieningen, zoals een cv-ketel, of het vernieuwen van de aanwezige verouderde voorzieningen naar de huidige standaard, zoals een vernieuwde keuken. Evenals het aanbrengen van luxere voorzieningen, zoals een uitbreiding van de badkamer valt onder de subsidiabele kosten. Om de eigenaar centraal te stellen, is gekozen voor deze brede doelbesteding en is geen limitatieve lijst van bestedingsdoelen opgenomen.

Artikel 7. Subsidiabele kosten vóór aanvraag gemaakte kosten

Dit artikel regelt dat eigenaren ook in aanmerking kunnen komen voor subsidie als zij vóór de indiening van de aanvraag de activiteiten die voor subsidie in aanmerking komen, hebben uitgevoerd. Wel is hieraan de voorwaarde verbonden dat de activiteiten na 6 november 2020, dus nadat bekend is geworden dat deze kosten in aanmerking komen voor subsidie, moeten zijn gedaan.

Artikel 8. Hoogte van de subsidie

In artikel 8 is de hoogte van de subsidie bepaald waarbij onderscheid gemaakt is in hoogte afhankelijk van in welke situatie de eigenaar zich bevindt zoals in paragraaf 2.1 benoemd.

Artikel 9. Besluit op aanvraag (verlening) en vaststelling

In artikel 9 staat beschreven wanneer het college besluit op een subsidieaanvraag (verlening) en dat de subsidie direct wordt vastgesteld zonder dat een aanvraag tot subsidievaststelling hoeft te worden ingediend.

Artikel 10. Afwijzingsgronden

In artikel 10 is, in aanvulling op de gronden uit de Algemene wet bestuursrecht en de Algemene subsidie verordening een aanvullende afwijzingsgrond vastgesteld.

Artikel 11. Subsidieplafond

In artikel 11 is de wijze van verdeling van het subsidieplafond geregeld. Deze verdeling gebeurt op volgorde van binnenkomst van de aanvragen.

Artikel 12. Verplichtingen van de subsidieontvanger

In dit artikel zijn de verplichtingen opgenomen van de subsidieontvanger. Daarbij is in het eerste lid opgenomen dat de eigenaren waarvoor op grond van deze regeling een subsidie is verleend de activiteiten binnen 36 maanden moeten zijn uitgevoerd. Voor deze relatief lange termijn is gekozen omdat de eigenaar zodoende voldoende tijd heeft om de activiteiten uit te voeren waarbij rekening is gehouden met de uitvoeringscapaciteit van de aannemers. Mocht deze termijn toch te kort zijn, dan wordt met het tweede lid de mogelijkheid verschaft om de termijn te verlengen.

In het derde lid is bepaald dat de subsidieontvanger alle facturen en betalingsbewijzen met betrekking tot de activiteiten waarvoor de subsidie is vastgesteld gedurende drie jaar na vaststelling van de subsidie beschikbaar houdt, zodat het college deze eventueel kan opvragen.

Artikel 13. Tegemoetkoming

Eigenaren die behoren tot de doelgroep van de regeling kunnen aanspraak maken op een vrij besteedbare tegemoetkoming van € 13.000,-- tenzij zij aangeboden aanvullende maatregelen hebben gekozen. De tegemoetkoming wordt aangevraagd bij SNN. De aanvraag kan ook gedaan worden als de eigenaar (nog) geen subsidie aanvraagt.

In het tweede lid is bepaald dat de aanvraag geen aanvraag om een besluit is zoals bedoeld in artikel 1:3 Awb. Er volgt dus geen besluit waartegen rechtsbescherming openstaat.

Artikel 14. Horizonbepaling

In artikel 14 is bepaald dat de regeling vervalt met ingang van 15 november 2026, met dien verstande dat deze van toepassing blijft op aanvragen om subsidies die voor deze datum zijn ingediend.

Artikel 15. Inwerkingtreding

Dit artikel regelt de inwerkingtreding van de regeling. De regeling treedt in werking met ingang van 15 november 2021.

Artikel 16. Citeertitel

Dit artikel regelt de citeertitel van de regeling.