Gedragscode integriteit gemeenteraad en carrousel gemeente Berg en Dal 2020

Ondertekening

Toelichting Gedragscode Integriteit

Artikel 1

Wettelijke grondslag

De gemeenteraad stelt een gedragscode vast voor hun leden (artikel 15, derde lid, van de Gemeentewet)

Artikel 2

Het betreft een uitwerking van de wettelijke verplichting om nevenfuncties openbaar te maken. De informatie wordt neergelegd in een openbaar register. Het raadslid is verantwoordelijk voor het op tijd aanleveren van de informatie en wijziging. Ongeacht het bovenstaande worden de nevenfuncties halfjaarlijks geactualiseerd door de griffie.

Wettelijk kader

Afleggen eed of belofte (artikel 14 van de Gemeentewet)

Voordat raadsleden hun functie kunnen uitoefenen leggen zij in de vergadering een eed (verklaring en belofte) af. Dit wordt gedaan ten overstaan van de voorzitter.

Persoonlijke belangen (wettekst):

• -

  Een lid van de raad neemt niet deel aan de stemming over een aangelegenheid die hem rechtstreeks of middellijk persoonlijk aangaat of waarbij hij als vertegenwoordiger is betrokken;

• -

  De vaststelling of goedkeuring der rekening van een lichaam waaraan hij rekenplichtig is of tot welks bestuur hij hoort (artikel 28 van de Gemeentewet);

• -

  Het bestuursorgaan waakt ertegen dat tot het bestuursorgaan behorende of daarvoor werkzame personen die een persoonlijk belang bij een besluit hebben, de besluitvorming beïnvloeden (artikel 2:4, tweede lid, van de Algemene wet bestuursrecht).

Incompatibiliteiten en nevenfuncties:

• -

  Verboden overeenkomsten/handelingen: volksvertegenwoordigers mogen in geschillen, waar de gemeente(bestuur) partij is, niet als advocaat, adviseur of gemachtigde werkzaam zijn. Zij mogen bepaalde overeenkomsten, waar de gemeente bij betrokken is, niet rechtstreeks of middellijk aangaan. Van verboden overeenkomsten kan ontheffing worden verleend (artikel 15, eerste en tweede lid, van de Gemeentewet).

• -

  Op overtreding staat uiteindelijk de sanctie van schorsing en vervallenverklaring van het lidmaatschap van de volksvertegenwoordiging (artikelen X7, X7a en X8 van de Kieswet).

• -

  Onverenigbaarheid van functies: het zijn van volksvertegenwoordiger sluit het hebben van een aantal andere functies uit (artikel 13 van de Gemeentewet). Dat leidt er uiteindelijk toe dat betrokkene ophoudt lid te zijn van de volksvertegenwoordiging (artikel X1 van de Kieswet).

• -

  Openbaarmaking nevenfuncties: volksvertegenwoordigers maken openbaar welke nevenfuncties zij vervullen. De lijst met nevenfuncties ligt ter inzage op het gemeentehuis (artikel 12 van de Gemeentewet).

Artikel 3

Het is belangrijk de juiste maatregelen te nemen om te voorkomen dat mensen die het recht niet hebben vertrouwelijke en/of geheime gegevens kunnen bezitten, raadplegen of beschadigen. Daarbij wordt gedacht aan de beveiliging van de computer, iPad, smartphone en dergelijke met wachtwoorden en het niet onbeheerd achterlaten van USB-sticks met vertrouwelijke/geheime informatie.

Geheimhouding (wettekst)

• -

  Een ieder die is betrokken bij de uitvoering van de taak van een bestuursorgaan en daarbij de beschikking krijgt over gegevens waarvan hij het vertrouwelijke karakter kent of redelijkerwijs moet vermoeden, en voor wie niet reeds uit hoofde van ambt, beroep of wettelijk voorschrift ter zake van die gegevens een geheimhoudingsplicht geldt, is verplicht tot geheimhouding van die gegevens, behoudens voor zover enig wettelijk voorschrift hem tot mededeling verplicht of uit zijn taak de noodzaak tot mededeling voortvloeit (artikel 2:5 van de Algemene wet bestuursrecht).

• -

  Burgemeester en wethouders kunnen op grond van een belang, genoemd in artikel 10 van de Wet openbaarheid van bestuur, geheimhouding opleggen. Ook de burgemeester heeft die bevoegdheid. De geheimhoudingsplicht moet worden bevestigd door de volksvertegenwoordiging. Ook de gemeenteraad, onderscheidenlijk (de voorzitter van) een commissie kan geheimhouding opleggen (artikelen 25, 55 en 86 van de Gemeentewet).

• -

  Het schenden van de geheimhoudingsplicht is een misdrijf (artikel 272 van de Wetboek van Strafrecht).

Paragraaf 4

Wettelijk kader

Afleggen eed of belofte

De eed of belofte die het raadslid op grond van artikel 14 van de Gemeentewet moet afleggen heeft onder meer betrekking op het geven, aannemen of beloven van giften, gunsten of geschenken.

Artikel 4.1

In de gedragscode is uitgangspunt dat geschenken, faciliteiten en diensten niet worden aangenomen door het raadslid of zijn fractie als hiermee de onafhankelijke positie van het raadslid kan worden beïnvloed.

Artikel 4.2

Het gaat hier om excursies, evenementen en buitenlandse reizen die betrokkene als raadslid aanvaardt. Excursies, evenementen en buitenlandse reizen in de functie van lid van een politieke partij vallen hier dus niet onder.

Paragraaf 5 Gebruik van voorzieningen van de gemeente

Wettelijk kader

Procedure van declaraties

Er zijn voor raadsleden afspraken opgenomen in de gemeentelijke verordening Rechtspositie politieke ambtsdragers over de manier van declareren (inclusief het overleggen van bewijsstukken) van vooruitbetaalde (zakelijke) kosten en over rechtstreekse facturering van (zakelijke) kosten bij de gemeente.

Buitenlandse excursies of reis voor raadsleden: de gemeenteraad kan een raadslid of een aantal raadsleden gezamenlijk toestemming verlenen voor een excursie of reis naar het buitenland. Die excursie/reis moet zijn georganiseerd door of vanuit de gemeente. De in redelijkheid gemaakte reis- en verblijfkosten komen voor rekening van de gemeente. De gemeenteraad kan aan de toestemming voorwaarden verbinden.

Artikel 5.1

Aan raadsleden worden rechtspositionele voorzieningen, vergoedingen en andere verstrekkingen geboden. Zo wordt goed functioneren van een raadslid mogelijk gemaakt.

Uitgangspunt is hier dat zo weinig mogelijk uitgaven door de raadsleden zelf worden gedaan via zijn of haar privérekening. Geldstromen tussen de rekening van het bestuursorgaan en de persoonlijke rekening van het raadslid maken een zwaardere controle op de uitgaven nodig.

Het raadslid zal zich uiteraard precies moeten houden aan de regels en procedures die er voor hem of haar gelden.

Paragraaf 6 Principes voor het handelen van de raad

De werkgroep Bestuurlijke Vernieuwing heeft aan de raad een 7-tal principes voorgesteld voor het handelen van de raad en als afgeleide daarvan het handelen van het college en de organisatie.

De raad heeft deze principes overgenomen en is daarop aanspreekbaar.

Paragraaf 7 Uitvoering gedragscode

Artikel 7.1

De gemeenteraad is het hoogste bestuursorgaan en als zodanig verantwoordelijk voor de inhoud van de gedragscode, voor een eenduidige interpretatie daarvan en voor wijziging/ aanvulling daarvan bij onduidelijkheden of onvolledigheden.

Artikel 7.2

De Gemeentewet verplicht de gemeenteraad om voor zichzelf en voor de bestuurders een gedragscode vast te stellen.

De burgemeester krijgt de wettelijke taak om de bestuurlijke integriteit van zijn of haar gemeente te bevorderen. Hiermee is de verantwoordelijkheid voor de portefeuille ‘integriteit’ duidelijk belegd. De wettelijke bepalingen bieden de ruimte om naar gelang de situatie handelend op te treden, waarbij niet alleen gedacht moet worden aan het optreden bij incidenten.

Belangrijk onderdeel is ervoor te zorgen dat integriteit en integriteitsbewustzijn in de bestuurlijke gremia een plek krijgen en daarbij afspraken te maken over een regelmatige bespreking van het thema integriteit, zowel met de raadsleden als met het college van burgemeester en wethouders.

De burgemeester hoeft hier niet alleen voor te staan. Een contactpersoon of vertrouwenspersoon (bijvoorbeeld de griffier of iemand extern) kan hier voor de gemeenteraad ook een belangrijke rol in spelen. Goed denkbaar is ook dat de gemeenteraad met de burgemeester afspraken maakt over de werkwijze als er een incident of een vermoeden van een integriteitsschending voordoet. Dat geeft houvast en rust op het moment dat er gehandeld dient te worden.

Al deze afspraken kunnen onderdeel uitmaken van de gedragscode. De onderwerpen, genoemd in artikel 7.2, eerste lid, zijn niet volledig en aanvulling is mogelijk.