Beleidsregel van het dagelijks bestuur van het Waterschap Aa en Maas houdende regels omtrent instellen en intrekken onttrekkingsverbod uit oppervlaktewater. eerste partiele herziening 2024

1. Kader

In artikel 1.15 van de Waterschapsverordening is de bevoegdheid opgenomen dat het bestuur in geval van grote schaarste aan water, aanmerkelijke verslechtering van de kwaliteit daarvan, zo nodig in afwijking van verleende vergunningen of geldende peilbesluiten, kan verbieden water te onttrekken aan oppervlaktewaterlichamen.

2. Doel van de beleidsregel

Het onttrekkingsverbod is bedoeld om schade aan oevers en kaden te voorkomen, dan wel de schade zo klein mogelijk te houden en de kans op sterfte van dieren en planten te verkleinen.

3. Instellen algeheel onttrekkingsverbod uit oppervlaktewater.

Het beheergebied van waterschap Aa en Maas is daarvoor verdeeld in 18 hydrologische homogene gebieden. Per gebied is voor een referentiemeetpunt (meetpunt representatief voor het gebied) een signaalwaarde voor de afvoer of waterstand (waterstand Maas bij belangrijke inlaatpunten) bepaald. Indien de gemiddelde dagafvoer/waterstand lager is dan deze signaalwaarde kan worden overgegaan tot het instellen van een onttrekkingsverbod uit oppervlaktewater in het betreffende gebied. Bij het nemen van een besluit moeten ook worden meegewogen:

• -

  lokale omstandigheden. Bijvoorbeeld de toestand van de bovenstroomse en/of kleinere waterlopen (visuele inspectie peilbeheerders). Een ander voorbeeld is een defect aan een gemaal. Dit kan zorgen voor een (tijdelijke) verandering van de afvoer.

• -

  weersvoorspellingen. Indien wordt voorspeld dat er behoorlijk wat regen gaat vallen kan het besluit worden uitgesteld.

In bijlage 1 zijn de stroomgebieden en referentiepunten op een kaart aangegeven. In bijlage 2 staan de kritische afvoeren/waterstanden.

4. Standaard uitzonderingen bij een onttrekkingsverbod uit oppervlaktewater.

Uitzondering 1:

Het verbod geldt niet voor onttrekking ten behoeve van veedrenking middels een weidepomp en het blussen van branden.

Uitzondering 2:

Het verbod geldt niet voor het onttrekken via peilgestuurde drainage (DB besluit van 6 april 2016, voorstel 33521).

Uitzondering 3:

Het verbod geldt niet voor onttrekkingen ten behoeve van de volgende kapitaalintensieve teelten:

• 1.

  bedrijfsmatige fruitteelt;

• 2.

  bedrijfsmatige groenteteelt;

• 3.

  bedrijfsmatige bloemen- en plantenteelt;

• 4.

  bedrijfsmatige bomenteelt.

Uitzondering 4:

Het verbod geldt niet voor onttrekkingen ten behoeve van het voorkomen van zonnebrandnecrose van gewassen.

Uitzondering 5:

Het verbod geldt niet voor waterbekkens, bedoeld voor de opvang en hergebruik van regenwater, indien:

• 1.

  deze niet in verbinding staat met het oppervlaktewatersysteem, en;

• 2.

  deze wordt gebruikt om regenwater op te vangen zodat hiermee kan worden beregend, en;

• 3.

  deze is gelegen buiten de beschermde gebieden en attentiegebieden, en;

• 4.

  Met de onttrekking geen nadelig effect ontstaat op de desbetreffende waterbekken en het grondwatersysteem.

Toelichting bij uitzondering 3:

Het gaat om gewassen waarbij een totale mislukking van de oogst dreigt door watertekorten, terwijl met een relatief kleine hoeveelheid water grote schade kan worden voorkomen. Gebruik van grondwater voor beregening kan schade veroorzaken aan bepaalde kapitaalintensieve teelten als gevolg van bijvoorbeeld ijzerafzetting op de planten en/of vruchten. Om deze reden worden, ten behoeve van beregening van specifieke kapitaalintensieve teelten, onttrekkingen uit oppervlaktewater toegestaan en uitgezonderd van het onttrekkingsverbod. Voorbeelden van gewassen/teelten die niet als kapitaalintensief worden aangemerkt zijn: grasland (inclusief graszoden), maïs, suikerbieten, aardappelen en granen.

Toelichting bij uitzondering 4:

Zonnebrandschade ofwel zonnebrandnecrose kan ontstaan bij bepaalde gewassen (bijvoorbeeld appels en peren) als gevolg van blootstelling zonder bescherming aan de hete zon. Er ontstaan dan duidelijk zichtbare bruine of witte vlekken op de gewassen. Deze zonnebrandschade is onherstelbaar. Dit kan worden voorkomen door de gewassen af te dekken met netten of te sproeien met water, met daarin eventueel anti-zonnebrandmiddelen. Omdat er relatief weinig water nodig is om de gewassen te beschermen, kan dit worden toegestaan.

Toelichting bij uitzondering 5:

Een waterbekken betreft een massa water, ofwel een natuurlijk of kunstmatig reservoir dat gebruikt wordt voor de opslag van water met als doel om dit water op een later moment te gebruiken voor bijvoorbeeld beregening. Waterbekkens die een vloeistofdichte bodem hebben vanwege het gebruik van zeil, beton, een leemlaag of een andere middel op de bodem, vallen niet onder het toepassingsbereik van het onttrekkingsverbod omdat die niet worden aangemerkt als een oppervlaktewaterlichaam zoals bedoeld in de Omgevingswet.

Bovenstaande uitzonderingen gelden alleen indien een onttrekkingsverbod op grond van deze beleidsregel wordt afgekondigd. Bij aanhoudende grote schaarste kan het nodig zijn om andere maatregelen te treffen of het onttrekkingsverbod verder uit te breiden.

5. Intrekking onttrekkingsverbod uit oppervlaktewater

5a Het onttrekkinsgsverbod uit oppervlaktewater geldt uiterlijk tot 1 november van het jaar waarin het verbod is ingesteld. Een besluit van het Dagelijks Bestuur is niet nodig.

5b Bij voldoende water kan het verbod eerder worden ingetrokken dan 1 november. Een besluit van het DB is hiervoor nodig.

Toelichting 5b:

Tot Intrekking van het ingestelde onttrekkingsverbod kan worden besloten indien de gemiddelde dagafvoer/waterstand zich ten minste 14 dagen achtereen boven de signaalwaarde uitkomt. Bij het nemen van een besluit moet worden meegewogen:

• -

  lokale omstandigheden.

• -

  weersvoorspellingen. Indien er opnieuw aanhoudende droogte wordt verwacht, kan het intrekken worden uitgesteld.

6. Procedure en rechtsbescherming

Wanneer de gemeten afvoeren en/of waterstanden voldoen aan de signaalwaarde genoemd onder 3 en 5b wordt een besluit genomen tot de instelling dan wel de intrekking van een onttrekkingsverbod. Artikel 8:2 aanhef en sub a van de Algemene wet bestuursrecht bepaalt dat tegen dit besluit geen bezwaar en beroep kan worden ingesteld.

7. Uitbreiding onttrekkingsverbod oppervlaktewater

Indien een droogteperiode en de daardoor ontstane waterschaarste van zodanige omvang is dat verdere beperkingen of maatregelen genomen moeten worden, is het bestuur bevoegd het onttrekkingsverbod uit te breiden. Dit kan ook gebeuren indien grondwaterstanden te laag zijn of onvoldoende herstellen.