Uitvoeringsprogramma duurzaamheid 2021-2025

Voorwoord wethouder

Inleiding

Thema’s

Taak & rolverdeling

Ambities, doelstellingen en acties per thema

• 1.

  Energie

• 2.

  Afval en materialen

• 3.

  Klimaatadaptatie

• 4.

  Biodiversiteit

• 5.

  Eerlijkheid

Communicatie

Monitoring & bijsturing

Budgettering

Duurzaamheid. De een denkt bij duurzaamheid aan de energietransitie, de ander aan de plastic soep in de oceanen en weer een ander aan goede ontwikkelingskansen voor iedereen. Duurzaamheid is het maatschappelijk verantwoord inrichten van onze samenleving, zodat wordt voorzien in de behoeften van mens en milieu, nu en in de toekomst.

Onze huidige samenleving is niet duurzaam. Door een te hoge uitstoot van CO2 verandert het klimaat, waar we nu al de gevolgen van merken zoals extreem weer, hogere temperaturen, toenemende droogte en een stijgende zeespiegel. Hetgeen op haar beurt weer ingrijpende gevolgen heeft voor mens en natuur. Menselijk gedrag heeft meer negatieve gevolgen, zoals de afname van biodiversiteit, groei van ongelijkheid, bodem- en watervervuiling en schaarste van grondstoffen, om er een aantal te noemen.

Het is aan ons samen om hier verandering aan te brengen en een goede toekomst voor ons en voor de volgende generaties veilig te stellen. Dit vraagt om regie, het goede voorbeeld geven en een gezamenlijke verantwoordelijkheid voor overheid en inwoner. Er is weinig ruimte voor vrijblijvendheid, maar wel voor flexibiliteit en innovatie. Daarbij is het belangrijk om de juiste dingen te doen en de dingen juist te doen. Haalbaar en betaalbaar. In gezamenlijke verantwoordelijkheid. Ieder met een eigen ambitie binnen zijn of haar mogelijkheden.

Sleutelwoord hierbij is besparing. Energie en grondstoffen die je niet gebruikt, hoef je ten slotte ook niet te genereren. Dat begint klein en het adagium ‘Een beter milieu begint bij jezelf’ is nog altijd actueel. Dus hang je was buiten. Pak de fiets. Tegel eruit, groen erin. Scheid je afval. Isoleer je woning. Koop bewust.

Ook op grotere schaal moeten we onze verantwoordelijkheid nemen. Als gemeente hebben we hiervoor het fundament gelegd met het duurzaamheidsbeleid 2017-2025, door de ambities op vijf thema’s vast te stellen. Op basis van het uitvoeringsprogramma 2017-2020 zijn we met deze ambities aan de slag gegaan.

De afgelopen vier jaar is er veel gebeurd. Door ontwikkelingen op mondiaal en landelijk niveau (denk bijvoorbeeld aan het klimaatakkoord), maar ook door acties die binnen de gemeente zijn uitgevoerd. Het beleid is daardoor op onderdelen bijgesteld en ook meer meetbaar gemaakt.

Dit uitvoeringsprogramma geeft een goed beeld van waar we nu staan én wat ons nog te doen staat, in eerste instantie in de periode tot 2025. Uitgewerkt in de vijf centrale thema’s die uiteraard innig met elkaar zijn verweven. Het is aan ons samen om de gestelde ambities te realiseren. Hiervoor ligt een gezamenlijke verantwoordelijkheid bij de gemeente, maar ook bij onze inwoners, bedrijven en verenigingen. Samen op weg naar een duurzaam Eersel.

Eric Beex, wethouder duurzaamheid

Gemeente Eersel, 2021

Uitvoeringsprogramma 2021-2025

De gemeente Eersel hecht veel waarde aan duurzaamheid, een thema dat de afgelopen jaren steeds hoger op de mondiale, landelijke, provinciale en ook de gemeentelijke agenda is gekomen. In 2017 heeft de gemeenteraad van Eersel het beleid voor de periode 2017-2025 vastgesteld, met daaraan gekoppeld een vierjarig uitvoeringsprogramma voor de periode 2017-2020. Dit uitvoeringsprogramma loopt af en een opvolgend uitvoeringsprogramma 2021-2025 is derhalve benodigd. Bovendien heeft de praktijk het beleid en de plannen die zijn opgesteld in 2017 op diverse fronten ingehaald, waardoor dit nieuwe uitvoeringsprogramma de gemeente Eersel in staat stelt om een actueel overzicht te maken van de ontwikkelingen van afgelopen jaren, de huidige stand van zaken én de plannen voor komende jaren als het gaat om duurzaamheid.

Levend document

Het uitvoeringsprogramma duurzaamheid 2021-2025 omvat de ambities, doelstellingen en acties van en voor de gemeente Eersel, uitgesplitst naar 5 duurzaamheidsthema’s. Omdat de ontwikkelingen op het vlak van duurzaamheid zich zo snel opvolgen, is besloten om van dit uitvoeringsprogramma een levend document te maken, dat jaarlijks van een update wordt voorzien. We hebben de acties voor 2021 (en waar al mogelijk ook voor 2022) zo concreet mogelijk omschreven en geven een doorkijk naar de daaropvolgende jaren. Het verder concretiseren van acties wordt jaarlijks gedaan, zodat het aansluit op uitgevoerde acties, ontwikkelingen (zowel op landelijk, regionaal als gemeentelijk vlak) en de doelstellingen en ambities die op langere termijn binnen de gemeente Eersel zijn geformuleerd. De acties die zijn opgenomen in dit uitvoeringsprogramma komen zoveel mogelijk voort uit al eerder door de raad vastgestelde beleids- of uitvoeringsdocumenten. De financiële consequenties die behoren bij het uitvoeringsprogramma worden jaarlijks meegenomen in de voorjaarsnota en de begroting.

Voorgeschiedenis

Gemeente Eersel is al langere tijd bezig met duurzaamheid en klimaatbeleid, zowel als gemeente als in breder verband. Het uitvoeringsprogramma duurzaamheid 2021-2025 is opvolgend aan Kempenbreed en gemeentelijk beleid, waaronder:

• •

  Kempische Klimaatvisie 2007

• •

  Kempenbreed uitvoeringsprogramma: Kansrijke klimaatprojecten Kempen 2013-2016

• •

  Notitie Energie, gemeente Eersel, 2015

• •

  Duurzaamheidsbeleid gemeente Eersel, 2017-2025

• •

  Uitvoeringsprogramma duurzaamheid, 2017-2020

Inleiding

Duurzaamheid is een integraal thema en dient ook op die wijze te worden benaderd. Echter, om inzicht te scheppen in de opgaves die we als gemeente hebben en om aan te sluiten op het huidige duurzaamheidsbeleid, wordt ook in dit uitvoeringsprogramma gewerkt met 5 thema’s, waarbij een aantal thema’s zijn opgedeeld in een aantal subthema’s.

Thema’s

• 1.

  Energie

  • 1.

    Gemeentelijk vastgoed

  • 2.

    Gebouwde omgeving

  • 3.

    Mobiliteit

  • 4.

    Grootschalige opwekking

  • 5.

    Landbouw

• 2.

  Afval en materialen

• 3.

  Klimaatadaptatie

• 4.

  Biodiversiteit

• 5.

  Eerlijkheid

Naast deze vijf thema’s zijn er een aantal integrale onderwerpen die zowel algemeen als op ieder van de vijf thema’s betrekking hebben, te weten:

• •

  Communicatie

• •

  Monitoring en bijsturing

• •

  Budgettering

Inleiding

Werkzaamheden in het kader van duurzaamheid horen sinds een aantal jaren bij de reguliere taken van alle medewerkers van gemeente Eersel. De verantwoordelijkheid voor de thema’s en subthema’s van duurzaamheid zijn daarnaast expliciet onderverdeeld binnen de gemeente. Verantwoordelijk zijn voor een (sub)thema betekent dat de verantwoordelijke de regie en coördinatie voert over het behalen van de doelstellingen en het uitvoeren van de acties binnen het (sub)thema in het uitvoeringsprogramma. Het team Duurzaamheid & innovatie is uiteraard ook verantwoordelijk voor een aantal (sub)thema’s en zorgt daarnaast voor de coördinatie, monitoring van de doelstellingen in het duurzaamheidsbeleid, het evalueren van en rapporteren over de voortgang en het coördineren van de uitvoering van het communicatieplan. Voor ieder thema is een verantwoordelijk afdelingshoofd aangewezen.

Verantwoordelijkheden

Regie & verantwoording

Het Team Duurzaamheid & innovatie is verantwoordelijk voor de algemene coördinatie, monitoring, bijsturing, evaluatie en rapportage van de voortgang van alle duurzaamheidsthema’s. In dit kader is het derhalve van belang dat het team op regelmatige basis contact heeft met de verantwoordelijke(n) van de (sub)thema’s zodat het team up to date blijft. Omdat de verschillende duurzaamheidsthema’s bovendien in hoge mate met elkaar zijn verweven, is het belangrijk dat ook de verschillende verantwoordelijken onderling in contact blijven om elkaar te informeren én te inspireren. Het team Duurzaamheid & innovatie zal in dit kader met een voorstel komen om op regelmatige basis in contact met elkaar te blijven, waarbij gezocht wordt naar een juiste balans zodat informeren en inspireren centraal staan en geen onnodige overlegmomenten worden gecreëerd (zie ook hoofdstuk ‘Monitoring & bijsturing’).

Inleiding

Het doel van het klimaatakkoord van Parijs (2015) is om de opwarming van de aarde tot

maximaal 2° Celsius te beperken (en te streven naar maximaal 1,5° opwarming)

om daarmee klimaatverandering, en de negatieve gevolgen daarvan, een halt toe te roepen.

De uitstoot van broeikasgassen zoals CO2 wordt hoofdzakelijk veroorzaakt door het gebruik

van fossiele brandstoffen. Het is dan ook zaak om fossiele brandstoffen zo snel mogelijk uit te

faseren en over te stappen naar duurzame vormen van energie.

Het klimaatakkoord van Parijs is vertaald naar een Nederlands klimaatakkoord, dat in juni 2019 is opgeleverd. Het akkoord behelst een reeks aan afspraken die zijn gemaakt met de elektriciteitssector, de industrie, de gebouwde omgeving en de landbouw, waarbij samen wordt gestreefd naar een reductie van de nationale broeikasgasuitstoot van 49% in 2030 en 95% in 2050 ten opzichte van 1990. De gemeente Eersel sluit zich aan bij deze landelijke ambitie.

Trias Energetica

Om deze ambitie te behalen wordt de Trias Energetica-strategie toegepast:

• 1.

  Energiegebruik voorkomen, energie besparen en efficiëntie verbeteren

• 2.

  Duurzame energie opwekken en inzetten

• 3.

  De restvraag op schone wijze voorzien vanuit fossiele bronnen

Stand van zaken – landelijk

Klimaatwet (2018)

Klimaatakkoord Nederland (2019)

Stand van zaken – provinciaal

Toelichting:

De provincie Noord Brabant heeft haar ambities geconcretiseerd in de Energieagenda 2019-2030. Deze agenda formuleert de wijze waarop de provincie de energietransitie vormgeeft en welke doelstellingen de provincie nastreeft. Het doel van de provincie is om in 2050 100% duurzame energie op te wekken en een reductie van 90% van de CO2-uitstoot ten opzichte van 1990 te bereiken. De Provinciale Staten heeft daarnaast in november 2020 een aantal moties aangenomen met betrekking tot energie. De eerste motie bepaalt dat de provincie vol in wil zetten op een schaalsprong voor het isoleren van woningen in Brabant. In een tweede motie focust de Provinciale Staten op zon op dak en de correcte naleving van de zonneladder.

Stand van zaken – regionaal

Regionale energiestrategie (RES) – Metropoolregio Eindhoven (MRE)

Ambitie gemeente Eersel

De ambitie van de gemeente Eersel1 sluit aan bij het Nationale Klimaatakkoord:

• •

  49% CO2 reductie in 2030 ten opzichte van 1990

• •

  95% CO2 reductie in 2050 ten opzichte van 1990

Dit vertaalt zich naar de volgende CO2-waarden in ton kg (exclusief uitstoot auto(snel)wegen) :

Subthema’s

Om deze ambitie te realiseren, zijn doelstellingen en acties geformuleerd op vijf subthema’s:

• 1.

  Gemeentelijk vastgoed

• 2.

  Gebouwde omgeving

• 3.

  Mobiliteit

• 4.

  Grootschalige opwekking

• 5.

  Landbouw

Inleiding

De gemeente Eersel geeft graag het goede voorbeeld en is daarom reeds in 2015 gestart met duurzaamheidsmaatregelen ten aanzien van het gemeentelijk vastgoed en de faciliteiten in het gemeentehuis. Uitdaging voor de komende periode is het laten aansluiten van de plannen uit 2015 bij de nog vast te stellen Transitievisie warmte (zie hierna) en de doelstelling om in 2025 39% CO2 reductie te realiseren t.o.v. 2012.

Doelstelling

Dit vertaalt zich naar de volgende CO2-waarden in ton kg (exclusief uitstoot auto(snel)wegen) 2:

Stand van zaken

Acties

Inleiding

De gebouwde omgeving betreft nieuwbouw en bestaande bouw van woningen (huishoudens), utiliteitsgebouwen en bedrijfsgebouwen (bedrijven & non-profit). Drie deelprojecten staan centraal: de Regionale Energie Strategie (RES), de Transitievisie Warmte (TVW) en Energiereductie & zon-op-Dak. Daarnaast zijn er een aantal andere doelstellingen en acties die onder dit thema vallen en die we gemakshalve onder ‘overig’ hebben geschaard.

RES

Inleiding

De RES is een uitwerking van het landelijk Klimaatakkoord op lokaal niveau. De regio wordt door het Klimaatakkoord als een goede schaal gezien om dit op te pakken. Eersel vormt daarbij onderdeel van de regio MRE (Metropool Regio Eindhoven). De RES gaat evenals het Klimaatakkoord over de gebouwde omgeving (energiebesparing en warmtetransitie) en elektriciteit (opwekking en infrastructuur). De regio’s geven met de RES invulling aan de afspraken die gemaakt zijn aan de sectortafels voor de Gebouwde Omgeving en Elektriciteit. Er kunnen echter ook afspraken worden gemaakt over andere sectortafels van het Klimaatakkoord. De RES is dus een instrument om te komen tot regionaal gedragen keuzes voor de warmtetransitie in de gebouwde omgeving, de opwekking van duurzame elektriciteit en de daarvoor benodigde infrastructuur en opslagcapaciteit (zie 1.4 Grootschalige opwekking). De RES is ook van belang voor de nog op te stellen Omgevingsvisie en de Transitievisie Warmte.

Stand van zaken

Doelstellingen

Acties

Transitievisie Warmte

Inleiding

Naast de RES op regionaal niveau, wordt het klimaatakkoord op gemeentelijk niveau uitgewerkt via de Transitievisie Warmte (TVW). Iedere gemeente wordt eraan gehouden om eind 2021 de TVW vastgesteld te hebben. Een gemeentelijke TVW behandelt onder meer wanneer welke wijk wanneer aardgasvrij gemaakt wordt en in welk tempo in de periode tot 2050. Het ambitieniveau dat de gemeente Eersel in de komende jaren hierin heeft, wordt vastgesteld in de TVW. Ook komt terug op welke manier inwoners betrokken worden bij de planvorming en wat de impact voor bewoners is. De TVW wordt samen met bewoners, vastgoedeigenaren, netbeheerders en medeoverheden samengesteld en geeft richting in de aanpak en bevat verplicht wijkuitvoeringsplannen die alle partijen houvast geeft voor de planning. Voordat met het opstellen van de TVW kan worden gestart, is het belangrijk om goed na te denken over een projectplan. De Startnotitie Warmte beschrijft dit projectplan met daarin de route naar de TVW.

Doelstelling

Stand van zaken

Acties

Energiereductie en zon-op-dak

Inleiding

De gemeente Eersel streeft op termijn naar energieneutraliteit, waarbij de energie die op het grondgebied van Eersel wordt gebruikt, zoveel mogelijk op een duurzame manier wordt opgewekt. Het realiseren van deze ambitie lukt alleen als inwoners, bedrijven en andere organisaties in Eersel aan de slag gaan met het treffen van energiemaatregelen. Het reduceren van het energiegebruik staat hierbij voorop. Energie die niet wordt gebruikt, hoeft immers ook niet te worden opgewekt. Als het gaat om duurzame opwekking, wil de gemeente de potentie voor zonne-energie op bestaande en nieuwe gebouwen (zon-op-dak) zo goed mogelijk benutten. Het terugdringen van het energiegebruik en het benutten van daken voor zonne-energie moet er toe leiden dat minder grootschalige energievoorzieningen nodig zijn die het landschap in de Kempen belasten.

Doelstellingen

Stand van zaken

Acties

Overig

Inleiding

Naast de drie deelprojecten, zijn er nog een aantal andere doelstellingen en acties die worden genomen als het gaat om energie in de gebouwde omgeving.

Stand van zaken

Acties

Inleiding

Om de CO2-uitstoot van het verkeer in en rondom de gemeente Eersel naar beneden te krijgen, werkt de gemeente Eersel samen met drie andere Kempengemeenten (Bergeijk, Bladel en Reusel-De Mierden) in de Metropoolregio Eindhoven. In de bereikbaarheidsagenda van 2017 hebben de 21 MRE-gemeenten een breed pakket aan plannen en maatregelen vastgesteld om de bereikbaarheid van de regio te verbeteren. De agenda bevat een integraal pakket aan maatregelen voor de periode 2017-2030, waarbij de Brainportregio inzet op een mobiliteitstransitie. Niet meer autodominant en traditioneel geconcentreerd in spits, maar multimodaal en slim. Een transitie waarbij de fiets, OV en ander slimme mobiliteitsoplossingen (Smart Mobility) aantrekkelijke en concurrerende alternatieven zijn en het makkelijker wordt om spitsmijdend te reizen en structureel vaker thuis te werken. Deze mobiliteitstransitie vormt de basis voor een slim en duurzaam mobiliteitssysteem. Ook in de Kempenregio, als herkomst- en bestemmingslocatie. We zetten in op sterke verbetering van de (inter)nationale en regionale connectiviteit met openbaar vervoer en fiets, ontwikkeling van een netwerk van mobiliteitshubs, slimme mobiliteitsoplossingen en robuuste afwikkeling van auto- en vrachtverkeer langs bestaande tracés. Gedragsverandering en intensieve samenwerking in de Triple Helix (onderwijs, overheid en bedrijfsleven) zijn daarbij randvoorwaardelijk om de mobiliteitstransitie te laten slagen.

Naast de bereikbaarheidsagenda wil gemeente Eersel het gebruik van elektrische auto’s verder aanmoedigen, onder meer door het plaatsen van meer laadpalen. Daarnaast geeft de gemeente Eersel het goede voorbeeld, door ook haar eigen wagenpark te verduurzamen en door bijvoorbeeld het beschikbaar stellen van elektrische dienstfietsen.

Bereikbaarheidsagenda MRE

Doelstelling

Stand van zaken

Acties

Al deze acties zijn in meer detail terug te vinden in de bereikbaarheidsagenda MRE.

Laadpalen infra

Doelstelling

Stand van zaken

Acties

Gemeentelijk wagenpark

Doelstelling

Stand van zaken

Acties

Inleiding

Passend bij de lokale energietransitie, is er naast besparing en kleinschalige opwekking

van duurzame energie ook een rol weggelegd voor grootschalige energieopwekking. Op 25 augustus 2020 heeft de raad van Eersel de opwekkingsopgave voor de gemeente Eersel tot 2030 op 0,055 TWh vastgesteld.

Invulling van deze opwekkingsopgave wordt gedaan door:

• •

  Energieopwekkende en geluidwerende voorziening langs de A67

• •

  Indien benodigd en afhankelijk van de opwekkingspotentie van de voorziening langs de A67 en andere manieren van (grootschalige) hernieuwbare energieopwekking, het toestaan van grootschalige zonne-energie in het vastgestelde gebied ten noorden van Wintelre, binnen de gemeente Eersel

• •

  Actief uitwerken van nieuwe manieren van (grootschalige) hernieuwbare energieopwekking

De kaders voor deze grootschalige opwekking zijn vastgelegd in het beleidsstuk ‘Grootschalige zonne-energie gemeente Eersel 2020-2030’ dat op 15 december 2020 door de raad van Eersel is vastgesteld.

Doelstellingen

Stand van zaken

Acties

Inleiding

Het buitengebied is volop in beweging en dat zal de komende tijd zo blijven. Veel agrariërs staan voor een belangrijk keuzemoment: doorgaan of toch stoppen met het bedrijf. Het zijn keuzes die een grote impact hebben op het buitengebied en de invulling ervan. Bovendien spelen er meer ontwikkelingen, zoals klimaatverandering, de stikstofcrisis en het opwekken van duurzame energie.

In dit kader is in januari 2020 de ‘Visie Buitengebied’ vastgesteld met daaraan gekoppeld een uitvoeringsprogramma, wat een eerste stap vormt om de veranderingen in het buitengebied in goede banen te leiden. De visie wordt gaandeweg bijgesteld en aangevuld, waarbij nieuwe relevante beleidsstukken (zoals grootschalige zon- en windenergie) worden geïntegreerd. In 2021 wordt de Visie Buitengebied 2.0 aan de gemeenteraad voorgelegd.

Stand van zaken

Doelstellingen

Acties

Inleiding

In maart 2019 is binnen de Kempengemeenten de Kadernota Grondstoffen vastgesteld. Deze Kadernota vervangt in de gemeente Eersel de ambities/doelstellingen in het duurzaamheidsbeleid 2017-2025 als het gaat om afval & materialen. De kadernota bevat de ambities en doelen van de Kempengemeenten voor de komende 10 jaar, waarbij het grondstoffenbeleid zich richt op de transitie naar een circulaire Kempengemeenschap waarin producten en grondstoffen zo lang mogelijk in de keten worden gehouden, materiaalketens op een duurzame manier worden gesloten en waarde wordt gecreëerd uit afvalstromen. De acties in dit uitvoeringsprogramma zijn derhalve voor een groot deel in meer detail terug te vinden in de Kadernota.

Ambitie

Stand van zaken

Doelstellingen

Acties

Inleiding

Het klimaat verandert en steeds vaker worden we geconfronteerd met de gevolgen, zoals hitte, droogte, extreme neerslag en overstromingen. Klimaatverandering is in een vergaand stadium en de effecten en risico’s voor onze samenleving worden steeds groter. Aan de ene kant moeten we de uitstoot van broeikasgassen verminderen, zodat de opwarming beperkt blijft (mitigatie). Aan de andere kant is het noodzakelijk om ons als samenleving aan te passen en voor te bereiden op de reeds ingezette klimaatveranderingen en de gevolgen daarvan (adaptatie). Niet alleen om schade te beperken, maar ook om kansen te benutten. De nationale opgave voor klimaatadaptatie is beschreven in het Bestuursakkoord Klimaatadaptatie (2018) en het Deltaplan Ruimtelijke Adaptatie (2018) met daarin een prominente rol voor gemeenten. Lokale gevoeligheden voor klimaatverandering moeten in kaart worden gebracht en als integraal onderdeel van beleid daadkrachtig worden aangepakt. Daarbij is het van belang zowel te kijken naar aanpassingen aan de bestaande openbare ruimte als naar nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen. En zowel in het proces (denk aan bestemmingsplannen, grondexploitaties, vergunningen) als in de feitelijke inrichting moet klimaatadaptatie terugkomen. Dit alles om toe te werken naar een waterrobuust en klimaatbestendig

Eersel en Nederland in 2050.

Ambitie

Stand van zaken

Doelstellingen

Acties

Inleiding

Biodiversiteit staat kortweg voor de verscheidenheid aan leven in een bepaald gebied. Het omvat alle soorten dieren en planten, maar ook de ecosystemen waartoe zij behoren, zoals moerassen en bosgebieden. Het bevorderen van biodiversiteit is belangrijk voor zowel tastbare doeleinden (grondstoffen) als minder tastbare doeleinden (geluksgevoel). Een hoge biodiversiteit en veel groen dragen ook bij aan het verder tegengaan van klimaatverandering en aan de voorbereiding op de effecten van klimaatverandering (klimaatadaptatie) die ons nu al te wachten staan.

Eersel is een gemeente die getypeerd wordt door droge zandgronden met heidevelden en vennen, (naald)bossen, landbouwgebieden vochtige beekdalen en kleinschalige cultuurlandschappen. De gemeente is dus aardig bedeeld met biodiversiteit en herbergt enkele zeldzame ecosystemen en soort. Dit maakt dat we een grote verantwoordelijkheid hebben met betrekking tot de bescherming van aanwezige soorten, het behoud en de verbetering van ecosystemen. De gemeente Eersel erkent het belang van veel groen en een grote biodiversiteit en heeft hier middels verschillende beleidsplannen invullingen aan gegeven.

Ambitie

Stand van zaken

Doelstellingen

Acties

Inleiding

De ongelijkheid groeit wereldwijd. In veel ontwikkelde landen zijn de inkomensverschillen nog nooit zo groot geweest en de kloof tussen arm en rijk is extreem zichtbaar in ontwikkelingslanden. Zulke grote verschillen in kansen op een menswaardig bestaan zijn onrechtvaardig. Gemeente Eersel kan vanuit haar positie eerlijkheid in de wereld bevorderen door bij inkooptrajecten en aanbestedingstrajecten aandacht aan het thema eerlijkheid te besteden. Dat wordt actief gedaan vanuit het beleid Maatschappelijk Verantwoord Inkopen (gemeente Eersel) en de beleidsnotitie Social Return (Zuidoost Brabant). Speerpunten daarbij zijn duurzaam inkopen, social return (on investment) en gelijke kansen voor het mkb.

Ambitie

Stand van zaken

Doelstelling

Acties

Inleiding

De verduurzamingsvraagstukken waar we als gemeente voor staan kunnen we niet alleen oplossen. Daarvoor hebben we de medewerking van alle inwoners en bedrijven nodig.

Om een beeld te schetsen, de CO2-uitstoot in 2019 (in ton kg) en het aandeel woningen/bedrijven:

Inwoners en bedrijven motiveren om hun woning/pand te verduurzamen draagt derhalve bij aan het terugdringen van de totale hoeveelheid CO2-uitstoot. Maar duurzaamheid is breder dan dat en gaat ook om de andere thema’s, zoals afval & materialen, biodiversiteit, klimaatadaptatie en eerlijkheid. Ook de landbouwsector speelt daarbij een belangrijke rol.

Een belangrijk aspect bij al deze thema’s is gedragsverandering. Duurzame gedragsverandering ontstaat alleen door maatschappelijk draagvlak en brede participatie te creëren. Dit vraagt om effectieve communicatie en vroegtijdige educatie. Het opstellen van een strategisch educatie- en communicatieplan is essentieel om de inspanningen op dit vlak te kanaliseren en prioriteren. Daarbij dient onderscheid gemaakt te worden tussen interne en externe communicatie. Ook is het belangrijk om met de juiste partijen samen te werken (denk aan KempenEnergie, Woningstichting de Zaligheden, ZLTO, scholen etc.), juist omdat de boodschap niet altijd vanuit de gemeente zou moeten komen, maar breder moet worden gedragen binnen de lokale gemeenschap.

Daarom stellen we een strategisch educatie- en communicatieplan op, dat aansluit bij de ambities, doelstellingen en acties die in dit uitvoeringsprogramma zijn geformuleerd. Daarbij nemen we ook mee de communicatie naar externe exploitanten gemeentelijk vastgoed en communicatie richting agrariërs. Ook zal aansluiting worden gezocht bij het Plan van aanpak Energiereductie en zon-op-dak waarin uitgebreid wordt stilgestaan bij het belang van participatie, communicatie en samenwerking.

Stand van zaken

Doelstellingen

Acties

Inleiding

Binnen de Kempengemeenten bestaat al langere tijd de wens om ambities, doelstellingen en acties (verder) meetbaar te maken om gemakkelijker te monitoren én te communiceren over de voortgang die een gemeente boekt. Met name ook op het gebied van duurzaamheid, klimaat en energie. In 2017 is het Rural Data Center (RDC) opgericht tussen de Kempengemeenten en CBS, waardoor het meten en informatie georiënteerd werken in een stroomversnelling is gekomen. De gemeente Eersel heeft naar aanleiding daarvan samen met het RDC het voortouw genomen om te komen tot een DuurzaamheidsBarometer. Dit project geïnitieerd door de gemeente Eersel wordt gezien als een pilot in samenwerking met het RDC om tot een functionele barometer te komen die vervolgens kan worden verbeterd en herhaald in de andere gemeenten binnen het samenwerkingsverband.

De gemeente Eersel heeft een aantal doelen voor ogen gehad bij de ontwikkeling:

• •

  Het definiëren/aanscherpen van de belangrijkste duurzaamheidsthema’s

• •

  Het meetbaar maken van deze thema’s door het ontwikkelen van indicatoren

• •

  Het kwantificeren en vastleggen van de ambities

• •

  Het volgen van de ontwikkeling op de thema’s en de voortgang in het realiseren van de ambities

Als uitgangspunt voor de ontwikkeling van de barometer is de Kempische Klimaatvisie gekozen en de indicatoren die zijn uitgewerkt richten zich daarom tot op heden op energie & energieneutraliteit. De gemeente Eersel heeft de wens uitgesproken om de barometer in de toekomst ook uit te breiden naar andere thema’s.

De ontwikkeling van de barometer is gestart met het opzetten van de monitoringsarchitectuur. Daarbij zijn de kpi’s, indicatoren en subindicatoren bepaald en is in beeld gebracht hoe de meting van deze (sub)indicatoren kan plaatsvinden. Deze architectuur wordt in de komende periode door RDC doorontwikkeld tot een functioneel en visueel platform dat openbaar beschikbaar is. Omdat de Kempische Klimaatvisie als uitgangspunt is genomen maar een aantal ambities daaruit niet meer actueel zijn, moeten we in de vervolgfase de (sub)indicatoren verder kwantificeren, door onder meer het startjaar en de doelen definitief vast te stellen. Daarbij is het uiteraard essentieel deze te laten aansluiten op de ambities, doelstellingen en acties uit het duurzaamheidsbeleid en dit uitvoeringsprogramma.

Doel van de barometer is om beter te monitoren en bij te sturen op de diverse thema’s om daarmee gerichter toe te werken naar de ambities zoals deze zijn geformuleerd. De barometer vormt hiervoor een ondersteunende tool en is geen doel op zich. Daarbij is het uitgangspunt dat er zo recent mogelijke cijfers worden gebruikt, om in de transitie zo accuraat mogelijk te kunnen sturen. Dit in tegenstelling tot landelijk beschikbare cijfers, waar een aantal jaren vertraging in zit. Naast het verzamelen van gegevens voor de barometer, zal het team Duurzaamheid & innovatie ook op andere wijze blijven monitoren en bijsturen. Zo zal er jaarlijks een evaluatie plaatsvinden om de voortgang per thema in kaart te brengen, bij te sturen waar nodig en om het uitvoeringsprogramma als levend document verder bij te werken en telkens opnieuw vast te laten stellen.

BAROMETER

Stand van zaken

Acties

MONITORING EN BIJSTUREN

Acties

FINANCIËLE MIDDELEN

Acties

Inleiding

Om onze ambities op duurzaamheidsvlak te behalen en de gerelateerde acties te kunnen uitvoeren is budget benodigd. We hebben drie tabellen opgenomen, een begroting voor 2021, voor 2022 en voor 2023-2025.

De begroting 2021 bevat alle bedragen die benodigd zijn voor de acties die we uitvoeren 2021. Zoals uit de tabel blijkt, kunnen we het benodigde budget halen uit de bestemmingsreserve duurzaamheidsfonds en het restantkrediet uitvoeringsprogramma duurzaamheid.

We willen aan de slag met energiereductie & zon-op-dak. Hiervoor is voor 2021 een krediet benodigd van € 164.000. € 14.000 hiervan is voor de inhuur van een adviseur en € 150.000 voor concrete maatregelen. Voor de jaren 2022 en verder zullen de kredieten voor energiereductie & zon-op-dak worden aangevraagd via de voorjaarsnota.

Per 1 januari 2021 bedraagt het restantkrediet uitvoeringsprogramma duurzaamheidsbeleid € 276.000. In onderstaande tabel is uiteengezet waarvoor we dit restantkrediet willen inzetten. Het deel van het restantkrediet wat niet is benodigd voor de jaarschijf 2021 wordt toegevoegd aan bestemmingsreserve duurzaamheidsfonds.

Op dit moment is er in de exploitatiebegroting geen budget voor duurzaamheid beschikbaar. Omdat duurzaamheid afgelopen jaren toch echt een structurele taak is geworden voor gemeenten willen we voorstellen om hiervoor vanaf 2022 € 35.000 exploitatiebudget beschikbaar te stellen voor educatie, communicatie en algemeen werkbudget. Het krediet bewustwording duurzaamheid groot € 19.000 wat bij de begroting 2021 is vrijgegeven kan hiermee komen te vervallen.

Verder zijn een aantal zaken als p.m. benoemd omdat we hier op dit moment nog geen inschatting van kunnen maken. Wanneer dit meer concreet is zullen we hier bij de raad krediet/budget voor aanvragen.

2021

2022

Alle bedragen, exclusief overige kredieten die al zijn vrijgegeven in eerder begrotingen, worden verwerkt in de voorjaarsnota 2022 en de begroting 2022.

2023 - 2025

De financiële benodigdheden die reeds op het vizier zijn. Bij toelichting staan de jaren waarvoor het budget wordt voorzien. Bijvoorbeeld 2023-2025: het budget is dan het totaal van deze drie jaren.

Inwerkingtreding en citeertitel

• 1.

  Deze beleidsregel treedt in werking op de dag na de bekendmaking.

• 2.

  Deze beleidsregel wordt aangehaald als: Uitvoeringsprogramma duurzaamheid 2021-2025.