Uitvoeringsprogramma VT&H 2021 Gemeente Wijchen

1.1 Doorontwikkeling ambtelijke samenvoeging werkorganisatie Druten – Wijchen (WDW)

De ambtelijke organisaties van de gemeenten Wijchen en Druten zijn per 1 mei 2018 formeel samengevoegd in de ‘Werkorganisatie Druten-Wijchen’.

Beide gemeenten zijn bestuurlijk/politiek zelfstandig gebleven en blijven zelf hun eigen beleid bepalen. Echter is er de uitdrukkelijke wens en noodzaak om al het beleid te harmoniseren. De organisatie werkt er hard aan om de processen, het beleid en de systemen zo snel mogelijk integraal en uniform te maken. Harmonisatie blijft een belangrijke en uitdagende opgave.

1.2 Collegeprogramma’s Druten en Wijchen

In de collegeprogramma’s 2018 – 2022 van beide gemeenten staat het volgende met betrekking tot de onderwerpen vergunningverlening, toezicht en handhaving (of onderwerpen die daar een directe samenhang mee hebben):

1.2.1 Druten

Ten aanzien van het onderwerp veiligheid;

“Veiligheid: ondermijning - om criminaliteit die de samenleving ondermijnt een halt toe te roepen, investeren wij met onze buurgemeenten in acties gericht op het ontmantelen van hennepkwekerijen, drugslaboratoria en illegale ondernemingen”.

1.2.2 Wijchen

In Wijchen staat het volgende in het collegeprogramma t.a.v. het onderwerp ‘Veiligheid’:

“Overlast en veiligheid: om Wijchen een relatief veilige gemeente te houden en verder te verbeteren werkt de gemeente met inwoners aan preventie en veiligheid. Om overlast terug te dringen zet de gemeente in op meer en zichtbare handhaving op bedrijventerreinen en in de wijken. Wijchen maakt geld vrij voor toezichthouders en heeft ook oog voor o.a. ondermijning”.

Met het oog op revitalisering van het bedrijventerrein Wijchen-Oost zet de gemeente in op extra handhaving op dit bedrijventerrein. Dit heeft in 2019 al geleid tot meer inzet door onze Boa’s. Voor meer informatie hierover verwijzen wij naar het jaarverslag VTH Wijchen – 2019.

1.3 Uitvoeringsprogramma in relatie tot het Integraal VT&H-beleid

Het VTH-beleid van de gemeente Wijchen is toe aan vernieuwing. Het bestaande beleid wordt nog voortgezet in 2021. Met de gemeenten in onze regio en de ODRN wordt gewerkt aan een nieuw integraal VTH-beleid dat ook ziet op de invoering van de Ow en de Wkb.

Het VTH-beleid en de capaciteitsramingen uit dit programma vormen de basis voor de vergunningverlening en de uitvoering van de toezichts- en handhavingstaken.

De ramingen sluiten aan op de gestelde kwaliteitseisen in de Wabo.

1.4 Wettelijk kader

Het opstellen van een uitvoeringsprogramma is verplicht op grond van artikel 7.3 van het Bor. In het uitvoeringsprogramma staan de activiteiten die wij het komende jaar zullen uitvoeren. Bepalend is daarbij ook het in § 1.3 genoemde VTH-beleid. Het bestuursorgaan moet bij de uitvoering van de VTH taken namelijk rekening houden met de doelen en uitgangspunten die in het beleid opgenomen zijn.

1.5 Doelstellingen

De doelstellingen die zijn vastgelegd in het VTH-beleid zijn:

• 1.

  een prettige, veilige samenleving zonder overlast en zonder verrommeling;

• 2.

  tevreden burgers;

• 3.

  een gedragsverandering van burgers ten gunste van de samenleving.

1.6 Kwaliteitsdoelen

Aanvullend kunnen de volgende kwaliteitsdoelstellingen worden onderscheiden:

• •

  Het geven van vertrouwen en het versterken van eigen verantwoordelijkheid.

  We doen een beroep op de eigen verantwoordelijkheid van inwoners en bedrijven.

  Goed naleefgedrag wegen wij mee bij toezicht en hercontroles. We streven zoveel mogelijk naar risiscogestuurd toezicht. Als er meer risico is op overtredingen of de veiligheid zwaar weegt, houden wij meer en vaker toezicht.

  Dit kan gemeten worden door het aantal versoepelde of verzwaarde controles, door een vermindering van het aantal controles op lage risico’s en een toename van het aantal controles op hoge risico’s.

• •

  Het uitvoeren van wettelijke taken.

  We voldoen aan de wettelijke kwaliteitsverplichtingen, zoals vastgelegd in het Bor en de Mor. We leveren een minimaal benodigd, adequaat niveau van toezicht. Dit kan gemeten worden door het niveau van het uitgevoerde toezicht te vergelijken met het minimale toereikende niveau.

• •

  Het in de hand houden van kosten en vergroten van efficiency

  Het kwaliteitsniveau waar we naar streven moet liggen binnen de bestaande formatieruimte. Preventie en vertrouwen moeten leiden tot minder controles. Nieuwe werkwijzen zoals mobiel digitaal toezicht worden ingevoerd als dit efficiënt is. Uit de jaarlijkse begrotingen moet blijken dat de kosten voor handhaving niet toenemen. Een voorbehoud is hier echter op z’n plaats: het afgeven van meer vergunningen en de toename van ingediende meldingen leidt onvermijdelijk tot meer toezicht en daarmee tot meer handhaving.

• •

  Communicatie als preventief handhavingsinstrument

  Door goede communicatie worden vervelende en kostbare juridische handhavingstrajecten voorkomen. Deze communicatie gaat over:

  • -

    de inhoud van wet- en regelgeving;

  • -

    verwachtingen naar elkaar en;

  • -

    de noodzaak om de regelgeving na te leven.

• Het gebruik van de gemeentelijke website, het internet, email en sociale media worden daarbij ingezet. De werking van de preventie kan gemeten worden door het aantal zaken dat is opgelost zonder gebruikmaking van een last onder dwangsom, last onder bestuursdwang of boete, bij te houden.

• •

  Mediation

  Onze gemeente ziet dienstverlening als belangrijkste taak. In het proces van advisering en als inwoners of ondernemers niet tevreden zijn over onze dienstverlening, willen wij met elkaar in gesprek om tot een gezamenlijk gedragen advies of oplossing te komen.

  We richten ons op het voorkomen van - vaak lange - bezwaarprocedures en handhavingstrajecten en hechten daarom veel waarde aan de inzet van professionele mediators. Wij willen in gesprek met de belanghebbende partijen om de kwaliteit van onze besluitvorming te vergroten, om problemen te voorkomen of in een vroeg stadium op te lossen. Binnen onze organisatie maken we daarom tijd vrij om onze medewerkers te trainen in mediation/gespreksvaardigheden.

  Daarnaast maken wij gebruik van de inzet van buurtbemiddeling. Dit is de inzet door welzijnsorganisaties bij de bemiddeling in geschillen tussen buren. Zij werken ook met mediationvaardigheden. Buurtbemiddeling kan erg effectief zijn bij handhavingstrajecten tussen burgers onderling.

  Zowel bij mediation als bij buurtbemiddeling gaan we uit van vrijwilligheid en toestemming van partijen om mee te werken.

2.1 Algemeen

Het VTH-beleid en het uitvoeringsprogramma horen bij een beleidscyclus.

We gaan na of onze productie overeenkomt met de verwachte aantallen. Deze vergelijking kan leiden tot een bijsturing van onze visie, prioriteiten en strategieën.

Hiermee willen we komen tot een zo efficiënt en effectief mogelijke inzet van mensen en middelen. De inzet van mensen en middelen moet in overeenstemming zijn met het VTH-beleid. De evaluatie is tevens nodig om ervoor te zorgen dat het beleid en de uitvoeringsprogramma’s blijven aansluiten op de wensen en ambities van ons bestuur.

We verwijzen hiervoor naar de zogenoemde “dubbele regelkring” (zie figuur hieronder), waarin de verschillende stappen uit de beleids- en uitvoeringscyclus zijn vastgelegd

Bovenste helft: strategisch beleid. Opdrachtverlening (tactisch beleid) en evaluatie.

Onderste helft: uitvoering. Uitvoeringsbeleid, uitvoering/productie en monitoring.

Beiden doorlopen de ‘plan-do-check-act’ cyclus genoemde artikelen: Besluit omgevingsrecht.

2.2 Uitwerking beleids- en uitvoeringcyclus

Binnen de beleids- en uitvoeringscyclus waarin het VTH-beleid en het uitvoeringsprogramma zijn opgenomen, worden de volgende fasen onderscheiden:

• 1.

  Beleidsvorming

  Het opstellen van het integrale VTH-beleidsplan op de volgende hoofdlijnen:

  • -

    uitgangspunten, achtergronden en visie;

  • -

    invulling van begrippen Integrale handhaving, toezicht;

  • -

    taken en prioriteiten;

  • -

    nalevingstrategie (toezicht-, handhaving-, gedoogstrategie en preventiestrategie).

• 2.

  Uitvoering

  Het uitwerken van het beleid in een uitvoeringsprogramma. In dit programma leggen wij vast en werken wij uit hoe we onze capaciteit inzetten op de verschillende VTH taken. Hierbij houden wij rekening met de prioriteitstelling van de verschillende onderwerpen. U treft de prioriteitstelling aan in bijlage 2.

• 3.

  Evaluatie/Monitoring

  Het evalueren van fase een en twee. We kijken of deze fasen gegaan zijn volgens de planning.

  We stellen een evaluatierapport op. Hierin leggen wij vast of wij op de meest efficiënte wijze hebben ingezet.

  In de evaluatie gaan wij daarnaast in op de ontwikkelingen van het afgelopen jaar. Mogelijk zijn deze van invloed geweest op het al dan niet waarmaken van het uitvoeringsprogramma. Op basis van de evaluatie trekken we conclusies en doen we aanbevelingen over mogelijke bijsturing. Zie fase vier.

• 4.

  Bijsturing

  Het bijsturen van de uitkomsten van het evaluatierapport uit fase drie.

  Ieder jaar kan de evaluatie leiden tot aanpassing van het uitvoeringsprogramma. Dit betekent concreet dat er bijsturing plaats kan vinden op de volgende onderwerpen:

  • -

    visie;

  • -

    uitgangspunten;

  • -

    handhavingsthema’s en -taken;

  • -

    prioriteiten en strategieën;

  • -

    inzet van capaciteit, middelen en organisatie.

2.3 Risico’s en uitdagingen

2021 staat in het teken van de verdere doorontwikkeling van de VTH-taken. Weliswaar is er sprake van één werkorganisatie; in de praktijk blijven er een aantal factoren spelen die een risico kunnen vormen bij de uitvoering van de VTH-taken.

• 1.

  Organisatorisch

  • -

    Hoewel één (werk)organisatie de gemeentelijke taken uitvoert, is recentelijk gebleken dat er sprake zal blijven van twee bevoegde gezagen met twee colleges, twee burgemeesters, twee gemeenteraden, twee begrotingen enz. Wij vertalen dit door u capaciteitsramingen aan te bieden voor beide gemeenten. Hoewel de jaren 2019/2020 gebruikt zijn voor een steeds doeltreffender afstemming, blijft afstemming een grote uitdaging. We werken steeds meer hetzelfde, maar toch bestaan er nog steeds verschillen in werkwijze.

  • -

    De werkprocessen worden steeds meer op elkaar afgestemd. Dit vraagt veel van de teams omdat de uitvoering van VTH-taken ondertussen gewoon doorgaat. “De winkel blijft open terwijl er een grote verbouwing plaatsvindt”.

• 2.

  Systemen

  De twee gemeenten kennen voor de verwerking van aanvragen om omgevingsvergunningen nu nog twee werkprocessen met ieder een eigen ondersteunend systeem (GISVG en Squit).

  Vanaf 1 januari 2022 treedt de Omgevingswet in werking. De organisatie werkt op dit moment aan één werkproces met één ondersteunend systeem. Hiervoor zal eind 2020 / begin 2021 opdracht gegeven worden.

• 3.

  Ontwikkelingen in de maatschappij

  De bouwsector is al een aantal jaren aan het aantrekken wat grote gevolgen heeft voor de aanvragen om omgevingsvergunningen en daarmee samenhangend, het toezicht daarop.

  Het aantrekken van kundig gekwalificeerd personeel in de huidige arbeidsmarkt, vormt een grote uitdaging.

• 4.

  COVID-19 virus

  Het jaar 2020 zal voor altijd bekend blijven als het jaar waarin de maatschappij door het Covid-19 virus beïnvloed werd. Ook voor 2021 zijn er naar verwachting gevolgen voor ons VTH programma.

• 5.

  Veranderingen in wetgeving

  • -

    Omgevingswet: zie voor meer informatie onder § 7.2.

  • -

    Wet Kwaliteitsborging voor het bouwen:

  • -

    Tijdelijke wet maatregelen COVID-19.

4.1 Vakgebieden

1 Bouwen

Bouwwerken moeten passen in hun omgeving en zij mogen geen gevaar opleveren voor de veiligheid en gezondheid van bewoners en gebruikers. Het (ver)bouwen en gebruiken van woningen en andere gebouwen is daarom aan regels gebonden. Alle bouwwerken moeten aan die regels voldoen. Meestal is er voor bouwen een omgevingsvergunning nodig. In een aantal gevallen kan echter gebouwd worden zonder vergunning omdat deze bouwwerken vergunningsvrij zijn op grond van bijlage II van het Bor.

2 Milieu

Onze gemeente heeft alle milieu gerelateerde taken overgedragen aan de ODRN. We hebben de ODRN hierbij een ruimhartig mandaat toegekend. De ODRN stelt zelf een uitvoeringsprogramma op. Zij noemen dit een werkplan. De ODRN betrekt alle opdrachtgevende gemeenten hierbij. De ODRN voert in opdracht van haar opdrachtgevers ook een programma uit van reguliere controles en toezichtstaken. Binnen de ODRN bestaat er ook ruimte voor het oppakken van projecten.

Het werkprogramma van de ODRN 2021 is als bijlage 3 bij dit stuk gevoegd.

3 Overige Wabo-vergunningen

Naast de omgevingsvergunningen voor de activiteit ‘Bouwen’ behandelen wij omgevingsvergunningen en meldingen voor de activiteiten reclame, inritten en uitwegen, kappen, slopen en het afwijken van bestemmingsplannen.

4 Apv en bijzondere wetgeving

Het vakgebied Apv en bijzondere wetgeving betreft voor het grootste deel de behandeling en verwerking van meldingen voor evenementen. Ook het verlenen van Apv-vergunningen en vergunningen op basis van bijzondere wetgeving. Denk hierbij aan de Drank- en Horecawet, Wet op de kansspelen, standplaatsen, etc.

7.1 Inleiding

Onze medewerkers zijn naast hun vakspecifieke, uitvoerende taken ook verantwoordelijk voor andere taken zoals:

• -

  Bestuursondersteuning;

• -

  Collegiale advisering;

• -

  Implementatie nieuwe wetgeving;

• -

  Opstellen beleidstukken;

• -

  Ondersteuning van andere teams;

• -

  Samenwerkingsverbanden met externe partijen (gemeenten, provincie, waterschappen, Rijkswaterstaat, VRGZ, politie, OM);

• -

  Het aanleveren van gegevens t.b.v. team Financieel beheer – (Financiën: begroting, voorjaars- en najaarsnota, leges) en;

• -

  Andere taken die weliswaar voornamelijk uitvoerend van aard zijn, maar die niet vallen onder de 3 categorieën: Vergunningverlening, Toezicht of Handhaving.

In de rekenmodellen zijn hier uren voor begroot.

7.2 Omgevingswet (Ow)

Met de Ow bundelt de overheid de regels voor ruimtelijke projecten. Zo wordt het makkelijker om ruimtelijke projecten te starten. De wet treedt waarschijnlijk op 1 januari 2022 in werking. De komst van de Ow betekent dat er veel verandert. De wet bundelt bijvoorbeeld 26 bestaande wetten voor onder meer bouwen, milieu, water, ruimtelijke ordening en natuur. Het is belangrijk dat de overheid verder gaat met de voorbereidingen. Anders lukt het niet om de wet in 2022 goed in te laten gaan. De implementatie van de wet wordt binnen de WDW in gezamenlijkheid opgepakt. Vanuit de teams Fysiek en JA-FL zullen diverse medewerkers ook in 2021 in het project participeren. Hiervoor is een urenraming opgesteld. Naar verwachting kost de implementatie van de Ow en de Wkb team JA-FL zo’n 36 uur per week. Ter compensatie hiervan huurt het team in 2021 juridische capaciteit in. Het projectteam Omgevingswet heeft het bestuur hiervan al bij de Najaarsnota 2020 op de hoogte gesteld.

7.3 Wet Kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb)

Deze wet regelt de invoering van een nieuw stelsel van kwaliteitsbescherming voor het bouwen, de zogenaamde kwaliteitsborging.

De wet versterkt de positie van de bouwende klanten.

De complexiteit van de bouwsector neemt toe. Het stelsel van kwaliteitsborging van de bouwsector moet daarom worden herzien. Dit zorgt ervoor dat de verhouding tussen de opdrachtgever van de bouw, de bouwende klant en de aannemer gelijkwaardiger wordt.

Als de bouw opgeleverd wordt moet de aannemer aantonen dat aan de regels is voldaan.

Wanneer bij oplevering blijkt dat een bouwwerk niet volgens de regelgeving en gemaakte afspraken is gebouwd, krijgen opdrachtgevers betere mogelijkheden om de aannemer aan te sporen tot herstelwerkzaamheden. De aannemer moet de klant informeren. Bijvoorbeeld over de manier waarop risico's tegen schade zijn afgedekt.

De Wkb is ‘gekoppeld’ aan de invoering van de Ow en zal daarom naar verwachting op 1 januari 2022 in werking treden. Voor de implementatie van de Wkb is in 2021 de inzet nodig van medewerkers van team Fysiek en JA-FL.

7.4 Tijdelijke wet maatregelen covid-19 voor gemeenten

Op 27 oktober 2020 heeft de Eerste Kamer het wetsvoorstel ‘Tijdelijke wet maatregelen covid-19’ aangenomen. Deze tijdelijke wet voegt een hoofdstuk toe aan de Wet publieke gezondheid. Er staat een grondslag in voor de aanvullende maatregelen die nodig zijn voor de bestrijding van de covid-19 epidemie.

De wet regelt 3 soorten aanvullende bevoegdheden:

• •

  verlenen ontheffing en daarmee voorzien in lokaal maatwerk;

• •

  bevoegdheid om te handhaven door aanwijzingen, bevelen, lasten onder dwangsom / bestuursdwang;

• •

  bevoegdheid vanuit ministeriele regeling om plaatsen aan te wijzen waar bepaalde regels gelden.

Door deze nieuwe, tijdelijke wet verwachten wij meer werk die zien op het verlenen van ontheffingen, het weigeren daarvan en de juridische procedures die daarmee gepaard gaan. Op voorhand is nauwelijks een realistische inschatting te maken van de capaciteit die deze nieuwe wet van ons gaat vragen. Wij zullen daarover rapporteren bij het jaarverslag 2021.

7.5 Ondermijning

Criminelen maken gebruik van diensten van de niet criminele maatschappij; de ‘bovenwereld’.

Boven- en onderwereld raken zo met elkaar verweven. Negatieve gevolgen van de invloed en druk die criminelen op onze samenleving uitoefenen:

• -

  normvervaging;

• -

  afname van gevoel van veiligheid en leefbaarheid.

We noemen dit ondermijning.

Ondermijning heeft ongewenste effecten, bijvoorbeeld:

• -

  het verweven raken van boven- en onderwereld;

• -

  de aantasting van de integriteit van openbaar bestuur, ambtenaren en bedrijfsleven;

• -

  bedreiging/afpersing van bestuurders, ambtenaren, burgers en ondernemers.

Het publieke vertrouwen in de overheid wordt hierdoor ondermijnd. Bovendien kan ondermijning, zoals gezegd tot normvervaging leiden (“iedereen pikt een graantje mee, waarom ik niet”).

De aanpak van ondermijning binnen onze gemeente wordt gecoördineerd door medewerkers van team OOV. Zij hebben aangegeven gebruik te willen maken van de oog- en oorfunctie van de toezichthouders van team Fysiek, terwijl ook de juridisch adviseurs een rol kunnen krijgen in de aanpak van ondermijning. Zo worden besluiten, bezwaren en voorlopige voorzieningen bij artikel 13b Opiumwet-zaken door de juridisch adviseurs van JA-FL behandeld . Tevens worden Bibob-zaken voor de teams die team JA-FL ondersteunt, door team JA-FL behandeld.

De toezichthouders van de WDW zullen binnen het IGP ondermijning onder meer samenwerken met hun collega’s van de ODRN, de collega’s uit de regio en de politie Gelderland-Zuid.

7.6 Juridische kwaliteitszorg

Team JA-FL zal 2021 gebruiken voor het vervolg op taken die al in 2019 al begonnen zijn en ook in 2020 zijn opgepakt:

• -

  het vergroten van de juridische kwaliteitszorg binnen team Fysiek en het domein Fysieke Leefomgeving. Zo zal team JA-FL aandacht geven aan de (juridische) kwaliteit van besluiten, besluitvorming, uitgaande correspondentie, bezwaar- en beroepsprocedures, vergunningverlening etc.;

• -

  het (ondersteunen van en helpen bij) verder actualiseren en harmoniseren van allerlei beleidsstukken en verordeningen zoals Bibob-beleid, de Apv en reclamebeleid.

• -

  het actualiseren en corrigeren van de brief formats en deze taalkundig leesbaar maken.

7.7 Projecten

Wijchen

Voor de uitvoering van VTH-taken is belangrijk te vermelden dat er diverse projecten lopen of gaan lopen die effect hebben op de ambtelijke inzet vanuit de teams Fysiek en JA-FL:

• -

  project brandveiligheid woongebouwen;

• -

  wrakingen;

• -

  Recreatiepark Wighenerhorst.

9.1 Inleiding

In hoofdstuk 2 is aangegeven dat dit uitvoeringsprogramma onderdeel uitmaakt van een beleids- en uitvoeringscyclus. Bij de evaluatie van het beleid en het uitvoeringsprogramma kan op basis van de ontwikkelingen gedurende het jaar en mogelijke ontwikkelingen in het komende jaar bijsturing op visie, prioriteiten en strategieën plaatsvinden.

9.2 Evaluatie/Monitoring

Gedurende het lopende jaar is het van belang structureel te evalueren/monitoren.

Om goed te kunnen evalueren is er een aantal voorwaarden waaraan de uitvoeringsorganisatie dient te voldoen. Zo is het van belang dat eenieder die met VT&H-taken belast is, zijn werkzaamheden uitvoert op basis van het beleid en het uitvoeringprogramma. Kennis van (de uitgangspunten van) het beleid en het uitvoeringsprogramma is daarom noodzakelijk. Sturing op taken, prioriteiten, strategieën en inzet van capaciteit is ook noodzakelijk. Dit vraagt daarom de nodige aandacht van de teamleden. Het is van belang goed zicht te houden op de werkzaamheden en uit te voeren taken om te kunnen beoordelen of en in hoeverre deze in lijn met het beleid worden uitgevoerd.

Een andere belangrijke voorwaarde is het registreren van uitgevoerde taken. Ten behoeve van de evaluatie, als ook het evaluatierapport/jaarverslag, is het van belang te kunnen beschikken over zoveel mogelijk managementinformatie (kengetallen). Niet alleen ten aanzien van de uitgevoerde taken, maar ook ten aanzien van de tijd die aan deze taken besteed wordt. Deze zullen dan ook moeten worden bijgehouden en verzameld door teamleden en teamontwikkelaar. Hoe beter dit gebeurt, hoe realistischer het beeld en het programma en hoe beter de bijsturing kan plaatsvinden.

De resultaten van de evaluatie van het uitvoeringsprogramma worden neergelegd in een korte rapportage, zodat op grond daarvan conclusies kunnen worden getrokken die als basis kunnen dienen voor het gemotiveerd bijsturen van het beleid en/of het uitvoeringsprogramma.